wij vrouwen 2012-3

37e jaargang juli-aug-sept 2012V.u. Martien Bode - Bennesteeg 2 - 9000 gent

afgiftekantoor gent 1 p003831

toelating gesloten verpakking B/43

DrieMaanDelijks tijDschrift

Het Forum van

Vlaamse VrouwenfVV VZW

België/Belgiquep.B. gent 1

3/6085

een eindje verderop in mijn straat woont een keurig koppel zestigers met een levendig hondje en een kleinkind dat zo nu en dan op bezoek komt. in hun knus stadstuintje dat ik van in mijn huis kan zien, steken ze zo nu en dan de BBQ aan.kortom, een gezellig doorsnee Vlaams gezin. halverwege de maand juli plakten ze - eerder tot mijn verbazing - een briefje op hun brievenbus met als tekst “in deze brievenbus is geen plaats voor groen!-onzin, n-Va-haatpraat, Vlaams Belang-ge-zwets, cD&V-hypocrisie, sp-a-gekakel, VlD-prietpraat”. Op zich is hier niks mis mee... alleen realiseren deze brave lieden zich blijkbaar niet dat stemrecht een fundamenteel recht is, waar nog niet zo gek lang geleden heel hard voor gevochten is.en of het nu een recht of een plicht is, het blijft een schitterend alternatief voor elke vorm van dictatuur.Doorgaans staat de burger nochtans welwillender tegenover gemeente- en provincieraadsverkiezingen dan tegenover ver-kiezingen voor het Vlaams, federaal, laat staan het europees parlement.Velen van ons kennen immers persoonlijk iemand op de ene of andere lijst: het ons kent ons principe. Van plaatselijke politici wordt verwacht dat ze de lokale problemen door en door ken-nen en vooral dat ze die ook daadwerkelijk kunnen oplossen.

Woord vooraf

uiteraard staan er op lijsten beleidsonkundige kandidaten en uiteraard aanvaarden velen onder hen een plaatsje op een lijst als middel om hogerop te geraken op de arbeidsmarkt... maar is dat niet van alle tijden?

Dat er dit jaar gemeenteraadsverkiezingen zaten aan te komen, kon je al maanden van tevoren ruiken. Overal werden plotsklaps straten, pleinen, voet- en fietspaden (her)aangelegd. ach... er zijn nog zekerheden in het leven!

in een stad als gent werden bovendien prestigieuze projecten op poten gezet, zoals de inmiddels beruchte stadshal, het licht-festival en track. Bij velen zet zoiets kwaad bloed, omdat zulke projecten heel veel geld opslorpen, waardoor sociale projecten noodgedwongen op de lange baan geschoven worden. nu ja, het is nog maar de vraag of jan modaal de gentse beleidsma-kers hiervoor zullen afstraffen.

Opvallend fenomeen van de laatste jaren is het feit dat kandi-daat-politici totaal geen aandacht meer schenken aan het ver-enigingsleven. in verkiezingsperioden zag je ze vroeger plots-klaps verschijnen op allerhande afdelingsactiviteiten waar ze zich dan telkens uitputten in driftig handjes schudden en als het even meezat, ook in trakteren.Die tijd is duidelijk voorbij.

in elk geval: op verschillende plaatsen in Vlaanderen staan fVV’sters op de lijst. Zij verdienen uiteraard uw stem! en als je geen fVV’sters ontwaart, stem dan sowieso de vrouwen naar de gemeente- en provincieraad, want... ja, ze zijn het waard! ja, ze kunnen het!

Martien

fVV • 2

n reportages

Mieke, echtgenote van Walter De Dauw, stadsbeeldhouwer 4

Walter De Dauw, een eresaluut. 7

katia, een vrouw met ballen … in de pan: Viva M’ Boma 8

nele, noortje & Magali: Madammen met “ovalen” ballen… 12

n aCtUa

Vlaanderen - nederland (deel 3) 16

kuifje in Vlaanderen 19

een historische analyse van het milieugezondheidsbeleid

in Vlaanderen. 20

n aCtIef

fVV De haan–Wenduine doopt haar eigen reus! 24

6034! 25

Drie dagen genieten van de Zeeuwse Zilte Zaligheden 28

een greep uit de komende activiteiten 30

n voor U gelezen en bekeken

er is tenminste koffie 32

De lichtekooi van loven 32

het verhaal van De nieuwe snaar 33

het soepblik van napoleon 33

god is een vrouw 34

glorieuze wijven en duivelinnen 35

little Black spiders 36

Mieke, echtgenote van Walter de dauw p. 4 zeeuwse zilte zaligheden p. 28

fVV • 3

FVV: Mieke, wanneer en hoe kreeg Walter de microbe van het beeldhouwen te pakken?

mieke: Walter kreeg de liefde voor steen mee met de paplepel. Zijn vader had in Wondelgem een steenkapperij, die trouwens nog steeds bestaat en gerund wordt door de zoon van zijn oud-ste broer.Vanaf zeer jonge leeftijd draaide Walter mee in het bedrijf van zijn vader.

FVV: Vanaf wanneer is hij ook daadwerkelijk gaan beeldhouwen?

mieke: toen hij 14 jaar was kapte hij in de kelder bij zijn ouders zijn allereerste beeldje: een schitterend jongenskopje dat op de tentoonstelling te bewonderen zal zijn.

FVV: Heeft Walter ook daadwerkelijk beeldhouwen gestudeerd?

mieke: ja hoor, Walter volgde avondschool beeldhouwen aan de academie voor schone kunsten. Daarnaast behaalde hij het diploma hoger kunstonderwijs en het diploma pedagogisch onderwijs, de zogenaamde D-cursus, weet je nog wel? Vandaar dat hij zelf ook mocht lesgeven.

‘ De andere kandidaten kwamen nog niet tot aan de enkels van Walter!

In 2010 overleed Walter De Dauw, de tot hiertoe enige man in Gent die de titel kreeg van ‘stadsbeeldhouwer’. Twee jaar later - Walter zou dit jaar 70 jaar geworden zijn - organiseert zijn echtgenote, FVV’ster Mieke Bourguillioen op de site van de Gentse Sint-Baafsabdij, een overzichtstentoonstelling met werken van haar man.

Mieke, ecHtgenote Van Walter de daUW, stadsbeeldhoUWer

fVV • 4

‘ reportages

FVV: op een gegeven moment is Walter gestopt in het bedrijf van zijn ouders en is hij beginnen werken bij de stad gent.

mieke: inderdaad, op basis van het diploma van de D-cursus en uiteraard ook door zijn ervaring als steenkapper, heeft hij op een gegeven moment deelgenomen aan een examen bij de stad. Dat examen heeft hij met glans doorstaan. Volgens geert Van Doorne, toenmalig conservator van de sint-Baafsabdij, kwamen de andere kandidaten nog niet tot aan de enkels van Walter!in 1982 startte hij als beeldhouwer-restaurateur bij de stad, eerst bij de dienst ‘technische gebouwen’ en later bij Monu-mentenzorg. en daar is hij gebleven tot hij met pensioen ging.

FVV: Wat hield werken bij Monumentenzorg precies in?

mieke: Vooral restaureren hé... zo heeft hij geholpen bij de res-tauratie van de Vismijn, heeft hij de hond op het koophandels-plein gerestaureerd, de leeuw op het Veerleplein ...in opdracht van de stad maakte hij ook verschillende plaketten.

FVV: Walter maakte deel uit van ‘Loods 13’, het beruchte beeldhouwerscollectief van Walter De Buck ... hoe is hij daarbij terecht gekomen?

mieke: Walter werd door Walter De Buck gevraagd om mee te werken aan de monumentale beelden voor het brugje van de keizerlijke geneugten aan het prinsenhof. Vanaf dan werkte hij drie dagen voor Monumentenzorg en twee dagen bij loods 13, waar hij les gaf in beeldhouwen. na zijn pensionering is Walter blijven les geven, tot hij ziek werd.

FVV: kreeg Walter vaak privé-opdrachten?

mieke: hij kreeg opdrachten, maar niet zo vaak, Walter trad weinig uit de schaduw, hij was zeer bescheiden - veel te be-scheiden naar mijn zin - wat maakt dat hij vrij onbekend was en daardoor ook onbemind hé.samen met zijn collega in loods 13, josé Mestdagh, heeft hij enkele opvallende grafmonumenten gemaakt, een groot beeld voor het crematorium in geel en een bronzen kalfje voor het vleesverwerkend bedrijf Vilatca, ook in geel. het meest beken-de werk op bestelling is wellicht het monument voor wielrenner lucien Buysse in Wontergem bij Deinze.

FVV: Walter stond - als ik me niet vergis - bekend om zijn grote materialenkennis.

mieke: klopt. je mag niet vergeten dat Walter de métier van steenkapper combineerde met die van beeldhouwer, wat maak-te dat hij een zeer rijke kennis bezat van zowel de fysieke eigenschappen, als van de structuur van het materiaal waarmee hij werkte.

FVV: Welke steensoort genoot zijn voorkeur?

mieke: Dat was met stip witte of zwarte marmer. hij heeft heel wat beelden gemaakt in witte steen, ook in arduin, maar als hij kon kiezen, dan ging hij voor marmer.

FVV: Marmer is duur, waar haalde hij die?

mieke: Veelal door recuperatie van afbraakwerken.

fVV • 5

FVV: Walter maakte zowaar eco-kunst avant la lettre, zeg maar.

mieke: Zo is dat. als hij een stuk steen zag, wist hij in zijn hoofd onmiddellijk hoe het beeld er zou uitzien: was het een langwerpig stuk, dan werd het een lang slank beeld, van een vierkant stuk maakte hij een ronder, voluptueuzer beeld...

FVV: Heb je zelf ooit model gestaan?

mieke: haha, Walter zei vaak al lachend als hij een beeld toonde aan vrienden: “’t heeft Mieke haar ‘poepke’”en als je goed kijkt weet je dat dat juist is ... al zijn beelden hebben mijn kleine borstjes en vooral, mijn ronde bips! (lacht).Op een gegeven moment heeft Walter het ontwerp mogen maken van het houten boegbeeld van de Barge. hij heeft het uiteraard niet zelf gesneden, want het was in hout ...

‘ ... kameraden van me zeggen vaak al schertsend: “kijk daar vaart Mieke weer”

FVV: toch kon hij zelf ook niet onaardig weg met hout, want op de tentoonstelling zullen ook poppenkastpoppen van zijn hand te zien zijn ...

mieke: en één houten beeld! Walter heeft in zijn leven twee beelden in hout gemaakt, waarvan er eentje te zien zal zijn op de tentoonstelling. houtsculpturen lagen hem niet zo goed hé, steen was meer zijn ding. Wat niet wil zeggen dat hij het niet kon ... vandaar dat ook zijn poppenkastpoppen te zien zullen zijn op de tentoon-stelling.

FVV: Hoe kwam hij erbij om poppenkastpoppen te maken?

mieke: Oh, dat was voor de kinderen en later voor de kleinkinderen. als papa, later als opa speelde hij vaak poppenkast.kerstavond was bij ons traditioneel poppenkastavond, dan werd onze garage omge-turnd tot een heus poppenkastzaaltje, met rode gordijntjes en kussentjes ... heel gezellig was dat!

FVV: Wat mogen de mensen, naast de tentoonstelling, allemaal verwachten in de periode van 7 t.e.m. 21 oktober?

mieke: er zullen werkwinkels ‘Boetseren’ zijn, want dat deed hij ook zeer graag: modelleren had hij als geen ander in de vingers. Deze werkwinkels zullen gegeven worden door onze zoon hans De Dauw en door josé Mestdagh, Walters collega bij loods 13. er zullen poppenkastvoorstellingen gegeven worden door freddy geir-naert, uiteraard met de poppen van Walter... en op aanvraag vertonen we de docu-mentaire over de wording van het beeld van het kalfje van Vilatca, vanaf het ont-werp, over het gieten in brons, tot de plaatsing ...

7 - 21 oktober 2012

retrospectieve Walter De DauwIn de site van de Sint-Baafsabdijspanjaardstraat, 9000 gent

Donderdag tot zondag van 11.00 u tot 20.00 u. andere dagen op afspraak.

tel. 09 328 71 67 - 0477 24 19 69e-mail: [email protected]

en, voor ik het vergeet, van 1 tot 30 ok-tober zullen tekeningen en schilderijen van Walter te zien zijn in café het Zuiden van europa op de gentse Vrijdagsmarkt.

FVV: een passender eerbetoon aan Walter kan ik me niet voorstellen Mieke. Succes!

Martien

Walter de daUW, een eresalUUtMeester-beeldhouwer Walter De Dauw (1942-2010) is te-rug in de Sint-Baafsabdij. Kort voor zijn pensionering res-taureerde hij er de sculpturencollectie. Nu staat zijn eigen artistiek oeuvre er tentoon naar aanleiding van zijn zeven-tigste verjaardag.Walter De Dauw schoot mij ter hulp in 1997, toen ik de abdij moest beheren met een gesloten en leeggehaald museum, zonder personeel en zonder ook maar een centiem wer-kingsbudget. Een onmogelijke uitdaging. En Walter deed het!

Het is niet omdat hij me toen gered heeft, dat ik altijd een minderwaardigheidsgevoel had bij Walter. Niet omdat hij ou-der was, maar wijzer. Door zijn onverstoorbare bezonnen-heid bekwam hij een superieure kracht in moeilijke situaties.De Dauw begon als beeldhouwer toen hij op veertienjarige leeftijd een meisjesgezicht in reliëf sneed. De menselijke fi-guur werd een constante in zijn artistieke ontwikkeling. Het sterke zelfportret dat hij in 1996 plaatste in de gevel van het Gentse stadhuis, is emblematisch daarvoor.

Het jaar nadien gaf hij in de tentoonstelling “Dialoog met dimensie” beelden die het thema van de antropomorfe ge-stalte overstegen en een Fantasie aangingen met de steen-blok. De onbewerkte massa is voor de kunstenaar steeds zeer inspirerend geweest, hij moest enkel het beeld eruit losmaken.Hij heeft veel uitvoeringswerk gedaan, zoals in 1993 voor de Brug van de Keizerlijke Geneugten, naar geboetseerde modellen van Walter De Buck. Uit dat werk is het beeldhouwers collectief Loods 13 ontstaan, waar Walter De Dauw jarenlang als pedagoog actief is geweest.

Terug naar mijn indruk van inferioriteit. Niemand kon les ge-ven gelijk Walter. Hij leerde dat de traditionele ambachtelijke technieken alleen in staat zijn ware kunst voort te brengen. Daarom was hij zo goed op zijn plaats in de Sint-Baafsabdij en het Steenmuseum, of op het Campo Santo in Sint-Amandsberg. Hij vertoefde er te midden van de beste sculp-turen uit het Gentse verleden. Hij heeft mij en zijn leerlingen leren kijken naar al die meesterwerken, bijvoorbeeld de hui-zenhoge crucifix in de kloosterrefter, uit de stam van een eikenboom gesneden, met minimale impact op de natuurlijk gegroeide vorm. Met simpele reinigingsmethodes heeft hij een antieke Romeinse torso ontdekt in de museumreserves en de votiefinscripties op een Bavobeeld van Klaas Sluter of de Ottoonse origine van het fameuze linteel uit de abdijkerk.

Nooit heeft hij opgeschept over zijn eigen scheppingen. Het leek alsof hij dienstbaar was en meer niet. Zo maakte hij een historisch verantwoorde reconstructie van de roepsteen van Afsnee bij de herstelling van de kerkhofmuur aldaar, en paste hij, samen met José Mestdagh, de stoepstenen van mijn huizeke aan toen ik verlamd werd.

Dank voor alles, lieve vriend.

geert Van Doorne, ereconservator sint-Baafsabdij

‘ niet omdat hij ouder was, maar wijzer

fVV • 7

Dit jaar belicht Brusselicious alle elementen van de fijnproeverskunst in Brussel. Zo zijn er de twee tentoonstellingen: ‘Smakelijk’ en ‘Komen Eten’; zijn er de speciale Brusselicious menu’s; is er Bubbels in Brussels en het Brusselsious Ontbijt. Speciaal voor dit themajaar werd een Brusselicious biertje gebrouwen en is er Tramexperience: culinair genieten vanop een rijdende tram… Eind november sluit Brusselicious af met een Week van de Chocolade, een Brussels Beer Challenge en een Festival van de Frietkoten… Een restaurant aan wie al dit feestgedruis een beetje voorbij gaat is de Viva M’ Boma, wat mij betreft het meest originele restaurant in heel Brussel. Een gesprek met uitbaatster Katia Ruebens.

katIa, een vroUW Met ballen … in De pan: ViVa M’ BoMa Foto’s Sven Laurent

fVV • 8

‘ reportages

FVV: katia, wat maakt jouw restaurant zo bijzonder, zeg maar uniek?

Katia: De Viva M’ Boma is een restaurant gespecialiseerd in orgaanvlees. FVV: Wat moet ik me daarbij voorstellen?

Katia: Wel, op de kaart staan onder meer kalfshersentjes, kalfs-lever, kalfswangen, kalfsniertjes, kalfskop, kalfstong, kalfszwe-zeriken, lamshersentjes, varkenslever, kippenlevertjes, merg-pijpjes, lauwe lamstongetjes, ossenstaart … als ’t maar inge - wanden zijn hé… FVV: Hoe kom je erbij om net zo’n restaurant te openen?

Katia: ik heb tussen 1990 en 1994 hier in dezelfde buurt een ander restaurant uitgebaat, waar we o.a. al gerechten met or-gaanvlees serveerden. ik ben daar net op tijd mee gestopt, want op dat moment brak de epidemie van de dolle koeien-ziekte uit. tien jaar lang heb ik dan totaal andere dingen ge-daan, maar het bleef kriebelen en in 2004 heb ik dit restaurant geopend. FVV: Waarom orgaanvlees?

Katia: Waarom … wellicht omdat niemand na de folie van de dolle koeien nog orgaanvlees op de kaart durfde te zetten. ik zag een gat in de markt en ging ervoor.

FVV: Was dat geen enorm risico?

Katia: ik heb er van in het begin in geloofd en voila, het succes is er! FVV: Vanwaar jouw liefde voor orgaanvlees… waar heb je dat leren eten?

Katia: ik ben opgevoed door mijn grootmoeder en vooral door mijn overgrootmoeder. ik was 16 toen mijn overgrootmoeder overleed, ze was 90. ik ben grootgebracht met dit type voeding: uier, var-kenspoten… we aten het allemaal …

FVV: gebruik je de recepten uit je kinderjaren nu in je restaurant?Katia: ik heb, toen ik met dit restaurant begon – samen met mijn eerste chef Daniel cathérine – de recepten zodanig op punt gezet tot ik net dezelfde smaak vanuit mijn jeugd terug vond. FVV: Sta je zelf ook achter het fornuis?

Katia: neen, ik hou mij bezig met de aankopen, de boekhou-ding, het algemeen beheer... FVV: is het moeilijk om een kok te vinden die meegaat in jouw opvattingen?

Katia: ik werk samen met Olivier Vanklemput, die gedurende twee jaar gewerkt heeft in een restaurant in lyon, capital tripière et gourmande … hoofdstad van het orgaanvlees in frankrijk. Wij zijn gelijkgestemde zielen.

‘ en het zijn net die ballen die het gerecht legendarisch maken

FVV: paradepaardje van je restaurant is het gerecht genaamd ‘choessels’

Katia: absoluut. choessels is een gerecht op basis van alle soor-ten orgaanvlees door elkaar. FVV: ‘choessels’ … is dat Brussels dialect?

Katia: ja, het komt van het franse ‘petites choses’. choessels is een gerecht dat de vrouwen vroeger klaar maakten op donder-dag of vrijdag, met alle soorten overschotjes, restjes … kleine dingetjes dus … onder andere ook … teelballen! FVV: teelballen?

Katia: De basis van het gerecht is de alvleesklier, daarnaast heb je in de choessels varkenspoot, ossenstaart, niertjes, kalfszwe-zerik en … lamsteelballen. en het zijn net die ballen die het gerecht legendarisch maken (lacht).je laat het geheel gedurende drie uur sudderen in geuze en je deglaceert met Madeira.De alvleesklier verdwijnt volledig in de saus, maar is van heel groot belang, omdat ze de smaak van de choessels bepaalt.

fVV • 9

FVV: tjonge, aan wie krijg je zulke kost de dag van vandaag nog geveild?

Katia: tja, je hebt altijd jonge mensen met een open geest die open staan voor een experiment. Maar ik geef toe, van bij het begin kregen we heel wat mensen over de vloer tussen 65 en 95 jaar oud. Mensen die het gerecht sinds hun jeugd nooit meer ge-geten hadden. FVV: Je jeugd terugvinden in je bord: pure nostalgie!

Katia: inderdaad, en het bizarre is dat het vooral oudere dames zijn die hier komen eten: ze arriveren rond 12u, starten met een glaasje sherry als aperitief, een voorge-rechtje: bij voorkeur kalfshersentjes, als

hoofdgerecht de choessels, een kwartje rood erbij, als dessert een stukje huisge-maakte suikertaart en tegen ten vroegste drie uur terug naar huis. en tijdens het eten zalige herinneringen aan vroeger ophalen … echt tof! FVV: Zijn de choessels typisch Brussels, of wordt het elders ook gegeten?

Katia: het is een typisch Brussels gerecht, dat dateert uit de jaren 20. FVV: ik zie de choessels nu niet op de kaart staan?

Katia: klopt. het gerecht staat op de kaart van 1 november tot 1 maart. er zit zoveel orgaanvlees in dat het bij de minste temperatuurswissel gaat keren en dus zuur wordt. Vanaf begin maart tot eind oktober worden de choessels vervangen door ‘het Bord van ons Boma’. Vandaag bijvoorbeeld ligt op dat bord: lamstong, lams-zwezeriken, varkenspoot, ossenstaart en gebakken uier. allemaal kleine stukjes, geserveerd op een leien bord, met daarbij selder in een mayonaise met heel veel mosterd en een beetje citroen en naar keuze puree of frietjes.

‘ Viva m(ijn) Boma is inderdaad een eerbetoon aan mijn overgrootmoeder, een fantastische madame, een echte ‘Brusselles met ballen’

FVV: Zijn er zaken die mensen echt niet lusten?Katia: We hebben op een gegeven moment geëxperimenteerd met ogen … maar die hebben we niet op de kaart durven zetten. FVV: ogen kijken je aan?

Katia: Zeker weten… ogen op je bord … dat is voor de meeste mensen echt wel een stap te ver. het is indrukwekkend, er zit bovendien geen smaak in en qua tex-tuur is het net of je op kauwgom sjiekt.Weet je, in tegenstelling tot ogen, kan je met teelballen de mensen makkelijk ver-schalken door te zeggen dat ze witte pens aan het eten zijn … mmm, lekker lekker … tot ze te horen krijgen wat ze net hebben binnengespeeld … die reacties moet je zien … hilarisch! (schatert). FVV: Waar haal jij je vlees?

Katia: Wij kopen het vlees in het slachthuis van anderlecht, in de new triperie des tanneurs in anderlecht en bij rob gourmet Market in Woluwe.

fVV • 10

‘ reportages

let op, al het vlees wordt gecontroleerd, zowel in het slachthuis, als bij de verdeler, als in het restaurant. het is volkomen veilig! FVV: toch zie ik ook een aantal traditionele gerechten op de kaart staan…

Katia: ja, ballekes in tomatensaus, waterzooi, stoofvlees welis-waar met rundswangen en vol-au-vent. als het aan mij lag, ik zou niet plooien … maar je hebt in een gezelschap vaak toch één iemand die de neus ophaalt voor orgaanvlees .. tja …

FVV: in azië zie je ook vaak orgaanvlees op de kaart…

Katia: juist… de chinezen eten zelfs penis. Wij krijgen hier vaak japanners over de vloer. naast rauwe vis zijn zij echt dol op orgaanvlees. Wellicht staan we daar ergens in een toeristische gids, daar heb ik niet echt zicht op…nu, zo evident is dat niet, want zij spreken vaak geen woord engels, dus moeten we gaan uitbeelden wat op de kaart staat. (katia beeldt uit... grappig!)

FVV: Maak je bij de bereidingen ook gebruik van de zogenaamde ‘vergeten’ groenten die nu opnieuw in opmars zijn?

Katia: in de winter wel ja, dan hebben we vaak pastinaak, aardpeer, bieten,… Maar de nadruk ligt altijd op het vlees. Vegetariërs hebben het doorgaans niet echt begrepen op ons.

FVV: ik neem aan dat je bij je gerechten Brusselse bieren serveert?

Katia: neen, toch niet. Mede omwille van plaatsgebrek in de frigo raad ik steevast wijn aan. een goeie ronde rode wijn is heel lekker bij niertjes, wangen of lever. en bij kalfszwezeriken bijvoorbeeld suggereer ik graag een ‘vettige’ witte wijn … zo eentje die lekker plakt in de mond.

FVV: Je restaurant is gelegen in één van de mooiste wijken in Brussel en is helemaal in retrostijl. Was het vroeger een beenhouwerij?

Katia: het was vroeger een triperie, een winkel van orgaan-vlees of wat dacht je (lacht).toen we het pand vonden was het in een erbarmelijke staat, helemaal onderkomen. We hebben het helemaal in zijn oude glorie hersteld. ik heb bewust gekozen voor een sober interieur,

met retro tegeltjes tegen de muren, heel onderhoudsvriendelijk overigens.en inderdaad, je krijgt hier het gevoel dat je in een beenhouwe-rij aan het eten bent. FVV: Droom je van een ster?

Katia: goh, ik heb het er even over gehad met de mensen van Michelin… maar ik ga er geen energie insteken. Weet je, ik zou teveel toegevingen moeten doen … zo is er ondermeer de verplichting om een sommelier in dienst te nemen…neen, het is goed zoals het nu is. ik heb een heel fijn klanten-bestand; waar ik ‘ne keer gezellig kan mee zeveren’. neen hoor, voor mij geen ster. FVV: ik neem aan dat de naam Viva m’ Boma een ode is aan je overgrootmoeder?

Katia: Viva m(ijn) Boma is inderdaad een eerbetoon aan mijn overgrootmoeder, die een fantastische madame was, een echte ‘Brusselles met ballen’, die altijd helemaal alleen een café heeft uitgebaat. ik heb heel veel meegekregen van haar…

‘ ik zie ons nog altijd staan, zij aan het fornuis en ik op een taboeretje naast haar …

FVV: katia, ik weet wel zeker dat je overgroot-moeder fier op jou zou zijn! en wat mij betreft krijg je van FVV minstens 1 ster!

Martien

vIva m’BomaVlaamsesteenweg 17, 1000 Brusseltel. : 02/512.15.93sluitingsdagen: Zondag en woensdag

fVV • 11

FVV: Dames, vertel mij, hoe komen jonge deernen als jullie erbij om rugby te gaan spelen en geen volleybal, basketbal of… zoals vele meisjes, gewoon op ballet te gaan?

nele: Mijn stiefvader was verbonden aan de club en toen ze van start gingen met een jeugdafdeling zei mijn moeder: “probeer dat maar eens nele, daar zal je vast sterk van wor-

den.” nooit gedacht dat ik het zo lang zou blijven doen! let op, ik heb lang ballet, dans en rugby gecombineerd hé... Maar enkel rugby is blijven duren. noortje: ik heb twaalf jaar lang geturnd en ik had me voorge-nomen dat als ik ooit zou stoppen met turnen op hoog niveau, ik zou gaan rugby spelen. Mijn nonkel is bovendien altijd rugby-speler geweest hier in Dendermonde, vandaar…

Onlangs kreeg de Dendermondse Rugbyclub van de Beweging Vlaanderen-Europa vzw, “De Gulden Spoor voor Maatschappelijke Uitstraling”. De adviesraad van de Gulden Spoor was vooral onder de indruk van de professionele aanpak van de organisatie van het internationale evenement “Flanders Open Rugby”. De cijfers zijn inderdaad indrukwekkend: er waren tijdens het weekend van 25, 26 en 27 mei, 80 deelnemende ploegen van over de hele wereld aanwezig. De 1600 rugbyspelers konden overnachten in 160 legertenten. Meer dan 350 vrijwilligers stonden de 11 bestuurders van rugbyclub Dendermonde bij om dit grootschalige evenement in goede banen te leiden. Een en ander wekte onze nieuwsgierigheid en we besloten een praatje te maken met Nele van Hove (26), Noortje Macharis (22) en Magali Fierlafijn(20) van het Dendermondse Dames Rugbyteam.

neLe, noortJe & MagaLi: MadaMMen Met “ovalen” ballen…

fVV • 12

‘ reportages

magali: ik heb rugby leren kennen door initiaties bij ons op school.

FVV: toch is rugby geen evidente keuze, damesrugby heeft immers de reputatie een sport te zijn voor struise, stoere manwijven, waar weinig of niets vrouwelijks aan is, laat staan dat rugby “sexy” zou zijn. Maar als ik jullie zo bekijk, valt dat best wel mee me dunkt.

nele: pas op, van zodra wij een stap op het plein zetten, laten wij het beest in onszelf los en zijn wij ook geen katjes meer om zonder handschoenen aan te pakken hé! (hilariteit). magali: neen serieus, je hebt in rugby alle soorten vrouwen nodig: je hebt er die snel moeten zijn, je hebt er die kracht moeten zetten… je hebt echt een heel gamma nodig, dat is net het toffe aan rugby.

FVV: Met andere woorden, er bestaan geen richtlijnen inzake maten en gewichten?

nele, noortje en magali in koor: “neen hoor, zeker niet”.

FVV: Wat zijn de belangrijkste kwaliteiten van een rugbyspeelster?

nele: goh, alle kwaliteiten zijn even belangrijk: techniek, bal-vaardigheid, snelheid, conditie, durf, doorzettingsvermogen…noortje: Maar niet iedereen hoeft daarom al die capaciteiten te verenigen. magali: Dat is net het toffe aan rugby.

‘ elke speelster, elk met haar eigen specifieke capaciteiten, maakt dat een team een team wordt... begrijp je?

nele: klopt. rugby is bij uitstek een teamsport, een sport waar-bij samenwerking en teamgeest centraal staan. elke speelster weet dat ze zonder haar team kansloos is en elke speelster weet ook dat zij voor haar team van absoluut wezenlijk belang is.

FVV: een teamsport is één ding, rugby is ook een zeer fysieke sport waarbij zeer vaak lichamelijk contact voorkomt…

magali: tja, je moet af en toe eens tegen een stootje kunnen, dat is waar…nele: Maar door de adrenaline tijdens de wedstrijd, voel je vaak pas na de match waar het allemaal pijn doet. (lacht) rugby is nu eenmaal een gevechtssport hé.

FVV: een gevechtssport ... meen je dat?

nele: Zeker weten, of toch op zijn minst een contactsport.

FVV: Dus, stampen, schoppen, boksen, pitsen, knijpen, krabben, aan de haren trekken... het hoort er allemaal bij?

nele, noortje en magali in koor: neen hoor! Daar zijn zeer strenge regels voor!magali: je kan je echt niet voorstellen hoeveel regels er ge-moeid zijn met rugby.noortje: Volgens mij heeft geen enkele sport zoveel regels als rugby… en die leg je niet zomaar in een twee drie uit.

FVV: Vanaf welke leeftijd kan je rugby spelen?

noortje: Vanaf 5-6 jaar tot 15 jaar zijn de teams gemengd, meisjes en jongens door elkaar. Vanaf die leeftijd zijn de fysieke verschillen te groot en worden de teams gesplitst.

fVV • 13

FVV: Dragen jullie beschermende kledij?

nele: enkel het dragen van een mondstuk is verplicht. sommige speelsters dragen een schouderstuk en borstbescherming, dat is voor een stuk psychologisch, maar vaak toch heel efficiënt.

FVV: in nieuw-Zeeland voeren ze voor de match de wereldberoemde “hakka” op om de tegenstander te intimideren. Doen jullie dat ook?

magali: neen, dat is echt typisch iets voor nieuw-Zeeland. elders in de wereld wordt dat niet gedaan. (lacht)

FVV: Wat is het grootste verschil tussen rugby en voetbal?

noortje: rugby is gewoon veel moeilijker dan voetbal.nele: het moeilijkste aan rugby is misschien wel dat er enkel achterwaarts mag gepasseerd worden. Whow, dat is echt wel een mega-klik die gemaakt moet worden. rugby is bovendien tactisch en fysiek veel zwaarder dan voetbal.noortje: Voetballers zijn in vergelijking met rugbyspelers echte mietjes. (lacht)magali: Maar dan wel mietjes die heel veel geld verdienen. Mannelijke top-rugbyspelers kunnen van rugby leven, professio-nele vrouwelijke rugbyspelers daarentegen kunnen onmogelijk leven van rugby alleen.

FVV: Wat betekent “Flanders open rugby” voor jullie?

nele: goh, dat is gewoon “de max” voor ons. hier in eigen land kunnen we ons aan geen enkele andere ploeg meer meten. als we internationaal spelen gaan we vrijwel direct onderuit. (lacht)magali: en dat houdt ons wel met onze beide voetjes op de grond…

‘ De club won alle nationale trofeeën die te winnen zijn in de Belgische rugbycompetitie

noortje: Maar los daarvan; de sfeer die er heerst dat weekend is gewoonweg uniek. feit alleen al dat er geslapen wordt in legertenten schept een speciale ambiance.nele: Dit jaar bestond het deelnemersveld uit 45 herenteams, 24 damesteams en 13 “old boys” teams. De teams waren af-komstig uit 15 landen, waaronder nieuw-Zeeland, australië, Zuid-afrika, pakistan, schotland, ierland… alles samen zakten zo’n 1600 spelers af naar het kleine Dendermonde. super is dat! Volgend jaar zijn we al aan de 20ste editie toe. magali: en onder al die spelers waren hele grote namen, inter-nationale vedetten die in de rugbywereld te vergelijken zijn met ronaldo in het voetbal.

FVV: in eigen land doet de Dendermondse rugbyploeg het uitstekend dit jaar…

noortje: 2012 was een bijzonder vruchtbaar jaar voor ons: de club won alle nationale trofeeën die te winnen zijn in de Belgische rugbycompetitie.nele: een unieke prestatie, de Dendermondse rugbyclub is niet alleen de eerste Vlaamse club die de beker van België wint, maar ook de eerste Vlaamse club die bij de heren landskam-pioen wordt in een vrijwel uitsluitend door franstalige clubs gedomineerde competitie.magali: De vrouwen van Dendermonde pakten eveneens de titel, waardoor geel-groen een historische triple realiseerde… Machtig!

rugby werd op het terrein van het voornaamste engelse college van de stad rugby uitgevonden. De legende wil dat, rond 1823, tijdens een voetbalwedstrijd, ene William Webb ellis, leerling van de plaatselijke school en toekomstige priester, de bal in zijn armen nam om te scoren, terwijl de traditionele voetballer dit met de voet deed.

fVV • 14

‘ reportages

FVV: tot slot, hoe zouden jullie andere jonge meisjes aanzetten om rugby te gaan spelen?

noortje: kom gewoon eens kijken naar een match en laat je overtuigen.magali: Beter nog, neem deel aan de vele rugby-initiaties die onze club organiseert - ook op scholen - dan kan je aan den lijve ondervinden hoe het voelt en dan ben je vast meteen verkocht! nele: rugbysport wint aan populariteit - ook in de scholen - voor een stuk omdat rugby het woord “respect” heel hoog in

De verspreiding van de sport werd geholpen door het verschijnen van de spoorwegen, waardoor de colleges niet meer geïsoleerd waren en sportevenementen mogelijk werden.

Jacques rogge, de huidige voorzitter van het ioc, was een speler van het Belgisch rugbyteam.

het vaandel draagt. respect voor de regels, respect voor dege-nen die de regels moeten doen respecteren zoals de scheids-rechter, respect voor de medespelers én respect voor de tegen-spelers ... en net dat “respect “ kan je doortrekken naar het gewone leven!

FVV: Heel mooi om mee te eindigen nele. Mag ik jullie nog heel veel succes toewensen dames.

Martien

www.dendermonderugby.com

fVV • 15

hoe voed Ik MIjn kInderen op?

Onze dochters zijn dus geboren uit een Vlaamse moeder en een nederlandse vader. Mijn ‘meiden’ groeien op in nederland en voelen zich 99.9 % nederlands en een schamel restje Vlaams. Vind ik dit erg? eigenlijk niet, zij zijn en VOelen zich hier hele-

maal thuis. Vooral tijdens de puberteit is het opbouwen van een identiteit belangrijk. Dan maar met de nodige portie oranje-gevoel erbij…

De Vlaamse Lut Van Hove woont en werkt sinds 2000 in Nederland. Voordien woonde zij in Brazilië, Taiwan en Hong Kong. Zij heeft ook reizen begeleid in Zuid-Afrika, Brazilië, Portugal, Madeira en de Azoren. Haar bedrijf NL-Xperience verzorgt uitstappen en rondleidingen voor toeristen van over de hele wereld (dus ook voor Vlamingen!) in Nederland. Ze schrijft voor ‘Wij vrouwen’ over haar ‘dagdagelijkse’ ervaringen als Vlaamse in Nederland.

Wat leuk Martien, nu hebben we elkaar eindelijk een keer in levende lijve ontmoet! En dat tijdens de vrouwendriedaagse Zeeuwse Zilte Zaligheden waar ik een lezing gaf. De FVV – leden toonden interesse en er was een geanimeerde interactie. Ik hoop van harte dat iedereen genoten heeft!

(DeeL 3)

vlaanderen - nederland

foto: internetredactie

fVV • 16

‘ ActUA

Dat ik mij met mijn Vlaamse standpunten over opvoeden soms eenzaam voel, kan ik niet ontkennen. Buiten het verschil in in-dividuele opvoedingsregels tussen kees en mij, komen daar de interculturele verschillen bovenop. Mijn Vlaams opvoedings-standpunt zegt: “Wij BlijVen de ouders, jullie BlijVen de kinde-ren. Ook al heb ik respect voor jullie mening, uiteindelijk heb-ben wij als ouder het laatste woord”. punt. kinderen die het gezag van ouders (ervan uitgaande dat het redelijk is) respecte-ren, dat noem ik discipline. Die zeggenschap krijg je in neder-land niet vanzelf. respect moet je (ook als ouder!) verdienen, roepen de pubers hier in koor! Moet ik dan bij elke taak voor de kinderen verantwoording afleggen?

leerkrachten kampen hier voortdurend mee in klassen vol mon-dige en ‘brutale’ tieners. niet voor niks is er veel ‘lesuitval’ want leerkrachten worden overspannen en krijgen ‘burn-outs’ van onrustige, dwingende en brutale leerlingen. het landelijk gemiddelde lesuitval is al enkele jaren 6 %! niet te verwonde-ren dat grensbewoners uit Zuid-nederland hun kinderen naar een Vlaamse school sturen! kortom, als moeder zoek ik hier naar dé ‘gezonde balans’ tus-sen Vlaamse discipline en het nederlandse ‘streven naar vriend-schap’ en ‘opvoeden tot zelfzekerheid’.

geslaagd!

eén van de vele tradities hier is het uithangen van de vlag. Dat wil zeg-gen: als je zoon of dochter het eind-examen voor de middelbare school behaalt, dan wordt de vlag met tas uitgehangen. Door de vlag met tas kreeg ik reacties op facebook en be-richtte ik meteen terug: Oef, lin heeft haar diploma behaald. De vlag en tas trotseren nu weer en wind... Zo trots was ik!

ontgroenIng

ik heb mijn dochter vanochtend weggebracht naar Delft voor de ‘ontgroening’. Zij gaat daar op ‘kamer’ (wij zeggen ‘op kot’) en wil lid worden van een studentenvereniging. Dat is geen doop van één dag zoals ik vroeger heb meegemaakt in leuven maar 16 lange dagen van fysieke en mentale beproevingen waarbij de aspirant-leden een reeks plagerijen en vernederingen moe-ten doorstaan. als dochter lin deze periode ‘overleeft’, dan krijgt ze waarschijnlijk een kamer via de vereniging en heeft ze ‘dankzij’ deze zware periode en door het samen afzien vriend-schappen voor het leven gesmeed.

Want het idee achter de ontgroening is: door de zware beproe-vingen leren studenten elkaar heel goed kennen. het is de beste basis voor een hechte vriendschap. niet voorzichtig aftas-ten (op zijn Vlaams) maar heel direct (op zijn nederlands)….

en een goede reden die ik als Vlaamse zelf verzin voor deze harde aanpak tijdens de ontgroening: misschien is zo’n tijd van

plagerijen en vernederingen nog niet zo verkeerd voor de veel-al verwende nederlandse puber. als het tenminste niet uit-mondt in fysieke pijn en sarcastische opdrachten. Want ik kan echt niet ontkennen: mijn Vlaamse moederhart is momenteel bezorgd. Wat zal ik een gat in de lucht springen als ik mijn dochter terugzie!

‘ als moeder zoek ik naar dé ‘gezonde balans’ tussen Vlaamse discipline en het nederlandse ‘streven naar vriendschap’

fVV • 17

‘ even moest ik lachen. Dit is weer zo op zijn nederlands direct…

MIjn bUUrvroUW: Ik Weet Wat Ik aan haar heb!

gisteren kwam overbuur-vrouw jacqueline op be-zoek. ik was net bezig om een smoothie van avocado te maken. toen zij even nipte van mijn beproefd

gerecht zei ze pontificaal: doe hier een beetje zwarte peper op … dat geeft net de ‘bite’. even moest ik lachen. Dit is weer zo op zijn nederlands direct….

nathalIé of náthalIe

Mijn Vlaamse nicht heet nathalié en een goede nederlandse vriendin noemt zich náthalie. De namen schrijven hetzelfde maar klinken oh zo anders. Bij de Vlaamse nicht klinkt het op zijn frans (met de klemtoon op de laatste lettergreep), hier moet de klemtoon op de eerste lettergreep. Op zich lijkt dit al-lemaal niet zo spectaculair. Maar toch, hoe kan ik nu zo’n mooie franse naam op zijn nederlands uitspreken? het lukt me nog steeds niet. Zij zegt dat ze het mij vergeeft….

kees Is jarIg en Carl verjaart

Man kees was onlangs jarig. hoe vieren wij dat? We stappen ’s ochtends vroeg al zingend de trap op naar de slaapkamer van de jarige (die nog ligt te snurken in bed natuurlijk…) met een luidkeels ‘lang zal hij leven…’. tot enkele jaren na ons huwelijk

dacht ik dat dit een nederlandse traditie was. Maar neen, het is een traditie bij mijn schoonfamilie.

slingers ophangen in huis is wel echt nederlands. in een mum van tijd is het huis kleur- en feestrijk. een praktische uitvinding! Bij elke verjaardag hangen we ’s avonds de slingers al op, zodat we ’s ochtends meteen paraat staan om te zingen.

in de vierde reportage bericht lut over haar ‘nederlands leven’ en andere opvallende nederlandse aspecten. heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen of opmerkin-gen, laat u het haar even weten! stuur een mailtje naar [email protected].

een maand later verjaarde mijn broer. ik bel hem op en schoon-zus neemt de telefoon aan. Op zijn nederlands feliciteer ik haar uitbundig met mijn jarige broer. We lachen allebei want ieder-een in mijn familie kent ondertussen deze nederlandse ge-woonte waarbij je de hele entourage van de jarige feliciteert. en dat stopt niet bij vrouw of kinderen, ook verdere familie en vrienden worden gefeliciteerd. kortom iedereen feliciteert iedereen. nog altijd een bizar spektakel, zelfs na 12 jaren nederland…

Misschien hebben de taalpuriteinen onder jullie het al gemerkt:in Vlaanderen verjaart men en in nederland is iemand jarig. in nederland kan alleen een zaak voor de rechter ‘verjaren’.

fVV • 18

‘ ActUA

nederland en Vlaanderen delen dezelfde taal, maar verschillen op veel punten hemelsbreed van elkaar, waardoor er vaak mis-verstanden heersen tussen de “Belgen” (Vlamingen) en de “hollanders”, zoals de nederlanders in Vlaanderen genoemd worden.Michel uyen verkeert in een bevoorrechte positie om de ver-schillen in taal en cultuur te peilen. hij voert ons binnen in de taal en zeden van zijn nieuwe vaderland en doet zich kennen als een scherp en tegelijk mild commentator, die ons nederlan-ders op luchtige en niet van humor ontblote wijze uitlegt wat de “botte hollander” almaar niet snapt van Vlaanderen.een leerzame en vermakelijke gids voor wie de mentaliteit van Vlaanderen wil begrijpen, bij uitgeverij roelants.

Kuifje in vlaanderenMichel uyenuitgeverij roelants142 pagina’s12,50 euro

“De belangrijkste splijtzwam in België is de

taal. Geworden, want dat is iets van de laatste

jaren. In de 18de eeuw was Brussel een over-

wegend Nederlandstalige stad. Na 1830, toen

men de Hollanders buitengesjot had, is de

grote verfransing ingezet. Dat betekende dat

iedereen die iets in de politieke of culturele

pap te brokken had, of hij nu Vlaming of Waal

was, Frans sprak. Dus ook de haute bourgeoi-

sie in steden als Gent, Antwerpen, Kortrijk…

Het Nederlands was de taal van het volk, de

lagere klassen, ‘la langue de la cuisine’, het

Frans de taal van de haute finance, de haute

culture, de universiteiten, de rechtspraak en,

uiteraard het Hof, het koninklijk huis, Frans up-

stairs, Vloms downstairs.

Voor een Nederlander is het ondenkbaar dat

hij zijn middelbare school of universitaire op-

leiding in het Duits zou moeten volgen, omdat

dat nu eenmaal de taal van de elite is…”

Michel Uyen, geboren in Nijmegen in 1956, studeerde Frans en algemene literatuurwetenschap en was gedurende tien jaar leraar aan een Nijmeegs gymnasium-atheneum. In 1990 verhuisde hij naar België, waar hij als vertaler werkt bij de Europese Unie.Hij schreef een boek over zijn wedervaren als Nederlander in ons land, dat hij de leuke titel meegaf “Kuifje in Vlaanderen”

fVV • 19

In haar proefschrift Environment and Health in Flanders: 40 Years of Institutional Struggle, onderzocht Kristien Stassen (°1982} de evolutie van het milieubewustzijn in Vlaanderen.

De Industriële Revolutie van de 18de en 19de eeuw heeft gezorgd voor grote veranderingen: technologische ontwikkeling, de komst van fabrieken, de vlucht van het platteland naar de steden. Deze evoluties gingen echter gepaard met negatieve gevolgen: milieuverontreiniging, ongunstige arbeidsomstandigheden, het uitbreken van epidemieën, enzovoort. In de periode die daarop volgt namen de bezorgdheden over de invloed van een verontreinigde leef- en werkomgeving op de gezondheid toe. Het wetenschappelijk onderzoek en het beleid richtten zich in die periode op het beschermen van de volksgezondheid door het verbeteren van de woonomstandigheden, de voedsel- en waterkwaliteit, het bevorderen van de hygiëne, het opstellen van vaccinatieprogramma’s en het organiseren van afvalberging. Gelijktijdig ontstond vanuit de arbeidsgeneeskunde een stroming die beroepsziekten als gevolg van het gebruik van producten en stoffen in de werkomgeving bestudeerde. Typisch voor die tijdsgeest was dat voornamelijk ernstige tot zeer ernstige gezondheidseffecten (sterfte) bestudeerd werden ten gevolge van blootstelling aan één specifieke (verontreinigende) stof in vrij hoge concentraties.

een HiStoriScHe anaLySe Van Het MIlIeUgezondheIdsbeleId In vlaanderen.

fVV • 20

‘ ActUA

de IMpaCt van het groeIend MIlIeUbeWUstzIjn op de polItIeke agenda

in het begin van de jaren 70 nam het milieubewustzijn sterk toe als reactie op de oneindige expansie, de ongekende welvaart en economische groei, en het grenzeloos mis/gebruik van de open ruimte uit de zogenoemde gouden jaren vijftig en zestig. Op het europese beleidsniveau wordt sinds de jaren 80 een pleidooi gevoerd voor een systematisch milieugezondheidsbe-leid gebaseerd op actieplannen. uit mijn historische analyse blijkt dat de impact van deze europese engagementen op de Belgische/Vlaamse politieke agenda relatief beperkt was.

‘ Vier incidenten hebben geleid tot een verandering in de manier van denken en handelen omtrent milieugezondheidsproblemen

De ontwikkeling in Vlaan-deren is vooral beïnvloed door vier snel op elkaar vol-gende incidenten, die voor een geleidelijke, maar sub-stantiële verandering heb-ben gezorgd in het denken over milieugezondheidspro-blemen, zowel in weten-schap, politiek als samenle-ving. Deze vier incidenten zijn: de loodproblematiek in hoboken (jaren 1970), de cadmiumverontreiniging in de noorderkempen (jaren 1980), de publieke onrust aangaande mogelijke ge-zondheidsgevolgen en ge-netische afwijkingen ten gevolge van verhoogde

dioxine-uitstoot door twee huisvuilverbrandingsovens in Wilrijk (midden 1990), en de dioxinecrisis in de voedselketen (1999).

De verschillende staatshervormingen die plaatsgevonden heb-ben in de jaren 70 en 80 in België hebben echter voorkomen dat er een geïntegreerd milieu en gezondheidsbeleid kon ont-wikkeld worden. immers, na de staatshervorming in 1980 wer-den de milieubevoegdheden grotendeels toegewezen aan de gewesten, terwijl preventieve gezondheidszorg een gemeen-schapsbevoegdheid werd en de bevoegdheden voor tewerkstel-ling en arbeid op het federale niveau bleven. als gevolg van deze herverdeling werden ook de kennis en expertise versnip-perd over de verschillende bestuursniveaus.

een belangrijke bemerking: dat de europese engagementen re-latief weinig in gang hebben gezet in Vlaanderen wil niet zeg-gen dat europese discoursen geen rol van betekenis spelen in het Vlaamse milieugezondheidsbeleid. europese milieurichtlij-nen, zoals fijn stof, zijn zeer bepalend voor het Vlaamse milieu-beleid. kortom, europese discoursen hebben wel het gedachte-goed, maar niet de agendering ervan in Vlaanderen beïnvloed.

van eenvoUdIg naar CoMplex

De opeenvolging van deze vier incidenten heeft geleid tot een belangrijke verandering in de manier van denken en handelen omtrent milieugezondheidsproblemen. De belangrijkste veran-dering kan worden samengevat als ‘de erkenning van complexi-teit’. Deze complexiteit uit zich zowel wetenschappelijk als be-leidsmatig.

De wetenschappelijke complexiteit verwijst naar het gegeven dat mensen blootgesteld worden aan een cocktail van agendia die in verschillende concentraties aanwezig zijn in de omgeving en die de kans op bepaalde aandoeningen bij de huidige of toekomstige generatie verhogen. Deze gezondheidseffecten zijn vaak onzeker, komen dikwijls pas laat tot uiting en variëren van hinder tot sterfte. Vanwege die complexiteit kan ‘de weten-schap’ niet tot eenduidige en onomstreden conclusies komen. het antwoord is een zoektocht naar een meer integrale aanpak. integratie betekent het in rekening brengen van alle agentia/risico’s, deze bestuderen vanuit meerdere wetenschappelijke disciplines, en het in rekening brengen van kennis en ervaring van buiten-wetenschappelijke experten uit ngO’s, burgerij en bedrijfsleven.

Stien Stassen

fVV • 21

‘ Milieugezondheidsrisico’s moeten op een meer integrale manier bestudeerd en gemanaged worden

Beleidsmatig zijn milieugezondheidsrisico’s complex omdat ze verregaande coördinatie vereisen. coördinatie tussen diverse beleidsniveaus (van lokaal tot europees en internationaal) en tussen diverse beleidssectoren. Milieugezondheidsproblemen zijn immers landgrens overschrijdend en gelinkt aan technolo-gie, transport, ruimtelijke ordening, economie, enzovoort. aan-gezien alle betrokkenen (politici, buurtbewoners, werkgevers, ngO’s) legitieme, maar vaak tegenstrijdige belangen hebben bij eenzelfde probleem zouden ze allen betrokken moeten worden in het besluitvormingsproces. het samenbrengen van die uit-eenlopende visies is belangrijk voor een goede én gedragen beoordeling van het milieugezondheidsrisico. in de literatuur wordt geschreven over de shift van government naar gover-nance, in het bijzonder over multi-level, multi-sector en multi-actor governance.

kortom, milieugezondheidsrisico’s moeten op een meer inte-grale manier bestudeerd en gemanaged worden. De verande-rende opvattingen over complexiteit hebben ook de inhoudelij-ke debatten beïnvloed. Die invloed is zichtbaar in:

• het erkennen van verschillende legitieme belangen bij eenzelfde milieuprobleem;

• het differentiëren van milieukwaliteitsdoelstellingen in functie van kwetsbare doelgroepen zoals kinderen en ouderen;

• het uitwerken van een efficiënte en effectieve communi-catiestrategie omtrent complexe en onzekere milieuge-zondheidsvraagstukken.

• De verschuiving van zeer ernstige gezondheidseffecten naar de impact van milieuverontreiniging op het alge-meen welzijn.

de oprIChtIng van een vlaaMs MedIsCh MIlIeUkUndIg netWerk

De combinatie van deze nieuwe opvattingen over complexiteit t.g.v. de eerder genoemde incidenten en de intrede van agalev in de Vlaamse regering in 1999 opende een ‘window of op-portunity’ om wetenschapsbeoefening en beleidspraktijken rond milieu en gezondheid grondig te herzien.

het resultaat was de oprichting van het Vlaams medisch milieu-kundig netwerk bestaande uit:• Medisch Milieukundigen als lokale aanspreekpunten, • De overheidsdiensten milieu en gezondheid binnen het

Vlaams agentschap Zorg en gezondheid en het Departe-ment leefmilieu, natuur en energie voor het uitstippelen en uitvoeren van het beleid,

• het steunpunt Milieu en gezondheid verantwoordelijk voor beleidsondersteunend wetenschappelijk onderzoek.

‘ het is niet omdat er goed gecommuniceerd wordt dat de gezondheidsrisico’s aangepakt worden en dus verdwijnen

het netwerk zorgt ervoor dat er een intense interactie plaats-vindt tussen diverse beleidsniveaus, tussen de ambtenaren van de milieu- en de gezondheidsadministraties, tussen wetenschap en beleid, tussen experten van verschillende disciplines en tus-sen burgers en wetenschap/beleid.

naast de oprichting van dit netwerk werden ook nieuwe wet-en regelgeving en beleidskaders ontwikkeld (bv. Beleidsnota risi-cobeheer, Vlaams decreet betreffende het preventieve gezond-heidszorgbeleid, spelregels risicocommunicatie). Om de interac-tie tussen wetenschap en beleid te verbeteren werd het fasenplan ontwikkeld. Dit plan helpt om de onderzoeksresulta-ten van het steunpunt te vertalen naar concrete beleidsmaatre-gelen. in vergelijking met onze buurlanden verricht Vlaanderen hierin pionierswerk.

fVV • 22

‘ ActUA

Door de combinatie met nieuwe financiële, wetenschappelijke en personele middelen, slaagt het Vlaams Medisch Milieukundig netwerk erin om potentiële milieugezondheidsproblemen en ongerustheden bij de burgers tijdig te detecteren en te beheer-sen. als gevolg daarvan monden ongerustheden of incidenten niet onvermijdelijk uit in een crisis. er moet wel voor gewaakt worden dat deze vlotte communicatiedoorstroming niet leidt tot een vals gevoel van veiligheid: het is niet omdat er goed ge-communiceerd wordt, dat de gezondheidsrisico’s aangepakt worden en dus verdwijnen.

aanbevelIngen voor de toekoMst

terwijl het Vlaams Medisch Milieukundig netwerk goed functio-neert, kunnen er toch aanbevelingen geformuleerd worden voor

de toekomst. het huidige Vlaamse milieugezondheidsbeleid mist specifieke doelstellingen en indicatoren. hierdoor is het lastig om evoluties in kaart te brengen of uitspraken te doen over de effectiviteit van het milieugezondheidsbeleid. aange-zien milieugezondheidsproblemen gelinkt zijn met talrijke an-dere beleidsdomeinen (transport, ruimtelijke ordening, indus-trie, ...) moeten de doelstellingen bovendien geïntegreerd worden in andere relevante beleidssectoren. Vandaag is de in-teractie voornamelijk tussen het milieu- en het gezondheidsbe-leid. een ander thema dat de nodige aandacht verdient in de toekomst is participatie van stakeholders in zowel kennisont-wikkeling als besluitvorming. Wanneer doe je dat, hoe doe je dat, hoe ga je om met tijdsdruk?

Dr. stien stassen, hogeschool-universiteit Brussel (huB)

fVV • 23

Dat de Creatieve Noordzeevrouwen van geen kleintje vervaard zijn, wisten we al een tijdje… maar dit jaar zien ze het wel heel groot.

FVV De Haan–WenDuine doopt haar eIgen reUs!

in het voorjaar schaften ze zich zowaar een heuse reus aan, die ze prompt de naam ‘gust Den aangespoelde’ gaven. De brave man staat symbool voor alle ‘aangespoelden’ aan de kust, ve-len van hen zijn na hun pensionering vanuit het binnenland naar De haan verhuisd.

Op 11 juli werd de gust officieel gedoopt. peter is schepen van cultuur Wilfried Vandaele, meter is liliane geyskens, fVV-voor-zitster afdeling De haan-Wenduine.Welgemeende felicitaties vanwege het fVV-bestuur aan de hele afdeling.

Martien

afdelingen die het wensen kunnen Gust een dagje ontlenen.info: liliane geyskens050 67 42 77, [email protected]

‘ Actief

fVV • 24

De Gentse Feesten 2012, zijn zo mogelijk nog meer uitgeregend dan die van 2011. Vele activiteiten werden afgelast, kraampjes sloten de deuren en krasten op. Een record aantal Vlamingen kocht in die periode een last minute vliegtuigticket naar de zon. Maar bij ons in het augustijnenklooster was het feest: we mochten voor het tweede jaar op rij aftikken op meer dan 6000 bezoekers en dat is een onverhoopt succes. FVV kan trots terugblikken op een geslaagd jubileum!

6034!

een verslag van freelanCe joUrnalIste anne van beverslUys dIe aanWezIg Was op de vernIssage:

het was opnieuw vrouwenweek in het augustijnenklooster. en alhoewel pater paul geen hovaardigheid duldt in zijn kerk, mogen de dames van het forum van Vlaamse Vrouwen zichzelf toch een medaille geven.

‘ het fVV is er immers al vijf versies in geslaagd om met bakken enthou-siasme en beperkte middelen een uitzonderlijke sfeer in de pandgangen te creëren

Voor deze jubileumeditie wisten de dames een beeltenaar van eigen bodem te versieren. Met de tentoonstelling homo ludens – homo uni-versalis brengen ze kunst tot in uw hart.

gent heeft iets met keizers. De bronzen beelden van Dirk De keyzer komen hier wel echt tot hun recht. Met ko-ninklijke ongekunsteldheid boetseert hij zijn wereld in was, die voor brons op de loop gaat. sire perdu, heet dat.

gebaseerd op het leven zelf, getuigen Dirks creaties van een openheid en een toegankelijkheid die ook de kun-stenaar zelf sieren. Dit is kunst waar geen handleiding voor nodig is.

u zal het aan uw mondhoeken ondervinden: hoe langer u op de tentoonstelling rondloopt, hoe vrolijker uw kijk op de wereld wordt.regen op de feesten? na een bezoek aan het in brons gegoten positivisme van Dirk De keyzer kan u er weer helemaal tegen!

Maar het fVV heeft nog veel meer in haar mars: wat dacht u van een workshop karikaturen tekenen, mup-pets maken of wou u al altijd ukelele leren spelen? leer het nu van een virtuoos!

foto’s fotorama-gent en fVV

fVV • 25

een CItaat UIt de speeCh van joke sChaUvlIege

homo ludens... De uitdrukking van de nederlands historicus en cultuurfilosoof johan huizinga was een scherpe observatie van hoeveel en hoe gevarieerd de mens wel speelt. Zijn boek dateert van 1938 en het lijkt soms alsof we in onze hedendaagse, overhaaste, overgestresseerde maatschappij die homo ludens vergeten zijn, tussen al onze deadlines, evaluaties en functies door. het spel maakt mensen vrij, heeft geen materiële voordelen en volgt tegelijk een set regels. huizinga wees erop dat er een soort band is tussen het spel en cultuur: als een soort (siamese) tweeling, een tandem.

Daarom vind ik het fantastisch dat het forum van Vlaamse Vrouwen naast deze boeiende expositie werkwinkels, kinderateliers en animatie organiseert. De spelende mens vindt hier ruimschoots zijn gading. De initiatie ukelele, poppen maken, en daarnaast nog film en theater. Vooral jullie focus op kinderen deel ik van harte. als minister van cultuur zet ik uitdrukkelijk in op cultuureducatie. uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de mate waarin mensen participeren fel beïnvloed wordt door de vraag of hun ouders ook aan cultuur deden. Meer dan het opleidingsniveau, wat vroeger gezien werd als de belangrijkste factor. het is dan ook essentieel dat we culturele activiteiten vinden, hebben en maken voor gezinnen en kinderen.

De volledige tekst van de speech van joke schauvliege kan je nalezen op www.jokeschauvliege.be/content/forum-van-vlaamse-vrouwen

Oona libens trio

‘ Actief

fVV • 26

hoedenparade

Bellenblazen

Zeepatelier

poppentheater l’Oiseau Bleu

Muppetpoppen maken

Meer foto’s vind je in het album op onze webstek

fVV • 27

De voorlaatste week van augustus was het zover: de lang verwachte vrouwendriedaagse in Zeeland.

Drie Dagen genieten Van de zeeUWse zIlte zalIgheden

Blijkbaar hadden vele dames eieren gebracht naar de deze zomer zo zwaar beproefde arme klaren... want het weer was ronduit schitterend. en niet alleen het weer zat mee: het volledige door het fVV bezette hotel was prima, we had-den goeie gidsen, we maakten een toffe boot-tocht, we kregen leuke en humoristische de-monstraties Zeeuwse klederdrachten, we bezochten een heel speciale tuin en culinair was het likkebaarden vanaf het begin... en de sfeer... die kon drie dagen lang gewoon niet stuk.

Meer foto’s vind je in het album op onze webstek. Foto’s door Fotorama-Gent

‘ Actief

fVV • 28

fVV • 29

een greep uit De koMende aCtIvIteIten

vr 28 septeMber fvv West-vlaanderen: oostdUInkerke Benefiet ten voordele van de vzw la palabre

vr 28 septeMber fvv antWerpen: tUrnhoUt Daguitstap naar de culturele hoofdstad van Vlaanderen 2012

zo 30 septeMber fvv antWerpen: edegeM literair aperitief met erik Vlaminck: Brandlucht

7-21 oktober fvv oost-vlaanderen: gent retrospectieve stadsbeeldhouwer ‘Walter De Dauw’

Wo 17 oktober fvv vlaaMs-brabant: opWIjk ‘gestolen Vrouw’ theatermonoloog over verkrachting als oorlogswapen.

20-31 oktober fvv antWerpen: kasterlee kant & klaar, kantproject

Folkbal Opwijk

Gentse Feesten Hoedenparade

CruiseThorntonbank

TheatermonoloogLeven in een Krabbenmand

‘ Actief

fVV • 30

Hou onze webstek in het oog voor meer details! www.forumvlaamsevrouwen.be

vr 26 oktober fvv oost-vlaanderen: zUlte lezing jan Verheyen: gedurfd: artiesten versus Vlaanderen

za 3 noveMber fvv antWerpen: sChoten Benefiet concert “angel songs” van toon Daems door sempre ten voordele van het We love Marie-fonds (Make a Wish foundation)

za 6 noveMber fvv vlaaMs-brabant: opWIjk literair aperitief met erik Vlaminck: Brandlucht

Wo 15 noveMber fvv antWerpen: kasterlee literair – culinaire avond “Boon apétit” annex tentoonstelling (in het kader van de Week van de smaak en Boon2012)

do 22 noveMber fvv West-vlaanderen: WendUIne literair – culinaire avond “Boon apétit” annex tentoonstelling (in het kader van de Week van de smaak en Boon2012)

CruiseThorntonbank

Jan Verheyenbij verschillende afdelingen

Vrouwen driedaagseZeeuwse Zilte Zaligheden

Daguitstap in het teken van de hopcultuur

fVV • 31

een roman over liefde, twijfel en cafeïne ‘komt u vaak te laat, of maar nipt op tijd, ook als u oorspronke-lijk tijd genoeg had?’ enkele seconden gingen voorbij voor ala-nis de cursor met tegenzin naar het bolletje voor het antwoord ‘ja, zo goed als altijd’ stuurde. een droge klik, verder naar de volgende vraag. hoe sneller, hoe beter, want de vorige vraag maakte haar humeur er niet beter op. ‘komt u vaak te laat op afspraken, feestjes of op uw werk? Moet u vaak een maaltijd improviseren omdat u niks in huis hebt? Mist u soms uw trein?’ Dit werd confronterend. het rijtje bolletjes onder het antwoord ‘ja, zo goed als altijd’ lichtte intussen op als een kerstboom. Ze richtte haar aandacht op de volgende vraag. ‘legt u deze test af terwijl u eigenlijk zou moeten werken?’

Vergeet veertig worden. Vergeet de midlifecrisis. Dat is iets voor mannen, die niet weten wat echte problemen zijn. Dertig, dat is het moment om bang voor te zijn. De leeftijd waarop we de koers van ons leven voorgoed verankeren. trouwen? kinderen? carrière maken? Dik worden? lach- of zorgrimpeltjes? elke keu-ze gooit andere mogelijkheden overboord. lastig is dat, als je

niet goed weet waar je heen wil.

er is tenminste koffieilka De Bisschoplinkeroever uitgevers192 pagina’s17,90 euro

in het levendige loven (het tegenwoordige leu-ven) van halverwege de achttiende eeuw levert de onderlaag van de bevol-king elke dag een strijd om het bestaan. Dat geldt ook voor louise en haar blinde vader. Wanneer de man sterft besluit louise dat ze van niemand afhan-kelijk wil zijn. Door haar lichaam te verkopen hoopt ze nieuwe toekomstper-spectieven te scheppen ... en dat lijkt zijn vruchten af te werpen.

ineke Vander aa (1984) groeide op in kortenberg, vlak bij leu-ven. studies geschiedenis en psychologie brachten haar niet de toekomst waarop ze hoopte. Op haar 24ste lonkte de wijde wereld. Ze vertrok naar de Vs, waar ze in arizona onder meer wolfshonden leerde trainen. na enkele jaren in de woestijn keerde ze terug naar België. De lichtekooi van loven is haar debuut.

De lichtekooi van Loven ineke Vander aa

geus B.V.381 pagina’s

19,99 euro

er iS tenMinSte koFFie

De LicHtekooi Van LoVen

fVV • 32

‘ Voor u gelezen

De europese keuken kent vele klassiekers, van ‘kip Marengo’ tot ‘fraises sarah Bernhardt’. iedereen proefde al coq au vin, risotto en hutsepot. Bouillabaisse of goulash staan geregeld op ons menu. We krijgen allemaal wel eens een hamburger achter de kiezen.

Waar we veel minder vertrouwd mee zijn, is hoe die gerechten ooit in onze keuken zijn terechtgekomen en hoe dat samen-hangt met historische mijlpalen. rijstpap leerden we in de lage landen kennen dankzij de Moorse overheersing in Zuid-europa. hutsepot is een erfenis van de spaanse inmenging in de tach-tigjarige Oorlog.

De immer gejaagde napoleon liet aan de vooravond van de slag bij Marengo een snelle maaltijd bereiden. Zijn kok sloeg aan het improviseren met de ingrediënten die voorradig waren, een kip, tomaten en wat cognac uit de veldfles van napoleon. propaganda of is het echt zo gegaan? in elk geval hebben we het blik te danken aan de kleine corsicaan.

in ‘het soepblik van napoleon’ serveren jeroen Bert en roland De Beule 2000 jaar europese geschiedenis op je bord.

Het soepblik van napoleon jeroen Bert - roland De Beule

uitgeverij Vrijdag280 pagina’s

29,90 euro

De nieuwe snaar zet een punt achter haar meer dan dertigjarige carrière. na elf voorstellingen, die in binnen- en buitenland meer dan vijfduizend keer zijn gespeeld, hebben de muzikanten het gevoel dat het verhaal is uitver-teld. Ze willen in schoon-heid eindigen, met vanaf januari 2012 een uitge-breide tournee door Vlaanderen en nederland. Beschouw dit boek als een afscheidscadeau aan het publiek, waaraan De nieuwe snaar veel te danken heeft en voor wie de groep het al die jaren heeft gedaan.

Het verhaal van de nieuwe snaar kris De smetWpg uitgevers Be304 pagina’s27,50 euro

De LicHtekooi Van LoVen

Het SoepBLik Van napoLeon

Het VerHaaL Van De nieuWe Snaar

fVV • 33

Meester frieda Degraeve heeft zonet een ernstig naslagwerk gepubliceerd over vrouwen in de katholieke kerk, haar oude stokpaardje, met de veelbelovende titel ‘Duos habet et bene pendentes’, naar het oude ritueel waarmee de mannelijkheid van de pas verkozen paus wordt gecontroleerd. een lijfelijke check die wordt uitgevoerd door de jongste kardinaal in functie, voor alle zekerheid, want het zou rome maar overkomen, een vrouw in de rol en functie van de laatste absolute monarch van europa …

hoeft het te verbazen dat zowel paus Benedictus XVi als kardi-naal andré léonard het boek in niet mis te verstane bewoordin-gen als ketters hebben gebrandmerkt? en laat meester frieda Degraeve nu net in deze misdaadroman op het spoor komen van het onweerlegbare bewijs van het bestaan van die legen-darische vrouwelijke paus uit de negende eeuw, de vrouwelijke kerkvorst die de katholieke kerk al twaalf eeuwen verdeelt. De paus die ook nu nog, in hedendaagse artikelen van gerespec-teerde kranten, diepe controverse oproept, om vervolgens al te vaak tot een mythe te worden gedegradeerd, in weerwil van het overweldigende bronnenmateriaal dat haar bestaan attes-teert.

De avontuurlijke zoektocht van meester frieda Degraeve gaat niet over rozen, want het Vaticaan doet er alles aan om het bewijsmateriaal van het grootste schandaal uit haar geschiede-nis te verdonkeremanen, met meedogenloze wreedheid en bloederige moorden tot gevolg.

God is een vrouwMarthe Maeren uitgever: ManteauVerschijnt in oktober

goD iS een VrouW

is er ooit een vrouwelijke paus geweest? is het een legende?een bijna vergeten episode uit de geschiedenis?het is, hoe dan ook, een verhaal dat vragen oproept.

Wat voor soort vrouw kan zich zo ver omhoog worstelen in dat mannenbastion dat de katholieke kerk was en is? een mannenverslindster? een manwijf? Of toch iemand met een droom?Waarom zou je een carrière nastreven die je er toe dwingt jezelf voortdurend te verbergen? Bestaat je leven dan nog uit iets anders dan angst? Wat is de straf voor een vrouw die binnenbreekt in het heilige der heiligen?

fVV • 34

‘ Voor u gelezen

eeuwenlang zijn vrouwen op een andere manier beoordeeld en behandeld dan mannen, omdat zij ‘anders’ waren, ‘zwakker’ waren, en op grond daarvan een andere rol en plaats in de sa-menleving kregen.

Ze hadden – om het in modern beleggingsjargon te zeggen – de status van rommelkrediet. telkens weer hebben grote (?) den-kers, wetenschappers, godgeleerden en kunstenaars zich beijverd om de inferioriteit van de feminiene medemens in de verf te zetten. Veel uitspraken vinden hun oorsprong in ge-kwetste ijdelheid of kinderachtige reflexen. Desondanks hebben heel wat Belgische vrouwen de vaderlandse en de europese geschiedenis gekleurd. Zo stond théroigne de Méricourt, de luikse furie, tijdens de franse revolutie op de barricaden aan het hoofd van een vrouwenleger. Voor Marie Moke, de grootste pianovirtuoze van de 19de eeuw, schreef chopin zijn mooiste etudes en voor haar wilde de jaloerse hector Berlioz drie moor-den plegen. hélène Dutrieux werd verscheidene keren wereld-kampioene wielrennen en verwierf internationale vermaardheid als stuntpilote.

gLorieuZe WiJVen en DuiVeLinnen

Die illustere vrouwen van weleer zijn vandaag zogoed als vol-ledig vergeten. net als Berthe geudens, die als eerste blanke vrouw congo doorkruiste, Marie popelin, de eerste advocate van ons land, isala Van Diest, de eerste vrouwelijke arts, caroline popp, moeder van tien kinderen en de eerste vrouwelijke hoofdredacteur ter wereld, Vina Bovy, internationaal bejubeld als de gentse la callas, modeontwerpster norine De schrijver, de coco chanel van het noorden, emilie claeys, de pasionaria van de socialistische vrouwenbeweging en vele anderen die in glorieuze wijven en duivelinnen aan de vergetelheid worden ontrukt.

jan van den Berghe is sinds 1967 actief als journalist, auteur en tv-maker. Bij canvas was hij verantwoordelijk voor de inhoud van het programma histories. hij is vooral bekend als royalty-watcher. eerder verschenen van hem onder andere kroniek van 100 jaar europese vorstenhuizen, De schaduw van de kroon, De naakte kroon en god in laken.

Glorieuze wijven en duivelinnenjan van den Berghe uitgever: Manteau416 pagina’s 21,95 euro

fVV • 35

LittLe BLack SpiDerS

fVV • 36

‘ voor U bekeken

‘little Black spiders’ brengt een aangrijpend drama over katja, roxy en een aantal andere tienermeisjes die in het geheim hun zwangerschap uitzitten ergens in Vlaanderen, in de jaren zeven-tig. Maar hun verblijf was niet zonder gevolgen …

België 1978. er is een plek die wordt verzwegen. een zolder in een ziekenhuis waar zwangere tienermeisjes in het geheim hun bevalling afwachten. katja, roxy en een stel andere levenslus-tige meisjes zijn te jong voor de liefde en al bijna moeder. Op een verborgen plek wachten zwangere tienermeisjes in het ge-heim hun bevalling af. sommigen willen deze misstap zo snel mogelijk achter zich laten, maar katja, die zelf wees is, denkt daar duidelijk anders over. Ze verlangt intens naar een eigen kindje.

tijdens het lange wachten delen de meisjes lief en leed, sme-den ze vriendschappen en zoeken ze afleiding in mysterieuze spelletjes. tot die veilige zeepbel uiteenspat. plots wordt katja zich pijnlijk bewust van de plannen die de zusters achter haar rug smeden. Ze is echter niet van plan dit met haar baby te la-ten gebeuren...

patrice toye inspireerde zich op waargebeurde feiten, die nooit eerder het daglicht zagen. De hoofdrollen worden o.a. vertolkt door line pillet, charlotte De Bruyne, romy lauwers, maar ook ineke nijsen, Dolores Bouckaert, Wim helsen en sam louwyck spelen mee.

In de zalen vanaf 19 september 2012

14 oktober 2012 Stem vrouw!Omdat we het

kunnen!

hoMMage MIel Cools

06-10-2012 gc De Markthallen herk-de-stad04-11-2012 De roma Borgerhout23-11-2012 capenberg Oxacocenter Boechout30-11-2012 cc De Werft geel16-12-2012 cc casino houthalen-helchteren08-01-2013 cc De Mol lier20-01-2013 cc palethe Overpelt

fVV • 37

3132

Eetcafé: (o) Café waar ook maaltijden worden geserveerd uit Van Dale

Uilenspiegel: Is een nar en een potsenmaker, die niets of niemand vreest en iedereen al lachend een spiegel voorhoudt. Uilenspiegel betekent: ‘ik ben uw spiegel’. uit: Tijl Uilenspiegel Henrie Van Daele

Het eetcafé is alle dagen open van 11.30u tot …Op maandagavond en dinsdag rusten we even uit. Je kunt bij ons terecht voor een kleine snack, maar ook voor een uitgebreid etentje. Onze kok zorgt wekeleijks voor verrassende suggesties.Onze crypte vormt het ideale kader voor allerlei activiteiten.Informeer vrijblijvend.

Om nog beter en gezelliger te kunnen tafelen, kun je reserveren op het nummer 09 233 89 09

Eetcafé Uilenspiegel Korte Kruisstraat 3 - 9000 Gent

Kantoor Paul BEHEYTKon. Astridlaan 178/A

9000 Gent

tel.: 09/220.21.99

fax: 09/220.29.59e-post: [email protected]

Kantooruren:maandag tot en met vrijdag

10-13 uur en 15.30 tot 18.30 uur

3132







9000 Gent

tel.: 09/220.21.99



10-13 uur en 15.30 tot 18.30 uur

3132







9000 Gent

tel.: 09/220.21.99



10-13 uur en 15.30 tot 18.30 uur

fVV • 38

redactie:

Martien Bode, katrien Depestele, kelly janssens, els claeys

eindredactie

Martien Bode

opmaak

leen Van den abeele

Drukkerij

Drukkerij nevelland

industriepark-Drongen 21, 9031 gent

tel 09 371 57 16, fax 09 371 87 27

e-post [email protected]

Verantwoordelijke uitgever

Martien Bode

p/a Bennesteeg 2

9000 gent

Jaarabonnement:

10,00 euro te storten op bankrekeningnummer

Be08 9790 7764 9313

Overname van artikels of gedeelten ervan is mogelijk mits

bronvermelding. De redactie behoudt zich het recht voor de

ingezonden stukken te publiceren. De verantwoordelijkheid

voor de inhoud van een bijdrage berust bij de auteur.

Colofon

Driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door het forum van Vlaamse Vrouwen, fVV-vzwBennesteeg 2, 9000 genttel 09 223 38 83 fax 09 224 44 81e-post [email protected]

www.forumvlaamsevrouwen.be

Belgratis:

Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 - 2800 Mechelen - www.vnz.beKantoren & brievenbussen over heel Vlaanderen

0800-179 75

Vlaams & Neutraal Ziekenfonds

Verrassendvoordelig!

Naast de klassieke ziekenfondsvoordelen, zoals o.m. hulpin het buitenland, jeugdvakanties en ziekenvervoer,

komen wij ook tussen in de volgende gevallen:

Ongeacht uw leeftijd!>> Brillen en lenzen tot 100 euro>> Alle vaccinaties tot 75 euro>> Diëtist of psycholoog tot 50 euro>> Lidgeld sport- of fitnessclub tot 30 euro

Specifieke troeven!>> Geboortevoordelen tot 888 euro, waaronder ook terugbetaling van luiers>> Orthodontie: terugbetalingen tot 750 euro>> Tandimplantaten tot 500 euro>> Lasertherapie van de ogen tot 250 euro>> Kampvergoedingen tot 30 euro>> Voetverzorging tot 25 euro

Ontdek nog meer voordelen in ons ziekenfondspakket: www.vnz.be of vraag vandaag een infopakket of vrijblijvend huisbezoek aan via 0800-179 75. Veranderen van ziekenfonds is heel eenvoudig. Bel ons gratis nummer of surf naar onze webstek en wij doen graag de rest.

VNZ_Adv2012 VerrVoord 210x240.indd 2 6/02/12 09:47

wij vrouwen 2012-3

Documents