WERKEN AANKWALITEITSZORG‘HET ZIJN DE TEAMLEDEN EN HUN INTENTIES DIE DE KWALITEIT BEPALEN’

WWW.CINOP.NL

De leergang wordt door MBO Academie in samenwerking met

CINOP uitgevoerd. “Onze taak? We hebben als NCP EQAVET een

stimulerende rol om kwaliteitszorg binnen onderwijsteams op

orde te krijgen, gebruikmakend van de ervaringen elders in

Europa.” Aan het woord is Alie Kamphuis, adviseur bij CINOP en

werkzaam voor het Nationaal Coördinatiepunt EQAVET: het

European Quality Assurance for Vocational Education and

Training. Ze begeleidde de leergang, die afgelopen mei van start

ging. Na de eerste cyclus start in september een nieuwe

leergangronde. Daarnaast ontwikkelde het NCP speciale

workshops rondom dit thema. Samen met haar collega Marloes

van Bussel verzorgt Kamphuis de – in company – workshops.

“Doel van de leergang en workshops, is om kwaliteitszorg op de

werkvloer in mbo-instellingen te verbeteren en te zorgen voor

een goede kwaliteitsborging, zodat er sprake is van een continu

verbeterproces. Ook streven we ernaar de afstand tussen

kwaliteitszorg op instellingsniveau en teamniveau te

verkleinen. Teamleiders en kwaliteitsadviseurs leren hoe ze

2

WERKEN AANKWALITEITSZORG

Hoe werk je samen met je team op een constructieve manier aan kwaliteits ontwikkeling? Hoe inspireer je hen tot het leveren van goed werk, zonder dat zij de verantwoording naar andere partijen uit het oog verliezen? En wat is jouw rol als leidinggevende en kwaliteits medewerker daarbij? Het NCP EQAVET ontwikkelde, in opdracht van het ministerie van OCW en in samenwerking met MBO Academie, een vierdaagse leergang waar deelnemers concrete tools aangereikt krijgen om samen aan kwaliteitszorg te werken.

WIJ STREVEN ERNAAR DE AFSTAND TUSSEN KWALITEITS ZORG OP INSTELLINGS NIVEAU EN TEAMNIVEAU TE VERKLEINEN

‘HET ZIJN DE TEAMLEDEN EN HUN INTENTIES DIE DE KWALITEIT BEPALEN’

3

teams kunnen ondersteunen bij het doorvoeren van verbeter-

processen in het onderwijsproces.”

TEAMPERSPECTIEFTwee derde van de scholen heeft de kwaliteitsborging

vooralsnog niet goed op orde, zo concludeerde de Inspectie van

het Onderwijs. “We hebben dus te maken met een problematiek

waar veel instellingen tegenaan lopen. Veel scholen willen de

schouders er wel onder zetten, maar hoe? In de leergang en

workshop krijgen de deelnemers concrete handvatten.

Kwaliteitszorg wordt vaak vanuit het perspectief van

verantwoorden op instellingsniveau ingestoken. Wij starten

juist vanuit het teamperspectief. Dat geeft een nieuwe dimensie

aan het denken over kwaliteitszorg. Je merkt dat mensen tot

andere gesprekken komen over hoe het beter kan. We willen

hen inspireren om een traject te ontwikkelen hoe ze met hun

eigen team aan de slag gaan. Want uiteindelijk moet het in die

teams gaan gebeuren.”

EFFECTEN ONDER DE WATERSPIEGELTijdens de leergang werken de teamleiders en kwaliteits-

adviseurs aan een plan voor hun eigen organisatie dat ze

vervolgens actief oppakken binnen het team. “Vaak worden

oplossingen voor het verhogen van de kwaliteit gezocht in

systemen of instrumenten. De verwachting dat dan de kwaliteit

omhoog gaat, lijkt daar automatisch op de volgen. De oplossing

moet echter vooral gezocht worden in de aspecten onder de

waterspiegel. Een systeem alleen leidt niet tot kwaliteit. Het zijn

de teamleden en hun intenties die de kwaliteit bepalen. Het

begint met de vraag binnen het team: wat verstaan we onder

kwaliteit? En vervolgens: hoe gaan we hieraan werken? Hoe

UITEINDELIJK MOET HET IN DE TEAMS GAAN GEBEUREN

4

verbinden we dit aan vereisten waar we als team aan dienen te

voldoen en verantwoording over moeten afl eggen? Hoe je dat

kunt aanpakken, staat centraal in de leergang.”

GEDEELD REFERENTIEKADERKamphuis spreekt over het bestaan van twee werelden:

allereerst de wereld van het team dat het gevoel heeft aan

kwaliteit te werken en gemotiveerd is om kwaliteit te leveren.

En dan is er de wereld van de instelling die publieke

verantwoording moet afl eggen en die – in de persoon van veelal

de kwaliteitsadviseurs – vraagt om een goede borging van de

kwaliteit. De teamleider heeft de lastige taak om zich tussen

deze twee werelden te bewegen. “Door de leergang en

workshops beseffen mensen dat ze elkaar moeten opzoeken:

een brug slaan tussen beide werelden zodat er een gedeeld

referentiekader over kwaliteit ontstaat. Verbindingen leggen

lukt niet door ad hoc te blijven voldoen aan de eisen vanuit de

publieke verantwoording, maar vooral door het gesprek aan te

gaan binnen het team. Nu zijn mensen nog te vaak op eigen

eilandjes aan het werk: dan snap je elkaar niet altijd meer.

Tijdens de trainingen zien mensen in dat er eigenaarschap

ontstaat door een dialoog op gang te brengen. En dan komt

kwaliteitszorg pas echt van de grond.”

NU ZIJN MENSEN NOG TE VAAK OP EIGEN EILANDJES AAN HET WERK

5

CONCREET AAN DE SLAGIn de eendaagse workshops van NCP EQAVET ‘Werken aan

kwaliteit vanuit je onderwijsteam’ worden de teamleiders en

onderwijs managers aangezet tot refl ectie over de wijze waarop

zij met hun team(s) werken aan kwaliteits ontwikkeling. “Zij

denken na over hun eigen rol en hoe zij in samenwerking met

de afdeling kwaliteitszorg hun team het beste kunnen

faciliteren. Door de workshop samen te volgen met kwaliteits-

adviseurs, kunnen ze samen nagaan op welke manier kwaliteits-

ontwikkeling in teams kan worden versterkt, waarbij ook direct

de verantwoording wordt meegenomen. Ze kunnen samen een

goede werkwijze bepalen om plannen te realiseren en de

voortgang erin te houden op basis van een jaarplanning. Ook

wordt gekeken naar welke methodiek hierbij het beste past. Denk aan MBO Beter Light, de NLQAVET-webtool, de A3

methodiek of een eigen ontwikkelde methodiek.”

CRITICAL FRIENDSHet NCP EQAVET bracht vorig jaar met een delegatie vanuit

Nederland een bezoek aan Finland om van hen te leren hoe zij

werken aan kwaliteit. Deze groep leverde inmiddels haar

TEAMLEIDERS EN ONDERWIJS MANAGERS WORDEN AANGEZET TOT REFLECTIE OVER KWALITEITS-ONTWIKKELING

Supporting the implementation of theEuropean Quality Assurance Reference Frameworkfor Vocational Education and Training

European Quality Assurancein Vocational Education and Training

6

rapport op en wil graag een bijdrage blijven leveren aan het

inspireren en voeden van mbo-instellingen in Nederland. Alie

Kamphuis: “Het NCP gaat nu na op welke wijze verschillende

Nederlandse initiatieven gemonitord kunnen worden, ook

gekoppeld aan de uitkomsten van de leergang en workshops.

Doel is hier best practices uit te halen waar andere teams

geïnspireerd door raken. We monitoren de vervolgstappen

waarbij teams concreet aan de slag gaan. Dan merk je wat het

best werkt in de praktijk. Leren van elkaar is erg belangrijk.

Daarom is het goed dat instellingen elkaar opzoeken om verdere

stappen te maken. Als critical friends kun je elkaar scherp

houden, elkaar blijven inspireren en stimuleren. Kwaliteitszorg

is geen makkelijke materie en elke school is anders, maar het is

mooi om elkaar te blijven voeden.”

MEER WETEN?Zowel de eendaagse workshop als de vierdaagse leergang zijn

middels open inschrijving te volgen, maar ook in company voor

het beste resultaat. Wilt u ook aan de slag met het vraagstuk hoe

kwaliteitszorg nu daadwerkelijk op een goede manier van de

grond te krijgen in een team? Kijk dan bij het aanbod van het

NCP EQAVET: www.eqavet.nl of op www.mboacademie.nl.

Of neem contact op met Alie Kamphuis, akamphuis@cinop.nl

of 06-22661663.

COLOFON

Vormgeving: Evert van de Biezen

CINOP Advies

Postbus 1585

5200 BP ’s-Hertogenbosch

073-6800800

www.cinop.nl

WIJ MONITOREN DE VERVOLGSTAPPEN WAARBIJ TEAMS CONCREET AAN DE SLAG GAAN

Alie Kamphuis’ expertise ligt op het gebied van (het borgen van) de

kwaliteit van onderwijs en examinering. Zij werkt veelal in opdracht van

onderwijsinstellingen aan organisatie- en opleidings vraagstukken op het

thema kwaliteit en kwaliteitsmanagement.

TIPS• Gebruik borging van de kwaliteit als middel om

die kwaliteit te leveren en niet als doel op zich.• Stimuleer het voeren van het goede gesprek in

teams over kwaliteit en stuur daar als organisatie ook op.

• Een kwaliteitszorgsysteem slaagt alleen als medewerkers met hart voor kwalitatief goed beroepsonderwijs er invulling en sturing aan geven.

• Teamleiders zijn verantwoordelijk voor kwaliteit, kwaliteitsmedewerkers ondersteunen.

• Creëer eigenaarschap bij teams en bied een structuur aan waarmee ze leren kwaliteits-bewust te werken en kwaliteit te borgen.

• Houd rekening met de taakvolwassenheid van teams en laar hierop je interventies aansluiten.

• Houd rekening met je eigen opdracht als kwaliteitsmedewerker en wees je ervan bewust dat je invloed begrensd is.