INHOUDINHOUDAuteur en uitgever hebben deze wereldwijzer met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De informatie is echter aan veranderingen onderhevig. Wij zouden het zeer op prijs stellen veranderingen, correcties en suggesties te ontvangen zodat deze in een volgende druk verwerkt kunnen worden.Auteur en uitgever aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van foutieve of gewijzigde informatie.

Voor informatie en opmerkingen wat betreft reisboeken is het adres:Elmar, afdeling Reishandboeken, Delftweg 147, 2289 BD Rijswijk.E-mail: reisgids@elmar.nlInternet: http://www.uitgeverijelmar.nl

DankwoordZonder het gezelschap van Romy Day Winkel en Jan van Rijnswou zouden de reizen naar Tenerife en La Gomera nooit zo plezierig zijn geweest. Dank voor hun enthousiasme en medewerking.

Colofon

Wereldwijzer Tenerife en La Gomera is een uitgave van:© Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk-2007© Tekst: Petra Possel© Foto’s: Petra Possel© Omslagfoto: Petra PosselVormgeving omslag: Wil Immink, SittardLay-out: Kees van BommelKaarten: Grafisch Atelier Stenchlak, Tienhoven

ISBN: 978 90389 17481

Voorwoord 9Inleiding 10

ACHTERGRONDEN 13Tenerife 13Land en volk 13

Het ontstaan van Tenerife 13Landschap 16De naam Tenerife 16De mensen op Tenerife 16

Geschiedenis 19De Spanjaarden 21Columbus 21Generaal Franco 22Democratie 22Canarische eilanden en de herinnering aan Franco 24Belangrijke jaartallen 24

Economie 25Huidige situatie 25

Klimaat 27Flora en fauna 28

Flora 28De dierenwereld 30Het leven onder water 30

Kunst, cultuur en godsdienst 32Cultuur 32Religie 34De taal 34De literatuur 35De kunst 35

De keuken 37

La Gomera 39Land en volk 39

Het eiland 39De naam 40De mensen 40

Politiek 40Economie 40

Klimaat 41Flora en fauna 41

Het leven onder water 43Geschiedenis 44Taal 44Muziek en kunst 44De keuken 45

PRAKTISCHE INFORMATIE 47 Tenerife 47

Accommodaties 47Alarmnummers 50Apotheken 50Autohuur 50Autorijden 51Bagage 51Banken 51Benzinestations 51Boerenmarkten 51Casino’s 51Creditcards en pinnen 52Criminaliteit 52Douanebepalingen 52Drinkwater 52Eilandhoppen 52Elektriciteit 53Excursies 53Feestdagen & culturele evenementen 53Fietsen (motor & scooter) 54Fooien 54Fotograferen en filmen 54Gehandicapten 54Geld 54Gepensioneerden 54Golfbanen 54Herbevestiging terugvlucht 55Huisdieren 55Internet 55Jachthavens 55

WW Tenerife 01.indd 5 10-04-2007 10:12:12

LANDNAAM6 TENERIFE & LA GOMERA6

Kamperen 55Kerkdiensten 56Kinderen 56Kleding 57Klimaat 58Kranten 58Kuren en baden 58Luchthavens 58Luchtverbindingen & luchtvaartmaatschappijen 59Makelaars 59Medische voorzieningen 59Openbaar vervoer 59Postkantoor 62Radio en televisie 62Restaurants 62Sport 63Strand 64Taxi’s 64Telefoneren 65Tijdverschil 65Toeristenburo’s 65Uitgaansleven 65Wandelen 67Winkeltijden 67Zonnebaden 67

La Gomera 68Accommodaties 68Alarmnummers 70Autohuur 70Autorijden 70Banken 71Benzinestations 71Creditcards en pinnen 71Criminaliteit 71Drinkwater 71Duikscholen 71Eilandhoppen 72Excursies 72Feestdagen 73Fietsen 73Fitness 73Gezondheid 73Golfbanen 73Herbevestiging terugvlucht 73Huisdieren 73Internet 73

Kamperen 73Kinderen 74Klimaat 74Kranten 74Luchthaven 74Openbaar vervoer 75Postkantoor 75Restaurants & bars 75Strand 76Taxi’s 77Telefoneren 77Tennis en squash 77Tijdverschil 77Toeristenburo’s 77Uitgaansleven 77Winkeltijden 78

Woordenlijst 78

BEZIENSWAARDIGHEDEN 81 Tenerife 81De beste bezienswaardig- heden op Tenerife 81

El Teide & het Nationale Park Las Cañadas 81La Orotava 83Masca 87Dagtocht naar La Gomera 87Carnaval in Santa Cruz 87Loro Parque in Puerto de la Cruz, Tenerife 88Anaga-gebergte 92Garachico 92La Laguna 93Dagje zandstrand Las Teresitas ten noorden van Santa Cruz 97De belangrijkste musea van Tenerife 98De stranden van Tenerife 100Duiken, snorkelen en surfen op Tenerife 103Parken en tuinen op Tenerife 106

Andere bezienswaardigheden 109Punta del Hidalgo 109Bajamar 109Granadilla de Abona 109

WW Tenerife 01.indd 6 10-04-2007 10:12:13

7INHOUD

Tacaronte 111Drakenbloedboom in Icod de los Vinos 112Barranco del Infierno 113Puerto de la Cruz 114Buenavista del Norte 118El Tanque 119Candeleria 119Güímar 119Arafo 119Santa Cruz de Tenerife 119Santiago del Teide 125Puerto de Santiago 125Arico 125Vilaflor 126

La Gomera 129De beste bezienswaardig- heden op La Gomera 129

Dolfijnen kijken op zee vanuit Valle Gran Rey 129Wandelen in het Nationaal Park Garajonay 129Natuurmonument Fortaleza 129Bezoek aan Hermigua 132Eten bij Efigenia 133Autotocht van Valle Gran Rey via Benchijigua naar Playa Santiago (of vice versa) 133Vallehermoso, het mooie dal 133Columbus zoeken in San Sebastián 135

Geraadpleegde literatuur 137Over de auteur 138Register 139

OPGENOMEN KAARTENDe Canarische eilanden 10Tenerife, ligging 12Tenerife, overzichtskaart 14-15Tenerife in vogelvlucht 18-19Tenerife, buslijnen 60-61Canarische eilanden, boot- en vliegverbindingen 78-79Het Nationale Park Las Cañadas (Del Teide) 82Tenerife, het midden 84-85Tenerife, het noordoosten 90-91La Laguna 94-95Tenerife, het noordwesten 98-99Playa de los Cristianos 101

Playa de las Américas 102El Médano 105Tenerife, het westen 110Barranco del Infierno 113Puerto de la Cruz, centrum 115Puerto de la Cruz 116-117Santa Cruz de Tenerife 120-121Tenerife, het oosten 124Tenerife, het zuiden 126-127La Gomera, overzichts- kaart 130-131San Sebastián de la Gomera 135

WW Tenerife 01.indd 7 10-04-2007 10:12:13

TENERIFE IN VOGELVLUCHT

1

2

4

5

6789

10

11

12131415

16

17

18 19

20

21 22

23

24

25

26

0 10 km5 km

Pico del Teide - 3718 m

Las Cañadas

AT L A N T I S C H E O C E A A N

27

3

ACHTERGRONDEN18 19TENERIFE – GESCHIEDENIS

De laatste menceyes houden de wacht in brons op de strandmuur van Candelaria

WW Tenerife 01.indd 18 06-04-2007 16:13:02

GESCHIEDENIS

Tenerife kwam pakweg 10 miljoen jaar voor Christus als gevolg van terug-kerende erupties in de oceaanbodem boven water. In eerste instantie bestond Tenerife uit drie ‘vulkaaneilanden’ die door uitbarstingen en aardverschuivingen tot één eiland werden. In de vorm van het eiland, een driehoek, zie je de drie oorspronkelijke eilanden terug. Vanaf tweeduizend jaar voor Christus maakten de eerste bewoners de overtocht naar de Canarische eilanden, waarschijnlijk per rieten boot. De eerste bewoners waren Guanchen die uit een Berberstam in Noord-Afrika kwamen: tamelijk grote mensen met blauwe ogen en een lichte huidskleur van het Cro-Magnonras. Maar er zijn ook sporen van kleinere, donkere bewoners gevonden, wellicht Majos. Zij vestigden zich volgens wetenschappelijke bronnen vooral op Lanzarote en Fuerteventura. In 1992 werd een steen met de inscriptie zanata gevonden, een tekst die verwijst naar de naam van een Berberstam. In het archeologisch museum in Santa Cruz is deze steen te bezichtingen.Met die steen is echter niet alle wetenschappelijk bewijs geleverd voor de afkomst van de eerste bewoners van Tenerife. Er zijn ook vermoe-

TENERIFE IN VOGELVLUCHT

1

2

4

5

6789

10

11

12131415

16

17

18 19

20

21 22

23

24

25

26

0 10 km5 km

Pico del Teide - 3718 m

Las Cañadas

AT L A N T I S C H E O C E A A N

27

3

ACHTERGRONDEN18 19TENERIFE – GESCHIEDENIS

1. Santa Cruz de Tenerife

2. Playa Las Teresitas

3. Anaga gebergte 4. La Laguna 5. Luchthaven Los

Rodeos (Norte) 6. Taganana 7. Tacoroute 8. La Orotava 9. Puerto de la

Cruz10. Nationaal Park

Las Cañadas11. Kabelbaan naar

El Teide12. Icod de los

Vinos13. Garachico14. Roque de

Garachico

15. Buenavista16. Masca17. Los Gigantes18. Puerto de

Santiago19. Barranco del

Infierno20. Playa de las

Américas21. Los Cristianos22. Costa del

Silencio23. Luchthaven

Reina Sofia (Sur)

24. El Médano25. Güímar26. La Candelaria27. Punta del

Hidalgo

WW Tenerife 01.indd 19 06-04-2007 16:13:02

Postkantoor

Het postkantoor heet correos, de mees-te zijn geopend van maandag t/m vrijdag ’s ochtends tot 14.30 uur. Centraal num-mer is 9902 197197.

Radio en televisie

Op Tenerife is de Wereldomroep te ont-vangen via de middengolf en internet. www.wereldomroep.nl.

Restaurants

Er zijn op Tenerife duizenden restaurants, van fastfood tot haute cuisine, van een-voudig en traditioneel Canarisch eten tot de verfijnde internationale keuken.Een handjevol stelregels:• Restaurants aan drukke boulevards in

grote toeristencentra zijn vaak duur en bieden niet altijd het beste eten en de goede service. Kijk daarom ook eens verder dan je neus lang is, zoek naar restaurants in achterafstraatjes waar je veel Spanjaarden ziet eten.

• De menukaart zoals die in de grote centra aan toeristen aangeboden wordt (van die geplastificeerde met plaatjes) tonen vaak slechts een greep uit het hele menu. Onderzoek of er specialiteiten zijn.

• In de vissershavens is het meestal goed vis eten.

• De lokale keuken is verreweg de beste keuken voor de beste prijs.

• Tapas en een goed glas wijn zijn een prima alternatief voor een avondmaal-tijd. Wijs aan wat je wilt in de glazen vitrine bij de bar of bestel van de kaart. Goede tapasbars hebben een ruime selectie verse tapas met vis, vlees, kip, groente, kikkererwten, worst, lokale ham (jamon) en kaas.

Nog wat goede adressen:• Het vissersdorpje San Andrés 7 kilo-

meter ten noorden van de hoofdstad Santa Cruz heeft veel lekkere visres-taurantjes. Bij Playa de las Teresitas, daar dichtbij, is een eenvoudig, maar goed visrestaurant pal aan zee: Cofra-dia de Pescadores.

63TENERIFE – VAN A TOT Z

Hotel Bahía del Duque

62 PRAKTISCHE INFORMATIE

WW Tenerife 02.indd 62 06-04-2007 15:42:05

• In Santa Cruz is aan te bevelen Mesón Castellano in de Callao de Lima 4 en Méson del Duque, Calle Teobaldo Power 15 voor tapas en goede wijn.

• In La Laguna is het prima tapas eten en wijn drinken in bodegon Tocuyo, Calle Juan de Vera 16.

• In Puerto de la Cruz (een stad met een rijke culinaire traditie) is hotel Botanico (zie accommodaties) het adres voor heerlijk eten in een chique omgeving (mooie tuin!). In diezelfde plaats kun je prima eten aan het einde van de boulevard, bij restaurant La Coronela hebben ze lekkere verse vis.

• Tegenover Casa de los Balcones in La Orotava is in een cultuurhuis een restaurant gevestigd met een prachtig terras achter in de tuin en dito uitzicht over het dal. Voor traditi-onele Canarische gerechten is Sabor Canario in La Orotava dé ideale plek. Niet duur, vriendelijke mensen en heerlijk eten op de binnenplaats. Er worden ook kamers verhuurd (zie accommodaties).

• In het dorpje Santa Ursula kun je Canarische pot eten bij bodega Casa-Antonio, Ctra. Provincal 69.

• Hotel San Roque in Garachico heeft een mooie internationale keuken en El Caléton is een prima restaurant met uitzicht op zee.

• In Los Cristianos eet je fantastische vis bij de ingang van de haven in Casa del Mar.

• In Los Gigantes, een stadje aan-geplakt tegen de gigantische rots-formaties, kun je prima eten in de jachthaven bij El Duque waar een mooie visschotel wordt geserveerd. Ook goed is restaurant Miranda, een restaurant met lokaal eten dat alleen ’s avonds is geopend.

• Restaurant Otelo I, bij de Barranco del Infierno in Adeje zit vol met toeristen, maar biedt wél een adem-

benemend uitzicht dat het doorsnee eten snel doet vergeten. In de hoofdstraat van Adeje zijn veel prima restaurants te vinden en ook een uit-stekende ijssalon.

• Het Abama Hotel Resort in Guía de Isora, het achterland van het zonnige zuiden, is gebouwd in Moorse stijl en van alle denkbare luxe voorzien. Het is geopend in 2005, gezegend met 5 sterren en heeft de beroemde chef Martín Berasategui (3 Michelinsterren) aangetrokken om ook de keuken naar internationaal niveau te tillen. Er zijn meerdere specialiteitenrestaurants, vanzelfsprekend allemaal internatio-nale keukens, van Japans tot Frans.

Voor de meest actuele adressen is in de boekhandel de gids La Ruta del Buen Yantar van Manolo Mateos verkrijgbaar met daarin een uitgebreide selectie van hotels, casas rural, restaurants, bodega’s en tasca’s op alle Canarische eilanden.

Sport

Tenerife is een ideaal eiland voor sport-liefhebbers. Het biedt mogelijkheden om te (wind)surfen, zeilen, varen, (sport)klimmen, duiken, vissen, golfen en minigolfen, petanque, paragliding, fietsen/mountainbiken, paardrijden, del-tavliegen, zwemmen, bergbeklimmen en wandelen/trekking. Zie verdere informa-tie onder de respectievelijke sporten.

Restaurant Otelo

63TENERIFE – VAN A TOT Z62 PRAKTISCHE INFORMATIE

WW Tenerife 02.indd 63 06-04-2007 15:42:08

81

BEZIENSWAARDIGHEDEN

81

BEZIENSWAARDIGHEDEN

Tenerife

DE BESTE BEZIENSWAARDIGHEDEN OP TENERIFE

El Teide & het Nationale Park Las CañadasBelangrijke trekpleister van Tenerife, zeker voor de meer avontuurlijke reiziger, is de berg El Teide en het Nationale Park waarin de berg ligt. Met 3718 meter de hoogste berg van Spanje, zomer en winter zijn de toppen met sneeuw bedekt. De Teide is ontstaan uit vulkanische activiteit gedu-rende duizenden jaren wat het spectaculaire, grillige, kleurrijke uiterlijk van nu heeft bepaald. De koning der vulkanen, de Pico del Teide, is door de eeuwen heen een berg geweest die mensen fascineerde, angst inboe-zemde, aantrok en afstootte. De Guanchen leefden rondom de berg, maar de bergtop zélf werd gevreesd. Ook later was de berg een bron van vra-gen: zou de vulkaan tot uitbarsting komen, zoals hij in 1909 nog deed? Zou de berg te beklimmen zijn, zoals ontdekkingsreiziger/wetenschapper Alexander von Humboldt in 1799 voor het eerst deed? Inmiddels is de

El Teide, met sneeuw bedekt

WW Tenerife 03.indd 81 12-04-2007 14:30:25

BEZIENSWAARDIGHEDEN82

berg in een diepe slaap, alhoewel uit de zijflanken nog steeds zwavel-dampen opstijgen. De vulkaan ligt in een veel grotere krater, Las Cañadas genaamd. De rand van deze krater is zo’n 45 kilometer, alleen het zuidelijk deel van de rand is intact gebleven. Het hele gebied is in 1954 tot Natio-naal Park verklaard, al met al een beschermd gebied van 20.000 hectare, een adembenemend gebied ook. Alhoewel het een kaal gebied van alleen vulkanische rotsen lijkt, is het gebied wel degelijk begroeid. Zo groeit er het unieke Teide-viooltje tussen de meer dan honderd andere planten-soorten. En de taginaste, een soort slangenkruid met rode bloesems in mei en juni.Je kunt een auto huren en het Nationale Park ingaan om het natuurge-weld eens van dichtbij te bekijken, je kunt ter plekke gaan wandelen. Er is geen benzinestation, dus vul de tank. Las Cañadas is te bereiken via La Orotava, via Vilaflor, via Santiago del Teide of Guía de Isora en via La Laguna. Niet alle gebieden in het park zijn toegankelijk, maar dat wordt goed aangegeven. Belangrijk om te weten als je van plan bent om te gaan wandelen: het kan koud en/of regenachtig zijn (neem warme en waterdichte kleding mee), het kan een zware tocht worden (neem eten en drinken mee!), de zon kan fel branden (neem pet of hoedje, zonne-brandcrème en zonnebril mee!), het gebied is vanzelfsprekend rotsachtig (neem goede bergschoenen met profiel mee!) en een goede conditie is vereist als je van plan bent de top van de berg te beklimmen. Kies niet een moeilijkheidsgraad die boven je macht ligt, het bezoekerscentrum

HET NATIONALE PARK LAS CAÑADAS (DEL TEIDE)

�N �N

�

�

�

�

Á

¿

Pico del Teide

Pico Viejo

La Fortaleza

El Portillo

ParadorNacional

Sanatorio

Los Roques

3135 m

3718 m

MontañaBlanca

Montaña Rajada

kabelbaan

berghut Altavista

2750 m 2507 mnaarChio

naar Vilaflor / vliegveld

naar La Orotava

naarLa Laguna

grens Parque Nacional

MontañaReventada

2235 m

Roque del Cedro2265 m

Boca de Tauce2195 m

2534 m

2483 m

Guajara2717 m

Topo de la Grieta

Pasajiron

RiscoVerde

2308 m

2363 m

MontañaMostaza

PortilloAlto

2148 m

2342 m

Llanode Maja

El CerrillarMirador de Fortaleza

Llano de Ucanca

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��

�

L a s C a ñ a d a s

�

√

�

�

�

0 5 km

83TENERIFE

WW Tenerife 03.indd 82 06-04-2007 15:47:03

BEZIENSWAARDIGHEDEN128

La Gomera

DE BESTE BEZIENSWAARDIGHEDEN OP LA GOMERA

Dolfijnen kijken op zee vanuit Valle Gran ReyAls je met de ‘langzame‘ boot van en naar La Gomera vaart zie je ze soms al: dolfijnen. Het is een prachtig gezicht! Vanuit Valle Gran Rey worden bootexcursies georganiseerd om te kijken naar dolfijnen, walvissen en potvissen. Je kunt ook het kijken naar dolfijnen combineren met een andere attractie: Los Organos nemen, een spectaculaire rotswand, het Orgel, aan de kust bij Vallehermoso. Vanuit Playa Santiago en Valle Gran Rey gaan er excursies naar deze plek.

Wandelen in het Nationaal Park GarajonayHet Nationaal Park Garajonay heeft de naam te danken aan de legen-de van Gara en Jonay, een Romeo en Julia-achtig verhaal van mythische proporties. Het park is bijzonder geliefd bij Gomera-gangers. Niet zozeer vanwege dat verhaal, maar omdat het één van de oudste natuurlijke bos-sen ter wereld is en een voorportaal van het paradijs lijkt. Het heeft een afmeting van 40 vierkante kilometer en heeft honderden soorten bomen en planten, zoals laurierbomen en palmbomen. Een (oeroud) bos van laurierbomen kom je eigenlijk alleen nog maar op Madeira, de Azoren en op de Canarische eilanden tegen. De Canarische palmbomen, er zijn er meer dan 100.000 geregistreerd, geven het landschap een bijzonder fraaie aanblik en zorgen ook voor de gastronomische specialiteit van het eiland: palmhoning. Ook het dierenleven is bijzonder: je ziet er gekko’s en hagedissen en hoort het prachtige gekwetter van vogels, waaronder unieke zangvogels. Het park ligt hoog (van 800 tot 1500 meter boven de zeespiegel) en is altijd in nevelen gehuld,wat samen met die eeuwen-oude bomen met soms grillige vormen een geheimzinnig gezicht is. Het is niet voor niets dat het park beschermd is en op de werelderfgoedlijst van de UNESCO is geplaatst. Er zijn talloze georganiseerde en niet-georganiseerde wandeltochten door het bos mogelijk. De toeristenburo’s verstrekken talloze wandelrou-tes en bij het park zelf is een bezoekerscentrum (geopend van 9.30 tot 16.30 uur, 9922 800993) waar alles over het park te zien is en van waaruit ook wandelingen worden georganiseerd. Bij ‘Excursies’ vind je de tele-foonnummers en adressen voor georganiseerde wandeltochten.Als je gaat wandelen is het belangrijk een goede conditie te hebben, echte wandelschoenen met harde zolen te dragen en jezelf te voorzien van goede kleding (jack/trui), pet/hoed en water. Als je hoogtevrees hebt is het noodzakelijk je goed te informeren over de hoogtes vóór je aan de wandeling begint en alleen in gezelschap van een gids te lopen.

Natuurmonument FortalezaFortaleza is een 1200 meter hoge tafelberg die geldt als het oude spiritu-ele centrum van het eiland, hij ligt dichtbij het dorpje Chipude. Er wordt

129

WW Tenerife 03.indd 129 06-04-2007 15:48:41