Inhoud

Inleiding 9Maleisië in een notendop 14

AChtergronden 15geografie 15Klimaat 19

West-Maleisië 19Oost-Maleisië 20

Flora en Fauna 20geschiedenis 22

Prehistorie 22Sriwijaya en Majapahit 22Malakka 23Eerst de Portugezen, daarna de Nederlanders en ten slotte de Britten 24Britse invloed breidt zich uit 24Singapore 25Indirect rule 26Geschiedenis van Sarawak 27Witte radja’s 27Interbellum 30Japanse bezetting 30Opnieuw een deel van het British Empire 31Weg naar de onafhankelijkheid 31Het ontstaan van het moderne Maleisië 32Konfrontasi 33The emergency 34Rassenrellen 35Recente ontwikkelingen 36

Bevolking en religie 37Inwoners van Maleisië 37Maleiers 37

Bersanding 39Chinezen 39Indiërs 40Inwoners van Oost-Maleisië 42

Sarawak 42Sabah 45

economie 45hotels, restaurants en eetgelegenheden 46taal 47Woordenlijst 47Feestdagen in Maleisië, Singapore en Brunei 52

Islamitische feesten 52Chinese feestdagen 53Boeddhistische feesten 54Hindoe feestdagen 54Christelijke feesten 55

Uw gedrag 55

PrAKtISChe InForMAtIe 57Bagage 57Diplomatieke vertegenwoordiging 57Douanebepalingen 57Elektriciteit 58Fooien 58Geld 58Hiv/aids 58Kleding 59Nog meer regels 59Reisdocumenten 59Reizen per vliegtuig 59Rijbewijs 59Tijdsverschil 59Reisapotheek 59Vaccinaties/malariapreventie/medicijnen 60Water 60

BeZIenSWAArdIgheden 61West-Maleisië 61Kuala Lumpur 61

Maleisie Branco deel 1.indd 5 22-02-10 12:37

6 maleisië

Geschiedenis 61Het aanzicht van Kuala Lumpur 64Winkelen 64Jalan sehala 66Markten 68Batik 70Openbaar vervoer 72Het verhaal van de taxichauffeur 72Treinen en bussen naar elders in het land 74Waar kunnen we nog allemaal naartoe in Kuala Lumpur? 74

Hill resorts 84Genting Highlands 84Frazer’s Hill 84Cameron Highlands 84

de westkust: vanuit Kuala Lumpur naar het noorden 87Selangor 87

Shah Alam 87Putrajaya 87Batu Caves 89Kuala Selangor 90Vuurvliegjes van Kampung Kuantan 90Port Klang 90

Perak 91Ipoh 93Kellie’s Castle 97Pulau Pangkor 98Kuala Kangsar 100Taiping 100

Penang 103Georgetown 103Buiten het centrum 108De gebroeders Sarkies 110

Kedah 113Omgeving van Alor Setar 113Alor Setar 115Kuala Kedah 118Langkawi 118

Perlis 123Kangar 125

Vanuit Kuala Lumpur naar het zuiden 127Negeri Sembilan 127

Seremban 128Port Dickson 129

Malakka 130Malakka 130

Johor 137Johor Bharu 137Mersing 141

Pahang 143Kuantan 143Cherating 144Pekan 145Tasik Cini 145Pulau Tioman 145

Terengganu 149Rantau Abang 150Pulau Kapas 150Pulau Perhentian 152

Kelantan 157Kota Bharu 157

Brunei 163Brunei in een notendop 163Geografie 163Geschiedenis 165

British North Borneo Company 166Brunei tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna 167

Politiek 167Hoe word je persona non grata in Brunei? 168

Bevolking 169Religie 169Nationale feestdagen 169Taal 169Keuken(s) 169Uw gedrag 170

Brunei en Muara 174Bandar Seri Begawan 174Tutong 178Belait 179Temburong 179

oost-Maleisië 181Sarawak 181

Maleisie Branco deel 1.indd 6 22-02-10 12:37

7iNHOUD

Aankomst in Sarawak 184Kuching 184Sibu 190Tua Peh Kong Tempel 191Wat meer uitleg over rumah panjang oftewel langhuizen 194Miri 196Wat is ikat? 197Van Miri naar Mulu via Marudi 198

Sabah 201Kota Kinabalu 204Sandakan 208

Singapore 211Singapore in een notendop 211Geografie 211Geschiedenis 214Politiek 215Bevolking 216Religie 216Drakenbootwedstrijden 217Nationale feestdag 217Taal 217Keuken 218Uw gedrag 218Bezienswaardigheden 218

Orchard Road/ Scotts Road 218Chinatown 219Little India 223Islamitische wijk 224Plaatsen om te bekijken 224Sentosa Island 224Botanische tuinen 225Dierentuin 225

Mandai Orchid Garden 226Jurong Birdpark 226Tiger Balm Garden (Haw Par Villa) 226Bukit Timah Nature Reserve 226Jungle Night Safari 227Nationaal Museum 227Speelgoedmuseum 227Asian Civilisations Museum 227Chinatown Heritage Center 227Fort Canning 227Malay Heritage Centre 228Bukit Candu 228Changi Chapel Museum 229

nationale parken 239Take nothing but pictures, leave nothing but footprints 239West-Maleisië 240

Taman Negara 240Endau Rompin 242Belum Rainforest (Royal Belum State Park) 243

Oost-Maleisië 244Bako National Park 244Niah National Park 245Gunung Mulu National Park 246Het Mount Kinabalu National Park 248Andere mogelijkheden 250

over de auteur 250register 251

Maleisie Branco deel 1.indd 7 22-02-10 12:37

acHtergrONDeN18

de Genting Highlands en Fraser’s Hill. Hoogtepunten in de letterlijke zin zijn Gunung Korbu (2182 m) in de buurt van Ipoh en Gunung Tahan (2187 m) gelegen in het Taman Negara National Park. Ten oosten en ten westen van deze bergketens bevinden zich vlakten, waar mensen zich vrij gemakkelijk konden vestigen.De jungle wordt bevolkt door tal van dieren: een variatie aan apensoor-ten, enorme hagedissen, wilde olifanten, tijgers, wilde buffels, zwijnen, herten, tal van vogelsoorten... Maar ook insecten, zoals muggen, torren en mieren. Op de bodem van het bos wachten bloedzuigers geduldig op een slachtoffer. Verder treffen we slangen, kikkers, schorpioenen en vleer-muizen aan. De lijst is nog lang niet compleet. Er is echter één gerust-stelling. U maakt zelden of nooit persoonlijk kennis met een van deze dieren, met uitzondering van de muggen en de bloedzuigers misschien.Voor een deel is de oorspronkelijke vegetatie van West-Maleisië gekapt en vervangen door oliepalmen en rubberbomen. Veel van de wouden die de heuvels nog steeds bedekken zijn gebruiksbossen geworden, waar houtkapbedrijven om de zoveel tijd in beperkte mate mogen kap-pen, en moeten er dan weer zo’n jaar of dertig wegblijven. De natio-nale parken zijn de plaatsen waar de vegetatie nog min of meer in haar oorspronkelijke staat te bewonderen is. Het bekendste park is Taman Negara. Kaarsrechte bomen met enorme afmetingen groeien in de rich-

Mooi uitzicht op een theeplantage in de vroege ochtend, cameron highlands

Maleisie Branco deel 1.indd 18 22-02-10 12:37

ting van het licht. Op zo’n 100 m of meer boven de bodem bevindt zich het bladerdak (the canopy). Hier vinden in het oerwoud de meeste acti-viteiten plaats. Op de bomen groeien tal van planten. Sommige profite-ren van hen (parasieten) en andere leven weliswaar op de bomen, maar voorzien in hun eigen voedsel (epifieten). Wij kennen een aantal wel als kamerplant, zoals de hertshoorn en verschillende soorten orchideeën. Voorts groeien er mossen en varens. De bomen worden op hun plaats gehouden door gigantische plankwortels. De bodem van het woud is bedekt met een dikke laag afgevallen bladeren. Hierop groeien verschil-lende palmsoorten en jonge boompjes die wachten op een kans om in de richting van het zonlicht te schieten zodra dat mogelijk is. Als de avond valt komen de nachtdieren tevoorschijn en breekt er een kakofo-nisch concert uit dat zal duren tot in de kleine uurtjes. Door de wilder-nis meanderen snelstromende rivieren die qua waterpeil enorm kunnen variëren. Tijdens de droge moesson zijn het rustige stroompjes maar een flinke tropische regenbui is voldoende om het geheel te doen ver-anderen in een woeste, kolkende stroom.

KLIMAAt

West-MaleisiëMaleisië is een tropisch land, heet en vochtig. De gemiddelde dagtempe-ratuur in Kuala Lumpur ligt gedurende het hele jaar rond de 30 ºC, met een luchtvochtigheidsgehalte van 90%. ’s Nachts is het meestal 20 tot 22 ºC. Bij het verlaten van het vliegtuig, wordt men onmiddellijk door deze atmosfeer omsloten. Maar het went snel. Mocht de hitte na enige tijd toch te veel worden, dan kunt u altijd verkoeling zoeken in bijvoorbeeld de Cameron Highlands waar de dagtemperatuur tussen de 23 en de 25 ºC ligt. ’s Nachts kan het er afkoelen tot zo’n 15 ºC. Indien u kou wilt lijden in de tropen dan is ook dat mogelijk. In het nationaal park Taman Negara bevindt zich de Gunung Tahan, de hoogste berg in dit gebied. Daar kan het flink koud zijn.Hoe zit het dan met regen? Dit zullen rechtgeaarde Belgen en Nederlan-ders zich beslist afvragen. Men kent twee seizoenen: de droge moesson en de natte moesson. Voor wat het schiereiland betreft: als de wind uit het noordoosten waait, brengt deze veel regen. Aan de oostkust van het schiereiland wordt deze nattigheid gecombineerd met flinke stormen. Het natte seizoen begint in november en duurt tot eind april. Omdat er zoveel regen valt is er soms sprake van overstromingen (‘banjir’). De stormen aan de oostkust zijn zo hevig, dat het scheepsverkeer naar de prachtige eilanden daar zo goed als volledig stil ligt. Aan de westkust is de zuidwestmoesson dankzij de beschermende invloed van Sumatra veel minder heftig. Veel regen valt er meestal in de maanden april, mei en september, oktober. Tijdens een tropische regenbui valt het water letterlijk met bakken uit de lucht. Zelfs een paraplu biedt geen soelaas. De enige oplossing is schuilen tot de bui over is. Gelukkig duurt dat meestal niet lang.

19klimaat

Maleisie Branco deel 1.indd 19 22-02-10 12:37

57

Praktische informatie

57

Praktische informatie

Bagage

Over het algemeen mag u maximaal 20 kg bagage meenemen. Handbagage is beperkt tot 10 kg en de afmetingen van de tas mogen niet groter zijn dan 55x35x25 cm. Het verdient aanbeveling van tevoren na te gaan wat u wél en niet mee mag nemen in de handbagage. Zo zijn bijvoorbeeld tubes tandpasta en vloeistoffen (ook een half litertje water) verboden. Het best kijkt u op de website van de luchthaven van waar u vertrekt.

Diplomatieke vertegenwoordiging

Ambassade van BelgiëSuite 10-02 (10th floor)Letter Box 10-02 Menara Tan & Tan207, Jalan Tun Razak50400 Kuala Lumpur903-2162 0025j 03-2162 0023www.diplomatie.be/ kualalumpurnl Openingsuren: ma.-do. 09.00-17.00 uur, vr. 09.00-14.30 uur

Maleisische ambassade in België.Tervurenlaan 414A1150 Brussel902-776 0340j 02-762 5049malbrussels@kln.gov.my Openingsuren: ma.-vr. 09.00-17.00

Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden.7th floor, The AmpWalk,South Block218, Jalan Ampang50450 Kuala Lumpur903-2168 6200j 03-2168 6240

Consulaat Penang202, Jalan Sultan Azlan Shah11900 Bayan LepasPenang904-647 3333j 04-647 3800

Consulaat Miri12 A, Pisuacamp98000 MiriSarawakPostadres: C/O Sarawak Shell Bhd.Locked Bag No. 1 98009Miri (Sarawak)9085-453 084j 085-455 791

Maleisische ambassade in NederlandRustenburgerweg 22517 KE Den Haag9070-350 6506j 070-350 6536

Douanebepalingen

Het importeren van harddrugs en soft-drugs is niet toegestaan. Op smokkel van deze goederen staat de doodstraf door middel van ophanging. Deze straf wordt inderdaad toegepast, ook bij bui-

Maleisie Branco deel 2.indd 57 22-02-10 12:39

SelaNgor

√

�

�

�

�

�

�

�

��

�

��

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

�

�

�

��

�

�

��

��

�

�

�

�

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

√

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��

�

�

�

�N �N

20 km0

PA H A N G

E1

E1

E2

1

P E R A K

N E G E R IS E M B I L A N

S t r a a t M a l a k k a

I N D O N E S I Ë

Kuala Lumpur

KlangPort Klang

Shah Alam

Seremban

Kajang

Ampang

Petaling Jaya

Selayang Baru

Rawang

Nilai

Putrajaya

Banting

Port Dickson

Seri Kembangan

Kuala Selangor BukitTinggi

Bentong

Serendah

Kuala KubuBahru

Raub

Tanjong Malim

Bidor

Teluk Intan

SimpangEmpat

Kg.S. Ayer Tawar

Kg. Simpang Lima

Kg. SoehartoSungai Besar

Sabak

Sekinchan

Tanjong Karang

Selim River

LadangSungai Tinggi

Behrang

Westport

BandarJenjarom

Cyberjaya

Kapar

Sungai Buloh

BukitRotan

Kg. Kuantan Batu

Kg. Ijok Batu Arang

Kalumpang

Kerling Gumut

Teranum

Fraser'sHill

UluYam

Rasa

Ulu Yam Baharu

BangiKg. Jenan

Telok Datok

Morib

KampungBatu Laut

Kg. Tembok

Tg. SepatSg. Pelek

Sepang

SalakLabu

Semanyih

Batang BerjuntaiGenting

Highlands

Tengi

Bernam

Selangor

1963 m

1790 m

1492 m

1081 m

Tanjung Ru

Pulau Ketam

Pulau Klang

Carey

Gunung Liang

1288 m

Kuala SelangorNatuurpark

Nat. Dierentuin

KLIA

E29

1

E6

E5

5

54 E8

5

5

55

1

54

1

Batu grottenKuang

Ferry naar Dumai(Indonesië)

M A L E I S I Ë

I N D O N E S I Ë

bezienswaardigheden88

Maleisie Branco Deel 3.indd 88 22-02-10 12:46

89selangOr

Batu CavesOp zo’n 12 km ten noorden van Kuala Lumpur, nabij het plaatsje Gom-bak, ligt een heiligdom van de hindoes: Batu Caves. U wordt er verwel-komd door een reusachtig goudkleurig beeld van de godheid Murugan. Hij is vooral zeer populair onder de Zuid-indiase Tamils. Het beeld staat er nog niet zo heel erg lang: sinds 2006. In een kalksteengrot hoog in de berg, bevindt zich een schrijn dat toegewijd is aan de hindoegod Shiva en zijn zoon Subramaniam. Om er te komen moet u 272 trappen beklimmen. Het heiligdom stamt uit het jaar 1892. Gedurende het hin-doestaanse feest Thaipusam, wemelt het hier van de mensen. Soms zijn het er wel 100.000! Met als vertrekpunt de Sri Mariamman tempel in Kuala Lumpur trekken gelovige hindoes, vaak met doorboorde wangen, ruggen en borsten, in processie hier naartoe. Een unieke gebeurtenis, zeker voor niet-hindoes. Als u echt gelovig bent, vloeit er geen druppel bloed! Lastig is de aanwezigheid van de heilige apen. Hou ze op een afstand en voer ze vooral niet.

Batu Caves

Maleisie Branco Deel 3.indd 89 22-02-10 12:46

bezienswaardigheden174

Brunei en muaraHier bevindt zich de hoofdstad Bandar Seri Begawan. De stad bestaat uit het nieuwe BSB en het oude Kampung Ayer. Een van de kenmerken van het eerste stadsdeel is dat het groots opgezet is, met brede straten en grote pleinen. In de drukste buurt van de stad bevinden zich de verschil-lende ministeries en een aantal kantoorgebouwen waarin de hoofdzetels van belangrijke bedrijven gevestigd zijn. Verder zijn er wijken zoals Beka-ras, Kampong Pengkalang Gadong, Kampong Mata-mata Gadong, Jalan Tudong, Jalan Muara en Serusop, allemaal rijkelijk voorzien van shopping mall’s. Er wonen ongeveer 60.000 mensen in de stad, van wie de helft in Kampong Ayer. BSB ligt op de oever van de Bruneirivier. Deze mondt uit in zee, in de Baai van Brunei.

Bandar Seri BegawanIn BSB bevindt zich een van de grootste moskeeën van Zuidoost-Azië, de Sultan Omar Ali Saifuddin Moskee. Volgens kenners is het enorme gebouw zeker het mooiste in zijn soort in geheel Azië. Het is gebouwd op een kunstmatig meer. Via marmeren bruggen kunt u het gebouw bereiken. Er zijn kosten noch moeite gespaard. Het dak van de hoofd-toren is afgewerkt met echt goud, de muren zijn bekleed met Italiaans marmer, de vloeren zijn bedekt met tapijten uit Saudi-Arabië en België en de kristallen kroonluchters en het glas in lood komt uit het Verenigd Koninkrijk. Aan de achterzijde van de moskee ligt een stenen schip. De bouw kostte destijds (1958) 5.000.000 USD. Het gebedshuis ligt op de oever van de Bruneirivier. De toegang is gratis. Nota bene: op islamiti-

De Sultan omar ali Saifuddin moskee

Maleisie Branco Deel 3.indd 174 22-02-10 12:48

BaNDar SerI BegawaN

√

�N

�N

0 300 m

Bibliotheek

›

Ë

�

u

� �

�

�

�

%

�

y

�

∫

��

�

ı

�

�

�

12

3

4

5

6

7

8

Ferry Terminal

Politie

�

�

�

��

B r u n e i

Ke

da

ya

n

Pusat Belia(Jeugdherberg)

Capital

Sheraton Utama

Terrace

IstanaDarussalam

Gerai Makan

Tamu Kianggeh(markt)

Brunei

St. George

St. Andrew

Waterval

Tasekdam

Tasek LamaPark

KampongMabohai

K a m p o n g A y e r

K a m p o n gA y e r

(waterdorp)

(waterdorp)

YSHHBComplex

Mesjid Sultan OmarAli Saifuddin

Ziekenhuis

Hoofdgerecht

Markt

Markt

Lapau Diraja

naar Muara

naar Muara, Gadongen vliegveld

BootverbindingTemburong en Bangar

Dewan Majlis

ChurchillMemorial

Immigratie-kantoor

Jalan Teraja

BeritaJalan

Tasek Lama

Jalan

Kum

bangP

asang

Jalan

JalanTasek Lama

Jalan Lintang

Jl. Simpang

Jl. Padang

Jalan Mc Arthur

Residency

Jalan

Kg.Kianggeh

Kg. Berangan

Jalan

Jalan

Pretty

Jalan

Jala

n S

unga

i Kia

ngge

h

Jala

n S

ulta

n

Jala

n Su

mbi

ling

Jala

n St

oney

Jalan Elisabeth II

Sultan

JalanJalan Tutong

Busstation

Jl. J. Pearce

Jl. B

enda

hara

Edinburgh-brug

Taman Haji Sir MudaOmar Ali Saiffuddien

Pemancha

Jl.

Haj

i Bas

ir

Jala

n

naarKota Batu

na

ar

Ku

ala

Be

lait

�

175brunei

1. Tourist Information 2. Hoofdpostkantoor 3. Chinese tempel 4. Royal Regalia Museum 5. Brunei History Centre 6. Royal Mausoleum 7. Royal Mausoleum, Istana

Nurul Iman 8. Brunei Museum, Technology

Museum, Mausoleum van Sultan Bolkiah

Maleisie Branco Deel 3.indd 175 22-02-10 12:48