welkom in het enige wilde appels in een levend … · - buslijn 337 heeft haltes aan het zoet water...
TRANSCRIPT
WELKOM IN HET
MEERDAALWOUD
EN HEVERLEEBOS
Het tweelingbos Meerdaalwoud en Heverleebos is
uniek in Vlaanderen. Nergens anders vind je zo’n groot
gemengd loofbos waar verleden, heden en toekomst zo
dicht bij elkaar liggen. Bovendien ligt het 2.000 hectare
grote bos op amper drie kilometer van de bekende
Oude Markt van Leuven. Dit boscomplex is sinds de
laatste ijstijd, circa 10.000 jaar geleden, steeds ‘een bos’
geweest. Toch is het geen oerbos, daarvoor is en was
de invloed van de mens er te groot. Silexstenen zijn de
oudste sporen van menselijk gebruik en dateren al van
3.500 jaar geleden. Vanaf de late bronstijd, ongeveer
1.000 jaar voor Christus, vonden er kleinschalige
landbouwactiviteiten plaats. Er werden zelfs resten
gevonden van twee Romeinse villa’s.
Het Meerdaalwoud en het Heverleebos zoals je ze nu
kan zien, zijn dus niet het woud van vroeger, en zijn ook
niet het woud van later. Het woud leeft en verandert
voortdurend. En in dit verhaal spelen wij, mensen,
een belangrijke rol. Ooit waren het Meerdaalwoud en
Heverleebos vooral van belang voor de productie van
hout. Deze rol is nu sterk verminderd, maar zeker nog
niet verdwenen. Dit hoeft ook niet. Het bos is voldoende
groot om een duurzame en kwaliteitsvolle houtproductie
mogelijk te maken. Toch bevindt de economische
meerwaarde van het bos zich vooral op het vlak van
recreatie: jaar na jaar wordt het bos door tienduizenden
mensen bezocht die een wandeling smaakvol afronden
met een bezoek aan de plaatselijke horeca. Doen!
Maar bovenal gaat het in het Meerdaalwoud en
Heverleebos om de natuur. Je treft er Europese topnatuur
met planten en dieren die elders amper of niet meer
voorkomen. Wilde appels bijvoorbeeld en vliegende
herten, een grote keversoort met een al even groot
‘gewei’ op zijn kop. Deze soorten maken meteen de link
naar de toekomst.
Want willen we dat deze en andere soorten zich in
de toekomst ooit weer kunnen verspreiden over
Vlaanderen, dan moeten we ze nu laten overleven. En
die toekomst wordt nu voorbereid in het Meerdaalwoud
en Heverleebos. Want, is het niet ideaal om prachtige
natuur te hebben waar ook wij op een duurzame manier
van kunnen genieten? Zo wordt er geëxperimenteerd
met nieuwe vormen van recreatie, denk maar aan een
bivakzone, een plek waar we fi etsers en wandelaars een
authentieke natuurbeleving (zelfs overnachting) willen
bezorgen.
Hier werd het eerste ecoduct van Vlaanderen aangelegd,
een brug waarover dieren veilig een drukke weg kunnen
oversteken. Een zaadboomgaard tref je hier ook. Deze en
talloze andere zaken maken het Meerdaalwoud samen
met het Heverleebos uniek in Vlaanderen. Een paradijs
voor mens en natuur! Nog niet overtuigd? Wacht dan
niet langer en kom zelf kijken.
EEN RIJKE GESCHIEDENIS
Graven uit de prehistorie
Archeologische vondsten wijzen erop dat het Meerdaal-
woud in prehistorische tijden bewoond was. De vondst
van bewerkte silexstenen uit de nieuwe steentijd en
grafheuvels uit zowel de ijzertijd als de Romeinse periode
geven dit aan. Wil je hierover meer te weten komen, stap
dan zeker eens de erfgoedwandeling ‘Miradal’.
Een groef door het landschap
Dwars door de zuidrand doorklieft een diepe groef
het landschap: de Tiense Groef. Was het een aftakking
van een Romeinse weg? Had het een godsdienstige
betekenis? Of was het ‘gewoon’ een industriële weg
tussen de vindplaatsen van ijzeroer en de smeltovens.
Mensen breken er zich nog steeds het hoofd over.
ENIGE WILDE APPELS IN VLAANDEREN
Aan de zuidrand van het Meerdaalwoud vind je de
waardevolste fauna en fl ora. In dit bosreservaat met
eeuwenoude eiken wordt het bezoek erg beperkt. Het
vliegend hert (een grote kever) en de vuursalamander (de
‘totemsoort’ van het Meerdaalwoud), twee bijzondere
soorten, appreciëren dit. Wist je dat hier de enige
populatie wilde appel in Vlaanderen groeit?
DE TWEE REUZEN
De honderden dikke eiken (dikker dan 3 meter omtrek)
zijn de trots van Meerdaalwoud. Maar de ‘dikke eik’
spant de kroon met meer dan 5,4 meter omtrek. De stam
heeft tijdens een storm in de jaren zeventig van de vorige
eeuw wat schade opgelopen. Toch is onze vriend van 340
lentes nog een krasse knar. Twee kilometer verder staat
de ‘dikke beuk’, even dik maar slechts half zo oud.
HET EERSTE ECODUCT
VAN VLAANDEREN
Op de taalgrens ligt de Warandevijver. De naam refereert
naar een adellijk jachtgebied, een warande. Vlakbij ligt
het eerste ecoduct van Vlaanderen, een ecologische
verbinding over de Naamsesteenweg (N25). Voor dieren
als de ree en het everzwijn is dit de enige veilige plaats om
de weg over te steken. Zelfs vleermuizen, de lederboktor
en de hazelworm gebruiken de brug. Trouwens… ben je
een ruiter, dan is het ecoduct ook voor jou bedoeld.
EEN LEVEND MUSEUM
Het arboretum Heverleebos is een museum in het
bos dat in 1930 werd aangelegd om te onderzoeken
hoe uitheemse bomen hier groeien. Sinds 2000 is
dit geen proeftuin meer voor specialisten maar een
aantrekkelijke tuin voor iedereen. Wandel je langs de
paden dan vind je er bomen in alle vormen en maten.
Er zijn ook rustzones, een parel van een schuilhut en
een heideveldje. Wil je meer weten over de talrijke
struiken en bomen (meer dan 300!) die hier groeien?
Surf dan even naar www.arboretumheverleebos.blog-
spot.com of vraag naar de folder van het arboretum.
WHO LET THE DOGS OUT?
Op de grond broedende vogels of zoogdieren als de ree
zijn erg bang voor honden. Een geurspoor van een hond
kan al volstaan. Daarom mogen onze viervoeters niet
vrij rondlopen in bossen of kwetsbare natuurgebieden.
Gelukkig is dit bos groot genoeg voor een
hondenlosloopzone. De grootste ligt aan de Speelberg.
Het is een terrein van maar liefst 24 voetbalvelden groot
om samen met je hond te ravotten. Iedereen tevreden!
ROL DOOR HET BOS
Natuurgebieden zijn voor rolstoelgebruikers
en ouders met buggy’s dikwijls niet of moeilijk
toegankelijk: paden zijn te hobbelig of te drassig,
hellingen te steil, brugjes te smal. Hier is dit anders.
Het 1,2 kilometer lange arboretumpad kan perfect
worden afgelegd met een rolstoel of kinderwagen.
Ook aan de Speelberg vertrekt een boeiend pad
van ruim 4 kilometer dat je met rolstoel of buggy
makkelijk kan bewandelen.
HET PAD VAN AD
Ad Wouters is een beeldhouwer van hier. Op verschillende
plaatsen maakte hij prachtige houtsnijwerken in
afgestorven eiken. Ze duiken hier en daar op wanneer je
door het bos wandelt. Wil je ze allemaal zien? Volg dan
het Pad van Ad. Neem een kijkje op www.adwouters.be/
padvanad
DOOD HOUT: EEN BRON
VAN LEVEN
Het valt je vast op: hier en daar liggen in het bos heel
wat dode bomen. Dit is een bewuste keuze. Want dood
hout is een bron van leven, bijvoorbeeld als voedsel voor
insecten. Denk maar aan boktorren en vliegende herten.
Staand dood hout is ook een perfecte schuilplaats voor
talloze vogels, vleermuizen en andere zoogdieren.
De boswachters beheren het bos helemaal niet in het wilde
weg, maar doen dit op een duurzame manier. Bomen
kappen voor een beter bos? Dood hout laten staan? Het
wordt allemaal vastgelegd in een beheerplan. Wil je meer
info? Neem dan een kijkje op www.meerdaalwoud.be
SPELEN IN DE TAKKEN VAN DE BOMEN
In de speelzones kunnen kinderen naar hartenlust
ravotten. De grootste speelzone ligt centraal in het bos.
Je kan er spelen in de kruin van een omgewaaide boom.
Of nog avontuurlijker… een takkenbrug bouwen over
een beekje. Speelbos ‘Brise-Tout’ in Bierbeek is nog in
opbouw. Klimbomen en picknickbanken zijn er al.
WIL JE TERUG NAAR JE KINDERTIJD?
Haast je met de kinderen richting speelbos Everzwijnbad:
een avontuurlijke speeltuin met een reuzenmikado,
een houten slang van wel dertig meter lang en zelfs…
een klimbrug! Hou het stil… ook volwassenen zijn hier
welkom.
STRENG VERBODEN TOEGANG!
90 hectare van het Meerdaalwoud was lange tijd militair
domein. Tot 1976 werd hier oude munitie gecontroleerd
tot ontploffi ng gebracht. Het gevolg? Talloze kleine
wallen en putten met zeer gevarieerde fauna en fl ora.
Sinds 2012 zijn enkele delen van dit gebied toegankelijk.
Een rolstoeltoegankelijk pad leidt je naar een leuke en
leerrijke observatiepost op zo’n wal.
VERTREK OP DE JUISTE PLEKDe Jacht 500
De boswachterswoning in Heverlee is nu een
schitterende locatie voor seminaries en feesten. En
is vooral ook een ideale plek voor de start van je
bezoek aan Heverleebos. Voor wie wil picknicken
staan er stoere banken klaar. Ook het sanitair
staat alle weekends en schoolvakanties open voor
iedereen. Ben je op stap met je trouwe viervoeter,
dan kan die even van de leiband in de nabij gelegen
hondenlosloopzone.
De speelzone vlakbij De Jacht 500 is een leuke
ravottersplek voor kinderen. Een ‘work in progress’
trouwens… Kom af en toe eens langs en ontdek de
nieuwigheden op het parcours.
Een zoete verleiding
Het Zoet Water is al eeuwen een populaire plek. De be-
naming ‘zoet’ komt niet van de talrijke tavernes in de
buurt, maar wel van het zoete, drinkbare water dat hier
destijds uit verschillende bronnen stroomde. Dit is een
ideale plaats om een terrasje te combineren met een
boeiende wandeling.
De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Steenbergen
Naar aanleiding van een wonderbaarlijke genezing
werd in 1606, op de plaats waar de kapel nu ook staat,
een houten kapel opgetrokken. Iets later in 1651 werd
de huidige Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Steenbergen
gebouwd. Sindsdien zouden de genezingen en wonderen
niet gestopt zijn…
De borre legt de link tussen natuur en cultuur
Het Borrecafé in cultuurcentrum de borre in Bierbeek is
een prima uitvalsbasis voor een wandeling langs veldwe-
gen tot ‘Brise-tout’. Maar de borre heeft nog veel meer
in zijn mars. Met zijn programmatie zorgt het voor een
mooie kruisbestuiving tussen natuur en cultuur. Meer
informatie vind je op www.ccdeborre.be.
Hoor ik hier iemand jodelen?
Wandel van aan het Borrecafé naar het hoogste punt van
het Meerdaalwoud, 108 meter boven de zeespiegel. Aan
de rand van het ‘ravijn’ staat een Zwitserse schuilhut.
Met een portie fantasie, een glaasje glühwein en een
winters landschap waan je je voor even op vakantie.
HOE BEREIKEN? Met het openbaar vervoerJe kan het Meerdaalwoud gemakkelijk te voet bereiken vanaf het treinstation van Oud-Heverlee of Sint-Joris-Weert.Spoor je tot aan het station van Leuven, dan heb je verschillende mogelijkheden: - Buslijn 1 heeft een halte De Jacht (Heverleebos). - Buslijn 337 heeft haltes aan het Zoet water en vlakbij het station van Sint-Joris-Weert (halte Bareel). - Buslijn 8 rijdt naar CC de borre in Bierbeek- Buslijn 18 (TEC) stopt aan De Jacht (Heverleebos) en heeft stopplaatsen in het Meerdaalwoud.Kijk voor meer informatie over de dienstverlening van De Lijn op www.delijn.be en voor de TEC-dienstverlening op www.infotec.be
Met de autoWie met de wagen komt, rijdt best naar: - Onthaalzone ‘arboretum Heverleebos’ aan de Naamsesteenweg (N25) vlak aan de brug van de E40.- Onthaalzone De Speelberg aan het kruispunt van de Weertsedreef met de Herculesdreef in Sint-Joris-Weert (Meerdaalwoud). - Parkeermogelijkheden aan het Zoet Water. (M. Noëstraat in Oud-Heverlee)
Met de fi etsVerschillende knooppunten passeren het Meerdaalwoud en Heverleebos. Knooppunt 76 ligt aan het Heverleebos. Via knooppunten 1, 78 en 79 rij je door het Meerdaalwoud.
MEER INFORMATIEAgentschap voor Natuur en Bos Vlaams-Brabant, Beheerregio MeerdaalProsperdreef 1, 3054 VaalbeekTel. 016 38 89 80 - Email [email protected] - Web www.natuurenbos.be, www.meerdaalwoud.be
BoswachtersPeter Raymaekers: 0473 88 04 29 (Dijlevallei)Marc Struelens: 0491 72 74 15 (Heverleebos)Chris Van denbempt: 0479 67 94 01 (Meerdaalwoud)Wies Scheys: 0499 59 49 93 (Mollendaal)Dominique De Heyn: 0474 89 81 66 (ex-militair domein)
Foto’s: Tom Linster, m.u.v. vliegend hert: Chis Van denbempt , bivakzone: Kaat Vanneste, bosreservaat en vuursalamander: VildaUitgave: september 2014V.U. Marleen Evenepoel, Agentschap voor Natuur en Bos, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel
PAALKAMPEREN… MET DE VOETEN OP DE GROND
Kamperen in een domein van het ANB is niet toegelaten,
behalve in de bivakzones. In Meerdaalwoud vind je er zo
twee: ‘De Steenberg’ midden in het bos en ‘Het Spoor’
vlak bij een oude boswachterswoning. In een straal
van 10m rond een waterpomp kan je maximum twee
nachten primitief kamperen. Er is een composttoilet
en een veilige vuurplek. Ideaal voor wie te voet of met
de fi ets komt. Kom je toch met de wagen, parkeer dan
voor ‘De Steenberg’ aan onthaalzone ‘De Speelberg’ en
voor ‘Het Spoor’ in het centrum van Nethen. Schrijf je
bij aankomst in het gastenboek in. Vol is vol (max. 10
personen), maar je bent steeds welkom op ‘De Kluis’.
Drink van de natuur
Vlakbij de Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Steenbergen vind
je de Minnebron, één van de laatste natuurlijke bronnen
met drinkbaar water in Vlaanderen. Volgens overlevering
zal diegene die van de bron drinkt binnen het jaar trou-
wen - vandaar de naam. Drink er gerust van, ook als je
al bent gehuwd, de waterkwaliteit wordt regelmatig ge-
controleerd.
De Speelberg
De Speelberg is het epicentrum voor de pure bosbele-
ving. Picknickzone, hondenlosloopzone, speelbos, rui-
terpad, een locatie om te barbecueën, bloeiende heide,
statige dreven, de bivakzone… Alles is binnen handbe-
reik, zelfs het treinstation van Sint-Joris-Weert. Kom eens
tegen valavond veel kans dat je er reeën ziet!
EEN NATIONAAL PARK IN WORDING?
Het Meerdaalwoud en het Zoniënwoud zijn twee grote
bossen op amper 15 kilometer van elkaar. De Dijle me-
andert door een prachtig heuvelachtig landschap en
verbindt beide bossen met elkaar. Op haar weg komt ze
schitterende bloemrijke graslanden tegen in de Doode
Bemde, grote vijvers zoals het Grootbroek en oude hel-
lingbossen zoals het Rodebos. Er ontbreken nog wat
schakels maar deze regio heeft alles om een toeristische
groene parel te worden. Samen met tal van partners wil
het Agentschap voor Natuur en Bos deze droom ooit
werkelijkheid laten worden.
vliegend hert
DIKKE BEUK
DE TORENVALK
DIJ
LE
DIJ
LE
NETHEN
DE
PADDEPOEL
ST.-AGATHA-RODE
GROOT-
BROEK
RUE DE HAMME-MILLE
RU
E D
E B
OS
SU
T
RUE DE WEERT - SAINT-GEORGES
WA
VE
RS
EB
AA
N
AFRIT A3
0m 250m 500m 1000m
KA
NSELIE
RD
REEF
HET SPOOR
DENTE
N
EE
RP
AD
GR
EZ
WE
G
PR
OS
PE
RD
RE
EF
STENEN
TAFEL
SPRING
PUTTEN
DE
WARANDE
M
ARG
RIE
TE
NPA
D
GO
DE
ND
RE
EF
EL
EO
NO
RE
DR
EE
F
DE VLAKTE
HAASRODE
BIERBEEK
BLANDEN
VAALBEEK
‘t ZOETWATER
DOODE
BEMDE
ST.-JORIS
WEERT
KOUTERBOS
STEENBERGVELD
MILITAIR DOMEIN
BIERBEEKPLEINDREEF
PR
OS
PE
RD
RE
EFOUD-
HEVERLEE
KORBEEK-DIJLE
LEIB
EEK
LEIBEEK
ZILVERMEER
HEULPOEL
HE
RE
ND
RE
EF
HEVERLEEEGENHOVENBOS
HEVERLEEBOSDENNENDREEF
MEERDAALWOUD
MOLLENDAALBOS
TOURINNES-
LA-GROSSEHAMME-MILLE
HE
RE
ND
RE
EF
LO
ZE
WE
G
FIL
OS
OF
EN
DR
EE
F
DAMENDREEF
PARNASSUSBERGDREEF
GR
EZ
WE
G
DE LINDE-
RONDERUITER-
SCHOOL
LRV
DE
FONTEIN
MANEGE
MEERDAAL-
HOF
PR
AG
EN
ST
RA
AT
HA
RC
OU
RT
DR
EE
F
NIEUWENDREEF
WINTERWANDELING
N25
WEERSTE DREEF
WEERTSE DREEF
LANGENDAELSTRAAT
HE
RC
UL
ES
-
DR
EE
F
DIK
KE
EIK
DR
EEF
WALENDREEF
KRO
MM
E
D
REEF
KLEINE DREEF
NE
TH
EN
SE
BA
AN
PL
ATA
NE
N-
DR
EE
F
JA
MA
ICA
DR
EE
F
WITTE BOMENDR E E
F
MO
LE
ND
AA
LB
EE
K
WALENDREEF
LIMIETENDREEF
MILS
E B
AA
N
NA
AM
SE
ST
EE
NW
EG
WARANDE-
VIJVER
DIJ
L
E
WA
VER
SEB
AAN
WA
VERSEB
AA
N
LIJK
ENWEG
TOMBERG
SC
HO
ON
ZICH
TDR
EEF
MIL
SE
WE
G
BREMBERG
CC DE BORRE
E40
DE DAUW
BR
US
SE
LL
UIK
TUNNEL
HOUTEN BRUG
DIKKE
EIK
DE SPEELBERG
JEZUÏTENHOF
JACHTHUT
BOS-
PAVIL-
JOEN
ECODUCT
DE
WARANDE
DE KLUIS
KASTEEL
HARCOURT
BRISE TOUT
FRANCIS-
CANEN-
KLOOSTER
KLOOSTER
DE JACHT
CHATEAU
VALDUC
FERME
DES BICHES
FERME DES
DOUZE BONNIERS
CHARDONNAY
MEERDAEL
23
LOODS
TANKSTATION
BIVAKZONE
BIVAKZONE
602601
12
14
15
16
18
19
100
101
13
17
108
109107
110
123122
124
604
118
117
603
65
600
63 64
67
68
119
120
121
114
113
112
111
7576
72
73
71
74
116
115
70
7
2 A
19
65
10
3A8B
11
4A
14D
LEGENDE
BOS
BOSRESERVAAT
WEILAND
SPEELZONE
VRIJ TOEGANKELIJKE ZONE DO
ME
INB
OS
SE
N
GEMEENTEGRENS
BEGRAZINGSZONE
HONDENZONE
BED & BREAKFAST
WANDELKNOOPPUNTEN
OBSERVATIEPOST
WANDELAARS EN FIETSERS
UITSLUITEND VOETGANGERS
WANDELAARS, FIETSERS EN RUITERS
UITSLUITEND RUITERS
GEWESTWEG
LOKALE WEG
AUTOSNELWEG
ROLSTOELPAD
DOORGAANDE WEGEN
SPOORWEG
STATION
BOSWACHTERSWONING
PICKNICKPLAATS
BIVAKZONE
MERKWAARDIGE BOOM
KERK
INFO
KAPEL
SCHUILHUT
BRON
PAVILJOEN
PARKING
HORECA
KASTEEL
KLOOSTER
ECODUCT
BBQ TOEGESTAAN
PRIVÉ-BOSSEN
WATER
WOONGEBIEDEN
BIVAKZONE
INFO ERFGOEDPUNT20