Gimnazija ,,Ko~o Racin,, Veles

TEST pra{awa za dr`avna matura po predmetot BIOLOGIJA

predmeten prof.

Elizabeta Nikolovska

2013/2014 god.

1-va grupa pra{awa

1. Virusite koi parazitiraat vo bakteriite se nare~eni: / 1

a) kapsidb) fagiv) viroidig) virioni

2. Slobodna virusna ~esti~ka se ozna~uva kako: / 1a) vibrilb) prokarionv) viriong) spiril

3. Obvivkata na virusot e izgradena od: / 1a) sporib) kapsomeriv) plazmidig) epizomi

4. Kleto~na organela na ~ija povr{ina se ribozomite e: / 1

a) endoplazmati~en retikulumb) lizozomiv) sferozomig) Golxi sistem

5. Organelite koi gi nema vo `ivotinskata kletka se: / 1

a) ribozomib) mitohondriiv) plastidig) mikrotubuli

6. Tkivo za sproveduvawe na voda i mineralni materii niz rastenieto e: / 1

a) kolenhim b) rizodermis v) sitesti kletki g) ksilem

7. Aktivniot transport go ovozmo`uvaat: / 1

a) lipidni molekulib) fosfolipiditev) proteinski nosa~ig) joni na kalium i natrium8. Odr`uvaweto na biolo{kata ramnote`a vo `ivata kletka se narekuva / 1

a) hemosintezab) hemostazav) heterostazag) homeostaza

9. Do hlorofilnite molekuli svetlosnata energija doa|a vo forma na : / 1

a) atomi b) elektroni v) fotoni g) neutroni

10. Mestata kade {to nastauva krosing-over se poznati kako: / 1

a) sinapsi b) hromomeri v) hijazmi g) telomeri

11. Aleli pretstavuvaat: / 1 a) par geni na lokusite na nehomolognite hromozomib) eden gen so negoviot lokus v) dva lokusi na ist hromozom g) par geni na ist lokus na homolognite hromozomi

12. Genski aleli so ponizok stepen na ekspresija se: / 1

a) dominantni b) kodominantni v) recesivni g) homozigotni

13. Dvata tipa na nukleinski kiselini se sli~ni spored vidot: / 1

a) jaglehidrati b) piramidinski bazi v) purinski bazi

g) nukleotidi

14. Za prenesuvawe na aminokiselinite od citoplazmata do ribozomite, pri sinteza na proteinite, postoi posebna: / 1 a) rRNA b) iRNA v) tRNA g) sRNA

15. Vo humanata populacija naj~est sindrom e: / 1 a) Patau sindrom b) Daun-ov sindromv) Turner-ov sindromg) Klinefelter-ov sindrom

16. Eden od digestivnite sokovi ne deluva vo bazna sredina: / 1

a) amilaza b) saharaza v) tripsing) pepsin

17. Koj od navedenite procesi predizvikuva namaluvawe na krvniot / 1pritisok ?

a) vazokonstrikcija na krvnite sadovi b) vazodilatacija na krvnite sadovi v) zgolemena muskulna kontrakcija g) zabrzana srceva rabota

18. Nevrotransmiter vo nervno muskulna sinapsa e: / 1

a) adrenalinb) acetilholinv) holinesterazag) noradrenalin

19. Centarot za rabota na srceto e smesten vo: / 1

a) sinusniot jazolb) korata na golemiot mozokv) prodol`eniot mozokg) me|umozokot

20. Vo {to se sostoi ulogata na insulinot? / 1

a) ja zgolemuva difuzijata na glukoza od krvta vo kletkiteb) ja razgraduva glukozata do CO2 i H2Ov) transformira vi{ok na masti vo glukozag) ovozmo`uva difuzija na glukozata od kletkite vo krvta

21. Koj hormon na hipofizata ja stimulira sekrecijata na ma{ki polovi hormoni? / 1a) luteotropniot hormon b) lutenizira~kiot hormonv) testosteronotg) gonadostimulira~kiot hormon

22. Edna od navedenite `lezdi e so dvojno izla~uvawe: / 1a) hipofizab) solzniv) pankreasg) plunkovi

23. Denes vo naukata najprifatena e evolucionata teorija na / 1 `iviot svet:

a) kleto~nata b) Koacervatnata v) organogenata g) ontogenata

24. Pojavata na potemnuvawe na telesnata pokrivka kaj mnogu organizmi vo industriskite oblasti se narekuva:/ 1a) kripti~ka oboenost b) industriski melanizam v) aposemija g) stabilizira~ka selekcija

25. Me|u ~ovekot i ~ovekolikite majmuni postojat ogromni razliki bidejki ovie dve grupi nastanale so: / 1a) adaptivna radijacija b) konvergentna evolucija v) divergentna evolucija g) koevolucija

26. So integracija na pove}e ekosistemi na povisok stepen se formira: / 1a) ekosistem od II red b) biosfera v) biom g) naselen predel

27. Za rastenijata, najdostapna forma na voda vo po~vata e: / 1

a) gravitaciona vodab) kapilarna vodav) kristalna formag) vodena parea

28. Karakteristika na prokariotskata kletka e: / 1

a) nema nikakvi organelib) nema kleto~na membranav) nema difercirano jadrog) ima diferencirano jadro

29. Od kleto~nite organeli vo prokariotata se prisutni samo: / 1

a) jadrob) mitohondriiv) ribozomig) lizozomi

30. Organeli koj gi ima i kaj prokariotska i kaj eukariotska kletka se: / 1

a) lizozomi b) centrioli v) mitohondrii g) ribozomi

31. Organeli koi gi ima i vo rastitelna i vo `ivotinska kleta se: / 1

a) kleto~en yidb) mitohondriiv) plastidig) mikrotubuli

32. Nukleolusot e: / 1

a) mesto kade {to se sintetiziraat ribozomiteb) skladi{te na genetski informaciiv) kontrolen centar vo kletkatag) mesto kade se skladira rezervna energija

33. Pri pinocitoza vo kletkite se vnesuvaat : / 1

a) cvrsti ~esti~ki

b) rastvoreni materii v) kristali na proteini g) holesterol

34. Svetlata faza od fotosintezata se odviva vo membranite na: / 1

a) matriksot na mitohondriite b) tilakoidite od granata na hloroplastot v) stromata na hloroplastot g) golemata subedinica na ribozomot

35. Glikolizata se odviva vo: / 1

a) stromata na hloroplastot b) tilakoidite na granata v) mitohondrijata g) citoplazmata

36. Osnovni nositeli na naslednite svojstva kaj organizmite se: / 1 a) hromomeri b) hromozomi v) hromonemi g) ahromatin

37. Pri kleto~nata delba, vo profazata, jadrenceto se: / 1

a) duplira b) sintetizira v) gubi g) transkribira

38. Genom pretstavuva zbir na: / 1

a) site geni vo somatska kletka b) nasledni svojstva na somatska kletka v) site geni vo gameta g) site mesta vo alelite

39. Pirimidinskite azotni bazi koi me|u sebe se zamenuvaat vo DNA i RNA: / 1

a) uracil i timin b) adenin i uracil v) timin i adenin

g) citozin

40. Site nenasledni fenotipski promeni kaj edinkite se nare~eni: / 1

a) sukcesii b) mutacii v) modifikacii g) permutacii

41. Albinizmot vo fenotipot se manifestira kako: / 1

a) nedostig na vlakna b) nedostig na pigmentacija v) nedostig na hromozomi g) nedostig na hormoni

42. Edno Barovo telce ima vo kariotipot: / 1

a) 45+X0 b) 44+XY v) 44+XX0 g) 47+XXY

43. Za vreme na kariokinezata, hromozomite se povrzuvaat za ni{kite na delbenoto vreteno so pomo{ na : a) satelit b) centromer v) centriol g) sekundarna konstrikcija

44. Vo metafazata na mitozata, hromozomite se nao|aat

a) na polovite b) do jadrenata membrana v) na ekvatorijalnata ramnina g) rasfrleni vo citoplazmata

45. Zbirot na site anatomski, morfolo{ki, fiziolo{ki i drugi svojstva se narekuva:

a) fenotip b) genom v) kariotip g) genotip

46. Enzimot tripsinogen: / 1

a) go sintetizira crniot drob, a se la~i vo duodenumotb) go sintetizira pankreasot, a se la~i vo duodenumotv) go sintetizira crniot drob, a se la~i vo slabinskoto crevog) go sintetizira pankreasot, a se la~i vo slabinskoto crevo

47. Najsilen vazodilatator na krvonosnite sadovi vo site delovi na / 1kardiovaskularniot sistem e :

a) noradrenalinb) adrenalinv) bradikarding) acetilholin

48. Antitelata se: / 1

a) neaktivni plazma kletkib) receptorni molekuli za povrzuvawe na B kletkitev) nepoznati ~esti~ki vo organizmotg) proteinski molekuli za povrzuvawe na antigenite

49. Vo otsustvo na nerven stimul membranata na aksonot? / 1a) odnadvor e negativno naelektrizirana b) depolariziranav) propustliva za Na+

g) polarizirana

50. Uslovnite refleksi se: / 1a) nepostojanib) poniska nervna aktivnostv) prosti refleksni lacig) postojani

51. Ritmi~kata rabota na srceto zavisi od: / 1 a) parasimati~kata nervna stimulacija b) endokrinata regulacija v) simpati~kata nervna stimulacija g) avtomatska srceva kontrakcija

52. Vo sredinata na mese~niot ciklus najgolema e sekrecijata na: / 1a) lutenizira~ki hormon b) luteotropen hormon v) progesteron g) estrogeni hormoni

53. Koja od navedenite sostojki ne se sodr`i vo potta? / 1 a) voda b) soli na Na, Cl, K, Cav) urea g) enzim

54. Me|u nabroenite ekosistemi eden od niv ne e ekosistem: / 1 a) {uma b) potok v) barag) ezero

55. Me|u nabroenite biomi - stepeni na ekolo{ka integracija ne spa|a: / 1 a) tundra b) tajgav) stepa

g) livada

56. Virusite se paraziti i toa: / 1

a) intercelularnib) egzocelularniv) intracelularnig) me|ucelularni

57. Obvivkata na virusnata ~esti~ka e izgradena od:/ 1a) jaglehidratib) proteiniv) lipidig) lipoproteini

58. Prokariota se razmno`uvaat so: / 1a) sporib) prosta delba v) mitozag) pupki

59. Bakteriite vo nepovolni uslovi preminuvaat vo:/ 1a) kapsulib) fagocitv) viriong) spori

60. Funkcija na Golxi sistemot e da: / 1a) osloboduva energija b) prerabotuva i skladira belkovini v) sintetizira lipidig) sintetizira belkovini

61. Koi organeli se javuvaat vo granularna i agranularna forma: /1a) jadro b) ER - endoplazmati~en retikulumv) vakuola g) mitohodrii

62. Dvi`eweto na nervniot impuls kaj mielinskite nervni vlakna se odvivaa) po celata dol`ina na aksonotb) vo Ranvierovite stesnuvawav) vrz mielinotg) zabaveno

63. Funkcija na ribozomite e: /1a) trasport na materiite b) sekrecijav) sinteza na proteini g) razgraduvawe na materiite

64. Koja e funkcijata na mitohondriite ? /1a) obezbeduva energija b) skladirawe na skrob v) razgraduvawe na materiite g) sinteza na lipidi

65. Procesot na fotosinteza se odviva vo: /1a) sklerenhimsko tkivo b) kolenhimsko tkivov) palisadno tkivo g) felogen

66. Kontrakcija na muskulnite kletki nastanuva kako rezultat na a) promenata na muskulniot tonusb) dvi`eweto na nervniot impulsv) lizgawe na filamentiteg) lokalna depolarizacija

67. Od koe svrzno tkivo se izgradeni ligamentite i tetivite: /1a) meko b) 'rskavi~no

v) fibrozno g) kolenhim

68. Koe tkivo ima najgolema sposobnost za regeneracija: /1a) svrzno b) epitelnov) muskulnog) nervno

69. Funkcija na jadroto: / 1a) sinteza na ribozomiteb) upravuvawe so aktivnosta na kletkatav) obezbeduvawe na energija vo kletkatag) hemostaza

70. [e}erite {to vleguvaat vo sostav na nukleotidite me|u sebe se razlikuvaat samo vo: /1a) dva kislorodni atomi b) eden vodoroden atomv) dva jaglerodni atomig) eden kisloroden atom

71. Replikacija e proces vo koj se vr{i: /1a) biosinteza na proteini b) strukturno udvojuvawe na DNAv) transkripcija na RNA g) translacija

72. So kakvi vrski se povrzani dvete nizi na DNA: a) polipeptidni vrski b) jonski v) fosfatnig) vodorodni

73. Eukariotnite kletkite se karakteriziraat so: /1 a) lipoproteini b) nukleoidv) diferencirano jadro g) nema nasleden materijal

74. Kleto~nata membrana e : /1a) propustliva b) polupropustlivav) nepropustliva

g) polute~na

75. Dimenziite na eukariotnata kletka se dvi`at: /1a) 15-40 mm b) 300-700 nmv) 20-300 µm g) 10-100 µm

76. Molekul koj sodr`i adenin, riboza i tri fosfatni grupi e poznato kako: /1 a) ADPb) ATP v) AMP g) trioza

77. Vodorodnite joni pri fotoliza na vodata se soedinuvaat so : /1 a) ATR b) NADPv) ADPg) glukoza

78. Vo grupa na nadvore{ni faktori od koi zavisi fotosintezata ne spa|a: /1a) temperatura b) voda i vlagav) broj na stomi g) intenzitet i kvalitet na svetlina

79. Za fotosintezata za sinteza na glukoza, potrebeno e : /1a) hlorofil b) asimilativ) glukoza g) skrob

80. Razlo`uvaweto na voda so pomo{ na svetlosna energija : /1a) fotosinteza b) fotosintetska foforilacija v) fotoliza g) fotoni

81. Di{eweto pretstavuva : /1a) sintetizira~ki proces b) anaboliti~ki procesv) saprofitski proces g) kataboliti~ki proces

82. Koga vo kletkite se razgraduva glukozata, pri toa se osloboduva : /1a) energijab) enzimiv) supstratg) hlorofil

83. Po~etnata faza na di{eweto e: /1 a) Krebsov ciklus b) glikolizav) Kalvinov ciklus g) elektronski transport

84. Anaerobnata faza od di{eweto se odvivvo: /1 a) mitohondriite b) citoplazmata v) ribozomite g) jadroto

85. Koga vo kletkite se razgraduva glukozata, pri toa se osloboduva : /1a) svetlinab) enzimiv) SO2g) O286. Genetska informacija e postojanost na redosled: /1

a) amino kiselini b) azotni baziv) fosfatni grupi g) geni

87. RNA se sintetizira po pat /1

a) transkripcija na DNA b) kowugacijav) replikacija na DNA g) translacija

88. Me|u nabroenite ekosistemi eden od niv ne e ekosistem: / 1 a) {uma b) potok v) barag) ezero

2-ra grupa pra{awa

89. Pokraj nukleoid, vo bakteriite ima mali, goli kru`ni molekuli DNA, / 2nare~eni ________________ i __________________ .

90. Genite se karakteriziraat so svojstvata, ____________________________ /2 ________________________________________________________________________

91. Amino kiselinata ___________________ e po~etna pri biosinteza na/2 proteini

92. Enzimskite sistemi za regulacija na kleto~noto di{ewe, se smesteni vo / 2 ____________________ na _______________________.

93. RNA u~estvuva vo gradbata na ______________________ i go sproveduva / 2procesot na _____________________________________________________________

94. Daun-ov sindrom pretstavuva mutacija od tipot ________________________ / 2povrzana so bolesta ______________________________

95. Replikacijata na DNA se odviva vo tekot na ________________________ / 2na kleto~niot ciklus.

96. Genski kod pretstavuva triplet vo sostav na ______________________ / 2________________________________.

97. Daltonistite ne gi razlikuvaat boite _______________________________ / 2

98. Kleto~no di{ewe se odviva vo ________________________________ /2

99. Belkovinskata materija _________________ na koskenoto tkivo mu dava / 2 elasti~nost, a _______________________________ cvrstina.

100. Belite krvni kletki gi prepoznavaat tu|ite ~esti~ki, nare~eni ______/ 2__________________ koi predizvikuvaat _______________________________________ .

101. Vo tekot na digestijata vo digestivniot trakt pod dejstvo na enzimite / 2mastite hidroliziraat do ______________________________, belkovinite do _____________________, a jaglehidratite do _____________________________________ .

102. Bezuslovnite refleksi edinkata gi poseduva ________________________ / 2dodeka uslovnite se ___________________________________________________

103. Koga nervniot impuls se dvi`i niz srceto, toa se nao|a vo __________________ _________________________i toga{ e ___________________________________ / 2

104. Site hormoni na adenohipofizata, osven ___________________________/2

ja pottiknuvaat sekrecijata na _____________________________________ od

sistemot za endokrina regulacija.

105. Od korata na nadbubregot se la~at tri grupi hormoni ___________________ ______________________________________ i _______________________________ / 2

106. Produktite na egzokrinite `lezdi so fiziolo{ko zna~ewe se nare~eni / 2________________ a, drugi koi sodr`at {tetni nepotrebni materii koi treba da se eliminiraat od organizmot se ozna~eni kako __________________________ .

107. Grupata reducenti vo prirodata ja so~inuvaat ________________ i/2___________________________________________________________________________

108. Prirodni resursi koi ne se obnovuvaat se: ___________________________ / 2__________________________ i ______________________________________________.

109. Vazomotorniot centar prima stimulacii od _______________________na / 2_________________________ , ________________ i ______________________ smesteni vo yidovite na krvnite sadovi.

110. Hormonite _____________________ i ______________________ od

nadbubre`nata `lezda i _____________________ od {titnata `lezda ja /2

_______________________ ja ______________________ srcevata rabota

111. Pri~ina za efektot na staklena gradina na Zemjata e zgolemenata koncen- tracija na ________________________ koj gi propu{ta_______________________vo atmosferata, no ne dozvoluva da ja napu{ti Zemjata /2

112. Intraspeciskata konkurencija e mnogu ostra, bidejki na ~lenovite od ist vid im se potrebni ________________ ___________________ , ____________________ i _______________________________ /2

113. Krvniot pritisok se definira kako _______________________________________na krvnite sadovi i obratno, dodeka pulsot e __________________________________________________________________________________

114. Nervnite impulsi se prenesuvaat od receptorite preku/ 2

____________________ od nernervniot sistem do ________________ vo

__________________ ili ______________________________ mozok.

115. Srcevinata na nadbubre`nite `lezdi sekretira _______________________ i ______________________ koi u~estvuvaat vo regulacijata na _____________________ i na ___________________________________________/2

116. Koli~estvoto na `enski polovi hormoni mese~no se menuva {to e povrzano so ____________________________, a tie promeni istovremeno se odvivaat vo ___/2_________________________ i ___________________________________________________.

117.Sinapsata e __________________________koja se vospostavuva me|u dve

___________________________________. /2

118.Glavni svojstva na sinapsite se _____________________,_________________

i _____________________________ na senzorski informacii.

119.Sekoj akson zavr{uva so ________________________.koi sodr`at__________/2

______________ispolneti so ______________________.

120.Centrite od korata na golemiot mozok upravuvaat so __________________~ovekoti tie mo`at da se ________________i___________________.121.Pri kontrakcija na trite tipa muskuli zaedni~ki se trite periodi; / 2

____________________,period na _________________________ i period na

_____________________________.

122.Regulacijata i usoglasuvaweto na funkciite na visceralnata / 2

muskulatura se realizira preku ________________________________,

dodeka skeletnata muskulatura e regulirana preku _______________________.

123.Za vreme na sistolata na komorite ,miokardot na komorite ima /2

____________________________,dodeka so navleguvaweto vo srcevata pauza

Celiot miokard e __________________________.

124.So spontano nastanuvawe na nervniot impuls vo ______________________/2

jazol po~nuva branot na _____________________________.

125.So zgolemuvaweto na koncentracijata na natrium vo krvta,ke se namali/2

stimulacijata na_________________________ a toa ke pridonese da se namali

sekrecijata na ___________________________ od hipotalamusot.

126.Testosteronot vo mali koli~estva se la~i za vreme na_________________/2

razvitok i pri toa go pottiknuva razvitokot na ______________________

dodeka vo ranata vozrast e odgovoren za _________________ vo skrotumot.

127..Aktivnosta na ovariumite po~nuva za vreme na ______________________/2

so pojavata na __________________________________ i trae do vozrast od 40

i 50 godini,do periodot na ____________________________________.

128.Cikli~nite promeni vo ovariumite se ostvaruvaat vo dve fazi;prvata/2

e _____________________koja trae 14 dena ,go opfa}a formiraweto na

_________________ vo procesot _____________________ i vtorata____________

faza koja ja opfa}a aktivnosta na _____________________________.

129.Poteweto e regulirano preku______________________nervniot sistem,~ii

jadra se lociranivo _____________________________./2

130.Pri zgolemena telesna temperatura se pottiknuva___________________//2

___________ so {to se _________________________________.

131. Vo uslovi na niska temperetura se stimulira________________________/2

______________ ,pri {to se ________________________________.

132. Prvobitnata atmosfera na Zemjata bila sostavena od soedinenijata :/2

metan,________________,_______________,___________ ili amonijak.

_________________________i sulfurvodorod.

133. Spored Darvin,na Arhipelagot Galapagos,vidovite evoluirale /2

nezavisno poradi _____________________________________.

134.Spored Darvin osnovni preduslovi za evolucijata na vidovite se :/2

___________________________________,za_____________________________

za ______________________________ i adaptacija na vidovite.

135.Odreduvawe na apsolutnata starost na zemjinite sloevi i na fosilite/2

se vr{i so merewe na _______________na ________________________na

radioaktivniot element______________ vo karpite.

136.Genetska ramnote`ae __________________________na ____________________/2

na _____________________.

137.Koga `ivotnata sredina progresivno se menuva vo edna nasoka,selekcijata se narekuva_____________________________.

138.Konvergentnata evolucijanastanuva koga_________________________/2

Grupistanuvaat se posli~ni poradi______________kon_____________________

_____________________________.

139.Vo grupata -homosapiens gi vbrojuvame:_____________________~ovek /2

_______________~ovek i_________________________~ovek.

140.Prviot ispraven ~ovek(predok) e pronajden __________________________ /2

141.Fosilnite ostatoci na ~ovekovite pretci(stepeni na hominizacijata) /2

se imenuvani spored________________________________________________.

142.Navedi gi siste sferi vo sostavot na Zemjata ______________________ ,/2

____________________,__________________,kako i sferata koja ja naseluvaat

`ivite organizmi______________________________.

143.Posledniot ~len vo sinxirot na ishrana vo edna biocenoza sekoga{ e _________________________. /2

144. Vo sostav na kiselite do`dovi,osven jaglerod dioksid,najotrovni se

gasovite_________________________i___________________________. /2

145.Ekolo{kata valenca e pretstavena so ___________________vo koj varira

_______________________________vo `ivotnata sredina,vo koi e mo`en

opstanokot na eden vid.. /2

146.Zgolemenite koli~estva jaglerod dioksid vo atmosferata poteknuvaat od

sogoruvawata na ________________________ _______________ i uni{tuvaweto na

___________________________ ./2147.Prirodni resursi koi se obnovuvaat se ______________,_________________

i_______________________. /2148.Pustinskite `ivotni so oksidaciski procesi gi sogoruvaat rezervite od

_______________________,osloboduvaat golemo kol.voda,no ima i mehanizmi za

{tedewe na vodata____________ __________ _____________i________________ /2

149.Ciklusot na vodata se bazira na tri procesi ________________________ , _/2

______________________,i ____________________.

150.Rastenijata koi rastat vrz drugi rastenija ,kako {to se orhideite se /2

nare~eni______________________.

3 -ta grupa pra{awa

151. Povrzi gi poimite so nivnoto zna~ewe: / 3

POIM ZNA^EWE broj i bukva1. virion a) proteinski molekuli koi go gradat kapsidot2. kapsomeri b) dolga,gola, cirkularna DNA molekula3. nukleoid v) bakterija koja vo nepovolni uslovi

preminuva vo spora4. bacil g) slobodna virusna ~esti~ka

152. Vo vertikalnite koloni so + i - obele`i gi bolestite predizvikani od /3virusi ili od bakterii:

BOLESTI VIRUSI BAKTERII1. besnilo2. SIDA

3. botulizam 4. gonoreja

153. Povrzi go tkivoto so opisot na negovata gradba: / 3TKIVO GRADBA broj i

bukva1. epitelno a) osnovna materija koja go ispolnuva intracelularniot

prostor, a kletkite von nea se so najrazli~na forma2. svrzno b) razgraneti kletki so pokratki i podolgi prodol`etoci , a

me|u niv ima potporni kletki3. muskulno

v) ednorodni kletki razli~i po forma cilindri~ni, plo~esti, kockesti podredeni vo eden ili pove}e sloja

4. nervno g) izdol`eni vlaknesti i cilidri~ni kletki, obvitkani so fascii koi grupirani i gradat snop~e

154.Povrzi go rastitelnoto tkivo so negovata funkcija:/ 3

TKIVO funkcija broj i bukva

1. periderm

a)transport na asimilati

2. kolenhim

b) cirkulacija i deponirawe na vodata

3. hidatodi v) za{tita na stebloto i korewata4. floem g)cvrstina i elasti~nost5.aerenhim

d)gutacija

155.Povrzi ja nasokata na dvi`ewe na molekuliteso vidotna pasiven transport koj za niv e soodveten:

Nasoka na dvi`ewe na molekulite

Vid na pasiven transport broj i bukva

1. dvi`ewe od mesto so povisoka kon mesto so poniska koncentracija

a) osmoza

2. brzo dvi`ewe na golemi molekuli od mesto so povisoka kon mesto so poniska koncentracija so pomo{ na proteinski nosa~

b) difuzija

3. dvi`ewe na molekulite na vodata od mesto so povisoka kon mesto so poniska koncentracija

v)olesneta difuzija

156.Povrzi gi soodvetnite karakteristiki so poimite:

karakteristiki poimi broj i bukva

1. kleto~noto di{ewe se odviva vo: a)fotosineteza2.svetlosnata energija se transformira vo hemiska vo:

b)mitohondrii

3.adenin,riboza,3 fosfatni grupi v) hloroplasti4. voda,jaglerod dioksid,sonce,hlorofil,enzimi:

g)jaglehidrati,proteini,lipidi

5.`ivi kletki,energija dobivaat od hrana sostavena od:

d)ATP

157. Povrzi gi procesite so soodvetnite promeni koi gi karakteriziraat:/ 3

procesi promeni broj i bukva1. kariokineza a) sozdavawe polovi kletki 2. citokineza b) sozdavawe spori3. gametogeneza v) delba na citoplazma 4. sporogeneza g) delba na jadro

158.. Povrzi gi karakteristikite {to se soodvetni na tipot na hromozomi: / 3

KARAKTERISTIKI TIP NA HROMOZOM broj i bukva1. centromerot e vo sredina, dvata kraka se isti po dol`ina

a) akrocentri~en

2. cetromerot e terminalno, hromozomot ima samo eden krak

b) submetacentri~en

3. centromerot e oddale~en od centarot, edniot krak e podolg

v) metacentri~en

4. centromerot e poblisku do terminalniot del,edniot krak e mnogu podolg od drugiot

g) telocentri~en

159.Povrzi gi soodvetniot broj i bukva pred poimite:

Organizacija na nasledniot materijal

karakteristiki broj ibukva

1. genotip a)edinka so site nejzini karakteristiki

2.fenotip b)geni so ist genski lokus smesteni na homologni hromozomi

3.gеnom v) najmal materijalen nositel na nasleduvaweto

4. gen g)zbir na geni vo somatska kletka

5.alel d)zbir na geni v ogametite

160. Povrzi ja nukleinskata kiselina so nejzinata uloga vo biosintezata: / 3

NUKLEINSKA KISELINA

ULOGA VO TEKOT NA BIOSINTEZATA broj i bukva

1. iRNA a) prenesuva aminokiselini od citoplazmata do ribozomite

2. DNA b) prenesuva genetska informacija od jadroto do citoplazmata

3. tRNA v) sodr`i segment koj transkribira4. rRNA g) sostaven del na ribozomite161.Povrzi go vidot na procesot so redosledot vo tekot na biosintezata:

Redosled na procesite pri biosinteza

Vid na proces broj i bukva

1. po~etok na biosinteza

a) vrzuvawe na iRNA so ribozomot i aminokiselinata metionin

2.kraj na biosinteza

b) Transkripcija

3.inicijacija v) Izdol`uvawe na polipeptidna niza,vrzuvawe na aminokiselini

4. elongacija g) ~itawe na STOP kodonot

162.Povrzi ja genetskata mutacija so simptomite na bolesta

Genetska mutacija Bolest/simptomi broj i bukva1. hemofilija a) hemofili~na anemija2. albinizam b) naru{uvawe na sintezata na hemoglobin3. daltonizam v) nema koagulacija na krvta4. srpesta anemija g) nema pigmentacija5.beta talasemija d)ne razlikuva boi

163.. Povrzi go sindromot so soodvetniot kariotip: / 3

KARIOTIP Sindrom broj i bukva1. 45,HO a) Daun-ov sindrom2. 47,21 b) Klinefelter-ov sindrom3. 47,15 v) Tarner-ov sindrom4. 47HHU g) Edvards-ov sindrom

164.Povrzi gi polovite organi so grupata rastenija za koi se karakteristi~ni:

Razli~ni vidovi polovi organi

Rastitelna grupa broj i bukva

1. arhegonii a) skrienosemeni

2. cvet,seme b) bessemeni3. cvet,seme ,plod v) golosemeni

165.Povrzi go poimot so negovoto zna~ewe:

Poim Zna~ewe broj i bukva1.protonema a) ma{ki polov organ2. arhegonija b) organ za bespolovo

razmno`uvawe3. anteridija v) preoden stadium4. sporangium g) `enski polov organ

166.Povrzi go organot ili formacijata na kletki so strukturnite delovi

Organ, formacija na kletki

Strukturni delovi broj i bukva

1. cvet a) tenok konec,polenovi torbi~ki2. seme b) centralna kletka,jajce-

kletka,sinergidi3. pra{nik v) ~a{ka,ven~e,pra{nici,tol~nik4. embrionalna torbi~ka g) semena

obvivka,endosperm,kotiledoni listovi

167.Povrzi go poloviot organ so negovata funkcija:

Polovi organi Funkcija broj i bukva1. jajcevod a) produkcija na jajce kletki2. semevod b) transport na jajce kletki3. jaj~nici v) transport na spermatozoidi

168.Povrzi ja sekoja faza vo embriogenezata so najva`niot process vo nejziniot tek:

Faza vo embriogenezata Najva`en proces broj i bukva1. gametogeneza a) oformuvawe na organite i na

delovite od teloto2. fertilizacija b) migracija na kletkite i formirawe

embrionalni sloevi3. blastulacija v) mladoto ima posebni organi koi

gi nema vozrasniot4. gastrulacija g) aktivirawe na oocita so

spermatozoidot5.morfogeneza d)bazi~ni procesi i sozrevawe na

gametite6.metamorfoza |)so brzi mitozi se sozdrava masa

novi kletki

169.Povrzi go soodvetniot poim so negovoto zna~ewe:

POIM Zna~ewe broj i bukva1. blastocel a)pretvarawe na nevralna plo~a vo

nervna cevka2. nevrulacija b) ektoderm,mezoderm,endoderm3. placenta v) praznina vo blastula4. implantacija g) horion,amnion,alantois5.embrionalni listovi d) horionski resi~ki i prostor vo

endometriumot6.ekstraembrionalni obvivki

|) pricvrstuvawe na blastulata vo zidot na matkata

170. Povrzi gi digestivnite sokovi so enzimot koj go ima vo niv / 3

Digestiven sok Vid enzim broj i bukva1. `elude~en sok a) erepsin 2. creven sok b) himotripsin3. pankreasen sok v) lizozim4. plunka g) pepsin

171. Povrzi gi hormonite so regulacijata na nivnata sekrecija: / 3

Hormoni Vid enzim broj i bukva1. insulin a) simpati~ki nerven sistem2. tiroksin b) zgolemena koncentracija na glukoza3. glukagon v) TYN od hipofiza4. adrenalin g) namaleno nivo na glukoza

172. Povrzi gi povrzi gi poimite so zna~eweto / 3

Poim Zna~ewe broj i bukva1. vazodilatacija a) zgolemen krven pritisok2. vazokonstrikcija b) odraz na srcevata rabota vrz perifernata

cirkulacija3. hipertenzija v) stegawe na yidot na krvnite sadovi4. puls g) {irewe na yidot na krvnite sadovi

173. Povrzi gi tipovite na transplantacija i genetsko sovpa|awe na donor/ 3i recipientot:

Tip na transplantacija Genetsko sovpa|awe broj i bukva1. alotransplantacija a) od edno na drugo mesto, na ist

organizam 2. izotransplantacija b) edinki ist vid (genetski razli~ni

edinki)3. avtotransplantacija v) edinki od drug vid (genetski

razli~ni edinki)4. ksenotransplantacija g) ednojaj~eni bliznaci

174. Povrzi gi tipovite adaptacii so nivnoto zna~ewe: / 3

Tipovi adaptacii Zna~ewe broj i bukva1. industriski melanizam a) imitirawe na oblik i boja na

za{titenoto `ivotno 2. kripti~ka oboenost b) preupreduva~ka oboenost3. aposemija v) potemnuvawe na peperutkite4. mimikrija g) imitirawe na bojata na sredinata

175. Povrzi go imeto na ~ovekoviot predok so negovoto zna~ewe: / 3

IME NA ^OVEKOVIOT PREDOK

Zna~ewe broj i bukva

1. Australopitekus a) ispraven ~ovek 2. Homo erektus b) svesen ~ovek3. Homo sapiens fosilis v) ju`en majmun4. Homo sapiens g) fosilen ~ovek176. Povrzi hormonite so nivnata fiziolo{ka uloga vo aktivnosta na ma{kite i `enskite polovi `lezdi: / 3

Hormoni Fiziolo{ka uloga broj i bukva

1. testosteron a) odr`uva primarni i sekundarni `enski polovi belezi

2. progesteron b) odr`uva primarni i sekundarni ma{ki polovi belezi

3. estradiol v) odr`uva bremenost4. folikulostimulira~ki g) pottiknuva aktivnost na Lajdigovi kletki

za produkcija na testosteron i na `olto telo za produkcija na progesteron

177. Povrzi ja ekolo{kata kategorija so nejzinite karakteristiki: / 3Ekolo{ka kategorija Karakteristiki broj i

bukva1. populacija a) li~na funkcionalna polo`ba na eden vid2. biocenoza b) sinteza na ne`ivata sredina i `ivite

organizmi

3. ekolo{ka ni{a v) populacii od razli~nividovi povrzani so razli~ni odnosi

4. ekosistem g) grupa edinki od ist vid koi naseluvaat ist prostor

4-ta grupa pra{awa178. Povrzi go na~inot na transport niz kleto~nata membrana so materijata: / 4

NA^IN NA TRANSPORT MATERIJA broj i bukva1. egzocitoza a) glukoza 2. osmoza b) bakterii3. difuzija i olesneta difuzija v) `lezdeni sekreti4. aktiven transport g) Na i K joni5. fagocitoza d) voda179. Povrzi gi kolonata A i kolonata B / 4

A B broj i bukva

1. vazomotoren centar a) namaluvawe na krven pritisok2. depresoren centar b) se aktivira so stimulacii koi po

nerven pat doagaat od razli~n idelovi na nervniot sistem

3. baroreceptori v) prima stimulacii od motornata zona na korata na golemiot mozok

4. kora na golem mozok g) se aktivira so emocionalni i stresni sostojbi

5. presoren centar d)reakcija na namalen parcijalen pritisok na kislorod i jagleroden dioksid vo krvta

180. Povrzi gi tipovite imunitet so imunolo{kite mehanizmi/4

Tip imunolo{ki odgovor

Imunolo{ki mehanizmi broj i bukva

1.nespecifi~en(prva odbrambena zona)

a) fagocitoza

2.imunolo{ka reakcija-alergija

b) T i V limfociti

3.specifi~en-humoralen imunitet

v) cirkulira~ki T i V kletki

4. nespecifi~en-vtora odbrambena zona

g) prirodni barieri

5.specifi~en -kleto~en imunitet

d) antigen -antitelo

181. Povrzi go soodvetniot broj so bukvi pred poimite vo levata i od desnatakolona za dobie{ integriran iraz: / 4

Kletki od imunolo{ki ot sistem Imunolo{ka reakcija broj i bukva1. pomo{ni T-kletki a) fagocitoza2. T-kletki ubijci b) gi pottiknuvaat V-kletkite za

delba3. V-kletki v) produkcija na antitela4. Plazma kletki g) uni{tuvaat inficirani kletki5. Fagociti d) produkcija na plazma kletki

182.Povrzi gi enzimite so supstratite: /4

Enzimi Supstrati vo digestijata broj i bukva1. ptijalin a) proteini 2. lipaza b) polipeptidi3. pepsin v) kazein4. tripsin g) neutralni masti5. lab-ferment d) skrob

183. Povrzi gi poimite so zna~eweto: / 4

POIM ZNA^EWE broj i bukva1. vazodilatacija a) zgolemen krven pritisok 2. vazokonstrikcija b) odraz na srcevata rabota vrz

perifernata cirkulacija3. avtoregulacija v) stegawe na yidot na krvonosnite

sadovi4. hipertenzija g) {irewe na yidot na krvnosnite sadovi5. puls d) kontrola na protokot na krvta vo

lokalnite tkiva i organi184.Povrzi gi oddelnite sostojbi na aksonot so promenite koi nastanuvaat von ego pri dvi`eweto na nervniot impuls:/ 4

Sostojba na aksonot

Promeni na aksonot broj i bukva

1. отсуство на стимул

a) мембрански потенцијал од +35 m/v се намалува на 90m/v

2.стимулиран аксон Б)мембранскиот потенцијал изнесува+35 m/v

3. акциски потенцијал

v)мембраната одвнатре позитивно наелектризирана

4.завршување на импулсот

g)јонската размена на натриумот и на калиумот на едно место во аксонот

185.Поврзигипроменитевоаксонитесомоментнатасостојбавонив -/ 4

Промениво aksonot Состојба na aksonot broj i bukva1. отсуство на стимул

a) мембрански потенцијал од +35 m/v се намалува на 90m/v

2.стимулиран аксон Б)мембранскиот потенцијал изнесува+35 m/v

3. акциски потенцијал

v)мембраната одвнатре позитивно наелектризирана

4.завршување на импулсот

g)јонската размена на натриумот и на калиумот на едно место во аксонот

186.Поврзигиодделнитекомпонентинарефлексниотлакинивнатаулога

/ 4

Komponenti na refleksen lak

Funkcija na refleksna reakcija broj i bukva

1. receptor a) sproveduva naredba od nerven centar

2. senzitiven nerv

b) analiza i obrabotka na informacija

3. nerven centar v) priemnik4. motoren nerv g) organ koj reagira5. efektor d) sproveduva nerven impuls do

nerven centar

187.Поврзи ги нервните ценрти со нивната положба во ЦНС/ 4

Нервни центри Положба во ЦНС Број-буква1.засаливација а)мост на вароли2.замикција б)среден мозок3.заговор в)рбетен мозок4.загладиситост г)продолжен мозок5.пневмотаксичен д)фронтален регион од кората

6.слушен ѓ)моторна кора7.свеснодвижење е)меѓумозок

188.Воспоставиврскамеѓурефлекситеинивнатарефлекснареакција/ 4

Рефлекси Рефлексна реакција Број-буква1.пателарен а)затворање на очни капаци2.пупиларен б)просторна ориентација3.корнеален в)празнење на дебело црево4.лабиринтен г)вртење на главата5.акустичен д)ектензија на потколеницата6.дефекација ѓ)стеснување на отворот на

зеницата

189.Поврзигипоимитесонивнотозначење /4

поим Значење на поим Број-буква

1.моторна единица а)нервно –мускулна синапса2.саркомера б)контрактилни протеини 3.проприорецептор в)повекејадрени клетки поврзани со

протоплазматични мостови4.синцициум г)сложена мускулна контракција5.моторна плоча д)морфофункционална единица на

нервно –мускулната синапса6.актин филаменти ѓ)приемници за степен на

оптоварување на мускулите7.тетанусна контракција

е)контрактилна единица

190.Поврзигимускулите /мускулнитеорганисонекоинивниособини /4поим Значење на поим Број-

буква1.мазни мускули а)кружен мускул2.сфинктер на мочен меур

б) невротрансмитер ацетилхолин

3.црева в)синцициум4.триглав мускул г)брзина на движење 3-5 мили

секунди

5.срцев мускул д)тетанусна контракција6.висцерални мускули ѓ)брановидни движења7. напречно –пругасти мускули

е)едно јадро

191.Povrzigioddeлнитеделовинасрцетософункциите /4

Delovi na srceto Funkcii broj i bukva

1. sinusen jazol a) sproveduvawe nerven impuls od pretkomori vo komori

2. pretkomorno-komorni zalistoci

b) spre~uvawe me{awe na oksidirana so reducirana krv

3. Hisov snop v) ispumpuva krv vo aorta i vo belodrobna arterija

4. muskulna pregrada

g) predvodnik na srcev ritam

5. komori d) spre~uva vra}awe na krv vo pretkomori pri sistola na komori

192. Povrziгофактороткојјарегулирасрцеватаработасосоодветенефект / 4

Фактори Ефектинасрцеватаработа broj i bukva1. брадикардин a) забрзувасрцеваработа2. нерв вагус b) забавувасрцевритам3. симпатички нерви v) забавувасрцеваработа4.адреналин g) одржувасрцевритам5.нерво –мускулен спроводен систем

d) забрзувасрцеваработа

193.Поврзигосекојелементодхомеостатскиотмеханизамсоефектотворегулацијатанаводенатахомеостаза /4Елементи од хомеостатски механизам

Ефекти во регулација на водена хомеостаза

Број-буква

1.осморецептори а)дополнителна реапсорпција на вода

2.дехидрирање б)отпуштање на АDH3хипоталамус в) опаѓање на осмотскиот

притисок4.покачено ниво на вода г)промена на осмотската

состојба на крвта5.неврохипофиза д)синтеза на ADH и CRH6.антидиуретскихормон ѓ)зголемување на осмотскиот

притисок

194.Поврзигихормонитесорегулацијатананивнатасекреција /4

Хормони Регулација на секреција Број-буква

1.инсулин а)ангиотензин,концентрација на натриум

2.тироксин б) симпатички нервен систем3.окситоцин в)зголемена конц, на глукоза4.глукагон г)ACTH од хипофиза5.адреналин д)нервен импулс од хипоталамусни

неврони6.алдостерон ѓ)TSH од хипофиза7. кортизол е)намалено ниво на глукоза

195.Поврзигихормонитенахипофизатасонивнитецелниткива/органи/4Хормони Целни органи Број-буква1лутеотропен . а)мазни мускули на

матка,млечни канали2.фоликуло-стимулирачки б)коски и мускули3антидиуретичен в)генерално 4.соматотропен г)млечни жлезди5.кортизол д)јајници и семеници6.окситоцин ѓ)бубрежни канали и

артериоли

196. Povrzi gi organizmite za oddavawe toplina so na~inot na fizi~ka termoregulacija: / 4

Mehanizmi za oddavawe toplina

Na~ini na fizi~ka termoregulacija broj i bukva

1. konvekcija a) osetno gubewe voda 2. kondukcija b) neosetno gubewe voda3. potewe v) oddavawe toplina preku zra~ewe

na infracrveni zraci4. evaporacija g) oddavawe toplina predmeti5. radijacija d) oddavawe toplinapreku struewe

na vozduhot

197. Povrzi gi primerite so ekolo{kata kategorija na koja i pripa|aat: / 4

PRIMERI EKOLO[KA KATEGORIJA broj i bukva1. {uma a) ekolо{ka niзa 2. pustina b) individua3. zelen list. v) ekosistem4. edna stra~ka g) poпulacija5. jato vrapci d) biom

198.Поврзигипоимитесонивнотозначење/4

PRIMERI EKOLO[KA KATEGORIJA broj i bukva1. еколошкаваленца a)теснаеколошкаваленца2. кардиналнаточка b) меѓу минимум и максимум3. еколошкиоптимум v) граници на варирање на

факторот во кои опстанува видот4. еуровалентност g )сите еколошки валенци на

видот5. стеновалентност d)минимум и максимум на

факторот6.еколошкиспектарнавидот г)широка еколошка валенца

199.Поврзи ја еколошката категорија со нејзините карактеристики /4

Еколошкакатегорија карактеристики broj i bukva1.популација a) единица на шивотен простор

со изедначени услови на живот2. биоценоза b)личнафункционалнаположбана

еденвид3. биотоп v)

синтезананеживатасрединаиживитеорганизми

4.еколошканиша g) популации од различни видови поврзани со различни односи

5.екоситем d) група единки од ист вид кои населуваат ист простор

200.Поврзигосоодветниоттипбиотичкифактор (односи ) сонеговитекарактеристики /4

Типодноси карактеристики broj i bukva1. конкуренција a)еден организам ја добива

храната од друг2. предаторство b) користење или одбрана на

еден природен извор3. симбиоза v) двата организми имаат корист

од заедницата4. паразитизам g )еден организам се исхранува

со друг5. коменсализам d)блиска соработка меѓу два

различни вида6.мутуализам г)еден организам има корист , а

другиот е индиферентен