relaciongjl.altirana.com/web/civile_penale_korrik_2011_1287.docx · web viewne gjyqtarët në...

PËRMBAJTJA

Çështje Civile

Nr. i vendimit Data PALËT Faqe

351 (00-2011-1210) 05.07.2011 Hektor Dyrma kundër Inspektoriati Ndërtimor Urbanistik Kombëtar Tiranë (INUK), Inspektoriati Ndërtimor Urbanistik Kombëtar-Dega Durrës...................5

352 (00-2011-1212) 05.07.2011 Kërkues: Dervish Lusha në mungesë..................................8353 (00-2011-1238)05.07.2011 Ermioni Fidhi, Katerina Fidhi, Fdhigalini Fidhi,

në mungesë kundër Dallëndyshe Hoxha, Drejtoria e Administrimit dhe Shitjes së Pronave Publike Tiranë në mungesë.......................................................................12

354 (00-2011-1231) 05.07.2011 Juljana Reso në mungesë kundër “Opportunity Albania” sh.a (Dega Durrës) në mungesë, “Opportunity Albania” sh.a. në mungesë.........................20

355 (00-2011-1235) 05.07.2011 Albert Xhelaj, Arben Naska në mungesë kundër Agjensia Rajonale e Legalizimit, Urbanizimit dhe Integrimit të Zonave të Ndërtimeve Informale (Drejtoria Rajonale Vlorë) në mungesë, Drejtoria e Legalizimeve pranë Bashkisë Vlorë në mungesë,Guri Hyskaj në mungesë, Sovita Seraj në mungesë, Aleksandër Kapllani në mungesë, Alban Koçi në mungesë, Hamza Tervoli në mungesë, Krenar Deraj në mungesë, Mystehak Deraj në mungesë........................23

356 (00-2011-1237) 05.07.2011 Pashko Bruli në mungesë kundër Agjensia e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Tiranë, Avokatura e Shtetit................................................................................27

357 (00-2011-1360) 05.07.2011 Shoqëria “CityPark” shpk kundër Qëndra Shqiptare e Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar me emërtimin “Medart”...........................................................................32

358 (00-2011-1200) 07.07.2011 Diana Mehmetaj kundër Eva Anna Kool, Giuseppe Mehmetaj trashëgimtarë testamentarë të Thanas Aliu (Emin Mehmetaj), Shoqëria “Orikum Investments” shpk Tiranë, Zyra Vendore e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme Vlorë në mungesë..................42

359 (00-2011-1296) 07.07.2011 Shoqëria “Bast 2000” sha kundër Drejtoria Rajonale e Tatimeve Tiranë, Drejtoria e Apelimit Tatimor Tiranë pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve Tiranë...........

48360 (00-2011-1216) 07.07.2011 Xhemil Avduli kundër Hysen Xhaja, Rifat Isufaj,

Shkëlzen Isufaj, Artemon Isufaj dhe Eltona Isufaj52

361 (00-2011-1215) 07.07.2011 Besnik Allamani në mungesë kundër Inspektoriati Ndërtimor dhe Urbanistik Tiranë, Inspektoriati Ndërtimor dhe Urbanistik Lezhë, Inspektoriati Ndërtimor dhe Urbanistik pranë Bashkisë Laç në mungesë.......................................................................59

362 (00-2011-1812) 07.07.2011 Bashkësia e Fshatit Nivicë kundër Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave............................................62

1

363 (00-2011-1349) 07.07.2011 Shoqëria "Seament Albania" shpk kundër Dega e Tatim Paguesve të Mëdhenj, Komisioni i Apelimit Tatimor..............................................................................68

364 (00-2011-1229) 07.07.2011 Tefta Burda në mungesë, Koço Burda në mungesë, Spiro Burda në mungesë, Lisimak Burda në mungesë, Valentina Burda në mungesë kundër Gabriela Pendavinji në mungesë, A.K.K.P. Tiranë në mungesë, Zyra Vendore e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme Korçë në mungesë....................................72

365 (00-2011-1228) 07.07.2011 Nazire Faci, Afrim Faci Laureta Faci, Ermir Faci kundër Fadil Okaj, Drejtoria e Bujqësisë dhe Ushqimit Shkodër, Zyra Rajonale e K.K.Pronave Shkodër, Gazmend Okaj, Vjollca Okaj, Ardjana Okaj....................77

Çështje Penale

7 04.07.2011 Ankues: Arjan Çukaj, administrator i Shoqërisë “Ferar” sh.p.k. Person i akuzuar: Ermonela Valikaj (Felaj)......................87

8 01.07.2011 Ankues: Edi Rama............................................................99 92 (00-2011-590) 06.07.2011 Kërkues: Prokuroria pranë Gjykatës së Shkallës së Parë

për Krime të Rënda I pandehur: Dhimitros (Vullnet) Harizaj.........................117

93 (00-2011-569) 06.07.2011 Kërkues: Drejtoria e Përgjithshme e Doganave Gjirokastër në mungesë...................................................123

94 (00-2011-568) 06.07.2011 Kёrkues: Prokuroria pranë Gjykatës së Shkallës së Parë

PogradecI dënuar: Nezhdet Isljam në mungesë.............................129

95 (00-2011-584) 13.07.2011 Të pandehur: Fatlum Tinaj, Paulin Bujaj........................132 96 (00-2011-552) 13.07.2011 Kërkues: Prokuroria pranë Gjykatës së Shkallës së Parë

për Krime të Rënda Tiranë I pandehur: Erlis Bashaj..................................................136

97 (00-2011-562) 13.07.2011 Kërkues: Prokuroria pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës Person nën hetim: Klodian Sejfullai...............................140

98 (00-2011-550) 13.07.2011 Kërkues: Prokuroria për Krime të Rënda pranë Gjykatës së Shkallës së Parë për Krimet e Rënda Tiranë I pandehur: Arkimed Lushaj...........................................144

99 (00-2011-566) 13.07.2011 Kërkues: Prokuroria pranë Gjykatës së Shkallës së Parë

për Krimeve të RëndaKundër: Nikolin Cako, Valbona Cako, Iljaz Cako, Shpresa Cako..................................................................147

100 (00-2011-571) 13.07.2011 Të pandehur: Beqir Plava................................................158

2

101 (00-2011-579) 13.07.2011 Të pandehur: Bashkim Shahini, Kurt Keçi, Lulzim Voci....................................................................164

3

ÇËSHTJE CIVILE

4

Nr.31001-01428-00-2011 i Regj. ThemeltarNr.00-2011-1210 i Vendimit (351)

VENDIMNË EMËR TË REPUBLIKËS

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, i përbërë nga:

Ardian Dvorani KryesuesFatos Lulo AnëtarEvelina Qirjako AnëtareMedi Bici AnëtarAndi Çeliku Anëtar

në datën 05.07.2011, mori në shqyrtim në seancë gjyqësore çështjen civile, që ju përket palëve:

PADITËS: HEKTOR DYRMA TË PADITUR: INSPEKTORIATI NDËRTIMOR

URBANISTIK KOMBËTAR TIRANË (INUK)INSPEKTORIATI NDËRTIMOR URBANISTIK KOMBËTAR, DEGA DURRËS.

OBJEKTI:Shfuqizimi i aktit administrativ, vendimit nr.14, datë 07.03.2011,

që bën fjalë për kundërvajtjen administrative, dënim me gjobë në masën 1.044.180 lekë.

Shfuqizim i aktit administrativ, vendimit nr.1, datë 07.03.2011, që bën fjalë për dënimin me prishje

të objektit 4+1 katësh të ndodhur në Spille.Marrjen e masës sigurimit, pezullimin e zbatimit të aktit administrativ, vendimit nr.01, datë 07.03.2011, që bën fjalë për dënimin me prishje

të objektit 4+1 katësh të ndodhur në Spille.Baza Ligjore: Nenet 31, 32, 153, 154, 206/b, 324, 328, 329, 331, e vijues të K.Pr.Civile,

si dhe nenet 76/1,76/2 81 e vijues të ligjit nr.8405, datë 17.09.1998 “Për Urbanistikën ”i ndryshuar.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës, me vendimin nr.1047, datë 20.04.2011, ka vendosur:

Të shpallë moskompetencën e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës për gjykimin e çështjes civile me palë, paditës Hektor Dyrma të paditur Inspektoriati Ndërtimor Urbanistik Kombëtar Tiranë dhe Inspektoriati Ndërtimor Urbanistik Kombëtar, Dega Durrës, me objekt shfuqizimin e aktit administrativ, vendimit nr.14, datë 07.03.2011 të INUK Tiranë, që bën fjalë për kundërvajtjen administrative, dënim me gjobë në masën 1.044.180 lekë

5

dhe shfuqizim i akti administrativ, vendimit nr.01, datë 07.03.2011 të INUK Tiranë, që bën fjalë për dënimin me prishje të objektit 4+1 katësh të ndodhur në Spille dhe dërgimin e akteve të kësaj çështje Gjykatës Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Kundër vendimit të Gjykatës së Rrethit Durrës, në bazë të nenit 62 të Kodit të Proçedurës Civile, ka bërë ankim të veçantë paditësi Hektor Dyrma, duke parashtruar këto shkaqe:

- Vendimi i gjykatës është marrë në kundërshtim me ligjin, pasi ligji “Për Kundërvajtjet Administrative”, i cili parashikon se kundër vendimit të dënimit nga organi administrativ mund të bëhet ankim ose protestë në gjykatën e rrethit ku është kryer kundërvajtja. Për rrjedhojë, kompetente për shqyrtimin e kësaj çështje është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Ardian Dvorani; dhe si e bisedoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NVendimi nr.1047, datë 20.04.2011 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës, për

shpalljen e moskompetencës tokësore dhe dërgimin e çështjes në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë si gjykatë kompetente, është i mbështetur në ligj dhe duhet të mbetet në fuqi.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës, deri në këtë fazë të shqyrtimit gjyqësor të çështjes, ka pranuar të vërtetuara rrethanat e faktit se, pala paditëse Hektor Dyrma është bashkëpronar me persona të tjerë në një sipërfaqe toke arrë prej 1050 m2 e ndodhur në Spille të Rrethit të Kavajës. Në një pjesë të kësaj sipërfaqe toke paditësi ka kryer një ndërtim prej 4+1 katesh.

Pasi ka kryer inspektimin në terren, pala e paditur ka konstatuar se paditësi ka realizuar një ndërtim pa leje. Prandaj, Kryeinspektori i palës së paditur, Inspektorati Ndërtimor Urbanistik Kombëtar Tiranë, ka nxjerrë dy akte administrative, me të cilat, paditësi, për kryerje të kundërvajtjes administrative, dënohet me gjobë dhe me prishjen e ndërtimit pa leje.

Në rrethana të tilla, duke ngritur padinë objekt i këtij gjykimi, paditësi Dyrma kërkon shfuqizimin e të dy akteve administrative, vendimeve të nxjerra nga Kryeinspektori i palës së paditur.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës, në seancë përgatitore, pasi ka marrë në shqyrtim kërkesën paraprake të avokatit të shtetit, ka vendosur të shpallë moskompetencën tokësore për gjykimin e çështjes dhe dërgimin e saj Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, si gjykatë kompetente. Kjo gjykatë arsyeton se aktet administrative që kundërshtohen nuk janë nxjerrë nga e paditura, Dega Durrës e Inspektoratit Ndërtimor Urbanistik, por nga Kryeinspektori i Inspektoratit Ndërtimor Urbanistik Kombëtar Tiranë, ku edhe ndodhet qendra e tij. Në zbatim të neneve 43 e 327 të Kodit të Procedurës Civile kompetente për shqyrtimin e çështjes është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, ku funksionon seksioni administrativ që mbulon zonën ku ka qendrën pala e paditur që ka nxjerrë aktet administrative.

Kundër vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës, ka paraqitur ankim të veçantë në Gjykatën e Lartë paditësi Hektor Dyrma. Ankuesi, në thelb, pretendon se ligji i posaçëm me nr.9780, datë 16.07.2007 “Për inspektimin e ndërtimit” nuk përcakton çështjen e gjykatës kompetente për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve mbi kundërshtimin e akteve administrative të nxjerra nga inspektorati ndërtimor. Por ligji nr.7697, datë 07.04.1993 “Për kundërvajtjet administrative”, në nenin 18 të tij, parashikon se kundërshtimi i vendimit për

6

dënimin administrativ paraqitet dhe shqyrtohet në gjykatën e rrethit ku është kryer kundërvajtja.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se pretendimet e ngritura në ankimin e veçantë të palës paditëse mbi kompetencën tokësore nuk janë të mbështetura në ligj. Për rrjedhojë, vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës duhet të mbetet në fuqi.

Kolegji vëren se, me të vërtetë, ligji nr.9780, datë 16.07.2007, “Për inspektimin e ndërtimit” nuk përcakton çështjen e gjykatës kompetente për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve mbi kundërshtimin e akteve administrative të nxjerra nga inspektorati ndërtimor. Por, paditësi, gabimisht i referohet ligjit nr.7697, datë 07.04.1993 “Për kundërvajtjet administrative”. Ky ligj është shfuqizuar me hyrjen në fuqi të ligjit nr.10279, datë 20.05.2010 “Për kundërvajtjet administrative”, ndërkohë që aktet administrative që kundërshtohen janë nxjerrë, për rrjedhojë edhe padia e ngritur për kundërshtimin e tyre, i përkasin një periudhe kohore pas hyrjes në fuqi të këtij ligji.

Kompetenca tokësore për zgjidhjen në rrugë gjyqësore të mosmarrëveshjeve administrative dhe për kundërshtimin e dënimeve administrative nuk gjen më rregullim të shprehur në dispozitat e ligjit nr.10279, datë 20.05.2010 “Për kundërvajtjet administrative”. Ky ligj, konkretisht, në nenin 26 dhe 29 të tij, të cilat, posaçërisht, parashikojnë rregulla mbi kundërshtimin gjyqësor të vendimeve të dënimit adminstrativ, me gjobë dhe dënime të natyrave të tjera (psh prishje e ndërtimit), vetëm sa njeh të drejtën e kundërshtimit gjyqësor të aktit të dënimit administrativ, pa u shprehur për gjykatën kompetente, duke e vendosur këtë çështje në varësi të rregullimeve që përmban Kodi i Procedurës Civile dhe, eventualisht, ligje të tjera të posaçme, të cilat mund të parashikojnë apo do të parashikojnë në të ardhmen rregullime të posaçme në këtë drejtim.

Në ligjin e posaçëm me nr.9780, datë 16.07.2007 “Për inspektimin e ndërtimit” nuk përcaktohen rregulla deroguese mbi çështjen e gjykatës kompetente për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve për kundërshtimin e akteve administrative të nxjerra nga inspektorati ndërtimor.

Por Kodi i Procedurës Civile, në nenin 327 të tij, parashikon rregullin e përgjithshëm, i cili gjen zbatim edhe në çështjen konkrete, sipas të cilit: “Padia kundër një akti administrativ shqyrtohet nga seksioni përkatës i gjykatës në zonën e së cilës ka qendrën organi administrativ ndaj të cilit drejtohet padia”.

Prandaj, Kolegji Civil gjen të drejtë e të mbështetur në ligj disponimin e bërë nga ana e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës për shpalljen e moskompetencës tokësore të saj për shqyrtimin e çështjes dhe dërgimin e akteve Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë si gjykatë kompetente. Të dy aktet administrative që kundërshtohen gjyqësisht nga paditësi janë vendime për dënimin administrativ të tij, me gjobë dhe prishje të ndërtimit pa leje, të nxjerra nga ana e Kryeinspektorit të Inspektoratit Ndërtimor Urbanistik Kombëtar Tiranë, ku edhe ndodhet qendra e tij.

Në rrethana të tilla, bazuar në nenin 327 të Kodit të Procedurës Civile, Kolegji Civil vjen në përfundimin se gjykata kompetente në pikëpamje tokësore për shqyrtimin e çështjes objekt gjykimi është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në mbështetje të nenit 62 të Kodit të Procedurës

Civile,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit nr.1047, datë 20.04.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor

Durrës.

Tiranë, më 05.07.2011

7



Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë i përbërë nga:

Ardian Dvorani KryesuesFatos Lulo AnëtarEvelina Qirjako AnëtareAndi Çeliku AnëtarMedi Bici Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 05.07.2011, mori në shqyrtim çështjen civile, që u përket palëve:

KËRKUES: DERVISH LUSHA, në mungesë

OBJEKTI:Lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore

për trashëgimlënësin Mersim Lusha.Baza Ligjore: Neni 348 e vijues i K.Civil

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin nr.8638 akti, datë 02.05.2011 ka vendosur:

Shpalljen e moskompetencës të kësaj gjykate për gjykimin e çështjes civile me nr.8638 akti, date regj. 30.03.2011; me kërkues Dervish Lusha, si dhe dërgimin e akteve për shqyrtim e gjykim gjykatës kompetente e konkretisht, Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Dibër. Kundër këtij vendimi mund të bëhet ankim i veçantë brenda 5 ditëve nga e nesërmja e shpalljes së tij në Gjykatën e Lartë Tiranë.

Gjykata e Shkallës së Parë Dibër ka vendosur t’i parashtrojë qëndrimin Gjykatës së Lartë për të vendosur për rregullimin e kompetencës, në kompetencën tokësore, për gjykimin e çështjes, në çështjen civile nr.422 akti, datë 11.12.18.19.5.2011 që është ngritur nga pala kërkuese Dervish Lusha”, duke arsyetuar se:

- E drejta e palës së interesuar duhet të ushtrohet para Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë (neni 388, paragrafi 2 i K.Pr.Civile);

- Tjetër është çelja e trashëgimisë dhe tjetër është lëshimi i dëshmisë së trashëgimisë. Çelja e trashëgimisë ndodh për efekt ligji e nuk ka nevojë të kërkohet, ndërsa lëshimi i dëshmisë së trashëgimisë është çështje fakti nëse kërkohet apo jo para gjykatës dhe kërkimi për vërtetimin e fakteve në kuadrin e vërtetimit gjyqësor të faktit duhet të paraqitet në gjykatën e shkallës së parë në territorin e së cilës ka banimin kërkuesi (neni 348 i K.Civil, neni 388, paragrafi 2 i K.Pr.Civile). Prandaj gjykatë kompetente, në kompetencën tokësore për gjykimin e kësaj çështje është vetëm Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë.

8

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtares Evelina Qirjako; dhe si bisedoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NRrethanat e çështjes

Nga aktet që ndodhen në dosjen gjyqësore rezulton se kërkuesi Dervish Lusha, banor në Kamëz (Tiranë), i është drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë me kërkesën për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore të babait të tij, Mersim Lusha. I ndjeri, rezulton të ketë vdekur në datën 18.03.2011 në Arras (Qarku Dibër).

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin nr.8638 akti, datë 02.05.2011 ka vendosur:

“Shpalljen e moskompetencës të kësaj gjykate për gjykimin e çështjes civile me nr.8638 akti, date regj. 30.03.2011 me kërkues Dervish Lusha, si dhe dërgimin e akteve për shqyrtim e gjykim gjykatës kompetente e konkretisht, Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Dibër. Kundër këtij vendimi mund të bëhet ankim i veçantë brënda 5 ditëve nga e nesërmja e shpalljes së tij, në Gjykatën e Lartë Tiranë”.

Gjykata arsyeton se… trashëgimlënësi Mersim Lusha ka vdekur në Rrethin e Dibrës, fakt ky që konfirmohet nga çertifikata e vdekjes e datës 18.03.2011, lëshuar nga Zyra e Gjendjes Civile, Qarku Dibër, Komuna Arras. Nga këto akte rezulton se vendi ku ka vdekur trashëgimlënësi Mersim Lusha si dhe vendi ku ai ka banuar në momentin e vdekjes së tij është Komuna Arras, Qarku i Dibrës, ç’ka do të thotë se në zbatim të nenit 318 të K.Civil, kompetente për gjykimin e kësaj çështje është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Dibër.

Në këto kushte, çështja i është dërguar për gjykim Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Dibër. Gjyqtari i kësaj gjykate, Ahmet Jangulli, në seancën përgatitore të datës 06.06.2011 ka vendosur: “T’i parashtrojë qëndrimin e tij Gjykatës së Lartë për të vendosur për rregullimin e kompetencës tokësore për gjykimin e çështjes civile nr.422 akti, datë 02.05.2011, ku kërkues është Dervish Lusha”.

Kjo gjykatë ka arsyetuar se ajo nuk është kompetente nga pikëpamja tokësore për gjykimin e çështjes, pasi e drejta e palës së interesuar duhet të ushtrohet para Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë (neni 388, paragrafi 2 i K.Pr.Civile). Në vlerësimin tonë, tjetër është çelja e trashëgimisë dhe tjetër është lëshimi i dëshmisë së trashëgimisë. Çelja e trashëgimisë ndodh për efekt ligji e nuk ka nevojë të kërkohet, ndërsa lëshimi i dëshmisë së trashëgimisë është çështje fakti nëse kërkohet apo jo para gjykatës dhe kërkimi për vërtetimin e fakteve, në kuadrin e vërtetimit gjyqësor të faktit, duhet të paraqitet në gjykatën e shkallës së parë në territorin e së cilës ka banimin kërkuesi (neni 348 i K.Civil, neni 388, paragrafi 2 i K.Pr.Civile), prandaj gjykatë kompetente, në kompetencën tokësore për gjykimin e kësaj çështje është vetëm Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se qëndrimi i parashtruar nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Dibër është i drejtë dhe i bazuar në ligj, dhe si rrjedhojë vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë nr.8638 akti, datë 02.05.2011 për shpalljen e moskompetencës për gjykimin e kësaj çështje duhet të prishet dhe çështja duhet të dërgohet në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë, për vazhdimin e gjykimit.

Ky Kolegj, në vlerësim të objektit dhe shkakut të padisë, çmon se Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë është gjykata kompetente për gjykimin e kërkesës së kërkuesit Dervish Lusha për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore të të ndjerit Mersim Lusha.

9

Siç rezulton nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore, kërkuesi kërkon lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore për babain e tij, të ndjerin Mersim Lusha. Ky Kolegj çmon se në rastin në shqyrtim jemi përpara një padie në lidhje me trashëgiminë, siç është dëshmia e trashëgimisë.

Kjo lloj padie trajtohet në nenin 348 të K.Civil, ku shprehimisht thuhet se: “Cilësia si trashëgimtar dhe pjesët takuese në trashëgim caktohen në dëshminë e trashëgimisë, të lëshuar nga gjykata, sipas rregullave të caktuara në Kodin e Procedurës Civile”.

Nuk rezulton që K.Pr.Civile të ketë të parashikuara dispozita të posaçme të cilat të rregullojnë pikërisht mënyrën si do të kërkohet kjo e drejtë.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se kërkimi për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë do të gjykohet mbi bazën e rregullave për vërtetimin e faktit juridik, pasi ky kërkim nuk është gjë tjetër veçse një vërtetim gjyqësor i faktit juridik të vdekjes së personit, i përcaktimit të rrethit të trashëgimtarëve (ligjorë apo testamentarë), si dhe pjesëve takuese të tyre në pasurinë trashëgimore të trashëgimlënësit.

Në këto kushte, për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë duhen zbatuar rregullat që K.Pr.Civile ka parashikuar për vërtetimin gjyqësor të faktit juridik e konkretisht rregullat që parashikohen në nenin 388 e vijues të këtij Kodi.

Neni 388 i K.Pr.Civile shprehimisht thotë se: “Kur nga një fakt varet lindja, ndryshimi ose shuarja e të drejtave personale apo pasurore të një personi dhe akti që vërteton atë është zhdukur, ka humbur dhe nuk mund të bëhet përsëri ose nuk mund të merret me ndonjë rrugë tjetër, personi i interesuar ka të drejtë të kërkojë që fakti të vërtetohet me vendim të gjykatës së shkallës së parë.

Kërkesa për vërtetimin e fakteve paraqitet në gjykatën e shkallës së parë në territorin e së cilës ka banimin kërkuesi. Kur kërkohet vërtetimi i faktit për një send të paluajtshëm, ajo paraqitet në gjykatën e shkallës së parë në territorin e së cilës ndodhet sendi.

Në mënyrën e treguar më sipër mund të kërkohet edhe korrigjimi i gabimeve të akteve të treguara në paragrafin e parë të këtij neni”.

Në analizë të kësaj dispozite, paragrafi 2, vërtetimi i faktit juridik kërkohet në gjykatën ku ka banimin kërkuesi. Pra, vetë dispozita proceduriale që rregullon këto lloj kërkimesh (vërtetimin e faktit juridik në rrugë gjyqësore) ka parashikuar në mënyrë konkrete gjykatën kompetente ku ngrihet një kërkesë e tillë, pa lënë vend për interpretime.

Në këto kushte dhe duke qenë se dëshmia e trashëgimisë gjykohet në bazë të rregullave për vërtetimin gjyqësor të fakteve juridike, gjykata kompetente për lëshimin e dëshmisë është gjykata e vendit ku ka banimin kërkuesi, praktikë kjo tashmë e konsoliduar nga gjykatat.

Rezulton që në çështjen objekt gjykimi kërkuesi, i cili ka kërkuar lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë, e ka banimin e tij në Tiranë. Ai ka kërkuar gjyqësisht vërtetimin e faktit juridik të vdekjes së babait të tij, përcaktimin e trashëgimtarëve ligjorë dhe pjesët takuese të tyre. Në analizë sa u parashtrua më sipër, gjykatë kompetente për gjykimin e kërkesës së kërkuesit Dervish Lusha është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Në këto kushte, ky Kolegj vlerëson se vendimi nr.8638 akti, datë 02.05.2011 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë duhet të prishet dhe çështja duhet të dërgohet në këtë gjykatë për vazhdimin e gjykimit.

10

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenet 63 dhe 485 të Kodit të

Procedurës Civile,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.8638 akti, datë 02.05.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor

Tiranë dhe dërgimin e çështjes pranë kësaj gjykate, si gjykatë kompetente për vazhdimin e gjykimit.

Tiranë, më 05.07.2011

11





në seancën gjyqësore të datës 05.07.2011, mori në shqyrtim çështjen civile, që u përket palëve:

PADITËS: ERMIONI FIDHI, KATERINA FIDHI, FDHIGALINI FIDHI, në mungesë

E PADITUR: DALLËNDYSHE HOXHA, përfaqësuar nga Av. Arjan Sotiri

PERSON I TRETË: DREJTORIA E ADMINISTRIMIT DHE SHITJES SË PRONAVE PUBLIKE TIRANË, në mungesë

OBJEKTI:Kërkimin e trashëgimit, njohjen si trashëgimtarë

mbi truallin e përfituar nga veprimi juridik absolutisht i pavlefshëm, kontrata e shit-blerjes së truallit me nr.2000 rep, nr.336 kol,

datë 08.03.1996 duke e liruar dhe dorëzuar atë.Baza Ligjore: Nenet 349-352 dhe 92/a të K.Civil,

nenet 31, 32/a dhe 45 të K.Pr.Civile, VKM nr.248, datë 27.05.1993

“Disa masa për shpejtimin e privatizimit të ndërmarrjeve të vogla”, Ligji nr.7980, datë 27.07.1995 “Për shitblerjen e trojeve”

dhe VKM nr.562, datë 09.10.1995 “Për shitjen e truallit të ndërmarrjeve që privatizohen”.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Gjirokastër me vendimin nr.2146, datë 05.12.2008 ka vendosur:

Rrëzimin si të pabazuar në ligj e në prova, të padisë së paditësave Ermioni Fidhi, Katerina Fidhi dhe Fdhigalini Fidhi, kundër të paditurës Dallëndyshe Hoxha, me person të tretë Drejtoria e Administrimit dhe Shitjes së Pronave Publike Tiranë; me objekt – Kërkimin e trashëgimit, njohjen si trashëgimtare mbi truallin e përfituar nga veprimi juridik absolutisht i pavlefshëm, kontrata e shitblerjes së truallit me nr.2000 rep. dhe nr.336 kol., e datës 08.03.1996, duke e liruar dhe dorëzuar atë.

Gjykata e Apelit Gjirokastër me vendimin nr.111, datë 18.03.2009 ka vendosur:

12

Lënien në fuqi të vendimit civil nr.2146, datë 05.12.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit Gjirokastër, nr.111, datë 18.03.2009, brenda afatit ligjor, në mbështetje të nenit 472 të K.Pr.Civile kanë paraqitur rekurs paditëset Ermioni Fidhi (Miziri), Katerina Fidhi (Dogani) dhe Fdhigalini Fidhi, duke kërkuar ndryshimin e vendimeve dhe pranimin e padisë, për këto shkaqe:

- Vendimet janë marrë në shkelje të Kushtetutës dhe ligjit procedurial. Referimi që bën gjykata e apelit në vendimin nr.24, datë 12.11.2008 të Gjykatës Kushtetuese nuk qëndron. Në këtë vendim Gjykata Kushtetuese ka interpretuar një rrethanë juridike të ndryshme, duke arritur në përfundimin se gjëja e gjykuar përfshin jo vetëm urdhërimet e dispozitivit, por edhe vërtetimet e fakteve dhe zbatimin e të drejtës, mes të njëjtave palë, me të njëjtin kërkim dhe bazë ligjore;

- Është e vërtetë se, bazuar në nenin 296 të K.Pr.Civile, bashkëpronari mund të kërkojë edhe për llogari të bashkëpronarëve të tjerë lirimin dhe dorëzimin e sendit, porse në këtë gjykim në mbështetje të nenit 191 dhe 193 të K.Pr.Civile duhet të thirren si palë dhe bashkëpronarët e tjerë. Padia e rivendikimit nuk mund të gjykohet pa u rregulluar bashkëndërgjyqësia e detyrueshme;

- Gjykata e apelit ka interpretuar gabimisht dispozitën e nenit 451/a të K.Pr.Civile. Personat që e kanë fituar të drejtën e pronësisë me titull origjinal janë persona që nuk heqin të drejta nga askush dhe në këtë kuptim nuk heqin të drejta as edhe nga ndonjë palë nëse sendi mbi të cilin ata kanë fituar të drejtën e pronësisë me titull origjinal është bërë objekt i ndonjë konflikti pronësie me palë të tjera;

- Arsyeja pse personat e tretë (jashtë atyre të parashikuara nga neni 451/a i K.Pr.Civile) duhet të ngelen të pacënuar nga çdo përfshirje në gjënë e gjykuar të të tjerëve qëndron tek respektimi i parimit të kontradiktorialitetit;

- Gjykata e apelit lejoi shkelje të nenit 42 të Kushtetutës dhe neneve 72 e vijues të K.Pr.Civile;

- Gjykatat e faktit duhet të merrnin parasysh kryesisht pavlefshmërinë absolute të kontratës së shitblerjes nr.2000 rep, nr.336 kol, datë 08.03.1996. Kjo kontratë është lidhur në kundërshtim me ligjin nr.7980/1995, VKM nr.562/1995.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtares Evelina Qirjako; përfaqësuesin e palës së paditur, Av.

Arjan Sotiri, i cili kërkoi lënien në fuqi të dy vendimeve, të vendimit nr.111, datë 18.03.2009 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër, si dhe të vendimit nr.2146, datë 05.12.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër; dhe si bisedoi çështjen në tërësi,


Nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore rezulton se me vendimin nr.5116, datë 05.10.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, tre paditëset (Ermioni Fidhi, Katerina Fidhi, Fdhigalini Fidhi) janë njohur si trashëgimtarët ligjorë të rradhës së dytë të të ndjerit Zoto Fidhi.

Ky i fundit rezulton të ketë bërë pjesë në rrethin e subjekteve që përfitonin nga zbatimi i Ligjit nr.7698, datë 15.04.1993 “Për kthimin dhe kompensimin e pronave ish-pronarëve” si person i shpronësuar. Me vendimin nr.125, datë 28.05.1994 K.K.K.P. Gjirokastër ka vendosur të njohë dhe të kthejë pronësinë mbi një godinë një katëshe në krah

13

të Nënstacionit Elektrik Gjirokastër, për trashëgimtarët e shtetasve Spiro Mosko dhe Zoto Fidhi.

Po i njëjti K.K.K.P., me vendimin nr.125/1, datë 17.03.1995 ka vendosur që trashëgimtarëve të shtetasve Zoto Fidhi dhe Spiro Mosko t’i kthejë pronësinë mbi një sipërfaqje të lirë prej 3091 m2, duke u njohur pronësinë njëkohësisht mbi dy sipërfaqje trualli prej 1029 m2 dhe 180 m2, mbi të cilën ngrihej dhe një godinë një katëshe.

Ndërkohë rezulton që pala e paditur me anë të Kontratës së Shitjes të datës 02.08.1993 ka fituar pronësinë mbi një objekt të quajtur “Reparti i leshit dhe i konfeksioneve”, me dy kate, kundrejt pagesës së çmimit të shitjes prej 1.081.827 lekë. Sipas kësaj kontrate, sipërfaqja e truallit nën godinë prej 180.4 m2 rezulton t’i jetë dhënë me qira të paditurës Dallëndyshe Hoxha.

Rezulton që më vonë, ana e paditur me anë të Kontratës së Shitblerjes me nr.2000 rep., dhe nr.336 kol., datë 08.03.1996 ka blerë nga Dega e AKP Gjirokastër sipërfaqen e truallit prej 773 m2 të cilin e ka regjistruar rregullisht pranë Z.R.P.P. Gjirokastër.

Pikërisht ky truall është objekt i kërkimit të paditëseve në padinë objekt gjykimi. Ka rezultuar e provuar se në një gjykim të mëparshëm, Dallëndyshe Hoxha kishte

kërkuar gjyqësisht anullimin e vendimeve të K.K.K.P. Gjirokastër nxjerrë në favor të shtetasve të shpronësuar Zoto Fidhi dhe Spiro Mosko. Në këtë gjykim është thirrur në cilësinë e të paditurit, shtetasi Apostol Mosko (i biri i Spiro Moskos), subjekt ky përfitues nga vendimet e K.K.K.P. Gjirokastër së bashku me trashëgimlënësin e paditëseve.

Gjatë gjykimit të çështjes së mësipërme, pala e paditur, Apostol Mosko, ka ngritur një kundërpadi me objekt lirim dorëzim sendi, duke pretenduar se titulli i pronësisë që gëzonte Dallëndyshe Hoxha nuk ishte i ligjshëm. Në fund të këtij gjykimi (vendimi ka marrë formë të prerë) është vendosur pranimi i padisë dhe rrëzimi i kundërpadisë.

Në padinë konkrete, paditësat kërkojnë pasurinë trashëgimore si dhe konstatimin si absolutisht të pavlefshme të Kontratës së Shitblerjes nr.2000 rep, nr.336 kol., datë 08.03.1996, pasi kjo e fundit bie ndesh me nenin 3 të Ligjit nr.7980, datë 27.07.1995 dhe VKM nr.562, datë 09.10.1995.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, me vendimin nr.2146, datë 05.12.2008, ka vendosur:

“Rrëzimin si të pabazuar në ligj e në prova, të padisë së paditëseve Ermioni Fidhi, Katerina Fidhi dhe Fdhigalini Fidhi, kundër të paditurës Dallëndyshe Hoxha, me person të tretë Drejtoria e Administrimit dhe Shitjes së Pronave Publike Tiranë, me objekt – Kërkimin e trashëgimit, njohjen si trashëgimtare mbi truallin e përfituar nga veprimi juridik absolutisht i pavlefshëm, kontrata e shitblerjes së truallit me nr.2000 rep. dhe nr.336 kol., e datës 08.03.1996, duke e liruar dhe dorëzuar atë”.

Kjo gjykatë ka arsyetuar se… e paditura nuk e gëzon legjitimitetin pasiv dhe nuk mund të detyrohet për këtë kërkim. Kjo padi mund të ngrihet vetëm ndaj personave të cilët e kanë fituar dhe e disponojnë pronën si trashëgimtarë… rezultoi plotësisht e provuar në këtë gjykim se e paditura e ka fituar pronësinë mbi truallin funksional me sipërfaqje prej 773 m2, në përputhje të plotë me të gjitha procedurat ligjore që sillnin në mënyrë të padiskutueshme fitimin e pronësisë në rastin konkret…. që nga ky moment paditëset, si dhe gjithë ish pronarët e tjerë, nuk kanë më asnjë të drejtë ligjore që të kundërshtojnë privatizimin e këtij objekti si dhe të truallit funksional të tij… të gjitha pretendimet dhe provat e parashtruara në këtë gjykim nga ana e paditësave janë shqyrtuar në gjykimin e mëparshëm ku paditëset nuk kanë qenë palë ndërgjyqëse…

Gjykata e Apelit Gjirokastër, me vendimin nr.111, datë 18.03.2009, ka vendosur:“Lënien në fuqi të vendimit civil nr.2146, datë 05.12.2008 të Gjykatës së Rrethit

Gjyqësor Gjirokastër”.

14

Gjykata e apelit ka arsyetuar se …vlerësohet së pari se në mënyrë të gabuar gjykata e shkallës së parë ka arritur në konkluzionin e padisë se anës së paditur i mungon legjitimiteti pasiv… është e qartë se padia për kërkimin e trashëgimit i drejtohet kujtdo që posedon pasurinë trashëgimore pavarësisht nëse është ose jo trashëgimtar… Apostol Mosko e ka depozituar padinë e rivendikimit të sendit në cilësinë e bashkëpronarit të pronës me detyrimin ligjor që këtë send t’ua dorëzonte edhe bashkëpronarëve të tjerë, përfshi paditëset. Pra paditëset, në kuptim të kësaj dispozite, janë persona që heqin të drejta nga palët në proces sipas përcaktimit të nenit 451/a të K.Pr.Civile dhe për rrjedhojë, konkluzioni i arritur në vendimin gjyqësor të formës së prerë i dhënë në favor të të paditurës Dallëndyshe Hoxha, është i detyrueshëm për ta. Nëse pranohen pretendimet e paditëseve dhe trualli u kthehet sipas vendimit të K.K.K.P. trashëgimtarëve Fidhi-Mosko, përveç se cënohet parimi i sigurisë juridike, anullohen indirekt edhe disponimet e vendimit të formës së prerë për shtetasin Apostol Mosko. Për gjithë sa më sipër, gjykata e apelit arrin në konkluzionin se çështja e parashtruar për gjykim përbën “gjë të gjykuar” në kuptim të paragrafit të parë të nenit 451/a të K.Pr.Civile dhe për këto arsye vendimi i gjykatës së shkallës së parë duhet të lihet në fuqi.

Kundër vendimit të mësipërm, brenda afatit ligjor, në mbështetje të nenit 472 të K.Pr.Civile, kanë paraqitur rekurs paditëset Ermioni Fidhi (Miziri), Katerina Fidhi (Dogani) dhe Fdhigalini Fidhi, duke kërkuar ndryshimin e vendimeve dhe pranimin e padisë, duke parashtruar ato shkaqe të përmendura në pjesën hyrëse të këtij vendimi.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit Gjirokastër nr.111, datë 18.03.2009, i cili ka lënë në fuqi vendimin e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër nr.2146, datë 05.12.2008, duhet të lihet në fuqi, por me arsyetim ligjor të ndryshëm nga ai i përdorur nga Gjykata e Apelit Gjirokastër.

Ky Kolegj vlerëson se rekursi i paraqitur nga paditësat nuk përmban shkaqe nga ato të parashikuara në nenin 472 të K.Pr.Civile, të cilat të bëjnë të cënueshme vendimet e gjykatave më të ulta.

Ka rezultuar se kërkimi i paditësave në këtë gjykim është: “Kërkimi i trashëgimit, njohjen si trashëgimtarë mbi truallin e përfituar nga veprimi juridik absoutlisht i pavlefshëm kontrata e shitblerjes së truallit me nr.2000 rep. dhe 336 kol., datë 08.03.1996 duke e liruar dhe dorëzuar atë”. Paditësat këtë kërkim e kanë mbështetur në nenin 349-352 dhe 92/a të K.Civil, nenet 31, 32/a dhe 45 të K.Pr.Civile, VKM nr.248, datë 27.05.1993 “Disa masa për shpejtimin e privatizimit të ndërmarrjeve të vogla”, Ligji nr.7980, datë 27.07.1995 “Për shitblerjen e trojeve” dhe VKM nr.562, datë 09.10.1995 “Për shitjen e truallit të ndërmarrjeve që privatizohen”.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, nisur nga shkaku ligjor, objekti i kërkesë padisë, pretendimet e palëve në proçes, provat dhe faktet të cilat ndodhen në dosjen gjyqësore dhe që i janë nënshtruar hetimit dhe debatit gjyqësor nga gjykatat më të ulta, konstaton se paditësat kanë paraqitur para gjykatave padinë për kërkimin e trashëgimit, e parashikuar kjo shprehimisht në nenin 349 të K.Civil.

Kjo dispozitë shprehimisht thotë se: “Trashëgimtari mund të kërkojë me padi nga kushdo që posedon tërësisht ose pjesërisht pasurinë trashëgimore njohjen e tij si trashëgimtar dhe dorëzimin e pasurisë trashëgimore dhe pasurisë së fituar me anë të saj, sipas rregullave mbi posedimin me mirëbesim dhe me keqbesim”.

Duke analizuar këtë dispozitë konstatohet se ligjvënësi, në paraqitjen e kësaj padie, ka patur parasysh që paditësi nëpërmjet saj duhet të kërkojë: (i) të njohë cilësinë e tij si trashëgimtar, (ii) të kërkojë dorëzimin e pasurisë trashëgimore, (iii) si dhe të kërkojë dorëzimin e pasurisë së fituar nga ana e pasurisë trashëgimore. Dispozita ligjore kërkon që të treja këto elemente të ekzistojnë në të njëjtën kohë dhe së bashku.

Në mënyrë që të ndodhemi përpara kësaj padie është kusht i domosdoshëm që paditësi të kërkojë njëkohësisht njohjen si trashëgimtar (duke menduar se kjo gjë i mohohet

15

nga i padituri), si dhe dorëzimin e pasurisë trashëgimore (mendohet se kjo pasuri trashëgimore mbahet nga persona të tjerë që pretendojnë se janë trashëgimtarët e trashëgimlënësit).

Ndërsa paditës në këtë lloj padie duhet të jetë çdo person i cili është trashëgimtar ligjor ose testamentar i trashëgimlënësit, i cili është thirrur në trashëgim, por që i mohohet kjo cilësi në mënyrë të padrejtë nga të paditurit, i paditur në këtë lloj padie është çdo person i cili i mohon paditësit padrejtësisht cilësinë e trashëgimtarit dhe që, duke pretenduar vetë se është trashëgimtar, posedon pasurinë trashëgimore.

Në mënyrë që të ekzistojë dhe të ngrihet kjo lloj padie është e domosdoshme që i padituri të pretendojë se e mban këtë pasuri në cilësinë e trashëgimtarit ligjor ose testamentar të trashëgimlënësit dhe jo se e mban atë mbi bazën e një titulli tjetër ose fare pa titull.

Pra, në zbatim të të drejtës sonë materiale kjo lloj padie mund të ngrihet vetëm ndaj personave të cilët e mbajnë këtë pasuri duke pretenduar se janë ata trashëgimtarët ligjorë apo testamentarë të trashëgimlënësit, dhe jo paditëset.

Nisur nga analiza ligjore sa më sipër, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë nuk e gjen të bazuar në ligj arsyetimin që përdor Gjykata e Apelit Gjirokastër në vendimin e saj kur thotë se: “.. Padia për kërkimin e trashëgimit i drejtohet kujtdo që posedon pasurinë trashëgimore, pavarësisht nëse është ose jo trashëgimtar i kësaj pasurie…”. Gjykata e apelit ka arritur në këtë konkluzion nisur nga shprehja e përdorur në nenin 349 të K.Civil, në të cilën thuhet se: “… trashëgimtari mund të kërkojë me padi nga kushdo që posedon tërësisht ose pjesërisht...”.

Ky Kolegj sqaron se pikërisht dispozitat e K.Civil nga neni 348 deri në nenin 359 nuk bëjnë gjë tjetër veçse trajtojnë paditë për kërkimin e trashëgimit. Ajo ç’ka është parashikuar në nenin 349 të K.Civil nuk është gjë tjetër veçse një nga paditë me anë të cilës mund të kërkohet pasuria trashëgimore. Përdorimi i termit “nga kushdo që posedon pjesërisht ose tërësisht” nuk nënkupton “çdo lloj personi apo subjekti”, por nënkupton mbajtjen e pasurisë trashëgimore nga kushdo i cili pretendon se është trashëgimtar ligjor ose testamentar i trashëgimlënësit (pra të gëzojë këtë lloj cilësie) dhe në asnjë rast nuk nënkupton që i padituri të ketë fituar pronësinë mbi këtë pasuri në një mënyrë tjetër jashtë trashëgimisë.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se në çdo rast kur i padituri e ka fituar pronësinë mbi sendin objekt gjykimi në një mënyrë tjetër (jashtë trashëgimisë), ose e mban atë pa titull, paditësi mund të ngrejë padi të tjera siç mund të jenë padia e rivendikimit, padia e detyrimit, padia posedimore, etj., por në asnjë rast nuk mund të ngrejë padinë për kërkimin e trashëgimit.

Ka rezultuar e provuar nga të gjitha provat që ndodhen në dosjen gjyqësore dhe që i janë nënshtruar hetimit dhe debatit gjyqësor se e paditura Dallëndyshe Hoxha e ka privatizuar (blerë) objektin “Reparti i leshit dhe i konfeksioneve” nga ndërmarrja e NPA Gjirokastër në bazë të Kontratës së Shitblerjes me nr.340 rep. dhe 147 kol., datë 12.08.1994, si dhe ka blerë truallin me sipërfaqe 773 m2 nga AKP Dega Gjirokastër në bazë të Kontratës së Shitblerjes me nr.2000 rep. 336 dhe kol, datë 08.03.1996.

Ky privatizim i objektit fillimisht, dhe më vonë i truallit nën objekt si dhe i sipërfaqes funksionale, është realizuar në bazë të Ligjit nr.7512, datë 10.08.1991 “Për sanksionimin dhe mbrojtjen e pronës private, të nismës së lirë, të veprimtarive private të pavarura dhe privatizimit”, të Vendimit të Bordit të Privatizimit Gjirokastër nr.5, datë 08.12.1993, të VKM-së nr.562, datë 09.10.1995 “Për shitjen e truallit të ndërmarrjeve që privatizohen”, si dhe Ligjit nr.7980, datë 27.07.1995 “Për shitblerjen e trojeve”, etj.

Pra, rezulton qartë që ana e paditur ka fituar titullin e pronësisë mbi pasurinë të cilën ajo posedon aktualisht jo në rrugë trashëgimore, por në mënyrë të prejardhur si pasojë e kalimit të pronës (nëpërmjet shitjes) nga shteti tek personat fizikë privatë në respektim të ligjeve të veçanta të miratuara për realizimin e këtyre privatizimeve.

16

Përsa kohë paditësi nuk arriti të provonte në këtë gjykim dhe me këtë lloj padie që e paditura e mban këtë pronë në cilësinë e trashëgimtares ligjore apo testamentare, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se, në këtë gjykim, anës së paditur i mungon legjitimiteti pasiv. Legjitimiteti konsiston jo vetëm në përcaktimin e personit të cilit i përket interesi për të ngritur padinë, por dhe në përcaktimin e personit kundrejt të cilit padia duhet të ngrihet në aspektin ligjor.

Duke qenë se e drejta për të ngritur padi ushtrohet kundër një pale tjetër, ky duhet të jetë në mënyrë të saktë personi ndaj të cilit kjo padi duhet të ngrihet dhe ndaj të cilit vendimi gjyqësor do të shtrijë efektet e tij. Legjitimiteti pasiv nuk është gjë tjetër veçse një aspekt i legjitimitetit për të vepruar, i cili i përket të paditurit.

Në kushtet që kjo lloj padie nuk mund të ngrihet ndaj të paditurës Dallëndyshe Hoxha, pasi ajo nuk e ka fituar pronën që posedon sot as si trashëgimtare ligjore dhe as si trashëgimtare testamentare e trashëgimlënësit, ky Kolegj vlerëson se nuk mund të kërkohet ndaj të paditurës as lirimi dhe dorëzimi i pronës, aq më tepër që kjo e fundit e ka fituar pronën në mënyrë të ligjshme.

Fakti që ana e paditur pronësinë mbi objektin dhe truallin e ka fituar në mënyrë të ligjshme është vërtetuar plotësisht jo vetëm nga provat shkresore të cilat ndodhen në dosje, por dhe nga vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër nr.92, datë 09.02.1999.

Ka rezultuar se palë në këtë gjykim kanë qenë: paditës/i kundërpaditur Dallëndyshe Hoxha, i paditur/kundërpaditës Apostol Mosko, i paditur Dega e Agjencisë Kombëtare të Privatizimit, person i interesuar Komisioni i Kthimit e Kompensimit të Pronave pranë Bashkisë.

Objekt shqyrtimi në këtë gjykim ka qenë pikërisht vlefshmëria e vendimit të K.K.K.P. nr.125, datë 28.05.1994, si dhe vendimit me nr.125/1, datë 17.03.1995, vlefshmëria e procedurës së privatizimit të objektit dhe truallit nga ana e të paditurës dhe ligjshmëria e kontratave të shitblerjes së truallit në favor të Dallëndyshe Hoxhës.

Pikërisht në këtë gjykim, pasi janë shqyrtuar të gjitha kërkimet e palëve të shprehura në objektin e padisë dhe të kundërpadisë me vendimin nr.92, datë 09.02.1999 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër është vendosur: “Pranimi i pjesshëm i kërkesë padisë të paditëses/të kundërpaditur Dallëndyshe Hoxha. Anullimin e plotë të vendimit nr.125, datë 28.05.1994 të K.K.K.Pronave duke lënë objektin dykatësh në pronësi të Dallëndyshe Hoxhës. Anullimin e pjesshëm të vendimit nr.125/1, datë 17.03.1995 të K.K.K.Pronave për sipërfaqen totale prej 773 m2 truall, e cila është në pronësi të Dallëndyshe Hoxhës, kurse ish pronarit vetëm t’i njihet dhe kompensohet. Rrëzimin e kundërpadisë së të paditurit/kundërpaditës Apostol Mosko. Lënien në fuqi të Kontratave të Shitblerjes nr.340 rep., dhe nr.147 kol., datë 12.08.1994 dhe nr.2000 rep., dhe nr.336 kol, datë 08.03.1996”.

Përsa i përket faktit nëse jemi apo jo para “gjësë së gjykuar” ky Kolegj vlerëson se:Në nenin 451/a të K.Pr.Civile është parashikuar se: “Vendimi që ka marrë formë të

prerë është i detyrueshëm për palët, për trashëgimtarët e tyre, për personat që heqin të drejta nga palët, për gjykatën që ka dhënë vendimin dhe për të gjitha gjykatat dhe institucionet e tjera. Vendimi që ka marrë formë të prerë ka fuqi vetëm për ç’ka është vendosur midis po atyre palëve për të njëjtin objekt dhe për të njëjtin shkak. Një konflikt që është zgjidhur me vendim të formës së prerë nuk mund të gjykohet përsëri, përveç kur ligji e parashikon ndryshe”.

Qëllimi i ligjvënësit në këtë dispozitë ka qenë pikërisht dhënia fund e mosmarrëveshjeve mes palëve, si dhe siguria juridike e të drejtave të fituara nga një proces gjyqësor dhe nga një vendim i formës së prerë. Për këtë qëllim, ligjvënësi me anë të kësaj dispozite ka parashikuar një moment, pas kalimit të të cilit, pengohet çdo shprehje e re mbi atë që është gjykuar. Në analizë të shprehjes së përdorur në këtë dispozitë “përveç kur ligji

17

parashikon ndryshe” asnjë gjykatë nuk mundet të gjykojë sërish të njëjtën padi kundrejt të njëjtave palë, ç’ka përbën pikërisht thelbin e asaj që quhet “gjë e gjykuar”.

Në kuadër të shprehjes “përveç kur ligji parashikon ndryshe”, legjislacioni ynë ka parashikuar dhe ato raste specifike kur është e mundur që një vendim i formës së prerë të ndryshohet. Kjo ndodh vetëm në ato raste kur kemi ndryshime të fakteve të cilat janë vërtetuar gjatë gjykimit të mëparshëm, ose ndryshime të ligjit (siç mund të jenë rastet e detyrimeve ushqimore, heqja ose kufizimi i zotësisë juridike, etj.).

Rezulton që paditëset nuk kanë marrë pjesë në gjykimin e parë të cituar më lart dhe në zbatim të nenit 450/a të K.Pr.Civile, në të cilin thuhet shprehimisht se: “Vendimi që ka marrë formë të prerë ka fuqi vetëm për ç'ka është vendosur midis po atyre palëve për të njëjtin objekt dhe për të njëjtin shkak”, me të drejtë ato pretendojnë se nuk jemi para “gjësë së gjykuar”.

Por, po të analizohen kërkimet e tyre konstatohet se pjesa e dytë e kërkimit është pikërisht “lirimi dhe dorëzimi nga ana e të paditurës i sipërfaqes prej 773 m2 si pasojë e një veprimi juridik absolutisht të pavlefshëm”.

Pikërisht ky kërkim është ngritur nga ana e Apostol Moskos (me anë të kundërpadisë), i cili është edhe bashkëpronar në pronën objekt gjykimi dhe i është nënshtruar hetimit dhe debatit gjyqësor në gjykimin e mëparshëm të cituar më lart. Në këtë gjykim, gjykatat e të gjitha niveleve, pasi kanë bërë një hetim të plotë dhe të gjithanshëm, kanë analizuar të gjitha provat, faktet dhe ligjshmërinë e tyre, kanë arritur në konkluzionin se privatizimi i objektit dhe i truallit është kryer në përputhje me ligjin dhe të dyja kontratat e shitblerjeve, si ajo e objektit dhe ajo e truallit (pavarësisht në këtë çështje është objekt gjykimi vetëm kontrata e truallit), janë të ligjshme dhe nuk vijnë në kundërshtim me asnjë dispozitë urdhëruese të ligjës.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson të drejtë konkluzionin e arritur nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Gjirokastër se përderisa paditësi kërkon me të njëjtin shkak ligjor, me të njëjtat prova, të konstatojë përsëri të pavlefshme Kontratën e Shitblerjes (së truallit) me nr.2000 rep., dhe nr.336 kol., datë 08.03.1996, kjo e fundit nuk mund të mbajë qëndrim të ndryshëm nga ai që është mbajtur më parë nga gjykata në vendimin nr.92, datë 09.02.1999.

Pra, ky Kolegj vlerëson se pavarësisht se në kuptimin klasik nuk jemi përpara “gjësë së gjykuar”, pasi paditësja nuk ka qenë palë në procesin e parë gjyqësor, nuk mund të injorohet fakti që jemi para të njëjtit objekt padie dhe para të njëjtit shkak ligjor të gjykuar njëherë. Problemi i përcaktimit të kufijve objektive të “gjësë së gjykuar” në substancë qëndron në përcaktimin e asaj ç’ka është vendosur në të. Vendimi gjyqësor i formës së prerë është i detyrueshëm në të gjithë harkun e pjesës së tij dizpozitive.

Për të parë se çfarë ka vendosur gjykata, pra urdhërimi që shprehet në pjesën e dispozitivit të vendimit gjyqësor, është e domosdoshme të shikohet objekti dhe shkaku ligjor i padisë, si dhe pjesa arsyetuese e vendimit gjyqësor. “Gjëja e gjykuar” përfshin jo vetëm urdhërimet e pjesës së dispozitivit, por dhe vërtetimet e fakteve dhe të së drejtës të përfshira në pjesën përshkruese arsyetuese të vendimit. Pra, “gjëja e gjykuar” shtrihet edhe në pjesën përshkruese arsyetuese.

Sa më sipër është trajtuar dhe nga Gjykata Kushtetutese në vendimin e saj me nr.24, datë 12.11.2008, në të cilin thuhet se: “...në harmoni me parimin e sigurisë juridike ligji procedurial civil ka sanksionuar dhe parimin e gjësë së gjykuar, parim që pengon dhënien e çdo vendimi të ri mbi atë që është gjykuar. Gjykata Kushtetuese çmon se gjëja e gjykuar përfshin jo vetëm urdhërimet e dispozitivit të vendimit gjyqësor, por dhe vërtetimet e fakteve dhe zbatimin e së drejtës, të përcaktuar në pjesën përshkruese arsyetuese të vendimit, me kusht që të jenë kryer me qëllim të dhënies së vendimit gjyqësor dhe t’i përkasin fakteve ose marrëdhënies që kanë formuar objektin e gjykimit mbi të cilin gjykata ka dhënë vendimin e saj”.

18

Në këto kushte, ky Kolegj vlerëson të drejtë përfundimet e arritura nga gjykatat më të ulta se ky lloj kërkimi (i njëjti objekt dhe i njëjti shkak ligjor) është trajtuar njëherë nga gjykata, dhe që për këtë kërkim është dhënë një vendim i cili i ka marrë formë të prerë, dhe ky vendim ka shtrirë efektet si ndaj palëve në proces, ashtu dhe ndaj pronës objekt gjykimi, pasi sendi është kërkuar të lirohet dhe dorëzohet (duke u ndeshur titujt e pronësisë së të dyja palëve në proces) nga njëri prej bashkëpronarëve, dhe në rast se atij do t’i ishte kthyer ky send, do t’i ishte dorëzuar të gjithë bashkëpronarëve, pra automatikisht edhe paditëseve (neni 296 K.Civil).

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 485/a të K.Pr.Civile,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit nr.111, datë 18.03.2009 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër.

Tiranë, më 05.07.2011

19

Nr.11241-01530-00-2011 i Regj.ThemeltarNr.00-2011-1231 i Vendimit (354)




në seancën gjyqësore të datës 05.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile që u përket palëve të mëposhtme:

PADITËS: JULJANA RESO, në mungesëI PADITUR: “OPPORTUNITY ALBANIA” SH.A

(DEGA DURRËS), në mungesë.“OPPORTUNITY ALBANIA” SH.A, në mungesë.

OBJEKTI:Konstatimin si të paligjshëm të vendimit

të datës 15.04.2011të Drejtoreshës Ekzekutivetë “Opportunity Albania” sh.a (NOA)

për largimin nga puna.Dëmshpërblimin e një viti pune, pagën e 3 muajve

për mosrespektim të afatit të njoftimit, sipas nenit 143 të K.Punës,

pagën e 2 muajve për mosrespektim të procedurës, së parashikuar nga neni 144 i K.Punës,

1 muaj pagë për lejen vjetore, 4 muaj pagë si dëmshpërblim për vjetërsinë në punë dhe pagimin e sigurimeve shoqërore për 1 vit punë.

Baza Ligjore: Neni 1, 2 të aneks kontratës së datës 18.02.2010, nenet 32, 43/2, 153, 323, 324, 312/3 të K.Pr.Civile,

nenet 143, 144/5, 145/2 e 146 të K.Punës (i azhornuar).

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës me vendimin nr.s’ka, datë 11.05.2011 (të gjyqtarit të vetëm) ka vendosur:

Padia e palës paditëse është ngritur në gjykatën kompetente dhe si e tillë është pjesë e juridiksionit gjyqësor Durrës.

Kundër vendimit të mësipërm ka bërë ankim të veçantë pala e paditur, e cila kërkon:Pranimin e ankimit të veçantë dhe dërgimin e akteve Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, si gjykatë kompetente.

20

Shkaqet që ngrihen nga pala e paditur në ankimin e veçantë janë:- Qendra e palës së paditur është në Tiranë dhe ajo ushtron aktivitet ekonomik në disa

rrethe të vendit, por agjensitë që janë në rrethe nuk kanë personalitet juridik, prandaj ato nuk mund të quhen degë të personit juridik.

- Pala paditëse ka qenë e punësuar pranë palës së paditur Shoqërisë “NOA” në Tiranë, pasi me atë e ka lidhur kontratën e punës dhe anekset e saj.

- Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës ka interpretuar keq nenin 43/2 të K.Pr.C., pasi marrëdhënia e punës nuk është krijuar me një degë të shoqërisë, por me vetë këtë të fundit.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Medi Bici; dhe bisedoi në tërësi çështjen; në

përfundim,

V Ë R E NNë Gjykatën e Lartë, me datë 17.06.2011 është regjistruar çështja civile nr.11241-

01530-00-2011 regj. them, që i përket palëve ndërgjyqëse: paditëse Juljana Reso dhe e paditur Shoqëria “NOA”, me objekt shpërblim dëmi nga zgjidhja e menjëheshme e marrëdhënieve të punës.

Nga aktet që ndodhen në dosje, rezulton si më poshtë:Paditësja ka filluar punë me datë 16.12.2002 dhe me datë 29.04.2010 ajo ka lidhur me

palën e paditur aneks kontratën për kryerjen e detyrës së Menaxheres së Degës Durrës, me një pagë mujore prej 150.000 lekë.

Me datën 15.04.2011 pala e paditur ka ndërprerë marrëdhëniet e punës me palën paditëse me motivacionin “Ka shkelur kodin e sjelljes së kompanisë dhe mungesë etike në punë”.

Duke mos qenë dakord me zgjidhjen e menjëhershme të kontratës së punës prej palës së paditur, paditësja i është drejtuar me padi Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës, e cila me vendimin e gjyqtarit të vetëm të datës 11.05.2011 ka vendosur:

Padia e palës paditëse është ngritur në gjykatën kompetente dhe si e tillë është pjesë e juridiksionit gjyqësor Durrës.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se ankimi i veçantë i paraqitur nga pala e paditur është ushtruar ndaj një vendimi ndaj të cilit nuk mund të bëhet ankim, prandaj duhet të vendoset pushimi i gjykimit të çështjes në Gjykatën e Lartë.

Në nenin 62 të K.Pr.Civile thuhet:Kundër vendimit të gjykatës që ka shpallur moskompetencën për gjykimin e

mosmarrëveshjes, si dhe kundër vendimit të saj mbështetur në nenin 60 të këtij Kodi, mund të bëhet ankim i veçantë nga palët dhe prokurori, kur ka ngritur padi ose ka marrë pjesë në gjykimin e mosmarrëveshjes në Gjykatën e Lartë.

Nga citimi i dispozitës ligjore të mësipërme del e qartë se mund të ankohen drejtëpërdrejtë në Gjykatën e Lartë vetëm ato vendime në të cilat gjykata e shkallës së parë ka vendosur moskompetencën për gjykimin e çështjes dhe ka urdhëruar dërgimin e akteve në gjykatën kompetente.

Rasti në gjykim nuk është i tillë, pasi gjyqtari i vetëm në seancën përgatitore të datës 11.05.2011, pas kërkesës së palës së paditur që kompetente për gjykimn e çështjes është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, ka vendosur të mos e pranojë këtë kërkesë, duke u shprehur që padia është ngritur nga paditësi në gjykatën kompetente, e cila është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës.

21

I ndodhur në këto rrethana, Kolegji Civil vlerëson se kjo çështje nuk mund të gjykohet për shkak se ligji nuk lejon që ndaj një vendimi të tillë mund të paraqitet ankim i veçantë në Gjykatën e Lartë, prandaj Kolegji arrin në përfundimin se në rastin objekt gjykimi duhet të vendoset pushimi i gjykimit të çështjes në Gjykatën e Lartë.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, duke u bazuar në nenet 62 dhe 485 të K.Pr.Civile,

V E N D O S IPushimin e gjykimit të çështjes në Gjykatën e Lartë.

Tiranë, më 05.07.2011

22





në seancën gjyqësore të datës 05.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile, që i përket palëve të mëposhtme:

PADITËS ALBERT XHELAJ, përfaqësuar në gjyq nga Av.Evjeni Sinoimeri. ARBEN NASKA, në mungesë.

I PADITUR: AGJENSIA RAJONALE E LEGALIZIMIT, URBANIZIMIT DHE INTEGRIMIT TË ZONAVE TË NDËRTIMEVE INFORMALE (DREJTORIA RAJONALE VLORË), në mungesë.

PERSON I TRETË: DREJTORIA E LEGALIZIMEVE PRANË BASHKISË VLORË, në mungesëGURI HYSKAJ, në mungesë. SOVITA SERAJ, në mungesë. ALEKSANDËR KAPLLANI, në mungesë. ALBAN KOÇI, në mungesë.HAMZA TERVOLI, në mungesë.KRENAR DERAJ, në mungesë.MYSTEHAK DERAJ, në mungesë.

OBJEKTI:Detyrimin e ALUIZNI – Dega Vlorë

për të bërë përjashtimin nga procesi i legalizimit për objektet e vetëdeklaruara, në lidhje me personat e tretë

Guri Hyskaj, Sovita Seraj, Aleksandër Kapllani, Alban Koçi, Hamza Tervoli, Krenar Deraj dhe Mystehak Deraj,

të ndodhura në Rajonin 2 Vlorë, Zona Kadrastrale 8602, sepse janë të ndërtuara mbi pronën tonë private,

për të cilën ka studim urbanistik nga Bashkia Vlorë e ku parashikohen të ndërtohen ndërtime mbi 5 kate.

23

Baza Ligjore: Nenet 31 e vijues dhe 324 e vijues të K.Pr.Civile, neni 135 i K.Pr.Administrative

dhe neni 2 i Ligjit nr.9482, datë 03.04.2006 “Për Legalizimin, Urbanizimin, Integrimin, e Ndërtimeve pa Leje”.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Vlorë, me vendimin nr.1992, datë 08.06.2009 ka vendosur:

Rrëzimin e padisë së paditësave Albert Xhelaj e Arben Naska si të pabazuar në ligj dhe në prova.Heqjen e masës për pezullimin e procedurave të legalizimit në lidhje me personat e tretë dhënë me anë të vendimit të ndërmjetëm të datës 18.02.2009.

Gjykata e Apelit Vlorë, me vendimin nr.743, datë 20.07.2010 ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.1992, datë 08.06.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë.

Kundër vendimit nr.743, datë 20.07.2010 të Gjykatës së Apelit Vlorë dhe vendimit nr.1992, datë 08.06.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë kanë paraqitur rekurs paditësit Albert Xhelaj dhe Arben Naska, të cilët kërkojnë:

Ndryshimin e vendimit nr.743, datë 20.07.2010 të Gjykatës së Apelit Vlorë dhe të vendimit nr.1992, datë 08.06.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, duke vendosur pranimin e padisë.

Shkaqet që ngrihen në rekurs nga pala paditëse janë:- Për zonën që bëhet fjalë, i cili është truall privat ka një plan rregullues për ndërtimin e

banesave mbi 5 kate nga niveli zero, prandaj sipas ligjit banesat e ndërtuara në këto zona nuk duhet të legalizohen.

- Gjykatat nuk kanë bërë një vlerësim të drejtë të provave dhe fakteve të paraqitura, duke interpretuar keq ligjin.

- Nuk u pranua kërkesa jonë për riçeljen e hetimit gjyqësor për marrjen e planit të përgjithshëm rregullues të qytetit të Vlorës, të miratuar në vitin 1996.

- Nuk është bërë nga gjykata e apelit thirrja për gjykim të personit të tretë Drejtoria e Planifikimit Urban pranë Bashkisë Vlorë, prania e së cilës ishte shumë e domosdoshme.

- Gjykata e shkallës së parë jo vetëm që nuk ka bërë asnjë koment rreth thënieve të personit të tretë Drejtoria e Planifikimit Urban, por ajo nuk e ka vendosur fare në vendim si person të tretë.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Medi Bici; dëgjoi përfaqësuesen e paditësit Albert

Xhelaj, Avokaten Evjeni Sinoimeri, e cila kërkoi ndryshimin e vendimeve të dy gjykatave dhe pranimin e padisë, ose prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe kthimin e çështjes për rishqyrtin në po këtë gjykatë; dhe e bisedoi në tërësi çështjen,

24

V Ë R E NNë Gjykatën e Lartë me datë 28.10.2010 është regjistruar çështja civile nr.11243-

02471-00-2010 regj. them., që u përket palëve ndërgjyqëse: paditësa Albert Xhelaj, etj., i paditur Agjensia Rajonale e Legalizimeve Vlorë dhe persona të tretë Guri Hyskaj, etj., me objekt përjashtimi i personave të tretë nga proçesi i legalizimit të ndërtimeve pa leje.

Vendimi nr.1992, datë 08.06.2009 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë dhe vendimi nr.743, datë 20.07.2010 i Gjykatës së Apelit Vlorë janë marrë në shkelje të rënda të rregullave proceduriale, që detyrimisht të çojnë në prishjen e tyre dhe kthimin e çëshjes për rishqyrtim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Vlorë, me tjetër trup gjykues.

Nga shqyrtimi gjyqësor i çështjes, rrethanat dhe faktet rezultojnë të jenë si më poshtë:Paditësit janë pronarë të një sipërfaqe trualli prej 11.360 m2 të ndodhur në qytetin e

Vlorës, ndërsa personat e tretë Guri Hyskaj, Sovita Seraj, Aleksandër Kapllani, Alban Koçi, Hamza Tervoli, Krenar Deraj dhe Mystehak Deraj kanë ndërtuar banesat e tyre pa leje mbi truallin e paditësave dhe kanë aplikuar pranë palës së paditur për legalizimin e tyre.

Me pretendimin se për truallin pronë të tyre ka një studim urbanistik për ndërtimin e banesave mbi 5 kate nga niveli zero, paditësat i janë drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, e cila me vendimin nr.1992, datë 08.06.2009 ka vendosur:

Rrëzimin e padisë së paditësave Albert Xhelaj e Arben Naska si të pabazuar në ligj dhe në prova.

Heqjen e masës për pezullimin e procedurave të legalizimit në lidhje me personat e tretë dhënë me anë të vendimit të ndërmjetëm të datës 18.02.2009.

Gjykata e shkallës së parë arsyeton:Studimi i miratuar në vitin 2008 nuk mund të ketë fuqi prapavepruese.Studimi nuk bën fjalë për ndërtime të asnjë lloji, por vetëm për studimin e

infrastrukturës rrugore.Mbi bazën e ankimit të palës paditëse, Gjykata e Apelit Vlorë, me vendimin nr.743,

datë 20.07.2010 ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.1992, datë 08.06.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë

Vlorë.Gjykata e apelit arsyeton: Paditësat nuk mund të provojnë faktin e qënies së një plani rregullues, që kërkon neni

2 i ligjit për legalizimet.Zona e Sarandës ku ndodhet prona e paditësave nuk përfshihet në planin rregullues,

të miratuar me vendimin të KRRTRSH.Kolegji Civil vlerëson se në marrjen e vendimit gjykata e shkallës së parë ka lejuar

shkelje të rënda të rregullave proceduriale në lidhje me ndërgjyqësinë, me njoftimin e palëve për gjyq, zhvillimin e gjykimit në mungesë dhe me mos pasqyrimin e palës në vendimin përfundimtar, shkelje të cilat janë anashkaluar edhe nga gjykata e apelit, prandaj vendimet e gjykatave bëhen të cënueshëm.

Në seancën gjyqësore të datës 13.05.2009 gjykata e shkallës së parë ka pasqyruar në procesverbal si person të tretë edhe Drejtorinë e Planifikimit Urban pranë Bashkisë Vlorë, duke vendosur zhvillimin e gjykimit në mungesë të saj, në një kohë që në seancën gjyqësore paraardhëse kjo palë nuk figuron në procesverbalin gjyqësor dhe nuk është marrë ndonjë vendim i ndërmjetëm nga gjykata për thirrjen e saj në gjyq.

Në seancën gjyqësore pasardhëse është paraqitur personi i tretë DPU, pranë Bashkisë Vlorë, prandaj gjykata ka revokuar vendimin e mungesës për të. Kjo palë ka dhënë shpjegimet përkatëse dhe më pas gjykata ka shtyrë gjykimin me datë 21.05.2009, seancë në të cilën nuk është paraqitur personi i tretë, për të cilin folëm më sipër.

25

Gjykata e shkallës së parë duke e vlerësuar prezencën e personit të tretë DPU pranë Bashkisë Vlorë të rëndësishme, ka vendosur shtyrjen e seancës gjyqësore, duke urdhëruar njoftimin e saj.

Në seancën gjyqësore të datës 26.05.2009 gjykata megjithëse pasqyron në procesverbal se, personi i tretë nuk ka dijeni vazhdon gjykimin, duke thënë që për këtë palë është marrë vendimi i gjykimit në mungesë, kur në të vërtetë ky vendim është revokuar në seancën gjyqësore të datës 19.05.2009, që do të thotë se, gjykata e shkallës së parë ka zhvilluar gjykimin në mungesë të kësaj pale pa patur njoftim ajo dhe pa marrë më parë vendim të ndërmjetëm për zhvillimin e gjykimit në mungesë të saj.

Në seancat gjyqësore në vazhdim, gjykata e shkallës së parë nuk e pasqyron fare më këtë palë as në procesverbalin gjyqësor dhe as në pjesën hyrëse të vendimit përfundimtar. Një shkelje e tillë proceduriale është anashkaluar edhe gjykata e apelit, e cila e ka thelluar më tej gabimin e saj në pasqyrimin jo të saktë të numrit dhe të datës së vendimit të gjykatës së shkallës së parë, si në pjesën hyrëse të vendimit, ashtu dhe në dispozitivin e tij, prandaj Kolegji Civil u tërheq vëmendjen gjykatave më të ulta, që të bëjnë kujdes me pasqyrimin e të dhënave në aktet proceduriale.

Në rigjykim gjykata e shkallës së parë duhet të verifikojë pretendimin e palës paditëse për ekzistencën e planit regullues të qytetit të Vlorës, pasi nga shkresa nr.1541/1, datë 25.05.2009, e cila ndodhet në faqen 49 të dosjes gjyqësore del, që ekziston një plan, duke u vënë shënimi se, nuk mund të shërbehet me fragment nga ky material.

Duke arsyetuar si më sipër, Kolegji Civil vlerëson se, rekursi i bërë nga pala paditëse është i mbështetur në ligj, prandaj vendimet e gjykatave duhet të prishen dhe çështja të dërgohet për t’u rishqyrtuar nga një trup tjetër gjykues i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, duke u bazuar në nenin 485/ç të K.Pr.Civile,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.743, datë 20.07.2010 të Gjykatës së Apelit Vlorë dhe të

vendimit nr.1992, datë 08.06.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë dhe dërgimin e çështjes për rishqyrtim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Vlorë, me tjetër trup gjykues.

Tiranë, më 05.07.2011

26





në seancën gjyqësore të datës 05.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile, që i përket palëve të mëposhtme:

PADITËS: PASHKO BRULI, në mungesë I PADITUR: AGJENSIA E KTHIMIT DHE

KOMPENSIMIT TË PRONAVE TIRANË, përfaqësuar në gjyq nga Av.Shtetit Kadri Skera.AVOKATURA E SHTETIT, përfaqësuar në gjyq nga Av. Kadri Skera.

OBJEKTI:Kundërshtimin e vendimeve nr.50, datë 30.10.2007

e nr.105, datë 23.11.2007 të Zyrës Rajonale të K.K.P. Qarku Shkodër,si dhe të vendimeve nr.287, datë 26.03.2008

e nr.322, datë 04.04.2008 të Agjensisë së K.K.P., me qendër në Tiranë.Baza Ligjore: Neni 18, i ligjit nr.9235, datë 29.07.2004

“Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronave” (i ndryshuar).

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër, me vendimin nr.86, datë 19.01.2009, ka vendosur:

Pranimin pjesërisht të kërkesë padisë të Pashko Gjon Bruli.Anullimi i vendimit nr.287, datë 26.03.2008 të Agjensisë së Kthimit dhe Kompensimit të Pronave që ka lënë në fuqi vendimin nr.105, datë 23.11.2007 të Zyrës Rajonale të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, Qarku Shkodër, si të pambështetur në ligj dhe në prova.Njohjen e të drejtës së pronësisë dhe kthimin në favor të trashëgimtarëve ligjorë të Gjon Ujk Nik Bruli mbi pronën e ndodhur në ZK 3774 me indeks harte nr.K-34-75 (93-D) (109 B) në fshatin Pulaj, Komuna Velipojë, për sipërfaqen totale prej 154.068 m2 me zëra kadastralë:Tokë arë – 24.252 m2. Livadh – 9.100 m2.Pyll – 120.716 m2, sipas planvendosjes dhe plan-rilevimit të hartave të aktit të ekspertimit, që i bashkangjiten këtij vendimi.Rrëzimin e kërkesëpadisë për pjesën tjetër të saj.

27

Gjykata e Apelit Shkodër me vendimin nr.626, datë 11.12.2009 ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër.

Kundër vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër ka bërë rekurs pala e paditur Zyra Rajonale Qarku Shkodër, e cila kërkon:

Prishjen e vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, duke lënë në fuqi vendimet nr.287, datë 26.03.2008 të AKKP Tiranë dhe atë nr.105, datë 23.11.2007 të ZRKKP, Qarku Shkodër.

Shkaqet që ngrihen në rekurs nga pala e paditur Zyra Rajonale e K.K.Pronave, Qarku Shkodër janë:

- Baza ligjore, neni 388 i K.Pr.Civile, nuk është një normë ligjore e goditur, pasi kërkuesi disponon akte zyrtare, siç është vërtetimi i lëshuar nga SAMT Shkodër.

- Vendimi i gjykatës për vërtetimin e faktit juridik të pronësisë nuk mund të pranohet si provë, në bazë të ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronave”.

- ZRKKP Qarku Shkodër nuk mund të shqyrtojë një pretendim për një sipërfaqe toke, e cila nuk rezulton e regjistruar në regjistrat publikë të pasurive të paluajtshme.

Kundër vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër ka bërë rekurs Zyra Vendore e Avokaturës së Shtetit Shkodër, e cila kërkon:

Prishjen e vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, duke vendosur pushimin e gjykimit të çështjes.

Shkaqet që ngrihen në rekurs nga pala e paditur Zyra Vendore e Avokaturës së Shtetit Shkodër janë:

- Vendimi për vërtetimin e faktit juridik nuk ka asnjë vlerë ligjore, pasi ekzistojnë të padëmtuar regjistrat kadastralë.

- Gjykatat nuk kanë marrë parasysh faktin se trashëgimtarët e familjes Bruli kanë përfituar 20.000 m2 tokë bujqësore në bazë të ligjit 7501, datë 19.07.1991 “Për Tokën”, prandaj në bazë të nenit 6 të ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronave (i ndryshuar) kjo sipërfaqe duhet të zbritet.

- Pala paditëse nuk arriti që të provojë në gjykim që këtë pronë e ka patur para vitit 1945, kohë në të cilën ka hyrë në fuqi ligji nr.108, datë 29.08.1945 “Për Reformën Agrare”.

- Ka mospërputhje midis zonave kadastrale, pasi sipas vërtetimit kadastral prona ndodhet në fshatin Velipojë, ndërsa sipas aktit të ekspertimit rezulton që të jetë në fshatin Pulaj.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Medi Bici; dëgjoi përfaqësuesin e palës së paditur dhe

të Avokaturës së Shtetit, Av.Kadri Skera, i cili kërkoi prishjen e vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër e të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër dhe kthimin e çështjes për rishqyrtim, me tjetër trup gjykues në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Shkodër; në përfundim,

28

V Ë R E NNë Gjykatën e Lartë me datë 22.02.2010 është regjistruar çështja civile numër 11243-

00383-00-2010 regj.them., që u përket palëve ndërgjyqëse: paditës Pashko Bruli dhe e paditur ZRKKP Qarku Shkodër, me objekt anullim i vendimit të K.K.K.Pronave.

Pas kërkesës së paraqitur nga përfaqësuesi i Avokaturës së Shtetit, Kolegji Civil, në mbështetje të nenit 199/2 të K.Pr.Civile, bëri kalimin procedurial, duke zëvendësuar palën e paditur, Zyrën Rajonale të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, Qarku Shkodër, e cila është shkrirë me Agjensinë e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Tiranë, e cila pas ndryshimeve të ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronave”, ka marrë edhe kompetencat e zyrave rajonale.

Vendimi nr.626, datë 11.12.2009 i Gjykatës së Apelit Shkodër, është rrjedhojë i zbatimit të keq të ligjit dhe i një hetimi jo të plotë e të gjithanshëm gjyqësor, prandaj duke qenë i tillë ai duhet të prishet dhe çështja të kthehet për rishqyrtim në po atë gjykatë, por me tjetër trup gjykues.

Nga shqyrtimi gjyqësor i çështjes, rrethanat dhe faktet rezultojnë të jenë si më poshtë:Paditësi Pashko Bruli është njëri nga trashëgimtarët ligjorë të Gjon Ujk Nika (Bruli)

dhe pretendon që trashëgimlënësi i tij ka patur në pronësi një sipërfaqe toke prej 167.108 m2, e ndodhur në Zonën Kadastrale 3743 në fshatin Pulaj, Komuna Velipojë e Rrethit Shkodër.

Me vendimin nr.105, datë 23.11.2007 pala e paditur ZRKKP, Qarku Shkodër, ka vendosur të mos njohë të drejtën e pronësisë në favor të trashgimtarëve të Gjon Ujk Bruli për pronën pyll me sipërfaqe 167.108 m2 e ndodhur në Velipojë, ZK 3734, Komuna Velipojë, vendim i cili është lënë në fuqi nga AKKP Tiranë me vendimin nr.287, datë 26.03.2008.

Në kërkesë padinë drejtuar gjykatës së shkallës së parë paditësi ka kundërshtuar edhe vendimet nr.50, datë 30.10.2007 të ZRKKP Qarku Shkodër dhe nr.322, datë 04.04.2008 të AKKP Tiranë, por gjatë gjykimit ai ka kërkuar pakësimin e objektit të padisë, duke kundërshtuar përfundimisht vetëm vendimet nr.105, datë 23.11.2007 të ZRKKP Qarku Shkodër dhe nr.287, datë 26.03.2008 të AKKP Tiranë.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër me vendimin nr.86, datë 19.01.2009 ka vendosur:Pranimin pjesërisht të kërkesë padisë të Pashko Gjon Bruli.Anullimi i vendimit nr.287, datë 26.03.2008 të Agjensisë së Kthimit dhe Kompesimit

të Pronave që ka lënë në fuqi vendimin nr.105, datë 23.11.2007 të Zyrës Rajonale të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, Qarku Shkodër, si të pambështetur në ligj dhe në prova.

Njohjen e të drejtës së pronësisë dhe kthimin në favor të trashëgimtarëve ligjorë të Gjon Ujk Nik Bruli mbi pronën e ndodhur në ZK 3774 me indeks harte Nr.K-34-75 (93-D) (109 B) në fshatin Pulaj, Komuna Velipojë për sipërfaqen totale prej 154.068 m2 me zëra kadastralë:

Tokë arë – 24.252 m2.Livadh – 9.100 m2.Pyll – 120.716 m2, sipas planvendosjes dhe plan-rilevimit të hartave të aktit të

ekspertimit, që i bashkangjiten këtij vendimi.Rrëzimin e kërkesëpadisë për pjesën tjetër të saj. Gjykata e shkallës së parë arsyeton:Në gjykim u provua plotësisht e drejta e pronësisë e trashëgimtarëve Bruli për një

sipërfaqe toke prej 154 dy të ndodhur në fshatin Pulaj Velipojë, tokë të cilën trashëgimlënësit e tyre e kanë patur para Reformës Agrare të vitit 1945.

Gjatë gjykimit u provua që toka është e lirë dhe nuk ka objekte shtetërore të ndërtuara mbi të, prandaj ajo mund të kthehet fizikisht.

Mbi ankimin e palës së paditur, materialet e çështjes i kanë kaluar për shqyrtim Gjykatës së Apelit Shkodër, e cila me vendimin nr.626, datë 11.12.2009 ka vendosur:

29

Lënien në fuqi të vendimit nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër.

Gjykata e apelit arsyeton: Ndryshimi i sipërfaqes së tokës që pasqyrohet në dokumentat e pronësisë me atë që

ekziston në fakt është i përligjur.Ndryshimi i zonave kadastrale është bërë për shumë faktorë, si shmangia e

detyrimeve, mos verifikimi në vend, etj.Pala paditëse ka përfituar një sipërfaqe prej 12 dy tokë sipas ligjit për tokën, por kjo

kërkesë është bërë në formën e prapësimit dhe zbritja e sipërfaqes është veprimtari e mirëfilltë ekzekutive.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se përfundimet që ka arritur gjykata e apelit nuk janë të bazura në ligj, për arsyet e mëposhtme:

Në fletën e regjistrit të tokave bujqësore të Katundit Velipojë, të datës 04.03.1947 pasqyrohet që Gjon Ujk Nika, bujk pronar i prekur nga reforma, ka patur në pronësi, 66 dynym tokë të punueshme, 40 dynym livadhe, 20 dy kullotë verore dhe 30 dynym pyje, të cilat bëjnë gjithsej 150 dy.

Gjykata e apelit, duke mos u referuar në asnjë dokument zyrtar, arrin në përfundimin që diferenca e sipërfaqes që ndodhet në terren me atë që përcaktohet nga dokumentat është e përligjur, gjë që është e gabuar, sepse për të arritur në një konkluzion të tillë gjykata duhet të citojë detyrimisht provat ku e bazon përfundimin e arritur.

Gjykata e shkallës së parë arsyeton që sipërfaqja është e lirë, sepse mbi të nuk ka godina shtetërore, prandaj ka vend për kthim në natyrë të pronës objekt gjykimi, arsyetim të cilin e mbështet edhe gjykata e apelit.

Kolegji Civil vlerëson që në këtë pjesë, gjykatat nuk kanë bërë një hetim të plotë gjyqësor, sepse toka bujqësore ka qenë objekt i ligjit nr.7501, datë 19.07.1991 “Për Tokën” dhe në dosje nuk ka asnjë dokument zyrtar të dalë nga organet kompetente, që të provojë faktin se kjo tokë nuk është trajtuar nga ligji i mësipërm. Nuk mund të thuhet se, meqenëse mbi këtë pronë nuk ka ndërtime shtetërore, atëhere ajo është e lirë, por ky fakt duhet të provohet, sepse në të kundërt ajo nuk mund të konsiderohet e lirë dhe rrjedhimisht nuk mund të bëhet kthimi fizik i saj.

Gjykatat kanë bërë një hetim sipërfaqësor edhe në zërin kullota verore, e cila përfaqëson 20 dynym të sipërfaqes së kthyer, pasi sipërfaqja që kanë njohur është në një zonë që mund të përdorej gjatë gjithë vitit, atëhere përse ka qenë e vendosur në fletën e regjistrit të vitit 1947 rubrika kullotë verore, pasi me këtë emër zakonisht cilësoheshin kullotat malore, të cilat përdoreshin vetëm gjatë stinës së verës.Një hetim i kujdesshëm në këtë drejtim do të ndikojë edhe në sqarimin e mos përputhjes së zonave kadrastrale.

Nga shqyrtimi gjyqësor ka rezultuar se paditësi ka përfituar tokë bujqësore në bazë të ligjit nr.7501, datë 19.07.1991 “Për Tokën” dhe në kundërshtim me nenin 6/1/a të ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronave” (i ndryshuar), gjykatat nuk kanë bërë zbritjen e kësaj sipërfaqe nga sipërfaqja totale që është njohur dhe kthyer paditësit.

Gjykata e apelit arsyeton se, ndonëse kjo kërkesë është teorikisht e bazuar, ajo nuk ka lidhje të mjaftueshme me pretendimet e fillimit të procesit dhe se nuk i përket juridiksionit gjyqësor.

Kolegji Civil e vlerëson arsyetimin e gjykatës së apelit të pabazuar në ligj, sepse çështja në gjykim e ka kaluar juridiksionin administrativ, pasi dy komisionet e kthimit të pronave kanë dalë me vendim në lidhje me kërkesën e palës paditëse dhe pas ezaurimit të ankimit administrativ kjo e fundit i është drejtuar gjykatës për zgjidhjen e çështjes.

Gjatë gjykimit çështja nuk mund të ndahet në pjesë, siç arsyeton gjykata e apelit, e cila kundërshtimin e vendimeve të komisioneve të kthimit të pronave e konsideron

30

juridiksion gjyqësor, ndërsa pasojat që vijnë nga ndryshimi i këtyre vendimeve, i konsideron juridiksion administrativ.

Është një nga parimet më të njohura të së Drejtës Civile: zgjidhja përfundimtare e çështjes nga gjykata, që do të thotë që gjykata duhet ta zgjidhë në mënyrë përfundimtare konfliktin ndërmjet palëve, prandaj meqenëse gjykatat më të ulta kanë arritur në përfundimin që kjo pronë duhej njohur dhe kthyer, atëhere ato ishin të detyruara që të bënin zbritjen e sipërfaqes së pronës së përfituar nga paditësi në bazë të ligjit nr.7501, datë 19.07.1991 “Për Tokën” nga sipërfaqja totale që i kishin kthyer paditësit dhe bashkëpronarëve të tij.

Në rigjykim, gjykata e apelit, përveç sa u thanë më sipër, duhet të ketë parasysh edhe vendimin nr.204, datë 12.04.2010 të Gjykatës së Apelit Shkodër, pasi rezulton që për të njëjtën pronë, nga i njëjti trup gjykues i të njëjtës gjykatë, janë mbajtur dy qëndrime të kundërta.

Duke arsyetuar në këtë mënyrë Kolegji Civil, arrin në përfundimin që rekurset e bëra nga pala e paditur dhe Avokatura e Shtetit janë të bazuara në ligj, prandaj vendimi i gjykatës së apelit duhet të prishet dhe çështja të dërgohet për rishqyrtim nga një trup tjetër gjykues i po asaj gjykate.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, duke u bazuar në nenin 485/c të K.Pr.Civile,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe

dërgimin e çështjes për rishqyrtim po në atë gjykatë, por me tjetër trup gjykues.

Tiranë, më datë 05.07.2011

MENDIMI I PAKICËSNe gjyqtarët në pakicë, Fatos Lulo e Andi Çeliku, jemi kundër vendimit të shumicës

që ka vendosur: Prishjen e vendimit nr.626, datë 11.12.2009 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe dërgimin e çështjes për rishqyrtim po në atë gjykatë, por me tjetër trup gjykues.

Sipas mendimit tonë vendimi i mësipërm i Gjykatës së Apelit Shkodër duhej të lihej në fuqi si i mbështetur dhe argumentuar ligjërisht.

Konstatojmë se rekursi i paraqitur nga pala e paditur dhe pretendimet e ngritura në seancë gjyqësore nga përfaqësuesi i Avokaturës së Shtetit kanë të bëjnë me bazueshmërinë ose jo në prova të kërkimit të bërë nga paditësi, duke mos përbërë shkaqe nga ato që parashikohen në nenin 472 të K.Pr.Civile, shkaqe për të cilat mund të paraqitet një rekurs në Gjykatën e Lartë. Si pasoj,ë edhe shumica nuk ka shmangur dot rënien në analizë të hollësishme provash dhe faktesh, duke dalë tej kufijve të shqyrtimit të një çështje civile në Gjykatën e Lartë.

Nga ana tjetër, vendimi i Gjykatës së Apelit Shkodër që le në fuqi vendimin nr.86, datë 19.01.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër është një vendim i arsyetuar bindshëm dhe i mbështetur në aktet e administruara në dosjen gjyqësore.

I drejtë është dhe konkluzioni i Gjykatës së Apelit Shkodër edhe në lidhje me faktin e pajisjes së paditësit me tokë bujqësore në bazë të ligjit nr.7501, datë 19.07.1991 duke e konsideruar atë një çështje që nuk i përket juridiksionit gjyqësor, por që duhet të gjejë zgjidhjen në rrugë dhe me akte administrative.

Andi Çeliku Fatos Lulo

31



Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, i përbërë nga:

Ardian Dvorani KryesuesEvelina Qirjako AnëtareAndi Çeliku AnëtarMedi Bici AnëtarFatos Lulo Anëtar

në datën 05.07.2011, mori në shqyrtim në seancë gjyqësore çështjen civile, që u përket palëve:

PADITËS: SHOQËRIA “CITYPARK” SHPK.E PADITUR: QENDRA SHQIPTARE E

NDËRMJETËSIMIT DHE ARBITRAZHIT TREGTAR ME EMËRTIMIN “MEDART”.

OBJEKTI I PADISË:Konstatimi i pavlefshmërisë i vendimeve të palës së paditur

për caktimin e arbitrave dhe fillimin e gjykimit për mosmarrëveshjen civile midis Shoqërisë “CityPark” dhe “Colliers International”.

Baza Ligjore: Ligji nr.8788, datë 07.05.2011 “Për organizatat jofitimprurese”,

neni 400 e vijues i K.Pr.Civile, K.Pr.Administrative.

Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë, me vendimin nr.s’ka, datë 13.05.2011, ka vendosur:

Rrëzimin e kërkesës të të paditurit, si të pabazuar në ligj.

Kundër vendimit të Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë, nr.s’ka, datë 13.05.2011, në mbështetje të nenit 59 të K.Pr.Civile, brenda afatit ligjor, ka paraqitur ankim të veçantë pala e paditur, Qëndra Shqiptare e Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar, duke kërkuar prishjen e vendimit dhe nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor, për këto shkaqe:

- Mes Shoqërisë “CityPark” shpk dhe “Colliers International” shpk është lidhur një kontratë, ku palët kanë rënë dakord për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve nëpërmjet arbitrazhit. Në rastin konkret, procedura e arbitrazhit është në zhvillim e sipër, në përputhje me dispozitat e K.Pr.Civile.

- Të gjithë kërkimet e palës paditëse, përfshirë ato të kërkimeve paraprake, që lidhen me mosmarrëveshjen mes palëve mund të ngrihen vetëm para gjykatës së arbitrazhit. Në mbështetje të nenit 414 të K.Pr.Civile, kur një mosmarrëveshje është duke u shqyrtuar nga një gjykatë arbitrazhi, kur ajo (mosmarrëveshja) i dërgohet për shqyrtim një juridiksioni tjetër, ai duhet të shpallë moskompetencën. Edhe në rastet kur

32

procedura e arbitrazhit nuk ka filluar duhet të disponohet në të njëjtën mënyrë, përveç kur klauzola e arbitrazhit është haptazi e pavlefshme.

- Të gjitha vendimet e marra nga gjykata e arbitrazhit, deri në dhënien e vendimit përfundimtar nuk i nënshtrohen asnjë shqyrtimi apo ankimi nga gjykata e rrethit. Kundër vendimit të gjykatës së arbitrazhit mund të ushtrohet ankim në gjykatën e apelit, por nisur nga përmbajtja e klauzolës së arbitrazhit rezulton se palët në rastin konkret, vendimin e arbitrazhit e kanë konsideruar që të jetë i formës së prerë, duke hequr dorë nga çdo ankimim.

- Gjykata e rrethit nuk ka juridiksion të shqyrtojë pretendimet në lidhje me përcaktimin nëse gjykata e arbitrazhit është formuar në mënyrë të rregullt ose jo, në kundërshtim me ligjin ose jo, dhe aq më pak me anë të vendimit për dhënien e masës së sigurisë të vendosë pezullimin e procedursë së arbitrazhit.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi gjyqtarin Fatos Lulo; përfaqësuesin e palës paditëse, av. Spiro Dodbiba, që

kërkoi rrëzimin e ankimit të paraqitur dhe lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë; përfaqësuesen e palës së paditur, av. Entela Memishaj Shehaj, e cila kërkoi prishjen e vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë në lidhje me rrëzimin e kërkesës së palës rekursuese për nxjerrjen jashtë juridiksionit gjyqësor të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë të gjykimit të çështjes gjyqësore dhe nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit të gjykatës së arbitrazhit dhe pushimin e gjykimit të çështjes; si dhe pasi shqyrtoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NPala e paditur është një shoqëri tregtare, e regjistruar dhe që ushtron aktivitetin tregtar

sipas të drejtës tregtare shqiptare. Prej saj është kryer ndërtimi i një qëndre multifunksionale tregtare. Mes palës paditëse dhe Shoqërisë “Colliers International” shpk, edhe ky subjekt i të drejtës tregtare shqiptare, është lidhur një kontratë shërbimi ku kjo shoqëri (“Colliers International”) merrte përsipër kryerjen e një varg shërbimesh në fushën e konsulencës së marketingut, ndërmjetësim në lidhje me q]iratë e njësive tregtare, menaxhim pasurie, etj.

Në kontratën përkatëse të shërbimit, neni 16.1, është rënë dakord që kur mosmarrëveshjet të mos gjenin zgjidhje me mirëkuptim palët t’i drejtoheshin Qëndrës Shqiptare për Ndërmjetësim dhe Arbitrazh, e cila do të gjykonte çështjen me një panel prej tre arbirtrash.

Qëndra Shqiptare e Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar me emërtimin “Medart”, gëzon personalitet juridik dhe rezulton të jetë regjistruar në regjistrin përkatës të OJF pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë, me vendimin nr.73, datë 30.12.2002 të kësaj gjykate. Bordi drejtues i kësaj organizate përbëhej nga shtetasit D. Kore, A. Fullani, A. Hoxha, V. Kosta dhe T. Zaka. Në statutin e kësaj qëndre parashikohej si objekt i veprimtarisë dhe zgjidhja jashtëgjyqësore e mosmarrëveshjeve tregtare dhe civile mes organizimit të ndërmjetësimit dhe arbitrazhit me arbitrat e përfshirë në Listën e Qëndrës. Drejtor i Përgjithshëm i kësaj qëndre, sipas shënimeve në regjistrin përkatës, rezulton të jetë caktuar shtetasi Agron Çavo.

Mes palës paditëse dhe Shoqërisë “Colliers International” shpk rezulton se ka lindur një mosmarrëveshje në lidhje me pagesën e detyrimeve sipas kontratës së shërbimit. Shoqëria “Colliers International” shpk në këto kushte, në zbatim të klauzolës së arbitrazhit, i është drejtuar palës së paditur me qëllim fillimin e procedurave të arbitrazhit për shqyrtimin e mosmarrëveshjes.

33

Me njoftimin datë 23.06.2010, Kryetari i Bordit të Qëndrës, shtetasi A. Hoxha, ka njoftuar palën paditëse në lidhje me fillimin e procedurës së arbitrazhit. Nisur nga fakti se Shoqëria “Colliers International” shpk kishte caktuar arbitrin e saj, i kërkohej palës paditëse që të caktonte dhe ajo një arbitër. Rezulton se dhe pala paditëse ka përzgjedhur një arbitër për të marrë pjesë në panelin përkatës.

Fillimisht me akt shkresor, pala paditëse i është drejtuar palës së paditur duke i kërkuar që t’i verë në dispozicion rregulloren e brëndshme, procedurat për zhvillimin e arbitrazhit, kushtet për caktimin e arbitrave, listën e arbitrave dhe dokumentacionin e paraqitur nga Shoqëria “Colliers International” shpk.

Në vijim, pala paditëse i është drejtuar sërish me shkresë palës së paditur duke i parashtruar pretendimin se ajo nuk mund të organizonte një procedurë arbitrazhi për sa kohë që prej vitit 2007, pala e paditur kishte pezulluar aktivitetin e saj financiar. Në cilësinë e dokumentacionit provues të këtij fakti u paraqit shkresa datë 12.07.2007, ku pala e paditur i drejtohej Drejtorisë së Tatimeve Tiranë, me qëllim pezullimin e aktivitetit fiskal. Po ashtu, është ngritur pretendimi se veprimet e kryera nga Kryetari i Bordit të Qëndrës në zhvillimin e procedurave të arbitrazhit janë të pavlefshme për shkak se personi që përfaqëson qëndrën në marrëdhënie me të tretët është vetëm Drejtori Ekzekutiv.

Pala e paditur i është përgjigjur këtyre pretendimeve nëpërmjet shkresës datë 15.10.2010, duke pretenduar se pezullimi i veprimtarisë fiskale nuk do të thotë se qëndra nuk ekziston juridikisht, përsa kohë ajo është e regjistruar në regjistrin e organizatave. Pala e paditur ka vijuar zhvillimin e procedurave, duke përfunduar caktimin e panelit të arbitrave, si dhe duke caktuar datën për zhvillimin e seancës së arbitrazhit. Ndërkohë, pala paditëse i është drejtuar juridiksionit gjyqësor me kërkesë padinë, objekti i së cilës dhe baza përkatëse ligjore pasqyrohen më lart në këtë relacion.

Gjatë gjykimit të çështjes, në seancën e veprimeve përgatitore, pala paditëse ka kërkuar dhe vendosjen e masës së sigurimit të padisë, duke u pezulluar të gjitha procedurat e arbitrazhit.

Pala e paditur ka pretenduar se objekti i këtij kërkimi paraprak nuk mund të shqyrtohet nga juridiksioni gjyqësor përsa kohë ato (kërkimet), janë pjesë e një procedure arbitrazhi e si të tilla duhet të shqyrtohen vetëm nga paneli përkatës i arbitrave. Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë e ka rrëzuar kërkesën për nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor. Në po të njëjtën seancë (date 13.05.2011) Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë ka vendosur pranimin e kërkesës për sigurimin e padisë, duke pezulluar të gjithë procedurën e arbitrazhit.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, pasi shqyrtoi çështjen në seancë gjyqësore erdhi në përfundimin se vendimi i Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë është një vendim i drejtë dhe i marrë në zbatim të dispozitave proceduriale civile.

Gjatë shqyrtimin të çështjes në fjalë, Kolegji Civil vlerësoi pretendimet e parashtruara në ankimin e veçantë të palës së paditur, Qëndra Shqiptare e Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar me emërtimin “Medart”, në lidhje me faktin nëse mund të bëhet objekt i gjykimit nga juridiksioni civil i zakonshëm një mosmarrëveshje, e cila rrjedh nga një marrëveshje arbitrazhi lidhur mes dy palëve, me vullnetin e tyre të lirë.

Nisur nga praktika e mëparshme e Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë, në një çështje e cila është e lidhur me palët në konfliktin aktual, Shoqërinë “CityPark” shpk dhe “Collins International” shpk, nënvizohet se nuk mundet të përjashtohet “a priori” juridiksioni gjyqësor civil i zakonshëm nga shqyrtimi i mosmarrëveshjeve që ngrihen mbi bazën e zbatimit të një kontrate, për zgjidhjen e konflikteve në zbatim të së cilës palët kanë rënë dakord që t’i drejtohen një gjykate arbitrazhi.

34

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë e gjen me vend të përsërisë qëndrimin e mbajtur, nga po kjo gjykatë, në vendimin nr.00-2010-425 (92), ku është argumentuar se: “… se për aq kohë sa palët kanë zgjedhur pikërisht gjykatën e arbitrazhit si gjykatë kompetente për të zgjidhur mosmarrëveshjet midis tyre, ato janë të detyruara që të respektojnë parimet e përgjithshme dhe rregullat e përcaktuara për procedurën e arbitrazhit, si në K.Pr.Civile dhe në aktet ndërkombëtare, duke patur parasysh gjithmonë hierarkinë e aplikimit të tyre, sipas parashikimeve të nenit 116 dhe 122 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë. Në lidhje me kërkimin që ka bërë kërkuesi në këtë gjykim për sigurimin e padisë: Ligji nr.8687, datë 09.11.2000 “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë në Konventën Europiane të Arbitrazhit”, neni 6, pika 4, shprehimisht thotë: 4. Një kërkesë për masa të përkohshme ose masa sigurimi, që i është drejtuar një autoriteti gjyqësor, nuk mund të konsiderohet si e papajtueshme me marrëveshjen e arbitrazhit, as edhe si një shtrim i thelbit të çështjes në gjykatë. Rregullorja e Arbitrazhit e UNCITRAL (Komisioni i Kombeve të Bashkuara për të Drejtën Ndërkombëtare Tregtare), miratuar me vendimin nr.31/98, datë 15.12.1976 të Asamblesë së Përgjithshme të OKB, neni 26, pika 3, shprehimisht thotë: Një kërkesë për masa të përkohshme, që i drejtohet nga ndonjëra prej palëve një autoriteti gjyqësor, nuk do të konsiderohet e papajtueshme me marrëveshjen e arbitrazhit, ose si heqje dore nga kjo marrëveshje. Rregullat e Procedurës për Arbitrazhin të Qëndrës Shqiptare të Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar “MEDART”, pika 22/c, shprehimisht thotë: Kërkesa për marrjen e masave për sigurimin e padisë që i është adresuar nga ndonjëra prej palëve një autoriteti gjyqësor, nuk do të konsiderohet që është në mospërputhje me marrëveshjen e arbitrazhit, ose si një heqje dorë nga kjo marrëveshje. Në analizë të dispozitave të sipërcituara, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë arrin në konkluzionin se një marrëveshje e vlefshme arbitrazhi nuk i pengon palët t’i drejtohen një autoriteti tjetër gjyqësor, siç është në rastin konkret, Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë (e cila është gjykatë kompetente), për kërkimin “marrje e masës së sigurimit të padisë”. Paraqitja e një kërkesë të tillë nuk mund të konsiderohet si e papajtueshme me marrëveshjen e arbitrazhit, apo si një shqyrtim i themelit të çështjes. Ky trajtim që i bëhet masës së sigurimit ka si qëllim kryesor faktin që palët të kenë mundësi të realizojnë sa më shpejt dhe në mënyrë sa më efektive të drejtat e tyre... klauzola e arbitrazhit e parashikuar në nenin 16/1 të Kontratës datë 05.01.2008 të lidhur mes palëve ndërgjyqëse, nuk parashikon shprehimisht që palët, edhe për kërkimet në lidhje me masat e sigurimit, duhet t’i drejtohen domosdoshmërisht vetëm gjykatës së arbitrazhit. Në këto kushte, referimi që bën Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë tek neni 414/2 i K.Pr.Civile çmohet nga ky Kolegj i gabuar, pasi kjo dispozitë rregullon juridiksionin e gjykatës së arbitrazhit për zgjidhjen në themel të mosmarrëveshjeve që mund të lindin midis palëve kontrakore si rrjedhojë e mosrespektimit të kontratës, dhe nuk bën fjalë për kërkime të llojit “marrja e masës së sigurimit të padisë”, i cili është një kërkim i veçantë që nuk ka lidhje me themelin e çështjes. Ky kërkim mund të merret në shqyrtim nga autoriteti gjyqësor dhe kjo e fundit është e detyruar që ta shqyrtojë atë në përputhje me K.Pr.Civile (nenet 202 e vijues)”.

Duke qenë se vendimi i mësipërm është marrë në interpretim të së njëjtës kontratë, e cila përbën bazën e lindjes së marrëdhënies juridike mes palëve konkrete ndërgjyqëse, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë gjen me vend të shprehet se çdo interpretim i kundërt i pretendimeve të ngritura nga pala e paditur në ankimin e veçantë, nuk do të ishte i drejtë dhe ligjor.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon të nënvizojë po ashtu se në rastin konkret, objekti i kërkimit dhe shkaku ligjor ku mbështeten pretendimet e palës paditëse, bëjnë pjesë në rrethin e mosmarrëveshjeve të një karakteri juridiko-civil, të cilat i nënshtrohen shqyrtimit nga gjykatat e juridiksionit civil të zakonshëm. Duke iu referuar objekti të padisë, rezulton se është kërkuar pavlefshmëria e veprimeve të ndërmarra nga pala e paditur Qëndra Shqiptare e Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar me emërtimin “Medart”.

35

Ky pretendim është bazuar në faktin se veprimet e kësaj qëndre, të përzgjedhur nga palët me detyrën e organizimit të arbitrazhit mes Shoqërisë “Colliers International” shpk dhe Shoqërisë “CityPark” shpk janë të pavlefshme, pasi janë marrë në kundërshtim me ligjin nr.8788, datë 07.05.2011 “Për organizatat jofitimprurese”, nga një subjekt i cili ligjërisht nuk gëzon cilësitë e Drejtorit Ekzekutiv e për këtë arsye nuk mund të përfaqësojë subjektin në marrëdhënie me të tretët, ku përfshihet dhe pala paditëse.

Është e drejta dhe detyrimi i gjykatës, që gëzimin e personalitetit juridik të palës së paditur dhe vlefshmërinë e veprimtarisë së saj, parë kjo në kuadrin e organizimit të arbitrazhit, ta vlerësojë dhe në referencë të rrethanës juridike të parashtruar nga pala paditëse, se qëndra në fjalë prej një periudhë më shumë se 3 vjeçare e ka pezulluar aktivitetin e saj fiskal pranë administratës tatimore. Objekti i kërkimit të palës paditëse, në rastin konkret, është qartazi i ndryshëm nga ai mbi të cilin detyrohet të shprehet paneli i arbitrave, ka palë të ndryshme dhe bazë ligjore, krejt të pavarur nga dispozitat e kontratës së lidhur mes Shoqërisë “Colliers International” shpk dhe Shoqërisë “CityPark” shpk.

Përsa më lart, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se ankimi i veçantë dhe shkaqet që ai përmban nuk e bëjnë të cënueshëm vendimin e marrë nga Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë. Kjo e fundit me të drejtë ka vlerësuar se shqyrtimi i çështjes bën pjesë në juridiksionin gjyqësor, sikundër me të drejtë ka vendosur të disponojë në lidhje me kërkesën për sigurimin e padisë, përsa kohë procedura e arbitrazhit do të mund të konsiderohej e pavlefshme në përfundim të shqyrtimit gjyqësor të shkaqeve të pretenduara e që lidhen me veprimet administrative të palës së paditur, në organizimin e procedurës së arbitrazhit, ngritjen e gjykatës, etj.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 484/a të Kodit të Proçedurës Civile,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit nr.s’ka, datë 13.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë

Tiranë.

Tiranë, më 05.07.2011

36

MENDIMI I PAKICËSUnë, gjyqtarja Evelina Qirjako, anëtare e Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë, nuk jam

dakord me vendimin e shumicës së anëtarëve të këtij Kolegji, të cilët në lidhje me çështjen civile me paditës Shoqërinë “City Park” Shpk, e paditur Qëndra Shqiptare e Ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar me emërtimin “MEDART”, me objekt “Konstatimin e pavlefshmërisë së vendimeve të palës së paditur për caktimin e arbitrave dhe fillimin e gjykimit për mosmarrëveshjen civile mes Shoqërisë “City Park” dhe “Colliers International”, kanë vendosur: “Lënien në fuqi të vendimit nr.8020, datë 13.05.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë”.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin e mësipërm ka vendosur: “Rrëzimin e kërkesës së të paditurit si të pabazuar në ligj”.

Vendimi i mësipërm i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë vjen në kundërshtim të plotë me ligjin procedurial dhe si i tillë ai duhet të ndryshohet.

Fillimisht vlerësoj të theksoj se vendimit nr.8020, datë 13.05.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë i mungon arsyetimi ligjor për të treguar dhe kuptuar se përse kjo gjykatë ka arritur në këtë konkluzion, kusht ky i parashikuar në nenin 310 të K.Pr.Civile.

Referuar të drejtës sonë proceduriale arsyetimi ligjor i vendimit nuk duhet të jetë i përciptë dhe i pakuptueshëm, por ai duhet të përmbajë qartë zhvillimin e procesit, çështjet e diskutuara, pretendimet e palëve, paraqitjen e plotë dhe të saktë të fakteve të cilat kanë rëndësi për çështjen, provat e administruara dhe të debatuara gjatë gjykimit që kanë çuar në bindjen e brendshme të gjykatës, bazën juridike të përdorur nga gjykata për të arritur në përfundimin përkatës, parimet e së drejtës që janë përdorur prej saj, etj.

Arsyetimi i vendimit është në të njëjtën kohë detyrim kushtetues i përcaktuar qartë në nenin 142, pika (1) të saj, në të cilin thuhet shprehimisht se: “Vendimet gjyqësore duhet të jenë të arsyetuara”.

Arsyetimi i vendimit është një garanci kushtetuese që çështja është shqyrtuar me hollësi dhe përgjegjshmëri nga ana e gjykatës dhe se kjo e fundit, pas një hetimi të plotë dhe të gjithanshëm, ka dhënë një vendim të bazuar në ligj. Kur flasim për vendim të arsyetuar nënkuptojmë analizën ligjore të plotë të fakteve dhe provave, analizën juridike dhe bazën ligjore ku mbështetet gjykata në dhënien e vendimit. Arsyetimi i vendimit është një kusht i domosdoshëm edhe për shqyrtimin që do t’i bëjnë çështjes gjykatat më të larta.

Arsyetimi që ka përdorur Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë në vendimin e saj, i cili ka çuar atë në përfundimin për të rrëzuar kërkesën e paraqitur nga ana e paditur është se: “... (i) kërkimi i paditësit është në juridiksionin gjyqësor, pasi ajo është një mosmarrëveshje civile midis palëve ndërgjygjëse, (ii) çështja nuk hyn në juridiksionin administrativ, (iii) një sërë mosmarrëveshjesh mes palëve në lidhje me procedurën e arbitrazhit mund të zgjidhen nga gjykata e shkallës së pare...”.

Në analizë të sa më sipër vlerësoj të theksoj se është e vërtetë që në juridiksionin e gjykatave hyjnë të gjitha mosmarrëveshjet civile të parashikuara në K.Civil dhe në ligje të veçanta, por ky juridiksion (i quajtur juridiksioni i zakonshëm) nuk mund të ushtrohet kur çështja është duke u gjykuar nga një gjykatë arbitrazhi. Sa më sipër, është parashikuar qartë në nenin 414 të K.Pr.Civile në të cilën thuhet shprehimisht se: “Kur një marrëveshje që është duke u shqyrtuar nga një gjykatë arbitrazhi i dërgohet për gjykim një juridiksioni tjetër, ky i fundit duhet të deklarojë moskompetencën”.

Ka rezultuar qartë që konflikti mes palëve ka filluar dhe i është nënshtruar procedurës së arbitrazhit në referim dhe zbatim të nenit 16 të Kontratës së Shërbimit të datës 05.01.2008 të lidhur midis Shoqërisë “City Park” shpk dhe Shoqërisë “Colliers International” shpk, në të cilën është parashikuar ndër të tjera se: “... Të gjitha mosmarrëveshjet, të cilat mund të lindin në lidhje me këtë kontratë dhe që nuk janë zgjidhur me mirëkuptim, do të zgjidhen nga MEDART nga tre arbitra. Vendimi i tyre do të jetë përfundimtar për palët”.

37

Në analizë të kësaj klauzole rezulton qartë që: (i) palët e kanë përcaktuar me vullnetin e tyre cila do të jetë gjykata kompetente që do të shqyrtojë mosmarrëveshjet e tyre dhe kjo do të ishte gjykata e arbitrazhit, (ii) ky gjykim do t’i nënshtrohej rregullave të qëndrës MEDART (ku një nga rregullat ishte dhe caktimi i arbitrave), (iii) palët me vullnet kanë hequr dorë dhe nga e drejta e ankimit kundër këtij vendimi.

Kjo klauzolë arbitrazhi ka rezultuar e vlefshme dhe nuk është goditur për pasaktësi, apo pavlefshmëri, siç parashikohet në nenin 404 të K.Pr.Civile. Përsa kohë kjo marrëveshje rezulton e vlefshme, të gjitha mosmarrëveshjet midis palëve duhet t’i nënshtrohen procedurës së arbitrazhit (neni 403 i K.Pr.Civile).

Ka rezultuar që gjykata e arbitrazhit është formuar në respektim të kërkesave të neneve 408-412 të K.Pr.Civile dhe gjykimi ka filluar.

Vlerësoj se pas fillimit të procedurës së arbitrazhit të gjitha kërkesat që palët mund të kenë në lidhje formimin e kësaj gjykate, në lidhje me vendimet e marra prej saj (qofshin të ndërmjetme apo përfundimtare) mund të paraqiten vetëm para kësaj gjykate ose të ankimohen në Gjykatën e Apelit Tiranë, në bazë të nenit 434 të K.Pr.Civile.

Në këtë dispozitë parashikohet qartë se: “Ndonëse palët në marrëveshje kanë parashikuar heqjen dorë nga ankimi, vendimi i gjykatës së arbitrazhit mund të ankohet në gjykatën e apelit vetëm kur: (a) gjykata e arbitrazhit është e formuar në mënyrë të parregullt...”.

Pikërisht pika (a) e kësaj dispozite ka parasysh faktin nëse emërimi i arbitrave (pra krijimi i gjykatës së arbitrazhit), nuk është bërë në përputhje me parashikimet e neneve 408-412 të K.Pr.Civile.

Nuk ka asnjë parashikim në K.Pr.Civile apo në ndonjë ligj tjetër të veçantë që veprimet administrative të realizuara nga një qendër, e cila do të organizojë gjykimin në arbitrazh, siç është MEDART (neni 407 i K.Pr.Civile), apo vendimet e vetë gjykatës së arbitrazhit t’i nënshtrohen gjykimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Paditësi, nëpërmjet padisë së tij, kërkon pavlefshmërinë e vendimeve të Qendrës MEDART për caktimin e arbitrave. Vlerësoj se sa më sipër ka lidhje direkt me formimin e trupit gjykues dhe me krijimin e gjykatës së arbitrazhit, e cila në parashikim të nenit 434, pika (a) të K.Pr.Civile mund të kundërshtohet vetëm në Gjykatën e Apelit Tiranë.

Gjykata justifikon vendimin e saj me faktin se ka dhe një sërë mosmarrëveshjesh të tjera në lidhje me procedurën e arbitrazhit, për të cilat palët mund t’i drejtohen gjykatës së zakonshme (nenet 409, 411, 421 të K.Pr.Civile). Po të shikohen me radhë këto dispozita të cituara edhe nga gjykata, konstatohet lehtë se nuk jemi përpara asnjë rasti nga ato që parashikojnë këto dispozita.

Konkretisht në nenin 409 të K.Pr.Civile thuhet se: “Palët mund të merren vesh në mënyrë të pavarur për procedurën e mospranimit të një arbitri.

Kur mungon një marrëveshje e tillë, pala që kundërshton emërimin e arbitrit duhet t'ia bëjë të ditur këtij të fundit, brenda 10 ditëve nga marrja dijeni e emërimit, shkaqet e mospranimit.

Në rast se arbitri për të cilin është kërkuar përjashtimi nuk tërhiqet nga misioni ose procedura e caktuar nga palët nuk i jep zgjidhje këtij kundërshtimi, vendos gjykata e arbitrazhit pa pjesëmarrjen e arbitrit, për të cilin është kërkuar përjashtimi. Kur edhe kjo e fundit nuk i jep zgjidhje kërkesës për përjashtim, vendos gjykata e shkallës së parë, jo më vonë se 15 ditë nga dita e ardhjes për gjykim të kësaj mosmarrëveshjeje”.

Në nenin 411 të K.Pr.Civile thuhet shprehimisht se: “Kur palët caktojnë arbitrat në numër çift, gjykata e arbitrazhit plotësohet me një arbitër të caktuar sipas marrëveshjes së palëve dhe në mungesë të saj, nga arbitrat e emëruar prej palëve. Kur këto nuk kanë mundur të caktojnë arbitrin, ky caktohet nga kryetari i gjykatës së shkallës së parë.

38

Caktimi i arbitrit sipas kësaj dispozite në çdo rast duhet të bëhet brenda 15 ditëve nga marrja dijeni për një detyrim të tillë”.

Në nenin 421 të K.Pr.Civile thuhet se: “Gjykata e arbitrazhit vepron vetë për marrjen e provave të nevojshme. Në rast se ndeshen vështirësi në marrjen e tyre, siç mund të jetë refuzimi për t’u paraqitur në gjykatën e arbitrazhit për të paraqitur një provë shkresore ose për të marrë të dhëna nga një institucion shtetëror a privat, këto i kërkohen gjykatës së shkallës së pare, e cila vepron sipas rregullave të përcaktuara në këtë Kod për gjykatat”.

Rezulton (nisur nga kërkimi i paditësit në padi), se ky i fundit ka kërkuar pavlefshmërinë e vendimeve për caktimin e arbitrave, në një kohë që dy arbitra janë caktuar nga vetë palët me vullnetin e tyre të lirë dhe të plotë (njeri nga Shoqëria “City Park” dhe tjetri nga “Shoqëria Colliers International”), dhe vetëm i treti është caktuar nga MEDART, në përputhje me rregulloren e saj.

Rezulton që të tre arbitrat kanë pranuar me shkrim misionin e tyre dhe kanë filluar gjykimin.

Neni 408 i K.Pr.Civile parashikon se: “Gjykata e arbitrazhit quhet e formuar rregullisht kur arbitri ose arbitrat janë emëruar në përputhje me dispozitat e ketij kreu dhe ata kanë pranuar me shkrim misionin që u është besuar”.

Gjykata, në vendimin e saj (për këtë arsye themi se nuk ka arsyetim ligjor), nuk i referohet asnjë dispozite ligjore konkrete se cila nuk është respektuar nga ana e Qendrës MEDART. A mund të ngrihet ky pretendim gjatë kohës që gjykata e arbitrazhit është duke gjykuar çështjen pasi arbitrat kanë pranuar misionin e tyre dhe ajo që është më e rëndësishme është se ku e gjen kompetencën kjo gjykatë të marrë në shqyrtim një kërkim të tillë.

Vlerësoj se arsyetimi që bën gjykata se meqë konflikti mes palëve është një mosmarrëveshje civile, palët kanë të drejtë t’i drejtohen gjykatës së zakonshme është i pabazuar në ligj, pasi thelbi i konfliktit në çështjen objekt gjykimi nuk është se e çfarë natyre është mosmarrëveshja, por a është kompetente gjykata e zakonshme të marrë në shqyrtim këtë lloj kërkimi (çështja ka lidhje me kompetencën), në një kohë që palët kanë rënë dakord që mosmarrëveshjet do t’i nënshtrohen procedurës së arbitrazhit, dhe në një kohë që ky gjykim ka filluar nga kjo gjykatë?

Dhe jo vetëm kaq, por gjykata shkon dhe më tej kur thotë se nuk rezulton që çështja objekt gjykimi duhet të zgjidhet më parë në rrugë administrative, në një kohë që juridiksioni administrativ nuk është shtruar asnjëherë për diskutim nga palët ndërgjyqëse.

Nuk jam dakord me vendimin e shumicës dhe me mënyrën se si ajo i referohet vendimit të Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë nr.92, datë 02.03.2010. Vendimi i Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë nr.357, datë 05.07.2011, në referim të këtij vendimi thotë se: “... Nisur nga praktika e mëparëshme e Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë në një çështje, e cila është e lidhur me palët në konflikt, nënvizohet se nuk mund të përjashtrohet apriori juridiksioni gjyqësor civil i zakonshëm nga shqyrtimi i mosmarrëveshjeve që ngrihen mbi bazën e zbatimit të një kontrate për zgjidhjen e konflikteve në zbatim të së cilës palët kanë rënë dakord që t’i drejtohen gjykatës së arbitrazhit”.

Vlerësoj të theksoj se vendimi i mësipërm i Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë me nr.92, datë 02.03.2010 nuk ka asnjë lidhje me çështjen objekt gjykimi dhe si rrjedhim nuk mund dhe nuk duhet të merret si referencë.

Objekt gjykimi në vendimin nr.92, datë 02.03.2010 ka qenë “Marrja e masës së sigurimit të padisë” dhe jo shqyrtimi në themel i çështjes. Në këtë vendim është parashikuar qartë se: “... për aq kohë sa palët kanë zgjedhur pikërisht gjykatën e arbitrazhit si gjykatë kompetente për të zgjidhur mosmarrëveshjet midis tyre, ato janë të detyruara që të respektojnë parimet e përgjithshme dhe rregullat e përcaktuara për procedurën e arbitrazhit si në K.Pr.Civile dhe në aktet ndërkombëtare, duke patur parasysh gjithmonë hierarkinë e

39

aplikimit të tyre sipas parashikimeve të nenit 116 dhe 122 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë”.

Ky Kolegj është shprehur vetëm për masën e sigurimit në këtë gjykim, duke theksuar se kjo masë mund t’i nënshtrohet juridiksionit gjyqësor në bazë të (i) Ligjit nr.8687, datë 09.11.2000 “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë në Konventën Europiane të Arbitrazhit”, neni 6, pika 4 i të cilit shprehimisht thotë se: “....4. Një kërkesë për masa të përkohshme ose masa sigurimi, që i është drejtuar një autoriteti gjyqësor, nuk mund të konsiderohet si e papajtueshme me marrëveshjen e arbitrazhit, as edhe si një shtrim i thelbit të çështjes në gjykatë”, dhe (ii) Rregullores së Arbitrazhit të UNCITRAL (Komisioni i Kombeve të Bashkuara për të Drejtën Ndërkombëtare Tregtare) miratuar me vendimin nr.31/98, datë 15.12.1976 të Asamblesë së Përgjithshme të OKB, neni 26, pika 3 i së cilës përcakton shprehimisht se: “Një kërkesë për masa të përkohëshme që i drejtohet nga ndonjëra prej palëve një autoriteti gjyqësor nuk do të konsiderohet e papajtueshme me marrëveshjen e arbitrazhit, ose si heqje dorë nga kjo marrëveshje”.

Rregullat e Procedurës për Arbitrazhin të Qëndrës Shqiptare të ndërmjetësimit dhe Arbitrazhit Tregtar “MEDART”, në pikën 22 (c) përcaktojnë shprehimisht se: “Kërkesa për marrjen e masave për sigurimin e padisë që i është adresuar nga ndonjëra prej palëve një autoriteti gjyqësor, nuk do të konsiderohet që është në mospërputhje me marrëveshjen e arbitrazhit, ose si një heqje dorë nga kjo marrëveshje”.

Pra, duke analizuar aktet ligjore kombëtare dhe ndërkombëtare sa më sipër, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë ka vlerësuar se “... një marrëveshje e vlefshme arbitrazhi nuk i pengon palët t’i drejtohen një autoriteti tjetër gjyqësor, siç është në rastin konkret Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë (e cila është gjykatë kompetente), për kërkimin “marrje e masës së sigurimit të padisë”. Paraqitja e një kërkese të tillë nuk mund të konsiderohet si e papajtueshme me marrëveshjen e arbitrazhit apo si një shqyrtim i themelit të çështjes”.

Pra, po të lexohet dhe analizohet gjithë vendimi nr.92, datë 02.03.2010 do të shikojmë se ai flet vetëm për masën e sigurimit të padisë si një masë paraprake e cila mund të merret dhe para ngritjes së padisë dhe para se të krijohet gjykata e arbitrazhit, dhe në asnjë rast nuk flitet për kërkime të tjera apo vendime të cilat paraqiten apo merren pasi të jetë krijuar gjykata e arbitrazhit dhe të ketë filluar punë kjo e fundit. Masa e sigurimit gëzon një trajtim të vacantë nga të gjitha kërkimet e tjera që mund të kenë palët gjatë gjykimit, dhe për shkak të kësaj specifike ajo është trajtuar dhe nga shumë akte ligjore të brëndshme dhe ndërkombëtare, të cilat u përmendën më sipër dhe kjo specifikë qëndron në shpejtësinë me të cilën ajo duhet të merret, efektivitetin që ajo duhet të ketë me qëllim sigurimin dhe ekzekutimin e një vendimi përfundimtar.

Nuk rezulton në vendimin e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë apo në vendimin e shumicës asnjë trajtim i legjislacionit vendas, ose apo i akteve ndërkombëtare ku ne kemi aderuar që paditësi kërkimet që ai ka paraqitur në kërkesë padi t’ia drejtojë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, siç ka ndodhur në rastin e kërkimit që ka paraqitur Shoqëria “Colliers International” Shpk. për masën e sigurimit të padisë.

Në këto kushte, vlerësoj se referimi që shumica e Kolegjit Civil bën tek vendimi nr.92, datë 02.03.2010 për të lënë në fuqi vendimin e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë është i gabuar dhe jo relevant. Vlerësoj të pabazuar dhe pretendimin e paditësit gjatë gjykimit të kësaj çështje në Gjykatë të Lartë se ai kërkon pavlefshmërinë e këtyre vendimeve për shkak se Qendra MEDART, sipas tij, nuk mund të zhvillojë një procedurë arbitrazhi, pasi kjo e fundit ka pezulluar aktivitetin e saj që prej 6-mujorit të dytë të vitit 2007.

Pezullimi i aktivitetit të Qëndrës në asnjë rast nuk do të thotë që Qëndra nuk ekziston apo nuk funksionon. Qëndra nuk është gjë tjetër veçse një person juridik që ka për objekt të veprimtarisë së saj kryerjen e shërbimeve dhe realizimin e projekteve për qëllime në të mirë dhe në interes të publikut.

40

Pikërisht këto organizata jofitimprurëse e fitojnë personalitetin e tyre juridik ditën që vendimi i gjykatës për regjistrimin e saj ka marrë formë të prerë dhe e humbasin këtë personalitet ditën kur vendimi i gjykatës për ç’regjistrimin e saj ka marrë formë të prerë.

Rezulton që kjo Qendër vetëm ka pezulluar aktivitetin e saj përsa kohë ajo mbahet nga donatorët (gjë që është e lejuar në bazë të nenit 37 dhe 38 të Ligjit nr.8788, datë 07.05.2001 “Për organizatat jofitimprurëse”), dhe nuk është shpërndarë, likuiduar dhe ç’regjistruar (neni 44 - 48 e ligjit të mësipërm). Përsa kohë kjo Qëndër vazhdon të jetë e regjistruar në regjistrin e organizatave jofitimprurëse në bazë të Ligjit nr.8789, datë 07.05.2001 “Për regjistrimin e organizatave jofitimprurëse” dhe nuk është ç’regjistruar, gjë që mund të konstatohet dhe verifikohet shumë lehtë në respektim të nenit 39 të Ligjit nr.8789 dhe veprimtaria e saj dhe veprimet e kryera prej përfaqësuesve të saj janë të ligjshme.

Marrëdhëniet e saj me zyrën e tatimeve (nuk duhet harruar fakti që këto zyra janë të përjashtuara nga tatimet dhe marrëdhëniet janë më tepër informuese në lidhje me aktivitetin), nuk cënojnë në asnjë rast veprimet e Qëndrës, të cilat kanë lidhje me ushtrimin e veprimtarisë së saj, që është organizimi i një arbitrazhi.

Në këto kushte, vlerësoj se vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë me nr.8020, datë 13.05.2011 duhet të ndryshohej dhe Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë duhet të vendoste moskompetencën dhe dërgimin e çështjes prane gjykatës së arbitrazhit për vazhdimin e gjykimit, si gjykatë kompetente.

Evelina Qirjako

41




Besnik Imeraj KryesuesArdian Nuni AnëtarGuxim Zenelaj AnëtarMajlinda Andrea AnëtareMirela Fana Anëtare

në seancat gjyqësore të datave 04.11.2010 dhe 07.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile, që u përket palëve:

PADITËSE: DIANA MEHMETAJ, përfaqësuar nga avokat Roland Samarxhi.

TË PADITUR: EVA ANNA KOOL dhe GIUSEPPE MEHMETAJ trashëgimtarë testamentarë të THANAS ALIU (EMIN MEHMETAJ), të përfaqësuar nga avokat Dritan Fejzo.SHOQËRIA “ORIKUM INVESTMENTS” SHPK, TIRANË, përfaqësuar nga avokat Dritan Fejzo.ZYRA VENDORE E REGJISTRIMIT TË PASURIVE TË PALUAJTSHME VLORË, në mungesë

OBJEKTI I PADISË:Detyrim për njohje bashkëpronar,

çregjistrim të pasurisë nga të paditurit dhe regjistrimnë bashkëpronësi së bashku me bashkëpronarët e tjerë,

marrje e masës provizore duke bllokuar pasurinë e ndodhur në zonën kadastrale nr.2832,

në vendin e quajtur “PASKA”, në Bashkinë e Orikumit, për sipërfaqen e tokës prej 12.96 ha me kufij:

Veriu - Deti, Lindja - Lumi Izvor, Jugu - Ahmet Blushi dhe Perëndimi - Mehmet Alemi.

Baza Ligjore: Neni 202 i K.Pr.Civile.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Vlorë, me vendimin e datës 23.06.2010, ka vendosur:Të pranojë kërkesën e paditëses Diana Mehmetaj.Të vendosë si masë sigurimi provizore deri në përfundim të gjykimit -Pezullimin e transaksioneve në Z.R.P.P. Vlorë, ku pasuria që ndodhet në emër të Thanas Aliut dhe Shoqërisë “Orikum Investment” nr.657, datë 28.12.2009

42

në Zk 2832 në vendin e quajtur “Paska” Bashkia Orikum me sipërfaqe 12.96 ha me kufij: V - deti, J - A.Blushi, L - Lumi Izvorit dhe P - Mehmet Alemi.

Pala e paditur, Thanas Aliu dhe Shoqëria “Orikum Investments” SHPK, bazuar në nenin 59 të K.Pr.Civile, nenet 18 dhe 137/3 të K.Pr.Administrative dhe vendimit njehsues nr.2, datë 06.01.2009 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, me ankimin e datës 28.06.2010 i janë drejtuar Gjykatës së Lartë, duke kërkuar nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor, për këto shkaqe:

- Në seancën përgatitore kemi kërkuar nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor, pasi nuk është ezauruar rruga administrative, por gjykata në kundërshtim të hapur me ligjin nuk u shpreh për kërkesën.

- Mosdhënia e vendimit dhe kalimi i çështjes në seancë gjyqësore prezumon se kërkesa ime është rrëzuar.

- Jam pronar mbi pronën objekt gjykimi, pronësi e fituar me vendimin nr.1594, datë 16.06.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, i cili ka ndryshuar vendimet nr.9, datë 18.02.2008 të Zyrës Rajonale të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave të Qarkut Vlorë dhe nr.912, datë 22.08.2008 të Agjensisë së Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Tiranë. Ky vendim është lënë në fuqi nga Gjykata e Apelit Vlorë me vendimin nr.379, datë 14.10.2009.

- Në vështrim të vendimit njehsues nr.2, datë 06.01.2009 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, paditësja nuk mund t’i drejtohet gjykatës pa ezauruar rrugën administrative të ankimit.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Ardian Nuni; përfaqësuesin e palës së paditur, Eva

Anna Kool, Giuseppe Mehmetaj dhe Shoqëria “Orikum Investments” SHPK, avokatin Dritan Fejzo, që kërkoi nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor; përfaqësuesin e paditëses Diana Mehmetaj, avokatin Roland Samarxhi, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë; dhe si bisedoi çështjen në tërësi,


1. Nga materialet e dosjes gjyqësore rezulton se paditësja Diana Mehmetaj, me pretendimin se, së bashku me vëllezërit dhe motrat (Engjëll Mehmetaj, Zamir Mehmetaj, Valentina Mehmetaj, Ali Mehmetaj), është bashkëpronare mbi një sipërfaqe toke prej 12.96 ha, por meqënëse sipas regjistrimit hipotekor nr.205, datë 29.03.2010 kjo pasuri figuron e regjistruar në emër të Thanas Aliu dhe “Orikum Investment” sh.p.k, i është drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë me padinë e datës 01.06.2010, duke kërkuar: “Detyrim për njohje bashkëpronar, çregjistrim të pasurisë nga të paditurit dhe regjistrim në bashkëpronësi së bashku me bashkëpronarët e tjerë, marrje e masës provizore duke bllokuar pasurinë e ndodhur në zonën kadastrale nr.2832, në vendin e quajtur “PASKA”, në Bashkinë e Orikumit, për sipërfaqen e tokës prej 12.96 ha me kufij: Veriu - Deti, Lindja - Lumi Izvor, Jugu - Ahmet Blushi dhe Perëndimi - Mehmet Alemi”.

2. Në seancën përgatitore të datës 23.06.2010, pala paditëse ka kërkuar marrjen e sigurimit të padisë, ndërsa i padituri Thanas Aliu ka kërkuar nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor.

3. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Vlorë, me vendimin e datës 23.06.2010, ka pranuar kërkesën e paditëses Diana Mehmetaj, duke vendosur “si masë sigurimi provizore deri në përfundim të gjykimit - Pezullimin e transaksioneve në Z.R.P.P. Vlorë, ku pasuria që ndodhet

43

në emër të Thanas Aliut dhe Shoqërisë “Orikum Investment” nr.657, datë 28.12.2009 në ZK 2832 në vendin e quajtur “Paska” Bashkia Orikum, me sipërfaqe 12.96 ha, me kufij V - deti, J - A.Blushi, L - Lumi Izvorit dhe P - Mehmet Alemi”.

4. Pala e paditur, Thanas Aliu dhe Shoqëria “Orikum Investments” sh.p.k., bazuar në nenin 59 të Kodit të Procedurës Civile, nenet 18 dhe 137/3 të Kodit të Procedurës Administrative dhe vendimit njehsues nr.2, datë 06.01.2009 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, me ankimin e datës 28.06.2010 i janë drejtuar Gjykatës së Lartë, duke kërkuar nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor.

5. Gjatë procesit gjyqësor në Gjykatën e Lartë u konstatua se i padituri Thanas Aliu ka vdekur më datë 17.09.2010. Sipas vendimit nr.50, datë 13.01.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, me të cilin është lëshuar dëshmia e trashëgimisë testamentare, trashëgimtarë testamentarë të të paditurit Thanas Aliu janë njohur Eva Anna Kool dhe Giuseppe Mehmetaj.

5.1. Nga kjo gjykatë, bazuar në nenin 199 të Kodit të Procedurës Civile, u bë kalimi procedurial duke u thirrur për vazhdimin e gjykimit, në vend të të paditurit Thanas Aliu, me cilësinë e të paditurve, trashëgimtarët e tij testamentarë Eva Anna Kool dhe Giuseppe Mehmetaj.

5.2. Trashëgimtarët e të paditurit Thanas Aliu, Eva Anna Kool dhe Giuseppe Mehmetaj janë vënë në dijeni të përmbajtjes së ankimit, të datës dhe orës së gjykimit në Gjykatën e Lartë, ku përfaqësohen me avokat.

Kërkesa paraprake

6. Në lidhje me pretendimin e palës së paditur se avokati i paditëses është në konflikt interesi, ky Kolegj gjykon se në rastin konkret, vetëm vendimi gjyqësor i paraqitur ku pasqyrohet se avokati R. Samarxhi ka qënë përfaqësues i të ndjerit Thanas Aliu, në kuptim të dispozitave të ligjit nr.9109, datë 17.07.2003 “Për profesionin e avokatit në Republikën e Shqipërisë” nuk përbën provë të mjaftueshme për të vërtetuar ekzistencën e konfliktit të interesit të avokatit në çështjen konkrete.

6.1. Objekt shqyrtimi në Gjykatën e Lartë është çështja e juridiksionit dhe përfaqësimi në këtë gjykim i paditëses Diana Mehmetaj nga avokat R.Samarxhi nuk paraqet konflikt interesi lidhur me zgjidhjen në themel të çështjes. Nëse një konflikt i tillë ekziston, është gjykata e faktit që duhet t’a verifikojë gjatë shqyrtimit në themel të çështjes dhe, në rastin e një eventualiteti të tillë, të orientojë palët për të zgjidhur përfaqësimin e tyre konform ligjit.

Ligji i zbatueshëm

7. Dispozitat e Kodit të Procedurës Civile, në të cilat është parashikuar:7.1. Neni 36§1 i K.Pr.Civile: “Në juridiksionin e gjykatave hyjnë të gjitha

mosmarrëveshjet civile e mosmarrëveshjet e tjera të parashikuara në këtë Kod e në ligje të veçanta”.

7.2. Neni 158/a§9 i K.Pr.Civile: “Gjyqtari cakton, për çdo çështje, seancën përgatitore,…,me vendim, kryen këto veprime: Vendos për moskompetencën e gjykatës kur çmon se çështja hyn në kompetencën e një gjykate tjetër dhe i dërgon asaj kërkesëpadinë së bashku me aktet e paraqitura. Kundër vendimit të gjyqtarit të vetëm, me të cilin vendoset pezullimi, pushimi dhe moskompetenca e gjykatës, mund të bëhet ankim i veçantë”.

7.3. Neni 171/a§1 dhe §3 i K.Pr.Civile: “Gjykata ushtron të gjitha të drejtat e përcaktuara në këtë Kod, që janë të nevojshme për zhvillimin sa më të mirë të procesit gjyqësor.

Gjykata drejton procesin gjyqësor nëpërmjet vendimeve dhe urdhërave...”.

44

7.4. Neni 470 i K.Pr.Civile: “Vendimet e ndërmjetme që jepen nga gjykata e shkallës së parë mund të ndryshohen apo të tërhiqen gjatë gjykimit. Këto vendime mund të goditen me ankim së bashku me vendimin përfundimtar.

Megjithatë, në rastet e parashikuara shprehimisht në këtë Kod, kundër vendimeve të ndërmjetme mund të bëhet ankimi i veçantë në gjykatën e apelit, brenda 5 ditëve nga shpallja apo njoftimi i tyre”.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson

8. Se ndodhemi përpara rastit kur Gjykata e Rrethit Gjyqësor Vlorë nuk ka disponuar me vendim në lidhje me kërkimin e palës së paditur për mungesë të juridiksionit gjyqësor të shqyrtimit të çështjes konkrete dhe për rrjedhojë akti i palës së paditur, i emërtuar ankim, nuk mund të verë në lëvizje Gjykatën e Lartë.

9. Ky kolegj vlerëson se, në mungesë të një vendimi gjyqësor, nuk mund të marrë në shqyrtim ankimin e palës së paditur përsa i përket kundërshtimeve të saj në lidhje me faktin nëse Gjykata e Rrethit Gjyqësor Vlorë ka ose jo juridiksion për shqyrtimin e padisë së paditëses Diana Mehmetaj.

10. Për rastin në shqyrtim, nga përmbajtja e akteve të dosjes gjyqësore, shpjegimeve të dhëna nga palët në seancë, ankimit të veçantë, konstatohet se pala ankuese kundërshton veprimet e gjyqtarit të vetëm në lidhje me kalimin e çështjes për shqyrtim në seancë gjyqësore, duke pretenduar se përderisa gjykata kaloi çështjen për shqyrtim në seancë gjyqësore do të thotë se ajo ka rrëzuar kërkimin e saj për nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor.

11. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë e gjen me vend të parashtrojë se gjykimi në procesin civil zhvillohet nën drejtimin e gjykatës edhe pse ai iniciohet nga dhe kundër palëve. Në funksion të drejtimit të procesit gjyqësor, Kodi i Procedurës Civile i ka njohur dhe i ka dhënë gjykatës të drejtat dhe mjetet e nevojshme për realizimin e një procesi të rregullt ligjor (nenet 4, 171/1 të K.Pr.Civile). Të drejtat dhe detyrat gjykata i realizon nëpërmjet akteve proceduriale, të cilët janë deklarime të mendimit të saj të shprehura në format e parashikuara nga ligji, një prej të cilëve është dhe vendimi.

11.1. Në Kodin e Procedurës Civile janë parashikuar llojet dhe përmbajtja e vendimeve, mjetet e ankimit ndaj tyre, rastet kur këto mjete ushtrohen, si dhe vendimet ndaj të cilëve mund të ushtrohen.

11.2. Gjithashtu, në Kodin e Procedurës Civile janë përcaktuar shprehimisht edhe rastet kur mund të ankimohen në Gjykatën e Lartë vendimet e dhëna nga gjykata e shkallës së parë (nenet 59-64, 442, 442/b, 470, 472).

12. Gjykata e Lartë vihet në lëvizje dhe merr në shqyrtim ankimin e veçantë lidhur me çështjen e juridiksionit vetëm për rastet që parashikohet në ligj, në nenet 61-64 të Kodit të Procedurës Civile, dhe kur gjykata është shprehur me vendim.

13. Ushtrimi i ankimit të veçantë kundër vendimeve për çështje të juridiksionit, si të gjithë mjetet e tjera të ankimit, i nënshtrohet parimit të inisiativës së palës për të iniciuar gjykatën kompetente për kontrollin e ligjshmërisë së vendimit gjyqësor që ajo e quan të gabuar ose që cënon interesat e saj. Por kjo e drejtë, sipas dispozitave të Kodit të Procedurës Civile, i nënshtrohet rregullimeve të bëra në këtë Kod dhe ushtrimi i kësaj të drejte jashtë këtyre rregullimeve çon në pamundësinë e shqyrtimit të çështjes nga Gjykata e Lartë.

13.1. Kundërshtimi dhe/ose rregullimi i juridiksionit mund të ngrihet nga palët apo dhe kryesisht nga gjykata në çdo fazë dhe shkallë të gjykimit (nenet 59, 60 të K.Pr.Civile).

13.2. Kundër vendimit të ndërmjetëm që rrëzon kërkesën për nxjerrje jashtë juridiksionit ose vendimit jo përfundimtar që e nxjerr çështjen jashtë juridiksionit gjyqësor, palët kanë të drejtë t’i drejtohen drejtpërsëdrejti Gjykatës së Lartë me ankim të veçantë.

45

13.3. Në rastet kur pala kërkon nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor dhe gjykata nuk shprehet në atë moment apo seancë, pra nuk merr një vendim, në Kodin e Procedurës Civile nuk ka ndonjë dispozitë që të legjitimojë këtë palë të ankimohet në Gjykatën e Lartë, me prezumimin se gjykata ka pranuar juridiksionin gjyqësor, sikundër është rasti konkret.

14. Duke iu kthyer çështjes konkrete, evidentohet se gjyqtari i vetëm në seancën përgatitore nuk është shprehur për kërkesën e palës së paditur për nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor

15. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, referuar nenit 59§2 të Kodit të Procedurës Civile, merr në shqyrtim ankimin e veçantë të palës kundër vendimit të gjykatës së shkallës së parë dhe vlerëson bazueshmërinë e tij në ligj.

16. Në të kundërt, përderisa gjykata e shkallës së parë nuk është shprehur me vendim (ndaj të cilit ushtrohet ankim në Gjykatën e Lartë), kjo gjykatë nuk mund të marrë në shqyrtim ankimin për arsye se nuk ka akt procedurial, vendim gjyqësor, që të vlerësojë ligjshmërinë ose jo të tij përkundrejt shkaqeve të parashtruara në ankim.

17. Ndryshe nga sa parashtrohet në ankim, ky Kolegj gjykon se, ndonëse gjykata nuk është shprehur për kërkesën për nxjerrjen jashtë juridiksionit gjyqësor të çështjes që në seancën përgatitore, kalimi për shqyrtim të çështjes në seancë gjyqësore nuk prezumon pranimin e juridiksionit, sepse: (i) neni 158/a i Kodit të Procedurës Civile nuk përmban ndonjë detyrim që gjykata të shprehet me vendim që në këtë moment në lidhje me juridiksionin, sikurse ka parashikuar për probleme të tjera për të cilat gjykata është e detyruar të shprehet me vendim; gjykata mund të shprehet edhe që në këtë moment në lidhje me juridiksionin në ato raste kur evidentohet prima facie nëse çështja objekt gjykimi hyn ose jo në juridiksionin gjyqësor, në të kundërt pasi të verifikojë rrethanat konkrete ajo mund të shprehet, qoftë dhe kryesisht, nëse çështja bën pjesë ose jo në juridiksionin gjyqësor në një moment tjetër, ndërkohë edhe palës nuk i humbet e drejta të përsërisë kërkimin e saj gjatë procesit gjyqësor; (ii) sipas nenit 171/a§3 të po këtij Kodi gjykata drejton procesin gjyqësor nëpërmjet vendimeve dhe urdhërave, të cilët duhet të arsyetohen dhe të mosparagjykojnë zgjidhjen e çështjes (neni 171/b); nëse nuk ka vendim në lidhje me kërkesën për nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor nuk ka vend që të ushtrohet ankim e të vihet në lëvizje Gjykata e Lartë për shqyrtim të ankimit, pasi para kësaj gjykate nuk ka lëndë, nuk ka vendim, ligjshmërinë e të cilit të rishikojë kjo gjykatë (nenet 442, 442/a dhe 472§1 të K.Pr.Civile); (iii) në rastet kur gjykata shprehet për juridiksionin dhe pranon juridiksionin gjyqësor vendimi i saj është një vendim i ndërmjetëm (neni 125 i K.Pr.Civile), ndërsa nëse gjykata nxjerr çështjen jashtë juridiksionit gjyqësor ky është vendim jo përfundimtar (neni 127 i K.Pr.Civile); për të dy rastet, sipas nenit 59§2 të Kodit të Procedurës Civile, mund të bëhet ankim i veçantë. Në të kundërt, nëse s’ka vendim nuk mund të ketë as dhe ankim.

18. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, pavarësisht se nuk mund të shqyrtojë shkaqet e parashtruara në aktin e paraqitur nga ana e palës së paditur, sjell në vëmendje të gjykatës së shkallës së parë se sa herë që çështja e juridiksionit bëhet objekt i shqyrtimit gjyqësor, mbi kërkesën e palëve apo kryesisht nga gjykata, fati i procesit gjyqësor dhe i mënyrës së kundërshtimit të juridiksionit do të varet nga vendimi që merr gjykata në fund të shqyrtimit të çështjes së juridiksionit.

18.1. Vlerësimi i çështjes së juridiksionit bëhet rast pas rasti. Për rastet e ndërlikuara verifikimi i juridiksionit përkatës dhe vendimi për të mund të merret gjatë procesit apo edhe në fund të tij, por kjo nuk do të thotë që gjykata për çdo rast të shprehet për juridiksionin me vendimin përfundimtar. Duke qënë se çështja e juridiksionit është e lidhur ngushtësisht me elementët që përbëjnë administrimin e mirë të drejtësisë, me të drejtën për një proces të drejtë dhe të rregullt gjyqësor, gjykata duhet të ketë parasysh se këtë çështje duhet ta zgjidhë

46

paraprakisht si parakusht për lindjen në mënyrë të vlefshme të marrëdhënies proceduriale civile, pra para përfundimit të hetimit gjyqësor, para dhënies së vendimit përfundimtar.

19. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, nisur nga rregullimet ligjore të mësipërme dhe në shqyrtim të akteve të dosjes gjyqësore, vlerëson se nuk mund të marrë në shqyrtim ankimin e palës së paditur, për aq sa ligji procedurial civil nuk lejon ushtrimin e ankimit të veçantë kundër veprimeve të gjykatës të cilat nuk janë materializuar me vendim.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 485 të Kodit të Procedurës

Civile,

V E N D O S IPushimin e gjykimit të çështjes në Gjykatën e Lartë.

Tiranë, më 07.07.2011

47





në seancën gjyqësore të datës 07.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile, që i përket palëve:

PADITËS: SHOQËRIA “BAST 2000” SHA, përfaqësuar nga Av.Mirash Martini

I PADITUR: DREJTORIA RAJONALE E TATIMEVE TIRANË, përfaqësuar nga Av. Shtetit Abaz Deda DREJTORIA E APELIMIT TATIMOR TIRANË PRANË DREJTORISË SË PËRGJITHSHME TË TATIMEVE TIRANË, përfaqësuar nga Av.Shtetit Abaz Deda

OBJEKTI:

Kundërshtimi i Njoftimit të Vlerësimit Tatimor me nr.26073/2, datë 29/12/2007.

Kundërshtimin e pavlefshëm të vendimit nr.7455, datë 30/08/07 të OPT

dhe vendimin nr.422, datë 09/10/2007 të Komisionit të Apelimit të Ministrisë së Financave.

Baza ligjore: Neni 154/a, 324/a të K.Pr.Civile, Neni 18, 137 të K.Pr.Administrative,

Ligji nr.9920, datë 19/05/2008 “Për Proçedurat Tatimore në RSH”.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, me vendimin nr.2997, datë 18.04.2011 ka vendosur:

Të nxjerrë jashtë juridiksionit gjyqësor çështjen civile me nr.7040/1566 Akti, me palë paditës Shoqëria “Bast 2000” sha, të paditur Drejtoria Rajonale e Tatimeve Tiranë, DAT pranë D.P.Doganave, me objekt Kundërshtimi i Njoftimit të Vlerësimit Tatimor.Kundër këtij vendimi lejohet ankim i veçantë në Gjykatën e Lartë.

48

Kundër këtij vendimi ka ushtruar ankim të veçantë paditësi, Shoqëria “Bast 2000” sha, i cili kërkon, prishjen e vendimit të mësipërm dhe kthimin e çështjes për rigjykim, duke parashtruar këto shkaqe:

- Gjykata e ka lënë palën paditëse në udhëkryq ligjor, pasi ajo nuk mund t’i drejtohet dot organeve administrative përkatëse.

- Pala paditëse, edhe sipas vendimit të datës 09.10.2007 të Komisionit të Apelimit Tatimor, e ka ezauruar rrugën administrative.

- Në dispozitat e neneve 59 dhe 60 të K.Pr.Civile është përcaktuar e drejta e gjykatës për të shqyrtuar edhe kryesisht, ose me kërkesën e palëve nëse çështja bën pjesë në juridiksionin gjyqësor apo atë administrativ.

- Pala e paditur mund t’i tërhiqte shumat deri në vlerën e detyrimit tatimor pa patur nevojë të bëjë argumentim të kërkesës, pasi këtë e kishte marrë përsipër banka me pëlqimin e palës paditëse.

- Pala paditëse është ankuar në të gjitha hallkat e ankimit administrativ dhe ato kanë konfirmuar se pala paditëse mund t’i drejtohet gjykatës.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtarit Besnik Imeraj; av. M.Martini, që kërkoi prishjen e

vendimit dhe dërgimin e çështjes në gjykatën e rrethit gjyqësor për vazhdimin e gjykimit; avokatin e shtetit A.Deda, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së rrethit gjyqësor; dhe si shqyrtoi në tërësi çështjen:

V Ë R E NSe pala paditëse, Shoqëria “Bast 2000” sh.a Tiranë, është një shoqëri anonime me seli

në Tiranë, me kapital 200.000,00 lekë dhe ka fituar personalitetin e saj juridik në bazë të vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë nr.26186, datë 31.07.2001 me përfaqësues ligjor Dritan Mustafa. Objekti i kësaj shoqërie është “Organizim të llotarive sportive“, fakt që provohet nga ekstrakti i regjistrit tregtar lëshuar nga QKR.

Gjatë ushtrimit të këtij aktiviteti, Drejtoria Rajonale e Tatimeve Tiranë, në bazë të një program kontrolli, ka bërë rishikimin e detyrimeve tatimore për sigurimet shoqërore dhe shëndetësore për periudhën 01.01.2003-deri 31.12.2004.

Rezultatet e kontrollit i janë njoftuar palës paditëse me shkresën nr.26073/2 Prot datë 29/01/2007 të kësaj Drejtorie, e cila përcakton detyrimin e shoqërisë në shumën 3.571.473 lekë.

Pala paditëse, duke qenë se i ka humbur afati 30 ditor për t’u ankuar në rrugë administrative për në Drejtorinë e Apelimit, i është drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë me kërkesën për t’u rivendosur në afat të së drejtës së ankimit.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin nr.254, datë 24.07.2007 ka vendosur :Rivendosjen në afat të së drejtë së ankimit dhe detyrimin e Drejtorisë së Apelimit

Tatimor të shqyrtojë apelimin e paditësit.Pas këtij vendimi pala paditëse i është drejtuar me ankim Drejtorisë së Apelimit

Tatimor, e cila pasi shqyrtoi këtë ankesë, me vendimin nr.74455/1, datë 30.08.2007 duke vendosur “Mos shqyrtimin e apelimit tatimor, duke qenë se pala paditëse nuk ka parapaguar detyrimin sipas njoftimit të vlerësimit tatimor”.

Më pas pala paditëse është ankuar administrativisht në Komisionin e Apelimit Tatimor, i cili me vendimin nr.422, datë 09.10.2007 ka vendosur:

“Të rrëzojë kërkesën e subjektit pasi është jashtë shqyrtimit të këtij komisioni, sepse në bazë të nenit 55 të ligjit 8560, datë 22.12.1999 “Për Procedurat Tatimore në RSH”, i

49

ndryshuar, afatet proçedurale të shqyrtimit të kërkesave ankimore të tatimpaguesve janë afate prekluzive”.

Në këto kushte, pala paditëse i është drejtuar gjykatës me padi me objekt: “Kundërshtimi i Njoftimit të Vlerësimit Tatimor me nr.26073/2, datë 29.12.2007.Kundërshtimin e pavlefshëm të vendimit nr.7455, datë 30.08.007 të OPT dhe

vendimin nr.422, datë 09.10.2007 të Komisionit të Apelimit të Ministrisë së Financave”.Me vendimin e datës 18.03.2008, Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, në përfundim të

gjykimit ka vendosur të rrëzojë kërkesë padinë si të pabazuar në prova dhe në ligj. Ky vendim është prishur nga Gjykata e Apelit Tiranë, e cila me vendimin e datës 16.10.2009 ka vendosur ta dërgojë çështjen për rigjykim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë, e cila me vendimin e datës 18.04.2011, ka vendosur të nxjerrë çështjen jashtë juridiksionit gjyqësor duke aresyetuar se:

Së pari, referuar provave shkresore të paraqitura në gjykim nga pala paditëse, Shoqëria “Bast 2000 ” sh.a Tiranë, rezultoi se pala paditëse nuk ka bërë pagesën e detyrimit tatimor objekt ankimi, si kusht detyrues në mbështetje të nenit 55 “Për Procedurat e Apelimit Tatimor” dhe nenin 43 të ligjit nr.8560, datë 22.12.1999 “Për Procedurat Tatimore në RSH”, ky i fundit ndryshuar me ligjin nr.9713, datë 16.04.2007, botuar në Fletoren zyrtare 73, datë 19.06.2007, nga ku citon shprehimisht se: “Para se të paraqiten për apelim në shkallët e Apelimit Administrativ, tatimpaguesit janë të detyruar të paraguajnë detyrimin tatimor, pa përfshirë interesat dhe gjobat që lidhen me këtë detyrim”.

Së dyti, referuar vendimit nr.3, datë 10.01.2008 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, nga ku ndër të tjera citohet: “Nëse gjykatës i rezulton se ankimi administrativ është paraqitur jashtë afatit dhe/ose mungojnë dokumentet shoqëruese sipas nenit 55 të ligjit dhe ky është shkaku i mosshqyrtimit në themel të ankimit nga organi administrativ, gjykata vendos, konform neneve 36 e 59 të K.Pr.Civile, nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, duke gjetur të bazuara pretendimet e ngritura në ankimin e veçantë nga pala paditëse, çmon se vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë duhet të prishet pasi çështja është në juridiksionin gjyqësor.

Siç rezulton nga aktet e administruara në gjykim pala e paditur, Drejtoria Rajonale e Tatimeve Tiranë, ka ushtruar kontroll pranë paditësit, Shoqëria “Bast 2000” sh.a, për periudhën 01.01.2003 deri në 31.12.2004 dhe në përfundim të këtij kontrolli është përpiluar Vlerësimi Tatimor sipas shkresës nr.17389/1, datë 28.09.2006. Kundër këtij akti, pala paditëse ka paraqitur ankim në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, e cila duke e konsideruar ankimin të drejtë ka vendosur të kthejë për rishikim rezultatet e kontrollit të datës 22 shtator 2006.

Pasi nga ana e Degës së Tatimeve Tiranë është rikontrolluar veprimtaria e paditësit është nxjerrë njoftimi i Vlerësimit Tatimor nr.260732/2, datë 29.01.2007, njoftim sipas të cilit, Shoqëria “Bast 2000” sh.a kishte të njëjtin detyrim të nxjerrë nga njoftimi i Vlerësimit Tatimor të datës 28.09.2006.

Paditësi, për të ankimuar njoftimin e mësipërm tatimor në organin më të lartë administrativ, konform detyrimeve të parashikuara nga neni 43 i ligjit nr.8560 datë 22.12.1999, ndryshuar me ligjin nr.8710, datë 15.12.2000 “Për Proçedurat Tatimore”, sipas të cilit “para se të paraqiten për apelim tatimpaguesit janë të detyruar të parapaguajnë vetëm detyrimin tatimor pa përfshirë interesat dhe gjobat e mundëshme ose të paraqesin garancitë e nevojshme...”, së bashku me apelimin ka depozituar edhe formularin nr.122, datë 17.10.2006 nga BKT për sigurimin e kontratës.

Edhe pasi praktika është kthyer nga ana e Drejtorisë së Apelimit Tiranë, kjo garanci bankare, si mënyrë e barazvlefshme nga ligji për parapagimin e detyrimeve, e ka përjashtuar paditësin për të parapaguar për së dyti detyrimin tatimor sipas njoftimit të Vlerësimit Tatimor të datës 29.01.2007, pasi ky njoftim ishte vazhdim i njoftimit tatimor të datës 28.9.2006.

50

Arësyetimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë se paditësi nuk ka parapaguar detyrimin tatimor duke bërë kështu të pa ezauruar rrugën administrative është i gabuar.

Paditësi ka plotësuar detyrimin ligjor për parapagimin e detyrimit tatimor përpara se ai të bënte apelim ndaj këtij akti, fakt ky që provohet me garancinë e datës 17.10.2006 të B.K.T. Ai këtë detyrim e ka shlyer në njërën prej formave që parashikonte ligji i kohës dhe, ndryshimet e bërë me ligjin nr.9713 datë 16.04.2007 “Për disa ndryshime në ligjin nr.8560, datë 22.12.1999 “Për Proçedurat Tatimore” kurrsesi nuk duhet ta çonin gjykatën e rrethit në përfundimin se paditësi nuk kishte ezauruar rrugën administrative, duke e konsideruar të pa parapaguar detyrimin ndaj të cilit ai ka bërë apelim.

Paditësi, pasi ka ezauruar rrugën administrative, me të drejtë i është drejtuar gjykatës, e cila ka detyrimin ligjor të shqyrtojë këtë kërkesë pasi çështja bën pjesë në juridiksionin gjyqësor.

Rruga administrative prej paditësit është konsumuar me ankimin që ai i ka bërë Njoftimit të Vlerësimit Tatimor të datës 29.09.2006, pasi të gjitha veprimet në vazhdim të kryera nga ana e administratës shtetërore deri në rivlerësimin e bërë sipas njoftimit të vlerësimit tatimor të datës 29.01.2007 janë si rezultat i shqyrtimit të apelimit që paditësi i kishte bërë njoftimit vlerësimit tatimor që lidhej me kontrollin e aktivitetit të tij për periudhën 01.01.2003 deri në datën 31.12.2004. E vetmja rrugë që paditësi mund dhe duhet të ndiqte për të kundërshtuar këtë akt administrativ, për aq kohë sa nuk ka qenë dakord me të, është rruga që ai në fakt ka ndjekur, pra të kërkonte zgjidhjen e konfliktit në rrugë gjyqësore.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 60 të Kodit të Procedurës Civile

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.2997, datë 18.04.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë

dhe dërgimin e çështjes në po atë gjykatë për vazhdimin e gjykimit.

Tiranë, më 07.07.2011

51





në seancën gjyqësore të datës 07.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile, që i përket palëve:

PADITËS: XHEMIL AVDULITË PADITUR: HYSEN XHAJA, RIFAT ISUFAJ,

SHKËLZEN ISUFAJ, ARTEMON ISUFAJ DHE ELTONA ISUFAJ, TRASHËGIMTARË LIGJORË TË SHPËTIMTARE ISUFI (XHAJA)

OBJEKTI:Fitimi i pronësisë me parashkrim fitues.

Baza Ligjore: Neni 168 e vijues të K.Civil.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Elbasan, me vendimin nr.249, datë 20.02.2006 ka vendosur:

Rrëzimin e padisë së paditësit.

Gjykata e Apelit Durrës, me vendimin nr.104, datë 12.03.2007, ka vendosur: Lënien në fuqi të vendimit nr.249 datë 20.02.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Elbasan.

Kundër këtij vendimi ka bërë rekurs paditësi, që kërkon prishjen e dy vendimeve dhe

kthimin e çështjes për rigjykim dhe parashtron këto shkaqe:- Gjykatat kanë zbatuar gabim ligjin;- Gjykatat arsyetojnë gabim kur thonë se në kontratën e shitjes nuk është disponuar

shitja e truallit, kur në bazë të ligjeve të kohës shitja e truallit ishte e ndaluar pasi oborri konsiderohej pronë shtetërore dhe ndalohej shitja dhe blerja sipas dekretit të vitit 1971. Në bazë të kontratës së shitjes është shitur shtëpia dhe e drejta e përdorimit të oborrit i ka kaluar paditësit që e ka poseduar në mënyrë të qetë për 28 vjet rresht;

- Gjykata nuk ka marrë në konsideratë asnjë nga provat e paraqitura nga paditësi, duke shkelur parimin e barazisë së armëve. Gjykata ka injoruar faktin se mbi këtë truall paditësi ka ndërtuar dy shtëpi për nevoja strehimi dhe gjykata nuk merr mundimin të hetojë nga ka ardhur ky posedim. Në bazë të Ligjit nr.7512, datë 10.08.1991 personat janë pronarë të truallit ku kanë ngritur banesat e tyre;

52

- Këto shtëpi i kam ndërtuar me leje të rregullt të organeve kompetente;- Gjykata nuk ka konsideruar fare çështjen e pronësisë së truallit nën banesën që kam

në pronësi të blerë nga paditësit;

Të paditurit kanë paraqitur kundër-rekurs dhe parashtrojnë këtë arsyetim:- Rekursi nuk përmban asnjë shkak të parashikuar në nenin 472 të K.Pr.Civile;- Nuk mund të fitohet me parashkrim fitues prona objekt konflikti, pasi unë nuk kam

qenë pronar i saj kur është bërë kontrata e shitjes. Unë atë pronë e kam fituar duke ndjekur rrugën gjyqësore;

- Nuk qëndron pretendimi i paditësit se ai është pronar i truallit në bazë të Ligjit nr.7512, datë 10.08.1991, pasi bie në kundërshtim me bazën ligjore të padisë. Në një rast të tillë duhet të ngrinte padi kundër seksionit të financës, Bashkia Elbasan;

- Kërkojmë mospranimin e rekursit të paditësit.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtarit Ardian Nuni; av. A.Shehu, që kërkoi prishjen e dy

vendimeve dhe pranimin e kërkesë padisë; av. V.Kosta, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Apelit Durrës; dhe si shqyrtoi në tërësi çështjen,

V Ë R E NGjatë procesit gjyqësor në Gjykatën e Lartë u konstatua se e paditura Shpëtimtare

Isufaj ka vdekur më datë 02.02.2010. Sipas vendimit nr.2760, datë 20.11.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Elbasan, me të cilin është lëshuar dëshmia e trashëgimisë ligjore, trashëgimtarë ligjorë të të paditurës Shpëtimtare Isufaj janë njohur: Rifat Isufaj, Shkëlzen Isufaj, Artemon Isufaj dhe Eltona Isufaj.

Nga kjo gjykatë, bazuar në nenin 199 të Kodit të Procedurës Civile, u bë kalimi procedurial duke u thirrur për vazhdimin e gjykimit, në vend të të paditurës Shpëtimtare Isufaj, me cilësinë e të paditurve, trashëgimtarët e saj Rifat Isufaj, Shkëlzen Isufaj, Artemon Isufaj dhe Eltona Isufaj, të cilët janë vënë në dijeni të përmbajtjes së rekursit, të datës dhe orës së gjykimit në Gjykatën e Lartë, ku përfaqësohen me avokat.

Me kontratën e shitjes datë 06.09.1976 pala e paditur, që është motër e vëlla, i ka shitur paditësit një shtëpi të ndodhur në Lagjen “Partizani“ të qytetit të Elbasanit me sipërfaqe 33,6 m2, e përbërë nga dy dhoma dhe wc. Paditësi pretendon se me anë të kësaj kontrate dhurimi është shitur edhe oborri me një sipërfaqe totale 571 m2, por meqenëse shitja e truallit nuk lejohej sipas ligjeve të kohës pasi konsiderohej pronë shtetërore dhe kjo lloj prone nuk mund të shitej e blihej, paditësi kërkon të fitojë me parashkrim fitues truallin, duke provuar se ka poseduar qetësisht pa ndërprerje për 28 vjet këtë pronë dhe ka qenë posedues në mirëbesim.

Në regjistrat hipotekore është regjistruar prona shtëpi në emër të paditësit, ndërsa trualli figuron oborr në përdorim. Të njëjtat të dhëna për pronën figurojnë në emër të shitësave Xhaja edhe përpara realizimit të kontratës së shitblerjes.

Trualli objekt konflikti me vendim të K.K.K.P. Elbasan i është njohur dhe kthyer si pjesë e një sipërfaqeje prej 3047 m2 Kryegjyshatës Bektashiane Shqiptare. Ky vendim është kundërshtuar gjyqësisht dhe me vendim të formës së prerë nr.328, datë 09.03.2004 të Gjykatës së Rrethit Elbasan i është kthyer në pronësi të paditurve si trashëgimtarë të Vule Malluta (Sulova).

Rezulton se paditësi mbi truallin objekt gjykimi ka ndërtuar dy shtëpi banimi. Në dosje është depozituar një leje ndërtimi meretimi 1980 dhënë paditësit për meretimin e shtëpisë ekzistuese.

53

Me arsyetimin se, në bazë të kontratës së shitjes të vitit 1976 nuk rezulton të jetë shitur oborri pasi ky fakt nuk përmendet në kontratë, Gjykata e Rrethit Gjyqësor Elbasan ka vendosur rrëzimin e kërkesë padisë, vendim i cili me të njëjtin arsyetim është lënë në fuqi edhe nga Gjykata e Apelit Durrës.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se vendimet e dy gjykatave të faktit duhet të prishen dhe çështja të dërgohet për rigjykim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Elbasan.

Ka rezultuar e provuar se paditësit, me vullnetin e tyre të lirë e shprehur kjo në kontratën e shitjes me nr.11454 rep. dhe nr.31/131 kol., datë 06.9.1976 i kanë shitur paditësit një banesë me sipërfaqe 33.6 m2 së bashku me oborr. Por edhe pse në kontratën e shitjes rezulton që objekt i kësaj kontrate është edhe shitja e oborrit, paditësi nuk është bërë pronar i këtij oborri për shkak se ligji i kohës e kishte të ndaluar shitjen e trojeve.

Por pavarësisht nga fakti që paditësi nuk është bërë pronar i truallit nga kontrata e shitjes, nga ana e gjykatave të faktit duhet të ishte hetuar më gjërë rreth pretendimit të paditësave për fitimin e pronësisë mbi truallin me anë të ligjit, si dhe me parashkrim fitues.

Në rigjykim gjykata duhet të përcaktojë me ekspert nëse vlera e paguar nga paditësi për blerjen e shtëpisë me kontratën e vitit 1996 përbën vlerën vetëm të banesës, apo në atë shumë faktikisht ka qenë përfshirë edhe vlera e truallit edhe pse ai truall nuk mund të shitej. Ky hetim është i nevojshëm për të përcaktuar edhe afatet që lidhëm me fitimin e pronësisë me parashkrim fitues, si dhe sipërfaqen e truallit për të cilin të paditurit pas shitjes së banesës e kanë konsideruar jo në pronësi të tyre sepse me vullnetin e tyre ia kishin shitur paditësit. Nga tërësia e provave të administruara në gjykim, del qartë se paditësit truallin e kanë patur në posedim në mirëbesim dhe për një kohë të gjatë janë sjellë si pronarë të këtij trualli duke bërë ndërtime me leje mbi të.

Për këtë shkak, është e domosdoshme që të hetohet rreth pretendimeve të paditësit lidhur me truallin që kanë zënë dy banesa të ndërtuara prej tij në këtë truall, banesa për të cilat ai pretendon se janë ndërtuar me leje, ç’ka e bën atë pronar të asaj pjese trualli dhe oborrin funksional të tyre, por që në fakt nuk i janë njohur prej gjykatave të faktit. Është e nevojshme të hetohet nëse këto dy banesa janë ose jo të regjistruara në ZRPP apo janë në proces privatizimi dhe sipas gjëndjes faktike të këtyre pronave, gjykatat duhet të zgjidhin edhe pronësinë mbi truallin e këtyre banesave. Në këtë drejtim është e nevojeshme të hetohet edhe lidhur me kohën kur janë ndërtuar këto banesa dhe sjelljen e të paditurve rreth këtij fakti.

Paditësi në rekurs ka pretenduar se ai ka fituar pronësinë mbi truallin funksional të banesës edhe sipas ligjit nr.7512, datë 10.08.1991. Në rigjykim, paditësi duhet të orientohet të saktësojë apo plotësojë objektin dhe bazën ligjore të kërkesë padisë, si dhe të shqyrtohen të gjitha provat që ai paraqet për të vërtetuar pretendimet e tij.

Edhe në këtë drejtim do të jetë e nevojshme që me ekspert të përcaktohet sipërfaqja e domosdoshme funksionale e banesës që paditësi ka blerë në vitin 1976 nga të paditurit.

Veç sa sipër, nga dispozitivi i vendimit të gjykatës së rrethit gjyqësor, me të cilin është rrëzuar padia e paditësit, rezulton se paditësi nuk është pronar as i sipërfaqes së truallit që ndodhet nën banesën e blerë me kontratën e vitit 1976 pasi gjykatat nuk janë shprehur për këtë pjesë të truallit, ç’ka duhet të marrë përgjigje pas rigjykimit të çështjes.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 485/ç të Kodit të Procedurës Civile,

54

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.104, datë 12.03.2007 të Gjykatës së Apelit Durrës dhe të

vendimit nr.249, datë 20.02.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Elbasan dhe dërgimin e çështjes për rigjykim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Elbasan, me tjetër trup gjykues.

Tiranë, më 07.07.2011

MENDIMI I PAKICËS1. Unë, gjyqtari në pakicë Ardian Nuni, kam mendimin se vendimi nr.104, datë

12.03.2007 i Gjykatës së Apelit Durrës që ka lënë lënë në fuqi vendimin nr.249, datë 20.02.2006 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Elbasan, me të cilin është rrëzuar padia e paditësit Xhemil Avdyli është rrjedhojë e zbatimit të drejtë të ligjit dhe, për këtë shkak, Kolegji e Civil i Gjykatës së Lartë duhej ta linte në fuqi.

2. Pakica vlerëson se qëndrimi i Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë buron nga ndryshimi në kuptimin e përmbajtjes së dispozitave ligjore të kohës, të zbatueshme për çështjen objekt gjykimi, çka e ka çuar këtë Kolegj në anashkalimin e këtyre rregullimeve ligjore në lidhje me parashkrimin fitues si një mënyrë origjinare e fitimit të pronësisë.

3. Referuar dispozitave kushtetuese (Kushtetuta e vitit 1976)1, Dekretit “Mbi Pronësinë”2, legjislacionit për mbrojtjen tokës3 dhe mbi sistemimin agrar të tokave dhe regjistrimin e tyre4, Kodit Civil të vitit 19815 dhe atij në fuqi (Kodit Civil të vitit 1994) pakica mendon se arsyetimi dhe përfundimi i arritur nga gjykatat e faktit është i mbështetur në ligj.

4. Nga materialet e dosjes gjyqësore rezulton se i padituri Hysen Xhaja dhe nëna e tij Ruzhdije Xhaja me kontratën e shitjes datë 06.09.1976 i kanë shitur paditësit një shtëpi të ndodhur në Lagjen Partizani të qytetit të Elbasanit me sipërfaqe 33,6 m2, e përbërë nga dy dhoma dhe wc, me kufij të përcaktuar.

5. Evidentohet se në regjistrat hipotekore shtëpia e sipërpërmendur është regjistruar në pronësi të paditësit, ndërsa trualli figuron oborr në përdorim. Të njëjtat të dhëna për këtë pronë figurojnë në emër të shitësave edhe përpara realizimit të kontratës së shitblerjes.

6. Nga ana tjetër, trualli objekt konflikti, me vendim të Komisionit të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Elbasan i është njohur dhe kthyer si pjesë e një sipërfaqeje prej 3047 m2 Kryegjyshatës Bektashiane Shqiptare. Vendimi i komisionit është kundërshtuar gjyqësisht dhe me vendim të formës së prerë nr.328, datë 09.03.2004 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Elbasan trualli objekt material i këtij gjykimi u është kthyer në pronësi të paditurve

1 Neni 18 i Kushtetutës viti 1976: “Janë pronë vetëm e shtetit: toka dhe pasuritë e nëntokës,...”. Neni 19 i Kushtetutës viti 1976: “Toka u jepet në përdorim shoqëror ndërmarrjeve dhe institucioneve shtetërore, kooperativave bujqësore dhe organizatave shoqërore, si dhe në përdorim vetiak shtetasve”.2 Neni i Dekretit nr.2083, datë 06.07.1955 “Mbi Pronësinë”, aprovuar me ligjin nr.2251, datë 04.04.1956 (hyrë në fuqi më datë 01.09.1955): 3 Neni 8§2,3 i Dekretit nr.4823, datë 02.03.1971 “Mbi mbrojtjen e tokës”: “Jetërsimi i ndërtesave, pronë vetiake, bëhet me lejë të komitetit ekzekutiv ose të këshillit popullor përkatës. Jetërsimi i trojeve ose oborreve (avllive), qoftë edhe kur shitet ndërtesa, ndalohet. Oborri (avllia) baraz me sipërfaqen që ze ndërtesa, por jo më shumë se 200 metra katrore, i kalon në përdorim blerësit të ndërtesës”. Më pas neni 1 i ligjit nr.5686, datë 21.02.1978 “Mbi mbrojtjen e tokës” që u shfuqizua me ligjin nr.7501, datë 19.07.1991 “Për Tokën”.4 Dekreti nr.2151, datë 08.11.1955 “Mbi sistemin agrar të tokave dhe regjistrimin e tyre”.5 Kodi Civil, miratuar me ligjin nr.6340, datë 26.06.1981, hyrë në fuqi më datë 01.01.1982.

55

si trashëgimtarë të Vule Malluta (Sulova). Në këtë gjykim ka qënë person i tretë dhe paditësi Xhemil Avdyli.

7. Paditësi me pretendimin se ka fituar pronësinë mbi sipërfaqen prej 571 m2 me anë të parashkrimit fitues me titull (mbi bazën e kontratës së shitjes), apo edhe pa titull (sikurse pretendon në mënyrë alternative) duke e poseduar qetësisht e pa ndërprerje për 28 vjet, bazuar në nenin 91 të Kodit Civil të vitit 1981 dhe në nenet 168, 169, 170 të Kodit Civil në fuqi, me padinë në shqyrtim ka kërkuar njohjen e fitimit të pronësisë me parashkrim fitues.

8. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Elbasan, me vendimin nr.249, datë 20.02.2006, ka rrëzuar padinë me arsyetimin se në bazë të kontratës së shitjes të vitit 1976 “...nuk rezulton të jetë shitur edhe sipërfaqja e truallit prej 571 m2 (që në fakt duhet të ishte 452 m2, sipas hartës së Elbasanit të viti 1976), pasi shitja e kësaj sipërfaqe nuk përmendet në këtë kontratë... përpara shitjes së pronës së tyre (të paditurit) e kanë patur në përdorim dhe jo në pronësi... në shtator të vitit 1976... toka ka qenë në pronësi të shtetit e si e tillë ajo nuk mund të shitej e blihej... ky truall u është njohur dhe kthyer në pronësi të paditurve,... me vendimin nr.328, datë 09.3.2004 të Gjykatës Elbasan... paditësi Xhemil Avdyli ka qenë palë në çështjen civile të trajtuar me vendimin e mësipërm,... në regjistrin hipotekor paditësi ka të regjistruar vetëm një shtepi dhe jo truall...posedimin e truallit paditësi nuk e ka me veprimin juridik kontratën e shitjes”.

9. Vendimi i gjykatës së shkallës së parë, me të njëjtin arsyetim, është lënë në fuqi nga Gjykata e Apelit Durrës.

10. Pakica, ndryshe nga Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, pa marrë në analizë dhe vlerësim provat, por në vështrim të legjislacionit të zbatueshëm për rastin konkret dhe duke evidentuar problemin që shtrohet e që ka të bëjë me ligjshmërinë ose jo të vendimeve të gjykatave të faktit, arrin në konkluzionin se palës paditëse nuk mund t’i njihet pronësia mbi sipërfaqen prej 571 m2 me anë të parashkrimit fitues.

11. Sipas dekretit nr.4823, datë 02.03.1971 “Për mbrojtjen e tokës” lejohej vetëm tjetërsimi i banesave pronë vetjake, ndërsa tjetërsimi i tokës dhe i trojeve ishte i ndaluar. Nga ana tjetër, Kodi Civil i vitit 1981 parashikonte vetëm fitimin e pronësisë me parashkrim fitues në bazë të një veprimi juridik për kalimin e pronësisë, veprim që nuk është i ndaluar nga ligji.

11.1. Me të drejtë gjykatat e faktit kanë arritur në përfundimin se pala paditëse nuk e posedon sipërfaqen objekt material të këtij gjykimi mbi bazën e një titulli për kalimin e pronësisë nga ana e të paditurve. Trualli, në kohën e kryerjes së veprimit juridik, në vitin 1976, ishte pronë shtetërore dhe jo në pronësi të palës së paditur, ndërkohë që në atë periudhë deri në vitin 1991 ndalohej me ligj tjetërsimi dhe disponime të tjera të individëve mbi tokën. Për rrjedhojë nuk ka bazë ligjore për të pretenduar fitimin e pronësisë me anë të parashkrimit fitues.

11.2. Në kuptim të ligjit të zbatueshëm për zgjidhjen e çështjes, ky qëndrim rrjedhon dhe nga përmbajtja e dispozitave të Dekretit “Mbi pronësinë“ të vitit 1956, nenet 44 e 48 të tij mbi parashkrimin fitues. Bazuar në këto dispozita, fitimi i pronësisë së një sendi me anë të parashkrimit fitues, kur sendi është pronë socialiste, ka karakter ndalues.

12. Pakica mendon se Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, referuar shkaqeve të rekursit, duhet të vlerësonte dhe të shprehte qëndrimin ligjor në lidhje me këtë mënyrë fitimi pronësie, pra, nëse janë ose jo të qenësishme kushtet ligjore për të fituar pronësinë me parashkrim fitues. Ndërsa pretendimet e tjera, të tilla si ato që kanë të bëjnë me vendndodhjen e sipërfaqes objekt material gjykimi, trajtuar me vendim të Komisionit të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave apo sipërfaqes së pretenduar të blerë, gëzuar apo në posedim nga paditësi, lidhen me vlerësimin dhe çmuarjen e provave, e drejtë dhe detyrë ekskluzive e gjykatave të faktit dhe jo me zbatimin e ligjit në kuptim të nenit 472 të Kodit të Procedurës Civile.

56

13. Pakica vlerëson se të dy kërkimet e pretendimet alternative për fitimin e pronësisë mbi truallin prej 571 m2 me anë të parashkrimit fitues, si me titull edhe pa titull, nuk gjejnë mbështetje në ligj.

14. Instituti i parashkrimit fitues me titull dhe ai pa titull, përveç dallimeve, kanë disa karakteristika të përbashkëta.

14.1. Në thelb, elementi i përbashkët i parashkrimit fitues me titull dhe atij pa titull është posedimi i qetë dhe pa ndërprerje i sendit.

(i) Për parashkrimin fitues me titull (sikurse parashikohet edhe nga neni 44 i dekretit “Mbi pronësinë”, nenit 91 i Kodit Civil viti 1982 dhe nenit 168 i Kodit Civil në fuqi), përveç posedimit te pandërprerë prej një periudhe kohe të caktuar në këto dispozita të sendit të paluajtshëm, kërkohet që të ekzistojë veprimi juridik për kalimin e pronësisë, veprim i cili nuk është i ndaluar nga ligji, si dhe ekzistenca e mirëbesimit, pra që fituesi i sendit nuk ka ditur ose nuk ka qënë i detyruar të dinte që personi nga i cili ka fituar sendin nuk ishte pronar ose që veprimi juridik për kalimin e pronësisë nuk ishte i vlefshëm.

(ii) Parashkrimi fitues me titull mbulon çdo lloj pavlefshmërie, si atë relative ashtu edhe atë absolute, sepse kjo është një mënyrë fitimi pronësie me anë të posedimit dhe një mënyrë primare e fitimit të pronësisë.

(iii) Por, gjithësesi, në parashkrimin fitues me titull, në çdo rast, veprimi juridik nuk duhet të jetë i ndaluar nga ligji.

14.2. Ndërsa fitimi i pronësisë me parashkrim fitues pa titull ka si element thelbësor dhe të vetëm ekzistencën e posedimit qetësisht dhe pa ndërprerje të sendit të paluajtshëm (sipas nenit 169 të Kodit Civil për 20 vjet). Natyrisht që sjellja gjatë këtij posedimi duhet të jetë njësoj sikur poseduesi të ishte pronar i sendit.

14.3. Sipas ligjit në fuqi, element tjetër i përbashkët për parashkrimin fitues, me ose pa titull, është se ai nuk gjen zbatim në rast se sendi është pronë publike e patjetërsueshme.

15. Në vështrimin historik, parashkrimi fitues me titull ka qënë i parashikuar edhe nga Dekreti nr.2083, datë 06.07.1956 “Mbi pronësinë“ (nenet 44-48), si dhe nga Kodi Civil i vitit 1982 (nenet 91 e 92). Ndërkohë që këto dy ligje, në dallim nga Kodi Civil në fuqi, nuk parashikonin fare parashkrimin fitues pa titull. Për rrjedhojë, parashkrimi fitues pa titull, mund të pretendohet vetëm për posedim të qetë e të pandërprerë të sendit prej 20 vjetësh duke filluar të ecë ky afat nga dita e hyrjes në fuqi të Kodit Civil (data 01.11.1994).

16. Nga ana tjetër, jo vetëm Kodi Civil në fuqi (neni 168), por edhe Kodi Civil i mëparshëm (neni 92)6 si dhe dekreti “Mbi pronësinë“ (neni 48)7, pavarësisht nga ndonjë element dallues mbi llojin e pronës shtetërore, parashikojnë ndalimin e fitimit të pronësisë me anë të parashkrimit fitues në rastet kur sendi është pronë shtetërore/publike.

16.1. Gjithashtu, duke filluar nga hyrja në fuqi e dekretit nr.4823, datë 02.03.1971 “Për mbrojtjen e tokës”, si dhe më pas me ligjin nr.5856, datë 21.02.1978 “Mbi mbrojtjen e tokës”, tjetërsimi i tokës dhe i trojeve ishte i ndaluar. Edhe Kushtetuta e vitit 1976 parashikonte shprehimisht se pronësia e tokës ishte e shtetit (nenet 18 dhe 19).

17. Në kuptim të legjislacionit të mësipërm, nga viti 1971 deri në vitin 1991, toka dhe trojet kanë qënë jashtë qarkullimit civil, ato nuk lejohej që të tjetërsoheshin apo të ishin pronë vetjake. Pra, çdo veprim juridik disponimi mbi tokën ishte i ndaluar nga ligji dhe, njëkohësisht, askush nuk mund të sillej si pronar me tokën.

18. Nisur nga parashtrimi i mësipërm i interpretimit të ligjit mbi institutin e parashkrimit fitues, neneve 168 e vijues të Kodit Civil në fuqi, neneve 91 e vijues të Kodit Civil të vitit 1981, neneve 44 e vijues të Dekretit nr.2083, datë 06.07.1956 “Mbi pronësinë”,

6 Neni 92 i Kodit Civil 1982: “Ndalohet fitimi i pronësisë në mënyrën e parashikuar në nenin 91 të këtij Kodi pronësia e një sendi që është pronë socialiste”.7 Neni 48 i Dekretit “Mbi Pronësinë”: “Nuk mund të fitohet me parashkrim fitues pronësia e një sendi që është pronë socialiste”.

57

etj., pakica arrin në përfundimin se shkaqet e parashtruara në rekurs nuk janë të mbështetura në ligj dhe vendimi i gjykatës së apelit duhej të mbetej në fuqi.

19. Duke patur parasysh se parashkrimi fitues pa titull nuk ishte i parashikuar përpara hyrjes në fuqi të Kodit Civil (01.11.1994), kjo rrethanë mjafton që të rrëzohet kërkimi e pretendimi i palës paditëse për fitimin e pronësisë me anë të parashkrimit fitues pa titull. Neni 169 i Kodit Civil kërkon një afat 20 vjeçar posedimi të qetë e të pandërprerë. Ndërkohë që, nga dita e hyrjes së tij në fuqi (1994) kur ky afat fillon të ecë e deri më sot, objektivisht, nuk janë plotësuar ende 20 vjet. Nga ana tjetër ky kalim kohe duhet të jetë i shoqëruar dhe me sjelljen si pronar, pa u vënë kjo sjellje në dyshim nga të tjerët.

20. Duke i’u kthyer çështjes konkrete, përsa i përket kërkimit e pretendimit të palës paditëse për fitimin e pronësisë me parashkrim fitues me titull, ai me të drejtë është rrëzuar nga gjykatat e faktit.

20.1. Në vitin 1976, kohë kur është kryer veprimi juridik për kalimin e pronësisë së banesës, sipas ligjit të kohës, toka ishte pronë e shtetit, ishte i ndaluar tjetërsimi i saj dhe sjellja si pronar mbi tokën. Pra kontrata e datës 06.09.1976, përsa i përket truallit, bën pjesë në ato veprime juridike që janë të ndaluara nga ligji, gjë që përjashton zbatimin e parashkrimit fitues me titull.

20.2. Po kështu, Dekreti nr.2083, datë 06.07.1956, “Mbi pronësinë” (neni 48) dhe Kodi Civil i vitit 1982 (neni 92) ndalojnë shprehimisht fitimin me parashkrim fitues (me titull) të sendit që është pronësi shtetërore. Një parashkrim të ngjashëm përmban edhe neni 168 i Kodit Civil në fuqi. Edhe për këtë shkak, duke qënë se në gjykim është vërtetuar që sipërfaqja e truallit prej 571 m2, pas vitit 1971 e në kohën kur janë kryer veprimet juridike ka qënë pronë e shtetit edhe kërkimi në padi e pretendimi në rekurs për fitimin e pronësisë me parashkrim fitues me titull nuk është i mbështetur në ligj.

21. Në lidhje me sipërfaqen nën banesë dhe atë funksionale, paditësi duhet të zgjidhte dhe përcaktonte drejt mjetin juridik për të mbrojtur pretendimin e tij.

21.1. Padia në shqyrtim ka për objekt fitimin e pronësisë mbi sipërfaqen prej 571 m2 me anë të parashkrimit fitues dhe bazohet në nenet 168 dhe 169 të Kodit Civil. Çdo kërkim tjetër i mbështetur në shkak tjetër juridik përbën padi të re.

22. Lidhur me pretendimet e tjera të parashtruara në rekurs, vlerësojmë se nuk lidhen me zbatimin e ligjit, por me vlerësimin dhe çmuarjen e provave nga gjykatat e faktit, gjë që nuk bën pjesë në objektin e gjykimit të Gjykatës së Lartë.

23. Në argumentim sa më sipër Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë duhej të linte në fuqi vendimin nr.104, datë 12.03.2007 të Gjykatës së Apelit Durrës.

Ardian Nuni

58




Besnik Imeraj KryesuesMajlinda Andrea Anëtare Mirela Fana AnëtareEdmond Islamaj Anëtar Guxim Zenelaj Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 07.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile me palë:

PADITËS: BESNIK ALLAMANI, në mungesëTË PADITUR: INSPEKTORIATI NDËRTIMOR DHE

URBANISTIK TIRANËINSPEKTORIATI NDËRTIMOR DHE URBANISTIK LEZHËINSPEKTORIATI NDËRTIMOR DHE URBANISTIK PRANË BASHKISË LAÇ, në mungesë

OBJEKTI I PADISË:Anullim akti nr.16, datë 10.03.2011, me nr.0000315 serie dhe nr.2, datë 10.03.2011 me nr.000002, sigurim padie.

Baza Ligjore: Nenet 324 e 325 të K.Pr.Civile, nenet 202 e vijues të K.Pr.Civile

dhe neni 329 i K.Pr.Administrative.

Gjykata e Shkallës së Parë Kurbin me vendimin nr.390/263, datë 21.04.2011, ka vendosur:

Deklarimin e moskompetencës për gjykimin e kësaj çështje.Dërgimin e akteve në gjykatën kompetente dhe konkretisht pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë.

Kundёr kёtij vendimi ka bёrё ankim të veçantë paditësi, i cili parashtron kёto shkaqe pёr prishjen e tij:

- Gjykata ka rrëzuar më parë kërkesën për moskompetencë dhe ka vendosur që çështja të gjykohet në Gjykatëne Shkallës së Parë Kurbin.

- Pas pranimit të kërkesës së paditësit për thirrjen si të paditur të INU Lezhë, gjykata, në bazë të nenit 327, mund të dërgonte çështjen në Gjykatën e Shkallës së Parë Lezhë dhe jo në atë Tiranë.

- Shkresat e paraqitura nga pala e paditur nuk përmbajnë treguesit e duhur formalisht, vetëm e nënshkruar, pa vulën e përkatëse.

59

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dёgjoi relatimin e gjyqtarit Guxim Zenelaj; dhe si bisedoi çështjen nё tёrёsi,

V Ë R E NVendimi nr.390/263, datë 21.04.2011 i Gjykatës së Shkallës së Parë Kurbin është i

bazuar në ligj, prandaj duhet të lihet në fuqi.Rezulton se paditësi Besnik Allamani, si administrator i shoqërisë “DEJVIS-BA”

shpk, ka kërkuar, anullimin e akteve nr.16, datë 10.03.2011 me nr.0000315 serie dhe nr.2, datë 10.03.2011 me nr.000002 të Inspektoriatit Ndërtimor dhe Urbanistik Kombëtar, me të cilat i është sekuestruar një mjet fadromë dhe është vendosur gjoba në shumën 2.000.000 lekë, pasi është konstatuar se shfrytëzonte pa leje shfrytëzimi në lumin Mat.

Gjykata e Shkallës së Parë Kurbin me vendimin nr.390/263, datë 21.04.2011 ka deklaruar moskompetencën për gjykimin e kësaj çështje dhe dërgimin e akteve në Gjykatën e Shkallës së Parë Tiranë, si gjykatë kompetente.

Me arsyetimin se, në bazë të nenit 43 të K.Pr.Civile, paditë kundër personit juridik ngrihen në gjykatën ku ai ka qendrën, po kështu në bazë të nenit 327 të K.Pr.Civile, paditë kundër një akti administrativ, shqyrtohen në seksionet administrative në gjykatën ku ka qendrën organi administrative. Dega e palës së paditur në Lezhë nuk rezulton që të ketë personalitet të sajin juridik. Pra, kompetente për gjykimin e çështjes është Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë.

Kundёr kёtij vendimi ka bёrё ankim të veçantë paditësi, i cili parashtron kёto shkaqe pёr prishjen e tij:

Gjykata ka rrëzuar më parë kërkesën për moskompetencë dhe ka vendosur që çështja të gjykohet në Gjykatën e Shkallës së Parë Kurbin;

Pas pranimit të kërkesës së paditësit për thirrjen si të paditur të INU Lezhë, gjykata, në bazë të nenit 327 të K.Pr.Civile, mund të dërgonte çështjen në Gjykatën e Shkallës së Parë Lezhë dhe jo në atë Tiranë;

Shkresat e paraqitura nga pala e paditur nuk përmbajnë treguesit e duhur formalisht, vetëm e nënshkruar, pa vulën e përkatëse.

Ky Kolegj, në të kundërt me çfarë pretendohet në ankimin e paraqitur, vlerëson të drejtë vendimin e Gjykatës së Shkallës së Parë Kurbin, i cili është marrë në zbatim të dispozitave procedurale, neneve 43 e 327 të K.Pr.Civile dhe pikërisht:

Nenit 43 të K.Pr.Civile:

Kur i padituri është person juridik, paditë ngrihem në gjykatën e vendit ku personi juridik ka qendrën e tij.

Paditë që rrjedhin nga marrëdhënie juridike me një degë ose agjenci lokale të personit juridik, mund të ngrihen edhe në gjykatën ku ka qendrën dega ose agjencia, si dhe në gjykatën e shkallës e shkallës së parë ku personi juridik ka një ndërtesë me aktivitet ose një përfaqësues të autorizuar që të paraqitet në gjykim për objektin e padisë.

Nenit 327 të K.Pr.Civile:

Padia kundër një akti administrativ shqyrtohet nga seksioni përkatës i gjykatës, në zonën e së cilës ka qendrën organi adminsitrativ ndaj të cilit drejtohet padia. Kur padia paraqitet në gjykatën, në territorin e së cilës ka qendrën organi administrativ, kjo ja dërgon jo më vonë se tri ditë gjykatës ku është krijuar seksioni për gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative.

Rezulton që aktet objekt gjykimi, janë nxjerrë nga INUK, dhe meqënëse ky organ administrativ e ka qendrën në qytetin e Tiranës, kompetenca tokësore për gjykimin e kësaj çështjeje i takon Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë.

60

Duke ju referuar nenit 3 të ligjit nr.9780, datë 16.07.2007 “Për Inspektimin e Ndërtimit” (i ndryshuar), i cili bën fjalë për organizimin e inspektimit ndërtimor njihen vetëm tre lloje inspektoriatesh ndërtimore, të cilat janë: Inspektoriati Ndërtimor e Urbanistik i bashkisë/komunës, Inspektoriati Ndërtimor i Qarkut dhe Inspektoriati Ndërtimor Urbanistik Kombëtar dhe nuk kanë asnjë lidhje varësie nga njëri tjetri, prandaj edhe për vendimet e secilit prej tyre lejohet ankim në gjykatë.

Në këto kushte, çështja me të drejtë i është dërguar për kompetencë Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë, si gjykatë kompetente për gjykimin e çështjes.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatёs sё Lartё, mbёshtetur nё nenin 485/a tё K.Pr.Civile,

V E N D O S ILënien në fuqi të e vendimit nr.390/263, datë 21.04.2011 tё Gjykatës së Shkallës së

Parë Kurbin.

Tiranё, mё 07.07.2011

61


VENDIM NЁ EMЁR TЁ REPUBLIKЁS


Besnik Imeraj KryesuesArdian Nuni AnëtarMajlinda Andrea AnëtareMirela Fana Anëtare Guxim Zenelaj Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 07.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile, që i përket:

PADITËS: BASHKËSIA E FSHATIT NIVICËTË PADITUR: AGJENCIA E KTHIMIT DHE

KOMPENSIMIT TË PRONAVE

OBJEKTI I PADISË:

Shfuqizim i vendimit nr.244, datë 07.09.2007 të palës së paditur.

Baza Ligjore: Nenet 32/a, 324/a e vijues të K.Pr.Civile, neni 18, i ligjit nr.9235, datë 29.07.2004

“Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, i ndryshuar.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, me vendimin nr.7153, datë 28.07.2008, ka vendosur:

Rrëzimin e padisë.

Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.786, datë 15.06.2009, ka vendosur:LënIen në fuqi të vendimit nr.7153, datë 20.07.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Kundër vendimit nr.786, datë 15.06.2009 të Gjykatës së Apelit Tiranë dhe vendimit nr.7153, datë 28.07.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë ka bërë rekurs paditësi, i cili ka kërkuar “Prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit Tiranë dhe vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe dërgimin e çështjes për rigjykim në shkallë të parë me tjetër trup gjykues, duke parashtruar shkaqet:

- Gjykata e apelit e ka paragjykuar çështjen.- Paditësat janë trashëgimtarë të një numri ish-bashkëpronarësh, banorë të fshatit

Nivicë…, që kanë pretenduar se trashëgimlënësit kanë qënë bashkëpronarë në pjesë të një sipërfaqe toke të ndarë në pyll dhe kullotë me vendndodhje dhe madhësi të përcaktuar. Përjashto trojet e kthyera me vendime të veçanta të KKK Pronave, përfaqësuesit e paditësave kanë kërkuar kthimin dhe kompensimin në tërësi për të gjithë sipërfaqen e gjendjes aktuale dhe kritereve të ligjit.

62

- Të dyja gjykatat nuk kanë marrë në konsideratë fakte dhe rrethana të çështjes …, duke reduktuar çështjen vetëm në zgjidhjen e problemit ligjor të vlefshmërisë së titujve të pronësisë të trashëguara prej kohës së sundimit të Turqisë.

- As AKK Pronave, por edhe as Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë nuk kanë konsideruar gabim legjitimitetin e palës tonë. Kërkesën e AKKP në gjykim në shkallë të parë për moslegjitimitetin tonë nuk e ka pranuar ajo gjykatë.

- Kthimi i pronave nuk është mënyrë fitimi pronësie …….qëndrim që e kanë mbajtur Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë në Vendimin Unifikues nr.24, datë 13.02.2002. Sipas nenit 200/d të K.Civil çdo bashkëpronar ka të drejtë të kërkojë jo vetëm kthimin e pjesës së tij por të sendit të përbashkët, me kusht që ky t’u dorëzohet të gjithë bashkëpronarëve.

- Ka dy vendime të K.Ministrave që janë shprehur për zgjidhjen e bashkëpronësisë së këtyre pronave në favor të banorëve të fshatit Nivicë.

- Në kohën e mëparshme gjykimi i padisë ka shkuar deri në Gjykatën e Diktimit dhe ka qënë për pavlefshmëri akti noterial të detyrimit dhe nuk është gjykuar ndonjë padi pronësie.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtares Majlinda Andrea; dhe pasi e analizoi e diskutoi çështjen

në tërësi,

V Ë R E NI. Rrethanat e çështjes

1. Nga materialet e dosjes gjyqësore rezulton se paditësat Vladimir Kumi, Arben Leka dhe Arjan Dhimetika janë shtetas që sillen në cilësinë e përfaqësuesit të subjektit “Bashkësia e fshatit Nivicë” duke qenë Anëtarë të Asamblesë së Bashkëpronarëve të fshatit Nivicë, Sarandë, të identifikuar në këtë cilësi në prokurën e përgjithëshme nr.4729 rep., 1045 kol., datë 20.04.2004, noter Thoma T.Kaçi, Sarandë.

2. Këta shtetas kanë pretenduar se kjo bashkësi ka në pronësi të saj kolektive (bashkëpronësi e të gjithë shtetasve pjesë përbërëse e kësaj bashkësie), disa prona të ndodhura në vendin e quajtur Heremec dhe nga kjo cilësi dhe mbi këtë pretendim i janë drejtuar organeve kompetente administrative për kthimin dhe kompensimin e pronave, duke kërkuar njohjen dhe kthimin ose kompensimin e pronës, duke e pretenduar se këto prona kanë qënë në bashkëpronësi të tyre para vitit 1944.

3. Fillimisht, për të plotësuar provat për në KKK Pronave, paditësit i janë drejtuar Gjykatës së Rrethit Sarandë me kërkesë padi dhe kanë kërkuar gjyqësisht njohjen ish-bashkëpronarë mbi këto prona: a) një tokë e llojit “Kullotë” e ndodhur në vendin e quajtur “Heremec”, me sipërfaqe prej 1500 strem; b) mbi kullotën e quajtur Dardhë e Poshtëme me sipërfaqe prej 400 strem; c) mbi kullotën Dardhë e sipërme më sipërfaqe prej 1500 strem, për 129 pjesë të ish-pronarëve të fshatit Nivicë të ndodhura brenda vijës së verdhë të këtij fshati.

4. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Sarandë, me vendimin nr.441, datë 10.05.1996, ka vendosur: “Njohjen e ish-bashkëpronësisë mbi kullotën “Heremec”, me kufizimet: P - Manastiri i Kakomesë; L - Dardhë e Sipërme; V - Kullotë Volldër; J - Deti.

Mbi kullotën Dardhë e Sipërme e kufizuar: V - Kullota Vollodër; J - Deti; P - Sinastruga; L - Potro Edën (Saranda).

Mbi kullotën Dardhë e Poshtme me kufizimet: V - kullotë Vollodër; J - Deti; P - Dardhë e Sipërme; L - Potro Edën (Saranda), gjithsej me sipërfaqen e tokës prej 250 ha e ndodhur brenda vijës kufizuese të ish-pronarëve (renditën në vijim 226 shtetas)”.

5. Në këtë gjykim ka qenë thirrur si palë e paditur Seksioni i Financës Sarandë.

63

6. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Sarandë, me vendimin nr.20, datë 06.09.1996, ka bërë saktësimin e vendimit nr.441, datë 10.05.1996 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Sarandë, duke përcaktuar bashkëpronarët dhe aksionet për secilin bashkëpronar.

7. Në këtë vendim gjykata arriti me arsyetimin se: “Gjatë gjykimit të çështjes u provua se me urdhërin e Vilajetit të Lartë nr.579, datë 10.12.1291 (që i përket datës 2 dhjetor 1875), u është shitur nga çifliqet mbretërore kundrejt çmimit të financës (shtetit) ish-pronarëve të fshatit Nivicë, midis të tjerash kullota “Heremec”, Dardhë e Sipërme dhe Dardhë e Poshtme, të cilat kanë qënë të ndara në 129 pjesë, fakt ky që konfirmohet nga Arkiva e Shtetit, lëshuar nga Zyra e Kadastrës Delvinë, datë 10.10.1928, dokument në gjuhën turke. Po kështu edhe nga dokumenti tjetër zyrtar, akt dhurimi i Sarandës, bërë në datën 24 Mars 1937 në favor të Mbretit Zogu i Parë, marrë nga Arkiva e Shtetit, ku përcaktohet hollësisht prona e tij, rezulton se pronat e tij nga perëndimi kufizohen me kurrizet e brigjeve që quhen Dardhë e Sipërme dhe e Poshtme, që ndajnë kufirin e Sarandës me Nivicë - Bubarin e që arrijnë deri në limanin e vogël. Po kështu edhe nga dokumenti i marrë nga Arkiva e Shtetit, e cila është dokument pronësie, konfirmohet që i është shitur prej qeverisë otomane banorëve 129 pjesë në datën 02.11.1924”.

8. Paditësit i janë drejtuar me kërkesë ish-Komisionit Shtetëror Vendor të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave të Qarkut Vlorë duke kërkuar kthimin e pronës unike me sipërfaqe dhe zë kadastral si vijon: 250 ha tokë truall dhe 3055 ha pyll e kullotë (duke hequr dorë nga kërkimi për 1019 ha tokë bujqësore, e ndarë në 129 pjesë).

9. Lidhur me këtë kërkesë, ish-KVKK Pronave Qarku Vlorë, është shprehur me dy vendime të veçanta.

9.1 Me vendimin nr.203, datë 18.07.2006, KVKK Pronave të Qarkut Vlorë ka vendosur:

“Të njohë të drejtën e bashkëpronësisë subjektit të shpronësuar, bashkëpronarëve të fshatit Nivicë (sipas vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Sarandë nr.20, datë 06.09.1996) për një sipërfaqe tokë truall 240 ha dhe kullotë 10 ha, gjithsej 250 ha, sipas vendimit nr.441, datë 10.05.1996 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Sarandë”.

Të kompensohen ish-pronarët për sipërfaqen e tokës truall 240 ha dhe kullotë 10 ha, sipas nenit 11 të ligjit nr.9235, datë 29.07.2004”.

9.2 Me vendimin nr.204, datë 18.07.2006, KVKK Pronave të Qarkut Vlorë ka vendosur:

“.. të mos njohë të drejtën e pronësisë së trashëgimtarëve të subjektit “Bashkësia e fshatit Nivicë”, për një sipërfaqe 3055 ha tokë pyll e kullotë”.

10. Kundër vendimit nr.203, datë 18.07.2006 dhe vendimit nr.204, datë 18.07.2006 të KVKK Pronave të Qarkut Vlorë, paditësat kanë bërë ankim në AKK Pronave.

10.1 AKK Pronave, me vendimin nr.244, datë 07.09.2007 ka vendosur: “1. Shfuqizimin e vendimit nr.203, datë 18.07.2006 të KVKK Pronave të Qarkut Vlorë duke mos iu njohur e drejta e bashkëpronësisë fshatit Nivicë. 2. Lënien në fuqi të vendimit nr.204, datë 18.07.2006 të KVKK Pronave të Qarkut Vlorë”.

10.2 Në këtë vendim AKK Pronave ka arritur me arsyetimin se: “a) Vendimet nr.441, datë 10.05.1996 dhe nr.20, datë 06.09.1996 të Gjykatës së Rrethit Sarandë, nuk kanë bashkëlidhur planvendosje të pronës së njohur, gjë e cila do të jepte përshkrimin e qartë të vendndodhjes, pozicionin dhe sipërfaqen e saj. Konstatohet se në pjesën vendosëse mbi njohjen e bashkëpronësisë në vendin e quajtur Heremec, Dardhë e Sipërme dhe Dardhë e Poshtme, ka mospërputhje të kufijve të këtyre kullotave me ato të paraqitura në dokumente arkivore (proces verbalet mbi shkeljen e kufijve, skicave, etj.). b) Nga dokumentacioni pretendohet se është fituar pronësia mbi kullotën Heremec 1500 strem=1500 dynym, është regjistruar në të njëjtën fletë regjistri kadastral sikurse Pylli Prodan, mbi të cilin janë shprehur vazhdimisht dyshime nga ana e nëpunësve të ndryshëm të shtetit, që kulmojnë me

64

raportin e Kryeinspektorit të Oborrit Mbretëror, drejtuar Mbretit Zog, ku theksohet se në regjistrat kadastralë janë bërë ndërhyrje dhe konsiderimin e kësaj kullote si shtetërore. c) Nga dokumentacioni arkivor nuk kemi të dhëna në lidhje me veprimet e mëtejshme të ndërmarra nga Mbreti Zog. E vetmja shkresë zyrtare që i rikthehet problemit të kullotës, është shkresa e përfaqësuesit ligjor të Ministrisë së Financave, i cili i propozon Ministrit hapjen e një padie rivendikimi për kullotën Heremec. Ministri i Financave, me shkresën nr.853/2, datë 09.02.1939, drejtuar Drejtorisë së Financave Gjirokastër, i ka kërkuar ngritjen e padisë së rivendikimit kundër banorëve që kanë regjistruar kullotën shtetërore Heremec, në emrin e vet. d) Nga dokumentacioni arkivor, gjendet e provuar se kullota Heremec përbëhet nga 7 Heremecë të tjerë të vegjël, ku ndërmjet tyre është Dardha e Sipërme dhe Dardha e Poshtme. Rezulton se nuk ka dokumentacion të vjetër ligjor mbi mënyrën e fitimit të pronësisë mbi pasurinë e pretenduar Dardhë e Sipërme dhe Dardhë e Poshtme. Për këto pasuri, objekti i pretendimit mbështetet vetëm mbi vendimin nr.441, datë 10.05.1996 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Sarandë, disa vërtetime hipotekore individuale të 4-5 personave, në të cilat citohet se këta kanë patur në pronësi të tyre një pjesë të këtyre pasurive”.

11. Pala paditëse, duke mos qënë dakord me vendimin nr.244, datë 07.09.2007 të AKK Pronave, në datën 08.11.2007 i është drejtuar me padi gjykatës dhe ka kërkuar shfuqizimin e tij.

12. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, me vendimin nr.7153, datë 28.07.2008, ka vendosur: “Rrëzimin e padisë”.

12.1 Në këtë vendim gjykata ka arritur me arsyetimin se: “Vendimi nr.441, datë 10.05.1996 i Gjykatës së Rrrethit Gjyqësor Sarandë është i detyrueshëm përsa i përket përshkrimit të mënyrës së fitimit të pronësisë nga paditësi pasi një gjë e tillë është vërtetuar, por jo për njohjen, kthimin apo kompensimin e pronës, pasi kjo nuk është në kompetencën e gjykatës. [...]. Veprimi juridik i shitjes së pasurisë së paluajtshme nga ana e qeverisë otomane është një veprim nul (ab ibitio) dhe që nuk mund të sjellë pasoja juridike. Për rrjedhojë as paditësave dhe as ndonjë personi tjetër nuk mund t’i lindë e drejta e pronësisë mbi bazën e ndonjë vendimi apo veprimi juridik të ndonjë pushtuesi të përkohshëm të trojeve shqiptare. [...]. Pala paditëse nuk arriti të provojë me dokumenta ekzistencën e një titulli pronësie të vlefshëm dhe për rrjedhojë nuk mund të përfitojë nga parashikimet e ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronave”.

13. Kundër këtij vendimi ka bërë ankim në Gjykatën e Apelit Tiranë paditësi, duke kërkuar ndryshimin e këtij vendimi.

14. Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.786, datë 15.06.2009, ka vendosur: “Lënien në fuqi të vendimit nr.7153, datë 20.07.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë”.

14.1 Në këtë vendim gjykata e apelit ka arritur me arsyetimin se: “Subjekti “Bashkësia e fshatit Nivicë” nuk ka pasur asnjë tagër të pretendonte të drejta civile përpara KVKK Pronave pranë Qarkut Vlorë. [...]. AKK Pronave nuk duhej të ishte shprehur përpara një subjekti që nuk legjitimohet si pjesëmarrës në një procedurë administrative”.

Ligji i zbatueshëm

15. Ligji nr.8588, datë 15.03.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, Dispozitat e Kodit të Procedurës Civile.

16. Neni 12, i ligjit nr.8588 datë 15.03.2000, në të cilin përcaktohet se:“Kolegjet e Gjykatës së Lartë gjykojnë ankimet për çështje gjyqësore sipas rregullave

të parashikuara në Kodin e Procedurës Civile dhe në Kodin e Procedurës Penale”.

65

17. Dispozitat e Kodit të Procedurës Civile, neni 442: “Mjetet për t'u ankuar ndaj vendimeve të gjykatave janë: Ankimi në gjykatën e apelit, rekursi në Gjykatën e Lartë, kërkesa për rishikim”.

18. Neni 442/b: “Rekursi është akti me të cilin palët ose pjesëmarrësit e tjerë në proces parashtrojnë kundërshtimet e tyre ndaj vendimit të gjykatës së shkallës së parë ose të apelit në Gjykatën e Lartë, sipas rregullave të përcaktuara në këtë Kod”.

19. Neni 472: “Vendime ndaj të cilave mund të ushtrohet rekurs “Vendimet e shpallura nga gjykata e apelit dhe ato të gjykatës së shkallës së parë, në rastet që përcaktohen nga ky Kod, mund të ankimohen me rekurs në Gjykatën e Lartë vetëm kur:

a) nuk është respektuar ose është zbatuar keq ligji;b) ka shkelje të rënda të normave procedurale (neni 467 i këtij Kodi)”.20. Ligj nr.9235, datë 29.07.2004 “Per kthimin dhe kompensimin e pronës”, në të

cilin parashikohet si më poshtë:20.1. Neni 2: “Çdo subjekt i shpronësuar ka të drejtë të kërkojë, në përputhje me këtë

ligj, të drejtën e pronësisë, në rast se i është hequr sipas akteve ligjore, nënligjore, vendimeve penale të gjykatave ose të marrë me çdo mënyrë tjetër të padrejtë nga shteti nga data 29.11.1944, si dhe kthimin ose kompensimin e pronës”.

Neni 3: PërkufizimeNë zbatim të këtij ligji, termat e mëposhtëm kanë këto kuptime:1. “Kompensim” nënkupton shpërblimin e drejtë, sipas vlerës së tregut në momentin e

njohjes së shpërblimit, të kryer sipas këtij ligji;2. “Pronë” nënkupton një send të paluajtshëm, sipas përcaktimit në Kodin Civil;3. “Subjekt i shpronësuar” nënkupton personat juridikë ose fizikë apo trashëgimtarët e

tyre, prona e të cilëve është shtetëzuar, shpronësuar, konfiskuar ose e marrë me çdo mënyrë tjetër të padrejtë nga shteti;…..”.

Neni 6: “1. Subjekteve të shpronësuara u njihet e drejta e pronësisë dhe u kthehen pa kufizim pronat e paluajtshme, me përjashtim të tokës bujqësore, e cila kthehet ose kompensohet deri në 60 ha dhe kur në këtë ligj përcaktohet ndryshe…..”.

II. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson

21. Se ankimi, mbi të cilin është vënë në lëvizje Gjykata e Lartë nuk përmban shkaqe që të çojnë në cënimin e vendimit nr.786, datë 15.06.2009 të Gjykatës së Apelit Tiranë.

8. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi nr.786, datë 15.06.2009 i Gjykatës së Apelit Tiranë, me të cilin është lënë në fuqi me tjetër arsyetim vendimi i gjykatës së shkallës së parë që ka rrëzuar padinë, është marrë në respektim të ligjit procedurial e material.

9. Në shqyrtim të akteve të ndodhura në dosjen gjyqësore, objektit të mosmarrëveshjes, pretendimeve të parashtruara në gjykime nga palët, shkaqeve të rekursit, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në interpretim të dispozitave ligjore të Kodit të Procedurës Civile dhe të legjislacionit për pronat të zbatueshme për rastin konkret, arrin në konkluzionin se gjykata e apelit ka arritur në përfundim të drejtë.

10. Pala paditëse, subjekti Bashkësia e fshatit Nivicë, është paraqitur në gjykim si përfaqësuese e 129 familjeve të fshatit Nivicë Sarandë, duke pretenduar se këtij subjekti i është shkelur e drejta e pronësisë mbi tokën, konkretisht kullotat Heremec dhe Prodan, nga vendimi i AKKP nr.244, datë 07.09.2007.

11. Gjykata e apelit ka arsyetuar drejt në vendim, përsa i përket legjitimimit të palës paditëse për të kërkuar njohjen dhe kthimin e pronës së pretenduar në fshatin Nivicë, duke arritur në përfundimin se pala paditëse nuk ka qenë kurrë subjekt i së drejtës dhe mbajtës i asnjë të drejte, duke përfshirë edhe të drejtën e pronësisë së pretenduar në padi.

66

12. Me të drejtë gjykata e apelit, pasi ka analizuar në tërësi të gjitha provat e paraqitura nga palët, ka konkluduar se në mungesë të dokumentacionit për vërtetimin e pronësisë së subjektit, kanë kërkuar ta vërtetojnë gjyqësisht pronësinë dhe Gjykata e Rrethit Gjyqësor Sarandë, me vendimin nr.441, datë 10.05.2006, ka vërtetuar faktin e bashkëpronësisë së 226 shtetasve dhe po ajo gjykatë me vendimin nr.20, datë 06.09.2006 ka saktësuar vendimin e mësipërm, duke përcaktuar konkretisht ish pronarët dhe pjesët e tyre takuese, duke ardhur kështu në përfundimin se në rastin kur nga vendimi i vërtetimit të faktit të pronësisë nga gjykata e rrethit rezulton se është vërtetuar fakti i pronësisë së 226 shtetasve konkretë, madje dhe janë përcaktuar pjesët e tyre, pala paditëse nuk ka patur asnjë tagër të pretendonte të drejta pronësie për subjektin “Bashkësia e fshatit Nivicë”.

13. Nga aktet e shqyrtuara nga gjykatat e faktit nuk ka rezultuar që të ketë ekzistuar e njohur ligjërisht ndonjë subjekt me emërtimin e palës paditëse, që të mbarte të drejta pronësie. Kështu që ky subjekt në mungesë të ndonjë akti që të provojë formimin, regjistrimin e tij si subjekt i së drejtës, nuk mund të mbartë tagra për përfaqësimin në gjykim për ata persona që u është vërtetuar bashkëpronësia mbi pronat e pretenduara nga pala paditëse si subjekt.

14. Ky Kolegj konstaton se në vendimin nr.244, datë 07.09.2007, është evidentuar se me vendime të veçanta, Komisioni i Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Sarandë është shprehur për pronësinë e shtetasve të veçantë mbi sipërfaqe toke, që ndodhen brenda sipërfaqes së pretenduar nga pala paditëse si subjekt. Janë 13 vendime të ndryshme, që u përkasin familjeve të veçanta, si Dhimërtika, Gjoka, Papadhima, Bodini, Leka, Premti, Papagjika, Muzhaqi, Baxheri, për të cilat është disponuar nga K.K.K.P. Sarandë për sipërfaqe të ndryshme, të cilat janë të përfshira brenda gjithë sipërfaqes në tërësi të Kullotës Heremec e Pyllit Prodan, subjekte të cilat kanë kërkuar individualisht njohjen dhe kthimin e pronës.

15. Nga aktet në dosje rezulton gjithashtu se për disa sipërfaqe toke, pjesë e Kullotës Heremec, Dardhë e Sipërme e Dardhë e Poshtme, janë kryer në periudha të ndryshme, para vitit 1939 deri në vitin 1943, veprime për shitjen e pronës, duke paraqitur nota transkriptimi të veçanta, si ajo e vitit 04 Fruer 1943 në favor të Kozma Gurma kundra Elena Gjinit, ku tregohet se Elena Gjini i ka shitur Kozma Gurmës dhe të bijve të tij 25.056 m2 të një copë are e ndodhur në vendin “Dardhë” të Katundit Nivicë-Bubar me përshkrimin përkatës, apo notë transkriptimi e vitit 03 Qershor 1942 në favor të Koço Gjokës kundër Themistokli ose Misto Papadhima, Notë transkriptimi datë 06.10.1931 në favor të Kosta Bodinit kundra Kalina Bodinit, notë transkriptimi datë 29 Mars 1943 në favor të Thoma Premti kundër Kiço Nika, Kana Kostëdhima, Stefan Kostëdhima, etj., nota transkriptimi ku pasqyrohen edhe sipërfaqet e shitura të tokës vendndodhjet dhe kufizimet, të cilat përkojnë me sipërfaqen e pronës që pretendon pala paditëse, subjekti “ Bashkësia e Fshatit Nivicë”.

16. Pala paditëse nuk rezulton që, në mbështetje të ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për Kthimin dhe Kompensimin e Pronës”, konkretisht të neneve 2, 3, të ketë paraqitur ndonjë akt të shtetëzimit, shpronësimit, konfiskimit apo marrjes në ndonjë formë tjetër të pronës së pretenduar pikërisht këtij subjekti, Bashkësia e Fshatit Nivicë”, në mënyrë që të legjitimohej të kërkonte si i tillë e të përfitonte nga rregullimet e këtij ligji.

17. Përsa më sipër, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi nr.786, datë 15.06.2009 i Gjykatës së Apelit Tiranë duhet të lihet në fuqi.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 485/a të K.Pr.C.,

V E N D O S I Lënien në fuqi të vendimit nr.786, datë 15.06.2009 të Gjykatës së Apelit Tiranë.

Tiranë, më 07.07.2011

67




Besnik Imeraj KryesuesArdian Nuni AnëtarMajlinda Andrea Anëtare Mirela Fana AnëtareGuxim Zenelaj Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 07.07.2011 mori në shqyrtim çështjen civile me palë:

PADITËS: SHOQËRIA "SEAMENT ALBANIA" SHPK, përfaqësuar nga av.Sokol Elmazaj dhe Erinda Ballanca

E PADITUR: DEGA E TATIM PAGUESVE TË MËDHENJKOMISIONI I APELIMIT TATIMOR, përfaqësuar nga avokati i shtetit Kadri Skera

OBJEKTI I PADISË:Shfuqizim i pjesshëm i pikës 2 tatim fitimi

i Njoftimit të Vlerësimit Tatimor nr.2698.5, datë 11.08.2004 duke zvogëluar detyrimin e tatimit mbi fitimin

vendosur nga Dega e Tatim Paguesve të Mëdhenj prej 30.380.150 lekë për një shumë prej 12.283.399 lekë,

duke mbetur detyrimi në shumën 18.096.751 lekë.Shfuqizimin e pjesshëm të vendimit nr.123, datë 12.11.2004

të Komisionit të Apelimit Tatimor njoftuar me shkresën nr.120.1, datë 18.11.2004,

mbi mënyrën e llogaritjes së amortizimit.Baza Ligjore: Neni 22 i Ligjit nr.8438, datë 28.12.1999

"Për Tatimin mbi të ardhurat", neni 55 i Ligjit nr.8560, datë 22.12.1999

"Për procedurat tatimore" Udhëzimi nr.3, datë 11.02.2002 “Për Tatimin mbi të ardhurat",

neni 324 e vijues të K.Pr.Civile.

Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë me vendimin nr.3902, datë 30.06.2006, ka vendosur:

Rrëzimin e kërkesë padisë.

68

Gjykata e Apelit Tiranë me vendimin nr.1085, datë 26.09.2007 ka vendosur :Ndryshimin e vendimit nr.3902, datë 30.06.2006 të Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë dhe pranimin e kërkesë padisë. Shfuqizimi i pjesshëm i pikës 2 Tatimfitimi i Njoftimit të Vlerësimit Tatimore nr.2698.5, datë 11.8.2004 si dhe shfuqizimin e pjeshëm i vendimit nr.123, datë 12.11.2004 i Komisionit të Apelimit Tatimor, duke zvogluar detyrimin e tatimit mbi fitimin, vendosur nga i padituri Dega e Tatim Paguesve të Mëdhenj, nga 30.380.150 në shumën 18.096.751 lekë.

Kundër këtij vendimi kanë bërë rekurs pala e paditur Njësia e Tatimpaguesve të

Mëdhenj dhe Avokatura e Shtetit, të cilët kanë kërkuar prishjen e tij, duke parashtruar këto shkaqe:

- Detyrimi tatimor që ankimohet nga pala paditëse ka të bëjë me mosnjohjen e shpenzimeve të amortizimit të kryera për vitin 2001 dhe 2002, në masën e deklaruar nga shoqëria. Për llogaritjen e amortizimit të aktiveve të qëndrueshme nga pala paditëse është aplikuar norma e amortizimit 20% në vit, ndërsa sipas organeve tatimore kjo normë duhet të jetë 5% në vit.

- Ky rezultat i organeve tatimore mbështetet në nenin 22, pika 3 e ligjit 8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të Ardhurat”, sipas të cilit: “Kostot e blerjes ose ndërtimit, kostot e përmirësimit, rinovimit dhe rikonstruksionit të ndërtesave, të konstruksioneve dhe makinerive e pajisjeve me afat të gjatë shërbimi, amortizohen veçmas, në mënyrë lineare, me 5%”.

- Sipas pikës 3.7.2 të Udhëzimit nr.3, datë 11.02.2002 “Për tatimin mbi të ardhurat”, kostot e blerjes ose ndërtimit, kostot e përmirësimit, rinovimit dhe rikonstruksionit të ndërtesave, si dhe kostot e konstruksioneve, makinerive e pajisjeve me afat përdorimi më të madhe se 20 vjet, të trupëzuara me ndërtesat ose tokën, si p.sh. ashensorët, konstruksionet matalike pjesë e ndërtesës, vinça, makineri e pajisje transmisioni, etj. Norma e amortizimit të këtyre aktiveve është 5%. Po në këtë mënyrë amortizohen edhe impiantet e ndryshme të transportimit si; ujësjellësit, naftësjellësit, gazsjellësit, linjat hekurudhore, linjat e tensjonit të lartë, teleferikët, etj., të ngjashëm me to.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dёgjoi relatimin e gjyqtarit Guxim Zenelaj; avokatin e shtetit, Kadri Skera, i cili

kërkoi prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës parë; përfaqësuesit e palës paditëse, të cilët kërkuan lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së apelit; dhe si bisedoi çështjen nё tёrёsi,

V Ë R E NVendimi nr.1083, datë 26.09.2007 i Gjykatës së Apelit Tiranë është i bazuar në ligj,

prandaj duhet të lihet në fuqi.Rezulton se, pas një kontrolli të ushtruar pranë palës paditëse, Shoqëria “Seament

Albania”, ka dalë njoftimi i vlerësimit tatimor nr.2698.5 prot., datë 11.08.2004 (detyrimet për TVSH, Tatim Fitimin dhe gjobat përkatëse), i bazuar në raport kontrollin datë 15.03.2004.

Pala paditëse ka kërkuar rishqyrtimin e vlerësimit tatimor dhe Dega e Tatim Paguesve të Mëdhenj më datën 29.09.2004 ka vendosur të lerë në fuqi të gjitha detyrimet tatimore të vendosura. Sipas saj, mosnjohja e shpenzimeve të aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara (vinçit të shkarkimit, makinerisë së ambalazhimit dhe sillove) me normë amortizimi 20% në vit, bazohet në nenin 22 të ligjit nr.8438, datë 28.12.1998 dhe udhëzimit të të Ministrit të Financave nr.1, datë 11.02.2004, ku përcaktohet se norma e amortizimit për këtë grup

69

aktivesh që janë të trupëzuar me tokën është 5% në vit. Prandaj, klasifikimi i këtyre shpenzimeve të panjohura prej grupit të kontrollit është i drejtë dhe ligjor.

Pala paditëse ka paraqitur ankim pranë Komisionit të Apelimeve Tatimore në Ministrinë e Financave, i cili me vendimin nr.123, datë 12.11.2005, ka lënë në fuqi (ka pranuar pjesërisht ankesën përsa i përket amortizimit të makineri pajisjeve pirunj) vendimin e Degës së Tatim Paguesve të Mëdhenj. Më pas, pala paditëse i është drejtuar gjykatës, për kundërshtimin e akteve në rrugë gjyqësore.

Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë me vendimin nr.3902, datë 30.06.2006 ka rrëzuar kërkesëpadinë. Ky vendim është ndryshuar nga Gjykata e Apelit Tiranë, duke u vendosur shfuqizimi i pjesshëm i pikës 2 i tatimfitimit të njoftimit të vlerësimit tatimor nr.2698.5, datë 11.08.2004, si dhe shfuqizimin e pjesshëm të vendimit nr.123, datë 12.11.2004 i Komisionit të Apelimit Tatimor, duke zvogëluar detyrimin e tatimit mbi fitimin, vendosur nga i padituri Dega e Tatim Paguesve të Mëdhenj, nga 30.380.150 lekë në shumën 18.096.751 lekë.

Kundër këtij vendimi kanë bërë rekurs pala e paditur, Njësia e Tatimpaguesve të Mëdhenj dhe Avokatura e Shtetit, të cilët kanë kërkuar prishjen e tij, duke parashtruar këto shkaqe:

Detyrimi tatimor që ankimohet nga pala paditëse ka të bëjë me mosnjohjen e shpenzimeve të amortizimit të kryera për vitin 2001 dhe 2002, në masën e deklaruar nga shoqëria. Për llogaritjen e amortizimit të aktiveve të qëndrueshme nga pala paditëse është aplikuar norma e amortizimit 20% në vit, ndërsa sipas organeve tatimore kjo normë duhet të jetë 5% në vit;

Ky rezultat i organeve tatimore mbështetet në nenin 22, pika 3 e ligjit 8438, datë 28.12.1998, “Për tatimin mbi të Ardhurat”, sipas të cilit: “Kostot e blerjes ose ndërtimit, kostot e përmirësimit, rinovimit dhe rikonstruksionit të ndërtesave, të konstruksioneve dhe makinerive e pajisjeve me afat të gjatë shërbimi, amortizohen veçmas, në mënyrë lineare, me 5%”;

Sipas pikës 3.7.2 të Udhëzimit nr.3, datë 11.02.2002, “Për tatimin mbi të ardhurat”, kostot e blerjes ose ndërtimit, kostot e përmirësimit, rinovimit dhe rikonstruksionit të ndërtesave, si dhe kostot e konstruksioneve, makinerive e pajisjeve me afat përdorimi më të madhe se 20 vjet, të trupëzuara me ndërtesat ose tokën, si p.sh. ashensorët, konstruksionet matalike pjesë e ndërtesës, vinça, makineri e pajisje transmisioni, etj. Norma e amortizimit të këtyre aktiveve është 5%. Po në këtë mënyrë amortizohen edhe impiantet e ndryshme të transportimit si; ujësjellësit, naftësjellësit, gazsjellësit, linjat hekurudhore, linjat e tensionit të lartë, teleferikët, etj., të ngjashëm me to;

Ky Kolegj, në të kundërt me ato që pretendohen në rekurset e paraqitur, vlerëson se, vendimi i Gjykatës së Apelit Tiranë është marrë në zbatim të drejtë të ligjit.

Objekt i gjykimit është shfuqizimi i akteve, përsa i përket shumës së ngarkuar si tatim fitimi palës paditëse, që sipas palës së paditur, përfaqëson përllogaritjen e gabuar të amortizimit të makinerisë Siwertell 5000 S, e cila përdoret për shkarkimin e çimentos nga anija; linjës së ambalazhimit dhe paketimit të çimentos, si dhe pirunit të transportit të brendshëm, janë llogaritur me një amortizim prej 20% në vit.

Kjo përllogaritje është konsideruar e gabuar nga kontrolli i ushtruar nga pala e paditur (sipas saj amortizimi duhet të aplikohej me 5% në vit) dhe rrjedhojë e saj ka qenë llogaritja në një vlerë më të madhe e shpenzimeve të shoqërisë, gjë që ka sjellë që të ardhurat e saj të llogariten në masë më të vogël dhe në raport me to në masë më të vogël të jetë derdhur dhe tatim fitimi.

Për të bërë klasifikimin e makinerive, pronë e palës paditëse, në një nga grupimet që përcakton neni 22 i ligjit nr.8438, datë 28.12.1998, “Për tatimin mbi të ardhurat”, nga gjykata e shkallës së parë është kërkuar mendimi i eksperteve inxhinierë mekanikë, sipas të cilëve,

70

makineritë nuk janë të trupëzuara me tokën dhe se afati i përdorimit të tyre është rreth 10 vjet (10-12).

Me këto karakteristika të dhëna prej eksperteve, gjykata e apelit (që ka ndryshuar vendimin e gjykatës së shkallës së parë), me të drejtë nuk i ka përfshirë ato në pikën e tretë të nenit 22 të ligjit nr.8438, të vitit 1998, siç ka pretenduar pala e paditur dhe të aplikojë një amortizim 5% në vit. Kjo dispozitë parashikon: “Kostot e blerjes ose ndërtimit, kostot e përmirësimit, rinovimit dhe rikonstruksionit të ndërtesave, të konstruksioneve dhe makinerive e pajisjeve me afat të gjatë shërbimi amortizohen veçmas, në mënyrë lineare me 5% në vit”.

Vetë ligji nuk parashikon se çfarë do të kuptohet me “afat të gjatë shërbimi”. Këtë e ka bërë udhëzimi nr.3, datë 11.02.2002 i dalë në bazë e për zbatim të tij, i cili në pikën 3.7.2 parashikon: “Amortizohen individualisht dhe në mënyrë lineare kostot e blerjes ose ndërtimit, kostot e përmirësimit, rinovimit dhe rikonstruksionit të ndërtesave, si dhe kostot e konstruksioneve, makinerive dhe pajisjeve me afat përdorimi me të gjatë se 20 vjet, të trupëzuara me ndërtesat ose tokën…….. Norma e amortizimit të këtyre aktiveve është 5%”. Në udhëzim jepen edhe shëmbuj të konstruksioneve e makinerive të përfshira në këtë grupim.

Me të drejtë gjykata, duke parë se në makineritë e palës paditëse mungojnë 2 elementë thelbësore, që janë mosqenia të trupëzuara me tokën dhe afati me i shkurtër se 20 vjet i përdorimit, nuk i ka përfshire ne grupimin e mësiperm, i cili si norme amortizimi ka 5% ne vit.

Ligji, në nenin 22, pika 5.b, ka parashikuar normën e amortizimit të gjithë aktiveve të tjera në këtë mënyrë: “Të gjitha aktivet e tjera të veprimtarisë me 20%”. Edhe udhëzimi i cituar më lart, në zbërthim të kësaj pike parashikon: “Të gjitha aktivet e tjera të veprimtarisë të cilat nuk përfshihen në grupimet “a”, “b” dhe “c” të përmendura më sipër, si makineritë e pajisjet e prodhimit e të shërbimit, mjetet e transportit të të gjithë llojeve, etj. Norma e amortizimit për këtë kategori është 20%”.

Sa më sipër, nuk qëndrojnë pretendimet e paraqitura në rekurs për zbatim të gabuar të ligjit nga Gjykata e Apelit Tiranë dhe, në këto kushte, vendimi i saj duhet të lihet në fuqi.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatёs sё Lartё, mbёshtetur nё nenin 485.a tё K.Pr.Civile,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit nr.1083, datë 26.09.2007 tё Gjykatës së Apelit Tiranë.

Tiranё, mё 07.07.2011

71

Nr.11111-01529-00-2011 i Regj. ThemeltarNr 00-2011-1229 i Vendimit (364)



Besnik Imeraj KryesuesArdian Nuni AnëtarMajlinda Andrea AnëtareGuxim Zenelaj AnëtarMirela Fana Anëtare

në datën 07.07.2011, mori në shqyrtim në seancën gjyqësore çështjen civile që i përket palëve:

PADITËS: TEFTA BURDA, në mungesë.KOÇO BURDA, në mungesë.SPIRO BURDA, në mungesë.LISIMAK BURDA, në mungesë.VALENTINA BURDA, në mungesë.

TË PADITUR: GABRIELA PENDAVINJI, në mungesë.AGJENSIA E KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TË PRONAVE TIRANË, në mungesë.

PERSON I TRETË: ZYRA VENDORE E REGJISTRIMIT TË PASURIVE TË PALUAJTSHME KORÇË, në mungesë.

OBJEKTI PADISË:Anullimin e vendimit nr.1182, datë 24.11.1995 të Zyrës Rajonale të Agjensisë së K.K.P. Korçë

si një akt absolutisht i pavlefshëm.Rregullimi i pasojave.

Detyrimin e të paditurës t’i njohë paditësit pronësinë e paluajtshme të ndodhur në Korçë,

me kufizimet :V - Ligor Terova, J - Rruga “Q.Stafa”, Sotir Burda, P - Rr.“Kosova”, e regjistruar aktualisht në ZVRPP Korçë,

në emër të të paditurës si pasuri me nr.6/57, truall me sipërfaqe 215 m2, nga të cilat 99 m2 ndërtim.Baza Ligjore: Neni 32/a i Kodit të Procedurës Civile,

nenet 165, 200 të Kodit Civil, nenet 115/a e 116/b e 117 të K.Pr.Administrative,

nenet 1, 4 të ligjit të nr.7698, datë 15.04.1993 “Për K.K.K.Pronave” i ndryshuar.

72

Gjykata e Shkallës së Parë Korçë, me vendimin nr.1067, datë 27.04.2011 ka vendosur:

Të shpallë moskompetencën e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë për shqyrtimin e çështjes civile nr.regj.them.1128, datë 02.03.2011 dhe dërgimin e kësaj çështjeje dhe aktet e bashkëngjitur asaj për shqyrtim në gjykatën kompetente, atë të Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë.

Kundër vendimit nr.1067, datë 27.04.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë Korçë, në bazë të nenit 64 të K.Pr.Civile, ka parashtruar qëndrimin e tij gjyqtari Neritan Cena i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, i caktuar me short për të gjykuar këtë çështje, duke kërkuar rregullimin e kompetencës tokësore për shqyrtimin e kësaj çështjeje me argumentat si më poshtë:

- 1. Në përmbajtje të nenit 18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për K.K.K.Pronave” të ndryshuar rezulton se ligjvënësi të ketë pasur për qëllim rregullimin e kompetencës lidhur me shqyrtimin e vendimmarjeve të reja për njohjen e të drejtës së pronësisë nga ana e AKKP. Kurse në rastin objekt gjykimi konflikti midis palëve ndërgjyqëse është në lidhje me një vendim të mëparshëm të dhënë nga ana e KKK Pronave Bashkia Korçë.

- 2. Në rastin objekt gjykimi rezulton se paditësat nuk janë subjektet e shpronësuara që përfitojnë në bazë të nenit 18 të Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004 “Për K.K.K.Pronave”, për rrjedhim do të zbatohen rregullat e përgjithshme të përcaktimit të kompetencës të përcaktuara në K.Pr.Civile.

- 3. Në kushtet kur paditësat kanë kërkuar edhe detyrimin për njohje pronar mbi një pronë të ndodhur në qytetin e Korçës, atëherë të zbatueshme për të përcaktuar kompetencën e gjykatës do të jetë neni 45 i K.Pr.Civile.

- 4. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë nuk ka mbajtuar parasysh vendimin nr.27, datë 26.05.2010 të Gjykatës Kushtetuese, mbi bazën e të cilës për rastin objekt gjykimi nuk janë të zbatueshme përcaktimet e nenit 327 të K.Pr.Civile, sikurse në mënyrë të gabuar rezulton që të jenë parashtruar nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtares Mirela Fana; në mungesë të palëve ndërgjyqëse;

pasi diskutoi e analizoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NSe vendimi nr.1067, datë 27.04.2011 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë është

rrjedhojë e zbatimit e interpretimit të gabuar të ligjit dhe për rrjedhojë duhet të prishet dhe çështja të dërgohet për vazhdimin e gjykimit në po atë gjykatë.

Rrethanat e çështjes

Paditësit Tefta Burda, Koço Burda, Spiro Burda, Lisimak Burda dhe Valentina Burda i janë drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë me padi, duke kërkuar anullimin e vendimit nr.1182, datë 24.11.1995 të Komisionit të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Korçë si një akt absolutisht i pavlefshëm; rregullimin e pasojave dhe detyrimin e të paditurës t’i njohë paditësit pronësinë e paluajtshme të ndodhur në Korçë, me kufizimet: V - Ligor Terova, J - Rruga “Q. Stafa”, Sotir Burda, P – Rr.“Kosova”, e regjistruar aktualisht në ZVRPP Korçë në emër të të paditurës si pasuri me nr.6/57, truall me sipërfaqe 215 m2, nga të cilat 99 m2 ndërtim.

73

Paditësat, në kërkesë padinë e ngritur prej tyre, pretendojnë se vendimi nr.1182, datë 24.11.1995 i Komisionit të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Korçë cënon interesat e tyre të ligjshme, të rrjedhura nga vendimi nr.739, datë 07.12.1953 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë, të lënë në fuqi me vendimin nr.193 të datës 26.03.1954 të Gjykatës së Lartë.

Në vendimïn nr.193 të datës 26.03.1954 Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë ka vendosur: “Deklarimin e shitblerjes së shtëpisë në kontenstim bërë me aktin noterial nr.rep.15870 dhe nr.kol 9160, datë 02.08.1943 redaktuar para ish noterit publik të Korçës Mehmet Babanit, si të simuluar, pasi fsheh një hua me hipotekë. Përjashtimin nga konfiskimi i shtëpisë objekt padie me kufij të ditur dhe kthimin dhe dorëzimin e saj tek paitësat Lefter Nisi dhe Petro Dhionis Burda, James Dhionis Burda, Krisavgji Dhionis Burda, etj”.

Rezulton nga materialet e dosjes se Komisioni Kthimit dhe Kompensimit të Pronave Bashkia Korçë, me vendimin nr.1182, datë 24.11.1995, ka vendosur njohjen dhe kthimin e të drejtës së pronësisë së trashëgimtarëve ligjorë të ish pronarit Kristaq Todi mbi një banesë të ndodhur në Korçë, në rrugën “Kosova” me kufizimet përkatëse ..... dhe me sipërfaqe të përgjithshme 312 m2.

Në bazë të dëshmisë së trashëgimisë ligjore nr.2095, datë 08.07.2004 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë rezulton se e paditura Gabriela Pendavinji është trashëgimtare ligjore e trashëgimlënëses Theodhora Todi (trashëgimtares ligjore të ish pronarit Kristaq Todi).

Në seancën përgatitore të datës 27.04.2011 Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë, në bazë të nenit 61 të K.Pr.Civile, kryesisht, ka marrë në shqyrtim çështjen e kompetencës së gjykatës në shqyrtimin e kësaj çështjeje civile objekt gjykimi.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë me vendimi nr.1067, datë 27.04.2011 ka arritur në konkluzionin se nuk është kompetente për shqyrtimin e çështjes civile nr.rregj.them.1128, datë 02.03.2011 dhe për rrjedhim ka vendosur dërgimin e kësaj çështjeje dhe aktet e bashkëngjitur asaj për shqyrtim në gjykatën kompetente, atë të Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë.

Kjo gjykatë ka argumentuar se: “Në bazë të ligjit nr.10207 të datës 23.12.2009 Zyra Rajonale e AKKP në Qark është zëvendësuar me emërtimin “Agjensia e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave” dhe në bazë të nenit 18 të ligjit nr.10207 të datës 23.12.2009, të ndryshuar, kompetente për shqyrtimin e ankimeve kundër vendimi të AKKP është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë. Për rrjedhojë, kompetente për shqyrtimin e kësaj çështje është Gjykata e Rrethit Tiranë. Gjithashtu kompetente për shqyrtimin e kësaj çështje është Gjykata e Rrethit Tiranë edhe në bazë të neneve 43/1, 61,324 dhe 327 të K.Pr.Civile, pasi qëndra e të paditurit, person juridik AKKP, është në Tiranë”.

Kundër vendimit nr.1067, datë 27.04.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë, në bazë të nenit 64 të K.Pr.Civile, ka parashtruar qëndrimin e tij gjyqtari Neritan Cena i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, i caktuar për të gjykuar këtë çështje, duke kërkuar rregullimin e kompetencës tokësore për shqyrtimin e kësaj çështjeje dhe prishjen e vendimit me nr.1067, datë 27.04.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë dhe dërgimin e çështjes për vazhdimin e gjykimit në po atë gjykatë, me argumentat e sipërcituara.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se vendimi i dhënë nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë është rrjedhim i zbatimit dhe interpretimit të gabuar të ligjit procedural dhe atij material dhe për rrejdhim ai duhet të prishet e çështja t’i dërgohet po asaj gjykate për vazhdimin e gjykimit, si gjykate kompetente.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se qëndrimi i parashtruar nga gjyqtari Neritan Cena i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, lidhur me kompetencën territoriale të gjykatës, përmban shkaqe ligjore të parashikuara në ligj, të cilat e bëjnë të cënueshëm vendimin e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se konkluzioni i arritur nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë se ajo nuk është kompetente në shqyrtimin e kësaj padie është i gabuar.

74

Neni 18 i Ligjit nr.9235, datë 29.07.2004, i ndryshuar me Ligjin nr.10207, datë 23.12.2009, parashikon shprehimisht se: “Kundër vendimit të AKKP-së subjekti i shpronësuar ose Avokati i Shtetit ka të drejtë të bëjë ankim, brenda 30 ditëve nga njoftimi i këtij vendimi pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, sipas rregullave të Kodit të Procedurës Civile të Republikës së Shqipërisë”.

Në interpretim të dispozitës së mësipërme Kolegji çmon se në rastin objekt gjykimi paditësat nuk janë subjekte që përfitojnë nga Ligji nr.9235, datë 29.07.2004, i ndryshuar me Ligjin nr.10207, datë 23.12.2009. Në këtë ligj ligjvënësi ka pasur parasysh mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të subjekteve të shpronësuara, të cilat mund të cënohen nga vendime të marra nga AKKP-ja. Ligjvënësi ka parashikuar të drejtën e ankimit të subjektit të shpronësuar kundër këtyre vendimeve të AKKP-së dhe Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë, si gjykatë kompetente për të shqyrtuar këto ankime.

Nga materialet e dosjes gjyqësore konstatohet se paditësat pretendojnë se tërheqin interesa ligjore të ardhura prej vendimit nr.739, datë 07.12.1953 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë, të lënë në fuqi me vendimïn nr.193 të datës 26.03.1954 të Gjykatës së Lartë.

Mbi bazën e kërkimeve dhe shkakut ligjor të padisë rezulton se paditësat pretendojnë se vendimi nr.1182, datë 24.11.1995 i Komisionit të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave të Bashkisë Korçë, dhënë në favor të të paditurës, ka cënuar të drejtat dhe interesat e tyre, për rrjedhim ata kanë kërkuar anullimin e këtij vendimi nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se konkluzioni i arritur nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë se ajo nuk është kompetente në shqyrtimin e kësaj padie është i gabuar edhe për faktin se paditësat, në objektin e kërkesëpadisë të ngritur prej tyre dhe të paraqitur pranë kësaj gjykate, kanë kërkuar edhe detyrimin për njohje pronar mbi një pronë të paluajtshme të ndodhur në qytetin e Korçës.

Në bazë të objektit të padisë të paraqitur nga paditësit pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë rezulton se paditësat, veç të tjerash, kanë kërkuar: “3. Detyrimin e te paditurës t’i njohë paditësit pronësinë e paluajtshme të ndodhur në Korçë, me kufizimet: V - Ligor Terova, J - Rruga “Q.Stafa”, Sotir Burda, P - Rr.“Kosova”, e regjistruar aktualisht në ZVRPP Korçë në emër të të paditurës si pasuri me nr.6/57, truall me sipërfaqe 215 m2, nga të cilat 99 m2 ndërtim”.

Kolegji çmon se paditësat kanë paraqitur përpara Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë, veç të tjerash, edhe një kërkim që ka të bëjë me njohjen e të drejtave reale mbi sendet e paluajtshme, kërkim i cili është përcaktues në zgjidhjen e kompetencës territoriale të gjykatës që do të shqyrtojë këtë kërkim.

Në nenin 45 të K.Pr.Civile thuhet se: “Paditë për të drejtat reale mbi sendet e paluajtëshme, … dhe për posedimin e tyre ngrihen në gjykatën e vendit ku ndodhen sendet ose pjesa më e madhe e tyre”.

Kolegji çmon se në interpretim të dispozitës së mësipërme, por edhe në faktin se, siç rezulton nga kërkesëpadia dhe parashtrimet e palëve ndërgjyqëse në gjykatë, pasuria e paluajtshme objekt i këtij gjykimi ndodhet në qytetin e Korçës, atëherë është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Korçë gjykata kompetente për të shqyrtuar këtë mosmarrëveshje juridiko civile dhe jo Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Për sa më sipër, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se vendimi nr.1067, datë 27.04.2011 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë duhet të prishet dhe çështja t’i dërgohet Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë për vazhdimin e gjykimit.

75

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në bazë të neneve 63/3 dhe 485/ç të Kodit të

Proçedurës Civile,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.1067, datë 27.04.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Korçë

dhe dërgimin e çështjes në po atë gjykatë për vazhdimin e gjykimit.

Tiranë, më 07.07.2011

76




Besnik Imeraj KryesuesArdian Nuni Anëtar Majlinda Andrea Anëtare Guxim Zenelaj Anëtar Mirela Fana Anëtare

në datën 07.07.2011, mori në shqyrtim në seancën gjyqësore çështjen civile që i përket palëve:

PADITËS I K/PADITUR: NAZIRE FACI, AFRIM FACI LAURETA FACI

ERMIR FACI, (trashëgimtarët Faci), përfaqësuar nga av. Vladimir Germenji

TË PADITUR: FADIL OKAJ, përfaqësuar nga av. Alma Cami. DREJTORIA E BUJQËSISË DHE USHQIMIT SHKODËR.ZYRA RAJONALE E KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TË PRONAVE SHKODËR

TË PADITUR K/RPADITËS: GAZMEND OKAJ, përfaqësuar nga av. Alma Cami.VJOLLCA OKAJ, përfaqësuar nga av. Alma Cami.ARDJANA OKAJ, përfaqësuar nga Av. Alma Cami.

OBJEKTI I PADISË:1. Kundërshtim i vendimit nr.632, datë 03.10.1995

të KKK Pronave Shkodër.2. Konstatimin e pavlefshmërisë së kontratës së shitjes

me nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996, mes ndërmarrjes Zooteknike dhe Ali e Fadil Okaj.

Baza Ligjore e Padisë: Neni 32 i K.Pr.Civile, neni 27 iligjit nr.7698, datë 15.4.1993, nenet 92/a, 103, 105 e 106 të K.Civil.

77

OBJEKTI I K/PADISË:1. Detyrimin e paditësit të kundërpaditur të lirojë dhe dorëzojë

objektet e zëna në mënyrë të paligjshme, si dhe sipërfaqen e truallit rrethuar prej tij prej 600 m2.

2. Vendimi për lirimin dhe dorëzimin të jepet me ekzekutim të përkohshëm.3. Detyrimin e tij të shpërblejë dëmin e shkaktuar nga data 11.01.1996

e në vazhdim deri në ekzekutimin e plotë të detyrimit.4. Sekuestimin e pasurisë së paditësit.

Baza Ligjore e K/Padisë: Nenet 32/a, 160, 202, 317 të K.Pr.Civile.


Nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor.

Gjykata e Lartë, me vendimin nr.808, datë 05.05.2005, ka vendosur:Prishjen e vendimit 1532, datë 25.10.2004 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër dhe dërgimin e çështjes po në këtë gjykatë për vazhdimin e gjykimit, pasi çështja bën pjesë në juridiksionin gjyqësor.


Pranimin e pjesshëm të padisë.Anullimin e vendimit nr.632, datë 02.10.1995 të K.K.K.Pronave Shkodër në favor të Ali Ymer Okaj dhe Fadil Ymer Okaj, përsa i përket sipërfaqes prej 14.537 m2, e njohur për efekt parablerje, të cituar në paragrafin e fundit të dispozitivit të këtij vendimi, duke i hequr kësaj sipërfaqeje sipërfaqen prej 408 m2, të përcaktuara me pikat A, B, M, G, P sipas skicës nr.3 të aktit të ekspertimit.Si pasojë e pavlefshmërisë së pjesëshme të kontratës së shitjes nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996, lidhur ndërmjet Ndërmarjes Zooteknike dhe Ali e Fadil Okaj, përsa i përket shitjes së objektit inkubator, urdhërohet kthimi i palëve në gjendjen e mëparshme:1. Urdhërohet Drejtoria e Bujqësisë dhe Ushqimit Shkodër që t’u kthejë të paditurve kundërpaditës Fadil Okaj, Gazmend Okaj, Vjollca Okaj dhe Ardjan Okaj shumën prej 535.923 lekë.2. Urdhërohet ZRPP Shkodër që të bëjë fshirjen e shënimeve në regjistrin përkatës në volumin 16, faqe 103, Z.kadastrale 8591, për pasurinë nr.15/90 dhe në rradhorin e pronësisë nr.54, datë 11.01.1996, pika e dytë përsa i përket objekti inkubator.Pranimin e pjesshëm të kundërpadisë së paraqitur nga Gazmend Okaj, Vjollca Okaj dhe Ardjan Okaj. Detyrimin e paditësit të kundërpaditur Adem Faci që t’u kthejë të paditurve të kundërpaditur Gazmend Okaj, Vjollca Okaj, Ardjan Okaj dhe Fadil Okaj sipërfaqen prej 739,61 m2, e cila përbëhet nga pikat B,C, E, F, sipas skicës nr.3 të aktit shtesë të ekspertimit.Rrëzimin e kundërpadisë për pjesën tjetër të objektit të saj.Plani nr.3 i aktit shtesë të ekspertimit bëhet pjesë përbërëse e këtij vendimi.

78

Gjykata e Apelit Shkodër, me vendimin nr.258, datë 16.05.2008, ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër.

Kundër vendimit civil nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër kanë bërë rekurs të paditurit kundër paditës, Gazmend Okaj, Fadil Okaj, Ardjan Okaj, Vjollca Okaj, të cilët kanë kërkuar ndryshimin e vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër dhe të vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe rrëzimin e plotë të kërkesë padisë pranimin e plotë të k/padisë, duke parashtruar keto shkaqe:

- Vendimet gjyqësore janë dhënë duke mos respektuar ligjin procedurial dhe duke zbatuar keq dhe atë material.

- Paditësi nuk legjitimohet në ngritjen e padisë, pasi nuk u provua se paditësi ka kryer apo kishte filluar procedurat sipas ligjit.

- Paditësi nuk ka paraqitur kërkesë për ankand dhe nuk rezulton asnjë procedurë e tillë nga A.Q.R.N. Bujqësore.

- Paditësi nuk kishte fituar asnjë të drejtë të ligjshme në kohën e daljes së ligjit nr.7698, datë 15.4.1993.

- Për objektin inkubator paditësi nuk paraqiti kontratë të lidhur bazuar në VKM nr.234, datë 24.05.1994, ku i vetmi organ ishte Bordi i Privatizimit që përcaktonte kriteret e privatizimeve.

- Paraqitja e kërkesës për privatizim nga paditësi nuk i jep atij tagra që të legjitimohet në këtë padi.

- Nuk ka asnjë rrethanë që paditësi të legjitimohet për të kërkuar sipërfaqe funksionale të objektit inkubator.

- Paditësi nuk ka zbatuar kërkesat e pikës “6” të VKM nr.248, datë 27.05.1993.

Paditësi i k/paditur Adem Faci, ka paraqitur kundër rekurs, ku ka kërkuar: Mosparanimin e rekursit të trashëgimtarëve Okaj dhe lënien në fuqi të vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe të vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, duke parashtruar këto shkaqe:

- Gjykatat kanë zgjidhur drejt legjitimitetin aktiv të paditësit, pasi paditësi është përfitues në bazë të ligjit nr.7512 dhe këtë fakt e ka pasqyruar edhe Gjykata e Lartë kur ka kthyer çështjen për rigjykim. Koha e fillimit të privatizimit të objekti inkubator nga Adem Faci e ka lëgjitimuar atë të kundërshtojë vendimin e K.K.K. Pronave.

- Gjykata ka vlerësuar drejt faktin se Këshilli Drejtues i Ndërmarjes Zooteknike kishte dhënë një herë një vendim për privatizim.

- Objekt i privatizuar nuk është në truallin e të paditurve.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi gjyqtaren gjyqtaren Mirela Fana; përfaqësuesin e palës paditëse të

kundërpaditur, Av. Vladimir Germenji, i cili kërkoi lënien në fuqi të vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër; dëgjoi përfaqësuesen e palës së paditur kundrapaditëse, Av. Alma Cami, e cila kërkoi ndryshimin e vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër dhe të vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe rrëzimin e plotë të kërkesës, pranimin e plotë të k/padisë së palës së paditur; në mungesë të palëve të tjera ndërgjyqëse; dhe si bisedoi analizoi çështjen në tërësi,

79

V Ë R E NSe vendimi me nr.258, datë 16.05.2008.të Gjykatës së Apelit Shkodër është dhënë në

zbatim të drejtë të ligjit, prandaj duhet të mbetet në fuqi.

Rrethanat e çështjes

Nga shqyrtimi i çështjes dhe vendimet e dhëna nga gjykatat më të ulta, rezulton e pranuar si e vërtetuar prej tyre se paditësi i kundërpaditur, i ndjeri Adem Faci, ka qënë punonjës i ish-ndërmarrjes Zooteknike Shkodër që në vitin 1988, me detyrën e elektriçistit.

Këshilli Drejtues i Ndërmarrjes Zooteknike Shkodër ka marrë në shqyrtim kërkesën me datë 09.06.1994, të bërë nga paditësi i kundërpaditur Adem Faci drejtuar Agjencisë Qëndrore të Ristrukturimit dhe Privatizimit të Ndërmarrjeve Bujqësore Tiranë, për të blerë veç të tjerave edhe objektin “inkubator” të kësaj ndërmarrjeje.

Këshilli Drejtues i Ndërmarrjes Zooteknike Shkodër në bazë të ligjit nr.7512, datë 10.08.1991”Për sanksionimin e nismës së lirë, të veprimtarive private të pavarura dhe të privatizimit”, të VKM nr.248, datë 27.05.1993 “Për disa masa për shpejtimin e privatizimit të ndërmarjeve të vogla e të mesme”, të ndryshuar më pas me vendimin nr.234, datë 24.05.1994, me vendimin e datës 09.6.1994 ka vendosur veç të tjerave edhe shitjen e objektit “inkubator” të kësaj ndërmarrjeje ish punonjësit Adem Faci. Rezulton se midis këtyre palëve është lidhur edhe kontrata e shitjes për këtë objekt.

Paditësi i kundërpaditur Adem Faci në zbatim të procedurave të privatizimit të objektit “inkubator“ rezulton se ka paguar shumën prej 55.215 lekë, e cila përfaqëson 10% të vlerës së caktuar për privatizimin e këtij objekti, vlerë e cila do të paguhej për një afat kohor prej tre vjetësh.

Gjithashtu ka rezultuar se K.K.K.P. Shkodër me vendimin nr.632, datë 02.10.1995 i ka njohur dhe kthyer pronën dy ish-pronarëve Ali Ymer Okaj dhe Fadil Ymer Okaj. Përkatësisht në këtë vendim K.K.K.P. Shkodër, veç të tjerave, ju ka njohur të drejtën e parablerjes ish pronarëve për një sipërfaqe toke prej 14.537 m2 ndodhur në Shkodër, nga e cila sipërfaqja prej 2111 m2 është e zënë me nëntë objekte dhe pjesa tjetër është sipërfaqe funksionale e këtyre objekteve.

K.K.K.P. Shkodër me vendimin nr.111 po të datës 02.10.1995 u ka njohur të drejtën e parablerjes ish pronarëve për objektet që ndodhen në sipërfaqen e përmendur në vendimin nr.632 të tij, ku veç të tjerave është njohur edhe e drejta e parablerjes së objektit inkubator të Ndërmarrjes Zooteknike Shkodër.

Këshilli Drejtues i Ndërmarrjes Zooteknike Shkodër, me vendimin e datës 28.12.1996, ka vendosur të pranojë kërkesën e bërë në datën 05.01.1996 nga trashëgimtarët e ish-pronarëve, Ali dhe Fadil Okaj, veç të tjerave edhe shitjen e objektit “inkubator” të kësaj ndërmarrjeje atyre.

Në bazë të këtij vendimi midis shitësit Stacioni i Zoteknisë Shkodër dhe blerësit Ali Okaj dhe Fadil Okaj është lidhur kontrata shitblerjes së objektit inkubator me nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996 (çuditërisht miratimi është dhënë në datën 28.12.1996 nga Këshilli Drejtues i Ndërmarrjes Zooteknike Shkodër), pra rreth 11 muaj më vonë. Kjo kontratë është regjistruar në Z.R.P.P. Shkodër në datë 11.01.1996, në Z.Kasatrale nr.8591, vol-16, faqe-103, nr.pasurie- 15/90.

Pala paditëse e kundërpaditur, duke pretenduar se vendimet nr.632 dhe nr.111, datë 02.10.1995 të K.K.K.P. Shkodër dhe kontrata shitblerjes së objektit inkubator me nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996 cënojnë interesat e tyre ligjore, i janë drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër me padi, duke kërkuar sipas objektit të saj.

Gjatë shqyrtimit gjyqësor pala e paditur kundërpaditëse ka paraqitur për shqyrtim një kundërpadi duke kërkuar detyrimin e paditësit të kundërpaditur të lirojë dhe dorëzojë objektet e zëna në mënyrë të paligjshme, si dhe sipërfaqen e truallit rrethuar prej tij prej 600 m2 dhe

80

detyrimin e tij të shpërblejë dëmin e shkaktuar nga data 11.01.1996 e në vazhdim deri në ekzekutimin e plotë të detyrimit, etj.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër, me vendimin nr.1532, datë 25.10.2004, ka vendosur nxjerrjen e çështjes jashtë juridiksionit gjyqësor.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.808, datë 05.05.2005, ka vendosur prishjen e vendimit 1532, datë 25.10.2004 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër dhe dërgimin e çështjes po në këtë gjykatë për vazhdimin e gjykimit, pasi çështja bën pjesë në juridiksionin gjyqësor.

Në përfundim të shqyrtimit gjyqësor Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër, me vendimin nr.2165, datë 05.10.2007, ka vendosur:

Pranimin e pjesshëm të padisë.Anullimin e vendimit nr.632, datë 02.10.1995 të K.K.K.Pronave Shkodër, në favor të

Ali Ymer Okaj dhe Fadil Ymer Okaj, përsa i përket sipërfaqes prej 14.537 m2, e njohur për efekt parablerje të cituar në paragrafin e fundit të dispozitivit të këtij vendimi, duke i hequr kësaj sipërfaqeje sipërfaqen prej 408 m2, të përcaktuara me pikat A, B, M, G, P sipas skicës nr.3 të aktit të ekspertimit.

Si pasojë e pavlefshmërisë së pjesëshme të kontratës së shitjes nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996 lidhur ndërmjet Ndërmarjes Zooteknike dhe Ali e Fadil Okaj, përsa i përket shitjes së objektit inkubator, urdhërohet kthimi i palëve në gjendjen e mëparëshme:

1. Urdhërohet Drejtoria e Bujqësisë dhe Ushqimit Shkodër që t’u kthejë të paditurve kundërpaditës Fadil Okaj, Gazmend Okaj, Vjollca Okaj dhe Ardjan Okaj shumën prej 535.923 lekë.

2. Urdhërohet Z.R.P.P. Shkodër që të bëjë fshirjen e shënimeve në regjistrin përkatës në volumin 16, faqe 103, Z.kadastrale 8591, për pasurinë nr.15/90 dhe në rradhorin e pronësisë nr.54, datë 11.01.1996, pika e dytë,, përsa i përket objekti inkubator.

Pranimin e pjesshëm të kundërpadisë së paraqitur nga Gazmend Okaj, Vjollca Okaj dhe Ardjan Okaj.

Detyrimin e paditësit të kundërpaditur Adem Faci që t’u kthejë të paditurve të kundërpaditur Gazmend Okaj, Vjollca Okaj, Ardjan Okaj dhe Fadil Okaj sipërfaqen prej 739,61 m2, e cila përbëhet nga pikat B,C, E, F, sipas skicës nr.3 të aktit shtesë të ekspertimit.

Rrëzimin e kundërpadisë për pjesën tjetër të objektit të saj.Plani nr.3 i aktit shtesë të ekspertimit bëhet pjesë përbërëse e këtij vendimi.Kjo gjykatë, në pjesën arsyetuese të vendimit të saj, ka argumentuar se: “Paditësi

Adem Faci i kishte filluar procedurat e privatizimit më parë se të jepej vendimi i K.K.K.Pronave Shdodër në favor të të paditurve k/paditës.

Paditësi legjitimohet për të kundërshtuar vendimin e K.K.K.Pronave pasi trualli që ai kërkon është shesh funksional i objektit inkubator. Nga akti i ekspertimit në lidhje me pozicionimin e pronës së trajtuar nga K.K.K.Pronave Shkodër, rezulton se ka një mospërputje të pozicionimit të saj në raport me hartën e vitit 1938. Ka një spostim të saj që sipas aktit të ekspertimit objekti inkubator është jashtë sipërfaqes së truallit sipas vendimit të K.K.K.Pronave të të paditurve. Për pjesën e të drejtës së parablerjes së objektit inkubator, K.K.K.Pronave u ka njohur një të drejtë që nuk ka ekzistuar.

Ish pronarët e truallit kanë të drejtën e parablerjes për objekte që janë në pronësi të shtetit dhe jo për ato që janë privatizuar. Të paditurit k/paditës nuk e kanë fituar ndonjëherë të drejtën e pronësisë mbi objektin inkubator, pasi kontrata e tyre është absolutisht e pavlefshme për këtë pjesë.

Mbi ankimin e bërë nga të paditurit kundërpaditës, Gjykata e Apelit Shkodër, me vendimin nr.258, datë 16.05.2008, ka vendosur lënien në fuqi të vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër.

81

Gjykata e Apelit Shkodër e mbështet vendimin e saj në argumentat se: “Paditësi është subjekt i një mosmarrëveshje juridiko-administrative, proces i cili kishte filluar por nuk kishte përfunduar në kohën që ka dalë vendimi K.K.K.Pronave në favor të të paditurve, i cili kërkon të fitojë të drejta pronësie nëpërmjet një procesi të ligjshëm, i cili kishte filluar, por nuk kishte përfunduar. Paditësi (duke gëzuar cilësinë e punonjësit të vetëm pranë anës së paditur në periudhën e privatizimit), në zbatim të dispozitave të ligjit nr.7512, datë 10.08.1991; VKM nr.248, datë 27.05.1993 dhe VKM nr.234, datë 24.05.1994, ka paraqitur kërkesë për privatizim për t’u bërë pronar në bazë të këtyre dispozitave. Pocedura e ligjshme e nisur nga paditësi i kundërpaditur është ndërprerë në mënyrë të paligjshme nga të paditurit kundërpaditës. Në këtë proces paditësi i kundërpaditur kërkon të mbrojë intersat e tij të ligjshme të cënuara nga të paditurit kundërpaditës, ai kërkon të fitojë të drejtën e pronësisë mbi sendin objekt i këtij gjykimi, i cili i është tjetërsuar në mënyrë të paligjshme të paditurve kundërpaditës. Vendimi nr.632, datë 03.10.1995 i K.K.K.Pronave Shkodër është i pa drejtë dhe i pabazuar në ligj, pasi toka mbi të cilën gjendet i ndërtuar objekti inkubator nuk përfshihet në truallin e të paditurve të trajtuar nga ky vendim, sipas përcaktimit të aktit të ekspertimit administruar gjatë gjykimit”.

Duke mos qenë dakord me vendimin e Gjykatës së Apelit Shkodër me nr.258, datë 16.05.2008, kanë bërë rekurs të paditurit kundërpaditës, Gazmend Okaj, Fadil Okaj, Ardjan Okaj, Vjollca Okaj, të cilët kanë kërkuar ndryshimin e vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër dhe të vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe rrëzimin e plotë të kërkesë padisë pranimin e plotë të k/padisë, duke parashtruar keto shkaqe e sipërpërmendura.

Gjithashtu ka bërë kundër rekurs paditësi i k/paditur Adem Faci, ku ka kërkuar mosparanimin e rekursit të trashëgimtarëve Okaj dhe lënien në fuqi të vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe të vendimit nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, duke parashtruar shkaqet e sipërpërmendura.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në shqyrtim të akteve që ndodhen në dosjen gjyqësore e të administruara gjatë gjykimeve, pretendimeve e prapësimeve të palëve, të vendimeve të gjykatave të faktit, si dhe referuar shkaqeve të rekursit, vlerëson se arsyetimi dhe përfundimet e arritura nga gjykatat më të ulta janë rrjedhojë e respektimit dhe zbatimit të kërkesave të ligjit.

Ky Kolegj çmon se rekursi i paraqitur nga të paditurit kundërpaditës nuk përmbajnë shkaqe nga ato të parashikuara në nenin 472 të Kodit të Procedurës Civile që të motivojnë cënimin e vendimit nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër, me të cilin është lënë në fuqi vendimi nr.2165, datë 05.10.2007 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër. Vendimet e gjykatave janë mbështetur në dispozitat ligjore të zbatueshme për gjykimin e çështjes konkrete dhe në argumenta të nxjerra nga provat, të cilat janë marrë, administruar e vlerësuar si të tilla konform dispozitave të Kodit të Procedurës Civile.

Gjykatat kanë përcaktuar dhe arsyetuar drejt në lidhje me natyrën e kërkimeve të paditësit dhe natyrën e mosmarrëveshjes objekt gjykimi, duke mbajtur parasysh për këtë origjinën dhe burimin e këtyre kërkimeve të tij.

Gjithashtu, gjykatat e faktit, referuar legjislacionit ”Për sanksionimin e nismës së lirë, të veprimtarive private të pavarura dhe të privatizimit”, kanë vlerësuar në konformitet me këtë ligj faktet dhe rrethanat e rastit konkret në lidhje me mënyrën e mbrojtjes të marrëdhënies juridike të pronësisë që ka lindur midis paditësit, si subjekt përfitues i ligjit nr.7512 date 10.08.1991”Për sanksionimin e nismës së lirë, të veprimtarive private të pavarura dhe të privatizimit”, nga njëra anë, dhe shtetit nga ana tjetër, që ka marrë përsipër, nëpërmjet organeve të tij përkatëse, të realizojë të drejtën e këtij subjekti.

82

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë gjatë gjykimit në bazë të nenit 199 të K.Pr.Civile dhe në bazë të vendimit nr.62 datë 14.01.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër ka vendosur kalimin procedural, duke thirrur me cilësinë e paditësve trashëgimtarët ligjore të rradhës së parë të të ndjerit Adem Faci, Nazire Faci, Afrim Faci, Laureta Faci dhe Ermir Facin, të cilët ishin dakord të vazhdonin këtë gjykim.

Kolegji Civil çmon të drejtë vendimet e të dyja gjykatave më të ulta në lidhje me pranimin e pjesshëm të padisë.

Me të drejtë gjykatat kanë arritur në konkluzionin se vendimi nr.632, datë 03.10.1995 i K.K.K.Pronave Shkodër është i padrejtë dhe i pabazuar në ligj.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër, në bazë të nenit 255 e vijim të K.Pr.Civile, ka kryer një akt ekspertimi, i cili ka aritur në konkluzionin se sipërfaqja mbi të cilin është ndërtuar sendi “inkubator”, objekt konlikti midis palëve ndërgjyqëse, nuk ndodhet brenda sipërfaqes pronë të të paditurve kundërpaditës (hartave të vitit 1938).

Kolegji Civil e çmon të drejtë vendimin e gjykatave për legjitimitetin e palës paditëse të kundërpaditur.

Ndryshe nga çfarë pretendon pala e paditur kundërpaditëse, rezulton se paditësi, si ish punonjës Ndërmarrjes Zooteknike Shkodër, në bazë të ligjit nr.7512, datë 10.08.1991”Për sanksionimin e nismës së lirë, të veprimtarive private të pavarura dhe të privatizimit”, të VKM nr.248, datë 27.05.1993 “Për disa masa për shpejtimin e privatizimit të ndërmarjeve të vogla e të mesme”, të ndryshuar më pas me vendimin nr.234, datë 24.05.1994, në datën 09.6.1994 ka bërë kërkesë pranë Agjencisë Qëndrore të Ristrukturimit dhe Privatizimit të Ndërmarrjeve Bujqësore Tiranë për të blerë, veç të tjerave, edhe objektin “inkubator” të kësaj ndërmarrjeje.

Këshilli Drejtuesi i kësaj ndërmarrje, me vendimin e datës 09.6.1994, ka vendosur, veç të tjerave, edhe shitjen e objektit “inkubator” të kësaj ndërmarrje ish punonjësit Adem Faci.

Gjykatat më të ulta, në bazë të nenit 32 të K.Pr.Civile, pranojnë me të drejtë se paditësi nuk ka të drejta subjektive të pronësisë mbi këtë send objekt gjykimi, por me të drejtë ai kërkon t’i fitojë ato mbi bazën e këtij procesi të ligjshëm.

Pra paditësi i kundërpaditur, në bazë të ligjit të sipërpërmendur, ka filluar procedurën e privatizimit të sendit objekt i këtij gjykimi, procedure e cila në mënyrë të paligjshme u ndërpre nga tjetërsimi i këtij objekti palës së paditur, duke shkelur në këtë mënyrë interesat e ligjshme të paditësit të kundërpaditur për të përfituar të drejtat e pronësisë mbi këtë send (Neni 32 ië K.Pr.Civile).

Me të drejtë gjykatat e kanë legjitimuar palën paditëse në ngritjen e kësaj padie edhe për faktin se sipërfaqja mbi të cilin është ndërtuar sendi “inkubator”, objekt konlikti midis palëve ndërgjyqëse, nuk ndodhet brenda sipërfaqes pronë e të paditurve kundërpaditës (në bazë të konkluzionit e aktit të ekspertimit të administruar në gjykim).

Kolegji vlerëson se, në vështrim të sa më sipër, vendimi nr.632, datë 03.10.1995 i K.K.K.Pronave Shkodër ka shkak për t’u cënuar dhe se drejt kanë vendosur gjykata për pranimin e padisë për anullimin e pjesshëm të tij.

Kolegji vlerëson se i drejtë dhe ligjor është vendimi për pjesën e padisë së pranuar në lidhje me kontratën e shitjes nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996 lidhur ndërmjet Ndërmarjes Zooteknike dhe Ali e Fadil Okaj, përsa i përket shitjes së objektit “incubator”, si kontratë pjesërisht e pavlefshme duke urdhëruar kthimi i palëve në gjendjen e mëparshme.

Gjykatat me të drejtë kanë konstatuar se kontrata e shitjes nr.162 rep., nr.71 kol., datë 11.01.1996 është absolutisht e pavlefshme për objektin “Inkubator“, në bazë të nenit 92 të K.Civil, pasi kjo kontratë është lidhur mbi bazën e vendimit nr.632, datë 03.10.1995 të K.K.K.Pronave Shkodër, i cili i ka konsideruar të paditurit kundërpaditës si ish-pronarë të truallit dhe iu ka njohur të drejtën e parablerjes së këtij objekti.

83

Por nisur nga fakti i pranuar gjatë shqyrtimit gjyqësor se sipërfaqja mbi të cilin është ndërtuar sendi “inkubator”, objekt konlikti midis palëve ndërgjyqëse, nuk ndodhet brenda sipërfaqes pronë të të paditurve kundërpaditës (në bazë të konkluzionit e aktit të ekspertimit të administruar në gjykim), për rrejdhim konkludohet se K.K.K.Pronave Shkodër iu ka njohur të paditurve kundërpaditur një të drejtë (të parablerjes) që nuk ka ekzistuar.

Kolegji vlerëson se i drejtë dhe ligjor është vendimi për pjesën e pranimit të pjesshëm të kundra padisë, që ka të bëjë me detyrimin e paditësit të kundërpaditur Adem Faci që t’iu lirojë e dorëzojë një sipërfaqe prej 739,61 m2 të paditurve kundërpaditës, si truall që mbahet padrejtësisht prej tij dhe që është pronë e tyre.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në shqyrtim të akteve që ndodhen në dosjen gjyqësore e të administruara gjatë gjykimeve (procesverbaleve gjyqësore), pretendimeve e prapësimeve të palëve, të vendimeve të gjykatave të faktit, si dhe referuar shkaqeve të rekursit në lidhje me shkeljet procedurale të bëra nga gjykatat më të ulta, vlerëson se ato nuk qëndrojnë.

Nuk rezulton nga procesverbalet e seancave gjyqësore (procesverbali i sencës gjyqësore datë 24.09.2007, faqe nr.296 i dosjes nr.68/198/1648, datë 01.09.2006; procesverbali gjyqësor i datës 16.05.2008 faqe 18, 19 i dosjes së Gjykatës së Apelit Shkodër), pretendimi i palës së paditur kundërpaditëse se nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër nuk i është vënë në dispozicion akti shtesë i ekspertimit, caktimi i një grup ekspertësh, duke kërkuar përsëritjen pjesshëm të hetimit gjyqësor.

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmon se vendimi nr.258, datë 16.05.2008, të Gjykatës së Apelit Shkodër, i cili ka lënë në fuqi vendimin nr.2165, datë 05.10.2007 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, është i mbështetur në ligj e në provat e administruara në dosjen gjyqësore dhe si i tillë ai duhet të lihet në fuqi.

PËR KËTO ARSYEKolegji Civil i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 485/a të Kodit të Procedurës

Civile,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit me nr.258, datë 16.05.2008 të Gjykatës së Apelit Shkodër.

Tiranë, më 07.07.2011

84

ÇËSHTJE PENALE

85

Nr.7 i Regj. Themeltar Nr.7 i Vendimit


Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë i përbërë nga:

Besnik Imeraj KryesuesArdian Nuni AnëtarFatos Lulo Anëtar Majlinda Andrea AnëtarAndi Çeliku Anëtar

në datën 04.07.2011 mori në shqyrtim në seancë gjyqësore me dyer të hapura çështjen penale të juridiksionit fillestar nr.7, datë 01.04.2011, që i përket:

I DËMTUAR AKUZUES: ARJAN ÇUKAJ, ADMINISTRATOR I SHOQËRISË “FERAR” SH.P.K.,

PERSONI I AKUZUAR: ERMONELA VALIKAJ (FELAJ)

OBJEKTI:Akuzohet për kryerjen e kundërvajtjeve penale

të “Fyerjes” dhe “Shpifjes”,parashikuar nga nenet 119 e 120 të Kodit Penal.

Baza Ligjore: Neni 73 i Kushtetutës, neni 58, 59 e vijues, 75/b i Kodit të Procedurës Penale,

neni 119, 120 i Kodit Penal.

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtares Majlinda Andrea; përfaqësuesin e të dëmtuarit

akuzues, avokatin Bashkim Sulstarova; përfaqësuesen e palës së akuzuar, avokatin Eno Bushi; dhe pasi bisedoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NI. Rrethanat e çështjes

1. I dëmtuari akuzues z.Arjan Çukaj është një nga ortakët dhe njëkohësisht administrator i Shoqërisë “Ferar” shp.k. Kjo shoqëri është një person juridik privat, shoqëri me përgjegjësi të kufizuar, e cila është themeluar më 05.08.1994 dhe që aktualisht është me status tregtar aktiv. Ajo ka si objekt të veprimtarisë së saj projektimin dhe zbatimin e veprave civile, industriale, turistike, etj.

2. Në datën 09.06.2006, Shoqëria “Ferar” sh.p.k., i ka drejtuar një kërkesë Ministrit të Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës për dhënien me koncesion për ndërtimin e një hidrocentrali të ri mbi lumin e Bënçës, Tepelenë. Kjo kërkesë u shoqërua më tej me plotësimin e dokumentacionit përkatës për marrjen me koncesion për ndërtimin e hidrocentralit mbi lumin e Bënçës.

3. Me vendimin nr.216, datë 21.02.2008, Këshilli i Ministrave i Republikës së Shqipërisë, bazuar në ligjin nr.9663, datë 18.12.2006 “Për koncesionet”, vendosi të përcaktojë Ministrinë e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës si autoritet kontraktues

86

për kryerjen e procedurave ligjore dhe për dhënien me koncesion, të formës “BOT” (Ndërtim, Operim dhe Transferim) të hidrocentralit “Bënçë”. Gjithashtu në të njëjtin vendim, Këshilli i Ministrave i Republikës së Shqipërisë, vendosi të miratojë bonusin prej 5% (pesë për qind) të pikëve, për rezultatin teknik dhe financiar, në procedurën konkurruese përzgjedhëse (propozim i pa kërkuar), që iu dha Shoqërisë “Ferar” sh.p.k.

4. Me shkresën nr.2147/16 prot, datë 24.06.2008, Ministri i Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, në cilësinë e Kryetarit të Autoritetit Kontraktor, i njofton Shoqërisë “Ferar” sh.p.k., pranimin e ofertës së saj për dhënien me koncesion për ndërtimin mbi lumin e Bënçës, të HEC - it “Bënçë”, Tepelenë.

5. Në datën 11.01.2011, e paditura Ermonela Valikaj (Felaj), deputete në Kuvendin e Shqipërisë, ka bërë një deklaratë për shtyp në një prej medieve audiovizive të vendit. Në këtë deklaratë e paditura ndër të tjera ka pohuar se: Shoqëria Italiane “Radici” sh.p.k., është skualifikuar pa të drejtë nga procedura e dhënies me koncesion të hidrocentralit mbi lumin Bënçë, pasi në garë ka hyrë Shoqëria “Ferar” sh.p.k., e afërt me Ministrin e Ekonomisë, z. Genc Ruli. Ministri i Ekonomisë Genc Ruli favorizon Shoqërinë “Ferar” sh.p.k., duke shpallur një garë të dytë koncesionare, kur ende nuk është mbyllur gara e parë. Me vendimin nr.216, datë 21.02.2008 të Këshillit të Ministrave, i jepet e drejta Ministrit të Ekonomisë për të realizuar një procedurë të dytë, në mënyrë që të kontraktojë me Shoqërinë “Ferar” sh.p.k. Shoqëria “Ferar” sh.p.k. favorizohet, duke marrë bonus 5% (pesë për qind) të pikëve, me justifikimin se kjo shoqëri ishte propozuesi origjinal i projektit. Ministri i Ekonomisë Genc Ruli ka marrë pjesë në të gjitha vendimmarrjet, të cilat kanë favorizuar Shoqërinë “Ferar” sh.p.k. Pas Shoqërisë “Ferar” sh.p.k., qëndron Shoqëria “Alfa Projekt 2006”, shoqëri e cila i përket bashkëshortit të deputetes demokrate Rajmonda Bulku”.

6. Në datën 01.04.2011 në Regjistrin Themeltar të Gjykatës së Lartë është regjistruar çështja penale në të cilën ndodhet kërkesa për gjykimin e personit të akuzuar Ermonela Valikaj (Felaj), e akuzuar nga i dëmtuari akuzues Arjan Çukaj për kundërvajtjet penale të parashikuara nga nenet 119 dhe 120 të Kodit Penal (K.P.) respektivisht nën titujt “Fyerja” dhe “Shpifja”.

II. Ligji i zbatueshëm

7. Neni 22 i Kushtetutës, që parashikon se: “Liria e shprehjes është e garantuar. [...]”.8. Neni 73 i Kushtetutës që parashikon se: “1. Deputeti nuk mban përgjegjësi për

mendimet e shprehura në Kuvend dhe për votat e dhëna prej tij. Kjo dispozitë nuk zbatohet në rastin e shpifjes. 2. Deputeti nuk mund të ndiqet penalisht pa autorizimin e Kuvendit. Autorizimi kërkohet edhe në rastin kur ai do të arrestohet”.

9. Neni 10 i Konventës Evropiane të së Drejtave të Njeriut, me titull “Liria e Shprehjes”, që parashikon se: “1. Gjithkush ka të drejtën e shprehjes. Kjo e drejtë përfshin lirinë e opinionit dhe lirinë për të marrë pjesë ose për të dhënë informata, ose mendime pa ndërhyrjen e autoriteteve publike dhe pa marrë parasysh kufijtë shtetërorë. 2. Ushtrimi i këtyre lirive, që përmban detyrime dhe përgjegjësi, mund t’u nënshtrohet disa formaliteteve, kushteve, kufizimeve ose sanksioneve të parashikuara me ligj dhe që, në një shoqëri demokratike, përbëjnë masat e nevojshme për sigurimin kombëtar, për integritetin territorial ose për sigurimin publik, për mbrojtjen e rendit dhe për parandalimin e krimit, për ruajtjen e shëndetit ose të moralit, për mbrojtjen e dinjitetit ose të së drejtave së të tjerëve, për të parandaluar përhapjen e informatave konfidenciale ose për të garantuar autoritetin dhe paanshmërinë e pushtetit gjyqësor”.

87

10. Neni 141/1 i Kushtetutës që parashikon se: “Gjykata e Lartë ka juridiksion fillestar dhe rishikues. Ajo ka juridiksion fillestar kur gjykon akuzat penale kundër Presidentit të Republikës, Kryetarit dhe anëtarëve të Këshillit të Ministrave, deputetëve, gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë dhe gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese”.

11. Neni 119 i K.P., që parashikon se: “Fyerja e qëllimshme e personit përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në gjashtë muaj. Po kjo vepër, kur kryhet botërisht, në dëm të disa personave ose më shumë se një herë, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në një vit”.

12. Neni 120 i K.P., që parashikon se: “Përhapja e qëllimshme e thënieve, si dhe çdo informacion tjetër që dihet se janë të rreme, që cënojnë nderin dhe dinjitetin e personit, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në një vit. Po kjo vepër, kur kryhet botërisht, në dëm të disa personave ose më shumë se një herë, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në dy vjet”.

13. Neni 59 i K.Pr.Penale, që parashikon se: “1. Ai që është dëmtuar nga veprat penale të parashikuara nga nenet ... 119, ... 120, ... të Kodit Penal ka të drejtë të paraqesë kërkesë në gjykatë dhe të marrë pjesë në gjykim si palë për të vërtetuar akuzën dhe për të kërkuar shpërblimin e dëmit. 2. Prokurori merr pjesë në gjykimin e këtyre çështjeve dhe, sipas rastit, kërkon dënimin e të pandehurit ose pafajësinë e tij. [...]”.

14. Neni 75/b/2 i K.Pr.P që parashikon se: “Gjykata e Lartë gjykon në shkallë të parë, me trup gjykues të përbërë nga 5 gjyqtarë të caktuar me short, veprat penale të kryera nga ..., deputetët, ..., kur këta janë në këto funksione në kohën e gjykimit”.

III.Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerësonIII.i.

15. Duke qenë se e akuzuara është deputete në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë, kjo çështje bën pjesë në çështjet penale për të cilat, në zbatim të nenit 141/1 të Kushtetutës së Shqipërisë dhe nenit 75/b, pika 2 të Kodit të Procedurës Penale (K.Pr.P.), Gjykata e Lartë ka juridiksion fillestar për gjykimin e akuzës penale.

16. Në zbatim të nenit 338 të K.Pr.P., Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në dy seanca të posaçme, respektivisht në datat 06.06.2011 (seancë e shtyrë për mosparaqitje të personit të akuzuar, deputetes znj.Ermonela Valikaj (Felaj) dhe mbrojtësit të saj) dhe 20.06.2011 (seancë e shtyrë me kërkesë të palëve, pasi iu duhej më shumë kohë për të diskutuar), u ka propozuar palëve ndërgjygjëse zgjidhjen e çështjes me pajtim.

17. Në seancën e pajtimit të datës 04.07.2011 u thirr dhe nuk u paraqit i dëmtuari akuzues z.Arjan Çukaj, por u paraqit mbrojtësi i tij, avokati Bashkim Sulstarova. U thirr dhe u paraqit personi i akuzuar, deputetja Ermonela Valikaj (Felaj) dhe mbrojtësi i saj, avokat Eno Bushi.

18. Menjëherë pas legjitimimit të palëve, sikundër parashikohet në nenin 354 të K.Pr.Penale, avokatët paraqitën në thelb qëndrimet e tyre dhe kërkesat paraprake si më poshtë:

- Përfaqësuesi i të dëmtuarit akuzues, avokati Bashkim Sulstarova u shpreh se: “Seanca e pajtimit nuk mund të realizohet sepse nuk është bërë asnjë tentativë nga ana e deputetes Ermonela Felaj. Nuk jam dakord të bëhet seanca e pajtimit”.

- Personi i akuzuar, znj.Ermonela Valikaj (Felaj) u shpreh se: “Nuk jam dakord me seancën e pajtimit. Nuk tërhiqem nga thëniet e mia. Nuk kanë arsye të ngrenë këtë kërkesë, unë nuk kam asgjë me këtë palë, nuk kam akuzuar Arjan Çukaj”.

88

- Personi i akuzuar, znj.Ermonela Valikaj (Felaj), paraqiti një kërkesë paraprake për bashkimin e dy çështjeve që janë duke u gjykuar në emër të saj në Gjykatën e Lartë me të njëjtin objekt dhe në të njëjtën fazë gjykimi.

19. Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, pasi u tërhoq për të shqyrtuar kërkesën paraprake të deputetes Ermonela Valikaj (Felaj), vendosi:“Të mos shqyrtojë këtë kërkesë paraprake të deputetes së Kuvendit të RSH, znj.Ermonela Valikaj (Felaj) për shkak të karakterit individual të çështjes”.

20. Në këto kushte çështja kaloi në seancë gjyqësore.

III.ii.

21. Gjatë debatit gjyqësor të zhvilluar në datën 04.07.2011, palët ndërgjygjëse kanë parashtruar si më poshtë.

22. I dëmtuari akuzues: “Më datë 11.01.2011 deputetja e Partisë Socialiste Ermonela Felaj ka publikuar një deklaratë për shtyp në të cilën sipas saj ish-Ministri Genc Ruli ka favorizuar Shoqërinë “Ferar” sh.p.k në fitimin e garës koncesionare për ndërtimin e një hidrocentrali mbi lumin Bënçë. Akuzat e ngritura nga ana e deputetes Ermonela Felaj janë krejtësisht të pabaza. Faktet mbi të cilat mbështeten këto akuza janë inekzistente dhe thellësisht të paprovuara. Deklarata e saj kuptohet se është pjesë e veprimtarisë politike të saj, por duke pasur parasysh se ajo një kohë të konsiderueshme ka ushtruar funksionin e prokurorit duhet ta dijë mirë se të bësh akuza është shumë e lehtë por ajo që është thelbësore është se akuzat duhet të provohen. [...]. Në këtë deklaratë thuhet se Shoqëria “Ferar” sh.p.k garën koncesionare e ka fituar pasi ka pasur lidhje të ngushtë me Ministrin Genc Ruli. [...]. Deklarimet e bëra nga Ermonela Felaj janë tërësisht të rreme dhe si të tilla kanë cënuar nderin dhe dinjitetin tim si përfaqësues ligjor dhe njëkohësisht ortak i Shoqërisë “Ferar” sh.p.k. Kjo deputete nga zelli i madh politik që e karakterizon e tejkaloi cakun duke fyer dhe shpifur botërisht ndaj një subjekti që përfaqësohet prej meje. Veprimet dhe thëniet e pavërteta të deputetes Felaj janë fyese dhe shpifëse kundër Shoqërisë “Ferar” sh.p.k. Konkretisht fyerja konsiston në këto drejtime:

- Në akuzimin e Shoqërisë “Ferar” sh.p.k së është favorizuar në aktivitetin e saj për fitimin e një koncesioni për ndërtimin e një hidrocentrali.

- Deklarimin publikisht se kjo shoqëri është e afërt me Ministrin e Ekonomisë dhe se është favorizuar prej tij për shkak të bashkëshortit të një deputeteje.

- Deklarata është publikuar duke u vënë theksi te afera korruptive dhe në fitime të padrejta dhe të pamerituara.

- Njollos qëllimisht emrin e Shoqërisë “Ferar” sh.p.k për të goditur kundërshtarin politik.

- Publikon deklaratën sikur pas veprimtarisë së kësaj shoqërie fshihen akte kriminale.Deklarata e deputetes Ermonela Felaj përveçse fyese është edhe shpifëse, pasi asnjë nga të dhënat e pasqyruara në të nuk rezulton të jetë e vërtetë”.

23. Mbrojtësi i personit të akuzuar, avokati Eno Bushi:“Kërkuesi nuk legjitimohet në ngritjen e kërkesës. Kundër personit juridik nuk ka vepër penale të shpifjes dhe fyerjes. Personat juridikë janë virtualë, jo persona fizikë realë. Asnjë nga deklaratat e deputetes nuk përmban fyerje apo shprehje të tjera që të ketë vepër penale. Deputetja është shprehur në emër të subjektit politik që përfaqëson dhe brendia e deklaratave nuk ka opinione personale. Në fjalën e saj deputetja i drejtohet Ministrit Ruli. Është bërë kallëzim penal për Ministrin Ruli në lidhje me procedurat për dhënien me koncesion të hidrocentraleve mbi lumin Bënçë”.

89

24. Personi i akuzuar, deputetja Ermonela Valikaj (Felaj):“Deklarata ime është politike, ajo nuk i referohet z. A.Çukaj. Personi juridik nuk mund të jetë subjekt pasiv i veprës penale”.

III.iii.

25. Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë gjykon se çështja në shqyrtim është e njëjtë në objekt me ato të shqyrtuara nga kjo gjykatë përmes vendimeve të gjykimit fillestar nr.7, datë 07.06.2010, dhe nr.8, datë 21.06.2010. Kolegji Penal vlerëson se në lidhje me këtë tipologji gjykimi ka tashmë një jurisprudencë të qëndrueshme dhe nuk ka asnjë arsye për t’iu larguar kësaj praktike, të cilës do t’i referohet në vijim.

26. Subjekti i akuzuar, znj. Ermonela Valikaj (Felaj) është deputete e Kuvendit të Republikës e zgjedhur për Legjislaturën XVIII. Rrjedhimisht, ajo është e pajisur nga Kushtetuta me një status të posaçëm juridik që derivon nga e drejta parlamentare, e që referon te instituti i imunitetit parlamentar, si një shmangie nga e drejta e zakonshme, me synim mbrojtjen dhe sigurimin e lirisë së ushtrimit të funksionit të përfaqësueses së popullit.

27. Neni 73 i Kushtetutës që rregullon këtë institut përcakton si rregullin që deputeti nuk mban përgjegjësi për mendimet e shprehura në Kuvend, ashtu dhe përjashtimin që kjo dispozitë nuk zbatohet në rastin e shpifjes.

28. Paragrafi i parë i nenit 73, duke parashikuar papërgjegjshmërinë e anëtarit të Kuvendit, jep garanci relative në lidhje me diskutimet parlamentare, me objektiv sigurimin e lirisë maksimale të shprehjes së deputetit, pa kufizime që mund të shkaktohen prej vetëdijes se mund të mbajë ndonjë lloj përgjegjësie në të ardhmen për veprimtarinë e tij parlamentare.

29. Dispozita kushtetuese (neni 73) është një normë me karakter procedural dhe parashikon në mënyrë taksative papërgjegjshmërinë e deputetit për mendimet e shprehura në Kuvend, duke përbërë kështu rezervë kushtetuese. Ajo nuk referon tek ligji (rezerva ligjore) në lidhje me detajimin e konceptit të “përgjegjësisë”.

30. Jurisprudenca kushtetuese ka sqaruar se “dispozitat e Kushtetutës zbatohen drejtpërsëdrejti, përveç rasteve kur Kushtetuta parashikon ndryshe. Ky është një parim themelor i sanksionuar në nenin 4, pika 3 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, sipas të cilit kur rregulli kushtetues parashikohet shprehimisht, ai nuk mund të mënjanohet dhe as të tejkalohet, por duhet të zbatohet drejtpërsëdrejti. Përjashtimi kushtetues, i parashikuar në këtë dispozitë, nënkupton se normat kushtetuese mund edhe të mos gjejnë zbatim drejtpërsëdrejti, kur Kushtetuta ka ngarkuar posaçërisht organet shtetërore përkatëse për të nxjerrë ligjet dhe aktet e tjera nënligjore, me qëllim rregullimin e marrëdhënieve në fusha të ndryshme dhe në përputhje me hierarkinë e normave. Pra, Kushtetuta përmban dispozita që rregullojnë zbatimin e saj në mënyrë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë, duke i krijuar hapësirë ligjvënësit për të vepruar më shumë ose më pak, me përjashtim të rasteve kur vetë Kushtetuta parashikon ndryshe. Parë nga ky këndvështrim, është Kushtetuta që autorizon ligjvënësin që, duke respektuar konceptet dhe parimet kushtetuese, të caktojë kufijtë e hapësirës rregulluese nëpërmjet nxjerrjes së normave juridike” (Vendimi nr.29, datë 09.11.2005 i Gjykatës Kushtetuese).

31. Rrjedhimisht, në respekt të ratio decidendi të ngritur nga Gjykata Kushtetuese, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se, në lidhje me kuptimin e termit “përgjegjësi”, neni 73 i Kushtetutës, duke qenë i konceptuar si një dispozitë me karakter përjashtimor, do të zbatohet drejtpërsëdrejti.

32. Pra, deputeti nuk mban asnjë lloj përgjegjësie për mendimet e shprehura në Kuvend, qoftë kjo penale, civile apo disiplinare.

90

33. Nga ana tjetër, është po vetë Kushtetuta që e zhvesh plotësisht nga imuniteti deputetin, duke e bërë atë plotësisht të përgjegjshëm penalisht, civilisht dhe disiplinarisht, vetëm në rastin kur mendimi i shprehur prej tij në Kuvend do të konsiderohet si “shpifje”.

34. Në këtë mënyrë, sikundër është shprehur kushtetutbërësi në nenin 73, pika 1, çdo klasifikim tjetër që mund t’i bëhet mendimeve të shprehura prej deputetit në ushtrim të funksionit të tij parlamentar, që nuk përmbush kushtet e parashikuara nga neni 120 i Kodit Penal (“Shpifja”), nuk passjell asnjë lloj përgjegjësie penale, civile apo disiplinore për deputetin.

35. Jurisprudenca aktuale e Gjykatës së Lartë në çështje me objekt të njëjtë me këtë në shqyrtim e ka shtrirë imunitetin parlamentar në lidhje me papërgjegjshmërinë për mendimet e shprehura nga deputeti edhe jashtë ambienteve të Kuvendit të Republikës (shiko vendimet nr.7, datë 07.06.2010 dhe nr.8, datë 21.06.2010 të Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë).

36. Kolegji Penal gjykon se deputeti nuk mban përgjegjësi në lidhje me mendimet e shprehura në ushtrim të funksion të tij si përfaqësues i popullit, si brenda dhe jashtë sallës së Kuvendit, apo në median e shkruar e televizive, përveçse kur këto bien nën përkufizimin e shpifjes.

37. Ky Kolegj vlerëson se, bazuar në karakterin e përgjithshëm dhe të lirë të përfaqësuesit të popullit në një demokraci parlamentare, funksioni i deputetit nuk mund të kufizohet në akte tipike të përcaktuara, por ai përfshin edhe akte të tjerë të presupozuar në vijim, të cilët në thelbin e tyre përputhen me mendimet dhe qëndrimet e bëra publike nga deputeti brenda sallës së Kuvendit në ushtrim të funksionit.

38. Në këtë përfundim arrihet duke u bazuar edhe në nenet 22 e 23 të Kushtetutës së Shqipërisë, që bëjnë fjalë për garantimin e lirisë së shprehjes, të shtypit, radios e televizionit, lirisë së informimit, si dhe në nenin 10 të Konventës Evropiane të së Drejtave të Njeriut, me titull “Liria e shprehjes”, të pasqyruara në qëndrimet e Gjykatës Evropiane të së Drejtave të Njeriut (GJEDNJ) në shumë vendime të saj.

39. Në analizë të tyre edhe në rastet kur janë konstatuar dhe pranuar si shkelje, në vendimmarrjen e kësaj gjykate, ka prevaluar liria e shprehjes, në raport me të drejtën e cënuar.

40. Imuniteti parlamentar që gëzojnë anëtarët e parlamentit ndjek qëllimin e ligjshëm të mbrojtjes së fjalës së lirë, me synim që të sigurojë lirinë e shprehjes ndërmjet përfaqësuesve të popullit dhe ruajtjen e ndarjes së pushteteve ndërmjet legjislativit dhe gjyqësorit. Në kushtet e një demokracie politike efektive dhe të respektimit të së drejtave të njeriut, liria e shprehjes nuk mbart rëndësi vetëm në vetvete, por, gjithashtu, ajo luan një rol kryesor në mbrojtjen e të drejtave të tjera të njeriut. Nuk ka vend të lirë, nuk ka demokraci, pa një garantim të gjerë të së drejtës për lirinë e shprehjes, e garantuar kjo nëpërmjet instrumenteve ligjore të shtetit të së drejtës.

41. Ky privilegj parlamentar i krijuar nga Kushtetuta shqiptare është i njohur dhe i pranuar pozitivisht nga legjislacioni, apo Kushtetutat e të gjitha vendeve demokratike. Ai është në përputhje me Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut, me qëllimin legjitim për një debat të lirë parlamentar në interes të publikut.

42. Mos mbajtja e përgjegjësisë nga ana e deputetit për mendimet e shprehura në ushtrim të funksionit të tij nënkupton të drejtën e tij për të pasur dhe bërë publike opinione, si dhe për të dhënë e marrë informacione mbi çështje me interes publik.

43. Ndërsa shprehet në këtë mënyrë, Kolegji Penal ka gjithmonë ndër mend se qëllimi më i parë dhe madhor i funksionit të deputetit të Kuvendit është ai i përfaqësimit të popullit. Në këtë qasje, deputeti informohet për të informuar qytetarët dhe,

91

përmes shprehjes së mendimeve, opinioneve apo ideve të tij në lidhje me çështje me rëndësi për shoqërinë, ai krijon dhe forcon vetëdijen qytetare, tërheq vëmendjen e autoriteteve dhe të shoqërisë në përgjithësi mbi shqetësimet e individëve, nxit pjesëmarrjen e tyre në punët publike dhe ndihmon në ndërtimin e vullnetit të përgjithshëm të masave.

44. Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut (GjEDNj) ka theksuar në mënyrë të vazhdueshme se: “Liria e shprehjes përbën një ndër bazat themelore të shoqërisë (demokratike), një ndër kushtet bazë për progresin e saj dhe për zhvillimin e çdo njeriu”. Është bërë një parim bazë në jurisprudencën e saj se “Liria e shprehjes është një nga shtyllat e shoqërisë demokratike, bazë për zhvillimin e saj dhe kusht për vetërealizimin e individit… Ajo nuk mund të përfshijë vetëm informacionet dhe opinionet e perceptuara pozitivisht, ose të konsideruara si të padëmshme, apo indiferente, por edhe të tilla që fyejnë, turbullojnë, apo që janë shqetësim për shtetin ose për një grup të caktuar të shoqërisë. Të tilla janë kriteret e pluralizmit, të tolerancës dhe të hapjes, pa të cilat një shoqëri demokratike nuk mund të ekzistojë” (inter alia vendimi Handyside vs. Mbretërisë së Bashkuar, i datës 17.12.1976).

45. Ndërsa në rastin Jersild vs. Danimarkës (kërkesa 15890/89), i datës 23.09.1994, është vlerësuar dhe debatuar nëse dënimi në këto raste është “i nevojshëm në një shoqëri demokratike" apo jo, pra nëse është proporcional edhe në rastet kur përcillen, deklarohen “fenomene që shokojnë, godasin apo fyejnë një grup personash apo një pjesë të shoqërisë”. Gjykata e Strasburgut ka dalë në përfundimin se dënimi për këto vepra nuk është “i nevojshëm në një shoqëri demokratike”.

46. Në analizat dhe vendimmarrjen e saj, kjo gjykatë ka vendosur se procedimi penal përbënte ndërhyrje në lirinë e këtyre subjekteve për t'u shprehur, veçanërisht nëse ndërhyrja ishte e nevojshme në një shoqëri demokratike, duke arritur në përfundimin se për një politikan, person publik të zgjedhur, liria e shprehjes ishte veçanërisht e rëndësishme dhe do të duheshin argumente tepër të fortë për të justifikuar ndërhyrjen në të drejtën e tyre për lirinë e shprehjes dhe vlerësimit ndaj tyre, si qëndrime në lidhje me fakte, apo si gjykime vlerësuese.

47. Edhe në një rast kur një anëtar i Parlamentit Britanik përmendi një individ në fjalën e tij në Parlament mbi sjelljet anti-shoqërore, duke ngritur ndaj tij akuza shumë të rënda, krejt të panevojshme për një debat mbi politikat bashkiake të strehimit, GjEDNj në thelb vendosi se kjo ishte e justifikueshme në dritën e rëndësisë së mbrojtjes së lirisë së shprehjes për parlamentarin dhe se, ky privilegj absolut nuk ishte joproporcional në rrethanat përkatëse (vendimi A. vs. Mbretërisë së Bashkuar - kërkesa nr.35373/97).

48. GjEDNj e ka vlerësuar posaçërisht debatin politik dhe debatin në lidhje me çështje të tjera me interes publik. Sipas gjykatës, çdo deklaratë e bërë në debate të tilla mund të kufizohet vetëm kur kjo është absolutisht e nevojshme (vendimi Krasulya vs. Rusisë, i datës 22.02.2007). Në këtë kontekst, GjEDNj ka qenë e kujdesshme për të veçuar sulmet fyese e shpifëse ndaj gjyqësorit, duke theksuar nevojën që ka ky i fundit për besimin dhe respektin e qytetarëve në demokraci (Vendimi Prager & Oberschlick vs. Austrisë).

49. Gjykata ka refuzuar çdo përpjekje për të bërë dallim midis debatit politik dhe debateve mbi çështje të tjera me interes publik, duke theksuar se dallime të tilla nuk krijojnë garanci (vendimi Thorgeir Thorgeirson vs. Islandës, 25.06.1992).

50. Gjykata në këtë drejtim është shprehur gjithashtu se kjo mbrojtje e zgjeruar për debatuesin zbatohet edhe atëherë kur personi i sulmuar nuk është një figurë publike; mjafton që deklarata të jetë bërë mbi një çështje me interes publik (Bladet Tromsø & Stensaas vs. Norëay).

92

51. Gjykata ka theksuar se “rrethanat në të cilat është bërë deklarata nuk mund të neglizhohen” (vendimi Lingens vs. Austrisë, i datës 08.07.1986). Në vendimin Oberschlick vs. Austrisë (Nr.2) GjEDNj e quajti vendimin kundër z.Oberschlick, një shkrimtar i njohur austriak, si në kundërshtim me Konventën, ndonëse z.Oberschlick kishte quajtur udhëheqësin e Partisë së Lirisë dhe Guvernator i Landit të Carinthas z.Jorg Haider “idiot”. “Të quash një politikan idiot në publik mund ta fyesh atë. Por megjithatë, në këtë çështje kjo fjalë nuk duket të jetë joproporcionale me indinjatën e qartë që krijoi z.Haider” – shkruhet në paragrafin 32 të vendimit të sipërpërmendur. Komenti i z.Oberschlick u bë pasi Z.Haider glorifikoi në një fjalim të tij “gjeneratën e ushtarëve [nazistë]” që luftuan gjatë Luftës së II Botërore.

52. Sidoqoftë, GjEDNj ka bërë dallimin mes mendimeve, opinioneve apo ideve të shprehura nga deputeti në ushtrim të funksionit të tij dhe atyre që janë “më saktë një zënkë mes individësh” (vendimi Cordova vs. Italisë nr.1, kërkesa nr.40877/98), duke vërejtur “një mungesë lidhjeje mes deklaratave dhe funksionit parlamentar” (vendimi Cordova vs. Italisë nr.1, kërkesa nr.45649/99).

53. GjEDNj, më se njëherë, ka pranuar se deklaratat publike që përmbajnë akuza, të cilat janë bërë në mirëbesim, me një qëllim të ligjshëm, mund të përfitojnë nga avantazhi që iu jep atyre e liria e shprehjes, edhe sikur të mos mund të provohet vërtetësia e plotë e tyre (vendimi Bladet Tromsoe & Stensaas vs. Norvegjisë, i datës 2005.1999).

54. Duke theksuar rëndësinë e lirisë së shprehjes për themelet e një shoqërie demokratike, GjEDNj ka lejuar një farë hapësire në debatin publik për ekzagjerim, madje edhe për provokim apo ashpërsi, për sa kohë që ka një çështje me interes publik dhe një shtresë faktike nën të (vendimet Prager & Oberschlick vs. Austrisë; Feldek vs. Sllovakisë; Bergens Tidende & të tjerë vs. Norvegjisë; etj.).

55. Sipas gjykatës “një shkallë ekzagjerimi duhet të tolerohet në çdo lloj debati publik me interes të gjerë, ndonëse si gazetarët dhe gjithkush tjetër nuk duhet të tejkalojnë disa kufij” (vendimi Nilssen & Johnsen vs. Norvegjisë, i datës 25.11.1999).

56. Kolegji Penal gjen me interes të bëjë prezent qëndrimin e GjEDNj në rastet kur kërkues pranë saj kanë qenë persona fizikë apo juridikë jopublikë. Sipas Gjykatës së Strasburgut: “Individët privatë dhe shoqëritë e shfaqin vetveten të hapur ndaj shqyrtimit dhe hetimit kur ata hyjnë në hapësirën e debatit publik” (vendimi Jerusalem vs. Austrisë, kërkesa nr.26958/95). “Kufijtë e kriticizmit të pranueshëm zgjerohen në rastet kur biznesmenë të kompanive të mëdha me vetëdije kanë lejuar një hetim të veprimtarisë së tyre” (vendimi Fayed vs. Mbretërisë së Bashkuar, kërkesa nr.17101/90).

57. Kolegji Penal gjykon se duhet të ritheksojë edhe në këtë vendim tendencat drejt depenalizimit të figurave të veprave penale si fyerja dhe shpifja, veçanërisht ndaj mediave, proceset gjyqësore ndaj të cilëve (gazetarëve) kanë cënuar imazhin e demokracisë shqiptare në botë, të shoqëruara edhe me kërkesa në rritje të institucioneve të ndryshme ndërkombëtare që Shqipëria të forcojë mekanizmat për mbrojtjen e lirisë së shprehjes dhe, në veçanti, duke reformuar kuadrin ligjor të fyerjes e shpifjes.

58. Nëse i referohemi Rezolutës 1377 të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, e miratuar në 29 Prill 2004, pas një debati në lidhje me “respektimin e detyrimeve dhe angazhimeve të Shqipërisë” ndaj Këshillit të Evropës, përfshirë këtu edhe në kuadrin e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, e cila kërkon të “shfuqizohen ose të rishikohen thelbësisht ligjet penale mbi difamacionin dhe të reformohet e drejta civile e shpifjes në mënyrë që të parandalohet zbatimi abuziv i tyre”.

93

59. Po ashtu, raportet e viteve të fundit të BE-së, në lidhje me ecurinë e procesit të integrimit evropian, u janë referuar shprehimisht domosdoshmërisë së reformës në këtë fushë.

60. Këto kërkesa janë jo vetëm për Shqipërinë, por një tendencë e përgjithshme ndër demokracitë e reja evropiane e më gjerë, disa prej të cilave, i kanë tejkaluar sanksionet penale ndaj fjalës së lirë, ose i kanë reformuar ato.

III.iv.

61. Kolegji Penal do të analizojë rrethanat dhe faktet e çështjes objekt shqyrtimi nën dritën e gjithë sa u parashtrua më lart, duke e pasur jurisprudencën e GjEDNj si pikë reference për arritjen e vendimit të tij.

62. Në lidhje më akuzën e konsumimit nga deputetja e Kuvendit znj.Ermonela Valikaj (Felaj) të kundravajtjes penale të “Fyerjes”, parashikuar nga neni 119 i K.P.

63. Kolegji Penal, bazuar në të gjithë analizën doktrinale e jurisprudenciale, konkludon se një deputet do të mbajë përgjegjësi për opinione, deklarata a ide të tij që do të konsiderohen “Fyerje”, vetëm në rastin kur këto opinione dhe/ose deklarata dhe/ose ide të shprehura nga ai nuk janë të lidhura me funksionin e tij parlamentar si përfaqësues i popullit, por janë bërë në cilësitë personale.

64. Përndryshe, nëse kjo lidhje verifikohet nga gjykata, neni 73, pika 1 i Kushtetutës e konsideron atë të papërgjegjshëm (penalisht, civilisht dhe disiplinarisht), pa i hyrë analizës së vërtetësisë apo bazueshmërisë së shprehjeve të tij.

65. Deklarata për të cilën akuzohet deputetja Ermonela Valikaj (Felaj) është bërë nga ambientet e selisë së Partisë Socialiste, deputete e së cilës është edhe subjekti i akuzuar.

66. Deklarata është bërë në emër të Partisë Socialiste, nga znj.Ermonela Valikaj (Felaj) në cilësinë e saj si përfaqësuese e kësaj force politike dhe deputete e Kuvendit të Republikës.

67. Deklarata është bërë në lidhje me një veprimtari të pretenduar korruptive të Ministrit të Ekonomisë së kohës, z.Genc Ruli.

68. Në këto rrethana, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë konkludon se deklarata e znj.Ermonela Valikaj (Felaj) është bërë në ushtrim të plotë të funksionit të saj si përfaqësuese e popullit në Kuvend, në lidhje me një çështje që, për nga rëndësia dhe fenomenologjia ka një interes të lartë publik, ndaj deputetja Ermonela Valikaj (Felaj) nuk mund të jetë subjekt i veprës penale të “Fyerjes”, parashikuar nga neni 119 i K.P.

69. Në lidhje më akuzën e konsumimit nga deputetja e Kuvendit znj.Ermonela Valikaj (Felaj) të kundravajtjes penale të “Shpifjes”, parashikuar nga neni 120 i K.P.

70. “Shpifja”, si kundërvajtje penale e drejtuar kundër moralit dhe dinjitetit të personit, është e përkufizuar qartë në K.P. si: “Përhapja e qëllimshme e thënieve, si dhe çdo informacion tjetër që dihet se janë të rreme, që cënojnë nderin dhe dinjitetin e personit”.

71. Objekt i kundërvajtjes penale te shpifjes janë marrëdhëniet juridike, të vendosura për të siguruar nderin dhe dinjitetin e personit.

72. Që vepra të konsiderohet e kryer, duhet të përmbushen këto kushte: a) shpifja të bëhet me përhapjen e thënieve dhe/ose çdo informacioni tjetër; b) thëniet dhe/ose informacioni tjetër të jenë të rreme;c) thëniet dhe/ose informacioni tjetër të dihen që janë të rreme;ç) thëniet dhe/ose informacioni tjetër të jenë konkrete; d) thëniet dhe/ose informacioni tjetër të jenë diskredituese, d.m.th. që cënojnë nderin

dhe dinjitetin e personit.

94

73. Nga ana objektive, shpifja kryhet me përhapjen e thënieve dhe/ose çdo informacioni tjetër, që dihen se janë të rreme për një person.

74. Kushti themelor për ekzistencën e shpifjes është që faktet (pohimet), të cilat nxirren apo përhapen duhet të jenë të pavërteta dhe faktet (pohimet), të cilat nxirren apo përhapen, duhet të jenë të natyrës së tillë që të mund ta dëmtojnë nderin dhe autoritetin e personit tjetër.

75. Nga ana subjektive, shpifja kryhet me dashje të drejtpërdrejtë dhe me qëllim për të poshtëruar e për të diskredituar nderin dhe dinjitetin e personit tjetër. I akuzuari nuk mund të jetë penalisht përgjegjës për veprën e shpifjes, nëse pohimet e nxjerra apo të përhapura janë të vërteta, ose nëse ai ka pasur arsye të bazuar për të besuar në vërtetësinë e pohimit të tillë.

76. Thëniet e përhapura kundër të dëmtuarit akuzues, jo vetëm duhet të jenë të rreme, të jenë konkrete dhe diskredituese, poshtëruese, që cënojnë nderin e dinjitetin e tij. Kjo është çështje fakti dhe zgjidhet rast pas rasti.

77. Legjislacioni ynë penal nuk e parashikon si figurë të veprës penale përhapjen e thënieve të vërteta, por që janë poshtëruese për tjetrin. Në këto raste, vepra mund të cilësohet si fyerje, por jo si shpifje.

78. Dispozita për shpifjen nuk mbron njerëzit nga një gjuhë që është thjesht ofenduese ose tronditëse, ose për shprehjen e një opinioni apo ideje të papëlqyer, për sa kohë që këto nuk cënojnë rendin kushtetues.

79. Në datën 11.01.2011, e paditura Ermonela Valikaj (Felaj), deputete në Kuvendin e Shqipërisë, ka bërë një deklaratë për shtyp në një prej mediave audiovizive të vendit. Në këtë deklaratë e paditura ndër të tjera ka pohuar se: Shoqëria Italiane “Radici” sh.p.k. është skualifikuar pa të drejtë nga procedura e dhënies me koncesion të hidrocentralit mbi lumin Bënçë, pasi në garë ka hyrë Shoqëria “Ferar” sh.p.k., e afërt me Ministrin e Ekonomisë, z. Genc Ruli. Ministri i Ekonomisë Genc Ruli favorizon Shoqërinë “Ferar” sh.p.k., duke shpallur një garë të dytë koncesionare, kur ende nuk është mbyllur gara e parë. Me vendimin nr.216, datë 21.02.2008 të Këshillit të Ministrave i jepet e drejta Ministrit të Ekonomisë për të realizuar një procedurë të dytë, në mënyrë që të kontraktojë me Shoqërinë “Ferar” sh.p.k. Shoqëria “Ferar” sh.p.k. favorizohet, duke marrë bonus 5% (pesë për qind) të pikëve, me justifikimin se kjo shoqëri ishte propozuesi origjinal i projektit. Ministri i Ekonomisë Genc Ruli ka marrë pjesë në të gjitha vendimmarrjet, të cilat kanë favorizuar Shoqërinë “Ferar” sh.p.k. Pas Shoqërisë “Ferar” sh.p.k. qëndron Shoqëria “Alfa Projekt 2006”, shoqëri e cila i përket bashkëshortit të deputetes demokrate Rajmonda Bulku”.

80. Sipas të dëmtuarit akuzues, veprimet dhe thëniet e deputetes Felaj janë të pavërteta, fyese dhe shpifëse kundër Shoqërisë “Ferar” sh.p.k., pasi aludojnë për marrëdhënie korruptive të drejtuesve të kësaj shoqërie me Ministrin e Ekonomisë Genc Ruli, me qëllim favorizimin prej tij të shoqërisë, për fitimin e pamerituar të një koncesioni për ndërtimin e një hidrocentrali.

81. Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë rithekson konkluzionin e tij se deklarata e sipërcituar është bërë nga një deputete e Kuvendit, në ushtrim të funksionit të saj si përfaqësuese e popullit.

82. Deklarata është bërë publike dhe ka synuar transparencën e veprimtarisë administrative të Ministrisë së Ekonomisë në lidhje me dhënien e saj me koncesion të ndërtimit të një vepre me rëndësi të lartë publike, siç është ndërtimi i hidrocentralit mbi lumin Bënçë.

83. Në këtë deklaratë, deputetja ka akuzuar Ministrin e Ekonomisë z.Genc Ruli se ka favorizuar Shoqërinë “Ferar” shp.k., duke skualifikuar një tjetër shoqëri. Sipas

95

deklaratës, kjo është bërë pasi pas Shoqërisë “Ferar” sh.p.k. qëndron bashkëshorti i një deputeteje të maxhorancës.

84. Mbrojtësi i deputetes Ermonela Valikaj (Felaj) u shpreh në seancë gjyqësore se: “është bërë kallëzim penal për Ministrin Ruli në lidhje me procedurat për dhënin me koncesion të hidrocentraleve mbi lumin Bënçë”.

85. Kolegji Penal vlerëson se deklarata e deputetes është bërë në kuadrin e debatit politik dhe përpjekjes së opozitës për të denoncuar publikisht veprimtarinë (e supozuar prej saj) korruptive të ekzekutivit.

86. Lufta kundër korrupsionit është një çështje me interes të lartë publik, e artikuluar si nga përfaqësuesit e opozitës, të pozitës, shoqërisë civile, ashtu edhe të trupit diplomatik e përfaqësuesit e strukturave të Bashkimit Evropian në Shqipëri.

87. Deputetja në këtë deklaratë i drejtohet qytetarëve, duke u fokusuar drejtpërdrejt tek kundërshtari i saj politik, Ministri i Ekonomisë, z. Genc Ruli; personat e tjerë fizikë a juridikë përmenden aty në kontekstin e ilustrimit të veprimtarisë joligjore të anëtarit të ekzekutivit dhe nuk rezultojnë të jenë ata qëllimi i vërtetë i deklaratave.

88. Një pjesë e mirë e të dhënave që rezultojnë nga deklarata, normalisht mund të konsiderohen fakte që rezultojnë edhe në kuadër të akteve që ndodhen në dosje. Të tilla mund të përmenden: fakti që Shoqëria “Ferar” sh.p.k ka konkurruar pranë Ministrisë së Ekonomisë në procedurat për marrjen e lejes për ndërtim me koncesion të hidrocentralit mbi lumin Bënçë; që ajo është përfituese e bonusit prej 5% të pikëve; që ajo është fituese e garës në fjalë; që gjithashtu Shoqëria italiane “Radici” ka konkurruar për marrjen e një koncesioni e më pas është skualifikuar; etj.

89. Duke u nisur nga pozita dhe roli i veçantë i deputetit në një demokraci parlamentare kushtetuese, si dhe rëndësia e lirisë së shprehjes për themelet e një shoqërie demokratike, në referim edhe të jurisprudencës së Gjykatës së Strasburgut të cituar më lart (shiko paragrafët nr.53 e 54), ku është lejuar një farë hapësire në debatin publik për ekzagjerim dhe madje, edhe për provokim apo ashpërsi, për sa kohë që ka një çështje me interes publik dhe një shtresë faktike nën të, Kolegji Penal vlerëson se deklarimet e bëra nga znj. Ermonela Valikaj (Felaj), për sa kohë nuk është vërtetuar e kundërta, duhet të prezumohen se janë bërë në mirëbesim, me një qëllim të ligjshëm dhe përfitojnë nga avantazhi që iu jep atyre e liria e shprehjes, edhe sikur të mos mund të provohet vërtetësia e plotë e akuzave të artikuluara në këto deklarime.

90. Barrën e provës në këto raste e ka kërkuesi (i dëmtuari akuzues ose akuzuesi), mbështetur në prezumimet, shkak për të cilin dhe legjislatori e ka kaluar barrën e provës te kundërshtuesi i prezumimit. Deri sa të provohet e kundërta, është i dëmtuari akuzues ai që duhet të vërtetojë me prova pozitive, që deklaratat apo insinuatat që pretendohet se përbëjnë shpifje janë të rreme. Në rastin në shqyrtim, ai nuk ka sjellë përpara kësaj gjykate prova të plota dhe bindëse për vërtetësinë e pretendimeve të tij dhe pavërtetësinë e akuzave ndaj tij, si dhe të dijenisë nga ana e të akuzuarit për këtë pavërtetësi në deklaratat e bëra prej tij, si elemente të domosdoshëm për këto vepra penale.

91. Jo pa qëllim, legjislatori i ka lënë barrën e provës të dëmtuarit akuzues, duke e kushtëzuar të vërtetojë gjithë elementët e veprës, përtej çdo dyshimi të arsyeshëm, pasi vendosja e barrës së provës mbi të akuzuarin do të kishte efekt frenues mbi të drejtën e lirisë së shprehjes.

92. Kolegji vlerëson se i dëmtuari akuzues Arjan Çukaj nuk ka paraqitur asnjë provë që të vërtetojë para gjykatës se deputetja Ermonela Valikaj (Felaj) ka përhapur thënie apo informacione të rreme me qëllim cënimin e dinjitetit të tij.

96

93. Po kështu, i dëmtuari akuzues Arjan Çukaj nuk ka paraqitur asnjë provë për të vërtetuar një element shumë të rëndësishëm të veprës penale të “Shpifjes”: dijenia publike se thëniet janë të rreme.

94. Nisur nga sa më sipër dhe në përfundim të kësaj analize, ky Kolegj arrin në përfundimin (vlerëson), se: a) i dëmtuari akuzues Arjan Çukaj, nuk mundi të provojë akuzat e ngritura prej tij; b) në deklaratën e deputetes Ermonela Valikaj (Felaj) nuk ekzistojnë elementë të veprave penale të “Fyerjes” dhe “Shpifjes”, pra fakti i pretenduar nuk ekziston. Për këtë arsye, nuk mund t’i kërkohet Kuvendit autorizim për procedim penal.

95. Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se rrethanat që nuk lejojnë fillimin e procedimit penal, të parashikuara në nenin 290 të K.Pr.Penale, vlerësohen nga organi i akuzës për çështjet që i adresohen atij për procedim. Të njëjtën gjë bën ai edhe për rastet kur kërkohet autorizimi për procedim dhe kompetent për këtë kërkesë është prokurori. Është ai që duhet të sqarojë, në përputhje me kërkesat ligjore, ekzistencën e kushteve të procedimit, pra ekzistencën e shkaqeve që detyrojnë atë të regjistrojë procedimin penal, ekzistencën e shkaqeve që nuk lejojnë fillimin e procedimit penal apo vazhdimin e tij.

96. Në rastin konkret, kërkesa nuk ka ardhur nga organi i akuzës, por nga i dëmtuari akuzues dhe gjykata nuk është kompetente për të filluar procedimin penal.

97. Gjykata është e detyruar të kërkojë autorizim për procedim penal nga Kuvendi, përveç rasteve kur, nga verifikimi i kushteve të procedimit, konstaton ekzistencën e rrethanave që nuk lejojnë fillimin e procedimit penal.

98. Në këtë rast, gjykata nuk mund të vendosë mosfillimin e procedimit penal, pasi ky akt procedural është i prokurorit dhe jo i gjykatës, për rrjedhim, gjykata duhet të procedojë me vendim për pushimin e çështjes.

99. Shkaqet e pushimit të çështjes penale sipas nenit 387/1 të K.Pr.Penale janë parashikuar edhe në nenin 290 të tij, të cilave duhet t’u referohet gjykata.

100.Ky Kolegj, në referim të pikës “ç” të nenit 290 të K.Pr.Penale, vlerëson se, për të dyja veprat penale të pretenduara nga kërkuesi, fakti penal nuk ekziston.

101.Po kështu, për shkak të mbrojtjes që neni 73/1 i Kushtetutës i krijon deputetit në rastin e “Fyerjes” dhe në bazë të pikës “e” të nenit 290 të Kodit të Procedurës Penale, që determinon rastin ligjor, ky Kolegj vlerëson se nuk duhet kërkuar fillimi i procedimit penal ndaj deputetes Ermonela Valikaj (Felaj).

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 387, 290/ç të K.Pr.P.,

V E N D O S IPushimin e çështjes, me të dëmtuar akuzues z.Arjan Çukaj dhe person të akuzuar

znj.Ermonela Valikaj (Felaj).

Tiranë, më 04.07.2011

97

Nr.8 i Regj. Themeltar Nr.8 i Vendimit

VENDIMNЁ EMЁR TЁ REPUBLIKЁS


Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnëtarFatos Lulo Anëtar Arjana Fullani AnëtareMedi Bici Anëtar

në seancën gjyqësore në datën 01.07.2011, mori në shqyrtim çështjen penale me palë:

ANKUES: EDI RAMA (Kryetar i Partisë Socialiste dhe Kryetar i Bashkisë Tiranë), përfaqësuar nga avokatët Agim Hysi dhe Arjan Salati.

OBJEKTI I ANKIMIT:Ankim kundër vendimit të datës 18.11.2010

të Prokurorisë së Përgjithshme Tiranë, “Mbi mosfillimin e procedimit penal ndaj shtetasit Sali Berisha,

deputet i Kuvendit të Shqipërisë dhe njëkohësisht Kryeministër i vendit, për kryerjen e veprave penale "Shpifjes për shkak të detyrës"

dhe të "Fyerjes për shkak të detyrës", të parashikuara nga nenet 240/2 e 239/2 të Kodit Penal,

që ka të bëjë me kallëzimin penal nr.4109, të regjistruar në datë 22.12.2009.Baza Ligjore: Neni 291/2 i Kodit të Procedurës Penale.

Prokuroria e Përgjithshme me vendimin e datës 18.11.2010 ka vendosur:1. Të mos fillojë procedimin penal ndaj deputetit dhe Kryeministrit Sali Ramë BERISHA.2. Me këtë vendim të njohë kallëzuesin, i cili ka të drejtën e ankimit në Gjykatën e Lartë, brenda 5 ditëve nga marrja dijeni.

Ankuesi, Edi Rama (Kryetar i Partisë Socialiste dhe Kryetar i Bashkisë Tiranë), në pozitën e kallëzuesit, ka paraqitur ankim në Gjykatën e Lartë, me të cilën kërkon anullimin e vendimit të mësipërm të mosfillimit të procedimit penal nr.4109, datë 22.12.2009 të Prokurorisë së Përgjithshme, dhe dërgimin e çështjes për vazhdimin e hetimit ndaj shtetasit Sali Berisha, deputet i Kuvendit të Shqipërisë dhe njëkohësisht Kryeministër i vendit, për kryerjen e veprave penale të "Shpifjes për shkak të detyrës" dhe "Fyerjes për shkak të detyrës", të parashikuara nga nenet 240/2 e 239/2 të Kodit Penal, duke paraqitur këto shkaqe:

- Në argumentimin e vendimit rezulton, që i vetmi veprim i kryer është "kërkimi doktrinar", të përpunuar nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut si dhe doktrinës juridike të Gjykatës së Lartë, në raste të ngjashme, për të arritur në vlerësime dhe përfundime subjektive, haptazi në favor të të kallëzuarit.

98

- Prokurori justifikon shprehjet fyese, duke argumentuar se deklarimet janë në kuadër të përmbushjes së detyrave parlamentare, si përfaqësues i popullit, si Kryeministër dhe politikan në kuadër të një situatë të rënduar politike.

- Sipas Prokurorit, GJEDNJ e ka bërë të qartë se liria e shprehjes mbron të folurën fyese, duke e bërë këtë një parim bazë në jurisprudencën e saj. Deputeti Sali Berisha, nuk mund të merret në përgjegjësi penale për veprën penale të fyerjes për shkak të detyrës të parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal, neni 73/1 dhe 22 e 23 të Kushtetutës së Shqipërisë dhe neni 10 i Konventës Evropiane e të Drejtave të Njeriut.

- Në lidhje me elementët e veprës penale të shpifjes për shkak të detyrës, pasi e ka parë në "këndvështrimin juridik dhe logjik" organi i akuzës ka arritur në përfundimin që fjalët e thëna nga i kallëzuari janë mendime dhe gjykime vlerësuese, si të tilla ato nuk përfaqësojnë fakte që cënojnë nderin dhe dinjitetin e njeriut.

- Organi i akuzës përmend praktika evropiane "Lingens vs Austrisë, datë 08.07.1986", "Dalban vs Rumanisë, datë 28.09.1999", në të cilat sipas akuzës, gjykata bën dallimin ndërmjet "shprehjeve dhe fakteve". Në inkoherencë të plotë me arritjet e saj, akuza parashtron se verifikimi i shprehjeve të kryeministrit do të sillte cënim të interesave dhe jetës private të personave konkretë, të përmendur në shprehjet e tij.

- Nga akuza përdoren disa vendime të GJEDNJ, të cilat vijnë në mbrojtje të gazetarëve dhe mediave, në veprimtarinë e tyre … . Asnjë prej citimeve të GJEDNJ, nuk merr në mbrojtje ndonjë kryeministër, për shkak se atij i është dhunuar liria e shprehjes dhe e mendimit.

- Prokurori nuk ka respektuar kërkesat procedurale që garantojnë një proçes të rregullt ligjor, lidhur me rolin e tij në hetimin e çështjeve penale. Duke shkelur kërkesat për një proces të rregullt ligjor, prokurori ka krijuar, përdorur dhe vlerësuar kërkime, rrethana fakti dhe vlerësime, të cilat nuk janë pretenduar ndonjëherë nga kallëzuesi, duke dhunuar nenet 1 dhe 24 të K.Pr.Penale, dhe nenin 4 të ligjit "Për Prokurorinë", i ndodhur nën ndikimin e paragjykimit të çështjes, ka dhunuar parimin kushtetues të objektivitetit dhe paanësisë në hetim, duke u shndërruar palë në procesin penal.

- Vendimi i mosfillimit të çështjes, në përmbajtjen e tij, konsiderohet i paarsyetuar, në kundërshtim me nenin 142 të Kushtetutës së Republikës.

- Prokurori nuk ka krijuar mundësi të barabarta për palët.- Prokurori ka bërë vlerësim të gabuar të rrethanës së faktit, ekzistencës apo jo të

figurave të veprës penale, dhe të orientimit drejt fajësisë. - Në vendimmarrjen e tij, prokurori nuk është bazuar në fakte dhe prova, por në

opinione të paidentifikuara, të krijuara prej tij.- Në përfundimet e tij prokurori, citon vendimin nr.7, të vitit 2010 të Gjykatës së Lartë,

i cili nuk është konceptuar, nuk është shkruar dhe nuk është publikuar ndonjëherë. Kjo ka sjellë si rrjedhojë kontradiktën midis bazës ligjore të përdorur për mosfillimin e procedimit me rrethanën e faktit dhe provat që e vërtetojnë atë. Ndërsa në arsyetimin e vendimit prokurori e ka motivuar mosfillimin, me mungesën e provueshmërisë të elementëve të figurave të veprave penale objekt i kallëzimit, në vendimmarrje arsyeton, që fakti nuk parashikohet si vepër penale.

- Nuk është kryer një hetim i plotë dhe i gjithanshëm i çështjes, në lidhje me vërtetësinë e fakteve të pretenduara nga kallëzuesi.

- Vendimi i prokurorit për mosfillimin e hetimeve është haptazi i paligjshëm, për shkak të subjektivizmit në kuptimin dhe zbatimin e ligjit penal.

- Veprat penale objekt i kallëzimit janë të hapura dhe nuk kërkojnë analiza të hollësishme të elementëve të figurës së veprës penale, për shkak të rëndësisë së faktit dhe të subjektit të posaçëm. Në rrethanat e faktit, ekzistenca e të cilave nuk mund të mohohet, pasi janë të konsumuar të gjithë elementët e figurës së veprës penale, të

99

pasojës dhe të lidhjes shkakësore, për rrjedhojë, të fajësisë së të kallëzuarit Sali Berisha.

… Cilësitë e posaçme nuk e përjashtojnë të kallëzuarin nga përgjegjësia penale për vepra të kryera kundër shtetasve të tij:

… Ana objektive e figurës së veprës penale gjendet e përfaqësuar nga veprimet konkrete të subjektit të kallëzuar. Pa asnjë lloj ngacmimi të jashtëm, të çastit apo të qëndrueshëm, nga kallëzuesi apo të tretët, në lidhje me objektin e diskutimeve në kuvend, …, subjekti i kallëzuar i është drejtuar të gjithë shqiptarëve dhe, me ndërgjegje të plotë, të gjithë komunitetit botëror, duke i treguar të dhëna të pavërteta, të rreme, …

- Rrethanat e kryerjes së veprës penale, mënyra e kryerjes së saj, zbulojnë dashjen direkte të subjektit të kallëzuar në arritjen e qëllimit të kundërligjshëm. …

- Ana subjektive në kundërligjshmërinë e shpifjes nuk kërkon elementë të veçantë psikologjik, nuk kërkon "dashjen" në një nga format klasike të saj. Për të qenë i konsumuar elementi i anës subjektive është e mjaftueshme "dashja e përgjithshme", dëshira dhe vullneti i subjektit për të përhapur shprehje fyese, i ndërgjegjësuar që këto thënie sjellin efekte negative tek "i dëmtuari". Duke e trajtuar jurisprudencën e Gjykatës së Kasacionit të Italisë si doktrinë në lidhje me vlerësimin e instituteve të caktuara, në lidhje me anën subjektive të shpifjes … Vendimi i Gjykatës së Kasacionit nr.3571, viti 1996.

- Me vendimmarrjen dhe motivimin e vendimit, prokurori i ka mohuar ankuesit mundësitë për t'iu drejtuar gjykatës, "aksesin në gjykatë", deri në krijimin e instrumenteve personale, për mbrojtjen dhe imunizimin e kryeministrit të tij. … Neni 6/1 i Konventës.

- … Prokurori në vendimin e tij, thekson lirinë e shprehjes, si një ndër themelet kryesore të një shoqërie demokratike … ., por pikërisht në Konventën Evropiane të të Drejtave të Njeriut, neni 8/1, 10/2 dhe neni 17 i Konventës vendosin kufizime të kësaj lirie, pasi në emër të kësaj lirie nuk duhet të abuzohet. …. Materializimi i dispozitave të Konventës gjen pasqyrim në nenet 42 dhe 73 të Kushtetutës së Republikës.

KOLEGJI PENAL I GJYKATЁS SЁ LARTЁpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Gani Dizdari; përfaqësuesin e ankuesit Edi Rama,

Av. Arjan Salati, i cili kërkoi shfuqizimin e vendimit të mësipërm, dhe urdhërimin e Prokurorisë së Përgjithshme që të rifillojë hetimin dhe të kryejë veprimet e nevojshme dhe të mundshme hetimore; prokurorin Alfred Progonati, i cili kërkoi lënien në fuqi të vendimit; si dhe përfaqësuesin e të kallzuarit Sali Berisha, Av.Erinda Ballanca, e cila kërkoi të mos pranojë ankimin e palës ankuese dhe të lërë në fuqi vendimin e organit të Prokurorisë së Përgjithshme,

V Ё R E NAnkuesi i është drejtuar Gjykatës së Lartë për gjykimin e kësaj çështje nisur nga fakti

se personi ndaj të cilit është paraqitur kallëzimi penal ndaj shtetasit Sali Berisha, i cili gëzon cilësinë e deputetit të Kuvendit të Shqipërisë dhe të Kryeministrit të vendit.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se në respektim të nenit 141, pika 1 të Kushtetutës, në të cilin shprehimisht thuhet se: “Gjykata e Lartë ka juridiksion fillestar dhe rishikues. Ajo ka juridiksion fillestar kur gjykon akuzat penale kundër Presidentit të Republikës, Kryetarit dhe anëtarëve të Këshillit të Ministrave, deputetëve, gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë si dhe gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese”, dhe të nenit 75/b, pika 2 të K.Pr.Penale, në të cilin thuhet se: “Gjykata e Lartë gjykon në shkallë të parë, me trup gjykues të përbërë nga 5 gjyqtarë të caktuar me short, veprat penale të kryera nga Presidenti i

100

Republikës, deputetët, Kryeministri dhe anëtarët e Këshillit të Ministrave, gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese dhe gjyqtarët e Gjykatës së Lartë, kur këta janë në këto funksione në kohën e gjykimit”, ky Kolegj është kompetent për të marrë në shqyrtim ankimin e mësipërm.

Ka rezultuar se në datën 22.12.2009, shtetasi Edi Rama, me cilësinë e Kryetarit të Partisë Socialiste të Shqipërisë dhe të Kryetarit të Bashkisë Tiranë, ka paraqitur kallëzim në Prokurorinë e Përgjithshme ndaj shtetasit Sali Berisha, deputet i Kuvendit të Shqipërisë dhe njëkohësisht Kryeministër i vendit, për kryerjen e veprave penale "Shpifjes për shkak të detyrës" dhe të "Fyerjes për shkak të detyrës", të parashikuara respektivisht nga nenet 240/2 e 239/2 të Kodit Penal.

Në këtë kallëzim Kryetari i Partisë Socialiste dhe Kryetari Bashkisë Tiranë, Edi Rama, parashtron rrethanat që e kanë çuar atë në paraqitjen e këtij kallëzimi, duke argumentuar se fakti i paraqitur prej tij përbën vepër penale, duke pretenduar se: në seancën plenare të datës 26.11.2009 dhe në konferencën për shtyp të datës 02.12.2009, deputeti Sali Berisha, njëkohësisht dhe Kryeministër, ka përhapur botërisht thënie të cilat sipas kallëzuesit përbëjnë elementë të veprave penale të parashikuara nga nenet 240/2 dhe 239/2 të Kodit Penal. Ndër të tjera në kallëzim dhe në aktet shoqëruese, janë cituar në ligjëratë të drejtë këto fjalë të thëna nga deputeti Sali Berisha në seancën plenare të datës 26.11.2009:

"… Cili është ai burrë që bashkëshorten e vet e akuzon se e ka djalin me të atin e tij ...? Zoti Rama, thuaju shqiptarëve cili është ai baba që i mohon djalit kafshatën e gojës? (çfarëdo që të ketë bërë djali, kafshata nuk mohohet! Aq më tepër që ai ka qënë i vogël, i mitur ...". Po në vijim është thënë: "Ti akuzon babën si baba të djalit". "Zoti Rama, cili është ai burrë i cili ngrihet nga shtrati i së shoqes në kullën e Myslym Pezës dhe shkon në shtratin e Dashit dhe e detyron gruan e tij të largohet natën e lemeritur? Zoti Rama, më thuaj cili është ai burrë që e rreh si kafshë te Piazza dhe i mbush fytyrën me gjak bashkëshortes në prani të personaliteteve shqiptare dhe kosovare?"

Sipas, kallëzuesit, duke nënkuptuar nënën e tij, Aneta Rama, deputeti Sali Berisha është shprehur: "Tani do t’i them zonjës: Kam shumë respekt për ty, por do të ishte në nderin tënd dhe të integritetit tënd që t'u tregosh shqiptarëve që e ke mjekuar djalin tënd 10 vjet për skizofreni! ... dil me kurajo si nënë shqiptare dhe thuaju të vërtetën, e ngrihu mbi sentimentet e një djali që të ka nxjerrë me lecka, nga shtëpia e tij, me rroba gjumi në pazar".

Po kështu shprehjet: "… nise aferat me Denis Ginen, i cili u vra në një rrethim me policinë. E vranë me antitank ... për hir të së vërtetës, të më falë zonja (kallëzuesi sqaron se bëhet fjalë për Znj.Rudina Magjistari), po mori për burrë, vrasësin e burrit të parë. Kjo është e vërteta, t’i themi këto gjëra, jemi shqiptarë! Dhe iu desh kohë që të kuptonte, iu desh që ta pësonte për të kuptuar gabimin që kishte bërë".

"Zoti Rama, cilat janë lidhjet e tua me Aldo Baren. Transkriptimet flasin se mes tij dhe Dondollakut ti firmos si një bajloz. Unë të jap fjalën që me atë vullnet e me atë përkushtim që jam përballur në vitin 1990-91 me një sistem që duhej shembur, po me atë vullnet të hekurt dhe vendosmëri përballem sot me mafian që ti kryeson”.

… "Cila është arsyeja pse Fideli brilanton flokët dhe nuk të ndahet? Është vetëm intime? Nuk besoj se është vetëm intime, jo ... Sepse nuk ka dashuri të përjetshme ... E ka tjetërkund hallin ai. Unë do jua them shqiptarëve".

Në kallëzim janë cituar dhe fjalë të Kryeministrit Sali Berisha në konferencën për shtyp të datës 02.12.2009, si më poshtë: "Ilir Meta ka me firmën e Edi RAMËS 21.300 m2 leje ndërtimi. Në një vendim 11 mijë metër katror, në një tjetër 9.700, e tendera të tjerë. Të gjitha janë në dhunim të pronave e të ligjeve ... Fidel Ylli, 4.320 m2 sipërfaqe, me firmë të kryetarit Edi Rama, 21.532 m2, në vitin 2008, të tëra në dhunim të hapur të ligjeve, me firmë të kryetarit Edi RAMA, ...".

Po kështu kallëzuesi pretendon se nga ana e deputetit dhe kryeministrit Sali Berisha ai është sulmuar dhe herë të tjera në nderin dhe dinjitetin vetjak, përpara deputetëve,

101

përfaqësuesve të mediave pamore dhe të shkruara si dhe përballë opinionit të gjërë publik, duke cituar:"…ti je një përbindësh... Nga të gjithë politikanët shqiptarë ti je skllav i krimit ... provoje ... vazhdo se do jetë si për ata burrat me klimaks, po ti ke qenë me klimaks tërë jetën, ti ke lindur me klimaks ... Nuk mund të zgjidh unë botën tënde hormonale ...".

Nisur nga përmbajtja e deklaratave të mësipërme, kallëzuesi Edi Rama ka pretenduar se: “... i akuzuari në mënyrë të qëllimshme ka përhapur thënie dhe informacione që i di se janë të rreme. Thëniet e tij dëmtojnë rëndë emrin, nderin dhe dinjitetin tim ...”.

Në këto kushte, në kallëzimin penal është kërkuar procedimi penal i deputetit dhe kryeministrit Sali Berisha, për kryerjen e veprave penale "Shpifjes për shkak të detyrës" dhe të "Fyerjes për shkak të detyrës", të parashikuara respektivisht nga nenet 240/2 e 239/2 të Kodit Penal.

Rezulton që këtij kallëzimi i janë bashkëngjitur një DVD e cila përmban kopje të materialit audioviziv të regjistruar dhe transmetuar në mediat televizive, kombëtare dhe lokale, si dhe kopje të artikujve të disa prej gazetave, ku janë cituar fjalët e mësipërme të shprehura nga deputeti dhe njëkohësisht kryeministri i Shqipërisë, Sali Berisha.

Prokuroria e Përgjithshme, bazuar në nenin 277, 290, pika 1, germa (ç), dhe 291 të K.Pr.Penale me datën 18.11.2010, ka vendosur:

“1. Të mos fillojë procedimin penal ndaj deputetit dhe Kryeministrit Sali Ramë BERISHA.

2. Me këtë vendim të njohë kallëzuesin, i cili ka të drejtën e ankimit në Gjykatën e Lartë, brenda 5 ditëve nga marrja dijeni”.

Në këtë vendim, ndër të tjera, prokurori analizon nëse ekzistojnë tek deklaratat e bëra në seancat parlamentare dhe jashtë tyre nga ana e Kryeministrit dhe deputetit Sali Berisha elementë të veprës penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal dhe të veprës penale “Shpifje për shkak të detyrës”, parashikuar nga neni 240 i K.Penal, parë në këndvështrimin doktrinal.

Sipas vendimit, në shumicën e fjalëve të kryeministrit Sali Berisha, të thëna në sallën e parlamentit apo dhe në konferencën për shtyp, është përdorur një retorikë politike, e cila e analizuar në kuptimin literal të fjalëve nuk i drejtohet direkt kallëzuesit por aludohet për sjellje dhe persona të vetës së tretë. Kompozimi i fjalive është në formë pyetëse dhe gjykimi vlerësues por jo konstatues dhe provues të faktit.

Duke iu referuar doktrinës juridike të përpunuar nga GJEDNJ, në vendimet e marra prej saj në raste analoge, doktrinë e cila është bërë gjithashtu pjesë e doktrinës sonë juridike, në vendimet e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë për raste të ngjashme, veçanërisht me vendimin nr.7 të vitit 2010 të Kolegjit Penal, evidentohet se “edhe në rastet kur evidentohen cënime të së drejtës së individëve të caktuar për shkak të retorikës politike, në çdo rast liria e shprehjes ka prevaluar në raport me të drejtën e cënuar….”.

Duke vënë në dukje se imuniteti parlamentar, që anëtarët e parlamentit gëzojnë, ndjek qëllimet e ligjshme të mbrojtjes së fjalës së lirë, përbëjnë një praktikë të qëndrueshme e cila synon që të sigurojë lirinë e shprehjes ndërmjet përfaqësuesve të popullit dhe ruajtjen e ndarjes së pushteteve ndërmjet legjislativit dhe gjyqësorit.

GJEDNJ ka theksuar në mënyrë të vazhdueshme se: “Liria e shprehjes përbën një ndër bazat themelore të shoqërisë (demokratike), një ndër kushtet bazë për progresin e saj dhe për zhvillimin e çdo njeriu. Kjo gjykatë e ka bërë të qartë që e drejta për lirinë e shprehjes mbron të folurën fyese, duke e bërë këtë një parim bazë në jurisprudencën e saj”.

Duke analizuar pretendimet e paraqitura në kallëzim thuhet në vendim se, në këndvështrimin e kësaj doktrine, deklaratat e bëra nga Kryeministri Sali Berisha, në parlament dhe në konferencën për shtyp, janë pjesë e debatit politik, opinione dhe gjykime këto të shprehura brenda të njëjtit kuadër, duke mos bërë të mundur që ato të formojnë

102

elementet e veprës penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal.

Në konkluzion të sa më sipër, deputeti dhe Kryeministri Sali Berisha nuk mund të merret në përgjegjësi penale për veprën penale "Fyerja për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal, pasi e mbron neni 73/1 i Kushtetutës së Shqipërisë dhe neni 10 i Konventës Europiane të së Drejtave të Njeriut.

Ndërkohë, është marrë në konsideratë nëse ekzistojnë dhe elementë të veprës penale të "Shpifjes për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 240/2 i Kodit Penal, parë kjo në këndvështrimin doktrinal përgjithësues të raporteve që krijohen mes shtetasve kundërshtarë politikë në rastet e debateve publike e politike apo me interes për publikun.

Në fjalimin e mbajtur nga deputeti dhe kryeministri Sali Berisha në Kuvend dhe në konferencën për shtyp, nuk kemi paraqitje të fakteve konkrete të cilat t'i drejtohen në mënyrë të drejtpërdrejtë kallëzuesit …, fjalimi përbëhet në tërësinë e tij nga aludime për sjellje dhe persona të vetës së tretë. E parë në kuadrin logjik dhe juridik, fjalët e thëna përbëjnë opinione, mendime dhe gjykime vlerësuese dhe nuk konstatohet që pas parashtrimit të mendimit … të jenë thënë konkluzione konkrete për kallëzuesin në formën e paraqitjes së fakteve të cilat cënojnë nderin dhe dinjitetin personal dhe që mund të përbëjnë elementë të veprës penale të parashikuar nga neni 240/2 i K.Penal.

Duke iu referuar vendimit analog të Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë si dhe GJEDNJ, konstatohet se kjo e fundit ka vënë theksin në dallimin që ka ndërmjet fakteve (informacionit) dhe gjykimeve vlerësuese (opinioneve): Ndërsa opinionet janë pikëpamje ose vlerësime personale të një ngjarje ose situate dhe nuk janë të perceptueshme si prova për të qënë të vërteta ose të pavërteta, faktet mbi të cilat bazohen opinionet janë të mundshme për t'u provuar si të vërteta apo të pavërteta. …

Paprovueshmëria e gjykimeve vlerësuese, përveç sa më sipër, konsiston dhe në faktin se nëse do të kryheshin verifikime mbi rrethanat e parashtruara në fjalën e deputetit dhe kryeministrit Sali Berisha, përveç pamundësisë objektive, kjo do të sillte dhe cënim të interesave dhe jetës private të personave të tretë, të cilët janë përmendur në fjalim me emra konkretë por me rrethana aluduese.

Ashtu sikurse është analizuar dhe me lart, fjala e deputetit dhe kryeministrit Sali Berisha është bërë në kuadrin e një debati të hapur politik me interes publik, e drejta e të cilit nuk mund të kufizohet dhe është sanksionuar në disa vendime analoge të GJEDNJ.

Duke analizuar pretendimet e paraqitura në kallëzim, konkludojmë se, në këndvështrimin e doktrinës të sipërcituar dhe të gjithëpranuar, deklaratat e bëra nga Sali Berisha, Kryeministër dhe njëkohësisht deputet i Kuvendit të Shqipërisë, janë pjesë e debatit politik dhe me interes publik. Këto deklarata janë opinione dhe gjykime vlerësuese brënda të njëjtit kuadër, duke mos bërë të mundur që ato formojnë elementët e veprës penale të"Shpifjes për shkak të detyrës", parashikuar nga ai 240 i Kodit Penal.

Sa më sipër, konkludohet se deputeti dhe Kryeministri Sali Berisha nuk mund të merret në pergjegjësi penale për veprën penale "Shpifje për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 240/2 i Kodit Penal.

Në seancën gjyqësore të datës 01.07.2011, përfaqësuesi i ankuesit i qëndroi pretendimeve se në deklarimet e Sali Berishës janë të pranishme elementët e veprave penale të"Fyerjes për shkak të detyrës" dhe “Shpifje për shkak të detyrës”, parashikuar nga nenet 239/2 e 240/2 të K.Penal, pasi thëniet në këtë deklaratë janë të rreme. I kallëzuari Sali Berisha nuk ka dhënë vlerësime të natyrës morale, por fakte konkrete me përmbajtje shpifëse, plotësisht të verifikueshme. Prokuroria duhet t'i verifikojë këto fakte dhe të konkludojë nëse Berisha shpif apo thotë të vërtetën. Sigurisht, nëse ai ka shpifur, Prokuroria duhet të bëjë detyrën. Thëniet që ka përhapur i kallëzuari më së shumti kanë të bëjnë me probleme të

103

natyrës private, të sajuara enkas nga ai me qëllim denigrimi, të cilat nuk paraqesin asnjë lloj interesi për publikun.

Përfaqësuesi i organit të akuzës, prokurori Alfred Progonati, i qëndron argumenteve të parashtruara në vendim duke theksuar se në deklaratën e të kallëzuarit nuk ekzistojnë elementët e veprës penale, pasi thëniet e përdorura janë shprehje të opinioneve në kuadër të debatit politik dhe publik që zhvillohej në atë kohë mes forcave politike. Ka një qëndrim të konsoliduar të GJEDNJ dhe të Gjykatës së Lartë në lidhje me përgjegjësinë që mund të mbajnë subjektet politike për opinionet dhe mendimet që ata shfaqin gjatë debateve të tilla. Në përfundim, duke përsëritur se pretendimet e ngritura në ankim nuk qëndrojnë, prokurori ka kërkuar mospranimin e tij duke lënë në fuqi vendimin e mosfillimit.

Ndërsa përfaqësuesja e të kallëzuarit pretendoi para trupit gjykues se në deklaratën e të kallëzuarit nuk ka elementë të veprave penale, pasi aktiviteti i Zotit Berisha në asnjë rast dhe për asnjë arsye nuk fokuson në sferën e interesit të tij individual veprime që synojnë të cënojnë dinjitetin e personalitetit të shtetasit Edi Rama. Fjalët e përdorura nga lideri i maxhorancës janë përdorur në sensin e retorikës politike, e cila po të vihet re me kujdes, sikundër përmendet edhe në vendimin e prokurorisë, "nuk i drejtohet direkt kallëzuesit, por aludohet për sjellje dhe persona të vetës së tretë”. Këto thënie nuk kanë karakter diskretitues për ankuesin.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë pasi dëgjoi relatorin e çështjes, pretendimet e palëve në proces dhe pasi e bisedoi çështjen në tërësi, vlerëson se vendimi i Prokurorisë së Përgjithshme i datës 18.11.2010 i cili ka vendosur: “Të mos fillojë procedimin penal ndaj deputetit dhe Kryeministrit Sali Berisha”, është vendim i drejtë dhe i bazuar në ligjin material dhe procedural penal.

Kolegji vlerëson se ankimi i paraqitur nga Edi Rama, si dhe shkaqet e paraqitura në të nuk janë të bazuara në ligj, dhe si të tilla ato nuk mund të çojnë në cënimin e vendimit të mësipërm.

Ky Kolegj vlerëson se për të arritur në një përfundim sa më të bazuar, duhet t’i japë përgjigje çështjeve të shtruara në zbatim të kërkesave të ligjit ashtu dhe pretendimeve të palëve.

Së pari:A ekziston fakti penal i "Fyerjes për shkak të detyrës" në fjalën e Kryeministrit dhe deputetit Sali Berisha, i pretenduar nga kallëzuesi Edi Rama?

Në nenin239/2 të Kodit Penal përcaktohet qartë se për të patur veprën penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", duhet patjetër të vërtetohet ana subjektive e veprës penale, pra dashja direkte (e drejtpërdrejtë) e autorit, me fjalë të tjera: “Personi e di që po fyen një punonjës që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik dhe dëshiron ta fyejë për shkak të veprimtarisë shtetërore ose të shërbimit publik”. Autori, me përdorimin e fjalëve fyese, duhet të ketë për qëllim të cënojë ndjenjën e dinjitetit të personit, ta diskreditojë e ta poshtërojë atë, natyrisht për shkak të raporteve apo marrëdhënieve personale të tyre. Në rastin konkret, kallëzuesi Edi Rama, nuk ka paraqitur asnjë provë që të vërtetojë se Kryeministri Sali Berisha, për arsye të raporteve apo marrëdhënieve personale me të, t’i ketë përdorur fjalët e pretenduara si fyese, me qëllim cënimin e dinjitetit personal të tij.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë edhe më parë në rastet analoge ka marrë në konsideratë, analizuar dhe vlerësuar, momentin (kohën) e bërjes së këtyre deklarimeve, në kontekstin politik të tyre dhe veçanërisht në kuadër të luftës politike në vend.

Në analizë dhe interpretim të nenit 73/1 të Kushtetutës së Shqipërisë, ku thuhet se: “Deputeti nuk mban përgjegjësi për mendimet e shprehura në Kuvend…Kjo dispozitë nuk zbatohet për rastin e shpifjes” ky Kolegj Penal vlerëson se deputeti nuk mund të procedohet penalisht për veprën penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", për arsye të përdorimit prej tij në punimet e Kuvendit të një fjalori që mund të konsiderohet fyes nga deputetë apo persona të tjerë jashtë Kuvendit. Deputeti, nuk mund të procedohet penalisht për mendimet e

104

shprehura në seancat parlamentare dhe jashtë tyre, as në rastet kur riprodhon në median e shkruar apo vizive atë që ka thënë në Kuvend.

Përfundimi në të cilin arrin ky Kolegj, bazohet në nenet 22 e 23 të Kushtetutës së Shqipërisë, që bëjnë fjalë për garantimin e lirisë së shprehjes, të shtypit, radios e televizionit, lirisë së informimit, si dhe në nenin 10 të Konventës Europiane të së Drejtave të Njeriut, të pasqyruara në qëndrimet e GJEDNJ në shumë vendime të saj.

Në praktikën e kësaj gjykate, të materializuar në vendimet nr.7, datë 07.06.2010, nr.8, datë 21.06.2010, nr.7/1, datë 11.05.2011, etj., të mbështetur edhe në vendimmarrjen e GJEDNJ, në rastet kur janë konstatuar dhe pranuar si shkelje, ka prevaluar liria e shprehjes, në raport me të drejtën e cënuar.

Duke vënë në dukje se imuniteti parlamentar, që anëtarët e parlamentit gëzojnë, ndjek qëllimet e ligjshme të mbrojtjes së fjalës së lirë e përbëjnë një praktikë të qëndrueshme, e cila synon që të sigurojë lirinë e shprehjes ndërmjet përfaqësuesve të popullit dhe ruajtjen e ndarjes së pushteteve ndërmjet legjislativit dhe gjyqësorit. Në kushtet e një demokracie politike efektive dhe të respektimit të së drejtave të njeriut, liria e shprehjes nuk mbart rëndësi vetëm në vetvete, por, gjithashtu, ajo luan një rol kryesor në mbrojtjen e të drejtave të tjera të njeriut. Nuk ka vend të lirë, nuk ka demokraci, pa një garantim të gjerë të së drejtës për lirinë e shprehjes, e garantuar kjo nëpërmjet instrumenteve ligjore të shtetit të së drejtës.

Liria e shprehjes është një e drejtë themelore e njeriut, në veçanti për arsye të rolit të saj themelor në mbështetje të demokracisë. GJEDNJ ka theksuar në mënyrë të vazhdueshme se: “Liria e shprehjes përbën një ndër bazat themelore të shoqërisë (demokratike), një ndër kushtet bazë për progresin e saj dhe për zhvillimin e çdo njeriu. Kjo gjykatë e ka bërë të qartë që e drejta për lirinë e shprehjes mbron të folurën fyese.

Në vendimin e datës 17.12.1976, “Handyside kundër Mbretërisë së Bashkuar”, GJEDNJ shprehet se: “Liria e shprehjes është një nga shtyllat e shoqërisë demokratike, bazë për zhvillimin e saj dhe kusht për vetërealizimin e individit… Ajo nuk mund të përfshijë vetëm informacionet dhe opinionet e perceptuara pozitivisht, ose të konsideruara si të padëmshme, apo indiferente, por edhe të tilla që fyejnë, turbullojnë, apo që janë shqetësim për shtetin ose për një grup të caktuar të shoqërisë. Të tilla janë kriteret e pluralizmit, të tolerancës dhe të hapjes, pa të cilat një shoqëri demokratike nuk mund të ekzistojë”.

Ndërsa në rastin Jersild kundër Danimarkës 23 Shtator 1994, është vlerësuar dhe debatuar nëse dënimi në këto raste është“i nevojshëm në një shoqëri demokratike" apo jo, pra nëse është proporcional edhe në rastet kur përcillen deklarohen“fenomene që shokojnë, godasin apo fyejnë një grup personash apo një pjesë të shoqërisë”, GJEDNJ ka dalë në përfundimin se dënimi për këto vepra, nuk është i nevojshëm në një shoqëri demokratike.

Në vendimmarrjen e saj, kjo gjykatë ka arsyetuar se procedimi penal përbën ndërhyrje në lirinë e këtyre subjekteve për t'u shprehur, veçanërisht nëse ndërhyrja ishte e nevojshme në një shoqëri demokratike, duke arritur në përfundimin se për një politikan, person publik të zgjedhur, liria e shprehjes është veçanërisht e rëndësishme dhe do të duheshin argumente tepër të fortë për të justifikuar ndërhyrjen në të drejtën e tyre për lirinë e shprehjes dhe vlerësimit ndaj tyre, si qëndrime në lidhje me fakte apo si gjykime vlerësuese.

Në vijimësinë e saj jurisprudenca e GJEDNJ ka mbajtur në konsideratë e dhënë prioritet interesit publik, posaçërisht në rastet kur subjektet (individët) vendosin të bëhen aktive në fushën publike, ato duhet të tregojnë një shkallë më të lartë tolerance ndaj kritikave kur kundërshtarët marrin në analizë qëllimet e tyre dhe mjetet që ato përdorin. Kur kritikat bëhen në parlament ose në institucione të ngjashme “arsye shumë të forta duhen paraqitur në fakt, për të justifikuar ndërhyrjet në lirinë e shprehjes”, qëndrim ky i mbajtur në çështjen Jerusalem kundër Austrisë 27 shkurt 2001.

105

GJEDNJ ka një jurisprudencë mjaft të pasur, nëpërmjet të cilës ka aprovuar një mbrojtje të fortë ndaj lirisë së shprehjes dhe në veçanti shtypit në misionin e tij si informativ dhe investigues, politikanëve dhe përfaqësuesve të zgjedhur.

Kushtetuta e Shqipërisë, gjithashtu, garanton lirinë e shprehjes, në nenin 22 të saj, megjithatë në bazë të saj, të drejtat e garantuara në traktate ndërkombëtare, të cilat vendi i ka ratifikuar, kanë përparësi. Në këtë kontest, liria e debatit politik është shtylla e konceptit të shoqërisë demokratike.

Në rastin në shqyrtim, deklarimet janë në kuadër të përmbushjes së detyrave parlamentare, si përfaqësues i popullit, si kryeministër dhe politikan, janë pjesë e debatit politik, opinione dhe gjykime këto të shprehura brenda të njëjtit kuadër, në kushtet e një situate të rënduar politike të mbushur më ultimatume dhe kur komunikimi me opozitën dhe drejtuesit e saj nuk mund të bëhej në parlament këto deklarime nuk formojnë elementët e veprës penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal.

Për këto arsye, ky Kolegj arrin në konkluzionin se nga organi i prokurorisë është marrë një vendim i drejtë në zbatim të drejtë të ligjit material dhe procedural, pasi deputeti dhe Kryeministri Sali Berisha nuk mund të merret në përgjegjësi penale për veprën penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal, pasi e mbron neni 73/1 i Kushtetutës së Shqipërisë dhe neni 10 i Konventës Europiane të së Drejtave të Njeriut.

Së dyti: Nëse ekzistojnë në fjalët e kryeministrit dhe deputetit Sali Berisha elementë të veprës penale të “Shpifjes për shkak të detyrës”.

Shpifja për shkak të detyrës, si kundërvajtje penale e drejtuar kundër moralit dhe dinjitetit të personit që kryen një veprimtari shtetërore ose shërbim publik, është e përkufizuar qartë si vijon: “i bëhet punonjësit që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik, për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit,…”.

Objekt i kundërvajtjes penale të shpifjes janë marrëdhëniet juridike, të vendosura për të mbrojtur veprimtarinë e rregullt shtetërore e të shërbimit publik, autoritetin shtetëror si dhe nderin e dinjitetin e personit të punonjësve që kryejnë një detyrë shtetërore apo shërbim publik, nga veprimet ose mosveprimet kriminale.

Karakteristikat e shpifjes të bërë për shkak të detyrës janë po ato të shpifjes në përgjithësi, të parashikuara nga neni përkatës (120). Veçoria e kësaj figure qëndron në faktin se shpifja bëhet për shkak të detyrës shtetërore apo një shërbim publik.

Që vepra të konsiderohet e kryer, dihet se duhet të përmbushen këto kushte:a) shpifja të bëhet me përhapjen e thënieve ose çdo informacioni tjetër;b) thëniet apo informacioni tjetër të jenë të rreme; c) thëniet apo informacioni tjetër të jenë konkrete;d) thëniet apo informacioni tjetër të jenë diskredituese, d.m.th. të cënojnë nderin dhe

dinjitetin e personit.Nga ana objektive, shpifja kryhet me përhapjen e thënieve të rreme, të cilat

diskretitojnë autoritetin shtetëror që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik, për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit.

Kushti themelor për ekzistencën e shpifjes është që faktet (pohimet), të cilat nxirren apo përhapen duhet të jenë të pavërteta dhe duhet të jenë të natyrës së tillë që të mund ta dëmtojnë nderin dhe autoritetin e personit tjetër që kryen detyrë shtetërore apo një shërbim publik, për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit.

Nga ana subjektive, shpifja kryhet me dashje të drejtpërdrejtë dhe me qëllim për të diskredituar nderin dhe dinjitetin në opinionin shoqëror punonjësin që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik.

Këtë kundërvajtje e bën të cilësuar kryerja botërisht, në prani të shumë personave, me radio, televizion apo me shtyp, etj.

106

Nuk mund të flitet për veprën penale të shpifjes në qoftë se nuk vërtetohet se deklaratat cënuese janë të rreme, që këto deklarata janë bërë me vetëdije, duke ditur se janë të rreme dhe se janë bërë me qëllimin e veçantë për të dëmtuar palën, e cila pretendon se ndaj saj është shpifur. Provat për këtë fakt duhet të jenë të padiskutueshme dhe në gjykime të këtij lloji duhet të jenë të pranishme të gjitha elementet e kundërvajtjes penale.

Dispozita për shpifjen nuk mbron njerëzit nga një gjuhë që është thjesht ofenduese ose tronditëse, ose nga shprehja e një opinioni.

Thëniet e përhapura, jo vetëm duhet të jenë të rreme, të jenë konkrete dhe diskredituese, poshtëruese, që cënojnë nderin e dinjitetin e tij. Kjo është çështje fakti dhe zgjidhet në çdo rast konkret, duke kuptuar qartë e bërë dallimin midis tregimit të fakteve dhe shprehjes së opinioneve. Ndërkombëtarisht pranohet se deklaratat e opinioneve meritojnë një shkallë të lartë mbrojtjeje, pasi kjo terminologji në përdorimin dhe kuptimin e saj mund të përfshijë nocione të ndryshme.

GJEDNJ një rol dhe vend të rëndësishëm i ka kushtuar arsyetimit mbi debatin politik, duke e vlerësuar se: “...liria e debatit politik qëndron në thelbin e konceptit të një shoqërie demokratike. Kufijtë e kritiçizmit të lejueshëm duhet të jenë më të gjerë përsa i përket një politikani, sesa për një individ privat, sepse ndryshe nga ky i fundit, i pari është në mënyrë të paevitueshme më i ekspozuar”.

Siç është trajtuar më gjerësisht në praktikat e mëparshme të kësaj gjykate në lidhje me praktikën e ndjekur nga GJEDNJ, e cila ka vënë theksin në dallimin që ka ndërmjet fakteve (informacionit) dhe gjykimeve vlerësuese (opinioneve, mendimeve): Opinionet janë pikëpamje ose vlerësime personale të një ngjarje ose situate dhe nuk janë të perceptueshme si prova për të qënë të vërteta ose të pavërteta, faktet mbi të cilat bazohen opinionet.

Këtë qëndrim ka mbajtur GJEDNJ në çështjet “Lingens kundër Austrisë” (vendimi i datës 08.07.1986) dhe “Dalban kundër Rumanisë” (vendim i datës 28.09.1999), në të cilat gjykata thekson ndryshimin ndërmjet shprehjeve të fakteve, të cilat mund të provohen dhe opinioneve (gjykimeve vlerësuese), që nga natyra nuk mund të provohen, duke orientuar se për çdo rast, ato duhet të veçohen me kujdes. Ekzistenca e fakteve mund të dëshmohet, ndërsa vlerësimet nuk mund të dëshmohen.

Në çështjen Dichand dhe të tjerë kundër Austrisë, 26 Shkurt 2002, GJEDNJ ka vendosur standardin se: në kuadrin e debatit të hapur politik me interes publik, nuk mund të ketë kufizime…..Çdo deklaratë e bërë gjatë zhvillimit të këtij debati mund të kufizohet vetëm atëherë kur është absolutisht e nevojshme.

Ndërsa në rastin Bladet Troms dhe Stensaas kundër Norvegjisë, 20 Maj 1999, dhe “Bergens Tidende dhe të tjerë kundër Norvegjisë”, 2 Maj 2000, gjykata, gjithashtu, ka rikonfirmuar se kjo mbrojtje e veçantë gjen zbatim edhe kur personi i sulmuar nuk është "figurë publike", mjafton që deklarata të jetë bërë për një çështje me interes publik.

Në çështjen “Oberschlick v. Austria”, 23 Maj 1991, është konkluduar se: "Limitet e pranimit të kritikës tek një politikan në kapacitetin e tij publik, janë më të gjëra sesa ato të një idividi privat. Politikani në mënyrë të paevitueshme dhe me dijeni të plotë e prezanton veten e tij hapur ndaj një analize të hollësishme të çdo fjale dhe veprimi të tij që mund t’i bëhet qoftë nga kolegët e tij politikanë, media apo dhe publiku në tërësi. Për këtë arsye, ndaj këtyre fjalëve, politikani duhet të shfaqë një shkallë tolerance më të madhe sesa një qytetar i zakonshëm, veçanërisht në rastet kur dhe ai vetë bën deklarata publike të cilat janë të cënueshme nga kritika dhe replika. Është e pranueshme që një politikan ka të drejtë të mbrojë reputacionin e tij edhe në rastet kur nuk vepron në kapacitete private, por kërkesat e kësaj mbrojtjeje duhet të vihen në peshore me interesat e diskutimit të hapur të çështjeve politike".

Nisur nga kjo praktikë kjo gjykatë edhe më parë ka theksuar jo vetëm të drejtën e të zgjedhurit për t'u shprehur, por edhe detyrimin që ka ai për të informuar opinionin publik mbi

107

problemet që atë e shqetësojnë, pa qenë i kërcënuar nga sanksionet shtetërore, standard i pranuar nga GJEDNJ në çështjet Lingens v. Austria, Bodrzic v. Serbia, etj.

Po kështu në vendimin e datës 27.02.2001 në çështjen “Jerusalem kundër Austrisë”, GjEDNJ, në lidhje me nenin 10 të Konventës nënvizon se: “Në lidhje me çështjen nëse ndërhyrja ishte e nevojshme në një shoqëri demokratike, gjykata ka vënë në dukje se kërkuesja ishte një politikane e zgjedhur dhe liria e shprehjes ishte veçanërisht e rëndësishme për përfaqësuese publike të zgjedhur. Për këtë arsye, do të duheshin argumente mjaft të fortë për të justifikuar ndërhyrjen në të drejtën e kërkueses për lirinë e shprehjes”.

GJEDNJ në vendimin e saj të datës 23.04.1992, në çështjen “Castells kundër Spanjës”, ka shpjeguar se: “liria e shprehjes është e rëndësishme për këdo, por në veçanti për përfaqësuesin e zgjedhur të komunitetit. Është pikërisht ai që i përfaqëson zgjedhësit e tij, kthen vëmendjen ndaj shqetësimeve të tyre dhe mbron interesat e tyre”.

Në Konventën Europiane të së Drejtave të Njeriut, në nenin 10/2 të saj për Lirinë e Shprehjes, thuhet: “… përmban detyrime dhe përgjegjësi, mund t’u nënshtrohet disa formaliteteve, kushteve, kufizimeve ose sanksioneve të parashikuara nga ligji, të cilat, në një shoqëri demokratike, përbëjnë masa të nevojshme për sigurimin kombëtar, integritetin territorial ose sigurimin publik, për mbrojtjen e rendit dhe parandalimin e krimit, për ruajtjen e shëndetit ose të moralit, për mbrojtjen e dinjitetit ose të drejtave të të tjerëve, për të ndaluar përhapjen e informatave konfidenciale ose për të garantuar autoritetin dhe paanshmërinë e pushtetit gjyqësor”. Pra, liria e shprehjes mund t’u nënshtrohet kufizimeve ose sanksioneve të parashikuara nga ligji; dhe veprat penale për fyerje dhe shpifje bashkë me dënimet përkatëse, nuk janë gjë tjetër veçse masa të parashikuara nga ligji për mbrojtjen e dinjitetit të të tjerëve. GJEDNJ në praktikë është e prirur nga mosnxitja e autoçensurës, por pa shmangur rolin parandalues ndaj abuzimeve të qëllimshme me lirinë e shprehjes në dëm të nderit dhe reputacionit të individëve.

Bazuar në paragrafin e dytë të nenit 10 të Konventës, GJEDNJ në praktikën e saj ka rekomanduar se mund të ndërhyhet në ushtrimin e lirisë së shprehjes.

Me rëndësi për t’u përmendur vlerësojmë kushtin e “proporcionalitetit” sipas të cilit, asnjëra nga të drejtat, as ajo për respektimin e nderit dhe dinjitetit dhe as ajo për për t’u shprehur, nuk duhet të kenë formalisht prioritet ndaj njëra-tjetrës, pasi si Konventa ashtu edhe Kushtetuta e Shqipërisë në nenin 3: “...dinjiteti i njeriut, të drejtat dhe liritë e tij...” u jep mbrojtje të njëjtë. Por, rast pas rasti, duhet analizuar duke i vendosur në balancë, se cila prej këtyre vlerave është më e rëndësishme në situatën konkrete, deri në atë masë sa megjithëse nëpërmjet deklarimeve mund të cënohet nderi i personit tjetër, n.q.s. ajo bëhet për të mbrojtur një interes të parashikuar nga paragrafi i dytë i Konventës, atëhere autori do të përjashtohet nga përgjegjësia penale.

Paragrafi i dytë vendos qartë disa kufizime për lirinë e shprehjes të cituar më parë, që janë të nevojshme në një shoqëri demokratike në interes të sigurisë kombëtare, integritetit territorial apo sigurisë publike, për parandalimin e prishjes të rendit apo krimeve, për mbrojtjen e shëndetit apo moralit, për mbrojtjen e reputacionit apo së të drejtave të të tjerëve, për parandalimin e dhënies së informacionit të marrë në konfidencë apo për ruajtjen e autoritetit dhe paanësinë e gjyqësorit.

Nisur nga kjo praktikë, ky Kolegj thekson jo vetëm të drejtën e të zgjedhurit për t’u shprehur, por edhe detyrimin që ka ai për të informuar opinionin publik mbi problemet që atë e shqetësojnë, pa qenë i kërcënuar nga sanksionet shtetërore.

Kolegji vlerëson se kallëzuesi Edi Rama nuk ka paraqitur asnjë provë që të vërtetojë para gjykatës se Kryeministri Sali Berisha ka përhapur thënie apo informacione të rreme, me qëllim cënimin e dinjitetit të tij.

Ёshtë evident fakti që në rastin konkret kemi të bëjmë me opinione të të kallëzuarit, opinione dhe gjykime vlerësuese të cilat gëzojnë një mbrojtje të veçantë, të ndryshme nga ajo

108

e deklarimit të fakteve konkrete të cilat duhet të vërtetohen. Siç u arsyetua më sipër, këto opinione janë bërë në kuadër të debatit politik që zhvillohej midis të dyja palëve (partive). Pikërisht zhvillimi i këtij debati politik është karakteristikë e vendeve demokratike dhe përbën thelbin e demokracisë.

Duke qenë se në thëniet e përmendura më lart, ashtu siç thuhet në vendimin e mosfillimit të procedimit penal, nuk gjenden elementet e figurës së veprës penale të “Shpifjes për shkak të detyrës”, ky Kolegj Penal vlerëson si të pabazuar pretendimin e ngritur në ankim nga ankuesi, se organi i akuzës nuk ka përmbushur detyrën e tij. Rifillimi i hetimeve dhe kryerja e veprimeve të mëtejshme hetimore nuk do të ndryshonte asgjë në faktin e pretenduar. Veçanërisht në kushtet e ekzistencës së një praktikë gjyqësore të konsoliduar, në lidhje me qëndrimin që duhet të mbajnë organet gjyqësore ndaj subjekteve të cilat akuzohen për vepra të tilla penale siç janë fyerjet dhe shpifjet në kuadrin e debatit politik apo të shprehjes së mendimit të tyre të lirë, opinioneve, gjykimeve, etj.

Referuar vendimeve të GJEDNJ (të cituara këto përkatësisht edhe në vendimin e Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë nr.7, datë 07.06.2010, nr.8, datë 21.06.2010) rezulton qartë që gjithmonë ka prevaluar liria e shprehjes së mendimit, në raport me të drejtën e cënuar të ndonjë individi, liri kjo e cila është garantuar si nga Kushtetuta në nenet 22 e 23, ashtu dhe nga neni 10 i KEDNJ.

Jo më kot kjo gjykatë ka theksuar se duke mbajtur parasysh faktin që politikanët janë në mënyrë permanente në debat publik duhet të jenë më tolerantë ndaj kritikave të kundërshtarëve, kur këta të fundit marrin në analizë qëllimet e tyre e mjetet që ata përdorin (Jerusalem k. Austrisë).

Nisur nga sa më sipër dhe në përfundim të kësaj analize, ky Kolegj arrin në përfundimin se në fjalët e Kryeministrit dhe deputetit Sali Berisha, nuk ekzistojnë elementë të veprave penale të “Fyerjes për shkak të detyrës” dhe "Shpifjes për shkak të detyrës", pra fakti i pretenduar nuk ekziston, në referim të pikës “ç” të nenit 290 të K.Pr.Penale.

Po kështu, edhe për shkak të mbrojtjes që neni 73/1 i Kushtetutës i jep deputetit ndaj “Fyerjes”, dhe në bazë të pikës “e” të nenit 290 të K.Pr.Penale, që determinon rastin ligjor, vlerësojmë se është i drejtë dhe i bazuar në ligj vendimi i mosfillimit të procedimit penal, objekt shqyrtimi.

PЁR KЁTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 141, pika 1 të Kushtetutës,

nenet 75/b dhe 291 të K.Pr.Penale,

V E N D O S IMospranimin e ankimit të kallëzuesit Edi Rama ndaj vendimit nr.(s’ka) datë

18.11.2011, të Prokurorisë së Përgjithshme për mosfillimin e procedimit penal.

Tiranë, më 01.07.2011

109

MENDIMI I PAKICËSNdryshe nga qëndrimi i shumicës së Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë, i cili vendosi

lënien në fuqi të vendimit për çështjen me ankues z. Edi Rama, objekti: Kundërshtimi i vendimit të mosfillimit të datës 18.11.2010 të Prokurorisë së Përgjithshme Tiranë, që ka të bëjë me kallëzimin penal nr.4109, datë 22.12.2009, unë, gjyqtarja në pakicë, jam e mendimit se duhej të vendosej shfuqizimi i këtij vendimi dhe dërgimi i çështjes Prokurorisë së Përgjithshme për vazhdimin e hetimeve të mëtejshme.

Nga aktet e dosjes gjyqësore rezulton se:Në datën 22.12.2009, z. Edi Rama, me cilësinë e Kryetarit të Partisë Socialiste të

Shqipërisë dhe të Kryetarit të Bashkisë Tiranë, ka paraqitur kallëzim në Prokurorinë e Përgjithshme ndaj z. Sali Berisha, deputet i Kuvendit të Shqipërisë dhe njëkohësisht Kryeministër i vendit, për kryerjen e veprave penale të "Shpifjes për shkak të detyrës" dhe "Fyerjes për shkak të detyrës", të parashikuara respektivisht nga nenet 240/2 e 239/2 të Kodit Penal.

Rrethanat e faktit që e kanë çuar z. Edi Rama në paraqitjen e këtij kallëzimi kanë të bëjnë me fjalën e mbajtur nga deputeti Sali Berisha, njëkohësisht dhe Kryeministër i vendit, në seancën plenare të datës 26.11.2009 dhe në konferencën për shtyp të datës 02.12.2009. Po kështu, kallëzuesi z. Edi Rama ka pretenduar se është sulmuar dhe herë të tjera nga ana e z. Sali Berisha në drejtim të nderit dhe dinjitetit vetjak përpara deputetëve, përfaqësuesve të mediave vizive dhe të shkruara, si dhe përballë opinionit të gjerë publik.

Në kallëzim dhe materialin shoqërues janë cituar në mënyre të detajuar të gjitha deklaratat e bëra nga deputeti dhe Kryeministri i vendit z. Sali Berisha në seancën plenare të datës 26.11.2009, si dhe në konferencën për shtyp të datës 02.12.2009.

Nisur nga përmbajtja e deklaratave të mësipërme, z. Edi Rama ka pretenduar se: “... i akuzuari në mënyrë të qëllimshme ka bërë sulme shpifëse dhe fyese në drejtim të personalitetit dhe dinjitetit tim, duke përhapur thënie dhe informacione që i di se janë të rreme. Thëniet e tij dëmtojnë rëndë emrin, nderin dhe dinjitetin tim ...”, duke kërkuar procedimin penal të deputetit dhe Kryeministrit z. Sali Berisha, për kryerjen e veprave penale të parashikuara nga nenet 239/2 e 240/2 te Kodit Penal.

Prokuroria e Përgjithshme me vendimin e datës 18.11.2010 “Për mosfillimin e procedimit penal”, bazuar në nenin 277, 290, pika 1, germa (ç) dhe 291 të K.Pr.Penale ka vendosur: “1. Të mos fillojë procedimin penal ndaj deputetit dhe Kryeministrit Sali Ramë BERISHA. 2. Me këtë vendim të njohë kallëzuesin, i cili ka të drejtën e ankimit në Gjykatën e Lartë, brenda 5 ditëve nga marrja dijeni”.

Z. Edi Rama e ka ankimuar këtë vendim në Gjykatën e Lartë për zbatim të gabuar të ligjit, duke pretenduar në thelb se:

1. Në vendim ometohen të tregohen veprimet e kryera për verifikimin e kallëzimit dhe se i vetmi veprim i kryer është “kërkimi doktrinar” në përfundim të së cilit është arritur në vlerësime dhe përfundime subjektive, haptazi në favor të së kallëzuarit.

2. Ndryshe nga argumentat e prokurorit “se në këto fjale i akuzuari nuk i drejtohet direkt kallëzuesit por aludohet për persona të vetës së tretë” çdo shprehje me përmbajtje të rreme dhe fyese fillojnë me fjalën “Zoti Rama...”.

3. Prokurori justifikon shprehjet fyese duke argumentuar se ato janë bërë në kuadër të përmbushjes së detyrave parlamentare... dhe kur komunikimi me opozitën dhe drejtuesit e saj nuk mund të bëhej në parlament.

4. Prokurori ka përdorur si referim disa vendime të GjEDNj, të cilat vijnë në mbrojtje të gazetarëve dhe mediave në veprimtarinë e tyre demaskuese të qeverive apo kryeministrave të tyre.

5. Në lidhje me veprat objekt kallëzimi, duke shkelur rëndë Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë, prokurori arrin në përfundimin dhe shkakun e vetëm se: Deputeti dhe

110

Kryeministri Sali Berisha nuk mund të merret në përgjegjësi penale për veprën penale të “shpifjes për shkak te detyrës”, parashikuar nga neni 240/2 i Kodit Penal.

Shumica e Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë ka konkluduar me lënien ne fuqi të vendimit, duke argumentuar se “vendimi i Prokurorisë së Përgjithshme, objekt ankimi, është marrë në zbatim të drejtë të ligjit material dhe procedural; deputeti dhe Kryeministri Sali Berisha nuk mund të merret në përgjegjësi penale për veprën penale të "Fyerjes për shkak të detyrës", parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal, pasi e mbron neni 73/1 i Kushtetutës së Shqipërisë, nenet 22 e 23 të Kushtetutës së Shqipërisë dhe neni 10 i Konventës Evropiane të së Drejtave të Njeriut.

Për akuzën e “Shpifjes për shkak të detyrës”, parashikuar nga neni 240/2 i Kodit Penal, pas një analizë të gjatë të elementëve të kësaj vepre penale dhe praktikave të ndryshme, shumica ka arritur në përfundimin se vendimi i Prokurorit është i drejtë, pasi “në thëniet e përmendura nga Z. Sali Berisha nuk gjenden elementet e figurës së veprës penale të “Shpifjes për shkak të detyrës”,...kjo pasi në rastin konkret kemi të bëjmë me opinione të të kallëzuarit, opinione dhe gjykime vlerësuese të cilat gëzojnë një mbrojtje të veçantë, të ndryshme nga ajo e deklarimit të fakteve konkrete të cilat duhet të vërtetohen. Këto opinione janë bërë në kuadër të debatit politik që zhvillohej midis të dyja palëve (partive)... nuk konstatohet që pas parashtrimit të mendimit të jenë thënë konkluzione konkrete për kallëzuesin në formën e paraqitjes së fakteve të cilat cënojnë nderin dhe dinjitetin personal dhe që mund të përbëjnë elementë të veprës penale të parashikuar nga neni 240/2 i K.Penal”.

Këto argumenta ka përdorur në thelb edhe prokurori në arsyetimin e vendimit të mos fillimit të procedimit penal, në të cilin citohet “… në shumicën e fjalëve të Kryeministrit Sali Berisha, të thëna në sallën e parlamentit apo dhe në konferencën për shtyp, është përdorur një retorikë politike, e cila e analizuar në kuptimin literal të fjalëve, nuk i drejtohet direkt kallëzuesit... këto fjalë janë thënë në kuadrin e një debati të hapur politik me interes publik, e drejta e të cilit nuk mund të kufizohet dhe është sanksionuar në disa vendime analoge të GJ.E.D.NJ. Për sa i përket fjalës së mbajtur në parlament, në interpretim të nenit 73/1 të Kushtetutës së Shqipërisë, "... bazuar edhe në nenet 22 e 23 të Kushtetutës së Shqipërisë, si dhe në nenin 10 të Konventës Evropiane të së Drejtave të Njeriut, vlerësohet se deputeti Sali Berisha nuk mund të procedohet penalisht për veprën penale të "Fyerjes për shkak të detyrës". Këto deklarata janë opinione dhe gjykime vlerësuese brenda të njëjtit kuadër, duke mos bërë të mundur që ato të formojnë elementët e veprës penale të “shpifjes për shkak të detyrës”, parashikuar nga neni 240 i K.Penal...në këndvështrimin e doktrinës së sipërcituar dhe gjithpranuar...konkludohet se deputeti dhe Kryeministri Sali Berisha nuk mund të merret në përgjegjësi penale për veprën penale të “shpifjes për shkak të detyrës”, neni 240 i K.Penal”.

Ndryshe nga vendimi i shumicës, vlerësoj se vendimi i prokurorit, objekt ankimi, është i cënueshem ligjërisht dhe si i tillë duhej të prishej dhe çështja të kthehej për vazhdimin e hetimeve.

Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë në nenin 239, “Fyerja për shkak të detyrës”, parashikon: Fyerja e qëllimshme që i bëhet punonjësit që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik, për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në një vit.

Po kjo vepër, kur kryhet botërisht ose në dëm të disa personave ose më shumë se një herë, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në dy vjet.

Sipas jurisprudencës penale “fyerja” përkufizohet si një deklaratë apo thënie me të cilën një person përbuzet apo nënçmohet, duke iu cënuar emri, nderi e dinjiteti.

Forma më e rëndë e kësaj vepre penale (kundravajtje penale) është kur ajo kryhet botërisht, në forume me anë të shtypit, radios, televizionit, apo në ndonjë veprimtari publike.

Nga përmbajtja e dispozitës së nenit 239 të Kodit Penal rezulton se, objekt i saj janë

111

ato marrëdhënie juridike të cilat kanë për qëllim të mbrojnë (sigurojnë) në mënyrë të veçantë nderin dhe dinjitetin e “punonjësit që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik, për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit” nga veprimet ose mosveprimet kriminale.

Ndërsa neni 240 i këtij Kodi,“Shpifja për shkak të detyrës” parashikon: Shpifja e qëllimshme që i bëhet punonjësit që kryen një detyrë shtetërore apo një shërbim publik për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në një vit.

Po kjo vepër, kur kryhet botërisht ose në dëm të disa personave ose më shumë se një herë, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim gjer në dy vjet.

“Shpifje” konsiderohet nxjerrja apo përhapja e qëllimshme e thënieve të pavërteta “të rreme”, nëpërmjet të cilave dëmtohet nderi, personaliteti dhe dinjiteti i një personi.

Këto të pavërteta mund t’i takojnë së kaluarës apo të tashmes. Autor i kësaj vepre mund të jetë çdo person që ka mbushur moshën për përgjegjësi penale dhe është i përgjigjshëm.

Sikurse tek “fyerja” edhe tek “shpifja” forma më e rëndë e saj është nëse ajo bëhet përmes mjeteve të informimit apo në ndonjë aktivitet publik.

Për të pasur figurën e veprës penale të shpifjes, kërkohet të plotësohen këto kushte: Se pari, faktet (pohimet) të cilat nxirren apo përhapen duhet të jenë të pavërteta dhe

faktet (pohimet) të cilat nxirren apo përhapen duhet të jenë të natyrës së tillë që mund ta dëmtojnë nderin dhe autoritetin e personit tjetër.

Së dyti, faktet të cilat nxirren apo përhapen duhet t'i referohen personit të caktuar. Kjo nuk do të thotë se personi kundër të cilit shpifet duhet të jepet me emër. Por, është e mjaftueshme që nga rasti konkret dhe rrethanat të mund të konstatohet me siguri se cilit person i është dedikuar shpifja.

Së treti, faktet të cilat nxirren apo përhapen duhet t'i referohen aktualitetit, kohës së tanishme apo kohës së kaluar, pasi vetëm për këto mund të administrohen prova nëse janë të vërteta apo të rreme.

Nga përmbajtja e dispozitës së nenit 240 t Kodit Penal rezulton se, objekt i kësaj figure të veprës penale janë ato marrëdhënie juridike të cilat kanë për qëllim të mbrojnë (sigurojnë) në mënyrë të veçantë nga përhapja e qëllimshme e thënieve të pavërteta që mund t’i dëmtojnë nderin dhe autoritetin “punonjësit qe kryen një detyre shtetërore apo një shërbim publik, për shkak të veprimtarisë së tij shtetërore ose të shërbimit” nga veprimet ose mosveprimet kriminale.

Nga shqyrtimi i pjesës arsyetuese te vendimit date 18.11.2010, objekt ankimi, rezulton se prokurori ka cituar në mënyre të detajuar kallëzimin e paraqitur dhe vetëm në këndvështrim të doktrinës së cituar gjatë arsyetimit të vendimit, pa kryer qoftë dhe një veprim procedural për kallëzimin e paraqitur, ka konkluduar me mosfillimin e procedimit penal.

Neni 304/1 parashikon “Prokurori drejton veprimtarinë hetimore dhe kryen vetë çdo veprim hetimor që e çmon të nevojshëm”, ndërsa neni 312 i po këtij kodi parashikon: “Prokurori merr të dhëna nga personi i dëmtuar dhe nga ata që mund të tregojnë rrethana të dobishme për qëllimet e hetimit, duke zbatuar rregullat e caktuara për marrjen e dëshmisë....”.

Përveç sa më sipër, ligjvënësi në Kodin e Procedurës Penale ka parashikuar në Kreun III, “Kushtet e procedimit penal”, ku mes të tjerave në nenin 290 “Rrethanat që nuk lejojnë fillimin e procedimit”, germa “ç” parashikon: Kur fakti nuk parashikohet nga ligji si vepër penale ose kur del qartë që fakti nuk ekziston.

Në referim të përmbajtjes së dispozitave të mësipërme procedurale penale, kur në vendimin e mosfillimit nuk gjen pasqyrim dhe nuk analizohet asnjë veprim hetimor i kryer në kuadër të këtij kallëzimi, konkluzionin e prokurorit se - të dhënat e kallëzimit nuk përbëjnë

112

vepër penale – e konsideroj rrjedhojë të mosrespektimit të kërkesave të ligjit procedural penal.

Siç shihet nga përmbajtja e kallëzimit të paraqitur, faktet të cilat sipas kallëzuesit përmbajnë elementët e veprave penale të parashikuara nga nenet 239 dhe 240 të Kodit Penal nuk i përkasin një episodi të vetëm, por ato citohen në një sërë episodesh të veçanta, të cilat janë parashtruar në mënyrë të detajuar. Thëniet - të cilat sipas kallëzuesit janë të pavërteta, të ulëta dhe njëkohësisht fyese në drejtim të personalitet dhe dinjitetit të tij - kanë të bëjnë me episode konkrete në drejtim të jetës intime të kallëzuesit; për përdorim dhune ndaj bashkëshortes së tij; për sjellje të ulëta dhe krejtësisht të papranueshme në drejtim të nënës se tij; për lidhje me botën e krimit dhe si vrasës i shtetasit D.G; për lidhje me persona të akuzuar nga drejtësia për krime të rënda e konkretisht me A.B; për veprime korruptive dhe veprime të tjera të kundërligjshme në kundërshtim me detyrën e Kryetarit të Bashkisë lidhur me biznesmenë të ndryshëm, duke përmendur dhe emrat e tyre, etj.

Për të gjtha këto episode kallëzuesi ka kërkuar që i akuzuari të paraqesë para drejtësisë provat dhe faktet që disponon, në të kundërt të dënohet penalisht.

Pra, rrethanat e faktit janë konkrete në objekt dhe janë analizuar në kallëzim si në drejtim të lidhjes shkakësore (kazuale) dhe pasojës shoqërisht të rrezikshme, të cilat ato prodhojnë për kallëzuesin.

Ndodhur në këto rrethana konkrete, mendoj se realiteti nuk mund të quhet i njohur vetëm me të dhëna të paraqitura në kallëzim, por prokurori, në referim të përcaktimeve të dispozitave te K.Pr.Penale të cituara, duhej të kryente një sërë veprimesh procedurale hetimore.

Ishte detyrë e organit te hetimit që të kërkonte sqarime nga të dy palët, kallëzuesi dhe personi ndaj të cilit drejtohet kallëzimi. Nëse konstatonte kontradikta dhe pasaktësi mes tyre ishte detyrë e tij të hetonte më tej, duke marrë prova me dëshmitarë apo të kërkonte vënien në dispozicion të hetimit të dokumentacioneve dhe akteve të ndryshme shkresore nga institucionet që i kanë në posedim.

Përveç sa më sipër, në rastet kur në funksion të hetimit të çështjes dhe zbulimit të së vërtetës nevojitej mendim i specializuar në një fushë të veçantë të shkencës, ishte detyrë e prokurorit të caktonte ekspertiza të ndryshme në përputhje me rregullat procedurale penale, veprime procedurale këto, që janë atribute të një hetimi korrekt e të paanshëm penal.

Vetëm pas grumbullimit të informacionit të nevojshëm nga provat dhe faktet e ndryshme dhe pas nj analize ligjore të të gjithë fakteve të paraqitura (një për një ashtu siç janë pretenduar në kallëzim), në përputhje me përcaktimet e dispozitave të Kodit Penal që parashikojnë figurat e veprave penale (objekti, ana objektive, subjekti, ana subjektive), prokurori do të ishte në gjendje të konkludonte nëse në rastin konkret ekzistonin kushtet për fillimin e procedimit penal ose jo.

Nisur nga sa më sipër, jam kundër vendimit të shumicës, e cila e ka konsideruar këtë vendim të bazuar në ligjin procedural dhe material penal.

Lidhur me veprën penale të “Fyerjes për shkak të detyrës”, parashikuar nga neni 239/2 i Kodit Penal, shumica ka konkluduar se, në referim të dispozitës së nenit 73/1 të Kushtetutës së Shqipërisë ndaj të akuzuarit Sali Berisha, me të drejtë është vendosur mosfillimi i procedimit penal, pasi “deputeti nuk mund të procedohet penalisht për veprën penale të "Fyerjes për shkak të detyrës" për mendimet e shprehura në seancat parlamentare dhe jashtë tyre, as në rastet kur riprodhon në median e shkruar apo vizive atë që ka thënë në Kuvend.

Neni 73/1 i Kushtetutës së Shqipërisë, sanksionon se “Deputeti nuk mban përgjegjësi për mendimet e shprehura në Kuvend dhe për votat e dhëna prej tij…”.

Siç shihet, rregullimi i ligjit themeltar të shtetit lidhur me “mendimet e shprehura në Kuvend nga ana e nje deputeti” është i qartë, por, shumica e Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë,

113

tej përcaktimeve të nenit 73/1, ka shtrirë “efektin mbulues” të tij edhe në rastet kur deputeti riprodhon në median e shkruar apo vizive atë që ka thënë në Kuvend.

Ndryshe nga shumica, mendoj se përmbajtja e dispozitës së nenit 73/1 të Kushtetutës së Shqipërisë, lidhur me të drejtën e shprehjes së mendimeve në Kuvend nga ana e deputetit, duhet kuptuar si e drejtë për ato mendime të cilat shprehen në kuadër të përmbushjes së detyrave parlamentare. E parë kjo në kuadër të barazisë së shtetasve përpara ligjit, barazisë së armëve, mjeteve e mundësive, temperamenteve dhe karaktereve deri ne themelet e traditës, si dhe përvojat e rasteve parlamentare, me të drejtë legjislatori ka paraparë dhe rastet e kufizimit të fjalës, në rastet ku cënohet nderi dhe dinjiteti i tjetrit, në zbatim të parimit universal se “ku cënohet liria ime kufizohet e drejta jote”.

Shumica në vendim, jo vetëm që e ka trajtuar këtë të drejtë të deputetit si të pakufizuar në lidhje me ato çfarë ai ka shprehur në seancat plenare të Kuvendit, por ka shkuar edhe me tej duke e shtrirë atë edhe jashtë sallës së Kuvendit, në mediat e shkruara apo vizive.

Lidhur me veprёn penale tё shpifjes, neni 73/1 i Kushtetutёs sё Shqipёrisё parashikon: “Kjo dispozitë nuk zbatohet në rastin e shpifjes”.

Nё rastin nё shqyrtim, si prokurori nё vendimin e mosfillimit dhe Kolegji Penal nё vendimin e shumicёs, megjithёse episodet e shumta në kallëzim konsiderohen si shpifje, kanë konkluduar me të njejtin argument se këto fjalё janё “opinione dhe gjykime vlerësuese të cilat gëzojnë një mbrojtje të veçantë,...në kuadër të debatit politik...”, pa kryer minimalisht asnjë veprim hetimor për vërtetimin ose jo të këtyre thënieve, të cilat pala kallëzuese pretendon se janë të rreme.

Konventa për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut, si dokumenti themelor që përbën edhe bazën në punën dhe jurisprudencën e shqyrtuar nga Gj.E.D.Nj, por njëkohësisht edhe referim në vendimet tona, garanton plotësisht lirinë e shprehjes si një të drejtë themelore e njeriut, por, njëkohësisht ruan edhe dinjitetin njerëzor kundër shpifjes dhe shkeljeve të tjera të ngjashme, konkretisht në nenin 10 të saj:

“Çdo person ka të drejtën e lirisë së shprehjes. Kjo e drejtë përfshin lirinë e opinionit dhe lirinë për të marrë ose për të dhënë informacione ose mendime pa ndërhyrjen e autoriteteve publike dhe pa marrë parasysh kufijtë. Ky nen nuk i ndalon shtetet që të vendosin një regjim autorizimesh për institucionet e radiodifuzionit, të kinemasë, ose të televizionit”.

Megjithatë, kjo e drejtë vjen edhe me kufizimet përkatëse, në mënyrë që të mos konfliktojë me të drejta të tjera dhe të arrihet një ekuilibër i përshtatshëm. Më konkretisht, paragrafi i dytë i të njëjtit nen thotë:

“Ushtrimi i këtyre lirive, që përmban detyrime dhe përgjegjësi, mund t’u nënshtrohet disa formaliteteve, kushteve, kufizimeve ose sanksioneve të parashikuara nga ligji që, në një shoqëri demokratike, përbëjnë masat e nevojshme për sigurimin kombëtar, integritetin territorial ose sigurimin publik, për mbrojtjen e rendit dhe parandalimin e krimit, për ruajtjen e shëndetit ose të moralit, për mbrojtjen e dinjitetit ose të të drejtave të të tjerëve, për të ndaluar përhapjen e informatave konfidenciale ose për të garantuar autoritetin dhe paanshmërinë e pushtetit gjyqësor”.

Sot ekziston një praktikë gjyqësore e konsoliduar, ndërkombëtare (GJEDNJ me vendimet e saj) dhe vendase, në lidhje me qëndrimin që duhet të mbajnë organet gjyqësore ndaj subjekteve të cilat akuzohen për vepra të tilla penale siç janë fyerjet dhe shpifjet në kuadrin e debatit politik apo të shprehjes së mendimit të tyre, opinioneve, gjykimeve, etj.

GJEDNJ nё mjaft vendime tё saj ka bërë qartё dallimin midis “fakteve” dhe “gjykimeve vlerësuese”, duke u shprehur se gjykimet vlerёsuese nuk mund të dëshmohen dhe as të provohen. Po kështu, dhe nё praktikёn e Gjykatёs sё Lartё ka vendime nё tё cilat ёshtё trajtuar kjo problematikё, e konkretisht vendimi nr.7, datё 07.06.2010 me ankues K.K. kundёr S.B.; vendimi nr.7, datё 11.05.2011 me ankues E.H. kundёr Sh.L., etj.

114

Por, kur para organeve të akuzës dhe gjykatave vijnë çështje të tilla, nisur nga natyra delikate e tyre, në përmbushje të detyrimeve ligjore procedurale duhet që ato me kujdesin maksimal të hetojnë dhe gjykojnë në mënyrë të tillë që të ruhet një raport i drejtë mes të drejtës së individit për të shprehur lirshëm mendimin dhe opinionin e vet gjatë debateve politike me interes publik, me të drejtën e personave të tretë për të mos u cënuar liritë dhe të drejtat e tyre të mbrojtura me ligj.

Mendoj se në çështjen ne shqyrtim ky raport nuk është ruajtur.Nga shqyrtimi i pjesës arsyetuese të vendimit konstatoj se shumica në vendimin e saj

ka dalë tej kërkimeve të parashtruara në ankimin e paraqitur, duke i hyrë analizës ligjore të problemeve të tjera që kanë të bëjnë me themelin e çështjes (provueshmërinë e akuzave të ngritura), ndërkohë që objekti i ankimit është kundërshtimi i vendimit të mosfillimit të procedimit penal nga ana e prokurorit.

Përveç sa më sipër, nisur nga data e regjistrimit të kallëzimit penal (datë 22.12.2009) deri në datën e marrjes së vendimit të mosfillimit të çështjes (datë 18.11.2010) rezulton që prokuroria të ketë mbajtur çështjen për 11 muaj pa kryer asnjë veprim hetimor (verifikim).

E parë çështja edhe në këtë aspekt formal procedural rezulton që të jetë në kundërshtim me aktet nën/ligjore e konkretisht me Udhëzimin nr.241, datë 21.11.2005 të Prokurorit të Përgjithshëm “Për regjistrimin e njoftimit të veprës penale dhe të emrit të personit që i atribuohet vepra penale”, ndryshuar me Udhëzimin nr.2, datë 24.10.2006.

Sipas pikës 2/1 të këtij udhëzimi: “Në rastet kur me gjendjen e akteve prokurori vlerëson se ekzistojnë rrethana që nuk lejojnë fillimin e procedimit, vendos mosfillimin e procedimit, por jo me vonë se 10 ditë nga mbërritja e kallëzimit apo e referimit të veprës penale. Gjatë kësaj periudhe mund të bëhet një minimum verifikimesh nëse ka nevojë për një gjë të tillë, në të kundërt vendoset regjistrimi i procedimit”.

Sipas shtesës së bërë me udhëzimin nr.2, datë 24.10.2006, në pikën 2/2 të tij thuhet se: “Në raste të veçanta, kur megjithë verifikimet e kryera në afatin e përcaktuar në pikën 2/1 të sipërcituar, prokurori vlerëson se është e domosdoshme të kryhen veprime të tjera për ekzistencën e elementëve thelbësorë të faktit dhe/ose të elementëve të figurës së veprës penale, afati i verifikimit të kallëzimit penal dhe/ose njoftimit të veprës penale të marrë me iniciativën e tij, të jetë në maksimum deri në 20 ditë”.

Për të gjitha këto arsye jam kundër vendimit të shumicës në këtë çështje.

Shpresa Beçaj

115



Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, i përbërë nga:

Ardian Dvorani KryesuesArjana Fullani AnëtareMajlinda Andrea AnëtareAleksandër Muskaj AnëtarShkëlzen Selimi Anëtar

mori në shqyrtim në seancën gjyqësore të datës 06.07.2011, çështjen penale që i përket palëve:

KËRKUES: PROKURORIA PRANË GJYKATËS SË SHKALLËS SË PARË PËR KRIME TË RËNDA

KUNDËR: DHIMITROS (VULLNET) HARIZAJ

D Y S H U A R:Se ka kryer veprën penale

“trafikim i narkotikëve”, në bashkëpunim, parashikuar nga neni 283/a/2 i Kodit Penal

OBJEKTI:Vleftësimin e ligjshëm të ndalimit të personit nën hetim

Dhimitros (Vullnet) Harizaj. Caktimin e masës së sigurimit “arrest në burg”

parashikuar nga neni 238 i K.Pr.Penale.Baza Ligjore: Nenet 228, 229, 238, 244, 253, 258, 259 të K.Pr.Penale.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda me vendimin nr.35, datë 26.03.2011 ka vendosur:

Vleftësimin e ligjshëm të ndalimit të shtetasit Dhimitros (Vullnet) Harizaj bërë më datë 22.03.2011, ora 18.00 nga Policia Gjyqësore pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit. Caktimin si masë sigurimi, masë shtrënguese “arrest në burg”, parashikuar nga neni 238 i K.Pr.Penale ndaj shtetasit Dhimitros (Vullnet) Harizaj, i biri i Dilaverit dhe Nados i datëlindjes 01.02.1965, lindur në Mallakastër dhe banues në Tiranë, me adresë Kulla nr.1, shkalla nr.2, kati 5-të Kompleksi “Hawai”, me gjendje civile i divorcuar, me arsim të mesëm, gjendje gjyqësore i padënuar, me shtetësi e kombësi shqiptare, i dyshuar se ka kryer veprën penale, “trafikimi i narkotikëve” në bashkëpunim, i parashikuar si krim nga neni 283/a2 të K.Penal.

116

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda Tiranë me vendimin nr.7, datë 14.04.2011 ka vendosur:

Miratimin e vendimit nr.35, datë 26.03.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda nr.7, datë 14.04.2011, brenda afatit ligjor, ka paraqitur rekurs personi nën hetim Dhimitros (Vullnet) Harizaj, i cili ka kërkuar prishjen e vendimeve të gjykatave dhe lirimin e tij të menjëhershëm, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

- Pavarësisht se kërkesa është bërë për vaj palme në të është gjendur drogë, por rezulton se në dosje nuk ka asnjë provë apo indicie për të vërtetuar këtë detaj.

- Në gjykatën e apelit, pas kërkesës tonë, u administruan si prova disa shkresa të cilat vërtetonin se në konteiner është gjetur kokainë. Gjykata ka gabuar edhe në formën e marrjes së këtyre shkresave, gabime këto të cilat i bëjnë vendimet nul.

- Vendimet bien ndesh me rregullat e përcaktuara për vendosjen e masave të sigurimit personal.

- Nga hetimet nuk u provua rreziku i largimit të shtetasit Dhimitros Harizaj.- Nuk u provua gjithashtu ekzistenca e ndonjë shkaku që vë në rrezik marrjen ose

vërtetësinë e ndonjë prove.- Personi nën hetim nuk rezulton të ketë qenë dënuar më parë për ndonjë vepër penale

dhe nuk përbën rrezik për vazhdimësinë ose përsëritjen e kësaj vepre penale.- Organi i prokurorisë nuk paraqiti asnjë provë për të vërtetuar rrezikshmërinë

shoqërore të personit nën hetim, por u provua se personi nën hetim tregoi të gjithë të vërtetën e cila solli dhe lirimin e personave që realisht kishin nevojën e një ngarkese me vaj palme, fakt ky që tregon hapur se i arrestuari nuk ka kryer asnjë veprim kriminal në lidhje me këtë vepër për të cilën akuzohet.

- Referuar ligjit nr.8498 dhe ligjit nr.10193, rezulton se të gjitha veprimet nuk janë kryer me letërporosi, pra me rrugë ligjore nëpërmjet ministrave të drejtësisë dhe më pas në prokurorët e përgjithshëm, por ajo është një korrespondencë e thjeshtë mes policit belg dhe prokurorit Kaltër Sereqi. Kjo do të thotë se në dosje asnjë dokument nuk është “provë”.

- Porositës i mallit nuk ka qenë personi i arrestuar por dy firma të ndryshme, të cilat njëra pas tjetrës janë tërhequr nga blerja e mallit dhe që nuk janë arrestuar apo ndjekur nga policia belge, apo të tjera.

- Vërtetohet lehtësisht se nuk bëhet fjalë për një dorëzim të kontrolluar, pasi të gjitha veprimet dhe vendimet për hapjen dhe sekuestrimin e ngarkesës së kundërligjshme janë marrë vetëm nga policia belge dhe vetëm me konstatimin e saj.

- Ka pasur dhe shkelje proçedurale gjatë gjykimit për vendosjen e masës së sigurimit. Në seancën e datës 14 prill i arrestuar i nuk është thirrur për t’u dëgjuar dhe gjykimi është bërë pa e njoftuar atë dhe pa praninë e tij. Gjykata është mjaftuar me shkresën e dërguar në repartin 302 Tiranë, në një kohë që i arrestuari ndodhej në Spitalin e Burgut. Gjykata pa e njoftuar dhe pa kërkuar shoqërimin e tij, vendos gjykimin në mungesë duke ju referuar njoftimit të të arrestuarit në seancën e mëparshme, duke harruar se i arrestuari nuk mund të paraqitej në gjykim nëse nuk e shoqërojnë grupet e specializuara. Kjo gjë e bën proçesin të gjithë nul.

117

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtares Arjana Fullani; përfaqësuesin e personit nën hetim,

Av. Ardian Leka, i cili kërkoi prishjen e të dy vendimeve të Gjykatave të Krimeve të Rënda dhe lirimin e menjëhershëm të të arrestuarit Dhimitros (Vullnet) Harizaj; prokurorin Kujtim Luli, i cili kërkoi lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda; si dhe pasi diskutoi çështjen në tërësi,


Nga aktet e administruara ne dosje rezulton se Sektori kundër Narkotikëve në Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë së Shtetit më datë 18 Mars 2011, rreth orës 22, ka marrë një kërkesë urgjente nga Policia Spanjolle, Departamenti kundër Krimit të Organizuar dhe Drogës, me objekt bashkëpunimin me autoritetet shqiptare për të goditur veprimtarinë kriminale që synonte trafikimin e një sasie lënde narkotike nga Kolumbia për në drejtim të Shqipërisë. Nga autoritetet shqiptare kërkohej që të mundësonin përdorimin e metodës “dorëzim i kontrolluar” të një sasie kokaine të dërguar nga Kolumbia për në drejtim të Shqipërisë. Nga aktet përkatëse, autoritetet spanjolle kanë njoftuar se Roja Civile Spanjolle, policia në Taragona, po kryente hetime për trafik narkotikësh në ngarkim të një grupi të përbërë në shtetas kolumbianë të cilët trafikojnë kokainë në Europë. Lidhur me këtë rast, prokuroria pranë Gjykatës në Taragona ka hapur proçedimin penal nr.1514/2009. Në fund të vitit 2010 nga ky grup personash është mundësuar sjellja e një kontenieri në portin e Anversës në Belgjikë, nëpërmjet Kompanisë Kolumbiane C.I CHIPS. Brenda kontenierit ndodheshin 52 fuçi vaj palme që përmbante dhe kokainë të shkrirë në të, nga e cila pas përpunimit mundet të përfitohet një sasi prej rreth 200 kg kokainë. Kontenieri kishte të dhëna përkatëse të dokumentuara.

Autoritetet spanjolle kanë bashkëpunuar me Policinë Belge dhe EUROPOL dhe si pasojë e këtij bashkëpunimi është mundësuar identifikimi i kontenierit të mësipërm, ku është konstatuar prania e kokainës në vajin e palmës. Në kuadër të ndërmarrjes së veprimeve të përbashkëta, autoritetet spanjolle më datë 10 Shkurt 2011 kanë kërkuar nga autoritetet belge kryerjen e një operacioni i cili do të mundësonte përdorimin e metodës së dorëzimit të kontrolluar të lëndës narkotike. Autoritetet belge më datë 18 Shkurt 2011 kanë informuar nëpërmjet EUROPOL-it se menaxheri i kontenierit ka informuar autoritet doganore se ky kontenier ju shit firmës shqiptare”AE1 MERENTINO” sh.p.k. me adresë Zona Industriale Gjirokastër. Përpara saj ky kontenier ishte refuzuar për t’u marrë prej një firme holandeze për shkak se emri i personit që e kishte porositur ishte i panjohur për ta. Pas saj kontenieri u kërkua prej një firme polake, por edhe ajo hoqi dorë nga pronësia mbi kontenierin përpara se ai t’i dërgohej asaj në adresën e dhënë.

Në kryerjen e veprimeve proçedurale në kuadër të këtij bashkëpunim më datë 23 Shkurt 2011 autoritetet belge kanë bërë zëvendësimin e ngarkesë së kontejnerit me ngarkesë tjetër (ujë), si dhe kanë vendosur edhe një pajisje sinjalizuese GPS brenda kontenierit. Ngarkesa e re në kontenier nuk ka lëndë narkotike në përmbajte të saj

Më datë 16 mars 2011 autoritetet belge kanë informuar se për të marrë kontenierin e mësipërm është paraqitur kompania Maqedonase e transportit “STUZ”. Transport i cili do kryhej me kamionin me targa KU190CF dhe trailer KU590CE, si dhe drejtues i këtij kamioni ka qenë po një shtetas maqedonas me emrin Sasho Trajkovski. Nga të dhënat e përfituara nëpërmjet GPS, ka rezultuar se kamioni ka kaluar nga Belgjika në Luksemburg, Gjermani, Austri, Kroaci, Serbi, Maqedoni dhe së fundmi më 20 Mars 2011 nga Maqedonia është futur në territorin shqiptar nëpërmjet pikës së kalimit kufitar të “Qafë Thanës”. Në kuadër të bashkëpunimit me autoritet përkatëse të këtyre vendeve, duke u konstatuar tashmë

118

destinacioni i mjetit e për pasojë edhe i lëndës narkotike që ishte destinuar të trafikohej ishte Shqipëria, meqenëse ekzistonin kushtet për përdorimin e metodës speciale të hetimit për “dorëzim të kontrolluar” pas kërkesës së Drejtorisë kundër Narkotikëve, më datë 19.03.2011 nga ana e Prokurorisë së Përgjithshme është autorizuar lejimi dhe kryerja e operacionit për realizimin e kësaj metode speciale të hetimit. Në po të njëjtën datë Prokuroria pranë Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë ka regjistruar proçedimin penal nr.22 në ngarkim të personave të paidentifikuar të dyshuar se kanë kryer veprën penale “trafikim i narkotikëve, në bashkëpunim, parashikuar si krim nga neni 283a/2 i K.Penal.

Në vijim të gjurmimit, është konstatuar se më datë 19.03.2011 kamioni ka kaluar nga territori i Serbisë për Maqedoni. Gjithashtu nga ana e autoritetit policor maqedonas janë njoftuar autoritet policore shqiptare se rreth orës 17.30 të datës 19.03.2011 drejtuesi i automjetit Sasho Trajkovski, i cili pasi ka hyrë në Maqedoni ka deklaruar para autoriteteve doganore se ngarkesa në kamion është transit për Shqipëri. Gjithashtu sipas akteve të dërguara nga ana e policisë spanjolle rezulton se firma pritëse e mallit në Shqipëri është firma “INTER KRISS” sh.p.k., e cila ka të njëjtën adresë me firmën shqiptare “AE-1 MERENTINO” sh.p.k., konkretisht Zona Industriale Gjirokastër, Shqipëri.

Në datë 21.03.2011 ngarkesa e mësipërme ka vajtur në pikën doganore të Kakavijës Gjirokastër ku janë kryer veprimet e çdoganimit dhe po më datë 21.03.2011 ka vajtur në ambientet e firmës “INTER KRISS” sh.p.k. me pronar shtetasin shqiptar Kristaq Kotro. Menjëherë pas kësaj policia ka ndërhyrë duke bërë ndalimin e personave të pranishëm në vendngjarje, përfshirë pronarin e firmës së mësipërme.

Nga veprimet e para hetimore, ka rezultuar se ngarkesa e mësipërme ishte porositur nga shtetasi shqiptar Dhimitros (Vullnet) Harizaj për llogari të firmës “AE-1 Merentino” sh.p.k., i cili gjithashtu ka bërë pagesën e mallit, ka dhënë lekët për pagesën e qirasë dhe penalitetet për vonesën e marrjes së kontenierit në Belgjikë, si dhe ka dhënë dhe shumën e lekëve që do të shërbente për çdoganimin e vajit të palmës në doganë. Për rrjedhojë, më datë 22.03.2011 nga prokurori është urdhëruar regjistrimi i emrit të shtetasit Dhimitros (Vullnet) Harizaj në kuadër të këtij proçedimi penal për veprën penale “trafikim i narkotikëve, në bashkëpunim, parashikuar si krim nga neni 283a/2 i K.Penal dhe po me këtë datë në orën 18.00 është ndaluar ky shtetas në funksion të po këtij proçedimi.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda me vendimin nr.35, datë 26.03.2011 ka vendosur: “·Vleftësimin e ligjshëm të ndalimit të shtetasit Dhimitros (Vullnet) Harizaj, bërë më datë 22.03.2011, ora 18.00, nga Policia Gjyqësore pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit. Caktimin si masë sigurimi, masë shtrënguese “arrest në burg”, parashikuar nga neni 238 i K.Pr.Penale ndaj shtetasit Dhimitros (Vullnet) Harizaj, i biri i Dilaverit dhe Nados i datëlindjes 01.02.1965, lindur në Mallakastër dhe banues në Tiranë, me adresë Kulla nr.1, shkalla nr.2, kati 5-të Kompleksi “Hawai” me gjëndje civile i divorcuar, me arsim të mesëm, gjëndje gjyqësore i padënuar, me shtetësi e kombësi shqiptare, i dyshuar se ka kryer veprën penale, “trafikimi i narkotikëve” në bashkëpunim, i parashikuar si krim nga neni 283/a2 të K.Penal.........”.

Arsyetimi i gjykatës: “.............. Pretendimin e mbrojtësit të të ndaluarit për të mos përdorur aktet e përcjella nga autoritetet e vendeve të tjera, të cilat pasqyrojnë bashkëpunimin ndërshtetëror policor gjykata i konsideron të pa mbështetura në ligje. Me ligjin nr.8750, datë 26.03.2001 “Për parandalimin dhe luftën ndaj trafikut të substancave narkotike ose psikotrope” në nenin 2 jepet përkufizimi i përdorjes së metodës speciale të dorëzimit të kontrolluar.............................”.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda Tiranë me vendimin nr.7, datë 14.04.2011 ka vendosur: “Miratimin e vendimit nr.35, datë 26.03.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda.

119

Arsyetimi i gjykatës: “.............. Në gjykimin në apel nga prokurori u kërkua të merreshin si provë disa akte të, cilat i kishin mbërritur atij organi nëpërmjet letërporosisë nga autoritetet gjyqësore të Mbretërisë së Belgjikës, kërkesë të cilën kjo gjykatë në zbatim të pikës 2 të nenit 259 të K.Pr.Penale si dhe në zbatim të parimit që gjykata e apelit është gjykatë që shqyrton ligjin dhe faktin i mori provat në seancë duke i bashkëlidhur me aktet e tjera të masës së sigurimit. Kjo gjykatë thekson se provat e paraqitura nga kërkuesi, mbi të cilat bazohet dyshimi i kryerjes nga i hetuari për veprën penale objekt shqyrtimi në bashkëpunim, janë marrë nëpërmjet letërporosisë konform ligjit proçedural penal dhe nga autoritetet e huaja nuk është venë asnjë kusht për përdorshmërinë e tyre, ndaj si të tilla ato janë plotësisht të përdorshme për të gjykuar nëse ekzistojnë kushtet për të caktuar një masë sigurimi ndaj të hetuarit..... Nga dokumentet e përpiluara nga Zyra e Zbulimit të Shërbimit Federal i Financave Publike të Anversës, Belgjikë, për veprimet e kryera prej tyre, merret njoftimi se kontenieri ku ishte ngarkesa me 52 fuçi vaj palme është dërguar nga CI CHIPS LTDA në Santa Marta, Kolumbi është refuzuar për t’u marrë nga destinatari “SOLFRUIT GROUP” B.V. dhe se nga kontrolli mbi ngarkesën e vajit të palmës rezulton se substanca e analizuar përmban kokainë....... Pronari i firmës në emër të të cilit është sjellë ngarkesa, shtetasi Kristaq Kotro, ka deklaruar se është shtetasi Arjan Lazaj, i cili i ka kërkuar “se është një kontenier me vaj palme në Belgjikë dhe mund ta bie te firma” i njëjti person i ka dërguar edhe lekët për pagesën e çdoganimit të mallit... Nga ana tjetër shtetasi Arjan Lazaj ka deklaruar se “nga fundi i muajit Vullneti më ka marrë në telefon dhe më ka dhënë se ka porositur vajin dhe se ai ndodhej në Belgjikë dhe se vaji ishte porositur për Shoqërinë “AE-1 Merentino” sh.p.k. dhe meqë kjo shoqëri nuk mund të bënte veprime me doganën unë i dhashë emrin e Shoqërisë “Inter Krist” sh.p.k..... Gjatë muajit shkurt-mars 2011 pasi Vullneti ishte kthyer nga Belgjika jam takuar.... ai më ka thënë se kishte bërë edhe pagesën e gjithë ngarkesës së vajit që do të vinte nga Belgjika....... Deklaratat e shtetasit Arjan Lazaj janë konfirmuar nga shpjegimet që u ka dhënë OPGJ-ve në datë 22.03.2011 edhe personi nën hetim Dhimitro (Vullnet) Harizaj, i cili ka deklaruar se shpjegimet e dhëna nga Arjan Lazaj janë të vërteta dhe se ata kanë biseduar vetëm për vaj palme dhe jo për drogë.........”.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda nr.7, datë 14.04.2011, ka paraqitur rekurs personi nën hetim Dhimitros (Vullnet) Harizaj, i cili ka kërkuar prishjen e vendimeve të gjykatave dhe lirimin e tij të menjëhershëm.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë është i bazuar në ligj dhe për rrjedhojë duhet të lihet në fuqi.

Gjykatat e të dyja shkallëve me të drejtë kanë arsyetuar se provat dhe rrethanat e faktit provojnë dyshimin e arsyeshëm se personi nën hetim ka kryer veprën penale të “trafikut të narkotikëve”, në bashkëpunim. Gjithashtu të dyja gjykatat, në zbatim të drejtë të ligjit material dhe atij proçedural penal, kanë vlerësuar dhe konstatuar ekzistencën e kushteve të përgjithshme dhe të veçanta për caktimin e masës së sigurimit personal, sipas nenit 228 e 229 të K.Pr.Penale, përfshirë ato mbi përshtatshmërinë e llojit e të masës së sigurimit në raport me nevojat e sigurisë, rëndësinë e faktit, rrezikshmërinë e lartë të veprës penale dhe të personit nën hetim, si dhe të sanksioneve të parashikuara në dispozitën përkatëse, e cila parashikon burgim nga 10 deri në 20 vjet.

Ky Kolegj konstaton se pretendimet e të pandehurit se vendimet e të dyja gjykatave nuk janë bazuar mbi prova dhe se provat e administruara në dosje janë marrë në kundërshtim me dispozitat e K.Pr.Penale (nenet 151 e vijues) janë të pabazuara dhe nuk mund të pranohen.

Siç rezulton prej akteve të administruara në dosjen gjyqësore, veprimet e kryera prej prokurorisë kanë qenë në përputhje me dispozitat e Kodit të Proçedurës Penale, ligjit nr.8498, datë 10.06.1999 “Për ratifikimin e Konventës së Këshillit të Evropës “Për ndihmën e ndërsjellë juridike në fushën penale” dhe protokollin e saj shtesë, të ndryshuar, si dhe ligjit nr.10193, datë 3.12.2009 “Për marrëdhëniet juridiksionale me autoritetet e huaja në çështje

120

penale”. Të gjitha provat e administruara në dosje dhe mbi të cilat gjykatat kanë bazuar arsyetimin e tyre janë dërguar drejtpërsëdrejti nga autoritetet e huaja gjyqësore të palës kërkuese autoriteteve gjyqësore të palës shqiptare, por në çdo rast kopje të letërporosive i janë dërguar njëkohësisht edhe Ministrisë së Drejtësisë. Në të gjitha rastet e komunikimit të drejtpërdrejtë, për shkak të urgjencës, midis autoriteteve shqiptare dhe atyre të huaja është dhënë konfirmimi nga Ministria e Drejtësisë për dhënien rrugë të letërporosive (provave të administruara).

Ky Kolegj vlerëson se edhe pretendimet e personit nën hetim në lidhje me proçedurën e “dorëzimit të kontrolluar” janë të pabazuara në ligj. Si ligji nr.8883, datë 18.04.2002 “Për ratifikimin e Protokollit të Dytë Shtesë të Konventës Evropiane për Ndihmën e Ndërsjelltë në Fushën Penale”, ashtu edhe ligji nr.8750, datë 26.03.2001 “Për parandalimin dhe luftën ndaj trafikut të substancave narkotike ose psikotrope”, njohin dhe rregullojnë në mënyrë të qartë e të detajuar këtë mënyrë speciale gjurmuese-hetimore. Neni 2.2 i ligjit nr.8750 parashikon se: “Dorëzim i kontrolluar" kuptohet veprimtaria e karakterizuar nga përdorimi i metodave gjurmuese-hetimore për të lejuar kalimin në territorin e një ose më shumë shteteve të substancave narkotike ose psikotrope, të prekursorëve ose substancave të tjera zëvendësuese të tyre, të dërguara në mënyrë të paligjshme, të cilat mbahen nën kontrollin e autoriteteve policore të vendeve të sipërpërmendura për të identifikuar personat e përfshirë në kryerjen e veprave penale, të parashikuara në paragrafin e parë të nenit 3 të Konventës së Vjenës të vitit 1988, si dhe në ligjin shqiptar”. Nga aktet në dosje rezulton se është zbatuar e gjithë procedura që lidhet me këtë lloj hetimit, duke filluar me njoftimin e kërkesës nga autoritetet e huaja, dhënien e autorizimit nga Prokurori i Përgjithshëm dhe deri në bllokimin dhe ndalimin e personave të dyshuar.

Në këto kushte, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë nr.7, datë 14.04.2011 me të cilin është vendosur miratimi i vendimit nr.35, datë 26.03.2011 i Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë është rrjedhojë e zbatimit të drejtë të ligjit dhe për këtë shkak duhet të lihet në fuqi.

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 441, të Kodit të Procedurës Penale,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit nr.7, datë 14.04.2011 të Gjykatës së Apelit për Krime të

Rënda Tiranë.

Tiranë, më 06.07.2011

121




Ardian Dvorani KryesuesArjana Fullani AnёtareShkëlzen Selimi AnёtarMajlinda Andrea AnёtareAleksandër Muskaj Anёtar

në seancën gjyqësore të datës 06.07.2011, mori në shqyrtim çështjen penale që i përket:

KËRKUES: DREJTORIA E PËRGJITHSHME E DOGANAVE GJIROKASTËR, në mungesë

OBJEKTI:Kundërshtimi i vendimit të prokurorisë datë 10.11.2009

“Për pushimin e procedimit penal nr.282/2008”.Baza Ligjore: Neni 329 i Kodit të Procedurës Penale.

Gjykata e Shkallës së Parë Gjirokastër, me vendimin nr.21, datë 20.01.2010, ka vendosur:

Mospranimin e ankimit të paraqitur nga Drejtoria e Përgjithshme e Doganave.

Gjykata e Apelit Gjirokastër, me vendimin nr.58, datë 25.03.2010, ka vendosur: Prishjen e vendimit penal nr.21, datë 20.01.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër dhe kthimin e akteve për rigjykim në atë gjykatë, por me tjetër trup gjykues.

Gjykata e Shkallës së Parë Gjirokastër, me vendimin nr.76, datë 18.06.2010, ka vendosur:

Rrëzimin e kërkesës së kërkuesit Drejtoria e Përgjithshme e Doganave Gjirokastër, për kundërshtimin e vendimit të pushimit të procedimit penal nr.282, viti 2008, si të pabazuar në prova.

Gjykata e Apelit Gjirokastër, me vendimin nr.146, datë 06.10.2010, ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.76, datë 18.06.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit Gjirokastër ka paraqitur rekurs Drejtoria e Përgjithshme e Doganave dhe ka kërkuar prishjen e vendimit nr.76, datë 18.06.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, si dhe të vendimit nr.146, datë 06.10.2010 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër, duke parashtruar:

- Vendimet janë marrë në kundërshtim me ligjin penal.

122

- Nëpërmjet letër-porosisë së ardhur nga Greqia, ka rezultuar se, më datën 12.09.2004, ka kaluar kufirin greko-shqiptar automjeti me targa LA0714A/TR3209I, drejtuesi i të cilit kishte me vete një dokument sqarues italian eksporti EX1, me nr.12280F. Nga verifikimet në sistemit TIMS nuk rezulton që këto mjete të kenë kaluar kufirin apo të jetë kryer praktikë doganore për to.

- Në deklarimin e datës 24.03.2009, shtetasi Erand Shala, përveç të tjerave, ka shpjeguar se ka kryer transport mallrash nga Italia, për llogari të Firmës “ ARBA” shpk Sarandë, me administrator B. Çuçi.

- Është absurd konkluzioni i prokurorisë se nuk kemi të bëjmë me vepër penale, pasi nuk provohet që ky mall dhe personat në fjalë të jenë futur në territorin shqiptar.

- Jemi përpara formës klasike të kryerjes së veprës penale të parashikuar nga neni 174 i Kodit Penal.

- Nga provat e marra prej autoritetit italian rezulton se pranë firmës shitëse është gjetur praktika e blerjes në emër të Shoqërisë “Arti” shpk.

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Aleksandër Muskaj; dëgjoi prokurorin pranë Gjykatës

së Lartë, Artur Selmani, i cili kërkoi prishjen e vendimit nr.76, datë 18.06.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër, të vendimit nr.146, datë 06.10.2010 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër, pranimin e kërkesës së Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave për prishjen e vendimit të Prokurorisë së Rrethit Gjirokastër të datës 10.11.2009, të pushimit të procedimit penal nr.282/2008, për veprën penale të “Kontrabandës me mallra të tjera”; në mungesë të kërkuesit, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave; dhe pasi e diskutoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NSe vendimi nr.146, datë 06.10.2010 i Gjykatës së Apelit Gjirokastër është rrjedhojë e

zbatimit të keq të ligjit procedural penal dhe si i tillë duhet të prishet dhe të pranohet kërkesa e palës kërkuese, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave Gjirokastër, për vazhdimin e hetimeve të procedimit penal nr.282/2008, duke dërguar aktet Prokurorisë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër.

A. Rrethanat e faktit

1. Mbi kallëzimin e Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave Gjirokastër, datë 14.05.2008, organi procedues ka regjistruar procedimin penal, për kryerjen e veprës penale të parashikuar nga neni 174 i Kodit Penal.

2. Në kuadrin e bashkëpunimit me autoritetet doganore italiane, Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave i është përcjellë informacioni në lidhje me një praktikë zhdoganimi, të kryer nga autoritetet italiane (deklaratë doganore EX1Nr.12280F, datë 11.09.2004 dhe faturë nr.367, datë 10.09.2004).

Nga praktika rezultonte, se subjekti italian “Pro.For.Rec” SAS kishte shitur, për llogari të Shoqërisë “Arti” sh.p.k. Sarandë sasinë prej 13.185 kg “materiale hidrosanitare”, kundrejt vlerës prej 97.684,00 Euro.

Eksporti i mallrave ishte kryer me mjetin me targa LA 0714 A dhe TR 3209 I. Destinacion i mallit ishte deklaruar Pika e Kalimit të Kufirit Kakavijë.

3. Nga verifikimet pranë DSHTRR ka rezultuar se mjeti (koka e trailerit) me targa LA 0714 A, ishte në pronësi të Shoqërisë “Gersi” sh.p.k, me administrator shtetasin Shpëtim Halili, kurse mjeti (triler) me targa TR 3209 I, ishte në pronësi të shtetasit Sokol Shala.

4. Është pyetur në cilësinë e personit që ka dijeni për rrethana të hetimit shtetasi Erand Shala, i cili është administrator i Shoqërisë së transporteve “Trans Speed”. Ai ka pranuar pronësinë e mjetit TR3209I dhe ka pranuar se, ka marrë me qira mjetin me targa LA 0714 A.

123

Ky shtetas ka deklaruar se ka kryer transport mallrash nga Italia, për llogari të Shoqërisë “ARBA” sh.p.k, në Sarandë, por jo për Shoqërinë “Arti” sh.p.k.

5. Në deklarimet e tij, administratori i Shoqërisë “Arti” sh.p.k., shtetasi Arqile Papuçiu, ka deklaruar se nuk ka bërë ndonjëherë transport me shoqërinë transportuese në fjalë.

6. Nga autoritetet greke është përcjellë materiali përkatës, sipas të cilit rezulton se automjetet e treguara më lart kanë kaluar Pikën e Kalimit të Kufirit Kakavijë, nga toka greke për drejtim të kufirit shqiptar në datë 12.09.2009.

7. Nga këqyrja e regjistrit TIMS, nuk rezulton që shtetasit Shala apo Papuçiu, të kenë kaluar nga Pikën e Kalimit të Kufirit Kakavijë. Gjithashtu, në regjistrin doganor, nuk është regjistruar asnjë mjet me targat e mësipërme, në datën 12.09.2009. Për këto mjete rezulton të mos jetë kryer ndonjë procedurë për zhdoganim malli.

8. Autoritetet italiane kanë përcjellë praktikën e firmës që ka shitur mallin. Blerja është bërë nëpërmjet 9 faturave, të gjitha nën vlerën 10.000,00 euro, duke shmangur pagesën nëpërmjet transfertave bankare. Njëkohësisht, në faturat e kësaj shoqërie, si blerës ishte shënuar Ahoqëria “Arti” sh.p.k., por mungonte numri i NIPT-it dhe nënshkrimi i blerësit.

9. Drejtoria e Përgjithshme e Doganave Gjirokastër ka pretenduar se, nga kjo praktikë e kundërligjshme, është bërë e mundur shmangia e pagesës së detyrimit doganor në vlerën 2.795.248 lekë.

10. Organi procedues ka arsyetuar se, në këto rrethana, shtetasit Papuçiu dhe Shala nuk kanë kryer veprën penale të parashikuar nga neni 174 i Kodit Penal, për sa kohë nuk është bërë e mundur të identifikohet që mjetet në fjalë kanë hyrë në territorin shqiptar në datën e pretenduar.

B. Procedurat gjyqësore

11. Prokurori pranë Prokurorisë së Rrethit Gjirokastër, më datë 10.12.2009, ka vendosur pushimin e procedimit penal nr.282, të vitit 2008, në ngarkim të shtetasit Erand Shala.

Vendimi i pushimit i është njoftuar kërkuesit në datë 26.11.2009, ndërsa ankimi kundër këtij vendimi është dërguar me postë, në datë 24.12.2009.

12. Gjykata e Shkallës së Parë Gjirokastër, me vendimin nr.21, datë 20.01.2010 ka vendosur mospranimin e ankimit, për shkak se ishte paraqitur jashtë afatit 10 ditor.

Gjykata e Apelit Gjirokastër, me arsyetimin se nuk mund të vihen kufizime në afatin e paraqitjes së ankimit, për sa kohë në nenin 329/1 të Kodit të Procedurës Penale ligjvënësi nuk ka parashikuar afat për paraqitjen e ankimit, e ktheu çështjen për rigjykim.

13. Gjykata e Shkallës së Parë Gjirokastër, me vendimin nr.76, datë 18.06.2010 ka vendosur: ”Rrëzimin e kërkesës së kërkuesit Drejtoria e Përgjithshme e Doganave Gjirokastër, për kundërshtimin e vendimit të pushimit të procedimit penal nr.282, viti 2008, si të pabazuar në prova”.

14. Gjykata e Apelit Gjirokastër, me vendimin nr.146, datë 06.10.2010, ka vendosur: “Lënien në fuqi të vendimit nr.76, datë 18.06.2010, të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër”.

15. Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit Gjirokastër, ka paraqitur rekurs Drejtoria e Përgjithshme e Doganave dhe ka kërkuar prishjen e tij.

C. Arsyetimi ligjor i vendimit të ankimuar

16. Gjykata e Apelit Gjirokastër ka arritur në përfundimin që vendimi i pushimit të çështjes penale është i drejtë dhe vendimi i Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër, që ka rrëzuar kërkesën e kërkuesit Drejtoria e Përgjithshme e Doganave Gjirokastër, për kundërshtimin e vendimit të pushimit të procedimit penal nr.282, viti 2008, është i bazuar në fakt dhe në ligj.

124

17. Midis të tjerave, gjykata ka arsyetuar se: “… Nga hetimi i bërë nga organi i prokurorisë dhe dokumenteve të administruara në dosje nuk vërtetohet se, personat përgjegjës për zhdoganimin e këtij trajleri, të jenë Arqile Papuçiu dhe Erand Shala, pasi nuk vërtetohet në asnjë dokument, se subjekti “Art” sh.p.k., i përket shtetasit Arqile Papuçiu dhe se, kjo shoqëri ka aktivitet bazë, ndërtim dhe asfaltim rrugësh.

18. Gjykata vijon të arsyetojë se: “... në asnjë dokument nuk ka rezultuar numri i NIPT-it të shoqërisë dhe personi që ka kryer shërbimin, për llogari të shoqërisë, nuk ka pasur ose me saktë nuk ka dorëzuar një autorizim nga personi i cili është ngarkuar për të kryer këtë shërbim...”.

D. Në lidhje me rekursin e paraqitur nga prokurori

19. Prokurori i Rrethit Gjyqësor Gjirokastër nuk ka respektuar kërkesat procedurale që garantojnë një proces të rregullt ligjor, lidhur me rolin e tij në hetimin e çështjeve penale.

Duke shkelur kërkesat për një proces të rregullt ligjor, Prokurori i Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, ka mospërfillur dhe nënvlerësuar prova dhe rrethana fakti, të cilat janë parashtruar nga kallëzuesi. Në këtë mënyrë Prokurori i Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, ka dhunuar nenet 1 dhe 24 të Kodit të Procedurës Penale, si dhe nenin 4 të ligjit “Për Prokurorinë”.

“Legjislacioni procedurial penal ka për detyrë të sigurojë një procedim të drejtë, të barabartë e të rregullt ligjor, të mbrojë liritë personale dhe të drejtat e interesat e ligjshme të shtetasve, të ndihmojë për forcimin e rendit juridik dhe zbatimin e Kushtetutës e të ligjeve të shtetit” (Neni 1 i Kodit të Procedurës Penale).

Rrethana e faktit e parashtruar nga Prokurori i Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, nuk bazohet në provat shkresore të administruara gjatë hetimit.

20. Në vendimmarrjen e vet, prokurori pranë Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, nuk është bazuar në të gjitha provat e marra gjatë hetimit të çështjes. Kjo ka sjellë si rrjedhojë kontradiktën midis bazës ligjore të përdorur për pushimin e hetimit, me rrethanën e faktit dhe provat që e vërtetojnë atë.

Ndërsa në arsyetimin e vendimit prokurori ka motivuar mungesën e elementëve të figurave të veprave penale objekt i kallëzimit, për shkak të mungesës së provueshmërisë së tyre, nga rrethanat e faktit dhe provat e pranuara prej tij rezulton që fakti penal ekziston dhe parashikohet si vepër penale.

21. Nga arsyetimi i vendimit dallohet qartë mungesa e një hetimi të plotë dhe të gjithanshëm të çështjes, në lidhje me identifikimin e autorit dhe vërtetimin e fajësisë.

Hetimi i plotë i çështjes do të qartësonte rrethanën e faktit, duke zbuluar jo vetëm faktin penal, që lidhet me nenin 174 të Kodit Penal, por edhe krime të tjera të mundshme të kryera nga shtetasi të identifikuar ose jo, gjatë ushtrimit të veprimtarisë tregtare.

22. Vendimi i prokurorit për pushimin e hetimeve vlerësohet i paligjshëm, edhe për shkak të kuptimit dhe të zbatimit të keq të ligjit penal.

Neni 174 i Kodit Penal, që përbën dhe objektin e akuzës së formuluar nga prokurori, parashikon:

“Kontrabanda me mallra të tjeraImportimi, eksportimi apo tranzitimi i mallrave, nëpërmjet kalimit jashtë pikave

doganore, fshehjes së plotë apo të pjesshëm, mosdeklarimit të saktë në doganë, deklarimit të rremë për natyrën, llojin, cilësinë, çmimin, destinacionin e mallit apo të tjera forma që kanë për qëllim shmangien nga detyrimet doganore, dënohen ....”.

Është pretenduar dhe provuar, që dy mjete me ngarkesë mallra, të cilat nuk korrespondojnë me dokumentacionin e origjinës në lidhje me vlerën, etj., kanë kaluar Pikën e Kalimit të Kufirit Kakavijë, nga toka greke në drejtim të kufirit shqiptar, në datë 12.09.2009.

125

Është vërtetuar ndërkohë pronësia dhe përdoruesit e këtyre mjeteve, subjektet tregtare që ushtronin aktivitetin me objekt transportimin dhe shitblerjen e mallrave, veprimtaria për fshehjen e deklarimit doganor dhe fakti i padyshimtë që, këto mjete kanë dalë nga territori grek, në kufi me Shqipërinë.

Në rrethanat e faktit të pranuara nga prokurori dhe të pretenduara të vërtetuara me prova, gjenden elemente të faktit penal që përbëjnë, së bashku me elementët e tjerë, figurën e veprës penale të “kontrabandës me mallra të tjera”.

23. Ishte detyrë e prokurorit pranë Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër të kryente një hetim të plotë dhe të gjithanshëm mbi veprimtarinë e subjekteve drejtues të mjetit dhe pronarëve apo përdoruesve (poseduesve) të tyre, lëvizjet e mëtejshme të mjeteve të transportit, të gjendjes së inventarëve fizikë të shoqërive të interesuara, në lidhje me mallrat objekt i transportit dhe me pronësinë mbi mjetet, të transaksioneve apo pagesa në forma të tjera të punës së kryer, të transportit të mallrave, të furnizimit e shitblerjes, për të arritur në zbulimin e subjekteve, që ishin të përfshirë dhe realizonin përfitime nga veprimtaria kriminale.

24. Nga ana e organit të akuzës parashtrohen dyshime “në lidhje me veprimtarinë e firmës italiane”, pa përcaktuar natyrën e këtyre dyshimeve; nëse janë veprimtari e mirëfilltë kriminale, apo shkelje të rregullave mbi dokumentacionin financiar, me qëllim përfitime të padrejta, për vete apo për të tretët.

Sidoqoftë, në argumentimin e prokurorit dallohen kontradikta të mjaftueshme dhe, nuk është arritur në një konkluzion të qartë.

I bazuar në dyshime rreth sjelljes së subjekteve që u përket origjina e mallit, prokurori i çështjes nuk mund të mospërfillë faktin, që mjetet e transportit, së bashku me mallrat kanë kaluar kufirin grek, në drejtim të Shqipërisë; apo të identifikimit të subjekteve përdorues dhe pronarë të mjeteve, si dhe të qëllimit të transportit.

25. Në rrethanat e pranuara dhe të shoqëruara me provat e grumbulluara prokurori nuk mund të arrinte në konkluzionin “i pandehuri nuk e ka kryer veprën ose nuk provohet që e ka kryer ai”.

E. Në lidhje me zgjidhjen e çështjes

26. Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë i gjen të dy vendimet, të Gjykatës së Shkallës së Parë dhe të Gjykatës së Apelit Gjirokastër të gabuar, të dhënë në zbatim të keq të ligjit material dhe procedural penal.

Vendimi i pushimit të hetimeve të procedimit penal nr.282/2008, është rrjedhoje e një hetimi jo të plotë dhe të gjithanshëm të çështjes, i kuptimit dhe zbatimit të keq të ligjit penal dhe, si i tillë do të prishet dhe aktet do t’i dërgohen Prokurorisë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër, për vazhdimin e hetimeve.

126

PЁR KЁTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 329 të Kodit të Procedurës

Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.146, datë 06.10.2010 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër dhe të

vendimit nr.76, datë 18.06.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër.Pranimin e kërkesës së palës kërkuese, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave

Gjirokastër.Prishjen e vendimit të pushimit të hetimeve të procedimit penal nr.282/2008 dhe

dërgimin e akteve Prokurorisë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë Gjirokastër, për vazhdimin e hetimeve.

Tiranë, më 06.07.2011

127




Ardian Dvorani KryesuesArjana Fullani AnёtareShkëlzen Selimi AnёtarMajlinda Andrea AnёtareAleksandër Muskaj Anёtar

në seancën gjyqësore të datës 06.07.2011, mori në shqyrtim çështjen penale me palë:

KЁRKUES: PROKURORIA PRANË GJYKATËS SË SHKALLËS SË PARË POGRADEC, përfaqësuar në gjyq nga prokurori pranë Gjykatës së Lartë Hysen Keta.

KUNDËRTË DËNUARIT: NEZHDET ISLJAM, në mungesë

OBJEKTI:Konvertimi i dënimit me gjobë,

dhënë me vendimin penal të formës së prerë Nr.965-53, datë 26.05.2009 të

Gjykatës së Shkallës së Parë Pogradec, ndaj shtetasit Nezhdet Isljam.

Baza Ligjore: Neni 467 i Kodit të Procedurës Penale.

Gjykata e Shkallës së Parë Pogradec, me vendimin nr.(866)-49, datë 02.07.2010, ka vendosur:

Rrëzimin e kërkesës së prokurorisë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Pogradec, për konvertimin e dënimit me gjobë, dhënë me vendimin penal nr.965-53, datë 26.05.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Pogradec, në shumën 400.000 lekë, ndaj të dënuarit Nezhdet Ahmet Isljam, si të pambështetur në ligj.

Gjykata e Apelit Korçë, me vendimin nr.46, datë 27.09.2010, ka vendosur: Lënien në fuqi të vendimit nr.49, datë 02.07.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Pogradec.

Kundër vendimit nr.46, datë 27.09.2010 të Gjykatës së Apelit Korçë, ka paraqitur rekurs Prokurori i Prokurorisë pranë Gjykatës së Apelit Korçë, me anën e të cilit ka kërkuar ndryshimin e vendimeve dhe pranimin e kërkesës, duke parashtruar shkaqet që vijojnë:

- Vendimet e gjykatave janë marrë në shkelje të hapur të ligjit penal material dhe ligjit penal procedural, nenet 34 të Kodit Penal dhe nenit 467 të Kodit të Procedurës Penale.

128

- Gjykatat, në arsyetimin që kanë përdorur, vijnë ndesh me qëllimin e ligjvënësit dhe rregullat që zbatohen në rast të mos-shlyerjes së dënimit me gjobë. Për veprën penale që është dënuar personi, ligjvënësi ka parashikuar aplikimin e dy dënimeve kryesore, burg dhe gjobë.

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relatimin e gjyqtarit Aleksandër Muskaj; dëgjoi prokurorin pranë Gjykatës

së Lartë, Hysen Keta, i cili kërkoi lënien në fuqi të vendimit nr.(866)-49, datë 02.07.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë Pogradec dhe të vendimit nr.46, datë 27.09.2010 Gjykatës së Apelit Korçë; në mungesë të të dënuarit Nezhdet Ahmet Isljam dhe të mbrojtësit të tij ligjor av. Luljeta Burnazi; dhe pasi e diskutoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NSe vendimi nr.46, datë 27.09.2010 i Gjykatës së Apelit Korçë është i drejtë përsa i

përket zgjidhjes së çështjes dhe si i tillë duhet të lihet në fuqi, por me tjetër arsyetim.


1. Shtetasi maqedonas Nezhdet Isljam është paraqitur në Pikën e Kalimit të Kufirit Qafë Thanë dhe është përpjekur të kalojë kufirin shqiptar, duke përdorur një pasaportë bullgare, me identitetin e shtetasit D. Karamustasof.

2. Pas lindjes së dyshimeve për falsitetin e dokumentit të udhëtimit është pyetur shtetasi maqedonas, i cili ka pranuar se po udhëtonte me një pasaportë të falsifikuar bullgare, pasi kishte si qëllim udhëtimin në drejtim të Austrisë. Për këtë veprim, shtetasi Nezhdet Isljam, me vendimin penal nr.956-53 të Gjykatës së Shkallës së Parë Pogradec, është deklaruar fajtor për kryerjen e veprës penale të parashikuar nga neni 189/1 i Kodit Penal dhe është dënuar me 4 muaj burgim dhe 400.000 lekë gjobë.

3. Vendimi ka marrë formë të prerë dhe, mbi urdhërin e ekzekutimit, i është kërkuar Zyrës së Shërbimit Përmbarimor Gjyqësor Pogradec të kryente procedurat e nevojshme, për shlyerjen e gjobës. Gjate veprimeve të Zyrës së Përmbarimit rezultoi se ky shtetas nuk kishte pasuri apo të ardhura të depozituara në emër të tij dhe, për këtë arsye, më datë 31.05.2010, është vendosur pushimi i ekzekutimit të vendimit penal.

4. Në datën 14.06.2010, Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Pogradec ka kërkuar konvertimin e dënimit me gjobë në dënim me burgim për të gjykuarin Nezhdet Isljam. Kërkesa e prokurorit është bazuar në nenin 467 të Kodit të Procedurës Penale:“Kur vërtetohet pamundësia e marrjes së gjobës ose e një pjese të saj, prokurori i bën kërkesë gjykatës që ka dhënë vendimin për të bërë konvertimin. Me kërkesën e të dënuarit, gjykata mund ta shtyjë konvertimin deri në gjashtë muaj. Kjo periudhë nuk llogaritet në afatet e parashkrimit”.

5. Gjykata e Shkallës së Parë Pogradec ka vendosur rrëzimin e kërkesës si të pabazuar në ligj, ndërsa Gjykata e Apelit Korçë ka vendosur lënien në fuqi të vendimit.

B. Arsyetimi ligjor i vendimit të ankimuar

6. Gjykata e Shkallës së Parë Pogradec ka arsyetuar se kërkesa për konvertimin e dënimit është e paligjshme, për shkak se i gjykuari nuk mund t’iu nënshtrohet dy dënimeve me burgim njëkohësisht.

7. Gjykata e Apelit Korçë ka vendosur lënien në fuqi të vendimit, duke arsyetuar sikurse gjykata e shkallës së parë, me nënvizimin që konvertimi i dënimit me gjobë, në dënimin me burgim, bëhet vetëm atëherë kur dënimi me gjobë është dënim i vetëm dhe kryesor.

129

C. Në lidhje me rekursin e paraqitur nga prokurori

8. Shkaqet e paraqitura nga prokurori, në rekursin objekt i shqyrtimit gjyqësor në Gjykatën e Lartë, gjenden të pabazuara në ligj.

9. I bazuar në këtë konstatim, në seancën gjyqësore të datës 06.07.2011, prokurori pranë Prokurorisë së Përgjithshme u shpreh për pabazueshmërinë në ligj të rekursit dhe kërkoi lënien në fuqi të vendimit.

D. Në lidhje me zgjidhjen e çështjes

10. Pavarësisht arsyetimit të gabuar të vendimeve nga Gjykata e Shkallës së Parë Pogradec dhe Gjykata e Apelit Korçë, zgjidhja e çështjes, duke u rrëzuar kërkesa e prokurorit, për konvertimin e dënimit gjendet e drejtë dhe e bazuar në ligj.

11. Me vendimin nr.19, datë 01.06.2011, Gjykata Kushtetuese e Republikës ka vendosur “Shfuqizimin si të papajtueshëm me Kushtetutën, të paragrafit 8 të nenit 34 të Kodit Penal”.(Neni 34/8 i Kodit Penal “Kur gjoba nuk paguhet në afatin e caktuar, gjykata vendos zëvendësimin e gjobës me burgim, duke llogaritur 5 mijë lekë për një ditë burgim”).

12. Në rrethana të tilla, konvertimi i dënimit me gjobë në burgim rezulton të jetë pa bazë ligjore materiale, për rrjedhojë kërkesa e prokurorit rezulton e pabazuar në ligj.

PЁR KЁTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 441 shkronja “a” të Kodit të

Procedurës Penale,

V E N D O S ILënien në fuqi të vendimit nr.46, datë 27.09.2010 të Gjykatës së Apelit Korçë.

Tiranë, më 06.07.2011

130


VENDIM NË EMËR TË REPUBLIKËS


Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnëtarBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarAleksandër Muskaj Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 13.07.2011, mori në shqyrtim çështjen penale, që i përket:

TË PANDEHURVE: FATLUM TINAJPAULIN BUJAJ

A K U Z U A R:Për kryerjen e veprës penale të vjedhjes me armë,

parashikuar nga neni 140 i K.Penal.

Gjykata e Shkallës së Parë Shkodër me vendimin nr.281, datë 31.10.2000, ka vendosur:

Deklarimin fajtor të të pandehurit Fatlum Tinaj për veprën penale të vjedhjes me armë, të parashikuar nga neni 140 i Kodit Penal dhe në bazë të këtij neni, dënimin e tij me 10 (dhjetë) vjet burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Paulin Zef Bujaj për veprën penale të vjedhjes, të parashikuar nga neni 134 i Kodit Penal dhe në bazë të këtij neni, dënimin e tij me 1 (një) vit burgim. Vuajtja e dënimit për të pandehurit fillon nga dita e ndalimit të tyre.Arma e zjarrit automatik nr.17096313 sekuestrohet në favour të shtetitShpenzimet gjyqësore i ngarkohen të pandehurve.Kundër vendimit lejohet ankim brenda 10 ditëve, duke filluar nga e nesërmja e shpalljes së tij, pranë Gjykatës së Apelit Shkodër.

Gjykata e Apelit Shkodër, me vendimin nr.180, datë 26.12.2000, ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.281, datë 31.10.2000 të Gjykatës së Shkallës së Parë Shkodër.

Gjykata e Shkallës së Parë Shkodër, me vendimin nr.22, datë 27.03.2007, ka vendosur:

Rrëzimin e kërkesës së bërë nga kërkuesi Fatlum Tinaj, me objekt rivendosjen në afat të së drejtës së rekursit për në Gjykatën e Lartë, kundër vendimit nr.281, datë 31.10.2000 të Gjykatës së Rrethit Shkodër dhe vendimit nr.180, datë 26.12.2000 të Gjykatës së Apelit Shkodër.

131

Gjykata e Apelit Shkodër, me vendimin nr.50, datë 09.07.2007, ka vendosur:Lënien në fuqi të vendimit nr.22, datë 27.03.2007 të Gjykatës së Shkallës së Parë Shkodër.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, me vendimin nr.55, datë 27.01.2010, ka vendosur:Ndryshimin e vendimit nr.50, datë 09.07.2007 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe vendimit nr.22, datë 27.03.2007 të Gjykatës së Apelit Shkodër.Pranimin e kërkesës së bërë nga kërkuesi Fatlum Tinaj, me objekt rivendosjen në afat të së drejtës së rekursit për në Gjykatën e Lartë, kundër vendimit nr.281, datë 31.10.2000 të Gjykatës së Rrethit Shkodër dhe vendimit nr.180, datë 26.12.2000 të Gjykatës së Apelit Shkodër.

Kundër vendimit të mësipërm të Gjykatës së Apelit Shkodër, ka ushtruar rekurs i gjykuari Fatlum Tinaj, nëpërmjet avokatit të tij, i cili kërkon prishjen e këtij vendimi dhe kthimin e çështjes për rigjykim, duke parashtruar këto shkaqe:

- Vendimet e të dy gjykatave i konsiderojmë të pabazuara në ligj dhe të marra në shkelje proceduriale që kanë ndikuar në dhënien e vendimit, pasi si hetimi dhe gjykimi i kësaj çështje është zhvilluar në mungesën time duke me caktuar avokat kryesisht, pa u respektuar dispozitat proceduriale që kanë të bëjnë me njoftimin tim, për më tepër që nuk është dërguar asnjë fletëthirrje në adresën time për të më vënë në dijeni për orën dhe datën e gjykimit.

- Deklarimi i mungesës është bërë në kundërshtim me ligjin dhe është i pavlefshëm i gjithë procesi gjyqësor, pasi gjykata nuk ka zbatuar kërkesat e nenit 333 të K.Pr.Penale, ku me caktimin e seancës gjyqësore bëhet njoftimi i të pandehurit, por gjykata nuk ka respektuar kërkesat e nenit 140 të K.Pr.Penale, pasi në kundërshtim me këtë nen më cakton si avokat Gjon Lepurin kryesisht.

- Po ashtu, gjykatat kanë gabuar kur kanë bërë ndarjen e çështjes meqënëse nuk ishin rrethanat për ndarjen e saj në bazë të nenit 93 të K.Pr.Penale, pasi kjo gjë do të dëmtonte gjykimin e çështjes në ngarkimin tim.

- E drejta për të qenë i pranishëm në gjyq është një e drejtë kushtetuese e parashikuar në nenin 33 të Kushtetutës në kontekstin penal është e drejtëpërdrejtë e të pandehurit, prandaj dhe avokati i caktuar kryesisht nuk mund të përfaqësojë në mënyrë të drejtë të pandehurin, prandaj dhe ankimi i bërë prej tij nuk është në formën e parashikuar nga ligji.

- Gjykata nuk ka respektuar kërkesat e nenit 351 të K.Pr.Penale, pasi kur i pandehuri i lirë apo i burgosur nuk paraqitet në seancë dhe nuk ka patur shkaqe të ligjshme për t’u paraqitur në gjykatë, pasi dëgjon palët deklaron mungesën e tij, pasi Gjykata e Rrethit Shkodër nuk ka konfirmuar asnjëherë marrjen dijeni të të pandehurit për ditën, datën dhe orën e gjykimit, prandaj, në kuptim të nenit 128/c të K.Pr.Penale, kemi të bëjmë me pavlefshmëri absolute të akteve.

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtarit Gani Dizdari; prokurorin Hysen Keta, i cili kërkoi

prishjen e të dy vendimeve dhe dërgimin e akteve për shqyrtim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Shkodër; av. Ferdinand Ndoja, që kërkoi prishjen e të dy vendimeve dhe dërgiminin e akteve për shqyrtim në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Shkodër; dhe pasi e bisedoi çështjen në tërësi,

132

V Ë R E NVendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër nr.281, datë 31.10.2000, me të cilin

është deklaruar fajtor i gjykuari Fatlum Tinaj për veprën penale të vjedhjes me armë, parashikuar nga neni 140 i Kodit Penal dhe dënuar me 10 (dhjetë) vjet burgim dhe vendimi nr.180, datë 26.12.2000 i Gjykatës së Apelit Shkodër, me të cilin është vendosur lënia në fuqi e vendimit të gjykatës së rrethit, janë marrë duke lejuar shkelje të rënda proceduriale që pas sjellin prishjen e tyre.

I gjykuari Fatlum Tinaj është dërguar për gjykim nën akuzën e vjedhjes me armë, parashikuar nga neni 140 i Kodit Penal. Hetimet paraprake në ngarkim të tij, janë zhvilluar në mungesë. Nga aktet e administruara në seancë gjyqësore del se është bërë kërkimi i të gjykuarit nga oficerët e policisë gjyqësore dhe nuk është gjetur në fshatin e tij. Me një shkresë të datës 05.11.1998, Komuna e Kelmendit njofton se shtetasi Fatlum Tinaj ishte larguar emigrant në Jugosllavi. Nga prokurori është marrë me datën 07.12.1998, vendimi i mosgjetjes së të pandehurit Fatlum Tinaj dhe më pas është vendosur marrja e tij si i pandehur, vendim ky që është nënshkruar vetëm nga prokurori.

Shqyrtimi gjyqësor i çështjes nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër ka filluar me datën 29.09.1999 dhe ka vazhduar 16 seanca, pa njoftuar në asnjë rast të gjykuarin. Në nëntë seanca ose nuk përmendet fare i pandehuri ose është shënuar se nuk u paraqit avokati dhe i pandehuri, pa theksuar në asnjë rast nëse ai ka patur dijeni dhe shkaqet e mosparaqitjes.

Në proces-verbalin e seancës gjyqësore të datës 29.03.2000 është shënuar se nuk u paraqit i pandehuri Fatlum Tinaj, përsëri pa vënë në dukje nëse kishte marrë njoftim dhe shkaqet e mosparaqitjes dhe gjykata ka deklaruar mungesën e të pandehurit, duke caktuar kryesisht avokat për mbrojtjen e tij.

Referuar akteve gjyqësore, del se në asnjë rast gjykata nuk ka respektuar kërkesat ligjore për njoftimin e të pandehurit, sipas nenit 140 të K.Pr.Penale. Njoftimi i të pandehurit të gjykuar në mungesë për shkak se nuk gjendet apo të deklaruar në mungesë sipas nenit 141 e 351 të K.Pr.Penale, bëhet në banesën e tij, vendin e punës, vendbanimin e përkohshëm duke i dorëzuar aktin personave që bashkëjetojnë me të, apo fqinjit e kur nuk mund të realizohet, akti depozitohet në njësinë administrative të vendit ku jeton i pandehuri. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Shkodër nuk ka kryer asnjë veprim për njoftimin e të gjykuarit Fatlum Tinaj e nuk ka asnjë fletëthirrje në adresë të tij. Duke vazhduar gjykimin e vendosur deklarimin fajtor e dënimin e Fatlum Tinaj, pa respektuar kërkesat ligjore për njoftimet e të pandehurit e thirrjen e tij, sipas nenit 128/c të K.Pr.Penale, aktet proceduriale janë absolutisht të pavlefshme. Duke mos realizuar thirrjen e të pandehurit, gjykata e rrethit ka vepruar në shkelje të ligjit edhe për deklarimin e mungesës sipas nenit 351/2 të K.Pr.Penale, vendimi që deklaron mungesën është i pavlefshëm kur provohet se ajo ka ardhur nga mosmarrja e njoftimit.

Mbi ankimin e mbrojtësit të caktuar kryesisht, çështja është shqyrtuar në Gjykatën e Apelit Shkodër, e cila, në përfundim ka lënë në fuqi vendimin e gjykatës së rrethit.

Gjykata e apelit, jo vetëm që nuk ka konstatuar shkeljet proceduriale dhe pavlefshmërinë absolute të akteve të marra nga gjykata e rrethit, por ka vazhduar gjykimin, e marrë vendimin, duke vepruar edhe ajo në kundërshtim me kërkesat proceduriale për thirrjen e të pandehurit. Rezulton se nuk është kryer asnjë veprim për thirrjen e të pandehurit Fatlum Tinaj dhe në seancën e datës 26.12.2000, pa përmendur se përse ai nuk është paraqitur në gjykim, ka deklaruar mungesën e tij.

Sipas nenit 426/1 të K.Pr.Penale, Kryetari i Kolegjit të gjykatës së apelit urdhëron thirrjen e të pandehurit, gjë që nuk është realizuar në shqyrtimin e çështjes në ngarkim të të gjykuarit Fatlum Tinaj.

133

Duke mos respektuar kërkesat e nenit 426/1 dhe 139 të K.Pr.Penale të gjitha aktet e realizuara nga Gjykata e Apelit Shkodër, në bazë të nenit 128/c të K.Pr.Penale, janë absolutisht të pavlefshme dhe për këtë arsye vendimi i saj dhe i gjykatës së rrethit duhet të prishen.

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 441/ç të K.Pr.Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.180, datë 26.12.2000 të Gjykatës së Apelit Shkodër, prishjen e

vendimit nr.281, datë 31.10.2000 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër vetëm për pjesën në ngarkim të të gjykuarit Fatlum Tinaj dhe dërgimin e akteve për rishqyrtim kësaj gjykate, me tjetër trup gjykues.

Tiranë, më 13.07.2011

134

Nr.61004-00860-00-2011 i Regj. ThemeltarNr.00-2011-552 Vendimit (96)

VENDIM NË EMËR TË REPUBLIKËS


Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnëtarBesnik Imeraj AnëtarFatos Lulo AnëtarAleksandër Muskaj Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 13.07.2011, mori në shqyrtim çështjen penale, që i përket:

KËRKUES: PROKURORIA PRANË GJYKATËS SË SHKALLËS SË PARË PËR KRIME TË RËNDA TIRANË.

OBJEKTI:Kërkesë për caktim mase sigurimi.

Baza ligjore: Nenet 244 e 245 të Kodit të Procedurës Penale.

NDAJ PERSONIT NËN HETIM ERLIS BASHAJ

A K U Z U A R:Për vepren penale të shtrëngimit me anë të kanosjes

apo dhunës, për dhënie pasurie, parashikuar nga neni 109/b/1 i Kodit Penal.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda me vendimin nr.61, datë 06.05.2011, ka vendosur:

Caktimin si masë sigurimi personal ndaj të pandehurit Erlis Bashaj atë të detyrimit për t’u paraqitur në policinë gjyqësore, parashikuar nga neni 234 i K.Pr.Penale.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda me vendimin nr.15, datë 26.05.2011, ka vendosur:

Ndryshimin e vendimit nr.61, datë 06.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë. Caktimin si masë sigurimi personal ndaj të ndaluarit Erlis Bashaj, i dyshuar për veprën penale të shtrëngimit me anë të kanosjes apo dhunës për dhënie pasurie, parashikuar nga neni 109/b/1 i Kodit Penal, atë të arrestit në burg, parashikuar nga neni 238 i K.Pr.Penale.

135

Kundër vendimit të gjykatës së apelit ka bërë rekurs personi nën hetim Erlis Bashaj, nëpërmjet avokatit të tij, duke parashtruar këto shkaqe për prishjen e tij:

- Siç shihet, mes të dy personave të përshkruar në dy vendime të dy gjykatave nuk ka asgjë të përbashkët, përveç faktit se ata janë shtetas shqiptarë, por vërtetohet lehtësisht se nuk janë i njëjti person.

- Pavarësisht kësaj prove të pakundërshtueshme, gjykata, pa iu dridhur dora, jep masën e sigurimit arrest në burg për një shtetas për të cilin nuk ka kërkesë për caktim mase sigurimi ndaj tij, kuptohet se nuk ka kërkesë ankimore, akte këto që mungojnë në dosje.

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtarit Gani Dizdari; prokurorin Artur Selmani, që kërkoi

mospranimin e rekursit; mbrojtësin, av.Remzi Ponari, që kërkoi prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda dhe pushimin e çështjes penale; pasi e bisedoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NGjykata e Shkallës së Parë për Krimet e Rënda Tiranë, me vendimin nr.61, datë

06.05.2011, ka vendosur caktimin ndaj shtetasit Erlis Bashaj të masës së sigurimit, detyrim për paraqitje në policinë gjyqësore, me arsyetimin se ka dyshime të bazuara në prova për kryerjen pej tij të veprës penale të vjedhjes e kryer në bashkëpunim e mbetur në tentativë, parashikuar nga neni 134/2 e 22 i K.Penal.

Me datë 03.05.2011, prokurori ka paraqitur në Gjykatën e Shkallës së Parë për Krimet e Rënda kërkesën për caktimin ndaj shtetasit Erlis Bashaj, efektiv i policisë pranë Komisariatit të Policisë Nr.1 Tiranë, të masës së sigurimit arrest në burg, me arsyetimin se ka dyshime të bazuara në prova për kryerjen prej tij të veprës penale të shtrëngimit me anë të kanosjes ose dhunës për dhënien e pasurisë, kryer në bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/b/1 e 25 i K.Penal. Kërkesë që e ka bërë edhe në shqyrtimin gjyqësor të çështjes.

Rezulton nga aktet e paraqitura se me 20.09.2010, Prokuroria pranë Gjykatën e Shkallës së Parë për Krimet e Rënda ka regjistruar procedimin penal për veprën penale të shtrëngimit me anë të kanosjes ose dhunës për dhënie pasurie në bashkëpunim, në dëm të shtetasit Leonard Bombaj, i cili me datë 04.09.2010 kishte paraqitur kallëzim ndaj shtetasit Albert Xhoxhaj.

Sipas parashtrimeve të prokurorit, shtetësja Ajselda Xhaxhaj, i ka treguar shokut të saj, Arkimed Lushaj, se Leonard Bombaj kishte kryer në disa raste marrëdhënie seksuale me dhunë qysh kur ajo ishte në moshën 10 vjeç.

Nisur nga kjo, sipas prokurorit, me 22.07.2010, Ajselda Xhaxhaj bashkë me Arkimed Lushaj, Relando Kurti, Sebastian Ukcamaj e Erlis Bashaj, kanë shkuar në banesën e Leonard Bombajt me pretendimin që ta mbyllnin problemin e marrëdhënieve seksuale të kryera prej tij ai duhet t’u jepte 20.000 euro. Bashkarisht kanë shkuar në një bankomat ku, shtetasi me kartën që dispononte, tërhoqi 50.000 lekë dhe ju a dha personave që e detyruan. Gjithashtu, sipas prokurorit, me pas ata detyruan Leonard Bombaj që të bënin një kontratë shitje të automjetit të tij dhe i a morën këtë automjet. Në këto raste, Erlis Bashaj është paraqitur si shef i policisë kriminale duke i kërkuar 3000 euro që ta mbyllte çështjen me organin e drejtësisë. Mbi kërkesën e Leonard Bombaj, makina ju kthye nga Sali Lushaj, baba i Arkimed Lushaj.

Në vendimin e saj gjykata e shkallës së parë, arsyeton se në veprimet e shtetasit Erlis Bashaj, nuk ekzistojnë elementet e veprës penale të parashikuara nga neni 109/b/1 e 25 i K.Penal. Sipas saj, ka dyshime të bazuara në prova se Erlis Bashaj në bashkëpunim me

136

persona të tjerë, jo me dhunë por nëpërmjet shantazhit duke e shtrënguar shtetasin Leonard Bombaj tu jepte 20.000 euro që të mos tregonin për abuzimet seksuale, si dhe duke e shtrenguar me forma të tjera si publikim i videos kompromentuese, por që nuk kanë arritur deri në fazën e kanosjes me dhunë, forma shtrëngimi që nuk i parashikon K.Penal.

Gjykata e shkallës së parë, me arsyetimin se ka dyshime të arsyeshme se veprimet e Erlisit përbëjnë veprën penale të parashikuar nga neni 134/2 e 25 i K.Penal, vepër kjo më e lehtë, çmon se nuk duhet të caktohet masa e sigurimit arrest në burg. Duke patur parasysh veprën, fakti që ekziston dyshimi për vjedhje, se Erlis Bashaj është larguar, se vepra ka mbetur në tentativë e për shkak të rrethanave të faktit nuk ekziston rreziku që të kryejë vepër tjetër penale, arsyeton gjykata, ndaj tij duhet të caktohet masa e sigurimit detyrim për paraqitje në policinë gjyqësore.

Në arsyetimin e paraqitur nga mbrojtësi i pajisur me prokurë të posaçme nga shtetasi Erlis Bashaj si dhe gjatë shqyrtimit të çështjes në seancë gjyqësore, ai ka kërkuar pushimin e gjykimit të çështjes, pasi sipas pretendimeve të mbrojtësit, nuk është e qartë se për kë është kërkuar e është vendosur masa e sigurimit. Kjo sepse në kërkesën e prokurorit e në vendimin e gjykatës së shkallës së parë bëhet fjalë për Elis Basha, biri i Besimit e Ermirës, lindur me 16.12.1983 në Tiranë, ndërsa sipas çertifikatave të gjendjes civile kemi të bëjmë me Erlis Bashaj, biri i Qazimit e Xhemiles, lindur m 13.07.1988 në B.Curri.

Ky pretendim i mbrojtjes ka marrë zgjidhje me vendimin e prokurorit datë 25.05.2011, me të cilin janë korigjuar gjeneralitetet e gabuara që i janë atribuar personit nën hetim Erlis Bashaj. Në marrjen e këtij vendimi prokurori është bazuar në nenin 40/3 të K.Pr.Penale, sipas të cilit, gjeneralitetet e gabuara që i janë atribuar të pandehurit (personit nën hetim) ndreqen me vendim të organit procedues, që në rastin konkret, organ procedues është prokurori.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda, në vendimin e saj, arsyeton se përfundimet e gjykatës së shkallës së parë për cilësimin ligjor të veprës së kryer nga shtetasi Erlis Bashaj dhe lloji i masës së sigurimit të caktuar ndaj tij, janë të pabazuara.

Kjo gjykatë, bën një analizë të gjerë të provave të paraqitura nga prokurori dhe arrin në përfundimin se veprimet e tij i përmbajnë elementët e veprës penale parashikuar nga neni 109/b/1 e 22 i K.Penal, vepër me rrezikshmëri të madhe shoqërore, gjë që plotëson kushtin se ekzistojnë dyshime të arsyshme të bazuara në prova, ekziston rreziku që shtetasi Erlis Bashaj duke qenë i lirë të largohet ose të rrezikojë marrjen e provës, përfundime këto që ndaj tij të caktohet masa e sigurimit “arrest në burg”.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në analizë tërësore të çështjes, arrin në konkluzionin se vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë është rrjedhojë e moszbatimit të drejtë të ligjit procedurial penal e për pasojë ky vendim duhet prishur duke vendosur mospranimin e ankimit (apelit) të paraqitur nga prokuroria pranë Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë.

Siç rezulton nga sa më sipër, Gjykata e Shkallës së Parë për Krimet e Rënda me vendimin nr.61, datë 06.05.2011 ka vendosur të caktojë si masë sigurimi personal atë të detyrimit për t’u paraqitur në policinë gjyqësore, çdo ditë të enjte ora 11.00, personit nën hetim Erlis Bashaj.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë konstaton se në kushtet kur Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë nuk ka pranuar kërkesën e prokurorit për të caktuar si masë sigurimi personal “arrest në burg” personit nën hetim Erlis Bashaj, por i ka caktuar një masë tjetër sigurimi, atë të paraqitjes në policinë gjyqësore, nga ana e sekretarisë gjyqësore të kësaj gjykate nuk është përmbushur detyrimi i rendësishëm ligjor i parashikuar nga neni 246, pika “3” të K.Pr.Penale, që vendimin gjyqësor që ka caktuar një masë sigurimi personal të ndryshëm nga ajo e “arrestit në burg” t’ia njoftonte personit nën hetim Erlis Bashaj.

137

Nga kjo normë rezulton qartë detyrimi që ka gjykata (sekretaria gjyqësore) që vendimin e marrë ndaj personit nën hetim që parashikon një masë sigurimi të ndryshëm nga “arrest në burg”, t’ia njoftojë atij, fakt që në rastin konkret kjo kërkesë nuk është përmbushur nga ky organ.

Theksojmë se në lidhje me natyrën e këtij lloj gjykimi janë shprehur gjerësisht në vendimin e tyre nr.1, datë 08.01.2009 dhe nr.4, datë 26.06.2009 Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë.

Në ndryshim me sa ka vendosur Gjykata e Apelit për Krime të Rënda Tiranë, Kolegji Penal çmon se në kushtet kur vendimi për caktimin e masës së sigurimit personal, i ndryshëm nga “arrest në burg”, nuk i është njoftuar personit nën hetim, ky vendim nuk mund të merret në shqyrtim në këtë fazë nga Gjykata e Apelit për Krime të Rënda, por në zbatim të nenit 420, pika“1”, shkronja “b” të K.Pr.Penale, ajo duhej të vendoste mospranimin e ankimit të paraqitur nga prokurori, pasi në këtë fazë ky vendim është i paankimueshëm. Nëqoftëse do të veprohej ndryshe personit nën hetim, Erlis Bashaj, do t’i mohohej e drejta për t’u njoftuar për gjykimin e zhvilluar dhe për rrjedhojë edhe e drejta e mbrojtjes, e drejta për t’u dëgjuar dhe ajo e ankimit në një gjykatë më të lartë, të drejta themelore këto, të marra në mbrojtje nga Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë (nenet 27 e 28) dhe Konventa Europiane për të Drejtat e Njeriut (nenet 5 dhe 6).

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, konstaton se shkelja e normave proceduriale, me pasojë shkeljen e të drejtave të personit nën hetim nga sekretaria e kësaj gjykate, ka vijuar duke mos zbatuar as detyrimin e sanksionuar në nenin 414 të K.Pr.Penale për njoftimin e ankimit (apelit) personit nën hetim Erlis Bashaj, të bërë nga prokurori pranë Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë.

Edhe kjo situatë proceduriale, mosnjoftimi i ankimit të paraqitur nga prokurori, passjell aplikimin e nenit 420, pika 1, gërma “c” të K.Pr.Penale, që parashikon detyrimin e gjykatës më të lartë që të vendosë mospranimin e apelit të paraqitur kur nuk janë respektuar, ndër të tjera, dispozitat e njoftimit të ankimit.

Në kushtet si me sipër, kur nga sekretaria gjyqësore e Gjykatës së Shkallës së Parë për Krimet e Rënda nuk janë zbatuar kërkesat e nenit 246, pika 3 dhe të nenit 414 të K.Pr.Penale dhe nga Gjykata e Apelit për Krime të Rënda nuk janë zbatuar detyrimet ligjore të parashikuara nga neni 420, pika “1”, shkronja “b” dhe “c” të K.Pr.Penale, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë çmon se vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë duhet prishur, duke vendosur mospranimin e ankimit.

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 441/1, shkronja “c” të K.Pr.Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr. 15, datë 26.05.2011 të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda

Tiranë dhe mospranimin e ankimit të prokurorit kundër vendimit nr. 61, datë 06.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë.

Tiranë, më 13.07.2011

138




Gani Dizdari KryesuesBesnik Imeraj AnёtarFatos Lulo AnёtarArjana Fullani AnёtareAleksandër Muskaj Anёtar


KËRKUES: PROKURORIA PRANË GJYKATËS SË RRETHIT GJYQËSOR DURRËS, përfaqësuar nga prokurori pranë Gjykatës së Lartë Kujtim Luli.

PERSONI NËN HETIM: KLODIAN SEJFULLAI, i mbrojtur nga av. Zeni Qinani.

OBJEKTI:Vleftësimin e ligjshëm të ndalimit

të shtetasit Klodian Sejfullai dhe caktimin ndaj tij të masës së sigurimit personal

“Arrest në burg”.A K U Z U A R:

Për veprën penale të “vjedhjes” të kryer në bashkëpunim, të parashikuar nga neni 134/2 të Kodit Penal.

Gjykata e Shkallës së Parë Durrës me vendimin nr.19, datë 10.01.2011, ka vendosur: Vleftësimin të ligjshëm të ndalimit ndaj shtetasit Klodian Sejfullai. Caktimin si masë sigurimi ndaj shtetasit Klodian Sejfullai atë të “arrestit në burg”, të parashikuar nga neni 238 i Kodit të Procedurës Penale.

Gjykata e Apelit Durrës, me vendimin nr.30, datë 08.02.2011, ka vendosur:Miratimin e vendimit e vendimit nr.19, datë 10.01.2011 të Gjykatës së rrethit Gjyqësor Durrës, përsa i përket vleftësimit të ligjshëm të ndalimit të shtetasit Klodian Fatmir Sejfullai.Ndryshimin e këtij vendimi për sa i përket llojit të masës së sigurimit, duke caktuar ndaj shtetasit Klodian Fatmir Sejfullai, atë të “Detyrimit për t’u paraqitur pranë oficerit në policinë gjyqësore” të prokurorisë Rrethit Gjyqësor Durrës, çdo ditë të mërkurë në orën 1200...”.

139

Kundër vendimit ka paraqitur rekurs Prokuroria e Apelit Durrës, me anën e të cilit ka kërkuar, prishjen e vendimit nr.30, datë 08.02.2011 të Gjykatës së Apelit Durrës dhe lënien në fuqi të vendimit nr.19, datë 10.01.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, duke parashtruar dhe shkaqet përkatëse:

- Gjykata e apelit nuk ka respektuar kërkesat e neneve 229 dhe 230 të Kodit të Procedurës Penale. Ky vlerësim i gjykatës së apelit vjen në kundërshtim me provat e paraqitura dhe të administruara në gjykatën e shkallës së parë.

- Gjykata e shkallës së parë në caktimin e masës së arrestit në burg, me të drejtë ka arritur në përfundimin se kjo shkallë rrezikshmërie është e veçantë.

- Rrethanat që tregojnë se shkalla e rrezikshmërisë shoqërore të veprës është e veçantë janë se Klodian Sejfullai dyshohet të ketë kryer veprën penale në bashkëpunim me personat të tjerë, ai nuk ka treguar asnjë shenjë pendimi për veprën e kryer.

KOLEGJI PENAL i GJYKATЁS SЁ LARTЁpasi dëgjoi relacionin e gjyqtarit Aleksandër Muskaj; dëgjoi prokurorin Kujtim Luli,

që kërkoi pranimin e rekursit; avokatin e personit nën hetim av.Zeni Qinami, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit të apelit; dhe si shqyrtoi në tërësi çështjen:

V Ё R E NSe vendimi nr.30, datë 08.02.2011, i Gjykatës së Apelit Durrës, me të cilin është

vendosur në lidhje me masën e sigurimit, për personin nën hetim Klodian Sejfullai, është rrjedhojë e zbatimit të keq të ligjit procedural.


1. Nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore rezulton se, personi nën hetim Klodian Sejfullai, është akuzuar për veprën penale të parashikuar nga neni 134/2 të Kodit Penal.

2. Në datë 12.11.2010, shtetësja Marianthi Prenda, e sapo kthyer nga Italia, ishte duke udhëtuar me automjetin e saj, në autostradën Tiranë-Durrës. Nga një makinë me targa të huaja, i është bërë me shenjë, duke kërkuar të ndalte makinën, për shkak se i kishte rënë goma. E dëmtuara ka ndaluar makinën, për të kontrolluar gomën. Rezulton se edhe makina me targa të huaja ka ndalur, dhe dy personat që ishin në të, kanë zbritur për të ndihmuar shtetasen të vendoste gomën rezervë.

3. Pasi kanë hequr kapakun plastik, drejtuesi i makinës me targa të huaja, së bashku me pasagjerin, janë larguar. E dëmtuara, pasi ka kontrolluar gomën, ka hypur në makinë dhe ka konstatuar se dera e pasagjerit ka qenë e hapur dhe, i mungonte çanta, në të cilën kishte 600 euro, një celular dhe dokumente të ndryshme.

4. Shtetasja Marianthi Prenda ka bërë kallëzimin pranë Komisariatit të Policisë Durrës, për vjedhje të kryer nga dy persona. Gjatë paraqitjes për njohje me fotografi, e dëmtuara ka njohur të dyshuarin Klodian Sejfullai, si personi që e ndaloi atë, dhe mbi bazën e këtij veprimi është bërë ndalimi i tij.


5. Duke qenë se ka pasur dyshime të arsyeshme se ai është autor i mundshëm i veprës penale të parashikuar nga neni 134/2 i Kodit Penal, me vendimin nr.19 akti, datë 10.01.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës është vendosur si masë e sigurimit personal “Arresti në burg”.

6. Gjykata e Apelit Durrës me vendimin nr.30, datë 08.02.2011, ka vendosur: “Miratimin e vendimit nr.19, datë 10.01.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës përsa i përket vleftësimit të ligjshëm të ndalimit të shtetasit Klodian Fatmir Sejfullai. Ndryshimin e këtij

140

vendimi për sa i përket llojit masës së sigurimit duke caktuar ndaj shtetasit Klodian Fatmir Sejfullai atë të “detyrimit për t’u paraqitur pranë oficerit në policinë gjyqësore” të Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Durrës, çdo ditë të mërkurë në orën 1200...”.

7. Prokuroria e Apelit Durrës ka paraqitur rekurs, me të cilin ka kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit Durrës dhe lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Rrethit Durrës.


9. Gjykata e shkallës së parë, pasi ka analizuar në lidhje me ekzistencën e dyshimit të arsyeshëm, ka argumentuar praninë e kushteve për vendosjen e masës së sigurimit arrest në burg.

10.Gjykata e Apelit Durrës, ndërkohë pranon ekzistencën e dyshimit të bazuar në prova, por arrin në konkluzionin se duhet ndryshuar masa, për shkak se i dyshuari është përdorues i lëndëve narkotike dhe, ky fakt, ka ndikuar në gjendjen shëndetësore të tij.Me tej, Gjykata e Apelit Durrës arsyeton se nuk janë kushtet e parashikuara nga neni 228 i Kodit të Procedurës Penale, sepse nuk ka rrezik largimi i të pandehurit.

11.Në vendimin e gjykatës së apelit vihet re kontradiktë në lidhje me arsyetimin mbi ekzistencën dhe provueshmërinë e dyshimit të arsyeshëm, me praninë e kushteve të parashikuara nga neni 228 i Kodit të Procedurës Penale. Ndërsa, gjykata e apelit pranon vlerësimet e drejta të gjykatës së shkallës së parë, mbi bazueshmërinë në prova të dyshimit të arsyeshëm, nga ana tjetër konstaton, që nuk plotësohen kushtet e parashikuara nga neni 228 i Kodit të Procedurës Penale.

D. Në lidhje me ankimin (rekursin)

12. Shkaqet e parashtruara në rekurs, pasi u analizuan nga Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, kanë rezultuar të bazuara në ligj (Neni 432 i Kodit të Procedurës Penale) dhe, si të tilla, do të pranohen. Vendimi i Gjykatës së Apelit Durrës, është rrjedhojë e zbatimit të keq të ligjit procedural penal, në lidhje me analizën dhe vlerësimin e rrethanave dhe kushteve të caktimit e zbatimit të masave të sigurimit.

13. Sikurse pranohet edhe nga gjykata e apelit, Gjykata e Shkallës së Parë Durrës, në caktimin e masës së sigurimit është udhëhequr nga nenet 229 dhe 230 të Kodit të Procedurës Penale.Nevojat e sigurimit për personin nën hetim, justifikojnë përshtatshmërinë e masës së sigurimit personal. Ky konkluzion bazohet kryesisht në rrezikshmërinë shoqërore të veprës penale dhe atë të të dyshuarit.Rrezikshmëria e veprës dhe e të dyshuarit, përveç të tjerave, dallohet dhe nga ana objektive e kryerjes së veprimeve, apo e faktit që i dyshuari ka qenë i dënuar me parë, për të njëjtën lloj vepre penale.Në vendimmarrjen e saj, gjykata e shkallës së parë ka arsyetuar, gjithashtu, në lidhje me përshtatshmërinë e masës së sigurimit arrest në burg, për shkak të rëndësisë së veprës penale.

14.Vendimi i gjykatës së apelit gjendet i gabuar edhe në vlerësimin e rrethanave, që kanë ndikuar për ndryshimin e llojit të masës së sigurimit, nga ana e saj.Fakti që i dyshuari është përdorues i lëndëve narkotike nuk përbën rrethanë lehtësuese apo rënduese, që të ndikojë në përzgjedhjen e gjykatës, për rëndësinë e masës së sigurimit.Përkundër kësaj, gjykata e apelit nuk ka sjellë asnjë argument se, për se vendimi i gjykatës së shkallës së parë duhej të ndryshohej.

141


15.Duke pasur parasysh gjithë sa më sipër, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se Gjykata e Apelit Durrës ka zbatuar gabim ligjin procedural penal, duke ndryshuar llojin e masës së sigurimit për të dyshuarin Klodian Fatmir Sejfullai.

16.Në rrethanat e parashtruara, vendimi nr.30, datë 08.02.2011 i Gjykatës së Apelit Durrës, duke qenë rrjedhojë e zbatimit të gabuar të ligjit procedural penal do të prishet, duke u vendosur lënia në fuqi e vendimit nr.19, datë 10.01.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës,

PЁR KЁTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 249, pika 8 të Kodit të

Procedurës Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.30, datë 08.02.2011 të Gjykatës së Apelit Durrës dhe lënien në

fuqi të vendimit nr.19, datë 10.01.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës.

Tiranë, më 13.07.2011

142

Nr.61004-00858-00-2011 i Regj. ThemeltarNr.00-2011-550 i vendimit (98)



Gani Dizdari KryesuesBesnik Imeraj AnёtarFatos Lulo AnёtarArjana Fullani AnёtareAleksandër Muskaj Anёtar

në seancën gjyqësore të datës 13.07.2011, mori në shqyrtim çështjen penale me palë:

KËRKUES: PROKURORIA PËR KRIME TË RËNDA PRANË GJYKATËS SË SHKALLËS SË PARË PËR KRIMET E RËNDA TIRANË, përfaqësuar në gjyq nga prokurori pranë Gjykatës së Lartë Kujtim Luli.

PERSON NËN HETIM: ARKIMED LUSHAJ, i mbrojtur në gjyq nga av. Jalldyz Kastrati

OBJEKTI:Vleftësim i ndalimit dhe caktim i masës së sigurimit.

Baza Ligjore: Nenet 244 të Kodit të Procedurës Penale.A K U Z U A R:

Për veprën penale të “Shtrëngimit me anë të kanosjes ose dhunës për dhënie të pasurisë”,

parashikuar në nenin 109/b/1 e 25 të Kodit Penal.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krimet e Rënda Tiranë, me vendimin penal nr.60, datë 06.05.2011, ka vendosur:

Caktimin e masës shtrënguese të “detyrimit për paraqitje në policinë gjyqësore”, parashikuar nga neni 234 i Kodit të Procedurës Penale, ndaj shtetasit Arkimed Lushaj, i biri i Saliut dhe i Shpresës, i datëlindjes 15.06.1986, lindur në Tropojë dhe banues në “Rrugën e Dibrës”, pallati i kompleksit “Halili” përballë Vilës “Gold”, Tiranë, me arsim të mesëm,i padënuar më parë.Urdhërohet shtetasi Arkimed Lusha,j që të paraqitet çdo ditë të hënë ora 10.00 në policinë gjyqësore pranë Prokurorisë për Krimet e Rënda Tiranë.

Gjykata e Apelit për Krimet e Rënda Tiranë, me vendimin nr.14, datë 26.05.2011, ka vendosur:

Ndryshimin e vendimit nr.60, datë 06.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krimet e Rënda Tiranë.

143

Caktimin e masës së sigurimit personal me karakter shtrëngues ”Arrest në burg”, parashikuar nga neni 238 të Kodit të Procedurës Penale, ndaj personit nën hetim, Arkimed Sali Lushaj, i dyshuar për kryerjen e veprës penale”shtrëngim me anën e kanosjes ose dhunës për dhënien e pasurisë”, në bashkëpunim, sipas nenit 109/b dhe 25 të Kodit Penal.Urdhërohet Policia Gjyqësore që të kap të dyshuarin Arkimed Sali Lushaj dhe ta çojë atë menjëherë në një institucion paraburgimi.

Kundër vendimit të Gjykatës se Apelit për Krimet e Rënda Tiranë, me anën e përfaqësuesit ligjor av. Jalldyz Kastrati, ka paraqitur rekurs personi nën hetim, Arkimed Sali Lushaj, me anën e të cilit ka kërkuar, shfuqizimin e vendimit penal nr.14, datë 26.05.2011 të Gjykatës së Apelit për Krimet e Rënda Tiranë, si i pambështetur në ligj dhe në prova, duke parashtruar edhe shkaqet përkatëse:

- Vendimi i Gjykatës se Apelit për Krimet e Rënda është marrë në shkelje të ligjit Rezervojmë të drejtën të pohojmë se jemi përpara një pavlefshmërie absolute.

- Gjykata e apelit nuk ka pasur në konsiderate personalitetin e të dyshuarit i cili rezulton i padënuar më parë dhe është në vazhdim të studimeve të shkollës së lartë.

KOLEGJI PENAL i GJYKATЁS SЁ LARTЁpasi dëgjoi relacionin e gjyqtarit Aleksandër Muskaj; dëgjoi prokurorin pranë

Gjykatës së Lartë Kujtim Luli, i cili kërkoi lënien në fuqi të vendimit nr.14, datë 26.05.2011, të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë; mbrojtësin e personit nën hetim Arkimed Lushaj, av. Jalldyz Kastrati, e cila kërkoi prishjen e vendimit nr.14, datë 26.05.2011 të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë dhe lënien në fuqi të vendimit nr.60, datë 06.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë; dhe si shqyrtoi në tërësi çështjen,

V Ё R E NSe vendimi nr.14, datë 26.05.2011 i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda, me të

cilin është vendosur në lidhje me masën e sigurimit për personin nën hetim Arkimed Lushaj, është rrjedhojë e shkeljeve të rënda procedurale.


1. Nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore rezulton se personi nën hetim, Arkimed Lushaj, është akuzuar për veprën penale të parashikuar nga neni 109/b të Kodit Penal.

2. Me datë 20.09.2011, Prokuroria e Krimeve të Rënda Tiranë ka regjistruar procedimin penal nr.89, për veprën penale të “Shtrëngimit me anën e kanosjes ose dhunës për dhënie pasurie” e kryer në bashkëpunim, në dëm të shtetasit Leonard Bombaj, banues në Tiranë.

3. Në datë 16.03.2011, organi i akuzës ka regjistruar në rregjistrin e personave që i atribuohet vepra penale emrin e shtetasit Arkimed Lushaj, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale të sipërcituar.

4. Kallëzuesi Leonard Bombaj, është banor i Tiranës dhe njëkohësisht drejtuesi i Qendrës Artistike të Fëmijëve të quajtur “Sirena Film”, me seli në Tiranë.

5. “Sirena Film” ka aktivizuar si pjesëtare, për një periudhe 6 vjeçare, prej moshës 8 vjeçe, shtetasen Ajselda Xhaxhaj.

6. Me vendim të datës 30.08.2010, drejtuesit e qendrës artistike kanë vendosur të përjashtojnë nga qendra shtetasen Ajselda Xhaxhaj.

144

7. Në datë 05.09.2010, shtetasja Ajselda Xhaxhaj, ka bërë kallëzim penal ndaj shtetasit Leonard Bombaj, duke e akuzuar për veprën penale të kryerjes së marrëdhënieve seksuale me dhunë. Sipas kallëzueses fakti ka ndodhur për herë të parë në moshën 10 vjeçe dhe, më pas, me të është abuzuar në mënyrë të vazhdueshme.

8. Në datën 06.09.2010, shtetasi Leonard Bombaj, ka bërë kallëzim penal ndaj shtetasit Albert Xhaxhaj, babait të Ajseldës, duke pretenduar se ky shtetas e ka kanosur seriozisht për jetën.

9. Ka rezultuar nga aktet në dosje se midis shtetasit Leonard Bombaj, me cilësinë e mësuesit dhe shtetases Ajselda Xhaxhaj me cilësinë e nxënëses, janë krijuar raporte të tilla, të cilat i kalojnë marrëdhëniet e drejta dhe pedagogjike mësues-nxënës.

10. Rezulton gjithashtu se shtetasja Ajselda Xhaxhaj, duke përfituar nga marrëdhënia me personin nën hetim Arkimed Lushaj, i ka kërkuar këtij të fundit ndihmë, për situatën e krijuar midis saj dhe shtetasit Leonard Bombaj, si dhe të vendimit të largimit nga qendra e fëmijëve, duke i kërkuar të hakmerret ndaj shtetasit Leonard Bombaj.

11. Pretendohet nga kallëzuesi, shtetasi Leonard Bombaj se, në datë 22.08.2010, në banesën e tij kanë hyrë disa persona, midis tyre edhe personi nën hetim Arkimed Lushaj. Sipas pretendimeve të kallëzuesit, njëri prej personave ishte i armatosur.

12. Sipas kallëzuesit, personat e mësipërm i kanë bërë presion, duke pretenduar se, që të mos merrej vesh se ai e kishte përdhunuar dhe kishte abuzuar seksualisht në mënyrë të vazhdueshme shtetasen Ajselda Xhaxhai dhe, kjo çështje do të mbyllej, duhej t’u paguante shumën 20.000 euro.

13. Është pretenduar nga kallëzuesi se, nën shtrëngimin e personit nën hetim, kallëzuesi ka tërhequr një sasi prej 500.000 mijë lekësh si dhe ka nënshkruar një kontratë shitje të automjetit tip benz, me targa TR 9485 L, për shumën prej 5000 euro.

14. Në këto rrethana fakti, Prokuroria e Krimeve të Rënda pranë Gjykatës së Shkallës së Parë për Krimet e Rënda Tiranë ka kërkuar caktimin si masë sigurimi “Arrest në Burg”, për shtetasin nën hetim Arkimed Lushaj.


15. Gjykata e Shkallës së Parë për Krimeve të Rënda, Tiranë, me vendimin nr.60 akti, datë 06.05.2011, ka vendosur: “T’i caktojë të dyshuarit Arkimed Lushaj masën e sigurimit me karakter shtrëngues “Detyrim për paraqitje në policinë gjyqësore”, parashikuar nga neni 234 i Kodit të Procedurës Penale, duke e urdhëruar të paraqitet çdo ditë të hënë, në orën 10.00, në policinë gjyqësore, pranë Prokurorisë së Krimeve të Rënda”.

16. Gjykata e Apelit për Krime të Rënda, Tiranë, me vendimin nr.14, datë 26.05.2011, ka vendosur: “Ndryshimin e vendimit nr.60, datë 06.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë.

Caktimin e masës së sigurimit personal me karakter shtrëngues ”Arrest në burg”, parashikuar nga neni 238 të Kodit të Procedurës Penale, ndaj personit nën hetim, Arkimed Sali Lushaj, i dyshuar për kryerjen e veprës penale “shtrëngim me anën e kanosjes ose dhunës për dhënien e pasurisë”, në bashkëpunim, parashikuar nga neni 109/b dhe 25 të Kodit Penal.”


17. Gjykata e Apelit për Krime të Rënda, Tiranë, është shprehur vetëm në lidhje me ekzistencën e fajësisë apo jo, ndaj personit nën hetim Arkimed Lushaj, duke mospërfillur objektin e gjykimit, i cili ishte verifikimi i kushteve për caktimin e masës së sigurimit.

18. Gjykata ka vendosur të ndryshojë llojin e masës së sigurimit, e bazuar kryesisht në dispozitën ligjore, e cila parashikon masën e dënimit.

19. Gjykata ka arritur në vlerësimin e rrezikshmërisë shoqërore të të dyshuarit e bazuar në faktin që, subjekti akuzohet për një vepër të rëndë penale. Gjykata e Apelit për

145

Krime të Rënda e ka konsideruar këtë subjekt fajtor në cilësinë e organizatorit dhe për këtë shkak ka çmuar se ai duhet të hetohet në gjendje arresti.

20. Gjykata e Apelit për Krime të Rënda nuk ka argumentuar asnjëherë në lidhje me mosrespektimin e kërkesave procedurale se përse vendimi i gjykatës së shkallës së parë për caktimin e masës së sigurimit nuk i është komunikuar personit nën hetim.

D. Në lidhje me ankimin (rekursin)

21. Shkaqet e parashtruara në rekurs, pasi u analizuan nga Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, kanë rezultuar të bazuara në ligj (Neni 432 i Kodit të Procedurës Penale) dhe si të tilla do të pranohen.

22. Vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda, Tiranë është rrjedhojë e zbatimit të keq të ligjit procedural, në lidhje me respektimin e kërkesave procedurale që kanë të bëjnë me kriteret për zhvillimin e një procesi të rregullt ligjor.

23. Gjykata në caktimin e masës së sigurimit duhet të udhëhiqej dhe të bazohej, jo vetëm në vlerësimin e ekzistencës apo jo, të kushteve të parashikuara nga nenet 229 dhe 230 të Kodit të Procedurës Penale, por duhej të mbante parasysh dispozita procedurale, që lidhen me kërkesat për realizimin e të drejtave të të pandehurve, apo të subjekteve që i nënshtrohen gjykimit në lidhje me masat e sigurimit.

24. Caktimi dhe vendosja e masës së sigurimit personal duhet t’i nënshtrohen jo vetëm kritereve materiale si, përshtatshmëria e masës, etj., të parashikuar në nenet 229 dhe 230 të Kodit të Procedurës Penale, por edhe parimeve e kërkesave procedurale, në lidhje me një gjykim të drejtë, midis të tjerave, dhe të kërkesave të parashikuara në nenin 246 të Kodit të Procedurës Penale.

25. Fakti që i pandehuri është në mungesë, apo që akuzohet për një vepër të rëndë penale, nuk e privon dhe nuk mund ta privojë subjektin e pandehur nga përmbushja e detyrimeve procedurale në lidhje me të drejtat e tij.

26. Në gjykimin dhe vendimmarrjen e saj, Gjykata e Apelit për Krime të Rënda duhet të bazohej në kërkesat e gjykimit të veçantë të masave të sigurimit, të rregulluara nën kuadrin e përgjithshëm të gjykimit penal. Kjo do të thotë, që edhe në këto gjykime, parësore për një gjykim të drejtë janë respektimi i parimeve procedurale dhe detyrimeve që burojnë nga ligji procedural. Mosrespektimi i tyre herë cenon të drejtën dhe herë të tjera e bën atë të pavlefshme.

27. Gjykata e Lartë me Vendimin Unifikues nr.4, datë 24.06.2009, ka orientuar njoftimin e vendimeve për vendosjen e masave të sigurimit subjekteve të përfshira në këto gjykime, për të ruajtur respektimin e parimeve të procesit të rregullt ligjor, midis të cilave e drejta e ankimit efektiv:

“Dispozita e nenit 249 të Kodit të Procedurës Penale, kur bën fjalë për të drejtën e ankimit brenda 10 ditëve nga zbatimi ose njoftimi i vendimit të gjykatës, merr kuptim të plotë, jo vetëm për zbatimin por edhe për njoftimin e vendimit” (Vendim Unifikues nr.4, datë 24.06.2009 i Gjykatës së Lartë).

28. Rezulton nga aktet e gjykimit që personi nën hetim, Arkimed Lushaj, nuk ka ardhur në dijeni të vendimit të ankimuar që caktonte masën e sigurimit ndaj tij.

29. Në të tilla rrethana, vendimi për caktimin e masës së sigurimit ndaj personit nën hetim Arkimed Lushaj nuk mund të merrej në shqyrtim nga Gjykata e Apelit për Krime të Rënda, si një vendim që do të konsiderohej i paankimueshëm, për shkak të shkeljes së dispizitës së nenit 246 pika 3, të K.Pr.Penale (“Mospranimi i ankimit 1. Ankimi nuk pranohet:b- kur vendimi është i paankimueshëm...).

30. Bazuar në sa më sipër, Gjykata e Apelit për Krime të Rënda, në respektim të përcaktimit ligjor të bërë nga ligjvënësi në nenin 420, pika 1, shkronja “b”, të K.Pr.Penale, duhej të kishte vendosur mospranimin e ankimit.

146

31. Rezulton nga aktet e gjykimit që personi nën hetim,Arkimed Lushaj, nuk ka ardhur në dijeni jo vetëm të vendimit të ankimuar që caktonte masën e sigurimit ndaj tij, por edhe të ankimit të prokurorit, ndaj këtij vendimi.

32. Kjo rrethanë ka cenuar procesin ligjor të marrjes së masës së sigurimit, deri në pavlefshmëri të gjykimit në apel. Gjykata e apelit, në rrethanat e çështjes duhej të vendoste mospranimin e ankimit të prokurorit, sepse në kuptimin procedural ky ankim nuk i është njoftuar të pandehurit (“Mospranimi i ankimit 1. Ankimi nuk pranohet: c- kur nuk janë respektuar dispozitat për formën, paraqitjen, dërgimin, njoftimin dhe afatin e ankimit;”- neni 420, pika 1, shkronja “c” e Kodit të Procedurës Penale).

33. Vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda është rrjedhojë jo vetëm e mospërmbushjes së detyrimeve që burojnë nga ligji procedural, por edhe i parimeve të materializuara në jurisprudencën e Gjykatës së Lartë dhe asaj të të Drejtave të Njeriut, të bazuara në nenin 6/3, shkronja “a” e Konventës Evropiane “Për mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtat Themelore të Njeriut”:

“3. Çdo i akuzuar për një vepër penale ka të drejtat minimale të mëposhtme:të informohet brenda një afati sa më të shkurtër, në një gjuhë që ai e kupton dhe në

mënyrë të hollësishme, për natyrën dhe për shkakun e akuzës që ngrihet ndaj tij;”


34. Duke pasur parasysh gjithë sa më sipër, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se Gjykata e Apelit për Krime të Rënda ka zbatuar gabim ligjin procedural penal. Gjykata duhej të vendoste mospranimin e ankimit, e bazuar në përcaktimet e dispozitës së nenit 420, pika 1, shkronjat “b” dhe “c” të Kodit të Procedurës Penale.

35. Në kundërshtim me sa më sipër, Gjykata e Apelit për Krime të Rënda gabimisht ka shqyrtuar çështjen në themel (të kërkimit për vendosjen e masës së sigurimit), ndërkohë që duhej të vendoste mospranimin e ankimit, situatë që do të rregullohet nga Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë.

36. Në rrethanat e parashtruara, vendimi nr.14, datë 26.05.2011 i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda do të prishet dhe do të vendoset mospranimi i ankimit.

PЁR KЁTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenet nenin 420, Pika 1, shkronjat

“b” dhe “c” dhe 441/1, shkronja “c” të Kodit të Procedurës Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.14, datë 26.05.2011 të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda

Tiranë dhe mospranimin e ankimit të bërë nga Prokurori pranë Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë, kundër vendimit nr.60, datë 06.05.2011 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë.

Tiranë, më 13.07.2011

147




Gani Dizdari KryesuesBesnik Imeraj AnëtarArjana Fullani AnëtareAleksandër Muskaj AnëtarShkëlzen Selimi Anëtar

në seancën gjyqësore të datës 13.07.2011 mori në shqyrtim çështjen penale, që i përket palëve:

KËRKUES: PROKURORIA PRANË GJYKATËS SË SHKALLËS SË PARË PËR KRIMEVE TË RËNDA

KUNDËR: NIKOLIN CAKO PERSONA TË TRETË(GJINI E AFËRT): VALBONA CAKO

ILJAZ CAKOSHPRESA CAKO

OBJEKTI:Konfiskimi i pasurive të mëposhtme:

Mjeti tip NISSAN me targa TR 9143 K, në pronësi të të dënuarit Nikolin Cako.

Mjeti me targa TR 8871 F, në pronësi të personit të tretë Valbona Cako.

Vlerat monetare të sekuestruara në Agjensinë “GO WEST” Tiranë, si vijon: shuma 598.200 Lekë, shuma 2700 Euro, shuma 40 USD,

shuma 60 Paund dhe shuma 200 Dhrami.Shuma prej 1970 USD e depozituar prej Valbona Cako,

në Bankën Amerikane të Shqipërisë.Shuma prej 39.184.16 lekë të mbetur në depozitë në Raiffaisen Bank në llogarinë nr.7000419298, në favor të personit të tretë Iljaz Cako.

Apartament në Rrugën “Shinasi Dishnica” nr.7/3, kati i shtatë në pronësi të personit të tretë Shpresa Cako, zona kadastrale 8370.

Baza Ligjore: Neni 447 i K.Pr.Penale dhe neni 64 i K.Penal.

148

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda me vendimin nr.14, datë 03.12.2010 ka vendosur:

Pranimin pjesërisht të kërkesës së Prokurorisë duke urdhëruar: 1) Konfiskimin e pasurive të mëposhtme: Mjeti tip NISSAN me targa TR 9143 K, në pronësi të të dënuarit Nikolin Cako. Vlerën monetare në shumën prej 1970 USD, në Bankën Amerikane të Shqipërisë, në emër të shtetases Valbona Cako. Vlerën monetare prej 39 184.16 lekë mbetur në dëpozitë në Raiffaisen Bank, në emër të shtetasit Iljaz Cako. 2) Pushimin e gjykimit të kërkesës lidhur me vlerat monetare të sekuestruara në Agjensinë “GO WEST” Tiranë, si vijon: vlerën prej 598.200 Lekë, 2700 Euro, 40 USD, 60 Paund dhe 200 Dhrami pasi janë konfiskuar sipas vendimit penal të formës së prerë datë 29.07.2008 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda. 3) Rrëzimin e kërkesës për konfiskim duke urdhëruar revokimin e vendimit të sekuestrimit nr.01, datë 15 Janar 2010 të kësaj gjykate për pasuritë si vijon: Mjetin Alfa-Romeo me targa TR 8871 F, në pronësi të shtetases Valbona Cako. Apartamenti me sip.33m2, ndodhur në Rrugën “Shinasi Dishnica” nr.7/3, kati i shtatë, regjistruar në emër të shtetases Shpresa Cako, në ZRPP Tiranë zona kadastrale 8379. Këto pasuri t’i kthehen pronarit përkatës si më sipër. ........”.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda me vendimin nr.4, datë 17.01.2011 ka vendosur: Lënien në fuqi të vendimit nr.14, datë 03.12.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda, për pasuritë e konfiskuara në pikën 1 të tij. Ndryshimin e vendimit nr.14, datë 03.12.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda si më poshtë: Konfiskimin e vlerave monetare të sekuestruara në Agjensinë “GO WEST-02 Tiranë” prej 598.200 Lekë, 2700 Euro, 40 USD, 60 Paund dhe 200 Dhrami duke pezulluar pasojat e zbatimit të kësaj mase. Konfiskimin e pasurive të mëposhtme: Mjeti Alfa Romeo me targa TR 8871 F, në pronësi të shtetases Valbona Cako. Apartamenti me sip.33m2, ndodhur në Rrugën “Shinasi Dishnica” nr.7/3, kati i shtatë, regjistruar në emër të shtetases Shpresa Cako, në ZRPP Tiranë zona kadastrale 8379. ..........

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda nr.4, datë 17.01.2011, brenda afatit ligjor, ka paraqitur rekurs Nikolin, Valbona, Iljaz dhe Shpresa Cako, të cilët kanë kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda dhe të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda, duke rrëzuar kërkesën e prokurorit për konfiskim të pasurive të palëve të paditura, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

- Në kohën kur ka ardhur apo ka vazhduar kërkesa për këtë gjykim i dënuar N.Cako nuk është më subjekt hetimi as për sekuestro as për konfiskim të ligjit për parandalimin dhe goditjen e krimit të organizuar, sepse me vendim penal të formës së prerë nr.50, datë 29.07.2010 janë pushuar akuzat lidhur me nenet 333/a dhe 334/1 të K.Penal, vepra të cilat legjitimonin hetimin ndaj pasurive të këtyre personave.

- Gjykata ka gabuar, sepse zbaton ligjin e ri për parandalimin dhe goditjen e krimit të organizuar dhe pikërisht atë me nr.10192, datë 03.12.2009, duke arsyetuar nenin 24/2 të ligjit në fjalë, kur dihet fakti se koha në të cilën është kryer vepra dhe është hetuar për sekuestrot e këtyre pasurive ka qenë në fuqi ligji tjetër, ai i vitit 2004 dhe ky veprim i organit të prokurorisë, ose kërkuesit në këtë gjykim bie ndesh me parimet universale kushtetuese të RSH, Konventës Europiane dhe garancive procedurale që njeh dhe siguron ligji procedural.

149

- Gjykata ka gabuar që ka konfiskuar mjetin tip Nisan me targa TR 9143 K, pronë e të dënuarit Nikolin Cako dhe gjykata ka përdorur dy standarte, pasi ka njohur konfiskimin e bërë nga vendimi penal i formës së prerë nr.50... për mjetet monetare të gjetura në agjensinë “Go West” dhe nuk e njeh dhe zbaton këtë vendim penal lidhur me mjetin tip Nisan.... duke pranuar kërkesën për konfiskim....... Vendimet janë të gabuara pasi konfiskojnë pasuritë që janë kthyer në vendimin penal të formës së prerë nr.50, datë 29.07.2008 që kthen pasurinë e dy mjeteve Nikolin dhe Valbona Cako dhe pasurinë në emër të Shpresa Cako të apartamentit prej 33 m2 me nr.7/3 pasurie..

- Jemi para gjësë së gjykuar sipas parimeve universale kushtetuese, konventës dhe garancive proçedurale që nuk mund të kërkohet hetohet apo procedohet mbi një çështje që është dhënë njëherë përfundimisht verdikt i gjykatës, pasi për ndryshe ky proçes bëhet i pavlefshëm.

- Gjykata e apelit në keqvlerësim ekstrem të ligjit dhe provave ndryshon vendimin e shkallës ë pare, duke konfiskuar edhe garsonierën në pronësi të shtetases Shpresa Cako dhe makinën tip Alfa Romeo në pronësi të Valbona Cakos, duke vlerësuar një provë të refuzuar në shkallë të parë dhe pikërisht të një relacioni të shërbimit informativ datë 03.04.2009, e cila nuk ishte marrë dhe administruar si provë prej gjykatave.

- I gabuar është dhe vendimi i shkallës së parë për pjesën ku pranon kërkesën e prokurorit, duke arsyetuar se veprimtaria kriminale e të dënuarit N.Cako ka filluar nga 1 Janari 2005, kur investigimi nga policia dhe regjistrimi i kësaj veprimtarie nga organi procedues faktohet në muajin gusht 2005 deri në tetor 2005 kur dhe është arrestuar.

- Gjykata nuk duhej të dispononte për konfiskim pasuritë që ishin kthyer me vendim penal të formës së prerë pasi është gjë e gjykuar dhe shkelen parimet themelore të proçesit gjyqësor civil dhe të sigurisë juridike.

- Vendimi objekt ankimi bie në kundërshtim me vetë praktikën unifikuese të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë dhe pikërisht vendimin unifikues nr.01, datë 25.01.2007.

KOLEGJI CIVIL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtares Arjana Fullani; prokurorin Hysen Keta, i cili kërkoi

lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda Tiranë; përfaqësuesin e personave nën hetim, Av. Baftjar Rusi, i cili kërkoi ndryshimin e vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda dhe të Gjykatës së shkallës së Parë për Krime të Rënda, duke rrëzuar kërkesën e prokurorit për konfiskim të pasurive të palëve të paditura dhe kthimin e të gjithë pasurisë së konfiskuar; si dhe pasi diskutoi çështjen në tërësi,


Nga aktet e administruara në dosje rezulton se i pandehuri Nikolin Cako ka qenë pronar i Agjensisë së Udhëtimeve “Go West” me vendndodhje tek Rruga e Durrësit, pranë “Bllokut të Ambasadave” Tiranë dhe se në bashkëpunim me të pandehurit e tjerë organizonte kalimin e paligjshëm të kufirit të shtetasve të ndryshëm duke i pajisur me viza, dokumente të falsifikuara, kundrejt pagesës.

Kalimi i klandestinëve favorizohej nga bashkëpunëtorët e tjerë me detyrë shtetërore në atë periudhë në aeroportin e Rinasit, Eljano Canko, Altin Flamuri dhe Betim Sadikaj.

Prokuroria për Krime të Rënda në datë 01.08.2005 ka regjistruar procedimin penal nr.72 në ngarkim të disa të pandehurve, përfshirë Nikolin Cako, të akuzuar për veprat penale

150

të “Grup i strukturuar kriminal”, “Kryerje e veprave penale nga organizata kriminale dhe grup i strukturuar kriminal”, “falsifikim të dokumenteve”, “falsifikim të letërnjoftimit, pasaportave apo vizave”, “falsifikim të vulave, stampave ose formularëve”, “prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit”, “prodhimit të mjeteve për falsifikimin e dokumenteve”, ndihmë për kalim të paligjshëm të kufirit”.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë, me vendimin nr.50, datë 29.07.2008, ka vendosur:

“Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako, për veprën penale të falsifikimit të dokumentave, e kryer më shumë se një herë, në bashkëpunim, në formën e grupit të strukturuar kriminal dhe në bazë të neneve 186/2 dhe 334/1, në lidhje me nenin 48/ç të Kodit Penal, dënimin e tij me 8 (tetë) vjet burgim dhe 400.000 (katërqind mijë) lekë gjobë.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako, për veprën penale të falsifikimit të letërnjoftimeve, pasaportave apo vizave, e kryer më shumë se një herë, në bashkëpunim, në formën e grupit të strukturuar kriminal dhe në bazë të neneve 189/2 dhe 334/1, në lidhje me nenin 48/ç të Kodit Penal, dënimin e tij me 9 (nëntë) vjet burgim dhe 800.000 (tetëqind mijë) lekë gjobë.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako, për veprën penale të falsifikimit të vulave, stampave ose formularëve e kryer më shumë se një herë, në bashkëpunim, në formën e grupit të strukturuar kriminal dhe në bazë të neneve 190/2 dhe 334/1, në lidhje me nenin 48/ç të Kodit Penal, dënimin e tij me 9 (nëntë) vjet burgim dhe 800.000 (tetëqind mijë) lekë gjobë.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako, për veprën penale të dhënies ndihmë për kalim të paligjshëm të kufirit, e kryer më shumë se një herë, në bashkëpunim, në formën e grupit të strukturuar kriminal dhe në bazë të neneve 298/3, 334/1 të Kodit Penal, dënimin e tij me 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim dhe 8.000.000 (tetë milionë) lekë gjobë.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako, për veprën penale të krijimit të grupit të strukturuar kriminal, parashikuar nga neni 333/a-1 i Kodit Penal dhe dënimin e tij me 3 (tre) vjet burgim.

Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako, për veprën penale të prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit, parashikuar nga neni 278/2 dhe dënimin e tij në bazë të kësaj dispozite me 2 (dy) vjet burgim.

Pushimin e gjykimit, në bazë të nenit 387/1 të Kodit të Proçedurës Penale, për veprën penale të prodhimit të mjeteve për falsifikimin e dokumentave, parashikuar nga neni 192 i Kodit Penal, pasi ndjekja penale nuk duhet të vazhdojë, për shkak të amnistimit të ndjekjes penale, sipas nenit 5 të ligjit nr.9678, datë 13.01.2007.

Përfundimisht, në bazë të nenit 55 të Kodit Penal, dënimin e të pandehurit Nikolin Cako, me 11 (njëmbëdhjetë) vjet burgim dhe 8.000.000 (tetë milionë) lekë gjobë.

Vuajtja e dënimit për të pandehurin Nikolin Cako të kryhet në një burg të sigurisë së zakonshme dhe fillon nga data 06.10.2005, kur është kryer arrestimi i tij.

Sendet e gjetura tek Agjencia “Go West”, si më poshtë:Kasafortë metalike; një tabelë elektronike; dy kompjutera, njëri “XP” dhe tjetri

“Windoës” 2004; dy fakse “Toshiba” dhe “Philips”; një tavolinë pune në formë drejtkëndëshe; dy kolltukë të lëvizshëm; një fotokopje e markës “Canon”; dy dollape, me sirtare prej druri; një tavolinë me sirtare prej druri, në të cilën është vendosur fotokopja; dy kondicionerë, njëri i markës “General” dhe një i markës “Ekspo-system”; një frigorifer i markës “LG”; një ekspres kafeje i markës “Lavazza”; një ftohës uji i markës “Elite”; një prift rrobash; një kënd kolltuqesh të bardhë, me tre tavolina xhami; Makinë numërimi lekësh e markës “Margnen”; një makinë llogaritëse e markës “Canon”; një aparat identifikimi parash i markës “Doors”; një aparat identifikimi parash i markës “Jimli 300”; një komodinë

151

druri, me dy sirtarë; një banak druri, bashkë me një karrike lëkure të zezë; aparat për pagesë me kartë krediti, ngjyrë blu, me mbishkrimin “Diners Club International”; 243 (dyqind e dyzet e tre) copë prerje 1.000 (njëmijëshe) lekë, 243 x 1000 = 243.000 (dyqind e dyzet e tre mijë) lekë; Kartmonedha prerje 500 (pesëqindëshe), gjithsej 585 (pesëqind e tetëdhjetë e pesë) copë =292.500 lekë; kartmonedha prerje 200 (dyqind) lekëshe, gjithsej 313 copë = 62.600 (gjashtëdhjetë e dy mijë e gjashtëqind) lekë; kartmonedha prerje 100 (njëqindëshe), gjithsej 6 (gjashtë) copë x 100 = 600 (gjashtëqind) lekë; kartmonedha prerje 100 (njëqindëshe) euro, gjithsej 6 x 100= 600 (gjashtëqind) euro; kartmonedha prerje 50 (pesëdhjetëshe) euro, gjithsej 6 (gjashtë) copë = 300 euro; kartmonedha prerje 20 (njëzetëshe) euro, gjithsej 7 (shtatë) copë, 20 x 7 = 140 (njëqind e dyzet) euro; kartmonedha prerje 5 (pesëshe) euro, gjithsej 14 (katërmbëdhjetë) copë x 5 (pesë) euro=70 (shtatëdhjetë) euro; kartmonedha prerje 10 (dhjetëshe) euro, gjithsej 1 (një) copë x 10 euro = 10 (dhjetë) euro; kartmonedha 10 (dhjetëshe) dollarë amerikanë, gjithsej 2 (dy) copë x 10 (dhjetë) dollarë = 20 dollarë; kartmonedha prerje 5 (pesëshe) dollarë, gjithsej 4 (katër) copë x 5 (pesë) dollarë = 20 (njëzet) dollarë amerikanë; kartmonedha prerje 20 (njëzetëshe) paund britanikë, gjithsej 3 (tre) copë x 20 (njëzet) paund britanikë = 60 (gjashtëdhjetë) paund britanikë; 14 (katërmbëdhjetë) copë kartmonedha të prerjes 50 (pesëdhjetë) euro dhe 8 (tetë) copë kartëmonedha të prerjes 100 (njëqind) euro, gjithsej 14 x 50 euro = 700 euro, 8 x 100 euro = 800 euro…………………….

T’i kthehen të pandehurit Nikolin Cako, sendet si më poshtë:Automjeti “Nissan”, me targa TR 9143 K, pronë e shtetasit Nikolin Cako, së bashku

me çelësin, i cili ndodhet në ruajtje në Komisariatin e Policisë nr.4 Tiranë, si dhe dokumentacioni i këtij mjeti; Praktika e regjistrimit si person juridik të Agjencisë “Go West 02”, në një bllok me kapak ngjyrë të zezë; Vendim nr.21710 i Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë, për regjistrimin si person fizik të shtetasit Nikolin Cako, që përbëhet nga dy faqe; Kontratë shitje nr.493 rep., nr.200 kol., datë 17.02.2000, përpara noteres Luljeta Kongoli, ndërmjet shitësit Lulëzim Fejzo dhe blerësit Nikolin Cako, për blerjen e apartamentit me sipërfaqe 53.8 metra katrorë në Rrugën “Riza Cuka”, pallati 2, shkalla 9, apartamenti 97, kati i parë, Tiranë; Vërtetim i Z.R.P.P. Tiranë, me nr.4716, datë 21.08.1996 dhe bashkëlidhur me të skica dhe gentplani i objektit; Kontratë shitblerje me nr.14664 rep., dhe nr.6264 kol., datë 21.08.1996, përpiluar përpara noteres Shpresa Spahiu, ndërmjet shitësit Ferdinant Koçi dhe blerësit Lulëzim Fejzo, për blerjen e apartamentit prej 53.8 metra katrorë, që ndodhet në katin e parë, në Rrugën “Riza Cuka”, pallati nr.2, shk.9, ap.97, Tiranë; Deklaratë noteriale, nr.3816 rep., përpiluar me datë 30.12.2003 përpara noteres Zeqine Sina, për likuidimin e shumës 3.000.000 lekë të reja për sipërfaqen e tokës 300 metra katrorë në fshatin Shkozë, Tiranë për të cilën ka bërë likuidimin e Hamdi Dishës, Valbona Cako (në dy kopje); Akt themelimi i Shoqërisë Tregtare “Go West-02” sh.p.k. në tre kopje, secila me nga tre fletë; Statuti i Shoqërisë Tregtare “Go West-02” sh.p.k., fotokopje, Vendimi nr.27879, datë 07.06.2002 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, për regjistrimin si person juridik, tre vendime fotokopje me nga një fletë; Liçensë nr.115, datë 10.05.2005 për Agjensinë “Go West-02”, një fletë origjinale; çertificatë regjistrimi në organin tatimor me nr.Serie 0046874 dhe nr.NIPT-i K 31610013 Ë, në emër të Nikolin Cakos; ……………...

T’i kthehen të pandehurës Valbona Cako, sendet si më poshtë:Automjeti tip “Alfa Romeo”, me targë TR 8871 F, me ngjyrë të kuqe, pronë e

shtetases Valbona Cako, i cili ndodhet në ruajtje në ambientet e Komisariatit nr.4, Tiranë, së bashku me çelësat; Dokumentacioni i mjetit me targë TR 8871 F, sekuestruar Valbona Cakos, të cilat gjenden në një portofol me mbishkrimin “Sigma”; Pasaportë shqiptare, me numër 1974572, në emër të Valbona Cakos; Pasaportë shqiptare, me nr.1974568, në emër të shtetasit Bojken Cako, e lëshuar në Tiranë;

152

T’i kthehen shtetasit Iliaz Cako: Një aparat tip “Nokia” biznes, me ngjyrë jeshile të errët dhe në pjesën rreth ekranit e

në fund të saj është me ngjyrë metalizato, me numrin serial 350138202122937, ku është vendosur karta “Vodafone” me numër 0692612762.

T’i kthehen pronarit Shpresa Cako: Banesa e ndodhur në Rrugën “Shenasi Dishnica”, pallati 124/3, kati i shtatë, Ap.7/3,

me sip. 33 m2, e regjistruar në regjistrin hipotekor, me nr.82, datë 03.10.2003 të Zyrës së Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme Tiranë, në pronësi të shtetases Shpresa Cako; Kontratë shitje pasurie të paluajtshme (apartamenti) me nr.5384 rep. dhe nr.317 kol., e përpiluar me datë 19.09.2003 ndermjet shtetasve Shpëtim Mermali dhe blerësit Shpresa Cako, për sipërfaqen prej 33 m2, ndodhur në Rrugën “Shenasi Dishnica”, nr.7/3, kati 7; Aplikim kërkesë për regjistrim dhe lëshim çertifikate, kopje me nr.Rendor 8078/9/80, me datë 23.09.2003, i aplikantes Shpresa Cako; Vërtetim hipotekor me nr.82, datë 03.10.2003, në emër të Shpresa Fadil Cako, bashkëlidhur kësaj është dhe harta treguese e regjistrimit”.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda Tiranë, me vendimin nr.68, datë 26.11.2008, ka vendosur: “Prishjen e vendimit nr.50, datë 29.07.2008 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë dhe kthimin e çështjes për rigjykim në po atë gjykatë, por me tjetër trup gjykues”.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë me vendimin nr.3, datë 13.01.2010 ka vendosur “Prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda dhe dërgimin e çështjes për gjykim në të njëjtën gjykatë”.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda me vendimin e nr.41, datë 29.07.2010 ka vendosur përfundimisht: “Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako për veprën penale të “fallsifikimit të dokumenteve” kryer më shumë se një herë,…. Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako për veprën penale të “falsifikimit të letërnjoftimeve, pasaportave apo vizave” kryer më shumë se një herë…… Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako për veprën penale të “falsifikimit të vulave, stampave dhe formularëve”, e kryer më shumë se një herë; ……. Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako për veprën penale të “dhënies ndihmë për kalim të paligjshëm të kufirit” e kryer më shumë se një herë….. Prishjen e vendimit dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Nikolin Cako për veprën penale të Krijimit të “Grupit të strukturuar kriminal”, parashikuar nga neni 333/a/1 i K.Penal; Deklarimin fajtor të të pandehurit Nikolin Cako për veprën penale të “prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve luftarake dhe municionit” ……..”.

Prokuroria për Krimet e Rënda, mbështetur në ligjin nr.10192, datë 03.12.2009 “Për parandalimin dhe goditjen e krimit të organizuar dhe trafikimit nëpërmjet masave parandaluese kundër pasurisë”, ka kërkuar konfiskimin e pasurive të të dënuarit Nikolin Cako dhe të të afërmve të gjinisë së tij. Rezulton se objekt i kërkesës janë të njëjtat pasuri të cilat janë sekuestruar me vendimin nr.01, datë 15.01.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda, por që është zhvilluar me proçedurën e parashikuar nga ligji i mëparshëm nr.9284, datë 30.09.2004, vendim i cili është lënë në fuqi nga gjykatat më të larta. Rezulton gjithashtu se tashmë i pandehuri Nikolin Cako është dënuar me vendim përfundimtar, vendim i cili ka disponuar gjithashtu për sekuestrimin e konfiskimin e disa prej pasurive të tij dhe familjarëve të tij, kurse për disa të tjera është vendosur kthimi i tyre.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda me vendimin nr.14, datë 03.12.2010 ka vendosur: “·Pranimin pjesërisht të kërkesës së Prokurorisë duke urdhëruar: 1) Konfiskimin e pasurive të mëposhtme: Mjeti tip NISSAN me targa TR 9143 K, në pronësi të të dënuarit Nikolin Cako. Vlerën monetare në shumën prej 1970 USD, në Bankën Amerikane të

153

Shqipërisë, në emër të shtetases Valbona Cako. Vlerën monetare prej 39 184.16 lekë mbetur në dëpozitë në Raiffaisen Bank, në emër të shtetasit Iljaz Cako. 2) Pushimin e gjykimit të kërkesës lidhur me vlerat monetare të sekuestruara në Agjensinë “GO WEST” Tiranë, si vijon: vlerën prej 598.200 Lekë, 2700 Euro, 40 USD, 60 Paund dhe 200 Dhrami, pasi janë konfiskuar sipas vendimit penal të formës së prerë datë 29.07.2008 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda. 3) Rrëzimin e kërkesës për konfiskim duke urdhëruar revokimin e vendimit të sekuestrimit nr.01, datë 15 Janar 2010 të kësaj gjykate për pasuritë si vijon: Mjetin Alfa-Romeo me targa TR 8871 F, në pronësi të shtetases Valbona Cako. Apartamenti me sip. 33m2, ndodhur në Rrugën “Shinasi Dishnica” nr.7/3, kati i shtatë, regjistruar në emër të shtetases Shpresa Cako, në ZRPP Tiranë zona kadastrale 8379. Këto pasuri t’i kthehen pronarit përkatës si më sipër. ........”,

Arsyetimi i gjykatës: “.............. ndryshe nga sa pretendon mbrojtja, gjykata bindet se përfshirja e të dënuarit Nikolin Cako në veprimtarinë kriminale për të cilën u gjend fajtor për efekt të ligjit parandalues nuk mund të kufizohet vetëm për periudhën pas regjistrimit të çështjes penale në ngarkim të tij dhe bashkëpunëtorëve të tij. Gjykata arrin në këtë përfundim sepse ndryshe nga sa pretendon mbrojtja, ndonëse provohet se çështja penale është regjistruar në datë 01.08.2005, gjykata vlerëson se ekzistojnë indicie, prova indirekte të mjaftueshme që i pandehuri Nikolin Cako dhe bashkëpunëtorët e tij të jenë përfshirë në këtë veprimtari kriminale edhe disa kohë përpara kësaj date.............................”.

Gjykata e Apelit për Krime të Rënda me vendimin nr.4, datë 17.01.2011 ka vendosur: “Lënien në fuqi të vendimit nr.14, datë 03.12.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda për pasuritë e konfiskuara në pikën 1 të tij. Ndryshimin e vendimit nr.14, datë 03.12.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda si më poshtë: Konfiskimin e vlerave monetare të sekuestruara në Agjensinë “GO WEST - 02Tiranë” prej 598.200 Lekë, 2700 Euro, 40 USD, 60 Paund dhe 200 Dhrami duke pezulluar pasojat e zbatimit të kësaj mase. Konfiskimin e pasurive të mëposhtme: Mjeti Alfa-Romeo me targa TR 8871 F, në pronësi të shtetases Valbona Cako. Apartamenti me sip.33 m2, ndodhur në Rrugën “Shinasi Dishnica” nr.7/3, kati i shtatë, regjistruar në emër të shtetases Shpresa Cako, në ZRPP Tiranë zona kadastrale 8379. ..........

Arsyetimi i gjykatës: “..............për themelin e gjykimit në apel, sipas vlerësimit të këtij Kolegji, vendimi i shkallës së parë të gjykatës për krime të rënda, duhet të ndryshohet në dy nga tre disponimet e tij kryesore që lidhen me kërkesën e konfiskimit. Kjo sepse, mbi bazën e së paku dy grupeve të indicjeve, siç janë “rezultatet” e përgjimeve dhe “provat materiale” të sekuestruara më datë 06.10.2005, ashtu siç bindshëm pohon gjykata në vendimin nr.160, datë 09.10.2005 të caktimit të masës së sigurimit të arrestit në burg për të hetuarin Nikolin Cako, ekziston dyshimi i arsyeshëm mbi të për kryerjen e krimeve të “Ndihmës për kalim të paligjshëm të kufirit”, sipas nenit 298/3 të Kodit Penal në kushtet e “Grupit të strukturuar kriminal”, sipas pikës 4 të nenit 28 të Kodit Penal, apo si “Organizatë Kriminale”, sipas nenit 333/a të Kodit Penal. Për këtë, sepse krimi i dyshuar si i kryer nga i padituri Nikolin Cako parashikohet nga gërma “a”, pika 1, neni 3 i ligjit nr.10192, pasuria e vënë nga i padituri, e zotëruar drejtpërdrejt apo tërthorazi nga ai, përfshihet në fushën e zbatimit të këtij ligji. Për ç’ka ajo i nënshtrohet kushtit, të parashikuar nga pika 3, neni 21 i të njëjtit ligj, mbi barrën e provës që mban i padituri për “vërtetimin se pasuria është fituar në mënyrë të ligjshme”, apo kushtit të parashikuar nga gërma “b”, pika 1, neni 24 i ligjit nr.10192 mbi “justifikimin e pasurive që nuk i përgjigjen dukshëm nivelit të të ardhurave nga veprimtari të ligjshme”. Më tej, sepse sipas aktit të Shërbimit Informativ të Shtetit, datë 03.04.2009, koha e përfshirjes së të dyshuarit Nikolin Cako në veprimtarinë kriminale, së paku fillon që me datë 14.11.1998, ku figuron i pari informacion mbi vetë atë si edhe shtetasit Xh.Gjoka dhe O.Cako, në vështrim të pikës 4 të nenit 3 të ligjit nr.10192, që parashikon se ligji nr.10192 zbatohet për pasuritë e personave, të krijuara përpara hyrjes në fuqi të këtij ligji me kusht që

154

ato të jenë vënë gjatë përfshirjes së dyshuar të tij në veprimtarinë kriminale, nga pikëpamja kohore pasuria e vënë nga i padituri Nikolin Cako pas datës 14.11.1998, gjithashtu përfshihet në fushën e zbatimit të këtij ligji. Po ashtu, për shkak se fusha e zbatimit të ligjit nr.10192, sipas parashikimit të gërmës “a”, pika 2 e të njëjtit ligj, përfshin edhe personat e afërm si bashkëshorten dhe të paralindurit e personit të dyshuar për kryerjen e krimit të “Organizatë Kriminale”, siç është i padituri Nikolin Cako, edhe pasuria e bashkëshortes së tij Valbona Cako si dhe pasuria e të paralindurve të tij, babait Iliaz Cako dhe nënës Shpresa Cako, po ashtu duhet të vërtetohet se është fituar në mënyrë të ligjshme apo të justifikohet nga niveli i të ardhurave që rrjedhin nga veprimtari të ligjshme, njësoj siç për të paditurin Nikolin Cako......................”.

Kundër vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda nr.4, datë 17.01.2011, brenda afatit ligjor, ka paraqitur rekurs Nikolin, Valbona, Iljaz dhe Shpresa Cako, të cilët kanë kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda dhe të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda, duke rrëzuar kërkesën e prokurorit për konfiskim të pasurive të palëve të paditura, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda, i cili ndryshon pjesërisht vendimin e Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë, është i pabazuar në ligj dhe për rrjedhojë duhet të prishet.

Siç rezulton prej akteve të administruara në dosjen gjyqësore, kundër të gjykuarit Nikolin Cako dhe personave të tretë (gjini e afërt e tij) kanë filluar dhe janë zhvilluar dy proçese të veçanta dhe të ndryshme. Njëri prej tyre, gjykimi penal, ka pasur për objekt shqyrtimin e akuzës për kryerjen nga ana e të gjykuarit Nikolin Cako dhe disa personave të tjerë të disa veprave penale, duke përfunduar me dënimin e formës së prerë për kryerjen e disa veprave penale, pavarësisht se një pjesë e tyre të ndryshme nga ato të paraqitura fillimisht prej akuzës. Gjykimi i dytë, kundër të cilit është paraqitur edhe rekursi që po shqyrton kjo gjykatë, është bazuar në ligjin 10192, datë 03.12.2009 “Për parandalimin dhe goditjen e krimit të organizuar dhe trafikimit nëpërmjet masave parandaluese kundër pasurisë”, duke pasur për objekt zbatimin e masave parandaluese kundër pasurisë së personave qe kanë kryer ose janë akuzuar se kanë kryer një kategori të caktuar veprash penale, si dhe personave të lidhur me ta.

Ky Kolegj vlerëson se pavarësisht autonomisë që kanë nga njëri tjetri të dyja proçedimet/vendimet e sipërpërmendura, gjykata gjatë shqyrtimit të kërkesës për vendosjen e masave parandaluese nuk mund të mos konsiderojë dhe marrë parasysh përfundimet e arritura nga gjykatat në gjykimin penal.

Në rastin në shqyrtim, Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda dhe ajo e Apelit për Krime të Rënda, pasi kanë shpallur me vendim përfundimtar fajtor të gjykuarin Nikolin Cako, etj., për kryerjen e disa veprave penale, përveç të tjerash, kanë vendosur edhe konfiskimin e një sërë pasurish të këtij personi si pasuri që burojnë nga veprimtaria e kundraligjshme e tij. Përveç kësaj, për një pjesë të pasurive të cilat ishin sekuestruar me vendim po të të njëjtës gjykatë u vendos përfundimisht që t’i kthehen pronarëve pasi nuk rezultoi që të jenë pasuri që kanë lidhje me veprimtarinë kriminale ose të jenë krijuar prej saj.

Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda dhe ajo e Apelit për Krime të Rënda gjatë gjykimit të kërkesës për konfiskimin e këtyre pasurive, bazuar në ligjin 10192, datë 03.12.2009, kanë mbajtur qëndrime të ndryshme. Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda pranon kërkesën për konfiskimin e pasurive për të cilat është vendosur gjithashtu konfiskimi me vendim përfundimtar penal dhe refuzon kërkesën për konfiskimin e disa pasurive, të cilat nuk janë konfiskuar me vendimin përfundimtar penal për shkaqet që shpjeguam më sipër. Gjatë gjykimit në shkallë të dytë, Gjykata e Apelit për Krime të Rënda arsyeton se edhe për këto pasuri duhet të vendoset konfiskimi pasi pavarësisht se gjatë gjykimit në themel nuk është arritur të provohet se ato burojnë nga aktivitetit kriminal i

155

personave të dënuar, përsëri ekzistojnë indicie që të bëjnë të besosh se ato janë krijuar/blerë si rezultat i aktivitetit kriminal.

Ky Kolegj vlerëson se në kushtet kur për një pjesë të pasurive është disponuar me vendim penal të formës së prerë, gjykata gjatë gjykimit parandalues, bazuar në ligjin 10192, datë 03.12.2009 ”Për parandalimin dhe goditjen e krimit të organizuar dhe trafikimit nëpërmjet masave parandaluese kundër pasurisë”, nuk duhej të kishte pranuar kërkesën për konfiskim të pasurive të tjera për të cilat gjykata penale nuk kishte pranuar konfiskimin. Do të ishte plotësisht e justifikuar ligjërisht një kërkesë për konfiskim pasurie nëse do të ishte zbuluar ekzistenca e pasurive të tjera të të dënuarit, ose personave të lidhur me të, që dyshohet se mund të jenë krijuar prej aktivitetit kriminal dhe që nuk diheshin se ekzistonin në momentin e hetimit dhe gjykimit në lidhje me fajësinë (proçesi penal), por në rastin në shqyrtim ekzistenca e këtyre pasurive dihej më së pari dhe gjykatat penale kanë hetuar origjinën e krijimit duke mos gjetur lidhje midis mënyrës së fitimit të tyre dhe aktivitetit kriminal të të akuzuarve.

Në këto kushte, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda, me të cilin është vendosur lënia në fuqi me ndryshime e vendimit të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda, është rrjedhojë e zbatimit të gabuar të ligjit dhe për këtë shkak duhet të prishet.

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 441, të Kodit të Proçedurës Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.4, datë 17.01.2011 të Gjykatës së Apelit për Krime të Rënda

Tiranë dhe lënien në fuqi të vendimit nr.14, datë 03.12.2010 të Gjykatës së Shkallës së Parë për Krime të Rënda Tiranë.

Tiranë, më 13.07.2011

156




Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnëtarArjana Fullani AnëtareAleksandër Muskaj AnëtarEvelina Qirjako Anëtare


TË PANDEHURIT: BEQIR PLAVA

A K U Z U A R:Për veprën penale të “Mashtrimit”,

parashikuar nga neni 143/2 i Kodit Penal.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor, Tiranë me vendimin nr.1361, datë 02.11.2009 ka vendosur:

Deklarimin fajtor të të pandehurit Beqir Muharrem Plava për kryerjen e veprës penale “Mashtrim” dhe në bazë të nenit 143/2 i K.Penal e dënon atë me 6 (gjashtë) vjet burgim. Në zbatim të nenit 406 të K.Pr.Penale, mbas uljes së dënimit me 1/3, i pandehuri Beqir Muharrem Plava dënohet me një dënim të vetëm prej 4 (katër) vjet burgim.

Gjykata e Apelit Tiranë me vendimin nr.464 datë 16.06.2010 2010, ka vendosur: Lënien në fuqi të vendimit nr.1361, datë 02.1.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.

Kundër vendimit të gjykatës së rrethit dhe gjykatës së apelit ka paraqitur rekurs prokurori pranë Gjykatës së Apelit Tiranë dhe i pandehuri Beqir Plava, të cilët kërkojnë prishjen e vendimit, duke parashtruar këto shkaqe:

Rekursi i prokurorit:- Vendimet e gjykatave janë rezultat i interpetimit të gabuar të ligjit, që kanë të bëjnë në

caktimin e masës së dënimit, rrethanat rënduese, uljen nën minimum, etj.- Gjykata e apelit nuk arsyeton se cilat janë ato rrethana që çuan gjykatën në uljen nën

minimumin e dënimit.- Gjykata duhet të kishte parasysh rrezikshmërinë e autorit pasi ajo është e madhe, nisur

kjo nga rrethanat në të cilat ai ka kryer veprën penale, veprimet e njëpasnjëshme të kryera nga ai në funksion të mashtrimit të të dëmtuarit duke përdorur lloje të ndryshme mjetesh.

- I pandehuri e ka kryer veprën nëpërmjet gënjeshtrës dhe duke shpërdoruar besimin.

157

- Gjithashtu rrezikshmëria e autorit bëhet më e madhe po të mbahet në konsideratë dhe qëndrimi i tij, i cili nuk është konstant.

- Edhe rrezishmëria e veprës penale është e madhe, pasi dispozita e parashikuar nga neni 143/2 i K.Penal parashikon një minimum të saj 10 vjet burgim.

- Kjo vepër bëhet shoqërisht e rrezikshme po të mbahet në konsideratë dhe përpahja e tij.

- Neni 53 i K.Penal kërkon si kusht edhe ekzistencën e disa rrethanave lehtësuese dhe duhet të ekzistojnë të tilla.

- Fakti se i pandehuri nuk ka qenë i dënuar ndonjëherë, nuk është rrethanë lehtësuese, por një rrethanë që duhej të mbahej në caktimin e dënimit.

- Pra gjykata e apelit, megjithëse nuk u provua ekzsistenca e disa rrethanave lehtësuese siç e kërkon neni 53 i K.Penal, në kundërshtim me kërkesat e këtij neni ka ulur nën minimum dënimin për këtë të pandehur, duke vepruar në kundërshtim me nenin 47/1 të K.Penal

- I gabuar është dhe arsyetimi se vlera prej 23.000$ është e vogël, afër vlerës që është përcaktuar si minimum për t’u përcaktuar pasojë e rëndë.

- Ky arsyetim i gjykatës vjen dhe në kundërshtim me vendimin unifikues të Gjykatës së Lartë nr.5, datë 11.1.2003 sa i takon pasojës së rëndë.

- Kërkojmë prishjen e vendimit të gjykatës dhe dënimin e të pandehurit me 10 vjet burgim, parashikuar nga neni 143/2 të K.Penal.

Rekursi i të pandehurit:- Vendimi i gjykatës nuk është i mbështetur në prova dhe në ligj.- Në gjykim nuk u provua ana subjektive e veprës penale të mashtrimit, pra nuk

provohet se i pandehuri në momentin e marrjes së shumës kishte për qëllim të mashtronte duke shpërdoruar detyrën.

- Të dy personat, i pandehuri dhe Xhovan Domi, kanë patur njohje, kanë bërë marrëveshje për të cilat kanë rënë dakord të dy dhe në këto rrethana nuk qëndron mashtrimi.

- I dëmtuari së bashku me të pandehurin kanë patur marrëdhënie biznesië, që nga viti 1999 deri në vitin 2002-2003, pasi në këtë periudhë i pandehuri ka qenë bashkëpronar i një anije të emëruar “Plava”. Nga kjo periudhë bashkëpunimi i ka lindur ideja për të blerë një anije tjetër për të investuar në transport detar.

- Arsyetimi i gjykatës se i pandehuri ka pranuar veprën e kryer nuk qëndron, pasi sipas deklaratave noteriale dhe deklarimeve të tij në seancë gjyqësore, vërteton faktin se i pandehuri pranon borxhin dhe ka shpjeguar rrethanat e mos shlyerjes në kohë dhe detyrimin, por nuk ka pranuar veprën penale të mashtrimit.

- Në rrethanat e çështjes jemi para një kontrate huaje, e cila i përket një marrëdhënie juridike civile, marrëdhënie kjo që zgjidhet gjyqësisht nga gjykata civile, gjë që nuk është marrë parasysh nga gjykata e apelit.

- Fakti që gjykata e apelit pranon si provë deklaratat e lëshuara nga i pandehuri para noterit, ku del qartë pranimi i marrjes së shumës si dhe të interesave, provon se veprimet e kryera nga i pandehuri nuk përbëjnë vepër penale.

- Në deklaratat e lëshuara, i pandehuri pranon se në rast mospërmbushje në kohë të detyrimit, deklaratat noteriale konsiderohen titull ekzekutiv.

- Si në hetim dhe në gjykim nuk u provua ardhja e pasojave të rënda.- Nuk rezulton se detyrimi i të pandehurit ndaj Xhovan Domi t’i ketë sjellë pasoja të

rënda këtij të fundit, përkundrazi i dëmtuari, duke patur bashkëpunim me të pandehurin, të dhëna këto të siguruara sa më sipër, provojnë të kundërtën e veprës penale të mashtrimit.

158

- Nga dosja gjyqësore nuk rezulton se marrja e shumës së të hollave kanë sjellë pasoja të rënda në jetën dhe aktivitetin e shtetasit Xhovan Domi.

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtares Arjana Fullani; prokurorin Artur Selmani, i cili

kërkoi lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Apelit Tiranë; Av. Avni Shehu, i cili kërkoi prishjen e dy vendimeve dhe pushimin e çështjes penale në ngarkim të të gjykuarit Beqir Plava; si dhe pasi diskutoi çështjen në tërësi,

V Ë R E NI pandehuri Beqir Plava, banues në Shijak, rreth muajit Nëntor të vitit 2002 është

njohur në disa rrethana familjare dhe miqësore me shtetasin Xhovan Domi, banues në Tiranë.Rezulton nga aktet, se nisur nga njohjet midis tyre, në kohën e sipërcituar, i pandehuri

Beqir Plava i ka kërkuar shtetasit Xhovan Domi një sasi të hollash me të cilat ai do të blinte një anije në Mal të Zi, me të cilën do të zhvillonte një biznes dhe për pasojë, kthimi i atyre të hollave jo vetëm do të ishte i garantuar së bashku me interesat përkatëse, por madje sipas të pandehurit, shtetasi Xhovani Domi do të bëhej edhe me anije.

Nisur nga motivet e sipërtreguara, si edhe nga siguria në kthimin e tyre, shtetasi Xhovan Domi (i dëmtuari), duke i besuar të pandehurit, i ka dhënë këtij të fundit shumën prej 23.000 USD, duke u marrë vesh me të pandehurin për t’i kthyer këtë shumë brënda dy muajve ose për të filluar punë me anijen brenda së njëjtës kohë.

Por duke qenë se kjo kohë kaloi dhe i pandehuri nuk po kthente shumën e marrë, i dëmtuari Xhovan Domi filloi interesimin e tij për kthimin e të hollave të dhëna të pandehurit, tashmë me dyshimin si ky i fundit mund ta kishte mashtruar atë.

Kështu, rezulton nga aktet se pas disa përpjekjeve për takim midis tyre, të cilat kanë rezultuar pa efekt, si edhe pas disa premtimeve të të pandehurit përsëri pa asnjë rezultat, i pandehuri Beqir Plava sipas të dëmtuarit u largua për rreth dy vjet nga Shqipëria, duke bërë në këtë mënyrë që shtetasi Xhovan Domi të kuptonte se tashmë ai ishte mashtruar prej tij.

Në vijim të premtimeve të tij, të pa plotësuara në mënyrë të përsëritur, në lidhje me kthimin e shumës së marrë prej të pandehurit por edhe të interesave që do të buronin prej kësaj shume, i pandehuri Beqir Plava ka pohuar nëpërmjet disa akteve të nënshkruara prej tij detyrimet ndaj të dëmtuarit.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor, Tiranë me vendimin nr.1361, datë 02.11.2009 ka vendosur: “Deklarimin fajtor të të pandehurit Beqir Muharrem Plava për kryerjen e veprës penale “Mashtrim” dhe në baze të nenit 143/2 të K.Penal e dënon atë me 6 (gjashtë) vjet burgim. Në zbatim të nenit 406 të K.Pr.Penale, mbas uljes së dënimit me 1/3, i pandehuri Beqir Muharrem Plava dënohet me një dënim të vetëm prej 4 (katër) vjet burgim.

Arsyetimi i gjykatës: “.....kështu gjykata administroi me vlerën e provës, në funksion të argumentit sa sipër, deklaratën datë 19.10.2007, të nënshkruar nga i pandehuri, si edhe i dëmtuari me familjarët e tij, nga përmbajtja e së cilës gjykata bëhet me dije të qëndrimit mashtrues të të pandehurit, fakt të cilin ai e pranon vetë, si një qëndrim të veprimeve të tij, ndaj të dëmtuarit. Gjithashtu, gjykata administroi edhe deklaratën noteriale nr.3579 rep. dhe 1271 kol., datë 06.05.2006, në të cilën i pandehuri Beqir Plava, jo vetëm pranon detyrimet e tij ndaj të dëmtuarit, Xhovan Domi, por madje ai i premton këtij të fundit se detyrimet ndaj tij do të përmbushen deri më 15.05.2006 dhe në rast mospërmbushje të tyre, palët bien dakord që deklarata e sipërcituar të konsiderohet titull ekzekutiv. Në vijim, nga aktet e administruara, gjykata evidenton edhe deklaratën datë 04.03.2008, në të cilën në mënyrë të përsëritur i pandehuri ndonëse nënshkruan detyrimet në të holla të njohura prej tij ndaj të dëmtuarit Xhovani Domi, të cilat tashmë, me gjithë interesat e papaguara, kapin shumën e

159

5.000.000 lekëve, përsëri konstatohet se deri në ditën e shpalljes së këtij vendimi, i pandehuri nuk i ka kthyer të dëmtuarit Xhovani Domi asnjë lek nga shuma e marrë atij nëpërmjet shpërdorimit të besimit dhe gënjeshtrës në mënyrë të përsëritur.......Pikërisht, në pritje të realizimit të marrëveshjes së tyre, si edhe pas kalimit të një kohe të gjatë pa asnjë rezultat shtetasi Xhovan Domi, ka kuptuar se ai ka qenë i mashtruar nga ana e të pandehurit Beqir Plava dhe për këtë qëllim, ai ka paraqitur një kallëzim penal në organet e policisë, kallëzim të cilin këto organe ja kanë përcjellë Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë, e cila ka sjellë përpara kësaj gjykate të pandehurin Beqir Plava, të akuzuar për kryerjen e veprës penale, siç përshkruhet në pjesën hyrëse të këtij vendimi. .......Në lidhje me ngjarjen për të cilën i pandehuri Beqir Plava akuzohet, gjykata çmon se me provat që u administruan, fajësia e tij rezulton e provuar, po kështu edhe kualifikimi ligjor i veprës i drejtë. ......Kështu, në drejtim të fajësisë së të pandehurit, hedhin dritë prova të tilla si: Proces verbali i kallëzimit të krimit i shtetasit Xhovani Domi i datës 30.06.2008, si edhe tre deklaratat e analizuara në mënyrën e sipërtreguar........Po kështu edhe vetë i pandehuri Beqir Plava, i pyetur rreth akuzës, në seancë gjyqësore si edhe në prezencë të të dëmtuarit e pranon atë, tregohet i penduar rreth saj dhe pohon se nga ana e tij janë duke u bërë përpjekjet për të siguruar mundësinë e kthimit të shumës së marrë prej tij.........Në lidhje me caktimin e llojit dhe të masës së dënimit gjykata mban parasysh rrezikshmërinë shoqërore të veprës së kryer nga i pandehuri, si edhe raportet shoqërore që ajo cënon, në mbrojtje të pronës dhe pasurisë së shtetasve.......Si rrethanë lehtësuese gjykata mban parasysh faktin, se i pandehuri Beqir Plava figuron pa precedentë penale të mëparshëm”.

Gjykata e Apelit Tiranë me vendimin nr.464, datë 16.06.2010 2010, ka vendosur: “Lënien në fuqi të vendimit nr.1361, datë 02.1.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë”.

Kundër vendimeve të mësipërme të gjykatave ka paraqitur rekurs Prokurori pranë Gjykatës së Apelit Tiranë dhe i pandehuri Beqir Plava.

Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimet e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor dhe Gjykatës së Apelit Tiranë janë në zbatim të gabuar të ligjit material penal dhe për rrjedhojë duhet të prishen.

Siç figuron nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore i pandehuri dhe personi i dëmtuar kanë rënë dakord që ky i fundit t’i jepte të pandehurit një shumë të konsiderueshme të hollash për blerjen e një anije me të cilin do të zhvillonte aktivitet privat, duke marrë përsipër i pandehuri që të kthente të gjithë shumën e marrë për këtë qëllim. Pavarësisht se pranohet se anija për të cilën u kërkua shuma e mësipërme u ble prej të pandehurit rezulton se ai nuk e ktheu asnjëherë shumën e marrë prej personit të dëmtuar, pavarësisht se në mënyrë të vazhdueshme, siç rezulton edhe prej dy deklaratave noteriale, ka pranuar marrjen e shumës dhe shlyerjen e detyrimit në mundësinë e parë që do t’i jepet.

Ky Kolegj konstaton se pretendimet e prokurorisë, të pranuara prej të dyja gjykatave më të ulëta, se me veprimet e tij i pandehuri ka konsumuar plotësisht veprën penale të “vjedhjes me anë të mashtrimit”, parashikuar nga neni 143/2 i K.Penal janë të pambështetura në ligj dhe nuk kanë arritur të provohen gjatë hetimit gjyqësor.

Vepra penale e “Mashtrimit”, quajtur ndryshe edhe “pandershmëri e llogaritur për të përfituar”, duhet të konsiderohet e konsumuar kur arrihet të provohet se veprimet e të pandehurit përfshijnë elementë të natyrës së mëposhtme: deklarata e rreme e një fakti material; dijeninë nga ana e të pandehurit se deklarata është e pavërtetë; qëllimi i të pandehurit për të mashtruar viktimën e supozuar; bazueshmëria e justifikuar e viktimës së supozuar në deklaratën e të pandehurit; dhe dëmi i shkaktuar viktimës së supozuar prej mashtrimit. Të gjithë këta elementë përgjithësisht duhet të ekzistojnë së bashku në momentin e lidhjes së marrëveshjes me personin e dëmtuar.

160

Nëse i analizojmë të gjithë elementët e mësipërm, thjesht ekzistenca e secilit prej tyre nuk çon automatikisht në konsumimin e veprës penale të mashtrimit. Deklarata e rreme duhet të lidhet me një fakt material dhe njëkohësisht duhet të ndikojë në mënyrë thelbësore në vendimin e një personi për të hyrë në një marrëdhënie/kontratë, apo ndjekur një rrjedhë të caktuar veprimi. Një deklaratë e rreme mbi një fakt, e cila nuk ndikon në mënyrë thelbësore mbi transaksionin/marrëdhënien, nuk do të konsiderohet mashtruese. I pandehuri duhet ta dijë që deklarata është e rreme. Një deklaratë fakti që është thjesht e gabuar nuk është mashtruese. Për të qenë mashtruese, një deklaratë e rreme duhet të bëhet me qëllim për të mashtruar viktimën. Deklarata e rreme duhet të bëhet me qëllim për ta privuar viktimën nga disa të drejta ligjore. Mbështetja/besimi i viktimës tek deklarata e rreme duhet të jetë e arsyeshme. Deklarata e rreme duhet t’i shkaktojë viktimës dëme që i lënë asaj një gjendje më të keqe se para mashtrimit.

Gjatë gjykimit të çështjes prej gjykatave të të dyja palëve, i pandehuri vazhdimisht ka pretenduar se nuk ka dashur të përfitojë pa të drejtë shumën e dhënë prej personit të dëmtuar. Ai ka pranuar se, pavarësisht mungesës fillimisht të një kontrate formale midis palëve, ata kanë pasur një marrëveshje huamarrje dhe se ai vazhdimisht ka njohur dhe pranuar detyrimin që buron prej saj nëpërmjet akteve noteriale të hartuara e nënshkruar më pas mosshlyerja e detyrimit prej tij ndaj personit të dëmtuar ka ardhur vetëm për shkak të pamundësisë objektive që ai ka pasur për shlyerjen (paaftësisë së tij paguese) dhe jo për shkak të mungesës së vullnetit.

Kolegji Penal vlerëson se të gjitha aktet e administruara në dosje mbështesin pretendimet e të pandehurit dhe konfirmojnë mungesën e elementeve të domosdoshëm për ekzistencën e veprës penale të mashtrimit. Marrëdhënia midis palëve ka elementët tipikë të një marrëdhënie juridiko civile, kontrate huamarrje, detyrimet e të cilës nuk janë përmbushur prej palës huamarrëse. Mungesa e shlyerjes së detyrimeve prej humarrësit, të pandehur, qoftë edhe me keqbesim, nuk çon në konsumimin e veprës penale të mashtrimit pasi nuk vërtetohet në asnjë moment fakti se i pandehuri “me dashje dhe nëpërmjet gënjeshtrës ose shpërdorimit të besimit” t’i ketë vjedhur pasurinë personit të dëmtuar. Pavarësisht marrjes së shumës prej personit të dëmtuar nuk rezulton e provuar se në momentin e bërjes së propozimit për marrjen e shumës apo dhe në momentin e marrjes së saj, i pandehuri të ketë parashtruar faktet të pavërteta materiale me qëllim vjedhjen e pasurisë së personit të dëmtuar. Edhe kërkesa e të pandehurit për gjykim të shkurtuar ka pasur për qëllim gjykimin e shpejtë mbi faktet e administruara në dosje, të cilat ai i ka pranuar dhe nuk i ka mohuar në asnjë moment dhe nuk duhet konsideruar si pranim faji apo vërtetim i kryerjes së veprës penale të mashtrimit, e cila në çdo rast duhet të provohet prej gjykatës nëpërmjet identifikimit të të gjithë elementëve që përbëjnë këtë vepër penale.

Në mungesë të qëllimit për të mashtruar, mospërmbushja e detyrimit prej të pandehurit dhe moskthimi i shumës së marrë prej personit të dëmtuar nuk mund të penalizohet me dënimin me burgim, pasi një gjë e tillë bie ndesh me Kushtetutën e Shqipërisë, ligjin penal, si dhe Konventën Europiane të të Drejtave të Njeriut. Neni 27 i Kushtetutës së Shqipërisë parashikon se:..... Askujt nuk mund t’i hiqet liria vetëm për shkak se nuk është në gjendje të përmbushë një detyrim kontraktor”. I njëjti qëndrim konfirmohet edhe prej Protokollit 4 shtesë të Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut, ku në nenin 1 të saj parashikohet se “...Askujt nuk mund t’i hiqet liria për arsyen e thjeshtë, se nuk është në gjendje të përmbushë një detyrim kontraktor”.

Në këto kushte, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit Tiranë nr.464, datë 16.06.2010 dhe vendimi nr.1361, datë 02.11.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë janë rrjedhojë e zbatimit të gabuar të ligjit dhe për këtë shkak duhet të prishen.

161

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 441 të Kodit të Proçedurës Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.464, datë 16.06.2010 të Gjykatës së Apelit Tiranë dhe vendimit

nr.1361, datë 02.11.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe pushimin e çështjes penale në ngarkim të të gjykuarit Beqir Muharrem Plava.

Urdhërohet lirimi i menjëhershëm i të gjykuarit Beqir Muharrem Plava, në qoftë se nuk mbahet për shkak tjetër ligjor.

Një kopje e këtij vendimi t’i dërgohet për ekzekutim Prokurorisë së Përgjithshme.

Tiranë, më 13.07.2011

162



Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë, i përbërë nga:

Shpresa Beçaj KryesueseGani Dizdari AnëtarArjana Fullani AnëtareAleksandër Muskaj AnëtarMedi Bici Anëtar


TË PANDEHURVE: BASHKIM SHAHINI,KURT KEÇI,LULZIM VOCI,

A K U Z U A R:Për veprën penale të

“Vjedhjes me anë të shpërdorimit të detyrës”,kryer në bashkëpunim

dhe të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim,

parashikuar nga nenet 135 e 25 dhe 186 e 25 të K.Penal.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës me vendimin nr.164 (1275), datë 20.03.2009 ka vendosur:

1. T’i japë faktit një përcaktim të ndryshëm nga ai që ka bërë prokurori, nga vepra penale e “Vjedhjes me anë të shpërdorimit të detyrës”, kryer në bashkëpunim, që parashikohet nga nenet 135 e 25 të Kodit Penal, në veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, e parashikuar nga nenet 248 e 25 të Kodit Penal, për të pandehurit Bashkim Shahini, Kurt Keçi, Lulzim Voci. 2. Deklarimin fajtor të të pandehurit Bashkim Shahini për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 248 e 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale), e dënon me 1 vit burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Bashkim Shahini për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 186/2, 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale), e dënon me 8 muaj burgim. Në bashkim të dënimeve, konform nenit 55 të Kodit Penal, i pandehuri Bashkim Shahini dënohet me 15 muaj burgim. Në aplikim të nenit 406 të Kodit të Proçedurës Penale i ulet 1/3 e dënimit të dhënë dhe përfundimisht i pandehuri

163

Bashkim Shahini dënohet me 10 muaj burgim. Vuajtja e dënimit i ka filluar të pandehurit Bashkim Shahini nga dita e arrestimit të tij, datë 17.10.2008. 3. Deklarimin fajtor të të pandehurit Kurt Keçi për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 248 e 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale), e dënon me 1 vit burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Kurt Keçi për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 186/2, 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale), e dënon me 8 muaj burgim. Në bashkim të dënimeve, konform nenit 55 të Kodit Penal, i pandehuri Kurt Keçi dënohet me 15 muaj burgim. Në aplikim të nenit 406 të Kodit të Procedurës Penale i ulet 1/3 e dënimit të dhënë dhe përfundimisht i pandehuri Kurt Keçi dënohet me 10 muaj burgim. Vuajtja e dënimit i ka filluar të pandehurit Kurt Keçi nga dita e arrestimit të tij, datë 17.10.2008. 4. Deklarimin fajtor të të pandehurit Lulzim Voci për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 248 e 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale), e dënon me 1 vit burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Lulzim Voci për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 186/2, 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 8 muaj burgim. Në bashkim të dënimeve, konform nenit 55 të Kodit Penal, i pandehuri Lulzim Voci dënohet me 15 muaj burgim. Në aplikim të nenit 406 të Kodit të Procedurës Penale i ulet 1/3 e dënimit të dhënë dhe përfundimisht i pandehuri Lulzim Voci dënohet me 10 muaj burgim. Vuajtja e dënimit i ka filluar të pandehurit Lulzim Voci nga dita e arrestimit të tij, datë 17.10.2008.

Gjykata e Apelit Durrës me vendimin nr.10-2009-729 (335), datë 16.09.2009, ka vendosur:

1. Lënien në fuqi të vendimit nr.164 (1275) datë 20.03.2009, të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës përsa i përket fajësisë së të pandehurit Bashkim Shahini për kryerjen e veprës penale të “Shpërdorimit të detyrës”, parashikuar nga nenin 248 i Kodit Penal. 2. Ndryshimin e këtij vendimi në lidhje me masën e dënimit, duke e dënuar të pandehurin Bashkim Shahini, në bazë të nenit 248 të Kodit Penal, me 15 muaj burgim. 3. Në aplikim të nenit 406/1 të Kodit të Procedures Penale, dënimin përfundimisht të të pandehurit Bashkim Shahini me 10 muaj burgim. 4. Prishjen e vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Bashkim Shahini për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 186/2 e 25 të Kodit Penal, pasi nuk vërtetohet fajësia e tij në kryerjen e kësaj vepre penale. 5. Lënien në fuqi të vendimit nr.164, (1275) datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, përsa i përket fajësisë së të pandehurit Kurt Keçi për kryerjen e veprës penale të “Falsifikimit të dokumentave”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 186/2 e 25 të Kodit Penal, në fuqi në kryerjen e veprës penale.

164

6. Ndryshimin e këtij vendimi në lidhje me masën e dënimit, duke e dënuar të pandehurin Kurt Keçi, në bazë të nenit 186/2 e 25 të Kodit Penal me 15 muaj burgim. 7. Në aplikim të nenit 406/1 të Kodit të Procedures Penale, dënimin përfundimisht të të pandehurit Kurt Keçi me 10 muaj burgim. 8. Prishjen e vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Kurt Keçi për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 248 e 25 të Kodit Penal, pasi nuk vërtetohet fajësia e tij në kryerjen e kësaj vepre penale.9. Lënien në fuqi të vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, përsa i përket fajësisë së të pandehurit Lulzim Voci për kryerjen e veprës penale të “Falsifikimit të dokumentave”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 186/2 e 25 të Kodit Penal, në fuqi në kryerjen e veprës penale. 10. Ndryshimin e këtij vendimi në lidhje me masën e dënimit, duke e dënuar të pandehurin Lulzim Voci, në bazë të nenit 186/2 e 25 të Kodit Penal me 15 muaj burgim. 11. Në aplikim të nenit 406/1 të Kodit të Proçedurës Penale, dënimin përfundimisht të të pandehurit Lulzim Voci me 10 muaj burgim. 12. Prishjen e vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Lulzim Voci, për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 248 e 25 të Kodit Penal, pasi nuk vërtetohet fajësia e tij në kryerjen e kësaj vepre penale.Lënien në fuqi të këtij vendimi për pjesët e tjera të tij.

Kundër këtij vendimi kanë ushtruar rekurs Prokuroria e Apelit Durrës dhe të gjykuarit.

Prokuroria e Apelit Durrës, e cila ka kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit Durrës dhe lënien në fuqi të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

- Ndryshe nga sa arsyeton gjykata e apelit, elementët e falsifikimit dhe ato të shpërdorimit të detyrës janë të veçantë. Ato përbëjnë episode të ndryshëm dhe janë kryer me veprime të ndryshme.

- Gjykata e apelit ka vepruar në shkelje të ligjit lidhur me ndryshimin e masës së dënimit. Pavarësisht se çështja është gjykuar edhe mbi apelin e prokurorit, gjykata e apelit nuk mund të rriste masën e dënimit, pasi për të prokurori i apelit kërkoi lënien në fuqi të vendimit.

I gjykuari Bashkim Shahini (nëpërmjet avokates mbrojtëse të tij), i cili ka kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit Durrës dhe deklarimin të pafajshëm të tij, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

- Veprimet apo mosveprimet e të gjykuarit Bashkim Shahini nuk formojnë anën objektive të krimit të shpërdorimit të detyrës, pasi nuk ka kryer mospërmbushje të detyrës në kuptim të nenit 37 të ligjit nr.8652, datë 31.07.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”.

- Pra mungon ana objektive e veprës penale, pasi nuk u provua mospërmbushja e detyrës dhe dëmtimi i interesave të ligjshme të shtetit nga i gjykuari Bashkim Shahini.

165

I gjykuari Lulzim Voci (nëpërmjet avokatit mbrojtës të tij), i cili ka kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të tij, pasi nuk provohet fajësia në kryerjen e veprës penale, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

- I gjykuari me detyrë agronom, vetëm ka plotësuar listat e ardhura të gatshme për inventarizimin e pronave shtetërore.

- Me asnjë provë të paraqitur në gjykim nuk u provua dhe vërtetua se sipërfaqja e shkollës 9-vjeçare të jetë 25.787 m2, sipërfaqe për të cilën është deklaruar fajtor i gjykuari se e ka falsifikuar.

I gjykuari Kurt Keçi (nëpërmjet avokates mbrojtëse të tij), i cili ka kërkuar prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të tij, pasi nuk provohet fajësia në kryerjen e veprës penale, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:

- Formularët e inventarizimit, të cilat pretendohen që janë firmosur nga Kurt Keçi, janë thjesht një kopje e dokumentacionit që është kërkuar nga Agjencia e Trajtimit të Pasurive Shtetërore, si fazë fillestare dhe nuk janë dokumenta përfundimtare dhe zyrtare që konfirmojnë sipërfaqen faktike të pasurive, pasi faza e dytë është ajo fazë në të cilën do të bëheshin matje faktike.

- Vetë punonjësi Kurt Keçi nuk ka kompetence të konfirmojë gjendjen juridike dhe hartografike të shkollës, për arsye se, nuk është realizuar matja faktike e saj në terren.

- Veprimet e Kurt Keçit nuk kanë qenë në kundërshtim me ligjin nuk i kanë sjellë dëm shkollës dhe nuk i kanë sjellë atij ndonjë përfitim

KOLEGJI PENAL I GJYKATËS SË LARTËpasi dëgjoi relacionin e gjyqtares Arjana Fullani; si dhe pasi diskutoi çështjen në

tërësi,

V Ë R E NSipas materialeve të administruara në dosje ka rezultuar se nga Prokuroria pranë

gjykatës së shkallës së parë, më datë 18.12.2008, është paraqitur kërkesa për gjykimin e proçedimit penal nr.703 të vitit 2008, në ngarkim të të pandehurve Bashkim Shahini, Kurt Keçi e Lulzim Voci, për veprën penale: “Vjedhje me anë të shpërdorimit të detyrës”, kryer në bashkëpunim dhe të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 135 e 25 dhe 186 e 25 të Kodit Penal.

I gjykuari Bashkim Shahini ka qenë me detyrën e Sekretarit të Këshillit të Komunës Gjepal në vitet 2000-2007 (deri në vitin 2004 edhe si sekretar i Komunës); i gjykuari Kurt Keçi ka punuar si teknik ndërtimi dhe i gjykuari Lulzim Voci si agronom dhe përgjegjës i tatim taksave në Komunë.

Me vendimin nr.3, datë 28.04.2002 të Këshillit të Komunës Gjepal është krijuar komisioni prej dy vetash i përbërë nga Kurt Keçi e Lulzim Voci për përpilimin e listave të sendeve të paluajtshme në juridiksionin territorial të Komunës dhe që duhet të transferoheshin nga shteti në njësinë vendore.

Sipas prokurorisë, të gjykuarit, në kundërshtim me të dhënat e dokumentave zyrtare, nuk kanë përfshirë në këto lista pasuri shtetërore, me sipërfaqe të tokës truall 25.787 m 2 , ku ndodheshin një sërë objektesh social kulturore, shkolla, kopësht e magazinë e dyqane. Sipërfaqe kjo që posedohej nga i gjykuari Fatmir Elezi (për të cilin është veçuar gjykimi, pasi ai ka qenë në mungesë dhe të gjykuarit e tjerë kanë kërkuar gjykim të shkurtuar) për veprimtari private (prodhim e shitje material ndërtimi).

166

Gjatë vitit 2003 është bërë miratimi i listës nga Këshilli i Komunës Gjepal, ku sipërfaqja e shkollës 9-vjeçare ka qenë vetëm 920 m2. Pra, vendimi nr.16, datë 04.07.2003 është marrë në kundërshtim me procedurat e parashikuara nga ligji.

I gjykuari Bashkim Shahini nuk ka bërë protokollimin e rregullt të këtij vendimi, pasi kishte humbur libri i protokolleve dhe i ka vendosur një numër fiktiv (50).

Vendimi i Këshillit të Komunës dhe dokumente e tjera i janë dërguar Zyrës së Inventarizimit dhe Transferimit të Pronave Publike dhe aty kanë rezultuar dy vendime të Këshillit Komunal me të njëjtin numër (datë të ndryshme), por me përmbajtje të ndryshme.

Përfundimisht, prokuroria ka vendosur kalimin e çështjes në gjyq me akuzën e veprës penale të “Vjedhjes me anë të shpërdorimit të detyrës”, kryer në bashkëpunim dhe të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 135 e 25 dhe 186 e 25 të Kodit Penal.

Në gjykim të tre të gjykuarit kanë kërkuar në aplikim të nenit 406 të Kodit të Procedurës Penale gjykim të shkurtuar dhe gjykata ka vendosur të veçojë të gjykuarin Fatmir Elezi.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Durrës me vendimin nr.164 (1275), datë 20.03.2009 ka vendosur:

“1. T’i japë faktit një përcaktim të ndryshëm nga ai që ka bërë prokurori, nga vepra penale e “Vjedhjes me anë të shpërdorimit të detyrës”, kryer në bashkëpunim që parashikohet nga nenet 135 e 25 të Kodit Penal, në veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, e parashikuar nga nenet 248 e 25 të Kodit Penal, për të pandehurit Bashkim Shahini, Kurt Keçi, Lulzim Voci.

2. Deklarimin fajtor të të pandehurit Bashkim Shahini për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 248 e 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 1 vit burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Bashkim Shahini për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 186/2, 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 8 muaj burgim. Në bashkim të dënimeve, konform nenit 55 të Kodit Penal i pandehuri Bashkim Shahini dënohet me 15 muaj burgim. Në aplikim të nenit 406 të Kodit të Proçedurës Penale, i ulet 1/3 e dënimit të dhënë dhe përfundimisht i pandehuri Bashkim Shahini dënohet me 10 muaj burgim. Vuajtja e dënimit i ka filluar të pandehurit Bashkim Shahini nga dita e arrestimit të tij, datë 17.10.2008.

3. Deklarimin fajtor të të pandehurit Kurt Keçi për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 248 e 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 1 vit burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Kurt Keçi për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 186/2, 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 8 muaj burgim. Në bashkim të dënimeve, konform nenit 55 të Kodit Penal, i pandehuri Kurt Keçi dënohet me 15 muaj burgim. Në aplikim të nenit 406 të Kodit të Procedurës Penale, i ulet 1/3 e dënimit të dhënë dhe përfundimisht i pandehuri Kurt Keçi dënohet me 10 muaj burgim. Vuajtja e dënimit i ka filluar të pandehurit Kurt Keçi nga dita e arrestimit të tij, datë 17.10.2008.

4. Deklarimin fajtor të të pandehurit Lulzim Voci për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 248 e 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 1 vit burgim. Deklarimin fajtor të të pandehurit Lulzim Voci për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave” kryer në bashkëpunim, dhe në bazë të neneve 186/2, 25 e 49 të Kodit Penal (që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale) e dënon me 8 muaj burgim.

167

Në bashkim të dënimeve, konform nenit 55 të Kodit Penal, i pandehuri Lulzim Voci dënohet me 15 muaj burgim. Në aplikim të nenit 406 të Kodit të Procedurës Penale, i ulet 1/3 e dënimit të dhënë dhe përfundimisht i pandehuri Lulzim Voci dënohet me 10 muaj burgim. Vuajtja e dënimit i ka filluar të pandehurit Lulzim Voci nga dita e arrestimit të tij, datë 17.10.2008”.

Gjykata e Apelit Durrës me vendimin nr.10-2009-729 (335), datë 16.09.2009, ka vendosur:

“1. Lënien në fuqi të vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009, të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, përsa i përket fajësisë së të pandehurit Bashkim Shahini për kryerjen e veprës penale të “Shpërdorimit të detyrës”, parashikuar nga nenin 248 i Kodit Penal.

2. Ndryshimin e këtij vendimi në lidhje me masën e dënimit, duke e dënuar të pandehurin Bashkim Shahini, në bazë të nenit 248 të Kodit Penal, me 15 muaj burgim.

3. Në aplikim të nenit 406/1 të Kodit të Procedures Penale, dënimin përfundimisht të të pandehurit Bashkim Shahini me 10 muaj burgim.

4. Prishjen e vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Bashkim Shahini për veprën penale të “Falsifikimit të dokumentave”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 186/2 e 25 të Kodit Penal, pasi nuk vërtetohet fajësia e tij në kryerjen e kësaj vepre penale.

5. Lënien në fuqi të vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, përsa i përket fajësisë së të pandehurit Kurt Keçi për kryerjen e veprës penale të “Falsifikimit të dokumentave”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 186/2 e 25 të Kodit Penal, në fuqi në kryerjen e veprës penale.

6. Ndryshimin e këtij vendimi në lidhje me masën e dënimit, duke e dënuar të pandehurin Kurt Keçi, në bazë të nenit 186/2 e 25 të Kodit Penal, me 15 muaj burgim.

7. Në aplikim të nenit 406/1 të Kodit të Procedures Penale, dënimin përfundimisht të të pandehurit Kurt Keçi me 10 muaj burgim.

8. Prishjen e vendimit nr.164 (1275) datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Kurt Keçi për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 248 e 25 të Kodit Penal, pasi nuk vërtetohet fajësia e tij në kryerjen e kësaj vepre penale.

9. Lënien në fuqi të vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës, përsa i përket fajësisë së të pandehurit Lulzim Voci për kryerjen e veprës penale të “Falsifikimit të dokumentave”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 186/2 e 25 të Kodit Penal, në fuqi në kryerjen e veprës penale.

10. Ndryshimin e këtij vendimi në lidhje me masën e dënimit, duke e dënuar të pandehurin Lulzim Voci, në bazë të nenit 186/2 e 25 të Kodit Penal me 15 muaj burgim.

11. Në aplikim të nenit 406/1 të Kodit të Proçedurës Penale, dënimin përfundimisht të të pandehurit Lulzim Voci me 10 muaj burgim.

12. Prishjen e vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Shkallës së Parë Durrës dhe pushimin e çështjes në ngarkim të të pandehurit Lulzim Voci, për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës”, të kryer në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 248 e 25 të Kodit Penal, pasi nuk vërtetohet fajësia e tij në kryerjen e kësaj vepre penale.

Lënien në fuqi të këtij vendimi për pjesët e tjera të tij”.Kundër këtij vendimi kanë ushtruar rekurs Prokuroria e Apelit Durrës dhe të

gjykuarit.Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimet e Gjykatës së Rrethit Gjyqësor

dhe Gjykatës së Apelit Durrës janë në zbatim të gabuar të ligjit procedural penal dhe për rrjedhojë duhet të prishen.

Siç figuron nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore çështja objekt gjykimi lidhet me procedimin penal nr.703 të vitit 2008 regjistruar në datë 28.05.2008 nga Prokuroria

168

e Rrethit Gjyqësor Durrës për veprat penale të “Falsifikimit të dokumenteve” dhe “Shpërdorimit të detyrës”, kryer në bashkëpunim në ngarkim të të pandehurve të mësipërm, si dhe të pandehurit tjetër Fatmir Elezi. Rezulton se nga prokurori i çështjes në datë 28.08.2008 është marrë vendimi për zgjatjen e afatit të hetimeve për këtë procedim deri në datën 28.11.2008. Nga aktet në dosje nuk rezulton që ky vendim t’u jetë njoftuar palëve nën hetim.

Për më tepër, rezulton se pas mbarimit të afatit të ri të hetimit, pra pas datës 28.11.2008, janë kryer veprime të tjera prej organit të akuzës, duke përfshirë relacionin e datës 09.12.2008 për përfundimin e hetimeve në procedimin penal nr.703; procesverbalin e datës 09.12.2008 për njohjen e të pandehurit Kurt Keçi me aktet e procedimit penal nr.703; si dhe vendimin e datës 18.12.2008 për dërgimin për gjykim të procedimit penal nr.703/2008 dhe kërkesën për gjykim në Gjykatën e Rrethi Gjyqësor Durrës të këtij procedimi penal.

Ky Kolegj konstaton se ushtrimi i ndjekjes penale dhe kryerja e veprimeve hetimore deri në datë 18.12.2008, përtej afatit të hetimeve, i cili ka përfunduar në datë 28.11.2008, është një shkelje e rëndë procedurale e cila bie ndesh me dispozitat e nenit 323 të K.Pr.Penale, e cila përcakton se brenda afatit të hetimeve paraprake prokurori vendos dërgimin e çështjes në gjyq ose pushimin ose pezullimin e saj. Në kuptim të nenit 128/1 (b) të gjitha aktet e nxjerra përtej datës së mësipërme do të konsiderohen si “absolutisht të pavlefshme” për shkak të mosrespektimit të dispozitave urdhëruese të ligjit procedural penal që lidhen me “të drejtën e prokurorit për ushtrimin e ndjekjes penale dhe pjesëmarrjen e tij në procedim”.

Për rrjedhojë, si gjykata e shkallës së parë dhe ajo e apelit duhet të konstatonin pavlefshmërinë e këtyre akteve dhe në kushtet kur gjykimi nuk duhej të vazhdonte ato duhet të vendosnin pushimin e gjykimit.

Për shkak se prej të dyja gjykatave nuk është konstatuar pavlefshmëria absolute e këtyre akteve, kjo gjë ka sjellë si pasojë pavlefshmërinë e gjithë proçesit gjyqësor, në të dyja shkallët, referuar kjo nenit 131/1 të K.Pr.Penale.

Në këto kushte, Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë vlerëson se vendimi i Gjykatës së Apelit Durrës nr.10-2009-729 (335), datë 16.09.2009 dhe vendimi nr.164 (1275), datë 20.03.2009 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës janë rrjedhojë e zbatimit të gabuar të ligjit dhe për këtë shkak duhet të prishen.

PËR KËTO ARSYEKolegji Penal i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 441 të Kodit të Procedurës Penale,

V E N D O S IPrishjen e vendimit nr.10-2009-729 (335), datë 16.09.2009 të Gjykatës së Apelit

Durrës dhe vendimit nr.164 (1275), datë 20.03.2009 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Durrës dhe pushimin e çështjes penale në ngarkim të të gjykuarve Bashkim Shahini, Kurt Keçi dhe Lulzim Voci.

Tiranë, më 13.07.2011

169

MENDIMI I PAKICËSUnë gjyqtari Medi Bici jam kundër vendimit nr.101, datë 13.07.2011 të Kolegjit Penal

të Gjykatës së Lartë, prandaj, në përputhje me kërkesat e Nenit 112/5 të K.P.Penale, përpiloj këtë procesverbal përmbledhës me motivet e kundërshtimit të tij.

Nga aktet që ndodhen në dosje rezulton që fakti ka ndodhur në rrethanat e mëposhtme:

Të gjykuarit Bashkim Shahini, Lulzim Voci dhe Kurt Keci janë banorë të Komunës Gjepalaj në Rrethin e Durrësit.

I gjykuari Bashkim ka qenë në detyrën e Sekretarit të Këshillit të Komunës Gjepalaj, i gjykuari Kurt ka punuar si teknik ndërtimi pranë kësaj Komune, ndërsa i gjykuari Lulzim ka punuar në detyrën e agronomit dhe përgjegjësit të taksave të Komunës.

Me vendimin nr.03, datë 28.04.2002 të Këshillit të Komunës Gjepalaj është krijuar komisioni i përbërë nga të gjykuarit Kurt dhe Lulzim, i cili kishte për detyrë që të përpilonte listat e pasurive të paluajtshme që do të transferoheshin nga pushteti qëndror në ata vendorë.

Në dokumentacionin e mbajtur, të gjykuarit Kurt dhe Lulzim nuk kanë përfshirë një sërë objektesh social kulturore siç janë shkolla 9 vjeçare, kopështi i fëmijëve, etj., me një sipërfaqe totale prej 25.787 m2, që i shfrytëzonte shtetasi Fatmir Elezi, të cilit i është veçuar çështja penale, për shkak se procedohet në mungesë.

Në vitin 2003 është bërë miratimi i listës nga Këshilli i Komunës, ku shkollës 9 vjeçare i është lënë një sipërfaqe vetëm prej 920 m2.

Vendimin e dalë nga Këshilli i Komunës Gjepalaj, i gjykuari Bashkim Shahini nuk e ka protokolluar në përputhje me ligjin, por i ka vënë një numër fiktiv.

Pasi është konstatuar se kanë dalë dy vendime me të njëjtin numër, por me data dhe përmbajtje të ndryshme, për tre të gjykuarit dhe shtetasin Fatmir Elezi organi i prokurorisë ka filluar procedimin penal dhe në përfundim të hetimeve, pasi ka veçuar materialet në ngarkim të shtetasit Elezi, të tre të gjykuarit i ka dërguar për gjykim.

Gjykata e shkallës së parë i ka deklaruar fajtorë tre të gjykuarit, vendim i cili është lënë në fuqi nga gjykata e apelit përsa i përket fajësisë, duke u ndryshuar vetëm cilësimi juridik i veprave penale dhe pushuar njëra nga akuzat.

Shumica në vendim arsyeton që meqenëse pas datës 28.11.2008, ditë në të cilën kanë përfunduar afatet e hetimeve paraprake, organi i prokurorisë ka kryer veprime hetimore, siç janë relacioni për përfundimin e hetimeve, procesverbali për njohjen e të pandehurit Kurt Keci me aktet e procedimit, vendimi për dërgimin e çështjes në gjyq dhe kërkesa për gjykimin e çështjes, atëhere këto akte proceduriale janë absolutisht të pavlefshme në kuptim të nenit 128/1, gërma b të K.Pr.P., prandaj të dy proceset gjyqësore bëhen të pavlefshme dhe për rrjedhojë çështja duhet të pushohet.

Në nenin 324/4 të K.Pr.P. thuhet:

Veprimet hetimore të kryera pas mbarimit të afatit nuk mund të përdoren.Në kuptim të kësaj dispozite, në rastin konkret, nuk bëhet fjalë fare për pavlefshmëri

dhe jo për atë absolute, të parashikuar nga neni 128/1, gërma b të K.Pr.P., siç arsyeton Kolegji Penal në vendim.

Dispozita e mësipërme bën fjalë për të drejtën e prokurorit për ushtrimin e ndjekjes penale dhe pjesëmarrjen e tij në procedim, që do të thotë se prokurori mund ta ushtrojë ndjekjen penale vetëm në ato raste kur ligji e lejon dhe jo në rastet kur kemi të bëjmë me të dëmtuarit akuzues (neni 59 i K.Pr.P.), ose kur nuk ka ankim nga i dëmtuari (neni 284 i K.Pr.P.).

170

Në rastin objekt gjykimi prokurori ka patur të drejtë që ta ushtrojë ndjekjen penale dhe faktikisht e ka ushtruar atë, si dhe ka marrë pjesë vetë në çdo shkallë të gjykimit, prandaj vlerësoj që as mund të bëhet fjalë që vendimi i gjykatës mund të mbështetet në këtë dispozitë ligjore të Kodit të Procedurës Penale.

Vlerësoj që për zgjidhjen sa më të drejtë të çështjes nga Kolegji Penal duhej të analizohej fakti nëse veprimet e kryera nga prokurori pas përfundimit të afateve të hetimeve paraprake janë veprime që ndikojnë në dhënien e vendimeve.

Kam bindjen e plotë që veprimet që ka kryer prokurori pas përfundimit të afatit nuk janë veprime hetimore në kuptimin klasik të fjalës, siç janë pyetja e dëshmitarëve, kqyrjet, ekspertimet, etj., të cilat ndikojnë në dhënien e vendimeve nga gjykata, të cilat nuk mund të përdoren.

Vendimi për dërgimin e çështjes në gjyq dhe kërkesa për gjykim janë akte formale proceduriale që tregojnë se bindja e prokurorit ka qenë që çështja duhet të dërgohet për gjykim, pasi nuk kanë qenë rastet e pushimit të saj, të parashikuara nga neni 328 i K.Pr.P.

Duhet pranuar që sipas nenit 323/1 të K.Pr.P. prokurori duhet ta marrë vendimin e dërgimit të çështjes në gjyq brenda afatit ligjor dhe për këtë gjykata mund t’i bënte vërejtje atij në pjesën arsyetuese të vendimit, por në asnjë mënyrë nuk mund të thuhet që ky akt procedurial është absolutisht i pavlefshëm.

Për të gjitha këto që thashë më sipër, jam i bindur plotësisht që Kolegji Penal duhet ta shqyrtonte çështjen në themel dhe jo ta pushonte atë për pavlefshmëri të akteve proceduriale, prandaj vota ime është kundër këtij vendimi.

Medi Bici

171

relaciongjl.altirana.com/web/civile_penale_korrik_2011_1287.docx · web viewne gjyqtarët në...

Documents