· web viewnasromsi gasuqebulia qartuli saxelmwifoebriobis ganvitarebis sxvadasxva etapze,...

1

Aivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis 2016 wlis samecniero-

kvleviTi muSaobis

a n g a r i S g e b a

sakontaqto informacia:organizacia: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis paata guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti misamarTi: qiqoZis q. # 14telefoni: 2996853; mob. 551100705elfosta: [email protected], [email protected] dargi: socialuri mecnierebebi samecniero mimarTuleba: ekonomikasamecniero erTeulis xelmZRvaneli: emd, prof. ramaz abesaZesamecniero erTeulis personaluri Semadgenloba:

1. abesaZe ramaz – mTavari mecnieri TanamSromeli, emd, profesori 2. arevaZe nanuli – ganyofilebis gamge, akad. doqtori3. asaTiani rozeta – mecnieri konsultanti, emd, profesori4. berulava giorgi – ganyofilebis gamge, emd, profesori, mTavari mecnieri

TanamSromeli5. bibilaSvili nana – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori6. bregvaZe giorgi – mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori7. burduli vaxtang – ganyofilebis gamge, emd, mTavari mecnieri TanamSromeli8. gogoxia Temur _ mecnieri TanamSromeli9. davlaSeriZe natalia – mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori10.daTunaSvili lina – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori11.dvaliSvili lia – mecnieri TanamSromeli12.TaflaZe Tamar – mecnieri TanamSromeli13.TeTrauli cicino – mecnieri TanamSromeli14.kakulia eTer – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori15.kvaracxelia murman – ufrosi mecnieri TanamSromeli, emd, profesori16.kurataSvili alfred – ganyofilebis gamge, emd, profesori, mTavari mecnieri

TanamSromeli17.lazaraSvili Tea – ganyofilebis gamge, akad. doqtori18.melaSvili medea – mecnieri TanamSromeli19.naTelauri iza – ganyofilebis gamge, akad. doqtori20.nozaZe zurab – mecnieri TanamSromeli21.papava vladimer – mTavari mecnieri TanamSromeli, akademikosi22.reviSvili zurab – laboratoriis gamge, akad. doqtori23.sarCimelia roland – ufrosi mecnieri TanamSromeli, emd, profesori24.qavTaraZe Tengiz – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori25.qistauri nunu – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori

2

26.qvelaZe qeTevan – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori27.CxeiZe Tina – ufrosi mecnieri TanamSromeli, profesori28.cucqiriZe marine – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. doqtori29.xuskivaZe mamuka – ganyofilebis gamge, akad. doqtori30.javaxiSvili revazi – ufrosi mecnieri TanamSromeli, akad. Ddoqtori

saqarTvelos saxelmwifo biujetis dafinansebiT 2016 wlis gegmiT Sesrulebuli samecniero-kvleviTi proeqti

#proeqtis dasaxeleba me-cnierebis dargisa da sa-mecniero mimarTulebis miTiTebiT

proeqtis xelmZRvaneli proeqtis Semsruleblebi

1 Temis dasaxeleba ixileT qvemoTmecnierebis dargi: socialuri mecnierebebi samecniero mimarTuleba: ekonomika

ekonomikis mecnierebaTa doqtori, prof.

რamaz abesaZe

yvela samecniero ganyofileba

da mecnieri TanamSromeli

gardamavali (mravalwliani) kvleviTi proeqtis etapis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebis Sesaxeb vrceli anotacia (qarTul enaze)

2016 wels Sesrulda institutis Svidwliani (2015-2021) samecniero programis – „evro-integracia da inovaciuri ekonomikis formirebis problemebi saqarTvelo-Si“, meore gardamavali Tema:

evrokavSirisa da masSi Semavali qveynebis inovaciuri politika

kvlevis mizani: kvlevis mTavari mizani iyo evrokavSirisa da masSi Semavali qveynebis inovaciuri politikis TaviseburebaTa gamokvleva. saqarTvelos inovaciuri politikis dadebiTi da negatiuri mxareebis gamovlena evrokavSirisa da masSi Semavali qveynebis inovaciuri politikis fonze.

კვლევის ძირითადი შედეგები: გაანალიზებულია ევროკავშირის, ევროკავშირის ქვეყნების, აშშ-სა და იაპონიის საინოვაციო პოლიტიკა; გაანალიზებულია და გამოვლინილია საქართველოს საინოვაციო პოლიტიკის დადებითი და უარყოფთი მხარეები. კერძოდ, kvleviს amocanebis farglebSi გამოკვლეული iqna:

3

1. ევროკავშირის ერთიანი სამეცნიერო პოლიტიკა (ევროპის ერთიანი კვლევითი სისტემის (European Research Area – ERA შექმნა); მატერიალურ-ტექნიკური ბაზისა და ინფრასტრუქტურის განვითარება; ფუნდამენტური კვლევების სტიმულირება და ა. შ.)2. ინოვაციის ტრენდები ევროპაში (the Trend Chart on Innovation in Europe)3. ევროპული ინოვაციური ტაბლოიდები (the European Innovation Scoreboad)4. ევროკავშირის პოლიტიკა განათლების სფეროში (უწყვეტი განათლება და მისი პრინციპები, განათლების სახელმწიფო მხარდაჭერა და სხვ.)5. პარტნიორობის ახალი ფორმები კერძო ბიზნესს, მთავრობასა და აკადემიურ წრეებს შორის6. ევროკავშირის სამრეწველო პოლიტიკა 7. მცირე ბიზნესის განვითარების პოლიტიკა ევროკავშირში8. ევროკავშირის პოლიტიკა კვლევების კომერციალიზაციის დარგში9. ევროკავშირის სასოფლო-სამეურნეო ინოვაციური პოლიტიკა10. ევროკავშირში შემავალი ცალკეული ქვეყნების საინოვაციო პოლიტკა11. საქართველოს საინოვაციო პოლიტიკა

problema 1. evrokavSirisa da saqarTveloს inovaciuri politika (makroekonomikis ganyofileba. xelmZRvaneli akad. doqtori nanuli arevaZe) Temebi da Semsruleblebi:

1.1. evrokavSiris inovaciuri politika (prof. ramaz abesaZe) 1.2. postsabWoTa qveynebis inovaciuri politika (prof. ramaz abesaZe)1.2. koreis respublikis inovaciuri politika (akad doqt-bi nanuli arevaZe, nana

bibilaSvili)1.3. singapuris inovaciuri politikis Taviseburebebi (akad doqt. nanuli arevaZe)1.4. xorvatiis inovaciuri politika (cicino TeTrauli)

kvlevis ZiriTadi Sedegebi:

I. gamokvleulia evrokavSiris inovaciuri politika da dadgenilia evrokavSiris inovaciuri politikiსaTvis damaxasiaTebeli Semdegi Taviseburebebi:

1. evrokavSiris mier Tavidanve kursis aReba ekonomikis inovaciur ganviTarebaze, romelic misi mudmivi realuri zrunvis sagania da ara formaluri konstatacia. inovaciur ganviTarebaze evrokavSirSi uzarmazari saxsrebi ixarjeba centraluri biujetidan. danaxarjebi kvlevebsa da SemuSavebebze mSp-s 3%-ze metia.

2. Tavidanve moxda aRiareba, rom inovaciebis safuZveli aris ganaTleba da mec-niereba, amitom RonisZiebebis ganxorcieleba daiwyo ganaTlebisa da mecnierebis sferos modernizaciiT.

3. inovaciuri politika orientirebulia moTxovnaze da swored amis gaTvaliswinebiT xdeba programebisa da gegmebis Sedgena

4. mecnierebis CarTuloba yvela programaSi da gegmaSi. mecnierebi monawileoben inovaciuri procesis yvela etapze politikis gansazRvridan, gegmebis SეmuSave-bamde da mis ganxorcielebamde. mecnierebiT gajerebulia nebismieri inovaciuri saqmianoba.

4

5. inovaciur procesebSi CarTulni arian kompaniebi, maTi iniciativiT xorcieldeba msxvili programebi.

6. yvela Temis momzadeba xdeba gulmodgined, araerTi ganxilvis Sedegad da SeniSvnebis gaTvalisწinebiT.

7. swaleba da kvlevebi umaRles saswavleblebSi oriertirebulia mewarmeobasa da inovა-ciebze. studentebi iTviseben mewarmisa (inovatoris) da mkvlevaris unar-Cvevebs.

8. gansakuTrebuli moTxovnaa axalgazrdebis Cabmaze programebis ganxorcielebaSi9.evrokavSirSi Camoyalibebulia organuli kavSiri ganaTlebas, mecnierebas sax-

elmwifosa da ekonomikas (bizness) Soris. amis dasturia evropis inovaciebisa da teqnologiebis instituti, evropis teqnologiuri platformebi da mravali sxv.

10. evrokavSirSi Camoyalibebulia organuli kavSiri ganaTlebas, mecnierebas, sax-elmwifosa da ekonomikas (bizness) Soris.

II. gamokvleulia postsabWoTa qveynebis inovaciuri politika. gamovlenilia Semdegi Taviseburebebi:

1.Yyvela postsabWoTa qveyanaSi gacnobierebulia, rom inovaciuri ekonomikis mSeneblobis gareSe SeuZlebeli iqneba Tvisebrivi cvlilebebis ganxorcieleba adamianis saqmianobis nebismier sferoSi, bunebrivia, gansakuTrebiT, ekonomikaSi.

2.postsabWoTa qveynebidan am mimarTulebiT yvelam gadadga garkveuli nabiji, Tumca Sedegebi yvelgan erTnairi ar aris. magaliTad, litvam, latviam da estoneTma Se-Zles Sesabamisi inovaciuri politikis SemuSaveba, Seqmnes erovnuli inovaciuri sistema, gaxdnen evrokavSiris wevrebi da es sistema funqcionirebs evrokavSiris maRalganviTare-bul inovaciur sistemaSi. Ees ganapiroba iman, rom am qveynebma ekonomikur gan-viTarebas safuZveli Cauyares jer kidev sabWoTa kavSirSi arsebobis pirobebSi da Semdeg wlebSi kidev ufro gaaZlieres Zalisxmeva am mimarTulebiT. gasaTvaliswinebelia isic, rom es qveynebi axlos imyofebian ganviTarebul qveynebTan, romlebmac maT didi daxmareba aRmouCines ekonomikis ganviTarebis saqmeSi.

3.danarCeni 12 postsabWoTa qveynidan zogierTma Tavidanve aRiara inovaciuri ganviTarebis gza da SeimuSava inovaciuri politika (ruseTi, belorusia, ukraina, yazaxeTi, moldaveTi), zogierTis winaSe damoukideblobis pirvel wlebSi idga gadarCenis problema da gadasaWreli hqonda amasTan dakavSirebuli problemebi, amitom inovaciur gan-viTarebaze fiqri mogvianebiT daiwyes, magram sakmao warmatebebs miaRwies (somx-eTi, yirgizeTi), nawili ki, miuxedavad calkeul sferoebSi inovaciebis ganxorcielebisa, axla ayalibebs inovaciuri ganviTarebis samarTlebriv bazas (azerbaijani, TurqmeneTi, saqarTvelo, tajikeTi, uzbekeTi).

4.miuxedavad gansxvavebulobisa, postsabWoTa qveynebs gaaCnia erTnairi prob-lemebic, kerZod: sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg TiTqmis yvelgan adgili hqonda ekonomikur daqveiTebas, ramac gamoiwvia arsebuli inovaciuri sistemis degradacia (samecniero potencialis daqveiTeba, mecnierebis materialur-teqnikuri bazis moSla, sax-elmwifos mxridan mecnierebisa da gamomgoneblobis stimulirebis daqveiTeba da a. S.). garda amisa, sabazro ekonomikaze gadasvlam moiTxova axali midgomebi inovaciuri procesebis ganxorcielebisadmi. Aam gzaze ki rogorc obieqturi, ise subieqturi mizezebis Sedegad mTavrobebis mier droulad ver ganxorcielda Sesabamisi gardaqmnebi. gansakuTrebiT cudi mdgomareobaa regionebSi. amitom, amJamad arsebuli situacia moiTxovs: inovaciuri politikis kidev ufro daxvewas, inovaciuri sistemebis axali ele-

5

mentebiT Sevsebasa da am elementTa Soris kavSirebis gaZlierebas (saxelmwifos, mec-nierebasa da bizness Soris, raTa Seuferxeblad ganxorcieldes cikli – mecniereba-gamogoneba-inovacia); saxelmwifos mxridan inovaciuri berketebis efeqtian amoqmede-bas; regionuli inovaciuri politikis gaZlierebas da sxv.

5. is, rac postkomunisturi qveynebisaTvis aseve saerToa, aris is, rom arc erT maT-gans ar aqvs sakuTar kvlevebze dafuZnebuli inovaciuri sistema, dReisaTvis ZiriTadad adgili aqvs inovaciebis imports da albaT es procesi sakmaod didxans gagrZeldeba, bune-brivia, es dro gansxvavebuli iqneba qveynebis mixedviT. am mxriv upiratesoba aqvs ruseTs, vinaidan igi flobs resursebis did potencials (igulisxmeba bunebrivi, samecniero, adamianiseuli, teqnologiuri, finansuri da sxv.).

6.erT-erTi Tavisebureba postsabWoTa qveynebisaTvis (garda litvis, latviis, saqarTvelosa da estoneTisa) inovaciis sferoSi aris is, rom isini TanamSromloben dsT-s farglebSi. 2011 wels miRebuli iqna dokumenti “dsT-s monawile saxelmwifoTa Soris ino-vaciuri TanamSromlobis saerTaSoriso programa”, romlis mizania, monawile qveyanebSi Seiqmnas globaluri konkurentunarianobis pirobebi. mTavari amocana ki – Seiqmnas sax-elmwifoTaSorisi inovaciuri sivrce, romelic gaaerTianebs nacionalur inovaciur sistemaTa SesaZleblobebs1.

III. ganxilulia inovaciuri politikis SemuSavebisa da realizaciis dinamikis Tavise-burebebi samxreT koreaSi 1962-2015 wlebSi, romelic xorcieldeboda sax-elmwifosa da kerZo seqtoris erTiani Zalisxmevis safuZvelze. gaanalizebulia `cod-nis ekonomikis~ sakvanZo dargebis ganviTarebis ZiriTadi mimarTulebebi axali ekonomikuri politikis CarCoebSi samecniero-kvleviT da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebis (sksss) ganviTarebis safuZvelze. daxasiaTebulia warmatebis gan-mapirobebeli ZiriTadi faqtorebi da miRweuli Sedegebi.

IV. gaanalizebulia singapuris inovaciuri politika, misi Taviseburebebi da ganviTarebis etapebi, naCvenebia, rom damoukideblobis aRiarebidan ganvlili 50 wlis ganmavlobaSi qveyanaSi ganxorcielebuli inovaciuri ekonomikuri politikis wyalobiT aziis uRaribesi qveynidan singapuri gadaiqca erT-erT yvelaze warmatebul, ayvavebul da mowesrigebul qveynad msoflioSi, romlis roli da mniSvneloba momavalSi SesaZloa kidev ufro gaizardos.

V. gamokvleulia xorvatiis respublikis ekonomikuri ganviTarebis strategia da Taviseburebebi, agreTve inovaciebis roli da mniSvneloba ekonomikaSi. gaanalizebulia qveynis ganviTarebis gzebi da meTodebi, romliTac xorvatiam miaRwia ekonomikur winsvlas da Rirseuli adgili daimkvidra did evropul ojaxSi.

problema 2. inovaciuri politikis Teoriuli problemebi(ekonomikuri Teoriis ganyofileba. xelmZRvaneli: profesori alfred kurataSvili)

Temebi da Semsruleblebi:

2.1. retroekonomikidan inovaciur ekonomikaze gadasvlis perspeqtivebi saqarTvelos 1 Межгосударственная программа инновационного сотрудничества государств – участников СНГ на период до 2020 годаhttp://cis.minsk.by/page.php?id=19142&fw=true

6

evraziuli integraciis SemTxvevaSi (akademikosi vladimer papava)2.2. saxelmwifos inovaciuri politikis Teoriuli safuZvlebi (profesori alfred

kurataSvili)2.3. ungreTis inovaciuri politika da misi ganxorcielebis instrumentebi

evrokavSiris inovaciuri ganviTarebis indikatorebi da maCveneblebi (revaz java-xiSvili)

2.4. amerikis SeerTebuli Statebisa da iaponiis inovaciuri politika (murman kvaracxelia)

2.5. poloneTis inovaciuri politika (nata davlaSeriZe)

kvlevis ZiriTadi Sedegebi: kvlevis mizani.

samecniero naSromis mizania xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli sazogadoebisa da saxelmwifos efeqtiani funqcionirebis inovaciuri politika. samecniero naSromis mTavari amocanaa xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli sazogadoebisa da saxelmwifos efeqtiani funqcionirebis inovaciuri politikis Teoriuli safuZvlebis SemuSaveba. kvlevis ZiriTadi Sedegebi: I. gamokvleulia retroekonomikis arsi da misi warmoSobis faqtorebi. es faqtorebia:

1. inteleqtualuri sakuTrebis dacva, rac zRudavs axali teqnologiuri codnis gavrcelebas, mis xelmisawvdomobas da, Sesabamisad, zrdis am teqnologiebis arasanqcirebuli kopirebisa da aseve arasanqcirebuli reinJiniringis safrTxes.

2. ekonomikis monopolizacia _ roca monopoliebi axal teqnologiebze patentebs Seisyidian ara im mizniT, rom isini met-naklebad operatiul reJimSi gamoiyenon, aramed imisaTvis, rom sxvam ar gamoiyenos da Tavad, SesaZloa, mogvianebiT (Tuki amas saWirod miiCneven) gamoiyenon.

3. saerTaSoriso konkurenciis liderebis qceva, romlebic, rogorc wesi, ar yidian msoflios saukeTeso bolo Taobis teqnologiebs.

4. ganaTlebis dabali done _ roca saTanado donis ganaTlebuli kadrebis ararsebobis gamo praqtikulad SeuZlebelia informaciis Tundac Ria arxebiT gamoyeneba.II. gamokvleulia saxelmwifos inovaciuri politikis Teoriuli safuZvlebi.

kerZod, socialuri miznis filosofia _ ganxilulia rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis Teoriul-meTodologiuri safuZveli. xalxis interesebis uzenaesobis Teoria _ ganxilulia rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis ganmsazRvreli Teoriuli safuZveli. Tanamdebobis pirTa uflebebisa da pasuxismgeblobis balansirebis Teoria ki _ ganxilulia rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis aucilebeli Teoriuli safuZveli. III. gamokvleulia ungreTis inovaciuri politika. am politikis strategiuli

mimarTulebebia: satransporto manqanaTmSeneblobis, misi infrastruqturisa da

7

logistikis swrafi ganviTareba; farmacevtikis, samedicino momsaxurebisa da ganaTlebis sistemis Semdgomi srulyofa; informatikis, gamoTvliTi teqnikisa da maTTan dakavSirebuli momijnave warmoebisa da infrastruqturis winmswrebi ganviTareba; tradiciuli da alternatiuli energetikis, energodamzogi warmoebisa da garemos dacvis progresuli meTodebis farTod danergva da am mizniT samecniero-kvleviTi da sacdel-sakonstruqtoro damuSavebebis gafarToeba da srulyofa.

naSromSi gaanalizebulia mcire da saSualo biznesis ganviTarebis saxelmwifo mxardaWeris RonisZiebebi, inovaciuri politikis ganxorcielebis ekonomikuri berketebi da instrumentebi. qveyanaSi inovaciuri saqmianobis saerTo xelmZRvanelobas da koordinacias asrulebs ganviTarebis erovnuli komiteti, romelsac uSualod mTavrobis Tavmjdomare xelmZRvanelobs. inovaciuri politikis ZiriTadi mimarTulebebisa da misi regulirebis meqanizmebis SemuSaveba ki ekisreba erovnuli ekonomikis saministros.ungreTis inovaciur ganviTarebaSi gansakuTrebiT didia sauniversiteto centrebisa da mecnierebaTa akademiis mniSvneloba, romlebic gadamwyvet rols asruleben fundamenturi gamokvlevebisa da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebis organizaciaSi. naSromSi detaluradaa gamokvleuli inovaciuri saqmianobis marTvis, sakanonmdeblo-normatiuli bazisa da dafinansebis srulyofis problemebi. kvlevis Sedegad gakeTebulia daskvna, rom ungreTSi mTavari yuradReba unda daeTmos iseTi prioritetuli mimarTulebebis programul dafinansebas, rogoricaa: qveyanaSi saxelmwifo reformebis ganxorcieleba, eleqtronuli mTavrobis ganviTareba, mdgradi ekonomikuri ganviTarebis uzrunvelyofa, regionuli ekonomikuri politikis efeqtianobis amaRleba, socialuri infrastruqturis modernizacia.IV. გამოკვლეულია ამერიკის შეერთებული შტატებისა და იაპონიის ინოვაციური პოლიტიკის საკითხები თანამედროვე ეტაპზე. ავტორის აზრით, აქ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მეცნიერულ-ტექნოლოგიური რევოლუციის უახლესი მიღწევების შექმნა და დანერგვა საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვადასხვა სფეროში. სწორედ ამან შეუწყო ხელი მაღალი ტექნოლოგიების შექმნასა და პოსტინდუსტრიული ეპოქის ჩამოყალიბებას.V. gamokvleulia პოლონეთის inovaciuri politika. პოლონეთი განეკუთვნება აუტსაიდერ ქვეყნებს ევროპის ინოვაციურ რუკაზე. ამ მიზეზის გამო, 2010 წლიდან პოლონეთში დაიწყო გრძელვადიანი რეფორმა სამეცნიერო-ტექნოლოგიურ სფეროში. ამას თან სდევდა ზოგიერთი ცვლილებაც უმაღლესი განათლების სისტემაში, რომელიც მიმართული იყო მეცნიერების მართვის დეცენტრალიზაციაზე, აგრეთვე კომერციულად მნიშველოვან პროექტებზე მომუშავე ბიზნესსაზოგადოებასა და სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტებს შორის კოოპერაციის ამაღლებაზე. პოლონეთის სახელმწიფო ინსტიტუტების მიერ ინოვაციური პოლიტიკის რეალიზაციის ძირითად პროგრამებსა და მოვლენებს შორის უპირველესად უნდა აღინიშნოს „საპასუხისმგებლო განვითარების საკეთილდღეო გეგმა“, რომელსაც აგრეთვე უწოდებენ მორავეცკის გეგმას, მისი ავტორის _ ეკონომიკური განვითარების მინისტრის რადეშ მორავეცკის გვარის მიხედვით, რამაც უზრუნველყო ინოვაციის დონის მნიშვნელოვან ამაღლება პოლონეთში. პოლონეთის მთავრობამ ეს გეგმა 2016 წლის 16 თებერვალს მიიღო და იგი წარმოადგენს მომავალში ქვეყნების ეკონომიკური განვითარების

8

დაბალანსებულ მოდელსა და სტრატეგიას. გეგმის მთავარი მიზანია პოლონეთის კომპანიების, მათი მწარმოებლობის განვითარების მხარდაჭერა, საგარეო გავლენის გაფართოება და მთლიანად ქვეყნის თანაბარი განვითარება, მეტი ინვესტორები და ინვესტორებზე დანახარჯების გაზრდა, მეცნიერებისა და ბიზნესის ინტენსიური თანამშრომლობა, მშპ-ს ზრდა იმავდროული მაღალი ხარისხით, კომპანიების მუშაობის გამარტივება და ეკონომიკის პოპულარიზაცია. ამ და სხვა ღონისძიებებმა საშუალება მისცეს პოლონეთს, უკვე ამ წელს მნიშვნელოვნად გაეუმჯობესებინა თავისი მაჩვენებლები და გლობალურ ინოვაციურ ინდექსებში 2015 წელს 45-ე ადგილიდან (46ქულა) ასულიყო 39-ზე (შვიდი პუნქტით) 128 ქვეყანას შორის, და 100 შესაძლო პუნქტიდან მიეღო 44,2 ქულა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ პოლონეთის სახელმწიფო ინსტიტუტების და პროგრამების მიერ ინოვაციური პოლიტიკის უზრუნველყოფის გამოცდილების ანალიზი შესაძლებლობას მოგვცემს საქართველოშიც გამოვიყენოთ მისი მეტ-ნაკლებად დადებითი ელემენტები.

problema 3. evrokavSiris inovaciuri politikis seqtoruli problemebi

(seqtoruli da regionuli ekonomikis ganyofileba. xelmZRv. emd, vaxtang burduli) Temebi da Semsruleblebi:

3.1 dargobrivi struqturuli (samrewvelo) politika, sawarmoTa politika da maTi finansuri uzrunvelyofis principebi evrointegraciis pirobebSi (emd, vaxtang burduli)

3.2. belgiis inovaciuri politika (akad. doqt. gia bregvaZe) 3.4. evrokavSiris inovaciuri politika turizmis dargSi (akad. doqt. qeTevan qvelaZe)3.5. italiis respublikis inovaciuri politika (akad. doqt. qeTevan qvelaZe)

kvlevis mizani: evrokavSiris qveynebis inovaciuri dargobrivi struqturuli politikis meqanizmebis (strategiebi da instrumentebi) Seswavla da sistematizacia. amis safuZvelze Sesabamisi rekomedaciebis SemuSaveba evrokavSiris qveynebSi arsebul regulaciebTan daaxloebis aucileblobis mxedvelobaSi miRebiT.

kvlevis ZiriTadi Sedegebi:I. gamokvleuli da sistematizebulia dargobrivi struqturuli (samrewvelo)

politikisa da sawarmoebis politikis realizaciis principebi. evrokavSirTan saqarTvelos asociaciis SeTanxmebis Sesabamisi debulebebis gaTvaliswinebiT mocemulia dargobrivi struqturuli politikis strategiis SemuSavebisa da misi sagadasaxado-sabiujeto regulirebis zogadi principebi. gansakuTrebuli yuradReba eTmoba ganviTarebis saxelmwifo da kerZo institutebis srulyofis sakiTxs, romelic mimarTulia realuri warmoebis dargebSi investiciebis uzrunvelyofis safinanso meqanizmebis gaumjobesebaze.

kerZod, naCvenebia, rom axali sawarmoebis mSeneblobis investirebaSi ucxouri kapitalis gadaWarbebuli mozidva, am procesSi erovnuli biznesis arasakmao aqtiurobis pirobebSi, negatiur gavlenas axdens makroekonomikur

9

parametrebze. amasTan dakavSirebiT naSromSi SemoTavazebulia ganviTarebis safinanso institutebis (fondebis, bankebis) reformirebisa (upirveles yovlisa erovnuli kapitalis safinanso resursebis mobilizaciis meqanizmebis gaumjobesebis xarjze) da, aseve, safinanso-samrewvelo jgufebis (fsj) Seqmnis gzebi, im mizniT rom moxdes erovnuli kapitalis monawileobis aqtivizacia ekonomikis prioritetul seqtorebsa da qveseqtorebSi axali sawarmoebis Seqmnis saqmeSi.

saqarTveloSi sasoflo-sameurneo warmoebis gamococxlebis mizniT dasaxuli da dasabuTebulia saxelmwifo regulirebisa da bizneskoordinaciis meqanizmebis srulyofis gzebi qveynis sasursaTo usafrTxoebis uzrunvelyofis dargebis (soflis meurneobis, kvebis mrewvelobis, teqnologiuri momsaxurebisa da sxva momsaxure dargebi) konteqstSi da, aseve, soflis meurneobisa da msubuqi mrewvelobis momijnave dargebis konteqstSi.

ganxorcielebulia saqarTvelos regionebis ekonomikuri mdgomareobis analizi, romelmac gamoavlina mosaxleobis erT sulze gaangariSebuli mTliani regionuli produqtis maCveneblis mixedviT saqarTvelos regionebis CamorCeniloba ruseTisa da ukrainis regionebis anაlogiur maCveneblebisagan da, aseve _ saqarTvelos regionebs Soris ekonomikuri aqtiurobis araTanabarzomiereba, mrewvelobisa da saqmianobis zogierTi sxva saxeebis ganviTarebis dabali done saqarTvelos rig regionSi. aseve gamovlenilia erT dasaqmebulze gaangariSebuli damatebuli Rirebulebis maCveneblis dabali done saqmianobis ZiriTadi saxeebis WrilSi. dasaxulia regionebSi ekonomikuri situaciis gaumjobesebis ZiriTadi mimarTulebebi oTxi blokis WrilSi: gaumjobeseba axali sawarmoebis da organizaciebis Seqmnis xarjze; gaumjobeseba produqtulobis zrdis xarjze; gaumjobeseba produqciis xarisxis amaRlebisa da Tanamedrove standartebze orientaciis xarjze; gaumjobeseba warmoebis Tanamedrove organizaciis xarjze.

ganxilulia saqarTvelos ekonomikis TviTkmarobis donis amaRlebis problemebi misi dargobrivi struqturis gaumjobesebis, diverსifikaciis, eqsportis moculobis zrdisa da importCanacvlebiTi warmoebis masStabebis zrdis safuZvelze. amasTan dakavSirebiT ikvleva struqturuli efeqtis cnebis gageba (upiratesad misi struqturul-dargobrivi aspeqtebis) da misi Sefasebis xerxebi, romelTa Soris mTavar rols TamaSobs ekonomikis TviTkmarobis donis Sefaseba. gamokvleulia ekonomikis TviTkmarobis done gamsxvilebuli dargobrivi jgufebis WrilSi da amis safuZvelze SemoTavazebulia saqarTvelos dargobrivi struqturis gaumjobesebis mimarTulebebi (prioritetuli dargebis gamswrebi zrdis gziT).

msoflios ganviTarebis Tanamedrove periodSi erT-erT ZiriTad tendencias warmoadgens momsaxurebis sferos swrafi tempiT zrda. amasTan dakavSirebiT ganxilulia misi specifikuri maxasiaTeblebi, saxeobebi da am saxeobaTa jgufebis saerTaSoriso klasifikacia. gaanalizebulia saqarTveloSi momsaxurebis saxeobaTa TiToeuli jgufi. aseve ganxilulia momsaxurebis sferos Semdgomi srulyofisa da saqarTvelos ekonomikis ganviTarebaze misi gavlenis ZiriTadi faqtorebi, gzebi, perspeqtivebi.

10

saqarTveloSi turizmis seqtoris ganviTareba damokidebulia im inovaciuri teqnologiebis SemuSavebasa da danergvaze, romlebic mimarTulia klientebis momsaxurebis uzrunvelyofaze da turistuli servisuli SesaZleblobebis gafarToebisaken. amasTan dakavSirebiT ganxilulia turistuli inovaciebisa da inovaciuri teqnologiebis is ZiriTadi mimarTulebebi, romelTa ganviTarebis xelSewyobis SemTxvevevSi saqarTvelos miecema SesaZlebloba, msoflio turistul bazarze waradginos maRalkonkurentunariani turistuli produqti da turistuli momsaxureba. aseve ganxilulia saqarTvelos inovaciuri teqnologiuri ganviTarebis dRevandeli mdgomareobis zogierTი aspeqti da dasaxuli da dasაbuTebuliა maTi ganviTarebis perspeqtivebi.

mimoxilulia miwis resursis dRevandeli mdgomareoba da is mTavari problemebi, romlebic aucileblad mxedvelobaSia misaRebi: qveynis savargulebis umetesoba deflacias ganicdis, niadagis nayofieri fena dehuminizebulia. darRveulia Teslbrunva da agroteqmomsaxureba. brunvaSi axali miwebis CarTvis miuxedavad saxnavi miwebis farTobebi sul ufro da ufro mcirdeba. gaanalizebulia amis gamomwvevi mTavari mizezebi _ miwis reformis xarvezebiT Catareba, sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebis arasasoflo-sameurneo daniSnulebiT gamoyeneba, miwebis damlaSeba, gaudabnoeba, erozia, daWaobeba, da a.S., ris winaaRmdegac saWiro RonisZiebebi ar tardeba. ganxilulia agreTve mTavrobis mier soflis meurneobis dasaxmareblad inicirebuli proeqtebi.

II. gamokvleulia evrokavSiris erT-erTi damfuZnebeli wevri-qveynis _ italiis ekonomikis inovaciuri politikis ganviTarebis ZiriTadi aspeqtebi. Seswavlilia da sistematizebulia saxelmwifo inovaciuri politikis ZiriTadi strategiebi, qveynis inovaciuri sistemis ganviTarebis modeli, erovnuli inovaciuri sistemebis marTvis meTodebi, marTvis struqturuli formebi. aseve ganxilulia italiis saxelmwifo inovaciuri programebi da maTi roli qveynis ekonomikis ganviTarebaSi. aqve mimoxiluli da sistematizebulia saganmanaTleblo, samecniero-kvleviTi bazis saqmianobis dafinansebis fondebis farTo speqtri, romelic aucilebelia sawarmoo teqnologiebis ganviTarebisaTvis da italiis erovnuli samecniero-kvleviTi da inovaciuri sistemis adgilisa da rolis gasaZliereblad evrokavSiris CarCo-programebSi. ganxilulia sxvadasxva sakanonmdeblo, sapatento-salicenzio kanonzomierebani da sagadasaxado privilegiebi inovaciuri saqმianobis dros.

II. gamokvleulia evrokavSiris inovaciuri politika turizmis dargSi. Seswavlili da sistematizebulia evrokavSiris turizmis inovaciuri politikisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi struqturuli maxasiaTeblebi, ekonomikuri maCveneblebi, ganviTarebis ekonomikuri faqtorebi da strategiebi. aseve gamoyofilia turizmis dargis ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi, tendenciebi da is inovaciuri turistuli mimarTulebebi, romelTa ganviTarebis xelSewyoba mniSvnelovan rols asrulebs evrokavSiris turistuli inovaciuri politikis srulyofaSi.

III. gamokvleulia belgiis inovaviuri politika. ბელგიაში ინოვაციური განვითარების ძირითადი ტენდენცია გამოიხატება რეგიონებზე დიდი მოცულობის უფლებების გადაცემაში: შექმნილია ბიზნესისა და ინოვაციის კლასტერი-რეგიონული ცენტრები, რომელთაგან

11

თითოეული უნდა მოემსახუროს 20 ახალ საწარმოს. ამის მაგალითს წარმოადგენს ბიზნესისა და ინოვაციის ცენტრი “Innotek” ანტვერპენის პროვინციაში (ფლანდრა) ამ ცენტრის შექმნის მიზანია სტიმულირება გაუწიოს განვითარებას. ცენტრის ნომინალურ წევრებს წარმოადგენენ მსხვილი საწარმოები, სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრები და ინსტიტუტები, სამთავრობო სტრუქტურები, საზოგადოებრივი კომერციული და არაკომერციული ოგრანიზაციები, კემპენის უნივერსიტეტი.

„Innotek“ არის ევროპული ქსელის წევრი, რომელშიც შედის 160 ინოვაციის და ბიზნესის ცენტრი (Bic, Ebn’Europen Busines Network) ეს საშუალებას იძლევა, შენარჩუნებულ იქნეს შესრულებული სამუშაოს მაღალი ხარისხი, ჰქონდეთ ფართო კონტექტები სხვა ევროპული ქვეყნების ტექნოლოგიების ტრანსფერების შესასრულებლად ინფორმაციის გაცვლისთვის. მონაწილეობა მიიღონ ევროკავშირის საერთაშორისო პროექტებში.

ეს ცენტრი დაკავებულია უახლესი ინოვაციური პროექტების დანერგვით, იძლევა ახალი გამოგონებების ტექნიკურ-ეკონომიკურ დასაბუთებებს, ეხმარება საწარმოებს პარტნიორების მოძიებაშ, ახალ პროექტებში მონაწილეობისათვის და ხელს უწყობს ახალი დაფინანსების მოძიებას. მაგალითად “Innotek” ახორციელებს ისეთ პროექტებს, როგორიცაა ენერგეტიკის ახალი წყაროების დანერგვა მშენებლობაში (შენობა მზის ენერგიის წყაროს გამოყენებით), გამაფრთხილებელი და სასიგნალო სისტემების, ციფრული ტელევიზია და სხვა. ძირითადი მეცნიერული კვლევები ამ ცენტრში ხორციელდება კემპენის უნივერსიტეტის მიერ. წინა პლანზეა წამოწეული გამოყენებით სფეროებში კვლევები. გამოყოფილია 10 მიმართულება: ენერგორესურსების მართვა, ეკოლოგია, გარემოს დაცვა, ბიომედიცინა, კვების მრეწველობა, ინფორმაციული ტექნოლოგიები, სოციალური უზრუნველყოფა და მისი ეკონომიკური ასპექტები, გეონტოლოგია და სხვა. მთელი მეცნიერული კვლევები თავმოყრილია იმ პროექტის ირგვლივ, რომლებიც იღებენ დაფინანსებებს სპეციალიზებული სახელმწიფო ფონდებიდან (მათ შორის ევროკავშირიდან) ან ბიზნესსტრუქტურებიდან (მათ შორის მსხვილ სამრეწველო საწარმოებიდან) რომლებიც დაინტერესებული არიან ინოვაციებით.

ყველა ინოვაციური სტრუქტურა ბელგიისა, ინოვაციისა და ბიზნესის ცენტრის ჩათვლით, მიეკუთვნება წარმოებაზე ორიენტირებულ სტრუქტურებს.

problema 4. evrokavSiris samewarmeo politika(biznesis kvlevis ganyofileba. xelmZRvaneli prof. giorgi berulava)

Temebi da Semsruleblebi: 4.1. ევროკავშირის სამეწარმეო პოლიტიკა (prof. giorgi berulava, akad. doqt.

Teimuraz gogoxia) 4.2. ინოვაციური მცირე ბიზნესის მხარდაჭერის პოლიტიკა evrokavSirSi

(akad. doqt. eTer kakulia)4.6. evrointegraciis procesSi sloveniis samewarmeo sistemis ganviTarebis

aspeqtebi (akad. doqt. marine cucqiriZe)

12

კვლევის mizაni naSromis ZiრiTad mizაns warmoadgens evrokavSiris samewarmeo politikis შესწავლა და მთავარი prioritetebis dadgena.კვლევის SedegebiI. dadgeniლia evrokavSiris samewarmeo politikis priritetebi: samewarmeo ganaTleba da treningi; mewarmeebisaTvis xelsayრeli garemos Camoyalibeba; samewarmeo kulturis ganviთareba da axali Taobis mewაrmis Seqmna.kvlevis Sedegebi ასeვe cxadyofs, rom evrokavSiris samewarmeo sferoSi araxelsayreli situaciis ZiriTadi mizezebi SeiZleba Camoyalibdes Semdegnairad:

• araadeკvaturi da aradamakmayofilebeli ganaTleba;• kreditebisa da bazrebis xelmisawvdomobasTan dakavSirebuli sirTuleebi;• biznesisa da administraciuli procedurebis gardaqmnebTan dakavSirebuli

sirTuleebi;• mcire biznesis Taviseburebebis ugulebelyofa, gansakuTrebiT, mikro-biz-

nesis;• mewarmeobis mimarT arasaTanado kulturuli damokidebuleba.

II.. ნაშრომში ასევე შესწავლილია: მცირე და საშუალო ინოვაციური საწარმოების განსაზღვრის კრტერიუმები; მცირე და საშუალო ბიზნესთან მიმართებაში ლისაბონის სტრატეგიის მნიშვნელობა: „მცირე ბიზნესის აქტი“. განხილულია მცირე ინოვაციური საწარმოების მხარდაჭერის აშშ-ს, ევროპისა და იაპონიის გამოცდილება.

კვლევის შედეგად გაკეთებულია დასკვნები ინოვაციური მცირე ბიზნესის მხარდაჭერის ევროპული გამოცდილების გაზიარების და ევროკავშირის მხრიდან ამ მიმართულებით საქართველოსთვის გათვალისწინებული ფინანსური და არაფინანსური პროგრამების უდანაკარგო, სწორი და დროული ათვისების მექანიზმის შემუშავების აუცილებლობაზე.III. გამოკვლეულია სლოვენიის სამეწარმეო სისტემის განვითარების გამოცდილება

statiaSi gaanalizebulia sloveniis biznesis da misi samewarmeo sistemis ganviTarebis ZiriTadi aspeqti, ganxilulia sawarmos integraciis Sedegebis aqtualuri sakiTxebi. evrokavSiris mewarmeobis ganviTarebis procesis pirobebSi mocemulia biznessistemis, misi seqtorebis aspeqtebis maxasiaTeblebi da gavlena evrointegraciis procesze sloveniaSi. IV. ganxilulia CexeTis respublikis inovaciuri politikis ganviTarebisa da stimulirebisaTvis arsebuli formebi da saWiro RonisZiebebi, saxelmwifo programebi samecniero kvlevebis mxardasaWerad, ucxouri investiciebis mozidvis mizniT da aseve saxelmwifos roli qveynis inovaciuri ganviTarebis ZiriTadi strategiis dasaxvis saqmeSi. aseve gaanalizebulia CexeTis ekonomikis zogierTi mniSvnelovani maCvenebeli da amis mixedviT warmodgenilia CexeTis adgili evrokavSiris wevr qveyanaTa Soris. agreTve moყვanilia bolo periodSi saerTaSoriso organizaciebis mier yovelwliurad warmoebuli indeqsaciis Sedegebi da maT mier CexeTis respublikisadmi miniWebulი Sefasebebi.

13

problema 5. evrokavSiris inovaciuri politikis finansuri berketebi(finansebisa da sabanko saqmis ganyofileba. xelmZRvaneli Tea lazaraSvili)


5.1. evrokavSiris inovaciuri politikis finansuri berketebi (akad. doqt.Tea lazaraSvili, mec. Tan. m. melaSvili)

5.2. CexeTis respublikis inovaciuri politika (mec. Tanam. mediko melaSvili)5.3. erovnuli ekonomikebis ganviTarebis dominanturi mimarTulebebi

evrokavSiris qveynebSi (akad. doqt. giorgi sigua)kvlevis mizani: kvlevis mizans warmoadgens evrokavSiris inovaciuri politikis finansurი berketebis gamovlena da Taviseburebebis Seswavla.კვლევის Sedegebi:

I. gamovlenilia is ZiriTadi finansuri meqanizmebi, romlebic gamoiyeneba inovaciebis ganxorcielebisaTvis. evrokavSiris finansuri saxsrebi gamoiyofa: teqnologiebis gavrcelebuli sainovacio centrebisa da saagentoebis Seqmnaze; maRalteqnologiuri sawarmoebis ganviTarebisaTvis teritoriebis infrastruqturuli uzrunvelyofis gaumjobesebaze; maRalteqnologiuri firmebis finansur stimulirebaze; inovaciebis xelSemwyobi specialuri finansuri fondebis Seqmnaze; samecniero-teqnikuri parkebis Seqmnaze universitetebisa da samecniero-kvleviTi instittebis bazaze; venCuruli fondebisa da organizaciebis Seqmnaze; maRalteqnologiuri teritoriul-dargobrivi klasterebis formirebis miznobriv programebze; biznes-ikubatorebis Seqmnaze. finansuri institutebis ZiriTad rolSi gvevlinebian evropis sainvesticio banki (EIB) da evropis sainvesticio fondi (EIF), romelTac sakvanZo roli ekuTvniT biznesis mxardasaWerad axali finansuri instrumentebis ganviTarebaSi, evrokavSiris finansuri instrumentebi rigi TaviseburebebiT xasiaTdeba: igi dabrunebadia, misi ganaxleba SesaZlebelia, damatebiTi resursebis mobilizebis saSualebas iZleva, SesaZlebelia misi gamoyeneba kombinirebulad.

evrokavSiris mimdinare yvelaze masStaburi bolo proeqtia “horizonti 2020”, romelic 2013 wlis dekemberSi daiwyo, es proeqti warmoadgens CarCo programas kvlevebisa da inovaciebis mxardaWerisaTvis. am programis biujeti 2014-2020 wlebisaTvis 80 mlrd evros Seadgens. es proeqti martivia da yvelasaTvis xelmisawvdomia, masSi Sedis 18 Tematuri seqcia, romelTagan aRsaniSnavia mcire da saSualo biznesis mxardaWeris instrumentebi da agreTve sarisko finansebze wvdoma. kerZod, es proeqti exeba maRalinovaciuri potencialis mqone mcire da saSualo sawarmoebis finansur mxardaWeras

naSromi eZRvneba nebismieri erovnuli ekonomikis zrdis iseT umniSvnelovanes faqtors, rogoricaa teqnikuri progresi, inovaciebi, romelsac evrokavSiri ukve sakmaod didi xania gansakuTrebul yuradRebas uTmobs, risi dasturia 2000 wels lisabonSi Catarebuli samiti, sadac evrokavSirma misi wevri qveynebisaTvis aiRo

14

kursi konkurentunariani inovaciuri ekonomikis Seqmnisaken.II. გამოკვლეულია CexeTis respublikis inovaciuri politikiა. Sewsavlilia

inovaciuri ganviTarebis stimulirebis arsebuli formebi da saWiro RonisZiebebi, saxelmwifo programebi samecniero kvlevebis mxardasaWerad, ucxouri investiciebis mozidvis mizniT da aseve saxelmwifos roli qveynis inovaciuri ganviTarebis ZiriTadi strategiis dasaxvis saqmeSi. aseve gaanalizebulia CexeTis ekonomikis zogierTi mniSvnelovani maCvenebeli da amis mixedviT warmodgenilia CexeTis adgili evrokavSiris wevr qveyanaTa Soris. agreTve motanilia bolo periodSi saerTaSoriso organizaciebis mier yovelwliurad warmoebuli indeqsaciis Sedegebi da maT mier CexeTis respublikisadmi miniWebuli Sefasebebi.

III. naCvenebia rom XX saukunis bolo meoTxedidan dRemde evrokavSiris qveynebSi ekonomikis zrdis ZiriTadi wyaro teqnologiuri inovaciebis danergva gaxda. informaciulma epoqam warmoSva axali tipis konkurentunariani korporaciebi, romelTa materialuri aqtivebi Zalian mcirea.

problema 6. evrokavSiris inovaciuri sagareo ekonomikuri politika(saerTaSoriso-ekonomikur urTierTobaTa ganyofileba. xlmZvanl)

Temebi da Semsruleblebi::6.1 ევროკავშირის ინოვაციური საგარეო ეკონომიკური პოლიტიკა და საქართველოს

საგარეო ეკონომიკური პრიორიტეტები (akad. doqt. iza naTelauri, prof. roland sarCimelia, Tamar TaflaZe)

6.3. fineTis respublikis inovaciuri politika (nუnუ ქიstaური)კვლევის Sedegebi: I. გაანალიზებულია ევროკავშირის საგარეო ეკონომიკური პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებები 2020 წლამდე პერიოდისათვის. ყურადღება გამახვილებულია ქვეყნებზე, რომლებშიც მსოფლიო ბანკის მონაცემებით, ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავალი არის საშუალოზე დაბალი. ასეთ ქვეყნებს შორის არის საქართველო. ევროკავშირთან მიმართებაში, საქართველოსთვის წარმოჩინებულია საგარეო ეკონომიკური კავშირების ინოვაციური მიმართულებები და პრიორიტეტები.

ევროკავშირთან ახალი ურთიერთობები, თანამშრომლობის ახალი რეჟიმი, ჩვენი ეროვნული კანონმდებლობის მისადაგება ევროკავშირის სამართლებრივ სისტემასთან, ევროპული სტანდარტების დაცვის მცდელობა გამოიწვევს ინოვაციურ ცვლილებებს საქართველოს საგარეო ეკონომიკურ ურთიერთობებში; პერსპექტივაში მოხდება საგარეო ვაჭრობის მაჩვენებლების რაოდენობრივი და თვისებრივი ოპტიმიზაცია; წარმოჩინდება, რომელი ჯგუფის ინოვაციური ქვეყანა შეგვიძლია ვიყოთ, ისეთი, რომელსაც შესწევს უნარი, მიიღოს და გამოიყენოს სხვა ქვეყნის ინოვაციები, თუ ისეთი, რომელიც საგარეო ეკონომიკურ ურთიერთობებში საკუთარ ინოვაციებს შესთავაზებს პარტნიორ ქვეყნებს.

II. gamokvleulia belgiis inovaviuri politika. 2000 wlis lisabonis samitis gadawyvetilebaTa Sesabamisad fineTi gaxda evropaSi pirveli qveyana, romelmac miiRo erovnuli inovaciuri politikis, rogorc mecnierebisa da teqnologiebis sferoSi arsebuli politikis, ZiriTadi elementis

15

koncefcia. gaanalizebuliა fineTis respublikis erovnuli inovaciuri politika (NIS), misi miznebi da amocanebi, romelTa warmatebiT realizebaSi aqtiur rols saxelmwifo asrulebs, masTan erTad ki qveyanaSi arsebuli sxvadasxva fondebi, asociaciebi, samecniero centrebi da sxv.

naSromSi gamovlenilia NIS-is Zlieri mxareebi, rac qveyanas saSualebas aZlevs mowinave poziciebi daikavos evropaSic da msoflioSic ekonomikuri ganviTarebis maCveneblebiT.

problema 7. evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika (bunebaTsargeblobisa da garemos dacvis ganyofileba xelmZRvaneli akad. doqt. mamuka xuskivaZe


7.1. ნიდერლანდების ინოვაციური პოლიტიკა (akad. doqt. mamuka xuskivaZe,)7.2 evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika da misi realizaciis ekonomikuri

instrumentebi (prof. Tina CxeiZe, akad. doqt. lia dvaliSvili)7.3. portugaliis inovaciuri politika (prof. Tina CxeiZe)7.4. rumineTis respublikis inovaciuri ekonomikuri politika (mec Tanam. zurab

nozaZe)7.6. daniis inovaciuri politika (akad. doqt. lia dvaliSvili)

მიზანი. ნაშრომის ძირითადი მიზანია ევროკავშირის ინოვაციური ეკოლოგიური პოლიტიკის ანალიზი, საქართველოსთან მისი ჰარმონიზაციის პრობლემების იდენტიფიცირება და გადაჭრის ძირითადი მიმართულებების განსაზღვრა.ძირითადი შედეგები. ნაშრომის ძირითად შედეგებს წარმოადგენს:I. გაშუქებულია ევროკავშირის ინოვაციური ეკოლოგიური პოლიტიკის ფორმირების პროცესი და დადგენილია ძირითადი თავისებურებები; გაანალიზებულია ევროკავშირის ინოვაციური ეკოლოგიური პოლიტიკის რეალიზაციის ეკონომიკური ინსტრუმენტები; განხილულია ეკოლოგიური პოლიტიკის ფორმირების ეტაპები საქართველოში და გამოვლენილია ძირითადი ტენდენციები; განსაზღვრულია ევროკავშირის სტანდარტებთან შესაბამისი ინოვაციური ეკოლოგიური პოლიტიკის ჩამოყალიბების ხელშემშლელი ეკონომიკური, სამართლებრივი და ინსტიტუციური ფაქტორები საქართველოში; გაანალიზებულია ინოვაციური ეკოლოგიური პოლიტიკის ფორმირების ზოგიერთი მიმართულება საქართველოში. ganxilulia evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politikis Seqmnis principebi. daxasiaTebulia aRniSnuli politikis Seqmnis istoria, romelic 5 etapad aris warmodgenili. naCvenebia, rom evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika aris msoflioSi lideri ekologiuri problemebis gadaWraSi, rogorc kontinentze, ise mTel msoflioSi. naCvenebia, rom 1990 wlidan evrokavSiris ekologiuri politika gadavida administraciuli elementebis gamoyenebidan ufro moqnil sabazro elementebis

16

gamoyenebaze, rom evrokavSiris wevri qveynebi valdebulni arian daafinanson da gamoiyenon evrokavSiris mier SemuSavebuli garemos dacvis politika, Seitanon ekologiur gadasaxadebSi damatebiTi elementebi.naCvenebia, evrokavSiris samezoblo politikis samoqmedo gegmis ekologiur poli-tikaSi damatebiTi ekonomikuri instrumentebis Setanis saqarTvelos iniciativa.II. gamokvleulia portugaliis inovaviuri politika.

naCvenebia, rom portugaliam gadadga gabeduli nabiji da uari Tqva daxmarebis kreditis gagrZelebaze, romelsac uwevda evrokavSiri. 3 wlis ganmavlobaSi portugaliam xisti `qamrebis moWeris~ politikiT miaRwia ekonomikur warmatebas da ganTavisuflda gare valebisagan.III. gamokvleulia ნიდერლანდების inovaviuri politika gamokvleulia ნიდერლანდების ინოვაციური პოლიტიკის ფორმირების კონცეპტუალური საფუძვლები და რეალიზაციის ძირითადი ინსტრუმენტები. განსაკუთრებული ყურადღებაა გამახვილებული ინოვაციურ კონტრაქტზე, როგორც სახელმწიფო და კერძო სექტორებს შორის ინოვაციების სტიმულირების სფეროში პარტნიორობის ახალ ინსტრუმენტზე. გაშუქებულია ნიდერლანდების ინოვაციური პოლიტიკის რეგიონული ასპექტები. აგრეთვე, გამოვლენილია ნიდერლანდებში ინოვაციური საქმიანობის აქტივიზაციის ძირითადი ხელშემშლელი ფაქტორებიIV. gamokvleulia rumineTis inovaviuri politika. gamovlenilia: rumineTis respublikaSi inovaciuri saqmianobis infrastruqturis ganviTarebis konkretuli meqanizmi nacionalur, regionalur da adgilobriv doneze. gaanalizebulia mTavrobis Sesabamisi dadgenilebebi; mocemulia rumineTSi inteleqtualuri sakuTrebis dacvis ekonomikuri da samarTlebrivi meqanizmi, inteleqtualuri sakuTrebis stimulirebis formebi da investiciebis mozidvis inovaciuri procesebi; mocemulia inteleqtualuri sakuTrebis harmonizaciis konkretuli formebi; ganxilulia saimporto da saeqsporto saqonlis mimoqcevis inovaciuri sistema, ucxouri investiciebis mozidvis stimulirebis Sesabamisi RonisZiebebi; rumineTSi Tavisufali ekonomikuri zonis Seqmnisa da funqcionirebis koordinaciis sakiTxebi, licenzirebisa da marTvis ZiriTadi debulebebi; inovaciuri proeqtebis ganxorcielebisTvis investiciebis mozidvis mizniT moqmedi SeRavaTebi da upiratesobebi Tavisufali ekonomikuri zonis farglebSi.gamokvleulia portugaliis inovaviuri politika. dania industriul-agraruli qveyanaa ganviTarebis maRali doniT, flobs erT-erT saukeTeso ekonomikur sistemas evropaSi, maRalteqnologiur meurneobebs, Tanamedrove mcire da msxvil samrewvelo sawarmoebs, maRalkvalificiur samuSao Zalas, cxovrebis maRal dones.

IV. gamokvleulia daniis inovaviuri politika. dania flobs Zlier institutebs da maRalganviTarebul infrastruqturas, rac xels uwyobs biznesis ganviTarebas, ganaTlebas, inovaciebisa da teqnologiebis sferoSi warmatebebs.daniis ekonomika dafuZnebulia axal codnaze, axal xedvebze, inovaciuri

17

ekonomikis Seqmnis idea saxelmwifo rangSia ayvanili. inovaciaTa warmatebulebaSi mTavar rols TamaSobs qveyanaSi Seqmnili inovaciuri biznesis samarTlebrivi garemo. daniis inovaciuri sistemis prioritetuli mimarTulebebia: sainformacio teqnologiebi, farmacia, samedicino teqnika, bioteqnologia, alternatiuli energia, satelevizio kavSirebi, biznes-momsaxureba. dania gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs rogorc CrdiloeT evropis finansuri, maRalteqnologiuri, farmacevtuli, bioteqnologiuri, satransporto da a.S. centri, romelic regionSi globaluri inovaciuri indeqsis (gii) mixedviT 2015 wlis monacemebis safuZvelze inovaciebis evropul liderTa Sorisaa fineTTan da germaniasTan erTad.

problema 8. evrokavSiris, evropis qveynebisa da aSS-is sasoflo-sameurneo sainovacio politika

(agrarul problemaTa laboratoria. xelmZRvaneli akad. doqt. zurab reviSvili)Temebi da Semsruleblebi:

8.1. evrokavSirisa da evropis qveynebis agraruli sainovacio politika . (akad. doqt. zurab reviSvili)

8.3. sasoflo sameurneo inovaciuri politika evrointegracis pirobebSi (akad. doqt. lina daTunaSvili)

8.4. safrangeTis respublikis inovaciuri politika (lina daTunaSvili) 8.5. inovaciebi aSS-is mebostneobaSi da maTi gamoyenebis mizanSewoniloba

saqarTveloSi (Tengiz qavTaraZe)8.6. inovaciebi aSS-s daxuruli gruntis mebostneobaSi da maTi gamoyenebis

mizanSewoniloba saqarTveloSi (Tengiz qavTaraZe)

კვლევის Sedegebi:

I. porblemis farglebSi gaSuqebulia evrokavSiris erTiani sasaoflo-samurneo politikis (essp) formirebis aqtualuri sakiTxebi, misi 2020 wlamde ganviTarebis perspeqtivebi. yuradReba gamaxvilebulia essp-is ufro efeqtian politikad da evrokavSiris soflis meurneobis ufro met konkurentunarianad gadaqcevis da misi mdgradi ganviTarebis sakiTxebze. agreTve essp-is principebisa da instrumenetebis adaptirebaze evrokavSiris axal ekonomikur politikasTan. UgaSuqebulia evrokavSirSi subsidiebisa da qvotebis Semcirebis tendencia, aseve momavali programuli periodisTvis maTi SenarCunebis sakiTxebi.Y ganxilulia sasoflo-sameurneo codnisa da inovaciis sistemis (sscis) cneba; mocemulia inovaciis cnebis arsis farTo gansazRvra.Egamaxvilebulia yuradReba inovaciuri aqtiobebis samecniero, teqnologiur, organizaciul, finansur da komerciul qmedebebze. farTodaa gaSuqebuli, rogorc evrokavSiris, ise misi wevri da aseve evropis rigi sxva qveynebis soflis meurneobis sainovacio politikis gamocdilebebi. Ngamaxvilebulia yuradReba maTi sscis-ebis qvesistemebis sakuTrebiT da organizaciul gansxvavebebze.

18

Seswavlilia evrokomisiis mier SemuSavebul dokumentebSi _ `mwvane wignsa~ da `TeTr wignSi” dafiqsirebuli sxvadasxva sakiTxi, maT Soris iseTis, rogoricaa mSp-Si mecnierul kvlevebze gamoyofili danaxarjebis dabali xvedriTi wilis mixedviT evropis qveynebis CamorCenis daZlevis aucilebloba msoflios mowinave qveynebTan _ aSS-sa da iaponiasTan SedarebiT, aseve gaanalizebulia evrokavSiris sainovacio politika, romelsac axorcielebs evrokomisia grantebiT, sagadasaxado da arasafinanso SeRavaTebiT, iseTebiT, rogoricaa teqnoparkebi, biznesinkubatorebi, sakonsultacio da teqnologiis gadacemis centrebi da sxva, aseve im ZiriTadi xuTi fondis (regionuli ganviTarebis evropuli fondi, evropis socialuri fondi, Tanasworobis fondi, zRvaosnobisa da Tevzaobis da soflis meurneobis ganviTarebis fondi) saSualebiT, romlebic mxars uWeren evrokavSiris yvela wevr-qveyanaSi ekonomikur ganviTarebas.

aRniSnuli fondebidan friad mniSvnelovania soflis meurneobis ganviTarebis fondi, romlis saSualebiTac xorcieldeba evrokavSiris qveynebSi soflis meurneobis inovaciuri ganviTarebis dafinanseba.

xazgasmulia, rom evrokavSiris qveynebSi soflis meurneobis inovaciuri politika ZiriTadad saxelmwifo biujetidan subsidirdeba da am qveynebSi soflis meurneobis daxmareba garemosdacviTi, infrastruqturisa da sainovacio RonisZiebebis dafinansebaSi gamoixateba. evrokavSiris qveynebSi rogorc fermerTa saqmianobis kvleviTi da sawarmoo momsaxureba, ise wvrili da saSualo inovaciuri mewarmeoba da msxvil integrirebul sasoflo-sameurneo gaerTianebebSi inovaciuri politika saxelmwifos mier aqtiurad aris mxardaWerili, rac mdgomareobs maTTvis rogorc safinanso-ekonomikuri SeRavaTebis miniWebaSi, ise samarTlebrivi, organizaciuli da sxva pirobebis SeqmnaSi.

Seswavlili evrokavSiris mowinave qveynebSi _ irlandiisa da safrangeTis soflismeurneobriv seqtorSi arsebuli mdgomareoba da naCvenebia am qveynebSi inovaciuri politikis realizaciaSi evrokavSiris mniSvnelovani roli. agreTve ganxilulia msoflios mowinave qveynis _ aSS-is daxuruli gruntis mebostneobaSi inovaciuri midgomebis gamocdileba da mekartofileobis ganviTarebis inovaciuri politikis sakiTxebi.Ggaanalizebulia evrokavSirisa da misi wevri qveynebis sainovacio da erTiani sasoflo-sameurneo politikebi, rogorc sasoflo-sameurneo inovaciuri politikis ganmsazRvreli CarCo pirobebi. GgaSuqebulia sasoflo-sameurneo codnisa da inovaciis sistemis (sscis) arsi da misi formirebis konceptualuri sakiTxebi. Gganxilulia evrokavSiris sasoflo-sameurneo sainovacio politikis ganxorcielebis mniSvnelovani instrumentebi. farTodaa gaanalizebuli evrokavSirisa da evropis qveynebis soflis sainovacio politikebis gamocdilebebi. gaSuqebulia, evrokavSiris lisabonis strategiis ganxorcielebis dadebiTi da susti mxareebi; strategia “evropa_2020”-is prioritetuli mimarTulebebi. gamaxvilebulia yuradReba evrokavSiris Tanamedrove ekonomikuri politikis umniSvnelovanes prioritetze _ inovaciuri zrdaze, romelic saerTo evropul, erovnul da regionalur doneebze, mniSvnelovani raodenobis strategiebsa da qvestrategiebs, programebsa da gegmebs rom efuZneba, axasiaTebs mravalsafexurianoba da realizaciis meqanizmebis mravalferovneba. ganxilulia evrokavSiris “saflagmano” iniciativebi da wevri-qveynebis erovnuli strategiebis formirebis Taviseburebani.

19

II. 1. publikaciebi:ა) saqarTveloSi

saxelmZRvaneloebi

# avtori/avtorebi saxelmZRvanelos saTauri

gamocemis adgili, gamomcemloba gverdebis raodenoba

1 r. abesaZe ekonomikuri ganviTa-rebis Teoria.

Tbilisi 225

Aanotaciebir. abesaZe. wigni warmoadgens saxelmZRvanelos magistrebisa da doqtorantebisaTvis, romlebic Seiswavlian disciplinas “ekonomikuri ganviTarebis Teoria”. masSi ganxilulia ekonomikuri ganviTarebis Teoriuli xasiaTis sakiTxebi.

broSurebi

# avtori/avtorebi broSurebis saxelwodeba gamocemis adgili, gamomcemloba

gverdebis raodenoba

1 vl. papava saqarTvelos arCevani: evrokavSiri Tu evraziuli ekonomikuri kavSiri”

http://gfsis.org/media/download/library/articles/opinion/

57_Expert_Opinion_GEO.pdf, da “Georgia’s Choice: The

European Union or the Eurasian Economic Union”

(http://gfsis.org/media/download/library/articles/opinion/57_Expert_

Opinion_ENG.pdf) (Tbilisi, GFSI, eqspertis azri № 57,

1,0 n.T.).

16

152 vl. papava “didi oceulis mowinave

qveynebi postkrizisul periodSi ekonomikuri zrdis mixedviT”

(http://www.gfsis.org/files/library/opinion-papers/63-expert-

opinion-geo.pdf.) da “The Leading G20 Countries in

Economic Growth in the Post-Crisis Period”

(http://www.gfsis.org/files/library/opinion-papers/63-expert-opinion-

eng.pdf.) (Tbilisi, GFSIS, eqspertis azri № 63, 0,9

n.T.).

14

14

3 vl. papava teqnologiuri CamorCeniloba – globaluri realoba da msoflio ekonomikis mosalodneli gamowvevebi.

(http://www.gfsis.org/files/library/opinion-papers/70-expert-opinion-geo.pdf.)“Technological Backwardness – Global Reality and Expected Challenges for the World’s Economy”

20

20

(http://www.gfsis.org/files/library/opinion-papers/70-expert-opinion-eng.pdf, (Tbilisi,GFSIS, eqspertis azri № 70, 1,0 n.T

18

4 r. sarCimeliar. lorTqifaniZe

Zveli agresiuli tomebis uaryofiTi gavlena saqarTveloze da inovaciuri ekonomika

kompiuteruli versia 37

anotaciebi1. vl. papava. broSuraSi ganxilulia evraziizmis ekonomikuri modeli. axladSeqmnili evraziuli

ekonomikuri kavSiri efuZvneba navTobisa da gazidan miRebuli Semosavlebis gadanawilebiT meqanizms, roca ruseTi sxva wevri-qveynebis sasargeblod SegnebiT Tmobs misaRebi Semosavlebis nawils, raTa ara marto ekonomikurad daainteresos isini, rom iyvnen am kavSirSi, aramed am ekonomikuri safasuriT SeinarCunos da gaaZlieros maTze politikuri zegavlena. dasavleTis mier ruseTis misamarTiT miRebulma ekonomikurma sanqciebma, da maT sapasuxod moskovis mier ukve dasavleTis sawinaaRmdegod amoqmedebulma antisanqciebma, aCvena evraziuli ekonomikuri kavSiris simyife, misi arastabiluroba. evrokavSiris da evraziuli ekonomikuri kavSiris Sedareba ar aris am ukanasknelis sasargeblod. saqarTvelosaTvis ar aris mizanSewonili evraziul ekonomikur kavSirSi gawevrianeba am kavSiris uaryofiTi mxareebis gamo.

2. vl. papava. broSuraSi ganxilulia msoflio bankis statistikuro monacemebi, romlis Tanaxmadac ekonomikuri zrdis didi oceulis wamyvani qveyana postkrizisul periodSi aris CineTi. postkrizisul periodSi ekonomikuri zrdis mixedviT CineTis momdevno qveynebia indonezia da indoeTi. statiaSi naCvenebia, rom qveynebis uSualo Sedareba ekonomikuri zrdis mixedviT ar aris gamarTlebuli mkveTri zrdis efeqtis gamo. am ukanasknelis gaTvaliswinebis safuZvelze Catarebulia alternatiuli gaangariSebebi, romlis safuZvelzec naCvenebia, rom ekonomikur zrdis mixedviT didi oceulis wamyvani qveynebia avstralia, aSS, kanada da saudis arabeTi da ara CineTi, indonezia da indoeTi.

3. vl. papava. broSuraSi ganxilulia msoflio ekonomikaSi teqnologiuri CamorCenilobis problema. am movlenis aRsaniSnavad SemoRebulia axali termini – “retroekonomika”. problemis arsi gaxnilia ekonomikuri cvlilebaTa evoluciuri Teoriis da jozef Supeteris kreatiuli ngrevis Teoriis safuZvelze. gakotrebis kanonmdeblobis efeqtianobis asamaRleblad aqcenti gakeTebulia arasicocxlis unariani firmebis likvidaciis aucileblobaze.

4. r. sarCimelia, r. lorTqifaniZe. avtorebis mier zogad Teoriul aspeqtSi daxasiaTebulia Cveni qveynis mosaxleobis saSualo fenis formirebisa da inovaciis gaaqtiurebis procesi, aseve, mbrZanebluri dagegmvis inerciiTa da sabazro ekonomikis SeuTavseblobiT gamowveuli siZneleebi da perspeqtivebi postsabWoTa saqarTveloSi.

krebulebi

# avtori/avtorebi krebulis saxelwodeba gamocemis adgili, gamomcemloba

gverdebis raodenoba

1

2

mTavari redaqtori _ emd, prof. ramaz abesaZe

mTavari redaqtori _ emd, prof. ramaz abesaZe

institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konfe-renciis masalebis krebuli `in-ovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi post-komunistur qveynebSi~.

”Tsu paata guguSvilis saxe-lobis ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli“, tomi IX

Tsu paata guguSvi lis saxelobis ekono-mikis institutis gamomcemloba.Tbilisi, 2016.

`__~

581

21

anotaciebi 1. krebulSi Sesulia Tsu paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutSi 2016 wels

gamarTul saerTaSoriso samecniero konferenciaze wakiTxuli moxsenebebis masalebi.2. krebulSi qveyndeba Tsu paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis

mecnierTanamSromelTa samecniero naSromebi. krebulSi aseve qveyndeba saqarTvelos mecnier-ekonomistTa samecniero naSromebi, romlebic eZRvneba Tanamedrove aqTualur ekonomikur problemebs.

statiebi

# avtori/ avtorebi statiis saTauri, Jurnalis/krebulis dasaxelebaJurnalis/krebulis nomeri

gamocemis adgili,

gamomcemloba

gverdebis raodenob

a

r. abesaZeevrokavSiris inovaciuri politika. Tsu paata guguSvilis samecniero Sromebis krebuli, ტ. IX

t. IX.

Tsu p. guguSvilis sax. ekon.

inst. gamomcem

loba.Tbilisi

r. abesaZe

postsabWoTa qveynebis inovaciuri politika. Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis inst. saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konf. masalebis krebuli `inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi~. 2016

`_~

r. abesaZe

Economic regress and the reasons of its detection in economy of Georgia. “Ekonomisti”, 2016, №1 (http://ekonomisti.tsu.ge/?cat=arq&leng=eng&arq=2016-04-01),

J. “ekonomisti”,

veb-gverdi -

economisti.tsu.ge

`_~

r. abesaZe

saqarTvelos ekonomikis tranსformaciis etapebi da ganviTarebis zogadi mimarTu-lebebi.

J. “ekonomisti”, 2016

#4

r. abesaZe

Инновации, инновационные сети и общие направления формирования инновационной экономики в Грузии. wignSi: PRZEDSIEBIORSTWO W STRUKTURACH SIECI. Lublin, Widawnictwo KUL, 2016. XVII МЕЖДУНАРОДНАЯ НАУЧНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ

Lublin

r. abesaZe

ИНФОРМАЦИОННЫЕ И ТЕЛЕКОММУНИКАЦИ-ОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОБЛЕМЫ ИХ РА-ЗВИТИЯ В ГРУЗИИ. Международная научно-практическая Интернет-конференция «ЭКО-НОМИКА И £МЕНЕДЖМЕНТ 2016: ПЕРСПЕКТИВЫ ИНТЕГРАЦИИ И ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ» (г. Днепропетровск 14–15 апреля 2016 года)

http://confcontact.com/node/598

г. Днепропетр

овск


http://www.confcontact.com/2016-ekonomika-i-menedzhment/6_abesadze.htm



22

r. asaTianisazogadoebrivi seqtoris ekonomikis, rogorc mecnierebis, genezisi. J. “ekonomisti”, 2016

#3,

Tbilisi, Tsu, p. guguSvilis ekonomikis inst.-is gamomcemloba

r. asaTianiekonomikuri politikis ZiriTadi mimarTulebis (meinstrimis) Secvlis aucilebloba saqarTveloSiJurnali èkonomisti~

#1 `_~

r. asaTiani

ekonomikuri usafrTxoeba saxelmwifo regulirebis sistemaSi. Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis inst. saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konf. masalebis krebuli ìnovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi~

Tsu p. guguSvilis sax. ekon.

inst. gamomcem

loba.Tbilisi

n. arevaZesingapuris inovaciuri politikis Taviseburebebi. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX.

Tsu p. guguSvilis saxelobis

ekonomikis institutis

gamomcemloba

n. arevaZe2015 wlis globaluri inovaciuri indeqsi da saqarTvelo. J. `mecniereba da cxovreba~. 2 (14)

Tbilisi, gamomc. `mwignobari~

n. arevaZen. bibilaSvili

koreis respublikis inovaciuri politika. Tsu p. guguSvilis sax. saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konf. masalebis krebuli ìnovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi~.



gamomcemloba

Tbilisi

gv. 110-113

g. berulava

saeqsporto saqmianobis gaumjobeseba gadama-muSavebeli mrewvelobis sawarmoebSi gardamavali ekonomikis mqone qveynebSi: rogoria momsaxurebis dargebis reformebis roli? J. „ekonomisti“

10 (3)



gamomcemloba

19

g. berulavaT. gogoxia

“firmis inovaciuri strategiis arCevanSi Siga samecniero-kvleviTi da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebisa da gare codnis SeZenis rolis Sesaxeb: gardamavali ekonomikebis mqone qveynebis magaliTze.”/ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe

ტ.10, ნ.3

Tbilisi,

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia

9

23

g. berulava

firmaTa Soriso urTierTobebze konceptualuri Sexeduleba. Tsu p. guguSvilis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konf. masalebis krebuli `inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi~.



gamomcemloba

g. bregvaZe

evrokavSiris inovaciuri politika (belgia).Tsu paata guguSvilis სახ. ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli. tomi IX `_~

g. bregvaZe TurqeTis inovaciuri politika `_~

v. burduliნ. არევაძე

dargobrivi struqturuli (samrewvelo) politika, sawarmoebis politika da maTi finansuri uzrunvelyofis principebi evrointegraciis pirobebSi. Tsu paata guguSvilis სახ. ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli. tomi IX.

Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis gamomcemloba

2.1 ნ.თ.

ვ. ბურდული

mrewvelobisa da momsaxurebis momij-nave dargebTan soflis meurneobis dargebis SeTanxmebuli ganviTarebis problemebi. Tsu paata guguSvilis სახ. ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli. tomi IX.



gamomcemloba

1.5 ნ. თ.

ვ. ბურდულიsaqarTvelos regionebis ekonomikuri mdgomareobis Sefaseba da misi gaumjobesebis zogadi mimarTulebebi. vrceli reziume. _ J.: „ekonomisti“

2016. #3


0.4 ნ. თ.

Вахтанг Бурдули Нанули Аревадзе

Евроинтеграция и отраслевая структурная (промышленная) политика. – В сб.: Proceedings of Materials of International Scientific-Practical Conference Dedicated to the Foundation of the Institute: Innovative Economy and Problems of its Formation in Postcommunist Countries.

Tbilisi

Publishing house of Paata Gugushvili Institute of Economics of Ivane Javakhishvili Tbilisi State University.

1.3 п. л

v. burdulisaqarTvelos regionebis ekonomikuri mdgomareoba da misi gaumjobesebis gzebi. _ J.: „mecniereba da cxovreba“

Tbilisi# 1 (13).

0.6 n. T.

v. burduli

ekonomikis aqtualur seqtorebSi warmoebebis SeqmnisaTvis erovnuli biznesis Tavisufali safinanso resursebis mozidvis ekonomikuri meqanizmebis formireba. vrceli reziume. _ J. „ekonomisti“

Tbilisi#1



gamomcemloba

0.25 ნ. თ.

T. gogoxia saqarTveloSi firmebis inovaciuri saqmianobis srulyofis gzebi.

#1 Tsu p. guguSvilis saxelobis

13

24

saerTaSoriso samecniero-analitikuri Jurnali “ekonomisti”


gamomcemloba

T. gogoxia

saqarTvelosa da gardamavali ekonomikis qveynebis firmebis inova¬ciuri saqmianobis SedarebiTi analizi.

paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli „inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi“



gamomcemloba

6

T. gogoxiaგ. ბერულავა

ეvrokavSiris samewarmeo politika. Tsu paata guguSvilis saxelobis ekonomikis insti-tutis samecniero Sromebis krebuli t. IX



gamomcemloba

10

n. davlaSeriZe

“poloneTis saxelmwifo institutebis da programebis mier inovaciuri politikis uzrunvelyofa”. Tsu paata guguSvilis ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli.

tomi IXTbilisi `_~ 15

n. davlaSeriZe

“samecniero-teqnologiuri prognozirebis roli nacionaluri ekonomikis inovaciur ganviTarebaSi “. institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi

Tbilisi `_~ 126-129

l. daTunaSvili

saqarTveloSi regionuli ekonomikuri politikis sakiTxisaTvis. institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli `inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi~

`_~ 9

l. daTunaSvilisafrangeTis inovaciuri politika. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli t. IX `_~ 10

l. daTunaSvili

sasoflo-sameurneo inovaciuri politika evrointegraciis pirobebSi. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~ 10

l. dvaliSvili globaluri problemebi da maTi ekonomikuri aspeqtebi, institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli

Tbilisi Tsu p. guguSvilis saxelobis


225-229

25

konferenciis masalebis krebuli gamomcemloba

l. dvaliSvilievrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika da misi realizaciis ekonomikuri instrumentebi, Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~

l. dvaliSvilidaniis inovaciuri politika, Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~

c. TeTrauli

ekonomikuri ganviTarebis zogadi tendenciebi,Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis institutis daarsebis DdRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

Tbilisi `_~

c. TeTraulixorvatiis inovaciuri politika,Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~ 10

m. kvaracxelia

ekonomikuri usafrTxoeba da siRaribis daZleva. ekonomikis institutis daarsebis DdRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

Tbilisi `_~ 5

m. kvaracxelia

„ekonomikuri usafrTxoebisaTvis saqarTveloSi“, krebulSi „globalizaciis gamowvevebi ekonomikasa da biznesSi“ iv.javaxiSvilis sax.Tsu-s saerTaSoriso konferencia

Tbilisi

saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

10

m. kvaracxelia

ამერიკის შეერთებული შტატებისა და იაპონიის ინოვაციური პოლიტიკა.Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX



gamomcemloba

kurataSvili a.

saxelmwifos politikuri orientaciis problemisadmi mcdari midgoma. saxelmwifo marTvis aqtualuri problemebi. saerTaSoriso samecniero konferenciis masalebi (27.05.2016).

Tbilisi: saerTaSoris

o gamomcem

loba “progresi”,

1,0 n.T.

kurataSvili a. РЕВОЛЮЦИОННО НОВЫЕ НАУЧНЫЕ ТЕОРИИ – ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНАЯ ОСНОВА ИННОВАЦИ-ОННОЙ ПОЛИТИКИ ГОСУДАРСТВА.

МАТЕРИАЛЫ

МЕЖДУНАРОДНОЙ

НАУЧНОЙ КОНФЕРЕНЦ

ИИ (27.05.2016).

Тбилиси: Международное издательство

1 п.л.

26

“Прогресс”

kurataSvili a.

ИННОВАЦИОННАЯ ПОЛИТИКА ГОСУДАРС-ТВА, ОСНОВАННАЯ НА РЕВОЛЮЦИОННОМ ПРОРЫВЕ В НАУЧНОМ ТВОРЧЕСТВЕ В ОБЛАСТИ ОБЩЕСТВЕННЫХ НАУК – НЕОБХО-ДИМОЕ УСЛОВИЕ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИ-ЧЕСКОГО ПРОГРЕССА. Сборник Материалов – «ИННОВАЦИОННАЯ ЭКОНОМИКА И ПРОБ-ЛЕМЫ ЕЕ ФОРМИРОВАНИЯ В ПОСТ-КОММУНИСТИЧЕСКИХ СТРАНАХ» Институт Экономики имени П.Гугушвили Тбилисского государственного университета им. Иванэ Джавахишвили.

Тбилиси: Изд-во ИЭ ТГУ

1,5 п.л.

kurataSvili a.

ПОЛИТИКО-ПРАВОВАЯ ТЕОРИЯ СБАЛАНСИРОВАННОСТИ ПРАВ И ОТВЕТСТВЕННОСТИ ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ – НЕОБХОДИМАЯ НАУЧНАЯ ОСНОВА ПОСТРОЕНИЯ И ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ ИСТИННО ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО ОБЩЕСТВА И ОСУДАРСТВА. Международный научный журнал "Прогресс"

№1-2.

МЕЖДУНАРОДНАЯ

АКАДЕМИЯ СОЦИАЛЬН

О-ЭКОНОМИЧ

ЕСКИХ НАУК.

Тбилиси: Международн

ое издательство "Прогресс"

2,5 п.л.

e. kakulia inovaciebis roli ekonomikaSie. kakulia inovaciuri mcire biznesis mxardaWeris

politika.

T. lazaraSvilin. bibilaSvili

Sveicariis inovaciuri samrewvelo politika. Tsu paata guguSvilis sax. ekonomikis. institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

Tbilisi



gamomcemloba

146-149

T. lazaraSvili germaniis inovaciuri politika. Tsu paata guguSvilis ekonomikis institutis Sromis kre-buli

tomi #9 `_~

T. lazaraSvili evrokavSiris inovaciuri politikis uzrunvelyofis finansuri berketebi. Tsu paata guguSvilis ekonomikis institutis Sromis krebuli

tomi #9 `_~

m. melaSviliCexeTis respublikis inovaciuri politika. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli t. IX `_~

i. naTelauri

T. TaflaZe

evrokavSiris inovaciuri sagareo ekonomikuri politika da saqarTvelos sagareo ekonomikuri prioritetebi. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

`_~ `_~ 10

naTelauri i. inovaciuri politikis estonuri modeli. Tsu p, guguSvilis sax. ekonomikis institutis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli

`_~ 164-167

27

konferenciis masalebis krebuli.

z. nozaZe

inovaciuri procesebis etapebi makro da mikro doneze sawarmoebSi sabazro urTierTobis pirobebSi.Tsu p, guguSvilis sax. ekonomikis institutis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli.

Tbilisi



gamomcemloba

5

z. nozaZe

rumineTis respublikis inovaciuri ekonomikuri politika. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

Tbilisi `_~ 14

vl. papavaT. TaflaZe

inovaciuri ekonomikis Seqmnis perspeqtivebi evropuli da evraziuli integraciis pirobebSi saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebulSi – “inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi”

თსუ paata guguSvilis

სახ. ekonomikis

institutis gamomcemloba, Tbilisi

(0,4 n.T., gv. 81-84).

vl. papava “saqarTvelos evropuli da evraziuli perspeqtivis Sesaxeb” da “On the European and Eurasian Perspectives of Georgia”

meSvide saerTaSoriso qarTvelologiuri simpoziumis masalebis krebuli _ moxsenebis

Tbilisi Tsu, 0,1 n.T., gv. 526-528.

vl. papava retroekonomika – nekroekonomikis globalizaciis winapiroba

saerTaSoriso samecniero konferenciis krebuli

“globalizaciis gamowvevebi ekonomikasa da biznesSi~

Tbilisi, Tsu 0,5 n.T., gv. 409-412.

vl. papava The Problem of the Catch-Up Effect and Post-Crises Economic Growth in the World Leading Countries” (“mkveTri zrdis efeqtis problema da postkrizisuli ekonomikuri zrda msoflios wamyvan qveynebSi”)

Jur. – “Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences” saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe

”, tomi 10, № 4

Tbilisi 0,7 n.T., gv. 97-104

z. reviSvili sasoflo-sameurneo eqstenciis sistemisa da inovaciuri politikis Teoriul-meTodologiuri aspeqtebi, iv. javaxiSvilis sax. Tsu paata guguSvilis ekonomikis institutis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli.

Tsu paata guguSvilis



7

z. reviSvili evrokavSiris Tanamedrove ekonomikuri poli- 2(14) BTbilisis 6

28

tika:miznebi, problemebi da prioritetebi, Jurn. “mecniereba da cxovreba”

saswavlo universitetis

gam.-ba,თბილისი

z. reviSvili evrokavSirisa da evropis qveynebis sasoflo-sameurneo sainovacio politika. Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

ტ. IX Tsu paata guguSvilis



46

r. sarCimelia inovaciuri ekonomikuri problemebi saqarTvelos mecnierebaSi. Tsu paata guguSvilis ekonomikis institutis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli.

`_~

6

g. sigua erovnuli ekonomikebis inovaciuri ganvi-Tarebis dominanturi mimarTulebebi evro-kavSiris qveynebSi. Tsu p. guguSvilis saxe-lobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

`_~

T. qavTaraZe inovaciuri politika aSS-s soflis meurneobaSi da saqarTveloSi misi gamoyenebis SesaZleblobebi Jur. `ekonomisti“

# 2 Tsu paata guguSvilis



14

T. qavTaraZe inovaciebi aSS-is mebostneobaSi da maTi gamoyenebis mizanSewoniloba saqarTveloSi. Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

`_~ 14

T. qavTaraZe inovaciebi aSS-s daxuruli gruntis mebostneobaSi da maTi gamocdilebis gamoyenebis mizanSewoniloba saqarTveloSi. Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis institutis samecniero praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

`_~ 9

T. qavTaraZe saxelmwifo inovaciuri politika aSS-is mekartofileobaSi da maTi gamocdilebis ganzogadeba saqarTveloSi. Jur. `ekonomisti“.

`_~ 14

q. qvelaZe inovaciuri teqnologiebi saqarTvelos turizmis seqtorSi da misi ganviTarebis perspeqtivebi. Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis institutis

`_~ 202-209

29

samecniero praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

q. qvelaZe italiis respublikis inovaciuri politikaTsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX

`_~

q. qvelaZe evrokavSiris inovaciuri politika turizmis dargSi,Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX

`_~

q. qvelaZen. qistaurim. melaSvili

momsaxurebis sferos zogierTi dargis Tanamedrove mdgomareoba da ganviTarebis perspeqtivebi saqarTveloSi.Tsu, p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, institutis daarsebis DdRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero - praqtikuli konferenciis masalebis krebuli




352-365

n. qistauriq. qvelaZem. melaSvili

momsaxurebis sferos Tanamedrove aspeqtebi da misi ganviTarebis perspeqtivebi saqarTveloSisaerTaSoriso analitikuri Jurnali `ekonomisti~

№4 `_~

37-43

n. qistauri inovaciuri investiciuri politika da misi real-izaciis ekonomikuri berketebi, Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~

n. qistauri fineTis respublikis inovaciuri politikis Sesaxeb, Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~

T. CxeiZe saqarTvelos agraruli seqtoris mdgradi ganviTarebis strategiis Sesabamisoba evrokavSiris samezoblo programasTan,Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, institutis daarsebis DdRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero - praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

`_~437-441

T. CxeiZe portugaliis inovaciuri politika, Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli t. IX `_~

T. CxeiZel. dvaliSvili

evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika da

30

misi realizaciis ekonomikuri instrumentebi,Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis instituti, samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~

T. CxeiZeq. qvelaZe

miwis resursis optimalurad gamoyeneba da dacvis problemebi saqarTveloSiTbilisis saxelmwifo universiteti. saerTaSoriso, recenzirebadi da referirebadi samecniero Jurnali `mecniereba da cxovreba~

№1 (13) gamomcemloba

`mwignobari~

Tb. 2016

T. CxeiZe evrokavSiris moTxovnebi da saqarTvelos fermeruli meurneobis gamowvevebiTbilisis saxelmwifo universiteti. saerTaSoriso, recenzirebadi da referirebadi samecniero Jurnali `mecniereba da cxovreba~

№4 (13) gamomcemloba`mwignobari~Tb. 2016

m. cucqiriZe biznesis samewarmeo sistemis ganviTarebis evrointegraciuli aspeqtebi.

m. cucqiriZe sloveniis samewarmeo sistemis ganviTarebis evrointegraciuli aspeqtebi.

m. xuskivaZe niderlandebis inovaciuri politika. Tsu paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis SromaTa krebuli

t. IX Tsu paata guguSvilis

sax. ekonomikis


8

m. xuskivaZez. nozaZe

inovaciuri ekologiuri politikis formirebis problemebi da maTi daZlevis gzebi saqarTveloSi. Tsu paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis SromaTa krebuli

t.IX `_~ 14

m. xuskivaZeT. xoStaria

biznesis strategiis formulirebis zogierTi Teoriuli modelis analizi. Tsu paata guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis SromaTa kre-buli

t. IX `_~ 15

m. xuskivaZe ekologiuri politikis formirebis etapebi da tendenciebi saqarTveloSi. Tsu p. guguSvilis

`_~

31

sax. ekonomikis institutis samecniero praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

m. xuskivaZeg. kvinikaZe

islamis ekonomikuri modeli da geoekonomikuri paradigma. Tsu p. guguSvilis sax. ekonomikis institutis samecniero praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

`_~

r. javaxiSvili ungreTis ekonomika da misi ganviTarebis Taviseburebebi. saerTaSoriso recenzirebadi da referirebadi Jurnali `mecniereba da cx-ovreba~

#1 (13), 2016

gamomcemloba `mwignobari~

8

r. javaxiSvili ungreTis inovaciuri politika da misi priorite-tuli mimarTulebebi. iv. javaxiSvilis sax. Tbili-sis saxelmwifo universitetis p. guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli.




7

r. javaxiSvili ungreTis inovaciuri politika da misi ganxor-cielebis instrumentebi, Tsu p. guguSvilis sax-elobis ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli

t. IX `_~ 10

anotaciebi r. abesaZe. statiaSi gamokvleulia evrokavSiris inovaciuri politika, gamovlenili da

dadgenilia misi Taviseburebebi (detalurad ixileT: problema 1).r. abesaZe. gamokvleulia postsabWoTa qveynebis inovaciuri politika. gamovlenilia

Semdegi misi Taviseburebebi (detalured ixileT: problema 1)r. abesaZe. naSromSi ganxiluli ekonomikuri regresis Teoriuli sakiTxebi yuradRebis

gasamaxvileblad im Sedegebze rac SeiZleba mohyves ekonomikis Tvisebrivad uares mdgomar-eobaSi gadasvlas _ sabazro principebidan gadaxvevas an sabazro Cavardnebis ara droul gaT-valiswinebas. ekonomikaSi, ganviTarebis procesebTan erTad, aseve adgili aqvs ekonomikuri regresis procesebsac.

naSromSi SemoTavazebilia ekonomikuri regresis wyaroebi. aseve ganxilulia is mizezebi, romlebic ganapirobeben regresul procesebs saqarTvelos ekonomikaSi.

r. abesaZe. naSromSi gamokvleulia saqarTvelos ekonomikis transformaciis etapebi da daxasiaTebulia TiToeuli maTgani: gamovlenilia trancformaciis dros daSvebuli Secdomebi da SemoTavazebulia sicialur-ekonomikuri ganviTarebis zogadi mimarTulebebi.

r. abesaZe. NnaSromSi gamokvleulia inovaciebisa da inovaciuri ekonomikis genezisi; Seswavlilia inovaciuri qselebis arsi da mniSvneloba; dadgenilia saqarTveloSi inovaciuri ekonomikis Fformirebis dadebiTi da uaryofiTi mxareebi da SemoTavazebulia misi ganviTarebis saerTo mimarTulebebi

r. abesaZe. naSromSi gamokvleulia sainformacio da telesakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis done. aRniSnulia is faqti, rom saqarTveloSi aRniSnuli teqnologiebis ganviTarebas umetesad aqvs stiqiuri xasiaTi: SemoTavazebulia am teqnologiaTa ganviTarebis mimarTulebebi. upirveles yovlisa unda moxdes qveynis erTiani eleqtronuli sakomunikacio sivrcis Seqmna da misi CarTva

32

globalur sainformacio sivrceSi da sxva.r. asaTiani. dRes saqarTveloSi Seqmnili araordinaluri socialur-ekonomikuri (da ara

mxolod igi) situacia mraval rTul problemas warmoqmnis, romelTa Soris erT-erTi umTavresi socialuri problemebia. qveyanaSi Seqmnilma mdgomareobam adamianis biologiuri arsebobac ki kiTxvis qveS daayena, ramac uaryofiTi gavlena moaxdina saqarTvelos saerTaSoriso imijze. amitom mraval sxva problemasTan erTad aucilebelia socialuri problemebis mogvareba, rac ekonomikas miscems socialur orientacias da sabazro ekonomikaze gadasvlis realur Sanss. amasTan dakavSirebiT gansakuTrebuli roli akisria sazogadoebrivi seqtoris ekonomikas, rogorc ekonomikuri Teoriis axal ganStoebas. makroekonomikurma Teoriam safuZveli Cauyara ekonomikuri mecnierebis am dargis ganviTarebas. igi organul kavSirSia saxelmwifo finansebis TeoriasTan, ekonomikuri politikis marTvasTan, momsaxurebis ekonomikasTan da a.S.

sabazro ekonomikaze gadasvla ara mxolod fasebis liberalizaciasa da kerZo sakuTrebis SemoRebas gulisxmobs, aramed adekvaturi sabazro institutebis formirebas moiTxovs. saqarTvelo XXI saukuneSi Sevida Rrma finansuri (da ara mxolod finansuri) krizisis pirobebSi. iseTi STabeWdileba Seiqmna, rom saxelmwifom ekonomikis sferoSi moixsna pasuxismgeblobis tvirTi da `uxilav xels~ gadaakisra. samwuxarod, rogor miesadageba saqarTveloSi mimdinare socialur-ekonomikuri movlenebi da procesebi kapitalizmis warmoSobisa da ganviTarebis adreul periods. ra Tqma unda, ar gamovricxavT imas, rom sxva qveynebSic (igulisxmeba `mesame samyaros~ qveynebi) mimdinareobs analogiuri procesebi, magram am SemTxvevaSi msoflioSi aprobirebuli pozitiuri cvlilebebis fonze, rodesac Cven SegveZlo meurneobriobis progresuli formebisa da meTodebis danergva da `veluri~ kapitalizmis gverdis avliT sabazro ekonomikaze gadasvla, metad dasanania, rom aRmovCndiT uaRresad mZime situaciaSi da davadeqiT im grZel da Znel gzas, romelic Zalze mtkivneulad gaiara civilizebulma samyarom.

ganviTarebuli qveynebis gamocdilebidan Cans, saxelmwifo xarjebis politikaSi centraluri adgili sazogadoebaSi socialuri stabilurobis uzrunvelyofis xarjebs uWiravs. naklebad uzrunvelyofili mosaxleobis jgufebis mxardamWeri socialuri programebis dafinansebasTan erTad sabiujeto saxsrebis garkveuli nawili gamoiyofa socialur-kulturuli dargebis ganviTarebis saxelmwifo programebisaTvis. socialur sferoSi aqtiuri rolis SesrulebiT saxelmwifo socialurad orientirebuli, keTildReobis saxelmwifos niSnebs iZens. mosaxleobis saSualo fenis gaZlierebiT saxelmwifo aparati kargavs konservatiul-biurokratiul xasiaTs, Zlierdeba kerZo struqturebis soci-aluri pasuxismgebloba. samoqalaqo sazogadoebis institutebisa da humanizaciis procesebis gaZlierebiT warmoSobili axali problemebi amdidrebs sazogadoebrivi seqtoris ekonomikis Sinaarss.

r. asaTiani. ekonomikur politikas udidesi roli akisria nebismieri qveynis socialur-ekonomi-kur ganviTarebaSi, aqedan gamomdinare ki, kulturul-saganmanaTleblo donis amaRlebasa da samecniero-teqnologiur faseulobaTa damkvidrebaSi. saxelmwifo ki imis garantia Tu arsebuli ekonomikuri politika ramdenad adekvaturia qveynis ekonomikuri ganviTarebisa da Tavisebure-bebis, ramdenad warmatebulad imarTeba igi. realurad arsebobs ki aseTi politika, Tu sinamdvile-Si aris Tvalis daxuWvisa da misgan gaqcevis politika?

saqarTveloSi ekonomikur politikas spontanuri xasiaTi aqvs da mas klasikuri formiT arc erTi ekonomikuri Teoria ar gamouyenebia sabazro ekonomikaze gardamavali periodis ekonomikur politikaSi. qveyanaSi ignorirebulia msoflioSi aprobirebuli mowinave gamocdileba. rogorc endo-genuri, ise egzogenuri faqtorebis zegavleniT saqarTvelom ver SeZlo jansaR sabazro urTierTo-bebze gadasvla da dResac `ultraliberaluri kapitalizmis~ marwuxebSia moqceuli. qveyanaSi da-balia cxovrebis done da xarisxi, maRalia jinis koeficienti, mizerulia saSualo fena, gausaZlisia so-cialuri foni, mwvavea socialuri stratifikacia, miuRwevelia samarTlianoba da socialuri Tanxmoba. xelisuflebis mier gauazrebelma ekonomiurma politikam ekonomikis moSla gamoiwvia. kvazide-mokratia aferxebs sabazro ekonomikaze gadasvlas.

saqarTvelos warumateblobis mTavari mizezi, pirvel yovlisa, araswor ekonomikur politikaSi unda veZioT. amitom aucilebelia ekonomikuri politikis ZiriTadi mimarTulebis (meinstrimis) Sec-vla da aqcentis gakeTeba socialuri orientaciis gaZlierebaze. es ukanaskneli bazris gamococxle-bis erTaderTi gzaa.

n. arevaZe. statiaSi gaanalizebulia singapuris inovaciuri politika, misi Taviseburebebi da ganviTarebis etapebi, naCvenebia, rom damoukideblobis aRiarebidan ganvlili 50 wlis ganmavlobaSi qveyanaSi ganxorcielebuli inovaciuri ekonomikuri politikis wyalobiT aziis uRaribesi qveynidan singapuri gadaiqca erT-erT yvelaze warmatebul, ayvavebul da mowesrigebul qveynad msoflioSi, romlis roli da mniSvneloba momavalSi SesaZloa kidev ufro

33

gaizardos.n. arevaZe. statiaSi gaanalizebulia globaluri inovaciuri indeqsis (gii) ZiriTadi

maxasiaTeblebi inovaciuri saqmianobis potencialisa da xarisxis mixedviT msoflios 141 qveynis monacemebis safuZvelze. masSi daxasiaTebulia warmatebebis ganmapirobebeli ZiriTadi faqtorebi da miRweuli Sedegebi. gakeTebulia daskvna, rom qveynebSi maRali SemosavlebiT, romlebic mniSvnelovan (mSp-is 3-4%) saxsrebs xarjaven. mecnierebisa da sksss mimarTulebiT aRweven saukeTeso Sedegebs. maT Soris evropa inarCunebs wamyvan poziciebs.

n. arevaZe, n. bibilaSvili. statiaSi ganxilulia inovaciuri politikis SemuSavebisa da real-izaciis dinamikis Taviseburebebi samxreT koreaSi 1962-2015 wlebSi, romelic xorcieldeboda sax-elmwifosa da kerZo seqtoris erTiani Zalisxmevis safuZvelze. gaanalizebulia `codnis ekonomikis~ sakvanZo dargebis ganviTarebis ZiriTadi mimarTulebebi axali ekonomikuri politikis CarCoebSi samecniero-kvleviT da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebis (sksss) ganviTarebis sa-fuZvelze. mokled daxasiaTebulia warmatebis ganmapirobebeli ZiriTadi faqtorebi da miRweuli Sedegebi.

g. berulava. winamdebare naSromSi fokusirebulia gardamavali ekonomikis qveynebSi momsaxurebis dargebis gavlena saeqsporto saqmianobaze. naSromis ZiriTad Sedegs warmoadgens im faqtis warmoCena, rom momsaxurebis sferos saqmianobis gaumjobeseba xels uwyobs gadamamu-Savebeli mrewvelobis saeqsporto saqmianobis gaumjobesebas. kerZod, kvlevis procesSi dadginda, rom eleqtroenergetikis da telekomuni-kaciebis dargis araefeqturi saqmianobis SemTxvevaSi winaaRmdegobebis da SezRudvebis Semcireba astimulirebs gadamamuSavebeli mrewvelobis saeqsporto saqmianobas. analogiurad, telekomunikaciebis, eleqtro-energetikis, sarkinigzo da sagzao transportis, wylis distribuciis da sabanko seqtoris sferoebSi liberalizaciis reformebis gatareba iwvevs mwarmoebelTa saeqsporto saqmianobis gafarToebas. analizis Sedegebi mowmobs, rom momsaxurebis sferos reformireba SedarebiTseriozul gavlenas axdens mewarmeTa saeqsporto saqmianobis intensiu-robaze, vidre maT saeqsporto bazarze gasvlis gadawyvetilebaze.

g. berulava, T. gogoxia. ekonomikis qveynebSi firmis doneze arsebuli gansxvavebuli tipis inovaciuri danaxarjebisa da sxvadasxva tipis inovaciuri Sedegebis urTierTkavSirebi. kerZod, BEEP-ისBV-is monacemebis gamoyenebiT da modificirebuli CDM modelze dayrdnobiT gamokvleulia sxvadasxva tipis inovaciur Sedegze (produqtul, procesul da arateqnologiur inovaciebze) sxvadasxva inovaciuri danaxarjis (Siga samecniero-kvleviTi da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebis (sksss) da gare codnis SeZenis) zegavlenis SesaZlo variaciebis arseboba. kvlevis Sedegebma gviCvena, rom firmis gare da Siga wyaroebidan codnis miRebasTan dakavSirebuli gadawyvetilebebi Zalze mWidrod aris erTmaneTze damokidebuli da zogadad erTnairi determinantebiT aris ganpirobebuli. garda amisa, sxvadasxva kvlevis Sedegebis safuZvelze CamovayalibeT Sesabamisi hipoTezebi, rom Siga sksss-i ukavSirdeba ZiriTadad produqtul inovacias, xolo gare codnis SeZena - procesul da arateqnologiur inovaciebs. hipoTezebis testirebis Sedegebma zogadad dagvidastures Cveni molodinebi. Tumca, zogierTi molodinis sapirispiroT, testirebam daadgina, rom sksss-ze orientirebuli strategiis ganxorcielebas SeuZlia stimuli misces ara mxolod produqtuli inovaciebis danergvas, aramed agreTve gamoiwvios procesuli inovaciebis gaaqtiureba; iseve, rogorc gare codnis SeZenas SeuZlia, mniSvnelovnad ganapirobos produqtuli inovaciebis ganxorcieleba. zRvruli efeqtebis analizma gamoavlina, rom Siga sksss-i aris produqtul inovaciaze orientirebuli strategiis sakvanZo determinanti; xolo gare codnis SeZena aris erTaderTi inovaciuri danaxarji, romelic aZlierebs arateqnologiuri inovaciebis ganxorcielebis SesaZleblobas. orive inovaciuri danaxarji (sksss-i da gare codnis SeZena) TiTqmis erTnairi masStabiT ganapirobebs procesuli inovaciis danergvis SesaZleblobas.

g. berulava. mimdinare kvlevis mizania Seiswavlos is faqtorebi, romlebic ganapirobeben firmebs Soris grZelvadiani da warmatebuli urTierTobebis arsebobas. amisaTvis naSromSi urTierTobebze orientaciis koncepcia aris SemoTavazebuli. es koncepcia asaxavs firmis warmatebuli urTierTobabis Seqmnisa da SenarCunebis unars. aseve naSromSi ganzsazvrulia faqtorebi romlebic gavlenas axdenen urTierTobebze orientaciaze da am orientaciis Sedegebi firmisaTvis. am kvlevis erT-erT umTavres mizans warmoadgens hipotezis SemuSaveba urTier-Tobebze orientaciis da misi faqtorebis da Sedegebis Soris arsebul kavSirebze.

g bregvaZe. evrokavSiris ganviTarebis Tanamedrove strategia „evropa 2020“ awesebs xuT mTavar prioritetul amocanas: mosaxlebis dasaqmebis gazrda, inovaciebis danergva, ganaTlebis xarisxis amaRleba, socialuri integracia da klimatis cvlilebebTan da energo da sxva

34

resursebis ukmarisobasTan dakavSirebuli problemebis gadawyveta. am amocanebis gadasaWrelad 2014 wlidan daiwyo axali CarCo programis realizacia, esaa „horizonti 2020“, romlis birTvsac warmoadgens sami ZiriTadi prioritetuli mimarTuleba, konkretulad, mowinave samecniero miRwevebis generireba imisaTvis, rom ganmtkicdes evrokavSiris poziciebi msoflio ganviTarebul wamyvan qveynebs Soris, industriuli liderobis miRweva da mcire da saSualo biznesis mxardaWera da inovaciebis ganviTareba. agreTve socialuri problemebis gadaWra. Tanamedroveobis moTxovnebis yvela gzavnili Cadebulia „evropa 2020“ - Si. inovaciuri jgufis yvela rgolis gamoyenebiT kvlevebis Sedegebis miRebidan, maT komercalizaciiTa da bazarze gataniT damTavrebuli. amasTan mxedvelobaSi miRebulia ara mxolod teqnologiuri, aramed socialuri inovaciebic. aseve evropis ekonomikurad CamorCenili regionebis mxardaWerisaTvis evropis gaTanabrebis fondebis programebisaTvis 86 miliardi evro iqneba gamoyofili anu yvela struqturuli fondebis xarjebis daaxloebiT 25%. evrokavSiris saerTo biujetSi samecniero kvlevebisa da inovaciebisaTvis wili gaizrdeba 2020 wlisaTvis 8.5% mde, nacvlad 6.7% - 2013 wels. gansakuTrebul interess iwvevs patara evropuli qveynis belgiis inovaciuri sistemis formirebis gamocdileba regionalur asfeqtSi. belgia maRalganviTarebuli industriuli qveyanaa. eep moculobiT (272 mlr $) msoflioSi me-20 adgili ukavia. eep erT sulze 26730 dolaria. udidesi kompaniebia sosieti Jenerali, briusel-lampri, kobera, eleqtosai, belgakomi, forsti, interbriu. eqsportis ZiriTadi saxeebia rkina, foladi safeiqro nawarmi, navTobproduqtebi, plastmasi. biujeti 2015 wels Seadgens 454,04 mlrd aSS dolari. belgiis inovaciis indeqsi Cornell university, in insead da wipo monacemebis mozidTviT 2011-2016 wlebSi saSualo Seadgens 51.75 punqts. minimumi iyo 49.1 -2011 wels da mqsimumi 54.3 punqti 2012 wels.

samecniero kvleviT saqmianobaze dasaxarjebi mSp - dan procentulad Seadgens 2014 w. d 2,46 maRali teqnologiebis eqsportma 2014 wels The United Nations - is monacemebiT Seadgina maqsimumi 43698,59 miln. dolari.

belgiaSi inovaciuri ganviTarebis ZiriTadi tendencia gamoixadeba regionebze didi moculobis uflebebis gadacemaSi. ganmasxvavebeli niSani regionuli inovaciuri strategiisa mdgomarebs SemdegSi. Seqmnilia regionuli klasteri-regionuli centri biznesisa da inovaciisa, romelTagan TiToeuli unda moemsaxuros 20 axal sawarmos. amis magaliTs warmoadgens biznesisa da inovaciis centri “Innotek” antveprenis proviciaSi (flandra) am centris Seqmnis mizania stimulireba gauwios ganviTarebas. centris nominalur wevrebs warmoadgenen msxvili sawarmoebi. samecniero kvleviTi centrebi da institutebi, samTavrobo struqturebi, sazogadoebrivi komerciuli da arakomerciuli ogranizaciebi, kempenis universiteti.

„Innotek“ aris evropuli qselis wevri, romelSic Sedis 160 iovaciis da biznesis centri (Bic, EbnkEuropen Busines Network) es saSualebas iZleva SeinarCunebul iqnes Sesrulebuli samuSaos maRali xarisxi, hqondeT farTe konteqtebi sxva evropuli qveynebis teqnologiebis transferebis Sesasruleblad informaciis gacvlisTvis. monawileoba miiRon evrokavSiris saerTaSoriso proeqtebSi.

es centri dakavebulia uaxlesi inovaciuri proeqtebis danergviT, iZleva axali gamogonebebis teqnikur-ekonomikur dasabuTebebs, exmareba sawarmoebs partniorebis moZiebaSi. axali proeqtebSi monawilebisaTvis da xels uwyobs axali dafinansebis moZiebas. magaliTad “Innotek” axorcielebs iseT proeqtebs, rogoricaa energetikis axali wyaroebis danerva mSeneblobaSi (Senoba mzis energiis wyaros gamoyenebiT) gamafrTxilebeli da sasignalo sistemebis, cifruli televizia da sxva. ZiriTadi mecnierul kvlevebi am centrSi xorcieldeba kempenis universitetis mier. wina planzea wamoweuli gamoyenebiT sferoebSi kvlevebi. gamoyofilia 10 mimarTuleba: energoresursebis marTva, ekologia, garemos dacva, biomedicina, kvebis mrewveloba, informaciuli teqnologiebi, socialuri uzrunvelyofa da misi ekonomikuri aspeqtebi, geontologia da sxva. mTeli mecnieruli kvlevebi Tavmoyrilia im proeqtis irgvliv, romlebic iReben dafinansebebs specializirebuli saxelmwifo fondebidan (maT Soris evrokavSiridan) an biznes struqturebidan (maT Soris msxvil samrewvelo sawarmoebidan) romlebic dainteresebuli arian inovaciebiT.

yvela inovaciuri struqturebi belgiisa, inovaciisa da biznesis centris CaTvliT miekuTvneba warmoebaze orientirebul struqturebs.

g. bregvaZe. TurqeTis respublika geografiulad mdebareobs evraziaSi. or kontinentze strategiuli mdebareobis gamo Zlieri ekonomikuri gavleniT sargeblobs regionSi. aSS centraluri sadazvervo saagentos kvalifikaciiT TurqeTi ganviTarebadi qveyanaa, xolo politikuri mecnierebisa da ekonomistebis SefasebiT is regionaluri zesaxelmwifoa. TurqeTi aris evropos ekonimikuri sabWos asocirebuli wevri 1963 wlidan da sabaJos kavSiris wevri 1995 wlidan. natos wevria 1952 wlidan. TurqeTi „eTgo“ damfuZnebeli wevri da erT-erTia G20 qveyanaTagan. mSp-

35

is zrdis tempma 2002-07 wlebSi 7,4% Seadgina, ris gamoc TurqeTis ekonomika yvelaze swrafad mzardi ekonomika gaxda msoflioSi am periodis ganmavlobaSi. TurqeTis ekonomikis dominanturi dargi soflis meurneoba ukve aRar aris. is Caanacvla dinamiurma industriulma kompleqsebma birTv qalaqebSi, romelTa umravlesoba qveynis dasavleT provinciebSia koncentrirebuli, ganviTarebul momsaxurebis seqtorTan erTad.

bolo ocdaxuTi wlis ganmavlobaSi swrafad ganviTarda turizmis seqtori da ekonomikis mniSvnelovan nawils Seadgens. 2008 wels qveyana moinaxula 30,929,192 turistma, ramac qveynis biujets 21,9 miliardi dolari SesZina.

amJamad warmoebis wili ekonomikaSi Seadgens 28%, soflis meurneobaSi 15% -s, mSeneblobaSi 6%, momsaxurebis sfero 59%. didia gadamamuSavebeli mrewvelobis xv.wili 89% (mSeneblobis CaTvliT). ganviTarebulia sabanko seqtori, teqstilis, tyavis, kvebis, qimiuri, farmacevtuli dargebi, energetika, metalurgia. didia gemTmSeneblobisa da avtomobilmSeneblobis wili. TurqeTi erT-erTi warmyvani gemTmSenebeli qveyanaa. aseve gaizarda eleqtrosaqonlis warmoeba. 2010 wlis monacemebiT TurqeTs ekonomikuri siZlieris mixedviT ukavia 15 adgili.

TurqeTma mniSvnelovnad isargebla sabaJo kavSiriT evropasTan, SeZlo 21,9 miliardi pirdapiri investiciebis mozidva. yovelive aman dadebiTad imoqmeda TurqeTis ekonomikaze da is dRes msoflioSi erT-erTi dimaiurad ganviTarebadi qveyanaa.

Global Compe- s 2011-2012 wlis gamoqveynebuli masalebis monacemebiT msoflio reitingSi konkurentunarianobis mixedviT TurqeTs ukavia 59 - e adgili 142 qveyanas Soris, xolo iseT sakiTxebSi, rogoricaa „inovacia da ekonomikuri codnis ganviTareba“ mas ukavia 58 adgili. patentebis mxriv milion mosaxleze TurqeTs ukavia 70 adgili. samecniero-kvleviTi institutebis xarisxis mixedviT 89 adgilzea, xolo samecniero kadrebis da inJinrebis momzadebis mxriv 44.

msoflio ekonomikuri forumis eqsperimentebis monacemebiT, sakuTari gamogonebebi TurqeTSi cotaa, vidre nayidi licenziebi. am mxriv 55 adgilzea. 69 adgili ukavia qveyanas iseTi monacemebiT, rogoricaa „kerZo kompaniebis investireba“, xolo samecniero Sromebis publikaciebis mixedviT TurqeTma didi nabiji gadadga. 1980-2005 wlebSi 44 adgilidan 23 adgilze gadavida.

TurqeTSi mecnierebisa da teqnologiis ganviTarebis centraluri politikis formireba daiwyo jer kidev gasuli saukunis 60 - ian wlebSi. prezidenTan Seiqmna „TurqeTis mecnierebisa da teqnologiebis dabWo“ (TUBITAK) is dResac centraluri organoa. mas didi uflebebi aqvs inovaciur sferoSi. dawyebuli saerTo samecniero-teqnologiuri da inovaciuri politikis formirebidan, damTavrebuli sagranto dafinansebamde. axalgazrda perspeqtiuli da niWieri mecnierebebis moZieba, maTi Sromebis da monografebis gamoqveyneba. sabWos SigniT moqmedebs 8 sagranto komiteti, romelic anawilebs finansebs. komiteti dakompleqtebulia mecnierebebis wamyvani specialistebiT da amavdroulad isini arian inovaciebis wamyvani eqspertebi. amis garda TUBITAK - is farglebSi Seqmnilia erovnuli akademiuri kavSiri, dokumenturi centri, aseve mTeli rigi laboratoriebi. igi aris aseve ogranizatori staJirebebis, gacvlebis, olimpiadebisa da axalgazrda mkvlevarebis mxardaWeris sxva saxeebiT.

v. burduli. n. arevaZe. statiaSi gamokvleuli da sistematizebulia dargobrivi struqturuli (samrewvelo) politikisa da sawarmoebis politikis realizaciis principebi. amis da evrokavSirTan saqarTvelos asociaciis SeTanxmebis Sesabamisi debulebebis gaTvaliswinebiT mocemulia dargobrivi struqturuli politikis strategiis SemuSavebisa da misi sagadasaxado-sabiujeto regulirebis zogadi principebi. gansakuTrebuli yuradReba eTmoba ganviTarebis saxelmwifo da kerZo institutebis srulyofis sakiTxs, romelic mimarTulia realuri warmoebis dargebSi investiciebis uzrunvelyofis safinanso meqanizmebis gaumjobesebaze.

kerZod, naSromSi naCvenebia, rom axali warmoebebis mSeneblobis investirebaSi ucxouri kapitalis gadaWarbebuli mozidva am procesSi erovnuli biznesis arasakmao aqtiurobis pirobebSi negatiur gavlenas axdens makroekonomikur parametrebze. amasTan dakavSirebiT naSromSi SemoTavazebulia da dasabuTebuli ganviTarebis safinanso institutebis (fondebis, bankebis) reformirebisa (upirvelies yovlisa erovnuli kapitalis safinanso resursebis mobilizaciis meqanizmebis gaumjobesebis xarjze) da, aseve, safinanso-samrewvelo jgufebis (fsj) Seqmnis gzebi, im mizniT rom moxdes erovnuli kapitalis monawileobis aqtivizacia ekonomikis prioritetul seqtorebsa da qveseqtorebSi axali warmoebebis Seqmnis saqmeSi.

v. burduli. naSromSi ganxiluli da sistematizebulia 2006-2012 wlebSi saqarTveloSi sasoflo-sameurneo warmoebis permanentuli dacemis mizezebi. amis gaTvaliswinebiT sasoflo-sameurneo warmoebis gamococxlebis mizniT dasaxuli da dasabuTebulia saxelmwifo

36

regulirebisa da bizneskoordinaciis meqanizmebis srulyofis gzebi qveynis sasursaTo usafrTxoebis uzrunvelyofis dargebis (soflis meurneobis, kvebis mrewvelobis, teqnologiuri momsaxurebisa da sxva momsaxure dargebi) konteqstSi da, aseve, soflis meurneobisa da msubuqi mrewvelobis momijnave dargebis konteqstSi.

v. burduli. statiaSi ganxorcielebulia saqarTvelos regionebis ekonomikuri mdgomareobis analizi, romelmac gamoavlina mosaxleobis erT sulze gaangariSebuli mTliani regionuli produqtis maCveneblis mixedviT saqarTvelos regionebis CamorCeniloba ruseTisa da ukrainis regionebis anologiur maCveneblebisagan da, aseve _ saqarTvelos regionebs Soris ekonomikuri aqtiurobis araTanabarzomiereba, mrewvelobisa da saqmianobis zogierTi sxva saxeebis ganviTarebis dabali done saqarTvelos rig regionSi. aseve gamovlenilia erT dasaqmebulze gaangariSebuli damatebuli Rirebulebis maCveneblis dabali done saqmianobis ZiriTadi saxeebis WrilSi. dasaxulia regionebSi ekonomikuri situaciis gaumjobesebis ZiriTadi mimarTulebebi.


v. burduli. statiaSi ganxilulia: mTliani regionuli produqtis sidideebi saqarTvelos regionebis WrilSi; mosaxleobis erT sulze gaangariSebuli mTliani regionuli produqtis maCveneblebi; ekonomikuri saqmianobis saxeebis mixedviT yovel regionSi Seqmnili damatebuli Rirebulebis ganawileba; yoveli konkretuli saqmianobis saxeSi mTlian damatebul RirebulebaSi regionebis mier Setanili wvlilis regionebs Soris ganawileba; da, aseve, yoveli saqmianobis saxis mixedviT erT dasaqmebulze gaangariSebuli Sesabamisi saqmianobis saxeebSi Seqmnili mTliani damatebuli Rirebulebis maCveneblebi. analizis Sedegebis gaTvaliswinebiT ganxilulia ekonomikuri situaciis gaumjobesebis gzebi saqarTvelos regionebSi.

v. burduli. naSromSi naCvenebia, rom axali warmoebebis mSeneblobis investirebaSi ucxouri kapitalis gadaWarbebuli mozidva am procesSi erovnuli biznesis arasakmao aqtiurobis pirobebSi negatiur gavlenas axdens makroekonomikur parametrebze. amasTan dakavSirebiT naSromSi SemoTavazebulia da dasabuTebuli ganviTarebis safinanso institutebis (fondebis, bankebis) reformirebisa (upirvelies yovlisa erovnuli kapitalis safinanso resursebis mobilizaciis meqanizmebis gaumjobesebis xarjze) da, aseve, safinanso-samrewvelo jgufebis (fsj) Seqmnis gzebi, im mizniT rom moxdes erovnuli kapitalis monawileobis aqtivizacia ekonomikis prioritetul seqtorebsa da qveseqtorebSi axali warmoebebis Seqmnis saqmeSi.

T. gogoxia. statiaSi Cveni kvlevis ZiriTad mizans warmoadgens, saqarTvelos magaliTze, firmis doneze inovaciuri saqmianobis arsebuli mdgomareobis garkveulwilad aRwera da misi srulyofis gzebis dasaxva. kvlevis Sedegad miRebuli daskvnebi da Camoyalibebuli rekomendaciebi SeiZleba gamoyenebul iqnes rogorc sawarmoo firmebis marTvis procesSi, ise qveynis inovaciuri politikis realizaciaSi. rekomendaciebi exeba or mimarTulebas:

1. finansuri resursebis advilad xelmisawvdo¬mobis uzrunvelyofa; 2. saWiro codnis ganviTarebis xelSewyoba.T. gogoxia. statiaSi ganxorcielebulia saqarTvelosa da gardamavali ekonomikis qveynebis

firmebis inovaciuri saqmianobis SedarebiTi analizi.analizi eyrdnoboda gardamavali ekonomikis qveynebSi (maT Soris saqarTveloSi) 2012-

2014 wlebSi msoflio bankis da rekonstruqciisa da ganviTarebis evropuli bankis mier erToblivad Sesrulebuli BEEPS-is me-5 raundis monacemebs, romelic exeba ekonomikis firmis (mikro-) dones. firmebis inovaciuri saqmianobis qveyanaTaSorisi SedarebiTi analizisaTvis gamoyenebulia statistikis SeuRlebis cxrilebi (e.w. krostabulacia) gardamavali ekonomikis qveynebis gaerTianebuli monacemebis safuZvelze. miRebuli Sedegebi Sedarebulia saqarTvelos analogiur maCveneblebTan.

dadgenilia 2012-2014 wlebSi ganxorcielebuli sxvadasxva tipis inovaciebis kavSirs iseT faqtorebTan, rogoricaa: 1. firmis zoma; 2. firmis kapitalSi ucxoelebis sakuTrebis wili (%); 3. umaRlesi ganaTlebis mqone saStato TanamSromlebis wili (%); 4. saerTo wliur gayidvebSi pirdapiri eqsportis wili (%); 5. erovnuli, regionuli, adgilobrivi mTavrobidan an evrokavSiridan miRebuli subsidiebi.

empiriuli monacemebis analizis Sedegebidan gamomdinare, gakeTebulia daskvna, rom

37

saqarTvelos firmebSi zogadad naklebad SeimCneva inovaciuri aqtiuroba, maT Soris teqnologiuri (produqtuli da procesuli) da arateqnologiuro (organizaciuli da marketinguli) inovaciebis danergvis saxiT. zemoT aRniSnul TiTqmis yvela faqtorTan mimarTebaSi, saqarTvelos firmebis inovaciur saqmianobasTan dakavSirebuli maCveneblebi daaxloebiT 3-4-jer CamorCeba zogadad gardamavali ekonomikis qveynebis firmebis inovaciuri saqmianobis analogiur maCveneblebs.

T. gogoxia. g. berulava. statiaSia gamokvleulia evrokavSiris samewarmeo politika. samewarmeo politikis mimarTulebiT, evrokavSiris mTavar mizans warmoadgens Semdegi

sakiTxebis uzrunvelyofa: 1) unda moxdes mewarmeebis rogorc samuSao adgilebisa da keTildReobis Semqmnelebis

aRiareba, rac unda dainergos da gavrceldes yvela wevr qveynebis administraciebSi; 2) evrokavSiri unda gaxdes yvelaze mimzidveli adgili saerTaSoriso doneze Wkviani

mewarmeebisTvis: maregulirebelma da mxardamWerma CarCoebma unda miizidon mewarme-damfuZneblebi, rom msoflios sxva regionebidan Cavidnen evropaSi, nacvlad, magaliTad, aSS-sa da aRmosavleT aziaSi;

3) unda moxdes mewarmeobis axali cnebebis mimarT evropuli kulturis radikaluri cvlileba.n. davlaSeriZe. naSromSi ganxilulia saxelmwifos roli poloneTis inovaciuri politikis

uzrunvelyofaSi. xazgasmulia, rom bolo wlebSi saxelmwifo institutebsa da programebs gansakuTrebuli roli eniWebaT inovaciur procesebSi. poloneTi ganekuTvneba autsaider qveynebs evropis inovaciur rukaze. am mizezis gamo, 2010ian-wlebSi poloneTSi daiwyo grZelvadiani reforma samecniero-teqnologiur sferoSi(amas Tan sdevda zogierTi cvlilebac umaRlesi ganaTlebis sistemaSi); romelic mimarTuli iyo mecnierebis marTvis decentralizaciaze, agreTve komerciulad mniSvelovan proeqtebze momuSave biznes-sazogadoebasa da samecniero-kvleviTi institutebs Soris kooperaciis amaRlebaze. poloneTis saxelmwifo institutebis mier inovaciuri politikis realizaciis ZiriTad programebsa da movlenebs Soris upirvelesad unda aRiniSnos „sapasuxismgeblo ganviTarebis sakeTildReo gegma“, romelsac agreTve uwodeben moraveckis gegmas, misi avtoris-ekonomikuri ganviTarebas ministris radeS moraveckis gvaris mixedviT, ramac uzrunvelyo inovaciis donis mniSvnelovan amaRleba poloneTSi. poloneTis mTavrobam es gegma 2016 wlis 16 Tebervals miiRo da igi warmoadgens momaval qveynebis ekonomikuri ganviTarebis dabalansebul modelsa da strategias. gegmis mTavari mizania poloneTis kompamniebis, maTi mwarmoeblobis ganviTarebis mxardaWera, sagareo gavlenis gafarToeba da mTlianad qveynis Tanabari ganviTareba, meti investorebi da investorebze meti danaxarjebis gazrda, mecnierebisa da biznesis intensiuri TanamSromloba, mSp-s zrda imavdrouli maRali xarisxiT, kompaniebis muSaobas gamartiveba da ekonomikis popularizacia. am da sxva RonisZiebebma saSualeba misces poloneTs ukve am wels mniSvnelovnad gaumjobesebina Tavisi maCveneblebi da globalur inovaciur indeqsebSi 2015 wels 45-e adgilidan (46qula) asuliyo 39-ze (Svidi punqtiT) 128 qveyanas Soris, da 100 SesaZlo punqtidan mieRo 44,2 qula zemoaRniSnulidan gamomdinare SegviZlia davaskvnaT, rom poloneTis saxelmwifo institutebis da programebis mier inovaciur politikis uzrunvelyofis gamocdilebis analizi SesaZleblobas mogvcems saqarTveloSic gamoviyenoT misi metnaklebad dadebiTi elementebi.

n. davlaSeriZe. naSromSi ganxilulia samecniero-teqnologiuri prognozirebis roli ekonomikis inovaciur ganviTarebaSi xazgasmulia, rom evropisa da msofliosa da agreTve postkomunisturi sivrcis qveynebis eqspertuli reformebis gamoyeneba saSulaebas mogvcems, davamuSavoT iseTi teqnologiebis SerCevis da mizidvis rekomendaciebi, romelic xels Seuwyobs saqarTvelos integracias evrokavSirSi.

l. daTunaSvili. naSromSi gaSuqebulia qarTuli saxelmwifoebriobis ganviTarebis sxvadasxva etapze, istoriul WrilSi, cnobili qarTveli mkvlevarebis Sexedulebebi, rogorc mTlianad qveynis, ise misi calkeuli regionis ekonomikuri da socialuri wanamZRvrebis Sesaxeb. xazgasmulia me-XX saukunis 90-ian wlebSi da XXI saukunis dasawyisSi saqarTvelos regionuli ekonomikis rigi aspeqtis kvlevaSi qarTveli mecnier-ekonomistebis wvlilis Sesaxeb. gaanalizebulia bolo 20 wlis manZilze qveynis xelisuflebis mier miRebuli kanonebi regionuli ekonomikuri politikisa da mmarTvelobis adgilobrivi organoebis sistemis reformirebasTan dakavSirebiT.

naSromSi yuradReba gamaxvilebulia maRalmTiani regionebis, maT Soris uTanabro da depresiuli dasaxlebebis mdgomareobis etapobrivad daZlevisa da Semdgomi ganviTarebis, aseve teritoriul erTeulebSi (regionebi, raionebi) sabazro infrastruqturis aRdgena-ganviTarebis; mizanmimarTuli privatizaciis, mewarmeobis ganviTarebis xelSewyobisa da meurneobis

38

racionaluri struqturebis Seqmnis, sainvesticio procesebSi aRniSnuli erTeulebis aqtiuri CarTvis, adgilobrivi resursebis efeqtiani gamoyenebis aucileblobaze.

l. daTunaSvili. statiaSi Seswavlilia evrokavSiris mowinave saxelmwifoSi _ safrangeTSi bolo wlebis ganmavlobaSi inovaciuri politikisa da inovaciuri sferos ganviTarebaSi arsebuli situacia.

gaanalizebulia is cvlilebebi, rac am sferoSi gatarebuli instituciuri struqturisa da samarTlebrivi bazis mniSvnelovan mxareebs Seexo (1999 wlis bolos safrangeTSi inovaciebsa da samecniero kvlevebze miRebuli kanoni, 2004 wels dawyebuli reforma. 2006 wels miRebuli kanoni samecniero kvlevebis dafinansebis Sesaxeb da sxva).

statiaSi xazgasmulia mecnierebasa da fundamentur kvlevebze saxelmwifo danaxarjebis maRal, xolo qveynis mTlian Sida produqtSi erovnuli inovaciuri politikis dafinansebaze danaxarjebis dabal xvedriT wilze (2,24% 2014w.).

mecnierebis ganviTarebisa da axali teqnologiebis danergvis sfero, mTlianobaSi inovaciuri politika, prioritetulad iqna gamocxadebuli 2005 wlidan qveynis prezidentebis _ J. Sirakis, n. sarkozisa da f. olandis mier. statiaSi ganxilulia is RonisZiebebi, romlebic TiToeulma maTganma ganaxorciela am mimarTulebiT.

statiaSi yuradReba gamaxvilebulia inovaciuri konkurentunarianobis polusebze da gansakuTrebuli teqnologiuri zonis _ teqnoparkebis formirebisa da xelSewyobis, aseve regionuli inovaciuri politikis stimulirebaze.

inovaciur saqmianobaSi aqtiuri monawileobis mizniT statiaSi didi yuradReba eTmoba axalgazrda mkvlevarebis mxardaWerisa da stimulirebis sakiTxebs.

statiaSi ganxilulia bolo periodSi safrangeTis respublikis globaluri inovaciuri indeqsis zogierTi maCvenebeli da naCvenebia aRniSnuli indeqsaciis SedegebiT qveynisTvis miniWebuli Sefasebebi. statiaSi xazgasmulia safrangeTis inovaciuri politikis dadebiTi mxareebi, rac qveyanas aZlevs saSualebas daikavos mowinave poziciebi rogorc evrokavSiris, ise msoflio masStabiT ekonomikuri ganviTarebis maCveneblebis mixedviT.

l. daTunaSvili. statiaSi gaSuqebulia, msoflio ekonomikis yoveldRiuri cvlilebebis fonze, globalizaciis gavlenas ra axali SesaZleblobebi da gamowvevebi moaqvs evrokavSiris qveynebisaTvis, romlebic cdiloben, sxvadasxva sferoSi siaxlisa da inovaciis danergviT miaRwion lideris pozicias. gaanalizebulia am procesis xelis Sewyobis mimarTulebiT evrokomisiis mier evropuli kvlevebisa da damuSavebebis dafinansebisTvis SemoRebuli rva `CarCo-programis” mniSvneloba, romelTa realizacia xels uwyobs evrokavSiris dafinansebis maqsimalurad gamoyenebas evropis qveynebis myari ganviTarebis, mecnieruli kvlevebisa da inovaciuri politikis ganxorcielebis, aseve sasursaTo da energetikuli usafrTxoebis, klimatis cvlilebebisadmi adaptaciis, mosaxleobis janmrTelobis dacvisa da sxva problemebis gadawyvetas.

statiaSi Seswavlilia evrokomisiis mier SemuSavebul dokumentebSi _ `mwvane wignsa~ da `TeTr wignSi” dafiqsirebuli sxvadasxva sakiTxi, maT Soris iseTis, rogoricaa mSp-Si mecnierul kvlevebze gamoyofili danaxarjebis dabali xvedriTi wilis mixedviT evropis qveynebis CamorCenis daZlevis aucilebloba msoflios mowinave qveynebTan _ aSS-sa da iaponiasTan SedarebiT, aseve gaanalizebulia evrokavSiris sainovacio politika, romelsac axorcielebs evrokomisia grantebiT, sagadasaxado da arasafinanso SeRavaTebiT, iseTebiT, rogoricaa teqnoparkebi, biznesinkubatorebi, sakonsultacio da teqnologiis gadacemis centrebi da sxva, aseve im ZiriTadi xuTi fondis (regionuli ganviTarebis evropuli fondi, evropis socialuri fondi, Tanasworobis fondi, zRvaosnobisa da Tevzaobis da soflis meurneobis ganviTarebis fondi) saSualebiT, romlebic mxars uWeren evrokavSiris yvela wevr-qveyanaSi ekonomikur ganviTarebas.

aRniSnuli fondebidan friad mniSvnelovania soflis meurneobis ganviTarebis fondi, romlis saSualebiTac xorcieldeba evrokavSiris qveynebSi soflis meurneobis inovaciuri ganviTarebis dafinanseba.

naSromSi xazgasmulia, rom evrokavSiris qveynebSi soflis meurneobis inovaciuri politika ZiriTadad saxelmwifo biujetidan subsidirdeba da am qveynebSi soflis meurneobis daxmareba garemosdacviTi, infrastruqturisa da sainovacio RonisZiebebis dafinansebaSi gamoixateba. evrokavSiris qveynebSi rogorc fermerTa saqmianobis kvleviTi da sawarmoo momsaxureba, ise wvrili da saSualo inovaciuri mewarmeoba da msxvil integrirebul sasoflo-sameurneo gaerTianebebSi inovaciuri politika saxelmwifos mier aqtiurad aris mxardaWerili, rac mdgomareobs maTTvis rogorc safinanso-ekonomikuri SeRavaTebis miniWebaSi, ise samarTlebrivi, organizaciuli da sxva pirobebis SeqmnaSi.

39

statiaSi Seswavlili da gaanalizebulia evrokavSiris mowinave qveynebSi _ irlandiasa da safrangeTSi soflismeurneobriv seqtorSi arsebuli mdgomareoba da naCvenebia am qveynebSi inovaciuri politikis realizaciaSi evrokavSiris mniSvnelovani roli.

l. dvaliSvili. globaluri problemebi Tavisi masStabebiTa da mniSvnelobiT gansakuTrebul movlenebsa da procesebs warmoadgens Tanamedrove msoflioSi.

naSromSi naCvenebia, rom Tanamedrove pirobebSi globaluri problemebis masStabis zrda da maTi xarisxis simwvave iTxovs saxelmwifoTa intensiur, konstruqciul da gadamwyvet mo-qmedebebs. es aris saxelmwifoebisa da msoflio xalxTa upirvelesi amocana.

migvaCnia, rom adamianma Tavisi gamomgonebloba da teqnologiebi unda mimarTos dedamiwis sasicocxlo sistemebis usasrulod samarTavad adamianTa keTildReobisaTvis.

l. dvaliSvili. statiaSi naCvenebia ekologiuri politikis arsebobis aucileblobis mniSvneloba. ganxilulia evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politikis Seqmnis principebi. daxasiaTebulia aR-niSnuli politikis Seqmnis istoria, romelic 5 etapadaris warmodgenili. naCvenebia, rom evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika aris msoflioSi lideri ekologiuri problemebis gadaWraSi, rogorc kontinentze, ise mTel msoflioSi.

naCvenebia, rom 1990 wlidan evrokavSiris ekologiuri politika gadavida administraciuli elementebis gamoyenebidan ufro moqnil sabazro elementebis gamoyenebaze, rom evrokavSiris wevri qveynebi valdebulni arian daafinanson da gamoiyenon evrokavSiris mier SemuSavebuli garemos dacvis politika, Seitanon ekologiur gadasaxadebSi damatebiTi elementebi.

naCvenebia, evrokavSiris samezoblo politikis samoqmedo gegmis ekologiur politikaSi da-matebiTi ekonomikuri instrumentebis Setanis saqarTvelos iniciativa.

l. dvaliSvili. dania industriul-agraruli qveyanaa ganviTarebis maRali doniT, flobs erT-erT saukeTeso ekonomikur sistemas evropaSi, maRalteqnologiur meurneobebs, Tanamedrove mcire da msxvil samrewvelo sawarmoebs, maRalkvalificiur samuSao Zalas, cxovrebis maRal dones.

dania flobs Zlier institutebs da maRalganviTarebul infrastruqturas, rac xels uwyobs bizne-sis ganviTarebas, ganaTlebas, inovaciebisa da teqnologiebis sferoSi warmatebebs.

migvaCnia, rom daniis ekonomika dafuZnebulia axal codnaze, axal xedvebze, Tumca mTavari aris is, rom inovaciuri ekonomikis Seqmnis idea saxelmwifo rangSia ayvanili. inovaci-aTa warmatebulebaSi mTavar rols TamaSobs qveyanaSi Seqmnili inovaciuri biznesis samarTle-brivi garemo.

inovaciebi – daniis ekonomikis warmatebis gasaRebia. naCvenebia, rom daniis inovaciuri sistemis mTavari mizania sxvadasxva inovaciur sistemebs Soris koordinacia da kooperacia samecniero-teqnikuri, teqnologiuri da inovaciuri politikis gasaumjobeseblad.

daniis inovaciuri sistemis prioritetuli mimarTulebebia: sainformacio teqnologiebi, farmacia, samedicino teqnika, bioteqnologia, alternatiuli energia, satelevizio kavSirebi, biznes-momsax-ureba.

aRniSnulia, rom dania gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs rogorc CrdiloeT evropis fi-nansuri, maRalteqnologiuri, farmacevtuli, bioteqnologiuri, satransporto da a.S. centri, romelic regionSi globaluri inovaciuri indeqsis (gii) mixedviT 2015 wlis monacemebis safuZvelze inova-ciebis evropul liderTa Sorisaa fineTTan da germaniasTan erTad. dRes es qveyana ambiciuri miznebiTaa.

c.TeTrauli. naSromSi gaanalizebulia ekonomikuri ganviTarebis arsi da tendenciebi postkomunisturi qveynebis magaliTze. ganxilulia saxelmwifos mier gatarebuli ekonomikuri reformebi qveynis ganviTarebis sakeTildReod.

c.TeTrauli. naSromSi ganxilulia xorvatiis respublikis ekonomikuri ganviTarebis strategia da Taviseburebebi, agreTve inovaciebis roli da mniSvneloba ekonomikaSi. gaanalizebulia qveynis ganviTarebis gzebi da meTodebi, romliTac xorvatiam miaRwia ekonomikur winsvlas da Rirseuli adgili daimkvidra did evropul ojaxSi.

m. kvaracxelia. naSromSi ganxilulia saqarTveloSi ekonomikuri usafrTxoebis globaluri problemebi,kerZod, mecnierulad gaanalizebulia siRaribis problema. naCvenebia saqarTvelos mosaxleobis ricxovnobis dinamika bolo aTi wlis manZilze. aseve siRaribis done da misi cvlileba bolo rva wlis ganmavlobaSi. daskvnaSi warmodgenilia siRaribis daZlevis avtoriseuli xedvebi da misi aRmofxvris gzebi uaxloes perspeqtivaSi.

m. kvaracxelia. statiaSi ganxilulia qveynis usafrTxoebis problemebi Tanamedrove etapze, misi roli mdgradi ekonomikis Camoyalibebis procesSi. avtori xazgasmiT aRniSnavs ekonomikuri usafrTxoebis gansakuTrebul mniSvnelobas qveynisTvis misi ekonomikis

40

ganviTarebisa da winsvlisaTvis. m. kvaracxelia. ნაშრომში შესწავლილია ამერიკის შეერთებული შტატებისა და იაპონიის ინოვაციური პოლიტიკის საკითხები თანამედროვე ეტაპზე. ავტორის აზრით, აქ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მეცნიერულ-ტექნოლოგიური რევოლუციის უახლესი მიღწევების შექმნა და დანერგვა საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვადასხვა სფეროში. სწორედ ამან შეუწყო ხელი მაღალი ტექნოლოგიების შექმნასა და პოსტინდუსტრიული ეპოქის ჩამოყალიბებას.

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia WeSmaritad adamianuri sazogadoebisa da WeSmaritad adamianuri saxelmwifos politikuri orientaciis problema, anu im sazogadoebisa da saxelmwifos politikuri orientaciis problema, romelic xalxis interesebs emsaxureba (romelic xalxis interesebs unda emsaxurebodes), romelic mimarTulia _ romelic mimarTuli unda iyos _ yoveli adamianis kanonieri da samarTliani uflebebis dacvisaken da xalxis socialur-ekonomikuri interesebis realizaciisaken.

maSasadame, WeSmaritad adamianuri sazogadoeba da WeSmaritad adamianuri saxelmwifo unda emsaxurebodes ara bazars, ara fuls, ara mogebas, ara kapitals _ rogorc TviTmizans, anu unda emsaxurebodes ara ekonomikur faSizms _ ara bazris, fulis, mogebis, kapitalis batonobas adamianze, rac damaxasiaTebelia WeSmariti kapitalizmis Sinagani bunebisaTvis, aramed realurad (da ara carieli _ cru _ lozungebiT, rasac arcTu iSviaTad adgili hqonda sabWoTa fsevdosocializmis pirobebSi) unda emsaxurebodes yoveli adamianis kanonieri uflebebis dacvas da xalxis socialur-ekonomikuri interesebis realizacias.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, warmoudgenelia da yovlad dauSvebelia, rom saxelmwifo xalxs (yoveli adamianis interesebs) emsaxurebodes kanonsawinaaRmdegod “dakanonebuli” danaSaulebrivi “kanonebis” _ faqtobrivad ki ukanonobis _ viTomda “samarTlebriv” “safuZvelze”.

ra aris, Tu ara ekonomikuri faSizmi _ ra aris, Tu ara bazris, fulis, mogebis, kapitalis batonoba adamianebze, rodesac saxelmwifoSi daSvebuli da kanonsawinaaRmdegod _ danaSaulebrivad _ “dakanonebulia” azartuli TamaSebis arseboba, romlebic aRatakebs da anadgurebs adamianebs?!

ra aris, Tu ara ekonomikuri faSizmi _ ra aris, Tu ara bazris, fulis, mogebis, kapitalis batonoba adamianebze, rodesac komerciuli bankebis, mikrosafinanso firmebisa da sxva safinanso organizaciebis mier mimdinareobs TaRliTuri xerxebiT (Tanac uwyvetad _ televiziiT, internetiT, mobiluri telefoniT da a.S.) adamianebze “nadiroba”, rodesac am organizaciebis mier SeniRbuli formiT _ “uprocento” sesxebis adamianebisaTvis “Tavze moxveviT” _ mimdinareobs xalxis Zarcva da gaRatakeba, da rodesac Semdeg isev am organizaciebis mier xdeba TavianTi sakuTari TaRliTuri qmedebebis _ danaSaulebrivad Secdenil (TaRliTobis msxverpl) klientebze usindisod gadabraleba?!

nuTu SeiZleba, rom aRniSnuli safinanso-sakredito organizaciebis zemoT xsenebuli kriminaluri qmedebebi ar iyos aRkveTili da, piriqiT, faqtobrivad mxardaWerili da kanonsawinaaRmdegod _ danaSaulebrivad _ “dakanonebuli” iyos saxelmwifos mier?!

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia inovaciuri politikis problema saxelmwifos efeqtiani marTvis saqmeSi.

naSromSi mniSvnelovani adgili eTmoba WeSmaritad adamianuri sazogadoebisa da saxelmwifos mSeneblobasa da funqcionirebaze gamiznuli inovaciuri politikis aucileblobis dasabuTebas, anu im politikis aucileblobis dasabuTebas, romelic xalxis interesebs emsaxureba.

amasTanave, naSromSi aRniSnulia, rom SeuZlebelia saxelmwifos inovaciuri politikis arseboba da saxelmwifos efeqtiani marTva im SemTxvevaSi, Tu inovaciuri politika ar efuZneba revoluciurad axal mecnierul ideebs _ Tu is dafuZnebuli ar aris revoluciur garRvevaze mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi.

maSasadame, saxelmwifos inovaciuri politikisa da efeqtiani marTvis inteleqtualuri safuZvlebi SeiZleba iyos mxolod revoluciurad axali mecnieruli Teoriebi, romlebic SeiZleba iyos mxolod mecnieris WeSmaritad mecnieruli Semoqmedebis Sedegi, da romelic SeiZleba xasiaTdebodes rogorc revoluciuri gadatrialeba sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi.

swored revoluciurad axali mecnieruli Teoriebis da misi Semqmnelebis gamomJRavnebis mizniT Cems mier jer kidev mravali wlis win SemoTavazebuli da dasabuTebuli iqna msoflio Cempionatis Catarebis aucilebloba da meqanizmebi mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi, razedac gamaxvilebulia gansakuTrebuli yuradReba mocemul naSromSi.

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia saxelmwifos (saxelmwifoTa) inovaciuri

41

politikis mniSvneloba socialur-ekonomikuri progresisaTvis. naSromSi aRniSnulia, rom realobaSi _ dausabuTeblad deklarirebuli viTomda inovaciuri

politika SeiZleba aRmoCndes ideologiuri “zRapari”, romelic SeiZleba gamoyenebuli iqnes mxolod xalxis gonebis gasabrueblad.

maSasadame, saxelmwifos (saxelmwifoTa) inovaciuri politika SeiZleba aRmoCndes ideologiuri “zRapari”, magram mxolod im SemTxvevaSi, Tu is ar aris dafuZnebuli progresul mecnierul ideebze, Tu inovaciuri politika dafuZnebuli ar aris revoluciur garRvevaze mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi.

amasTanave, gansakuTrebuli yuradReba unda gamaxvildes imaze, rom, jer-erTi, revoluciur garRvevas mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi ukiduresad iSviaTad aqvs adgili msoflioSi.

da, meorec, im SemTxvevaSic ki, Tu adgili aqvs revoluciur garRvevas mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi, principulad axal ideebs ar eqceva saTanado yuradReba saxelmwifos (saxelmwifoTa) xelisuflebis (xelisuflebebis) mxridan.

zemoaRniSnulTan dakavSirebiT principulad mniSvnelovania yuradRebis gamaxvileba imaze, rom sazogadoebaSi da saxelmwifoSi, gansakuTrebiT ki, saxelmwifoTa liderebma unda icodnen _ vin vin aris mecnierebaSi, unda arCevdnen erTTmaneTisgan WeSmarit mecnierebs da “mecnierebis msgavs” adamianebs, radgan zogjer sxvisi azrebis “gadamRerebiT” dakavebul viTomda “mecnierebs” _ “did” “mecnierebad” “acxadeben”, xolo WeSmaris mecnierebs _ “ver amCneven”, rac mxolod amuxruWebs mecnierebis, sazogadoebis, saxelmwifos da kacobriobis ganviTarebas.

avtoris mtkicebiT, WeSmariti mecniereba, _ es aris kompozicia, es aris saerTaSoriso mniSvnelobis mqone principulad axlis qmnadoba mecnierebis sferoSi, da ara sxvebis mier Seqmnili nawarmoebebis meqanikuri gameoreba.

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia avtoris mier Seqmnili da gamoqveynebuli Tanamdebobis pirTa uflebebisa da pasuxismgeblobis balansirebis politikur-samarTlebrivi Teoria _ rogorc principulad axali mecnieruli mimarTuleba da rogorc adamianis interesebis dacvisa da socialur-ekonomikuri progresis aucilebeli inteleqtualuri safuZveli.

mocemul naSromSi SemoTavazebulia agreTve avtoris mier SemuSavebuli saxelmwifo xelisuflebis yvela Stos Tanamdebobis pirTa uflebebTan dabalansebuli maTi pasuxismgeblobis samarTlebrivi meqanizmebi, ris gareSec warmoudgenelia adamianis interesebis dacva da ekonomikis, sazogadoebis, saxelmwifosa da mTlianad kacobriobis efeqtiani funqcionireba.

e. kakulia. naSromSi ganxilulia inovaciasa da inovaciis SedarebiT cnebebs Soris gansxvavebebis aucileblobis Sesaxeb sakiTxi. Seswavlilia ekonomikaSi inovaciis rolis, mniSvnelobis da funqciebis sakiTxebi, mocemulia avtoriseuli mosazreba saqarTveloSi teqnoparkebis ganTavsebis adgilmdebareobis da upirvelesad qveynis inovaciuri politikis (sadac unda gamoikveTos inovaciuri mcire biznesis saxelmwifo mxardaWeris politika) SemuSavebis Sesaxeb.

e. kakulia. naSromSi Seswavlilia: inovaciis politika evrokavSirSi; mcire da saSualo biznesis inovaciuri sawarmoebis gansazRvris krteriumebi ; mcire da saSualo biznesTan mimarTebaSi lisabonis strategiis mniSvneloba: „mcire biznesis aqti“. ganxilulia mcire inovaciuri sawarmoebis mxardaWeris aSS-is, evropis da iaponiis gamocdileba. kvlevis Sedegad gakeTebulia daskvnebi, inovaciuri mcire biznesis mxardaWeris evropuli gamocdilebis, saqarTvelos ekonomikasTan misadagebiT , gaziarebis da evrokavSiris mxridan am mimarTulebiT saqarTvelosTvis gaTvaliswinebuli finansuri da arafinansuri programebis udanakargo, swor da drouli aTvisebis meqanizmis SemuSavebis aucileblobaze.

T. lazaraSvili, n. bibilaSvili. naSromSi gaxilulia Sveicariis inovaciuri politikis ZiriTadi arsi, mimarTulebebi da Taviseburebebi.

Sveicariis samrewvelo politikis Taviseburebas calkeuli dargebis mxardaWera warmoadgens. amasTan, saxelmwifos pirioritets samrewvelo sferos mTlianad ganviTarebisaTvis keTilsasurveli pirobebis Seqmna warmoadgens, romelic moicavs ganaTlebisa da kvlevebis maRal dones, zomier dabegvras, ganviTarebul infrastruqturas, mdgrad normatiul-samarTlebriv bazas, samewarmeo iniciativis Tavisuflebis uzrunvelyofa saxelmwifos mxridan zemoqmedebis maregulirebeli saSualebebis dabali xarsixis xarjze, agreTve stabilur socialur-politikur sistemas. gansakuTrebiT aRsaniSnavia, is faqti, rom finansuri saxsrebis gamoyofisas erT-erT ZiriTad kriteriums maRali eqsportorientuloba warmoadgens.

T. lazaraSvili. naSromSi ganxilulia germaniis inovaciuri politikis Camoyalibebisa da

42

ganviTarebis ZiriTadi etapebi da tendenciebi. gaSuqebulia germaniis mier gamoyenebuli mecnierebatevadi produqciis ZiriTadi klasifikacia, agreTve inovaciuri ganviTarebisa da potencialis ZiriTadi maCveneblebi.

gaanalizebulia samecniero-kvleviTi da sacdel-sakonstruqtoro samuaSaoebis dafinansebis ZiriTadi wyaroebi germaniaSi da gamovlenilia misi Taviseburebebi. agreTve Seswavlilia germaniis inovaciuri da teqnologiuri ganviTarebis strategia, misi ZiriTadi sferoebi da gamovlenilia Taviseburebebi.

T. lazaraSvili. naSromSi ganxilulia evrokavSiris sainovacio politikis ZiriTadi mimarTulebebi da Taviseburebebi. agreTve inovaciebisa da teqnologiebis srulyofis ZiriTadi RonisZiebebi. gaanalizebulia inovaciuri politikis finansuri meqanizmebi. kerZod: venCuruli fondebi, maRalteqnologiuri teritoriul-dargobrivi klasterebis formirebis miznobrivi programebi, sainformacio-teqnologiuri sistemebi.

gaSuqebulia evrokavSiris sabiujeto politikis ZiriTadi aspeqtebi da Taviseburebebi. ganxilulia evrokavSiris yvelaze masStaburi programebi da maTi finansuri instrumentebi.

m. melaSvili. naSromi eZRvneba nebismieri erovnuli ekonomikis zrdis iseT umniSvnelovanes faqtors, rogoricaa teqnikuri progresi, inovaciebi, romelsac evrokavSiri ukve sakmaod didi xania gansakuTrebul yuradRebas uTmobs, risi dasturia 2000 wels lisabonSi Catarebuli samiti, sadac evrokavSirma misi wevri qveynebisaTvis aiRo kursi konkurentunariani inovaciuri ekonomikis Seqmnisaken.

naSromSi ganxilulia CexeTis respublikis inovaciuri politikis ganviTarebisa da stimulirebisaTvis arsebuli formebi da saWiro RonisZiebebi, saxelmwifo programebi samecniero kvlevebis mxardasaWerad, ucxouri investiciebis mozidvis mizniT da aseve saxelmwifos roli qveynis inovaciuri ganviTarebis ZiriTadi strategiis dasaxvis saqmeSi. aseve gaanalizebulia CexeTis ekonomikis zogierTi mniSvnelovani maCvenebeli da amis mixedviT warmodgenilia CexeTis adgili evrokavSiris wevr qveyanaTa Soris. agreTve motanilia bolo periodSi saerTaSoriso organizaciebis mier yovelwliurad warmoebuli indeqsaciis Sedegebi da maT mier CexeTis respublikisadmi miniWebuli Sefasebebi.

i. naTelauri, T. TaflaZe. gaanalizebulia evrokavSiris sagareo ekonomikuri politikis ZiriTadi mimarTulebebi 2020 wlamde periodisaTvis. yuradReba gamaxvilebulia qveynebze, romlebSic msoflio bankis monacemebiT, erT sul mosaxleze Semosavali aris saSualoze dabali, an dabali. aseT qveynebs Soris aris saqarTvelo. evrokavSirTan mimarTebaSi, saqarTvelosTvis warmoCinebulia sagareo ekonomikuri kavSirebis inovaciuri mimarTulebebi da prioritetebi.

evrokavSirTan axali urTierTobebi, TanamSromlobis axali reJimi, Cveni erovnuli kanonmdeblobis misadageba evrokavSiris samarTlebriv sistemasTan, evropuli standartebis dacvis mcdeloba, gamoiwvevs inovaciur cvlilebebs saqarTvelos sagareo ekonomikur urTierTobebSi; perspeqtivaSi moxdeba sagareo vaWrobis maCveneblebis raodenobrivi da Tvisebrivi optimizacia; warmoCindeba, romeli jgufis inovaciuri qveyana SegviZlia viyoT, iseTi, romelsac Seswevs unari, miiRos da gamoiyenos sxva qveynis inovaciebi, Tu iseTi, romelic sagareo ekonomikur urTierTobebSi sakuTar inovaciebs SesTavazebs partnior qveynebs.

naTelauri i. daxasiaTebulia „estoneTi – codnis modelis“ Taviseburebebi, modelis praqtikuli realizaciis etapebis mixedviT; warmoCenilia estoneTis inovaciur ekonomikaze gadasvlis procesSi arsebuli warmatebebi da naklovanebebi.

yuradReba aqcentirebulia estoneTis gamocdilebaze imasTan dakavSirebiT, rom inovaciuri politikis warmatebuli ganxorcielebisTvis aucilebelia 1) marTvis saimedo, maRali standartebi, 2) kompetenturi saxelmwifo aparati da 3) kerZo seqtoris aqtiuri monawileoba, 4) institutebis xarisxi, 5) makroekonomikuri stabiluroba da 6) saqonlis, Sromisa da safinanso bazrebis funqcionireba.

statiaSi Sefasebulia inovaciuri pilitikis mniSvneloba gansakuTrebiT iseT qveynebSi, sadac mixvdnen, rom Semdgomi ganviTarebisTvis aucilebelia –moiZebnos warmoebis faqtorebis ufro efeqtianad gamoyenebis gzebi da srulyofili axali produqciis warmoebis SesaZleblobebi; sadac ver amarTlebs sabazro meqanizmebi umjobesia saxelmwifom gaataros aqtiuri qmedebebi. rameTu am ukanasknels ukeTesad SeuZlia inovaciebis mxardaWera, samecniero–kvleviTi da sacdel–sakonstruqtoro samuSaoebis gaaqtiurebis gziT. estoneTi iRbliani qveyana aRmoCnda. man SeZlo yofiliyo wamyvani qveyana, inovaciur–sakominikacio teqnologiebis damuSavebaSi da gamoyenebaSi, rogorc saxelmwifo doneze, ise kerZo seqtorSi. estoneTs gauCnda iarliki estonia - estoneTis eleqtronuli saswauli. Semdgomi warmatebuli ganviTarebisaTvis aucilebelia, rom perspeqtiuli ideebis tranformireba moxdes mdgrad realur biznesSi.

43

z. nozaZe. statiaSi mocemulia inovaciuri procesebis etapebi misi ganxorcielebis gzebi _ gaanalizebulia inovaciuri procesebis proeqtebis realizaciis konkretuli meTodebi, maT Soris saxelmwifo regulirebis meTodi. mocemulia inovaciuri procesebis stadiebisa da inovaciuri procesebis sxvadasxva stadiebis SeTanawyobis sqemebi.

z. nozaZe. ganxilulia rumineTis respublikaSi inovaciuri saqmianobis infrastruqturis ganviTarebis konkretuli meqanizmi nacionalur, regionalur da adgilobriv doneze. gaanalizebulia Sesabamisi mTavrobis dadgenilebebi Sesabamis sakiTxebTan dakavSirebiT.

_ mocemulia rumineTSi inteleqtualuri sakuTrebis dacvis ekonomikuri da samarTlebrivi meqanizmi, inteleqtualuri sakuTrebis stimulirebis formebi da investiciebis mozidvis inovaciuri procesebi.

mocemulia inteleqtualuri sakuTrebis harmonizaciis konkretuli winadadebebi._ ganxilulia saimporto da saeqsporto saqonlis mimoqcevis inovaciuri sistema, ucxouri

investiciebis mozidvis stimulirebis Sesabamisi RonisZiebebi._ ganxilulia rumineTSi Tavisufali ekonomikuri zonis Seqmnisa da funqcionirebis

koordinaciis sakiTxebi, licenzirebisa da marTvis ZiriTadi debulebebi._ inovaciuri proeqtebis ganxorcielebisTvis investiciebis mozidvis mizniT moqmedi

SeRavaTebi da upiratesobebi Tavisufali ekonomikuri zonis farglebSi._ mocemulia rumineTis respublikis geografiuli mdebareoba, mosaxleoba, eTnikuri da

religiuri Semadgenloba, saxelmwifo wyobilebis struqturis analizi._ sasaqonlo produqciis eqsportisa da importis ganxorcielebis dinamika da struqtura

rumineTSi 2013 wlis mixedviT, cxrilebis saxiT.vl. papava, T. TaflaZe. statiaSi ganxilulia inovaciuri ekonomikis Seqmnis SesaZleblobebi

evropuli da evraziuli integraciis pirobebSi. radganac evraziuli ekonomikuri kavSiri efuZvneba navTobisa da gazidan miRebuli Semosavlebis gadanawilebiT meqanizms, es sulac ar aris imis garantiis momcemi, rom es kavSiri aris orientirebuli inovaciuri ekonomikis Seqmnaze. evrokavSirTan Tavisufali vaWrobis SeTanxmeba axal SesaZleblobebs uqmnis saqarTvelos evropul bazrebze eqsportis zrdisaTvis, Tumca amis miRweva SesaZlebeli gaxdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu saqarTveloSi warmoebuli produqcia daakmayofilebs xarisxis evropul standartebs. aSkaraa, rom am viTarebaSi ganviTarebis evropuli gza ufro metad aris orientirebuli qveyanaSi inovaciuri ekonomikis Seqmnaze.

vl. papava. masSi ganxilulia saqarTvelos evropuli da evraziuli perspeqtivebis ZiriTadi mxareebi. naCvenebia, rom evraziuli veqtori qveynis ganviTarebisaTvis araperspeqtiulia.

vl. papava. statiaSi SemoTavazebulia axali xedva nekroekonomikis globalizaciis Sesaxeb. kvlevis mizania axsnas Tu ra aris imis mizezi, rom bevr (umTavresad Rarib) qveynis ekonomikaSi moZvelebuli teqnologiebi gamoiyeneba. Sedegad yvela am qveyanas aqvs retroekonomika. ekonomikis zombificirebis procesi mis teqnologiur ganaxlebas uqmnis barierebs. saxelmwifos roli teqnologiuri CamorCenilobis daZlevaSi Zalzed mniSvnelovania.

vl. papava. msoflio bankis statistikuro monacemebis Tanaxmad msoflios wamyvani qveyana rogorc postkrizisul periodSi, ise bolo aTwleulebis ganmavlobaSi aris CineTi. qveynebis uSualo Sedareba ekonomikuri zrdis mixedviT arakonstruqciulia mkveTri zrdis efeqtis gamo, romlis Tanaxmadac kapitalis klebadi ukugebidan gamomdinare ekonomikurad naklebad ganviTarebul qveynebSi maRali zrdis tempebis miRweva ufro advilia, vidre ekonomikurad ufro ganviTarebul qveynebSi. sxvadasxva qveynis ekonomikuri ganviTarebis gasazomad gamoiyeneba mosaxleobis erT sulze mTliani Siga produqtis maCvenebeli. statiaSi wamoyenebulia mkveTris zrdis efeqtis proporciuli gadafarvis hipoTeza. statia Seicavs invariantulobis Teoremis damtkicebas. mkveTri zrdis efeqtis koreqtirebiT ekonomikuri zrdis koeficientebis Tanaxmad ekonomikur zrdaSi msoflios wamyvani qveynebia avstralia, aSS, kanada da saudis arabeTi.

z. reviSvili. statiaSi gaSuqebulia eqstenciis cneba, eqstenciis ganviTarebis mniSvnelovani etapebi, umniSvnelovanesi formebi da modelebi. gaSuqebulia soflis meurneobis eqstenciisa da agraruli inovaciuri sistemis urTierTkavSiri da urTierTdamokidebuloba. Ggamaxvilebulia yuradReba eqstenciis winaSe arsebul axal ekologiur gamowvevebze da maTi daZlevis gzebze, aseve eqstenciis gavniTarebis Tanamedrove tendenciebze.

z. reviSvili. statiaSi ganxilulia evrokavSiris Tanamdrove ekonomikuri politikis umTavresi motivaciebi, miznebi, problemebi da prioritetebi. farTodaa gaSuqebulia “lisabonis strategiis” da “evropa-2020” strategiisa da programis arsi, mniSvneloba, ganxorcielebuli miRwevebi, arsebuli winaaRmdegobani. gamaxvilebulia yiradReba aRniSnuli strategiebis ganxorcielebis Zlier da sust

44

mxareebze.z. reviSvili. statiaSiGgaanalizebulia evrokavSirisa da misi wevri qveynebis sainovacio da

erTiani sasoflo-sameurneo politikebi, rogorc sasoflo-sameurneo inovaciuri politikis ganmsazRvreli CarCo pirobebi. GgaSuqebulia sasoflo-sameurneo codnisa da inovaciis sistemis (sscis) arsi da misi formirebis konceptualuri sakiTxebi. Gganxilulia evrokavSiris sasoflo-sameurneo sainovacio politikis ganxorcielebis mniSvnelovani instrumentebi. farTodaa gaanalizebuli evrokavSirisa da evropis qveynebis soflis sainovacio politikebis gamocdilebebi.

g. sigua. naSromSi naCvenebia rom XX saukunis bolo meoTxedidan dRemde evrokavSiris qveynebSi ekonomikis zrdis ZiriTadi wyaro teqnologiuri inovaciebis danergva gaxda. informaciulma epoqam warmoSva axali tipis konkurentunariani korporaciebi, romelTa materialuri aqtivebi Zalian mcirea. saqarTveloSi, iseve rogorc sxva yofil sabWoTa respublikebSi, aucilebelia ganaTlebisa da mecnierebis reorganizacia Tanamedrove moTxovnebis adeqvaturad.

T. qavTaraZe. aSS-is saxelmwifo agraruli inovaciuri politika qveynis socialur- inovaciuri politikis organuli Semadgeneli nawilia, romelic soflis meurneobaSi gansazRvravs inovaciuri saqmianobis sferoSi saxelmwifo xelisuflebis organoebis funqcionirebis miznebs, ZiriTad mimarTulebebsa da meTodebs.UgamoTqmulia azri maT magaliTze, saqarTvelos soflis meurneobaSi inovaciuri politikis gatarebis Sesaxeb.

T. qavTaraZe. naSromSi Seswavlilia aSS-is mebostneobaSi, inovaciuri saqmianobis gansaxorcieleblad, praqtikuli samoqmedo RonisZiebaTa ZiriTadi kanonzomierebani. pirveladaa wamoyenebuli winadadeba amerikuli gamocdilebis msgavsad saqarTvelos mebostneobaSi inovaciuri politikis gatarebis mizniT, msxvilma sasursaTo gaerTianebebma da biznes kompaniebma Seisyidon an arendiT aiRon miwa; daabandon kapitali, daiqiraon soflad mcxovrebi kvalificiuri muSa-xeli, romelTa Semosavlis mniSvnelovani wyaro iqneboda aqciebis gayidviT miRebuli Semosavali.

T. qavTaraZe. naSromSi Seswavlilia inovaciuri midgomebi aSS-is daxuruli gruntis mebostneobaSi. pirveladaa wamoyenebuli winadadeba aSS-is msgavsad saTburebis mSenebloba ganxorcieldes damSrali miwebis zonaSi da Termuli wylebis siaxloves. naCvenebia Termuli wylebis aTvisebis Sedegad respublikaSi damatebiT 50 aTasi tona daxuruli gruntis bostneulis warmoebis gzebi.

T. qavTaraZe. naSromSi Seswavlilia saxelmwifo inovaciuri politika aSS-is mekartofileobaSi, rogorc strategiuli ise taqtikuri niSniT; gaanalizebulia saqarTvelos mekartofileobis Tanamedrove mdgomareoba; gamoTqmulia azri saqarTvelos mekartofileobaSi, rogorc strategiuli ise taqtikuri niSniT aSS-is gamocdilebis ganzogadebis Sesaxeb.

q. qvelaZe. saqarTveloSi turizmis seqtoris ganviTareba damokidebulia im inovaciuri teqnologiebis SemuSavebasa da danergvaze, romlebic mimarTulia klientebis momsaxurebis uzrunvelyofaze da turistuli servisuli SesaZleblobebis gafarToebisaken. naSromSi ganxilulia turistuli inovaciebisa da inovaciuri teqnologiebis is ZiriTadi mimarTulebebi, romelTa ganviTarebis xelSewyobis SemTxvevevSi saqarTvelos miecema SesaZlebloba msoflio turistul bazarze waradginos maRal konkurentunariani turistuli produqti da turistuli momsaxureba. aseve ganxilulia saqarTvelos inovaciuri teqnologiuri ganviTarebis dRevandeli mdgomareobis zogierT aspeqtebi da maTi ganviTarebis perspeqtivebi.

q. qvelaZe, n. Qistauri, m. melaSvili. naSromSi ganxilulia Tanamedrove ekonomikis ganviTarebis ZiriTadi tendencia momsaxurebis sferos uswrafesi tempiT zrda. aq ganxilulia momsaxureba, rogorc saqoneli, misi specifikuri mxasiaTeblebi, saxeobebi da am saxeobaTa jgufebis saerTaSoriso klasifikacia; gaanalizebulia saqarTveloSi momsaxurebis saxeobaTa TiToeuli jgufi sakmaod mdidari cifrobrivi masalis safuZvelze, romelic ZiriTadad cxrilebis saxiTaa motanili. naSromSi aseve ganxilulia momsaxurebis sferos Semdgomi srulyofisa da saqarTvelos ekonomikis ganviTarebaze misi gavlenis ZiriTadi faqtorebi, gzebi, perspeqtivebi.

q. qvelaZe. winamdebare naSromi eZRvneba Tanamedrove msoflios ganviTarebis erT-erT umniSvnelovanes problemas, rogoricaa, inovaciebis, uaxlesi teqnilogiebis ganviTarebisa da danergvisaTvis mowinave meqanizmebis gamoyenebas sxvadasxva qveynebis ekonomikebsa da erovnuli mecnierebebis stabilur ganviTarebaSi. inovaciuri politikis regulirebis xelSewyoba aucilebeli pirobaa qveynebis imijisa da maTi konkurenunarianobis amaRlebaSi. inovaciuri politika stimulirebs evrokavSiris wevr qveynebsac.

statiaSi ganxilulia evrokavSiris Canasaxis damfuZnebel erT-erTi wevri qveynis _ italiis ekonomikis inovaciuri politikis ganviTarebis ZiriTad aspeqtebs. Seswavlilia saxelmwifo inovaciuri politikis ZiriTadi strategiebi, qveynis inovaciuri sistemis ganviTarebis modeli, erovnuli inovaciuri

45

sistemebis marTvis meTodebi, marTvis struqturuli formebi. aseve ganxilulia italiis saxelmwifo inovaciuri programebi da maTi roli qveynis ekonomikis ganviTarebaSi. aqve mimoxilulia saganmanaTleblo, samecniero-kvleviTi bazis saqmianobis dafinansebis fondebis farTo speqtri, romelic aucilebelia sawarmoo teqnologiebis ganviTarebisaTvis da italiis erovnuli samecniero-kvleviTi da inovaciuri sistemis adgilisa da rolis gasaZliereblad evrokavSiris CarCo-programebSi. statiaSi ganxilulia sxvadasxva sakanonmdeblo, sapatento-salicenzio kanonzomierebani da sagadasaxado privilegiebi inovaciuri saqnianobis dros. statiaSi moyvanilia saerTaSoriso organizaciebis mier yovelwliurad warmoebuli konkurentunarianobisa da inovaciurobis indeqsaciis Sedegebi da maT mier italiisaTvis miniWebuli Sefasebebi. naSromi Sesrulebulia italiis ZiriTadi ekonomikuri indikatorebisa da sxva statistikuri masalis analizis safuZvelze.

q. qvelaZe. naSromi eZRvneba dReisaTvis metad aqtualur problemas – evrokavSiris inovaciur politikis ganviTarebas iseT dargobriv struqturebSi, romlebsac, didi gavlena aqvT teritoriebis inovaciuri ekonomikebis ganviTarebis saqmeSi.

dRes msoflioSi turizmis ganviTareba xorcieldeba inovaciebis farTo danergvis gziT, rac erT-erTi aucilebeli piroba gaxda zogadad qveynebis Tanamedrove ekonomikis ganviTarebisTvis. winamdebare statiaSi ganxilulia evrokavSiris inovaciuri politika turizmis dargSi. Seswavlilia evrokavSiris turizmis inovaciuri politikisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi struqturuli maxasiaTeblebi, ekonomikuri maCveneblebi, ganviTarebis ekonomikuri faqtorebi da strategiebi. aseve gamoyofilia turizmis dargis ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi, tendenciebi da is inovaciuri turistuli mimarTulebebi, romelTa ganviTarebis xelSewyoba mniSvnelovan rols asrulebs evrokavSiris turistuli inovaciuri politikis srulyofaSi.

n. qistauri, q. qvelaZe, m. melaSvili. msoflios ganviTarebis Tanamedrove periodSi erT-erT ZiriTad tendencias warmoadgens momsaxurebis sferos swrafi tempiT zrda.

saerTaSoriso statistikuri monacemebis mixedviT, msoflioSi ucxouri investiciebis 40%-ze meti xmardeba momsaxurebis sferos ganviTarebas, rac ara mxolod am seqtoris aqtualobaze miuTiTebs, aramed misi Semdgomi ganviTarebis uzarmazar perspeqtivebzec. momsaxurebis sferos rolis amgvarma kardinalurma cvlilebam gaaCina safuZveli imisaTvis, rom visaubroT postindustriuli “servisuli” sazogadoebis Camoyalibebis Sesaxeb, xolo Tanamedrove ekonomika movixsenioT, rogorc “momsaxurebis ekonomika”. Cveni kvlevis mizans warmoadgens momsaxurebis dargebis ganviTarebis Tanamedrove aspeqtebis aRwera da saqarTveloSi maTi ganviTarebis perspeqtivebis srulyofis gzebis ganxilva.

n. qistauri. naSromSi ganxilulia investiciur-inovaciuri procesebis adgili qveynis ekonomikis ganviTarebaSi. investicia warmodgenilia, rogorc ekonomikuri winsvlis aucilebeli Semadgeneli elementi. aRniSnulia, rom qveynis ekonomikuri zrdis miRweva ganisazRvreba investiciebis procesiT, rac gulisxmobs nebismieri fuladi saxsrebis xarjvis mimarTvas warmoebis ganviTarebisaTvis. naSromSi gadmocemulia investiciuri saqmianobis regulirebaSi finansuri meqanizmis adgilis gansazRvris aucilebloba.

aRsaniSnavia, rom es meqanizmi saSualebas gvaZlevs gamoyenebul iqnes dafinansebis instrumentebi da meTodebi, investiciuri saqmianobis sferoSi saxelmwifosa da sameurneo subieqtebs Soris urTierTobis donisa, dafinansebisa da dakreditebis moculobis moTxovnebis Sesabamisad saxelmwifo da korporatiul doneebze, im mizniT, rom amaRldes saxelmwifos finansuri nakadebis marTvis efeqtianoba, gaZlierdes misi investiciuri potenciali da ekonomikis inovaciuri mimarTuleba.

naSromSi agreTve naCvenebia inovaciuri procesebis gadamwyveti mniSvneloba ekonomikis ganviTarebisaTvis, ramdenadac mxolod inovaciebis danergviTaa SesaZlebeli warmoebis gafarToebuli kvlavwarmoebis uzrunvelyofa, anu ekonomikaSi mTliani Sida produqtis zrda. amitom saqarTvelos ekonomikis ganviTarebis strategia orientirebul unda iqnes investiciur-inovaciuri proeqtebis ganviTarebaze, wamyvani unda gaxdes samecniero-teqnologiuri mimarTulebebi, romlebic xels Seuwyoben mowinave gamogonebebis gamoyenebas qveyanaSi, misi konkurentunarianobis zrdas da, rac mTavaria mosaxleobis keTildReobis zrdas

xazgasasmelia agreTve, rom nebismieri qveynisaTvis, maT Soris, ra Tqma unda, saqarTvelosaTvis upirvelesi mniSvneloba eniWeba sworad Camoyalibebul inovaciur politikas, romelmac unda gansazRvros samecniero kvlevebis da inovaciebis, rogorc prioritetebis roli erovnuli ekonomikisaTvis.

n. qistauri. naSromi eZRvneba Tanamedroveobis erT-erT yvelaze mniSvnelovan problemas, rogoricaa inovaciebis, axali ideebis, axali teqnologiebis mniSvnelobas nebismieri qveynis ekonomikis ganviTarebisa da konkurentunarianobis gaZlierebisaTvis. naSromSi

46

aRniSnulia, rom 2000 wlis lisabonis samitis gadawyvetilebaTa Sesabamisad fineTi gaxda evropaSi pirveli qveyana, romelmac miiRo erovnuli inovaciuri politikis, rogorc mecnierebisa da teqnologiebis sferoSi arsebuli politikis ZiriTadi elementis koncefcia. farTodaa gaanalizebuli fineTis respublikis erovnuli inovaciuri politika (NIS), misi miznebi da amocanebi, romelTa warmatebiT realizebaSi aqtiur rols saxelmwifo asrulebs, masTan erTad ki qveyanaSi arsebuli sxvadasxva fondebi, asociaciebi, samecniero centrebi da sxv.

naSromSi dawvrilebiTaa ganxiluli NIS-is Zlieri mxareebi, rac qveyanas saSualebas aZlevs mowinave poziciebi daikavos evropaSic da msoflioSic ekonomikuri ganviTarebis maCveneblebiT, aseve misi problemebi da dasaxulia maTi daZlevis gzebi. naSromi Sesrulebulia saintereso cifrobrivi masalis analizis safuZvelze.

T. CxeiZe. statiaSi ganxilulia evrokavSiris mxardaWera saqarTelos mTavrobis sasoflo-sameurneo strategiis ganviTrebis procesisadmi, rasac igi anxorcielebs iseTi meqanizmebisa da saagentoebis meSveobiT rogoricaa TAIEX da FAO.

soflis meurneobis seqtoris strategiis mizania sursaTis warmoebis gazrda da sofalad siR-aribis Semcireba.

T. CxeiZe. statiaSi ganxilulia portugaliis saxelmwifo, rogorc evrokavSiris wevri qveynis – social-ekonomikuri mdgomareoba evrokavSirSi gawevrianebamde da gawevrianebis Semdeg.

naCvenebia, rom portugaliam gadadga gabeduli nabiji da uari Tqva daxmarebis kreditis gagrZelebaze, romelsac uwevda evrokavSiri. amiT igi gaxda lideri (irlandiis Semdeg) riTac msoflios yuradReba daimsaxura.

3 wlis ganmavlobaSi portugaliam xisti `qamrebis moWeris~ politikiT miaRwia ekonomikur warmatebas da ganTavisuflda gare valebisagan.

T. CxeiZe. l. dvaliSvili. statiaSi naCvenebia ekologiuri politikis arsebobis aucileblobis mniSvneloba. ganxilulia evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politikis Seqmnis principebi. daxasiaTebulia aRniSnuli politikis Seqmnis istoria, romelic 5 etapad aris warmodgenili. naCvenebia, rom evrokavSiris inovaciuri ekologiuri politika aris msoflioSi lideri ekologiuri problemebis gadaWraSi, rogorc kontinentze, ise mTel msoflioSi.

naCvenebia, rom 1990 wlidan evrokavSiris ekologiuri politika gadavida administraciuli elementebis gamoyenebidan ufro moqnil sabazro elementebis gamoyenebaze, rom evrokavSiris wevri qveynebi valdebulni arian daafinanson da gamoiyenon evrokavSiris mier SemuSavebuli garemos dacvis politika, Seitanon ekologiur gadasaxadebSi damatebiTi elementebi.

naCvenebia evrokavSiris samezoblo politikis samoqmedo gegmis ekologiur politikaSi damatebiTi ekonomikuri instrumentebis Setanis saqarTvelos iniciativa.

T. CxeiZe. q. qvelaZe. statia eZRvneba bunebriv-resursul potencialSi metad aqtualur resurs - miwas, rogorc uvado aqtivs da soflis meurneobis warmoebis ZiriTad saSualebas. bunebrivi resursebis gamoyenebis gareSe ki _ warmoudgenelia qveynis mdgradi ekonomikuri zrda da ganviTareba.

naSromSi avtorebis mier mimoxilulia miwis resursis dRevandeli mdgomareoba da is mTavari problemebi, romlebic aucileblad mxedvelobaSia misaRebi: qveynis savargulebis umetesoba defliacias ganicdis, niadagis nayofieri fena dehuminizirebulia. darRveulia Teslbrunva da agroteqmomsaxureba. brunvaSi axali miwebis CarTvis miuxedavad saxnavi miwebis farTobebi sul ufro da ufro mcirdeba. gaanalizebulia aseve mTavari gamomwvevi mizezebi _ miwis reformis xarvezebiT Catareba, sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebis arasasoflo-sameurneo daniSnulebiT gamoyeneba, miwebis damlaSeba, gaudabnoeba, erozia, daWaobeba, da a.S., ris winaaRmdegac saWiro RonisZiebebi ar tardeba.

statiaSi ganxilulia agreTve mTavrobis mier soflis meurneobis dasaxmareblad inicirebuli proeqtebi.

T. CxeiZe. naSromSi avtori ganixilavs evrokavSiris samezoblo programaSi soflis meurneobasa da soflis ganviTarebis mniSvnelovan sakiTxebs, aseve aRniSnavs, rom saqarTvelos mTavroba miesalmeba evrokavSiris mier SemoTavazebul iniciativebs, romelic cdilobs dasaxuli aqtivobebis Tanxvedras.

fermeruli meurneobebTan dakavSirebiT evrokavSiris rekomendaciis TanxvedrisaTvis avtors mizanSewonilad miaCnia saqarTveloSi fermerTa statusis damtkiceba da fermerTa Sesaxeb kanonis miReba, raTa gaimijnos erTmaneTisagan mewarme – fermeri, anu agromewarme da indmewarme anu urbomewarme.

m. cucqiriZe. statiaSi ganxilulia saqarTveloSi biznesis Tanamedrove samewarmeo sistemis ganviTarebisaTvis saWiro mimarTulebebi da misi evrointegraciuli aspeqtebi;

47

gaanalizebulia samewarmeo politikis gatarebisaTvis aucilebeli inovaciuri mewarmeobis Camoyalibebisa da evro sabazro urTierTobebis gaumjobesebis mniSvnelovani sakiTxebi.

m. cucqiriZe. naSromSi ganxilulia evrokavSiris samewarmeo politikis mimarTulebebi, romlebic safuZvlad udevs sloveniaSi mewarmeobis gafarToebas da inovaciuri biznesis ganviTarebas; gaanalizebulia sloveniis ekonomikuri da inovaciuri potencialis gamoyenebis gzebi, evrointegraciul sabazro urTierTobebsa da saqarTvelosTan sabazro urTierTkavSirebis damyarebis procesebi.

m. xuskivaZe. winamdebare naSromSi ganxilulia niderlandebis inovaciuri politikis formirebis konceptualuri safuZvlebi da realizaciis ZiriTadi instrumentebi.gansakuTrebuli yuradRebaa gamaxvilebuli inovaciur kontraqtze, rogorc saxelmwifo da kerZo seqtorebs Soris inovaciebis stimulirebis sferoSi partniorobis axal instrumentze. gaSuqebulia niderlandebis inovaciuri politikis regionuli aspeqtebi. agreTve, gamovlenilia niderlandebSi inovaciuri saqmianobis aqtivizaciis ZiriTadi xelSemSleli faqtorebi.

m. xuskivaZe, z. nozaZe. naSromSi Catarebulia saqarTveloSi ekologiuri politikis formirebis analizi postkomunisturi transformaciis dasawyisidan dRemde da da Sefasebulia misi Tanamedrove mdgomareoba.gamovlenilia is politikuri da ekonomikuri garemoebebi, romlebic aferxebdnen efeqtiani ekologiuri politikis Camoyalibebas, bunebrivi resursebis gamoyenebisa da garemos dacvis sferoSi inovaciuri regulirebis meqanizmis formirebas. aRniSnulia, rom ekologias jer kidev ar uWiravs saTanado adgili qveynis politikuri da ekonomikuri prioritetebis sitemaSi, risi Sedegic iqneba ekologiuri mdgomareobis kidev ufro gauareseba saqarTveloSi. Seqmnili mdgomareobidan gamomdinare, evrokavSiris ekologiur politikasTan harmonizaciis konteqstSi, SemoTavazebulia inovaciuri ekologiuri politikis formirebis ZiriTadi principebi da meqanizmi saqarTveloSi.

m. xuskivaZe, T. xoStaria. naSromSi ganxorcielebulia biznesis strategiis formulirebis modelebisklasifikacia sinoptikur da inkrementalur modelebad. agreTve, gamovlenilia is modelebic, romelTac aqvT susti, an saerTod ar aqvT kavSiri aRniSnul kategorebTan. Sesabamisad, msgavsi modelebi miekuTvna „arc erTi“-s kategorias da gamoiricxa Semdgomi analizidan. naSromSi ganxilulia van de venmis (1992) mier gamovlenili strategiuli marTvis procesis ramdenime Teoria, esenia: sasicocxlo cikli, Teleologia, dialeqtika da evolucia.

zemoT ganxiluli biznesis strategiis formulirebis oTxi ZiriTadi Teoria da sami xedvagamoyenebuliakombinirebul WrilSi strategiis formulirebis modelebis asaxsnelad. upirveles yovlisa, yvela modeli dajgufda zemoT axsnili oTxi Teoriis mixedviT. Semdeg TiToeuli modelis maxasiaTeblebi dauwyvilda sami xedvis maxasiaTeblebs da dalagda Sesabamis ujrebSi.

dadgenilia gansxvaveba sinoptikur da inkrementalur modelebs Soris da Semowmebulia am ori modelis ZiriTadi maxasiaTeblebi. naSromSi agreTve, ganxilulia biznesis strategiis formulirebis Teoriuli, empiriuli da integraciuli modelebi. gaSuqebuliastrategiuli marTvis procesis oTxi Teoriuli safuZveli da biznesisstrategiis formulirebis procesis sami xedva. Sedegad, gamoikveTabiznesis strategiis formulirebisSvidi meTodi: racionaluri arCevani, Tanmimdevruli arCevani, wonasworobis arCevani, evoluciuri arCevani, socialuri wonasworoba, socialuri evolucia da adaptacia. m. xuskivaZe. naSromi eZRvneba ekologiuri politikis formirebis etapebis gamoyofas da ZiriTadi tendenciebis gamovlenas saqarTveloSi. gamoyofilia sami etapi da gaanalizebulia TiToeul etapze gansaxorcielebeli da ganxorcielebuli garemosdacviTi programebi da RonisZiebebi. gamokveTilia ekologiuri politikis formirebis ZiriTadi tendenciebi. qveyanaSi Seqmnili ekologiuri mdgomareobidan gamomdinare ,amJamad arsebuli ekologiuri politika miCneulia araefeqtianad da SemoTavazebulia misi srulyofis zogierTi RonisZieba.m. xuskivaZe, g. kvinikaZe. naSromSi islamuri ekonomikuri modeli ganxilulia geoekonomikuri prizmis WrilSi.gansazRvrulia am modelis ZiriTadi geoekonomikuri aspeqtebi da Taviseburebebi.Sefasebuli misi Tavsebadoba Tanamedrove geoekonomikur paradigmasTan. gamoxatulia mosazreba, rom islamuri qveynebisaTvis ekonomikis zogadi konturebi iqmneba filosofiisa da islamis kanonebis safuZvelze. amave dros, miCneulia, rom islamuri ekonomikuri modeli ar aris universaluri (sayovelTao) ekonomikuri doqtrina yvela musulmanuri qveynisaTvis.r. javaxiSvili. ungreTi aris centraluri evropis agrarul-industriuli qveyana, romelic ekonomikuri mdgomareobis TvalsazrisiT miekuTvneba saSualoganviTarebul qveyanaTa ricxvs da am mxriv daaxloebiT imyofeba poloneTis, slovakeTisa da xorvatiis doneze. igi TiTqmis 2-jer CamorCeba maRalganviTarebul dasavleTevropul qveynebs. miuxedavad qveynis makroekonomikuri

48

maCveneblebis zrdis dabali tempisa, bolo wlebSi SeimCneva misi ekonomikis mniSvnelovani aRmavloba. ungreTis ekonomika xasiaTdeba rigi TaviseburebebiT: qveyanaSi Zalze didia mcire da saSualo sawarmoTa raodenoba, romelta wilad modis dasaqmebulTa 75 da mSp-s TiTqmis 40%; pirdapiri ucxouri investiciebis swrafi zrda da ekonomikaSi ucxouri kapitalis xvedri wilis maRali done; qveynis finansuri daubalansebloba, sagareo valisa da misi momsaxurebis xarjebis sistematuri zrda; bolo periodSi inovaciebze orientirebuli ekonomikis prioritetuli dargebis daCqarebuli ganviTareba da sxv.r. javaxiSvili. ukanasknel periodSi ungreTis inovaciuri ganviTarebis sferoSi mopovebuli iqna mniSvnelovani warmatebebi: moxda ekonomikis dargobrivi struqturis srulyofa, swrafi tempebiT viTardeba uaxles teqnologiebze dafuZnebuli mecnierebatevadi dargebi, Semcirda energotevadi da masalatevadi warmoeba da amaRlda maTi ekonomikuri efeqtianoba, gaumjobesda qveynis ekologiuri pirobebi, amaRlda ganaTlebisa da samecniero-kvleviTi saqmianobis Sedegebis praqtikuli gamoyenebis done da a. S.

samomavlod ungreTis erovnuli inovaciuri politika orientirebulia am sferoSi evrokavSiris mier gansazRvrul prioritetul mimarTulebebze, romelTagan yvelaze mniSvnelovania: 1. Tanamedrove satransporto saSualebebis swrafi zrda da satransporto infrastruqturisa da logistikis ganviTareba; 2. samedicino ganaTlebis sistemis Semdgomi srulyofa, sakurorto-gamajansaRebeli dawesebulebebis qselis gafarToeba, Tanamedrove samkurnalo preparatebisa da samedicino mowyobilobis warmoebis gadideba; 3. informatikisa da gamoTvliTi teqnikis, agreTve masTan dakavSirebuli momijnave warmoebisa da infrastruqturis winmswrebi ganviTareba; 4. tradiciuli da alternatiuli energetikis sferoSi axali teqnologiebis Seqmna, energodamzogi warmoebisa da garemos dacvis progresuli meTodebis farTod danergva.r. javaxiSvili. ungreTis mdgradi socialur-ekonomikuri ganviTareba bevradaa damokidebuli ekonomikis calkeul sferoebsa da dargebSi uaxlesi teqnikisa da teqnologiebis gamoyenebasa da inovaciebze orientirebuli saxelmwifo politikis ganxorcielebaze, romlis ZiriTadi strategiuli mimarTulebebia: satransporto manqanaTmSeneblobis, misi infrastruqturisa da logistikis swrafi ganviTareba; farmacevtikis, samedicino momsaxurebisa da ganaTlebis sistemis Semdgomi srulyofa; informatikis, gamoTvliTi teqnikisa da maTTan dakavSirebuli momijnave warmoebisa da infrastruqturis winmswrebi ganviTareba; tradiciuli da alternatiuli energetikis, energodamzogi warmoebisa da garemos dacvis progresuli meTodebis farTod danergva da am mizniT samecniero-kvleviTi da sacdel-sakonstruqtoro damuSavebebis gafarToeba da srulyofa.

naSromSi gaanalizebulia mcire da saSualo biznesis ganviTarebis saxelmwifo mxardaWeris RonisZiebebi, inovaciuri politikis ganxorcielebis ekonomikuri berketebi da instrumentebi. qveyanaSi inovaciuri saqmianobis saerTo xelmZRvanelobas da koordinacias asrulebs ganviTarebis erovnuli komiteti, romelsac uSualod mTavrobis Tavmjdomare xelmZRvanelobs. inovaciuri politikis ZiriTadi mimarTulebebisa da misi regulirebis meqanizmebis SemuSaveba ki ekisreba erovnuli ekonomikis saministros.

ungreTis inovaciur ganviTarebaSi gansakuTrebiT didia sauniversiteto centrebisa da mecnierebaTa akademiis mniSvneloba, romlebic gadamwyvet rols asruleben fundamenturi gamokvlevebisa da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebis organizaciaSi. naSromSi detaluradaa gamokvleuli inovaciuri saqmianobis marTvis, sakanonmdeblo-normatiuli bazisa da dafinansebis srulyofis problemebi. kvlevis Sedegad gakeTebulia daskvna, rom ungreTSi mTavari yuradReba unda daeTmos iseTi prioritetuli mimarTulebebis programul dafinansebas, rogoricaa: qveyanaSi saxelmwifo reformebis ganxorcieleba, eleqtronuli mTavrobis ganviTareba, mdgradi ekonomikuri ganviTarebis uzrunvelyofa, regionuli ekonomikuri politikis efeqtianobis amaRleba, socialuri infrastruqturis modernizacia da sxv.

II. 2. publikaciebi:ბ) ucxoeTSi

statiebi

# avtori/ statiis saTauri, Jurnalis/krebulis Jurnalis/ gamocemis gver

49

avtorebi dasaxeleba krebulis nomeriadgili,

gamomcemloba

debis raodenob

a

r. abesaZe

Инновации, инновационные сети и общие направления формирования инновационной экономики в Грузии. wignSi: Инновации, инновационные сети и общие направления формирования инновационной экономики в Грузии. wignSi: PRZED-SIEBIORSTWO W STRUKTURACH SIECI. Lublin, Widawnictwo KUL, 2016. XVII МЕЖДУНАРОДНАЯ НАУЧНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ „Предпринимательство, социальная организация в структурах сети. Опыт и перспективы развития в Центральной и Восточной Европе”

23-25 мая 2016 года, Польша

r. abesaZe

ИНФОРМАЦИОННЫЕ И ТЕЛЕКОММУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОБЛЕМЫ ИХ РАЗВИТИЯ В ГРУЗИИ. Международная научно-практическая Интернет-конференция «ЭКОНОМИКА И £МЕНЕДЖМЕНТ 2016: ПЕРСПЕКТИВЫ ИНТЕГРАЦИИ И ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ

г. Днепропетровск ∙ 14–15 апреля 2016 года.http://confcontact.com/node/598

1 g. berulavaT. gogoxia

“inovaciis stragiebis Soris komplementarobis kvleva gardamaval ekonomikebSi,” (Studying Complementarities between Modes of Innovation Strategies in Transition Economies)

MPRA Paper No. 71277, 2016, Online at: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/71277/

eleqtronuli 24

g. berulava T. gogoxia

inovaciuri strategiebis komplementaroba: gardamavali ekonomikebis magaliTze (Complementarities of Innovation Strategies: Evidence from Transition Economies )

EBES-ის 20-e konferencia, ekonomikisa da biznesis evraziuli sazogadoeba, vena, avstria, seqtemberi 28-30

Вахтанг Бурдули

Проблемы отраслевой реструктуризации экономики Грузии. –Збiрник наукових праць мiжнародноi науково-практичноi конферен-цii:

(Электронный ресурс: http :// www . confcontact . - com /2016- ekonomika - i -

Днiпропетровськ, Видавець Бiла К. О.

0.3 п.л. стр

50

Економiка i менеджмент 2016: Перспек-тиви iнтегрaцii та iнновацийонного розвитку. Том 1. Стратегiчнi прiоритети развитку економiчних суб’эктiв в XXI сторiччi.

menedzhment / byrdyli . htm .39-46

m. kvaracxelia

„postkomunisturi qarTuli saxelmwifos formirebis Taviseburebebi“,krebulSi „mewarmeoba,socialuri organizacia qselur struqturebSi“.lublinis(poloneTi) da iv.javaxiSvilis sax.Tsu-s erToblivi saerTaSoriso samecniero konferencia“

saerTaSoriso samec. konferenciis masalebis krebuli.

lublini (poloneTi)

7 gver

di (

rusul enaz

e)

m. kvaracxelia

„postkomunisturi periodis TaviseburebebisaqarTveloSi“krebulSi „keTilsindisiereba moqmedebaSi: ruseTisa da sazRvargareTis gamocdileba.meore saerTaSoriso praqtikuli konferencia.novosibirskis saxelmwifo teqnikuri universiteti.


novosibirski (ruseTis federacia)

8

m. kvaracxelia

„poskomunisturi saxelmwifos formirebis Taviseburebebi da ekonomikuri usafrTxoeba“ krebulSi „daugavpilsis universitetis socialur mecnierebaTa fakultetis saerTaSoriso


daugavpilsis universiteti(latvia)

15

m. kvaracxelia

„saxelmwifo valis mdgradobis sakiTxebi“.

wignSi:“regionuli ganviTarebis socialuri problemebi“

daugavpilsis universiteti

3

kurataSvili a. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ИННОВАЦИОННОГО ПРОРЫВА В СФЕРЕ ОБЩЕСТВЕННЫХ НАУК И СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ПРОГРЕСС. Социально-экономические и гуманитарные аспекты мировых инновационных трансформаций: Материалы I Международнй научно-практической конференции преподавателей и аспирантов. 30 марта 2016 г. (Киев, Украина). ДВНЗ «Университет менеджмента образования». Учебно-Научный институт менеджмента и психологии.

Киев: ДВНЗ «Университет менеджмента образования»

с. 55-60. – 0,75 п.л.

kurataSvili a. ФИЛОСОФСКО-ПРАВОВЫЕ Киев: Академия с. 11-

51

ОСНОВЫ КРЕАТИВНОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ. РАЗВИТИЕ КРЕАТИВНОГО ПУБЛИЧНОГО УПРАВЛЕНИЯ: МАТЕРИАЛЫ ПЛЕНАРНОГО ЗАСЕДАНИЯ МЕЖДУНАРОДНОЙ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКОЙ КОНФЕРЕНЦИИ (8 апреля 2016 года). Академия муниципального управления (Киев, Украина).

муниципального управления

13. – 0,3 п.л

kurataSvili a. . ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВО С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ СЕТИ – НЕОБХОДИМОЕ УСЛОВИЕ ЭФФЕКТИВНОГО ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ ОБЩЕСТВА, „Предпринимательство, социальная социальная организация в структурах сети. Опыт и перспективы азвития в Центральной и Восточной Европе” Наленчов (Польша), 23-25 мая 2016 года. Монография, состоящая из статьей (докладов). Под научной редакцией Алины Бетлей, Славомира Партицкого, Магды Иоланты Пажишек.

Люблинский католический университет Иоанна Павла II (Польша).

Люблин: Издательство KUL

, с. 186-

192. – 0,75 п.л.

kurataSvili a. ТЕОРИЯ ВЕРХОВЕНСТВА ИНТЕРЕСОВ НАРОДА – ОПРЕДЕЛЯЮЩАЯ ПОЛИТИКО-ПРАВОВАЯ ОСНОВА ЭФФЕКТИВНОГО УПРАВЛЕНИЯ В ИСТИННО ЧЕЛОВЕЧЕСКОМ ОБЩЕСТВЕ И ГОСУДАРСТВЕ.: Материалы VІІ Международной научно-практической интернет-конференции. 27-28 октября 2016 года. В 2-х томах. – Том 2. Днепропетровский государственный аграрно-экономический университет. Учебно-научный институт экономики (Украина).

Днепропетровск: Издательско-полиграфический центр «Гарант СВ», 2016

, с. 84-85. – 0,25 п.л.

kurataSvili a. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ СОЗДАНИЯ ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ ИСТИННО ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО ГОСУДАРСТВА И НЕОБХОДИМОСТЬ ЕЕ АДАПТАЦИИ С ПРАВОМ ЕВРОПЕЙСКОГО СОЮЗА. Полтавсий юридический институт Национального юридичного университета имени Ярослава Мудрого. Украина. АДАПТАЦІЯ ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ УКРАИНЫ С

В 2-х частях (В 2-х томах). – Полтава: ПУЕТ, 2016. – Часть 1 (Том 1)

с. 39-42. – 0,25 п.л

52

ПРАВОМ ЕВРОПЕЙСКОГО СОЮЗА: ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ И ПРАКТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ: МАТЕРІАЛЫ Всеукраинской научно-практической конференции (г. Полтава, 8 декабря 2016 года):

g. sigua Украина в поисках социальной экономической модели развития: опыт Грузии. – Национальный университет им. Олеса Кончара. Международная научно-практическая конференция «Глобальные детерминанты мирохозяйственного развития».

Украина. 2016.

g. sigua Фундаментальные факторы глобального экономического

. – кризиса Государственный педагогический университет

. . им Грегория Сковороды IX Международная научно-практическая конференция «Условия экономического роста в странах с рыночной экономикой».

28-29 апрель, 2016. Украина

g. sigua :Экономические паралелы – . – Украина Грузия Киевский

.национальный университет им . Тарраса Шевченко IV

Международная научно-практическая конференция «Современные вызовы развития мировой экономики».

19-20 нояб, Киев. 2016.

.

anotaciebi r. abesaZe. NnaSromSi gamokvleulia inovaciebisa da inovaciuri ekonomikis genezisi; Seswavlilia inovaciuri qselebis arsi da mniSvneloba; dadgenilia saqarTveloSi inovaciuri ekonomikis Fformirebis dadebiTi da uaryofiTi mxareebi da SemoTavazebulia misi ganviTarebis saerTo mimarTulebebi.r. abesaZe. naSromSi gamokvleulia sainformacio da telesakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis done. aRniSnulia is faqti, rom saqarTveloSi aRniSnuli teqnologiebis ganviTarebas umetesad aqvs stiqiuri xasiaTi: SemoTavazebulia am teqnologiaTa ganviTarebis mimarTulebebi. upirveles yovlisa unda moxdes qveynis erTiani eleqtronuli sakomunikacio sivrcis Seqmna da misi CarTva globalur sainformacio sivrceSi da sxva.g. berulava, T. gogoxia. kvlevis ZiriTadi mizania gardamavali ekonomikis qveynebSi firmis sxvadasxva tipis inovaciur strategiebs Soris komplementarobis arsebobis gamovlena da amis safuZvelze inovaciuri saqmianobis srulyofis gzebis dasaxva. BEEPS-is monacemebze dayrdnobiT ekonometrikuli regresuli modelis gamoyenebis safuZvelze gardamavali ekonomikis firmebis inovaciuri strategiebis komple¬mentarobis testirebam gamoavlina misi arseboba inovaci¬u¬ri

53

strategiebis or kombinacias Soris: a. produq¬tul da proce¬sul inovaciebze orientirebul strategiebs Soris; b. procesul da arateqnologiur inovaciebze orientirebul strategiebs Soris. Cveni kvlevis Sedegebi garkveulwilad hgavs did britaneTsa da safrangeTSi ganxor¬cielebuli kvlevis daskvnebs, erTaderTi gansxva¬vebiT, rom aRniSnuli ganviTare-buli qveynebis firmebSi komplemen¬taroba damtkice¬buli iyo produqtul da organizaciul inovaciebze orientirebuli strategiebisaTvis. g. berulava, T. gogoxia. naSromSi ganxilulia modificirebuli ekonometrikuli regresuli CDM modelis safuZvelze gardamavali ekonomikis qveynebis firmebis inovaciur strategiebs Soris arsebuli komplementarobis gamovlena firmis mwarmoeblurobaze zegavlenis WrilSi.v. burduli. statiaSi ganxilulia saqarTvelos ekonomikis TviTkmarobis donis amaRlebis problemebi misi dargobrivi struqturis gaumjobesebis, diverdifikaciis, eqsportis moculobis zrdisa da importCanacvlebiTi warmoebis masStabebis zrdis safuZvelze. amasTan dakavSirebiT ikvleva struqturuli efeqtis cnebis gageba (upiratesad misi struqturul-dargobrivi aspeqtebis) da misi Sefasebis xerxebi, romelTa Soris mTavar rols TamaSobs ekonomikis TviTkmarobis donis Sefaseba. gamokvleulia ekonomikis TviTkmarobis done gamsxvilebuli dargobrivi jgufebis WrilSi da amis safuZvelze SemoTavazebulia saqarTvelos dargobrivi struqturis gaumjobesebis mimarTulebebi (prioritetuli dargebis gamswrebi zrdis gziT).m. kvaracxelia. statiaSi gadmocemulia saqarTveloSi socialisturi sistemis daSlisa da sabazro ekonomikaze gadasvlis periodSi Tu rogor mimdinareobda axali saxelmwifos formirebis procesi me-20 saukunis 90-ian wlebSi. aseve avtori xazs usvams im Taviseburebebs, romelic damaxasiaTebeli iyo swored saqarTvelosTvis misi istoriuli wiaRsvlebidan dawyebuli da dRemde mosuli. daskvnebSi avtori gansakuTrebiT xazs usvams im Taviseburebebis gamoyenebis aucileblobas, romelic saqarTvelos Camoayalibebs rogorc damoukidebel da warmatebuli ekonomikis qveyanas.m. kvaracxelia. statiaSi gaanalizebulia is tendenciebi da procesebi, romelic axasiaTebda saqarTvelos rogorc postkomunistur saxelmwifos. avtori mTavar aqcents amaxvilebs im kavSirze, romelic arsebobda gardamaval ekonomikasa da sabazro ekonomikaze TandaTanobiT gadasvlas Soris, sadac msoflio gamocdilebaze orientiri naklebi efeqtis momtani iyo.aq ,avtoris azriT, mTavaria warsuli gamocdilebis gaTvaliswinebac, romelic bevr sasikeTo miniSnebebs iZleva.m. kvaracxelia. statiaSi mecnierulad gaanalizebulia ekonomikuri usafrTxoebis problemebi sxvadasxva qveynebisa da gansakuTrebiT saqarTvelos magaliTze. avtori ixilavs ramdenime qveyanas, kerZod, aRmosavleT evropisa da baltiis qveynebs,romlebis swrafi tempebiT anviTareben sakuTar ekonomikas da inovaciuri ekonomikis danergvis Sedegad uaxloes wlebSi ganviTarebuli qveynis statussac miiReben.SedarebiTi analizi migvaniSnebs imaze, rom saqarTvelosac gaaCnia sakmarisi resursebi imisTvis, rom TviTon upasuxos im saerTaSoriso gamowvevebs, romelic dgas Cveni saxelmwifos winaSe ekonomikuri usafrTxoebis TvalsazrisiT.m. kvaracxelia. statiaSi gadmocemulia saxelmwifo valis mdgradobis problemebi saqarTveloSi. statistikuri masalebis safuZvelze gadmocemulia saSinao da sagareo valis arsebuli mdgomareoba dRevandel etapze da misi Semcirebis gzebis Zieba.a. kurataSvili. inovaciuri garRveva sazogadoebriv mecnierebebSi mocemul samecniero naSromSi ganxilulia _ rogorc socialur-ekonomikuri progresis aucilebeli piroba.

maSasadame, sazogadoebriv mecnierebebSi garRvevis gareSe, anu moZvelebuli Teoriuli Sexedulebebis safuZvelze, warmoudgenelia efeqtiani svla socialur-ekonomikuri progresis gziT.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, mocemul samecniero naSromSi SemoTavazebulia ekonomikis, sazogadoebisa da saxelmwifos inovaciuri ganviTarebis avtoris mier Seqmnili principulad axali Teoriuli safuZvlebi.

kerZod, SemoTavazebulia _ socialuri miznis filosofia, rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis Teoriul-meTodo;ogiuri safuZveli, xalxis interesebis uzenaesobis Teoria _ rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis ganmsazRvreli Teoriuli safuZvlebi, da Tanamdebobis pirTa uflebebisa da pasuxismgeblobis balansirebis Teoria _ rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis aucilebeli Teoriuli safuZvlebi.

54

a.kurataSvili. kreatiuli saxelmwifo marTvis filosofiur-samarTlebrivi safuZvlebis kvlevas gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs sazogadoebisa da saxelmwifos socialur-ekonomikuri ganviTarebisaTvis da, Sesabamisad, xalxis interesebis realizaciisaTvis, radgan saxelmwifo marTvis filosofiur-samarTlebrivi safuZvlebi warmoadgens ekonomikis, sazogadoebis, saxelmwifos da mTlianad kacobriobis progresuli ganviTarebis inteleqtualur baziss.

samecniero naSromSi swored aseTi safuZvlebis saxiT aris ganxiluli Cems mier Seqmnili _ socialuri miznis filosofia, xalxis interesebis uzenaesobis Teoria da Tanamdebobis pirTa uflebebisa da pasuxismgeblobis balansirebis Teoria.a.kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia mewarmeoba _ rogorc sazogadoebis efeqtiani funqacionirebis aucilebeli piroba, magram samewarmeo “saqmianoba” “saTamaSo” biznesis _ azartuli “TamaSebis” _ saxiT mocemul naSromSi ganxilulia rogorc kriminaluri qmedeba, romelic kategoriulad miuRebelia, radgan es aris danaSauli adamianurobis winaaRmdeg.

adamianis uflebebis, Tavisuflebebis da interesebis dacva warmoadgens yvelaze ufro aqtualur problemas saerTod, da, kerZod, Tanamedrove msoflioSi.

amitom, swored adamianis interesebidan gamomdinare, unda aRikveTos “saTamaSo” biznesiT _ azartuli “TamaSebiT” _ gamowveuli adamianebis genocidi, rac gadaudebel politikur-samarTlebriv da socialur-ekonomikur problemas warmoadgens, magram rasac yuradReba ar eqceva.

amrigad, Tumca mewarmeoba warmoadgens sazogadoebis efeqtiani funqacionirebis aucilebel pirobas, magram ” “saTamaSo” biznesi _ azartuli “TamaSebi” _ aris danaSaulebrivi biznesi, romelsac ewireba mravali adamiani, da romelic aRkveTili unda iqnes _ rogorc mZime danaSauli adamianurobis da kacobriobis winaaRmde.a. kurataSvili. samecniero naSromSi mocemulia sazogadoebaSi da saxelmwifoSi kanonis uzenaesobis problemaze Tanamedrove civilizebul msoflioSi tradiciuli da damkvidrebuli Sexedulebebis kritikuli analizi da SemoTavazebulia avtoris mier Seqmnili xalxis interesebis uzenaesobis Teoria, romelic radikalurad gansxvavdeba kanonis uzenaesobis principisagan, rameTu es Teoria kanonebs da sxva normatiul-samarTlebriv aqtebs ixilavs mxolod rogorc saSualebebs, romlebic socialur mizans – xalxis interesebis realizacias unda emsaxurebodes.

maSasadame, rogorc mecnierul kvlevaSi, ise sazogadoebisa da saxelmwifos marTvaSi, xalxis interesebis uzenaesobis Teoriidan gamomdinare, aucilebelia vxelmZRvanelobdeT ara kanonis uzenaesobiT, aramed adamianis interesebis _ xalxis interesebis uzenaesobiT, rac warmoadgens principulad axal mecnierul mimarTulebas, romelic gamomdinareobs avtoris mier Seqmnili miznis filosofiidan, socialuri miznis filosofiidan, da ara filosofiidan, romelsac avtori saSualebaTa filosofias uwodebs.a. kurataSvili. samecniero naSromSi gamaxvilebulia yuradReba imaze, rom evropuli kavSiris samarTlis mniSvneloba eWvs ar iwvevs, radgan civilizebul saxelmwifoebSi, romlebsac miekuTvneba evropis kavSirSi Semavali saxelmwifoebic, funqcionirebs swored evropuli kavSiris samarTali.

amitom, globalizaciis pirobebSi, saxelmwifoebs Soris saerTaSoriso masStabiT arsebuli urTierTobebis da mravalmxrivi urTierTkavSirebis pirobebSi, principulad mniSvnelovania gaTvaliswinebuli iqnes _ rogorc calkeul saxelmwifoebSi funqcionirebadi samarTlebrivi sistemebis, aseve axlad Seqmnadi samarTlebrivi sistemebis evropuli kavSiris samarTalTan adaptaciis aucilebloba.

maSasadame, saxelmwifos kanonmdeblobis srulyofisas, da, miT umetes, axali samarTlebrivi sistemis Seqmnisas, aucilebelia, erTis mxriv, gaTvaliswinebuli iqnes evropuli kavSiris samarTlis Taviseburebani da principebi, da, meores mxriv, aucilebelia iseTi samarTlebrivi sistemis Seqmna, romelTanac mniSvnelovani iqneboda TviTon evropuli kavSiris samarTlis adaptacia. g. sigua. moxsenebaSi naCvenebia ukrainaSi moqmedi socialur-ekonomikuri modelis formirebis wanamZRvrebi da misi dabali efeqtianoba da uperspeqtivoba. dasabuTebulia am modelis sistemuri reformirebis aucilebloba da ZiriTadi mimarTulebebi.g. sigua. naSromi warmoacens mimdinare, globaluri ekonomikuri da finansuri krizisis fundamentur faqtorebs, krizisis sistemur xasiaTs. naCvenebia rom, msoflios safinanso da safondo bazrebis manipulirebis sistemis Seqmnis Sedegad, bazarma dakarga TviTorganizebisa da TviTregulirebis unari da igi veRar srulebs mis yvela funqciebs. naCvenebia agreTve, rom fulma faqtiurad dakarga Tavisi ori umTavresi funqcia _ Rirebulebis sazomisa da dagrovebis.

55

g. sigua. moxsenebaSi mocemulia sabazro ekonomikaze gadasvlis periodSi saqarTvelosa da ukrainaSi ganviTarebuli socialur-ekonomikuri procesebis SedarebiTi analizi.

warmoCenilia reforebis gatarebisas daSvebuli Secdomebi da maTi gamosworebis gzebi sakuTrebisadmi pruralisturi midgomis safuZvelze.

III. 1. samecniero forumebis muSaobaSi monawileobaა) saqarTveloSi

# momxsenebeli/momxseneblebi moxsenebis saTauri forumis Catarebis

dro da adgili1 r. abesaZe postsabWoTa qveynebis

inovaciuri politika.Tsu p. guguSvilis sax. ekon. inst. gamomcemloba.Tbilisi

r. asaTiani ekonomikuri usafrTxoeba saxelmwifo regulirebis sistemaSi.

Tsu p. guguSvilis sax. ekon. inst. gamomcemloba.Tbilisi

n. arevaZen. bibilaSvili

koreis respublikis inovaciuri politika.

Tsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis gamomcemlobaTbilisi

g. berulava firmaTaSoriso urTierTobebze konceptualuri Sexeduleba.


g. bregvaZe TurqeTis inovaciuri politika `_~Вахтанг Бурдули Нанули Аревадзе

Евроинтеграция и отраслевая структурная (промышленная) политика.

Publishing house of Paata Gugushvili Institute of Economics of Ivane Javakhishvili Tbilisi State University.

T. gogoxia saqarTvelosa da gardamavali ekonomikis qveynebis firme-bis inova¬ciuri saqmianobis SedarebiTi analizi.


l. daTunaSvili saqarTveloSi regionuli ekonomikuri politikis sakiTxisaTvis.


n. davlaSeriZe “samecniero-teqnologiuri prognozirebis roli nacionaluri ekonomikis inovaciur ganviTarebaSi “.


l. dvaliSvili globaluri problemebi da maTi ekonomikuri aspeqtebi


c. TeTrauli ekonomikuri ganviTarebis zogadi tendenciebi


e. kakulia ინოვაციების როლი

ეკონომიკაშიTsu p. guguSvilis saxelobis ekonomikis institutis gamomcemloba

56

m. kvaracxelia ekonomikuri usafrTxoeba da siRaribis daZleva


m. kvaracxelia „ekonomikuri usafrTxoebisaTvis saqarTveloSi“

iv.javaxiSvilis sax.Tsu-s saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebis krebuli

kurataSvili a. saxelmwifos politikuri orientaciis problemisadmi mcdari midgoma, adamianis uflebebisa da interesebis “dakanonebuli” gaTelvis faqtebis ignorireba da xalxis interesebisaTvis am problemebis gadaWris inovaciuri mimarTuleba. risken da visken unda iyos mimarTuli WeSmaritad adamianuri sazogadoebisa da saxelmwifos politikuri orientacia?! saxelmwifo marTvis aqtualuri problemebi.

Tbilisi: saerTaSoriso gamomcemloba “progresi”

kurataSvili a. РЕВОЛЮЦИОННО НОВЫЕ НАУЧНЫЕ ТЕОРИИ – ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНАЯ ОСНОВА ИННОВАЦИОННОЙ ПОЛИТИКИ ГОСУДАРСТВА И ЭФФЕКТИВНОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ, СЛУЖАЩЕГО ИНТЕРЕСАМ НАРОДА. Еще раз о необходимости проведения Чемпионата Мира по Научному творчеству в области общественных наук!!! АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ.

МАТЕРИАЛЫ МЕЖДУНАРОДНОЙ НАУЧНОЙ КОНФЕРЕНЦИИ (27.05.2016). Тбилиси: Международное издательство “Прогресс”

kurataSvili a. ИННОВАЦИОННАЯ ПОЛИТИКА ГОСУДАРСТВА, ОСНОВАННАЯ НА РЕВОЛЮЦИОННОМ ПРОРЫВЕ В НАУЧНОМ ТВОРЧЕСТВЕ В ОБЛАСТИ ОБЩЕСТВЕННЫХ НАУК – НЕОБХОДИМОЕ УСЛОВИЕ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО ПРОГРЕССА.

Тбилиси: Изд-во ИЭ ТГУ

T. lazaraSvilin. bibilaSvili

Sveicariis inovaciuri samrewvelo politika.


naTelauri i. inovaciuri politikis estonuri modeli.


z. nozaZe inovaciuri procesebis etapebi Tsu p. guguSvilis saxelobis

57

makro da mikro doneze sawarmoebSi sabazro urTierTobis pirobebSi.

ekonomikis institutis gamomcemloba

vl. papavaT. TaflaZe

inovaciuri ekonomikis Seqmnis perspeqtivebi evropuli da evraziuli integraciis pirobebSi

Tsu paata guguSvilis სახ. ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbilisi

vl. papava “saqarTvelos evropuli da evraziuli perspeqtivis Sesaxeb” da “On the European and Eurasian Perspectives of Georgia”

Tbilisi, Tsu, 0,1 n.T., gv. 526-528.

vl. papava retroekonomika – nekroekonomikis globalizaciis winapiroba

Tbilisi, Tsu, 0,5 n.T., gv. 409-412.

z. reviSvili sasoflo-sameurneo eqstenciis sistemisa da inovaciuri politikis Teoriul-meTodologiuri aspeqtebi


r. sarCimelia inovaciuri ekonomikuri problemebi saqarTvelos mecnierebaSi

`_~

T. qavTaraZe inovaciebi aSS-is mebostneobaSi da maTi gamoyenebis mizanSewoniloba saqarTveloSi.


T. qavTaraZe inovaciebi aSS-s daxuruli gruntis mebostneobaSi da maTi gamocdilebis gamoyenebis mizanSewoniloba saqarTveloSi.


q. qvelaZe inovaciuri teqnologiebi saqarTvelos turizmis seqtorSi da misi ganviTarebis perspeqtivebi.


q. qvelaZen. qistaurim. melaSvili

momsaxurebis sferos zogierTi dargis Tanamedrove mdgomareoba da ganviTarebis perspeqtivebi saqarTveloSi.


T. CxeiZe saqarTvelos agraruli seqtoris mdgradi ganviTarebis strategiis Sesabamisoba evrokavSiris samezoblo programasTan


m. cucqiriZe biznesis samewarmeo sistemis gavviTarebis evrointegraciuli aspeqtebi

`_~

მ. ხუსკივაძე ეკოლოგიური პოლიტიკის ფორმირების ეტაპები და ტენდენციები საქართველოში.

`_~

მ. ხუსკივაძე ისლამის ეკონომიკური `_~

58

გ. კვინიკაძე მოდელი და გეოეკონომიკური პარადიგმა.

r. javaxiSvili ungreTis inovaciuri politika da misi prioritetuli mimarTulebebi.


moxsenebaTa anotaciebi r. abesaZe. gamokvleulia postsabWoTa qveynebis inovaciuri politika. gamovlenilia

Semdegi misi Taviseburebebi (detalured ixileT: problema 1)r. asaTiani. ekonomikur politikas udidesi roli akisria nebismieri qveynis socialur-ekonomi-

kur ganviTarebaSi, aqedan gamomdinare ki, kulturul-saganmanaTleblo donis amaRlebasa da sa-mecniero-teqnologiur faseulobaTa damkvidrebaSi. saxelmwifo ki imis garantia Tu arsebuli ekono-mikuri politika ramdenad adekvaturia qveynis ekonomikuri ganviTarebisa da Taviseburebebis, ramdenad warmatebulad imarTeba igi. realurad arsebobs ki aseTi politika, Tu sinamdvileSi aris Tvalis daxuWvisa da misgan gaqcevis politika?

saqarTveloSi ekonomikur politikas spontanuri xasiaTi aqvs da mas klasikuri formiT arc erTi ekonomikuri Teoria ar gamouyenebia sabazro ekonomikaze gardamavali periodis ekonomikur po-litikaSi. qveyanaSi ignorirebulia msoflioSi aprobirebuli mowinave gamocdileba. rogorc endogenu-ri, ise egzogenuri faqtorebis zegavleniT saqarTvelom ver SeZlo jansaR sabazro urTierTobebze ga-dasvla da dResac `ultraliberaluri kapitalizmis~ marwuxebSia moqceuli. qveyanaSi dabalia cxov-rebis done da xarisxi, maRalia jinis koeficienti, mizerulia saSualo fena, gausaZlisia socialuri foni, mwvavea socialuri stratifikacia, miuRwevelia samarTlianoba da socialuri Tanxmoba. xelisuflebis mier gauazrebelma ekonomiurma politikam ekonomikis moSla gamoiwvia. kvazidemokratia afer-xebs sabazro ekonomikaze gadasvlas.

saqarTvelos warumateblobis mTavari mizezi, pirvel yovlisa, araswor ekonomikur politikaSi unda veZioT. amitom aucilebelia ekonomikuri politikis ZiriTadi mimarTulebis (meinstrimis) Secvla da aqcentis gakeTeba socialuri orientaciis gaZlierebaze. es ukanaskneli bazris gamococxlebis er-TaderTi gzaa.

n. arevaZe, n. bibilaSvili. statiaSi ganxilulia inovaciuri politikis SemuSavebisa da realizaciis dinamikis Taviseburebebi samxreT koreaSi 1962-2015 wlebSi, romelic xorcieldeboda saxelmwifosa da kerZo seqtoris erTiani Zalisxmevis safuZvelze. gaanalizebulia `codnis ekonomikis~ sakvanZo dargebis ganviTarebis ZiriTadi mimarTulebebi axali ekonomikuri politikis CarCoebSi samecniero-kvleviT da sacdel-sakonstruqtoro samuSaoebis (sksss) ganviTarebis safuZvelze. mokled daxasiaTebulia warmatebis ganmapirobebeli ZiriTadi faqtorebi da miRweuli Sedegebi.

g. berulava. mimdinare kvlevis mizania Seiswavlos is faqtorebi, romlebic ganapirobeben firmebs Soris grZelvadiani da warmatebuli urTierTobebis arsebobas. amisaTvis naSromSi urTierTobebze orientaciis koncepcia aris SemoTavazebuli. es koncepcia asaxavs firmis warmatebuli urTierTobabis Seqmnisa da SenarCunebis unars. aseve naSromSi ganzsazvrulia faqtorebi romlebic gavlenas axdenen urTierTobebze orientaciaze da am orientaciis Sedegebi firmisaTvis. am kvlevis erT-erT umTavres mizans warmoadgens hipotezis SemuSaveba urTierTo-bebze orientaciis da misi faqtorebis da Sedegebis Soris arsebul kavSirebze.


T. gogoxia. statiaSi ganxorcielebulia saqarTvelosa da gardamavali ekonomikis qveynebis firmebis inovaciuri saqmianobis SedarebiTi analizi.

analizi eyrdnoboda gardamavali ekonomikis qveynebSi (maT Soris saqarTveloSi) 2012-2014 wlebSi msoflio bankis da rekonstruqciisa da ganviTarebis evropuli bankis mier erToblivad Sesrulebuli BEEPS-is me-5 raundis monacemebs, romelic exeba ekonomikis firmis (mikro-) dones. firmebis inovaciuri saqmianobis qveyanaTaSorisi SedarebiTi analizisaTvis gamoyenebulia statistikis SeuRlebis cxrilebi (e.w. krostabulacia) gardamavali ekonomikis qveynebis gaerTianebuli monacemebis safuZvelze. miRebuli Sedegebi Sedarebulia saqarTvelos analogiur

59

maCveneblebTan. dadgenilia 2012-2014 wlebSi ganxorcielebuli sxvadasxva tipis inovaciebis kavSirs iseT

faqtorebTan, rogoricaa: 1. firmis zoma; 2. firmis kapitalSi ucxoelebis sakuTrebis wili (%); 3. umaRlesi ganaTlebis mqone saStato TanamSromlebis wili (%); 4. saerTo wliur gayidvebSi pirdapiri eqsportis wili (%); 5. erovnuli, regionuli, adgilobrivi mTavrobidan an evrokavSiridan miRebuli subsidiebi.

empiriuli monacemebis analizis Sedegebidan gamomdinare, gakeTebulia daskvna, rom saqarTvelos firmebSi zogadad naklebad SeimCneva inovaciuri aqtiuroba, maT Soris teqnologiuri (produqtuli da procesuli) da arateqnologiuro (organizaciuli da marketinguli) inovaciebis danergvis saxiT. zemoT aRniSnul TiTqmis yvela faqtorTan mimarTebaSi, saqarTvelos firmebis inovaciur saqmianobasTan dakavSirebuli maCveneblebi daaxloebiT 3-4-jer CamorCeba zogadad gardamavali ekonomikis qveynebis firmebis inovaciuri saqmianobis analogiur maCveneblebs.

n. davlaSeriZe. naSromSi ganxilulia samecniero-teqnologiuri prognozirebis roli ekonomikis inovaciur ganviTarebaSi xazgasmulia, rom evropisa da msofliosa da agreTve postkomunisturi sivrcis qveynebis eqspertuli reformebis gamoyeneba saSulaebas mogvcems, davamuSavoT iseTi teqnologiebis SerCevis da mizidvis rekomendaciebi, romelic xels Seuwyobs saqarTvelos integracias evrokavSirSi.

l. daTunaSvili. naSromSi gaSuqebulia qarTuli saxelmwifoebriobis ganviTarebis sxvadasxva etapze, istoriul WrilSi, cnobili qarTveli mkvlevarebis Sexedulebebi, rogorc mTlianad qveynis, ise misi calkeuli regionis ekonomikuri da socialuri wanamZRvrebis Sesaxeb. xazgasmulia me-XX saukunis 90-ian wlebSi da XXI saukunis dasawyisSi saqarTvelos regionuli ekonomikis rigi aspeqtis kvlevaSi qarTveli mecnier-ekonomistebis wvlilis Sesaxeb. gaanalizebulia bolo 20 wlis manZilze qveynis xelisuflebis mier miRebuli kanonebi regionuli ekonomikuri politikisa da mmarTvelobis adgilobrivi organoebis sistemis reformirebasTan dakavSirebiT.

naSromSi yuradReba gamaxvilebulia maRalmTiani regionebis, maT Soris uTanabro da depresiuli dasaxlebebis mdgomareobis etapobrivad daZlevisa da Semdgomi ganviTarebis, aseve teritoriul erTeulebSi (regionebi, raionebi) sabazro infrastruqturis aRdgena-ganviTarebis; mizanmimarTuli privatizaciis, mewarmeobis ganviTarebis xelSewyobisa da meurneobis racionaluri struqturebis Seqmnis, sainvesticio procesebSi aRniSnuli erTeulebis aqtiuri CarTvis, adgilobrivi resursebis efeqtiani gamoyenebis aucileblobaze.

l. dvaliSvili. globaluri problemebi Tavisi masStabebiTa da mniSvnelobiT gansakuTrebul movlenebsa da procesebs warmoadgens Tanamedrove msoflioSi.

naSromSi naCvenebia, rom Tanamedrove pirobebSi globaluri problemebis masStabis zrda da maTi xarisxis simwvave iTxovs saxelmwifoTa intensiur, konstruqciul da gadamwyvet mo-qmedebebs. es aris saxelmwifoebisa da msoflio xalxTa upirvelesi amocana.

migvaCnia, rom adamianma Tavisi gamomgonebloba da teqnologiebi unda mimarTos dedamiwis sasicocxlo sistemebis usasrulod samarTavad adamianTa keTildReobisaTvis.

c.TeTrauli. naSromSi gaanalizebulia ekonomikuri ganviTarebis arsi da tendenciebi postkomunisturi qveynebis magaliTze. ganxilulia saxelmwifos mier gatarebuli ekonomikuri reformebi qveynis ganviTarebis sakeTildReod.ე. კაკულია. ნაშრომში განხილულია ინოვასციასა და ინოვაციის შედარებით ცნებებს შორის განსხვავებების აუცილებლობის შესახებ საკითხი. შესწავლილია ეკონომიკაში ინოვაციის როლის, მნიშვნელობის და ფუნქციების საკითხები, მოცემულია ავტორისეული მოსაზრება საქართველოში ტექნოპარკების განთავსების ადგილმდებარეობის და უპირველესად ქვეყნის ინოვაციური პოლიტიკის (სადაც უნდა გამოიკვეთოს ინოვაციური მცირე ბიზნესის სახელმწიფო მხარდაჭერის პოლიტიკა) შემუშავების შესახებ.

m. kvaracxelia. naSromSi ganxilulia saqarTveloSi ekonomikuri usafrTxoebis globaluri problemebi,kerZod, mecnierulad gaanalizebulia siRaribis problema. naCvenebia saqarTvelos mosaxleobis ricxovnobis dinamika bolo aTi wlis manZilze. aseve siRaribis done da misi cvlileba bolo rva wlis ganmavlobaSi. daskvnaSi warmodgenilia siRaribis daZlevis avtoriseuli xedvebi da misi aRmofxvris gzebi uaxloes perspeqtivaSi.

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia WeSmaritad adamianuri sazogadoebisa da WeSmaritad adamianuri saxelmwifos politikuri orientaciis problema, anu im sazogadoebisa da saxelmwifos politikuri orientaciis problema, romelic xalxis interesebs emsaxureba (romelic xalxis

60

interesebs unda emsaxurebodes), romelic mimarTulia _ romelic mimarTuli unda iyos _ yoveli adamianis kanonieri da samarTliani uflebebis dacvisaken da xalxis socialur-ekonomikuri interesebis realizaciisaken.

maSasadame, WeSmaritad adamianuri sazogadoeba da WeSmaritad adamianuri saxelmwifo unda emsaxurebodes ara bazars, ara fuls, ara mogebas, ara kapitals _ rogorc TviTmizans, anu unda emsaxurebodes ara ekonomikur faSizms _ ara bazris, fulis, mogebis, kapitalis batonobas adamianze, rac damaxasiaTebelia WeSmariti kapitalizmis Sinagani bunebisaTvis, aramed realurad (da ara carieli _ cru _ lozungebiT, rasac arcTu iSviaTad adgili hqonda sabWoTa fsevdosocializmis pirobebSi) unda emsaxurebodes yoveli adamianis kanonieri uflebebis dacvas da xalxis socialur-ekonomikuri interesebis realizacias.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, warmoudgenelia da yovlad dauSvebelia, rom saxelmwifo xalxs (yoveli adamianis interesebs) emsaxurebodes kanonsawinaaRmdegod “dakanonebuli” danaSaulebrivi “kanonebis” _ faqtobrivad ki ukanonobis _ viTomda “samarTlebriv” “safuZvelze”.

ra aris, Tu ara ekonomikuri faSizmi _ ra aris, Tu ara bazris, fulis, mogebis, kapitalis batonoba adamianebze, rodesac saxelmwifoSi daSvebuli da kanonsawinaaRmdegod _ danaSaulebrivad _ “dakanonebulia” azartuli TamaSebis arseboba, romlebic aRatakebs da anadgurebs adamianebs?!

ra aris, Tu ara ekonomikuri faSizmi _ ra aris, Tu ara bazris, fulis, mogebis, kapitalis batonoba adamianebze, rodesac komerciuli bankebis, mikrosafinanso firmebisa da sxva safinanso organizaciebis mier mimdinareobs TaRliTuri xerxebiT (Tanac uwyvetad _ televiziiT, internetiT, mobiluri telefoniT da a.S.) adamianebze “nadiroba”, rodesac am organizaciebis mier SeniRbuli formiT _ “uprocento” sesxebis adamianebisaTvis “Tavze moxveviT” _ mimdinareobs xalxis Zarcva da gaRatakeba, da rodesac Semdeg isev am organizaciebis mier xdeba TavianTi sakuTari TaRliTuri qmedebebis _ danaSaulebrivad Secdenil (TaRliTobis msxverpl) klientebze usindisod gadabraleba?!

nuTu SeiZleba, rom aRniSnuli safinanso-sakredito organizaciebis zemoT xsenebuli kriminaluri qmedebebi ar iyos aRkveTili da, piriqiT, faqtobrivad mxardaWerili da kanonsawinaaRmdegod _ danaSaulebrivad _ “dakanonebuli” iyos saxelmwifos mier?!

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia inovaciuri politikis problema saxelmwifos efeqtiani marTvis saqmeSi.

naSromSi mniSvnelovani adgili eTmoba WeSmaritad adamianuri sazogadoebisa da saxelmwifos mSeneblobasa da funqcionirebaze gamiznuli inovaciuri politikis aucileblobis dasabuTebas, anu im politikis aucileblobis dasabuTebas, romelic xalxis interesebs emsaxureba.

amasTanave, naSromSi aRniSnulia, rom SeuZlebelia saxelmwifos inovaciuri politikis arseboba da saxelmwifos efeqtiani marTva im SemTxvevaSi, Tu inovaciuri politika ar efuZneba revoluciurad axal mecnierul ideebs _ Tu is dafuZnebuli ar aris revoluciur garRvevaze mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi.

maSasadame, saxelmwifos inovaciuri politikisa da efeqtiani marTvis inteleqtualuri safuZvlebi SeiZleba iyos mxolod revoluciurad axali mecnieruli Teoriebi, romlebic SeiZleba iyos mxolod mecnieris WeSmaritad mecnieruli Semoqmedebis Sedegi, da romelic SeiZleba xasiaTdebodes rogorc revoluciuri gadatrialeba sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi.

swored revoluciurad axali mecnieruli Teoriebis da misi Semqmnelebis gamomJRavnebis mizniT Cems mier jer kidev mravali wlis win SemoTavazebuli da dasabuTebuli iqna msoflio Cempionatis Catarebis aucilebloba da meqanizmebi mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi, razedac gamaxvilebulia gansakuTrebuli yuradReba mocemul naSromSi.

a. kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia saxelmwifos (saxelmwifoTa) inovaciuri politikis mniSvneloba socialur-ekonomikuri progresisaTvis.

naSromSi aRniSnulia, rom realobaSi _ dausabuTeblad deklarirebuli viTomda inovaciuri politika SeiZleba aRmoCndes ideologiuri “zRapari”, romelic SeiZleba gamoyenebuli iqnes mxolod xalxis gonebis gasabrueblad.

maSasadame, saxelmwifos (saxelmwifoTa) inovaciuri politika SeiZleba aRmoCndes ideologiuri “zRapari”, magram mxolod im SemTxvevaSi, Tu is ar aris dafuZnebuli progresul mecnierul ideebze, Tu inovaciuri politika dafuZnebuli ar aris revoluciur garRvevaze mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi.

amasTanave, gansakuTrebuli yuradReba unda gamaxvildes imaze, rom, jer-erTi, revoluciur garRvevas mecnierul SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi ukiduresad iSviaTad aqvs adgili msoflioSi.

da, meorec, im SemTxvevaSic ki, Tu adgili aqvs revoluciur garRvevas mecnierul

61

SemoqmedebaSi sazogadoebriv mecnierebaTa sferoSi, principulad axal ideebs ar eqceva saTanado yuradReba saxelmwifos (saxelmwifoTa) xelisuflebis (xelisuflebebis) mxridan.

zemoaRniSnulTan dakavSirebiT principulad mniSvnelovania yuradRebis gamaxvileba imaze, rom sazogadoebaSi da saxelmwifoSi, gansakuTrebiT ki, saxelmwifoTa liderebma unda icodnen _ vin vin aris mecnierebaSi, unda arCevdnen erTTmaneTisgan WeSmarit mecnierebs da “mecnierebis msgavs” adamianebs, radgan zogjer sxvisi azrebis “gadamRerebiT” dakavebul viTomda “mecnierebs” _ “did” “mecnierebad” “acxadeben”, xolo WeSmaris mecnierebs _ “ver amCneven”, rac mxolod amuxruWebs mecnierebis, sazogadoebis, saxelmwifos da kacobriobis ganviTarebas.

avtoris mtkicebiT, WeSmariti mecniereba, _ es aris kompozicia, es aris saerTaSoriso mniSvnelobis mqone principulad axlis qmnadoba mecnierebis sferoSi, da ara sxvebis mier Seqmnili nawarmoebebis meqanikuri gameoreba.

T. lazaraSvili, n. bibilaSvili. naSromSi gaxilulia Sveicariis inovaciuri politikis ZiriTadi arsi, mimarTulebebi da Taviseburebebi.

Sveicariis samrewvelo politikis Taviseburebas calkeuli dargebis mxardaWera warmoadgens. amasTan, saxelmwifos pirioritets samrewvelo sferos mTlianad ganviTarebisaTvis keTilsasurveli pirobebis Seqmna warmoadgens, romelic moicavs ganaTlebisa da kvlevebis maRal dones, zomier dabegvras, ganviTarebul infrastruqturas, mdgrad normatiul-samarTlebriv bazas, samewarmeo iniciativis Tavisuflebis uzrunvelyofa saxelmwifos mxridan zemoqmedebis maregulirebeli saSualebebis dabali xarsixis xarjze, agreTve stabilur socialur-politikur sistemas. gansakuTrebiT aRsaniSnavia, is faqti, rom finansuri saxsrebis gamoyofisas erT-erT ZiriTad kriteriums maRali eqsportorientuloba warmoadgens.

naTelauri i. daxasiaTebulia „estoneTi – codnis modelis“ Taviseburebebi, modelis praqtikuli realizaciis etapebis mixedviT; warmoCenilia estoneTis inovaciur ekonomikaze gadasvlis procesSi arsebuli warmatebebi da naklovanebebi.

yuradReba aqcentirebulia estoneTis gamocdilebaze imasTan dakavSirebiT, rom inovaciuri politikis warmatebuli ganxorcielebisTvis aucilebelia 1) marTvis saimedo, maRali standartebi, 2) kompetenturi saxelmwifo aparati da 3) kerZo seqtoris aqtiuri monawileoba, 4) institutebis xarisxi, 5) makroekonomikuri stabiluroba da 6) saqonlis, Sromisa da safinanso bazrebis funqcionireba.

statiaSi Sefasebulia inovaciuri pilitikis mniSvneloba gansakuTrebiT iseT qveynebSi, sadac mixvdnen, rom Semdgomi ganviTarebisTvis aucilebelia –moiZebnos warmoebis faqtorebis ufro efeqtianad gamoyenebis gzebi da srulyofili axali produqciis warmoebis SesaZleblobebi; sadac ver amarTlebs sabazro meqanizmebi umjobesia saxelmwifom gaataros aqtiuri qmedebebi. rameTu am ukanasknels ukeTesad SeuZlia inovaciebis mxardaWera, samecniero–kvleviTi da sacdel–sakonstruqtoro samuSaoebis gaaqtiurebis gziT. estoneTi iRbliani qveyana aRmoCnda. man SeZlo yofiliyo wamyvani qveyana, inovaciur–sakominikacio teqnologiebis damuSavebaSi da gamoyenebaSi, rogorc saxelmwifo doneze, ise kerZo seqtorSi. estoneTs gauCnda iarliki estonia - estoneTis eleqtronuli saswauli. Semdgomi warmatebuli ganviTarebisaTvis aucilebelia, rom perspeqtiuli ideebis tranformireba moxdes mdgrad realur biznesSi.

z. nozaZe. statiaSi mocemulia inovaciuri procesebis etapebi misi ganxorcielebis gzebi _ gaanalizebulia inovaciuri procesebis proeqtebis realizaciis konkretuli meTodebi, maT Soris saxelmwifo regulirebis meTodi. mocemulia inovaciuri procesebis stadiebisa da inovaciuri procesebis sxvadasxva stadiebis SeTanawyobis sqemebi.

vl. papava, T. TaflaZe. statiaSi ganxilulia inovaciuri ekonomikis Seqmnis SesaZleblobebi evropuli da evraziuli integraciis pirobebSi. radganac evraziuli ekonomikuri kavSiri efuZvneba navTobisa da gazidan miRebuli Semosavlebis gadanawilebiT meqanizms, es sulac ar aris imis garantiis momcemi, rom es kavSiri aris orientirebuli inovaciuri ekonomikis Seqmnaze. evrokavSirTan Tavisufali vaWrobis SeTanxmeba axal SesaZleblobebs uqmnis saqarTvelos evropul bazrebze eqsportis zrdisaTvis, Tumca amis miRweva SesaZlebeli gaxdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu saqarTveloSi warmoebuli produqcia daakmayofilebs xarisxis evropul standartebs. aSkaraa, rom am viTarebaSi ganviTarebis evropuli gza ufro metad aris orientirebuli qveyanaSi inovaciuri ekonomikis Seqmnaze.

vl. papava. masSi ganxilulia saqarTvelos evropuli da evraziuli perspeqtivebis ZiriTadi mxareebi. naCvenebia, rom evraziuli veqtori qveynis ganviTarebisaTvis araperspeqtiulia.

vl. papava. statiaSi SemoTavazebulia axali xedva nekroekonomikis globalizaciis Sesaxeb. kvlevis mizania axsnas Tu ra aris imis mizezi, rom bevr (umTavresad Rarib) qveynis ekonomikaSi moZvelebuli teqnologiebi gamoiyeneba. Sedegad yvela am qveyanas aqvs retroekonomika.

62

ekonomikis zombificirebis procesi mis teqnologiur ganaxlebas uqmnis barierebs. saxelmwifos roli teqnologiuri CamorCenilobis daZlevaSi Zalzed mniSvnelovania.

z. reviSvili. statiaSi gaSuqebulia eqstenciis cneba, eqstenciis ganviTarebis mniSvnelovani etapebi, umniSvnelovanesi formebi da modelebi. gaSuqebulia soflis meurneobis eqstenciisa da agraruli inovaciuri sistemis urTierTkavSiri da urTierTdamokidebuloba. Ggamaxvilebulia yuradReba eqstenciis winaSe arsebul axal ekologiur gamowvevebze da maTi daZlevis gzebze, aseve eqstenciis gavniTarebis Tanamedrove tendenciebze.

T. qavTaraZe. naSromSi Seswavlilia aSS-is mebostneobaSi, inovaciuri saqmianobis gansaxorcieleblad, praqtikuli samoqmedo RonisZiebaTa ZiriTadi kanonzomierebani. pirveladaa wamoyenebuli winadadeba amerikuli gamocdilebis msgavsad saqarTvelos mebostneobaSi inovaciuri politikis gatarebis mizniT, msxvilma sasursaTo gaerTianebebma da biznes kompaniebma Seisyidon an arendiT aiRon miwa; daabandon kapitali, daiqiraon soflad mcxovrebi kvalificiuri muSa-xeli, romelTa Semosavlis mniSvnelovani wyaro iqneboda aqciebis gayidviT miRebuli Semosavali.

T. qavTaraZe. naSromSi Seswavlilia inovaciuri midgomebi aSS-is daxuruli gruntis mebostneobaSi. pirveladaa wamoyenebuli winadadeba aSS-is msgavsad saTburebis mSenebloba ganxorcieldes damSrali miwebis zonaSi da Termuli wylebis siaxloves. naCvenebia Termuli wylebis aTvisebis Sedegad respublikaSi damatebiT 50 aTasi tona daxuruli gruntis bostneulis warmoebis gzebi.

q. qvelaZe. saqarTveloSi turizmis seqtoris ganviTareba damokidebulia im inovaciuri teqnologiebis SemuSavebasa da danergvaze, romlebic mimarTulia klientebis momsaxurebis uzrunvelyofaze da turistuli servisuli SesaZleblobebis gafarToebisaken. naSromSi ganxilulia turistuli inovaciebisa da inovaciuri teqnologiebis is ZiriTadi mimarTulebebi, romelTa ganviTarebis xelSewyobis SemTxvevevSi saqarTvelos miecema SesaZlebloba msoflio turistul bazarze waradginos maRal konkurentunariani turistuli produqti da turistuli momsaxureba. aseve ganxilulia saqarTvelos inovaciuri teqnologiuri ganviTarebis dRevandeli mdgomareobis zogierT aspeqtebi da maTi ganviTarebis perspeqtivebi.

q. qvelaZe, n. Qqistauri, m. melaSvili. naSromSi ganxilulia Tanamedrove ekonomikis ganviTarebis ZiriTadi tendencia momsaxurebis sferos uswrafesi tempiT zrda. aq ganxilulia momsaxureba, rogorc saqoneli, misi specifikuri mxasiaTeblebi, saxeobebi da am saxeobaTa jgufebis saerTaSoriso klasifikacia; gaanalizebulia saqarTveloSi momsaxurebis saxeobaTa TiToeuli jgufi sakmaod mdidari cifrobrivi masalis safuZvelze, romelic ZiriTadad cxrilebis saxiTaa motanili. naSromSi aseve ganxilulia momsaxurebis sferos Semdgomi srulyofisa da saqarTvelos ekonomikis ganviTarebaze misi gavlenis ZiriTadi faqtorebi, gzebi, perspeqtivebi.

T. CxeiZe. naSromSi avtori ganixilavs evrokavSiris samezoblo programaSi soflis meurneobasa da soflis ganviTarebis mniSvnelovan sakiTxebs, aseve aRniSnavs, rom saqarTvelos mTavroba miesalmeba evrokavSiris mier SemoTavazebul iniciativebs, romelic cdilobs dasaxuli aqtivobebis Tanxvedras.

fermeruli meurneobebTan dakavSirebiT evrokavSiris rekomendaciis TanxvedrisaTvis avtors mizanSewonilad miaCnia saqarTveloSi fermerTa statusis damtkiceba da fermerTa Sesaxeb kanonis miReba, raTa gaimijnos erTmaneTisagan mewarme – fermeri, anu agromewarme da indmewarme anu urbomewarme.მ. ხუსკივაძე. ნაშრომი ეძღვნება ეკოლოგიური პოლიტიკის ფორმირების ეტაპების გამოყოფას და ძირითადი ტენდენციების გამოვლენას საქართველოში. გამოყოფილია სამი ეტაპი და გაანალიზებულია თითოეულ ეტაპზე განსახორციელებელი და განხორციელებული გარემოსდაცვითი პროგრამები და ღონისძიებები. გამოკვეთილია ეკოლოგიური პოლიტიკის ფორმირების ძირითადი ტენდენციები. ქვეყანაში შექმნილი ეკოლოგიური მდგომარეობიდან გამომდინარე ,ამჟამად არსებული ეკოლოგიური პოლიტიკა მიჩნეულია არაეფექტიანად და შემოთავაზებულია მისი სრულყოფის ზოგიერთი ღონისძიება.

მ. ხუსკივაძე, გ. კვინიკაძე. ნაშრომში ისლამური ეკონომიკური მოდელი განხილულია გეოეკონომიკური პრიზმის ჭრილში.განსაზღვრულია ამ მოდელის ძირითადი გეოეკონომიკური ასპექტები და თავისებურებები.შეფასებული მისი თავსებადობა თანამედროვე გეოეკონომიკურ პარადიგმასთან. გამოხატულია მოსაზრება, რომ ისლამური ქვეყნებისათვის ეკონომიკის ზოგადი კონტურები იქმნება ფილოსოფიისა და ისლამის კანონების საფუძველზე. ამავე დროს, მიჩნეულია, რომ ისლამური ეკონომიკური მოდელი არ არის უნივერსალური (საყოველთაო) ეკონომიკური

63

დოქტრინა ყველა მუსულმანური ქვეყნისათვის.

r. javaxiSvili. ukanasknel periodSi ungreTis inovaciuri ganviTarebis sferoSi mopovebuli iqna mniSvnelovani warmatebebi: moxda ekonomikis dargobrivi struqturis srulyofa, swrafi tempebiT viTardeba uaxles teqnologiebze dafuZnebuli mecnierebatevadi dargebi, Semcirda energotevadi da masalatevadi warmoeba da amaRlda maTi ekonomikuri efeqtianoba, gaumjobesda qveynis ekologiuri pirobebi, amaRlda ganaTlebisa da samecniero-kvleviTi saqmianobis Sedegebis praqtikuli gamoyenebis done da a. S.

samomavlod ungreTis erovnuli inovaciuri politika orientirebulia am sferoSi evrokavSiris mier gansazRvrul prioritetul mimarTulebebze, romelTagan yvelaze mniSvnelovania: 1. Tanamedrove satransporto saSualebebis swrafi zrda da satransporto infrastruqturisa da logistikis ganviTareba; 2. samedicino ganaTlebis sistemis Semdgomi srulyofa, sakurorto-gamajansaRebeli dawesebulebebis qselis gafarToeba, Tanamedrove samkurnalo preparatebisa da samedicino mowyobilobis warmoebis gadideba; 3. informatikisa da gamoTvliTi teqnikis, agreTve masTan dakavSirebuli momijnave warmoebisa da infrastruqturis winmswrebi ganviTareba; 4. tradiciuli da alternatiuli energetikis sferoSi axali teqnologiebis Seqmna, energodamzogi warmoebisa da garemos dacvis progresuli meTodebis farTod danergva.

b) ucxoeTSi

#momxsenebeli

/momxseneble

bi moxsenebis saTauri forumis Catarebis

dro da adgili

1 r. abesaZe Инновации, инновационные сети и общие направления формирования инновационной

экономики в Грузии.

PRZEDSIEBIORSTWO W STRUKTU-RACH SIECI. Lublin, Widawnictwo KUL, 2016. Lublin

r. abesaZe ИНФОРМАЦИОННЫЕ И ТЕЛЕКОММУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОБЛЕМЫ ИХ РАЗВИТИЯ В ГРУЗИИ

г. Днепропетровск ∙ 14–15 апреля 2016 года.http://confcontact.com/node/598

g. berulava T. gogoxia

inovaciuri strategiebis komplementaroba: gardamavali ekonomikebis magaliTze

EBES-ის 20-e konferencia, ekonomikisa da biznesis

evraziuli sazogadoeba, vena, avstria, seqtemberi 28-30

Вахтанг Бурдули Проблемы отраслевой реструктуризации экономики Грузии.

Днiпропетровськ, Видавець Бiла К. О.

m. kvaracxelia „postkomunisturi qarTuli saxelmwifos formirebis Taviseburebebi“,krebulSi „mewarmeoba,socialuri organizacia qselur struqturebSi“

lublini (poloneTi)

m. kvaracxelia

„postkomunisturi periodis TaviseburebebisaqarTveloSi“

krebulSi „keTilsindisiereba moqmedebaSi: ruseTisa da sazRvargareTis gamocdileba.

novosibirski (ruseTis federacia)

m. kvaracxelia „poskomunisturi saxelmwifos formirebis Taviseburebebi da ekonomikuri usafrTxoeba“

daugavpilsis universiteti(latvia)

a. kurata ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ИННОВАЦИОННОГО Киев: ДВНЗ «Университет

64

Svili ПРОРЫВА В СФЕРЕ ОБЩЕСТВЕННЫХ НАУК И СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ПРОГРЕСС.

менеджмента образования», 2016, с. 55-60. – 0,75 п.л.

a.kurataSvili ФИЛОСОФСКО-ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ КРЕАТИВНОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО

УПРАВЛЕНИЯ. РАЗВИТИЕ КРЕАТИВНОГО ПУБЛИЧНОГО УПРАВЛЕНИЯ:

Киев: Академия муниципального управления. 2016, с. 11-13. – 0,3 п.л.

a.kurataSvili ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВО С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ СЕТИ – НЕОБХОДИМОЕ УСЛОВИЕ ЭФФЕКТИВНОГО ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ ОБЩЕСТВА

Люблин: Издательство KUL, 2016, с. 186-192. – 0,75 п.л.

a.kurataSvili ТЕОРИЯ ВЕРХОВЕНСТВА ИНТЕРЕСОВ НАРОДА – ОПРЕДЕЛЯЮЩАЯ ПОЛИТИКО-ПРАВОВАЯ ОСНОВА ЭФФЕКТИВНОГО УПРАВЛЕНИЯ В ИСТИННО ЧЕЛОВЕЧЕСКОМ ОБЩЕСТВЕ И

ГОСУДАРСТВЕ.

Днепропетровск: Издательско-полиграфический центр «Гарант СВ», 2016. с. 84-85. – 0,25 п.л.

a.kurataSvili ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ СОЗДАНИЯ ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ ИСТИННО

ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО ГОСУДАРСТВА И НЕОБХОДИМОСТЬ ЕЕ АДАПТАЦИИ С ПРАВОМ

ЕВРОПЕЙСКОГО СОЮЗА.

В 2-х частях (В 2-х томах). – Полтава: ПУЕТ, 2016. – Часть 1

(Том 1). с. 39-42. – 0,25 п.л.

g. sigua Украина в поисках социальной экономической модели развития: опыт Грузии. – Национальный университет им. Олеса Кончара. Международная научно-практическая конференция «Глобальные детерминанты мирохозяйственного развития».

Украина. 2016

g. sigua Фундаментальные факторы глобального . –экономического кризиса

Государственный педагогический . . университет им Грегория Сковороды IX

Международная научно-практическая конференция «Условия экономического роста в странах с рыночной экономикой»..

28-29 апрель, 2016. Украина, 2016

g. sigua : –Экономические паралелы Украина . – Грузия Киевский национальный

. . университет им Тарраса Шевченко IV Международная научно-практическая конференция «Современные вызовы развития мировой экономики».

19-20 ноябр, Киев. 2016.

anotaciebi r. abesaZe. NnaSromSi gamokvleulia inovaciebisa da inovaciuri ekonomikis genezisi; Seswavlilia inovaciuri qselebis arsi da mniSvneloba; dadgenilia saqarTveloSi inovaciuri ekonomikis Fformirebis dadebiTi da uaryofiTi mxareebi da SemoTavazebulia misi ganviTarebis saerTo mimarTulebebi.r. abesaZe. naSromSi gamokvleulia sainformacio da telesakomunikacio teqnologiebis ganviTarebis done. aRniSnulia is faqti, rom saqarTveloSi aRniSnuli teqnologiebis ganviTarebas umetesad aqvs stiqiuri xasiaTi: SemoTavazebulia am teqnologiaTa ganviTarebis mimarTulebebi.

65

upirveles yovlisa unda moxdes qveynis erTiani eleqtronuli sakomunikacio sivrcis Seqmna da misi CarTva globalur sainformacio sivrceSi da sxva.g. berulava, T. gogoxia. kvlevis ZiriTadi mizania gardamavali ekonomikis qveynebSi firmis sxvadasxva tipis inovaciur strategiebs Soris komplementarobis arsebobis gamovlena da amis safuZvelze inovaciuri saqmianobis srulyofis gzebis dasaxva. BEEPS-is monacemebze dayrdnobiT ekonometrikuli regresuli modelis gamoyenebis safuZvelze gardamavali ekonomikis firmebis inovaciuri strategiebis komple¬mentarobis testirebam gamoavlina misi arseboba inovaci¬u¬ri strategiebis or kombinacias Soris: a. produq¬tul da proce¬sul inovaciebze orientirebul strategiebs Soris; b. procesul da arateqnologiur inovaciebze orientirebul strategiebs Soris. Cveni kvlevis Sedegebi garkveulwilad hgavs did britaneTsa da safrangeTSi ganxor¬cielebuli kvlevis daskvnebs, erTaderTi gansxva¬vebiT, rom aRniSnuli ganviTare-buli qveynebis firmebSi komplemen¬taroba damtkice¬buli iyo produqtul da organizaciul inovaciebze orientirebuli strategiebisaTvis. g. berulava, T. gogoxia. naSromSi ganxilulia modificirebuli ekonometrikuli regresuli CDM modelis safuZvelze gardamavali ekonomikis qveynebis firmebis inovaciur strategiebs Soris arsebuli komplementarobis gamovlena firmis mwarmoeblurobaze zegavlenis WrilSi.v. burduli. statiaSi ganxilulia saqarTvelos ekonomikis TviTkmarobis donis amaRlebis problemebi misi dargobrivi struqturis gaumjobesebis, diverdifikaciis, eqsportis moculobis zrdisa da importCanacvlebiTi warmoebis masStabebis zrdis safuZvelze. amasTan dakavSirebiT ikvleva struqturuli efeqtis cnebis gageba (upiratesad misi struqturul-dargobrivi aspeqtebis) da misi Sefasebis xerxebi, romelTa Soris mTavar rols TamaSobs ekonomikis TviTkmarobis donis Sefaseba. gamokvleulia ekonomikis TviTkmarobis done gamsxvilebuli dargobrivi jgufebis WrilSi da amis safuZvelze SemoTavazebulia saqarTvelos dargobrivi struqturis gaumjobesebis mimarTulebebi (prioritetuli dargebis gamswrebi zrdis gziT).m. kvaracxelia. statiaSi gadmocemulia saqarTveloSi socialisturi sistemis daSlisa da sabazro ekonomikaze gadasvlis periodSi Tu rogor mimdinareobda axali saxelmwifos formirebis procesi me-20 saukunis 90-ian wlebSi. aseve avtori xazs usvams im Taviseburebebs, romelic damaxasiaTebeli iyo swored saqarTvelosTvis misi istoriuli wiaRsvlebidan dawyebuli da dRemde mosuli. daskvnebSi avtori gansakuTrebiT xazs usvams im Taviseburebebis gamoyenebis aucileblobas, romelic saqarTvelos Camoayalibebs rogorc damoukidebel da warmatebuli ekonomikis qveyanas.m. kvaracxelia. statiaSi gaanalizebulia is tendenciebi da procesebi, romelic axasiaTebda saqarTvelos rogorc postkomunistur saxelmwifos. avtori mTavar aqcents amaxvilebs im kavSirze, romelic arsebobda gardamaval ekonomikasa da sabazro ekonomikaze TandaTanobiT gadasvlas Soris, sadac msoflio gamocdilebaze orientiri naklebi efeqtis momtani iyo.aq ,avtoris azriT, mTavaria warsuli gamocdilebis gaTvaliswinebac, romelic bevr sasikeTo miniSnebebs iZleva.m. kvaracxelia. statiaSi mecnierulad gaanalizebulia ekonomikuri usafrTxoebis problemebi sxvadasxva qveynebisa da gansakuTrebiT saqarTvelos magaliTze. avtori ixilavs ramdenime qveyanas, kerZod, aRmosavleT evropisa da baltiis qveynebs,romlebis swrafi tempebiT anviTareben sakuTar ekonomikas da inovaciuri ekonomikis danergvis Sedegad uaxloes wlebSi ganviTarebuli qveynis statussac miiReben.SedarebiTi analizi migvaniSnebs imaze, rom saqarTvelosac gaaCnia sakmarisi resursebi imisTvis, rom TviTon upasuxos im saerTaSoriso gamowvevebs, romelic dgas Cveni saxelmwifos winaSe ekonomikuri usafrTxoebis TvalsazrisiT.a. kurataSvili. inovaciuri garRveva sazogadoebriv mecnierebebSi mocemul samecniero naSromSi ganxilulia _ rogorc socialur-ekonomikuri progresis aucilebeli piroba.

maSasadame, sazogadoebriv mecnierebebSi garRvevis gareSe, anu moZvelebuli Teoriuli Sexedulebebis safuZvelze, warmoudgenelia efeqtiani svla socialur-ekonomikuri progresis gziT.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, mocemul samecniero naSromSi SemoTavazebulia ekonomikis, sazogadoebisa da saxelmwifos inovaciuri ganviTarebis avtoris mier Seqmnili principulad axali Teoriuli safuZvlebi.

kerZod, SemoTavazebulia _ socialuri miznis filosofia, rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis Teoriul-meTodo;ogiuri safuZveli, xalxis interesebis uzenaesobis

66

Teoria _ rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis ganmsazRvreli Teoriuli safuZvlebi, da Tanamdebobis pirTa uflebebisa da pasuxismgeblobis balansirebis Teoria _ rogorc xalxis interesebis realizaciaze gamiznuli inovaciuri politikis aucilebeli Teoriuli safuZvlebi.a.kurataSvili. kreatiuli saxelmwifo marTvis filosofiur-samarTlebrivi safuZvlebis kvlevas gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs sazogadoebisa da saxelmwifos socialur-ekonomikuri ganviTarebisaTvis da, Sesabamisad, xalxis interesebis realizaciisaTvis, radgan saxelmwifo marTvis filosofiur-samarTlebrivi safuZvlebi warmoadgens ekonomikis, sazogadoebis, saxelmwifos da mTlianad kacobriobis progresuli ganviTarebis inteleqtualur baziss.

samecniero naSromSi swored aseTi safuZvlebis saxiT aris ganxiluli Cems mier Seqmnili _ socialuri miznis filosofia, xalxis interesebis uzenaesobis Teoria da Tanamdebobis pirTa uflebebisa da pasuxismgeblobis balansirebis Teoria.a.kurataSvili. samecniero naSromSi ganxilulia mewarmeoba _ rogorc sazogadoebis efeqtiani funqacionirebis aucilebeli piroba, magram samewarmeo “saqmianoba” “saTamaSo” biznesis _ azartuli “TamaSebis” _ saxiT mocemul naSromSi ganxilulia rogorc kriminaluri qmedeba, romelic kategoriulad miuRebelia, radgan es aris danaSauli adamianurobis winaaRmdeg.

adamianis uflebebis, Tavisuflebebis da interesebis dacva warmoadgens yvelaze ufro aqtualur problemas saerTod, da, kerZod, Tanamedrove msoflioSi.

amitom, swored adamianis interesebidan gamomdinare, unda aRikveTos “saTamaSo” biznesiT _ azartuli “TamaSebiT” _ gamowveuli adamianebis genocidi, rac gadaudebel politikur-samarTlebriv da socialur-ekonomikur problemas warmoadgens, magram rasac yuradReba ar eqceva.

amrigad, Tumca mewarmeoba warmoadgens sazogadoebis efeqtiani funqacionirebis aucilebel pirobas, magram ” “saTamaSo” biznesi _ azartuli “TamaSebi” _ aris danaSaulebrivi biznesi, romelsac ewireba mravali adamiani, da romelic aRkveTili unda iqnes _ rogorc mZime danaSauli adamianurobis da kacobriobis winaaRmde.a. kurataSvili. samecniero naSromSi mocemulia sazogadoebaSi da saxelmwifoSi kanonis uzenaesobis problemaze Tanamedrove civilizebul msoflioSi tradiciuli da damkvidrebuli Sexedulebebis kritikuli analizi da SemoTavazebulia avtoris mier Seqmnili xalxis interesebis uzenaesobis Teoria, romelic radikalurad gansxvavdeba kanonis uzenaesobis principisagan, rameTu es Teoria kanonebs da sxva normatiul-samarTlebriv aqtebs ixilavs mxolod rogorc saSualebebs, romlebic socialur mizans – xalxis interesebis realizacias unda emsaxurebodes.

maSasadame, rogorc mecnierul kvlevaSi, ise sazogadoebisa da saxelmwifos marTvaSi, xalxis interesebis uzenaesobis Teoriidan gamomdinare, aucilebelia vxelmZRvanelobdeT ara kanonis uzenaesobiT, aramed adamianis interesebis _ xalxis interesebis uzenaesobiT, rac warmoadgens principulad axal mecnierul mimarTulebas, romelic gamomdinareobs avtoris mier Seqmnili miznis filosofiidan, socialuri miznis filosofiidan, da ara filosofiidan, romelsac avtori saSualebaTa filosofias uwodebs.a. kurataSvili. samecniero naSromSi gamaxvilebulia yuradReba imaze, rom evropuli kavSiris samarTlis mniSvneloba eWvs ar iwvevs, radgan civilizebul saxelmwifoebSi, romlebsac miekuTvneba evropis kavSirSi Semavali saxelmwifoebic, funqcionirebs swored evropuli kavSiris samarTali.

amitom, globalizaciis pirobebSi, saxelmwifoebs Soris saerTaSoriso masStabiT arsebuli urTierTobebis da mravalmxrivi urTierTkavSirebis pirobebSi, principulad mniSvnelovania gaTvaliswinebuli iqnes _ rogorc calkeul saxelmwifoebSi funqcionirebadi samarTlebrivi sistemebis, aseve axlad Seqmnadi samarTlebrivi sistemebis evropuli kavSiris samarTalTan adaptaciis aucilebloba.

maSasadame, saxelmwifos kanonmdeblobis srulyofisas, da, miT umetes, axali samarTlebrivi sistemis Seqmnisas, aucilebelia, erTis mxriv, gaTvaliswinebuli iqnes evropuli kavSiris samarTlis Taviseburebani da principebi, da, meores mxriv, aucilebelia iseTi samarTlebrivi sistemis Seqmna, romelTanac mniSvnelovani iqneboda TviTon evropuli kavSiris samarTlis adaptacia. g. sigua. moxsenebaSi naCvenebia ukrainaSi moqmedi socialur-ekonomikuri modelis formirebis wanamZRvrebi da misi dabali efeqtianoba da uperspeqtivoba. dasabuTebulia am modelis sistemuri reformirebis aucilebloba da ZiriTadi mimarTulebebi.g. sigua. naSromi warmoacens mimdinare, globaluri ekonomikuri da finansuri krizisis fundamentur faqtorebs, krizisis sistemur xasiaTs. naCvenebia rom, msoflios safinanso da safondo bazrebis manipulirebis sistemis Seqmnis Sedegad, bazarma dakarga TviTorganizebisa da TviTregulirebis unari da igi veRar srulebs mis yvela funqciebs. naCvenebia agreTve, rom fulma

67

faqtiurad dakarga Tavisi ori umTavresi funqcia _ Rirebulebis sazomisa da dagrovebis. g. sigua. moxsenebaSi mocemulia sabazro ekonomikaze gadasvlis periodSi saqarTvelosa da ukrainaSi ganviTarebuli socialur-ekonomikuri procesebis SedarebiTi analizi.

warmoCenilia reforebis gatarebisas daSvebuli Secdomebi da maTi gamosworebis gzebi sakuTrebisadmi pruralisturi midgomis safuZvelze.

konferenciebsa da seminarebSi monawileoba miiRes:

emd, prof. ramaz abesaZem1. 1-2 ivliss TbilisSi (saqarTvelo) monawileoba miiRo da organizeba gauwia institutis daarsebis dRisadmi miZRvnil saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferencias `inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi.

2. Инновации, инновационные сети и общие направления формирования инновационной экономики в Грузии. wignSi: PRZEDSIEBIORSTWO W STRUKTURACH SIECI. Lublin, Widawnictwo KUL, 2016. XVII МЕЖДУНАРОДНАЯ НАУЧНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ „Предпринимательство, социальная организация в структурах сети. Опыт и перспективы развития в Центральной и Восточной Европе” (23-25 мая 2016 года, Польша).

3. ИНФОРМАЦИОННЫЕ И ТЕЛЕКОММУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОБЛЕМЫ ИХ РАЗВИТИЯ В ГРУЗИИ. Международная научно-практическая Интернет-конференция «ЭКОНОМИКА И £МЕНЕДЖМЕНТ 2016: ПЕРСПЕКТИВЫ ИНТЕГРАЦИИ И ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ» (г. Днепропетровск ∙ 14–15 апреля 2016 года)

http://confcontact.com/node/598.

akademikosma vl. papavam

1. 23-24 ივნისს ბორჯომში (საქართველო) თბილისის პოლიტიკური სწავლების სკოლის მიერ ორგანიზებულ სემინარში “საარჩევნო კულტურა”, მოხსენება gaakeTa თემაზე “ეკონომიკა და პოლიტიკური კონიუნქტურა”.2. 28-29 ივნისს თბილისში (საქართველო) საერთაშორისო კონფერენციაში თემაზე: “კავკასიის რეგიონის ცვალებადი გეოპოლიტიკა”, სადაც გამოვiდa მოხსენებით თემაზე “კავკასია და ‘ერთი სარტყელი, ერთი გზა’ პროექტი”.3. 1-2 ივლისს თბილისში ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პაატა გუგუშვილის სახელობის ეკონომიკის ინსტიტუტის მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო სამეცნიერო-პრაქტიკულ კონფერენციაში “ინოვაციური ეკონომიკა და მისი ფორმირების პრობლემები პოსტკომუნისტურ ქვეყნებში”, სადაც გამოვიდა მოხსენებით თემაზე “ინოვაციური ეკონომიკის შექმნის პერსპექტივები ევროპული და ევრაზიული ინტეგრაციის პირობებში”.4. 13-16 ოქტომბერს ვაშინგტონში (აშშ) მონაწილეობა მიიღო მე-82 საერთაშორისო ატლანტიკურ კონფერენციაში, სადაც გამოვიდა მოხსენებით თემაზე “პოსტსაბჭოთა საქართველოს ეკონომიკური განვითარების ევრაზიული და ევროპული გზების შესახებ”.5. 13-16 ოქტომბერს თბილისში მონაწილეობა მიიღო ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მიერ ორგანიზებულ მეშვიდე




68

საერთაშორისო ქართველოლოგიურ სიმპოზიუმში, სადაც გამოვიდა მოხსენებით თემაზე “საქართველოს ევროპული და ევრაზიული პერსპექტივის შესახებ”.6. 11-12 ნოემბერს თბილისში მონაწილეობა მიიღო ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკის და ბიზნესის ფაკულტეტის მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციაში “გლობალიზაციის გამოწვევები ეკონომიკასა და ბიზნესში”, სადაც გამოვიდა მოხსენებით თემაზე “რეტროეკონომიკა – ნეკროეკონომიკის გლობალიზაციის წინაპირობა”.7. 17 ნოემბერს ვარშავაში (პოლონეთი) პოლონეთის მეცნიერებათა აკადემიის ფილოსოფიისა და სოციოლოგიის ინსტიტუტში მოხსენება წაიკითხა თემაზე “ნეკროეკონომიკა, ზომბიეკონომიკა და რეტროეოკონომიკა – ეკონომიკური განვითარების გლობალური გამოწვევები”.

პროფ. გ. ბერულავამ და აკად. დოქტორმა თ. გოგოხიამ:

28-30 სექტემბერს, ავსტრიაში ქ. ვენაში EBES-ის 20-ე კონფერენციაში (ეკონომიკისა და ბიზნესის ევრაზიული საზოგადოება) მოხსენებით: ინოვაციური სტრატეგიების კომპლემენტარობა: გარდამავალი ეკონომიკების მაგალითზე (Complementarities of Innovation Strategies: Evidence from Transition Economies ).

emd, profesorma m. kvaracxeliam:1. ქ. ლუბლინის(პოლონეთი) და ივ.ჯავახიშვილის სახ.თსუ-ს ერთობლივი

საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციაში „პოსტკომუნისტური ქართული სახელმწიფოს ფორმირების თავისებურებები“ მოხსენებით „მეწარმეობა,სოციალური ორგანიზაცია ქსელურ სტრუქტურებში“.

2. მეორე საერთაშორისო პრაქტიკულ კონფერენციაში „კეთილსინდისიერება მოქმედებაში: რუსეთისა და საზღვარგარეთის გამოცდილება“, ნოვოსიბირსკის სახელმწიფო ტექნიკურ უნივერსიტეტში, მოხსენებით: „პოსტკომუნისტური პერიოდის თავისებურებები საქართველოში“.

3. ლატვიის ქ. დაუგავპილსის უნივერსიტეტის სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის საერთაშორისო კონფერენციაში მოხსენებით:„პოსკომუნისტური სახელმწიფოს ფორმირების თავისებურებები და ეკონომიკური უსაფრთხოება“ .

ემდ ვ. ბურდულმაქ. დნეპროპეტროვსკში საერთაშორისო სამეცნიერო-პრაქტიკულ კონფერენციაში მოხსენებით „Проблемы отраслевой реструктуризации экономики Грузии“

(Электронный ресурс: http :// www . confcontact . com /2016- ekonomika - i - menedzhment / byrdyli . htm )

akad. a. kurataSvilma1. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ИННОВАЦИОННОГО ПРОРЫВА В СФЕРЕ ОБЩЕСТВЕННЫХ

НАУК И СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ПРОГРЕСС. Социально-экономические и гуманитарные аспекты мировых инновационных трансформаций: Материалы I Международнй научно-практической конференции преподавателей и аспирантов. 30 марта 2016 г. (Киев, Украина). ДВНЗ «Университет менеджмента образования».

69

Учебно-Научный институт менеджмента и психологии. Киев: ДВНЗ «Университет менеджмента образования», 2016, с. 55-60. – 0,75 п.л.

2. ФИЛОСОФСКО-ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ КРЕАТИВНОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ. РАЗВИТИЕ КРЕАТИВНОГО ПУБЛИЧНОГО УПРАВЛЕНИЯ: МАТЕРИАЛЫ ПЛЕНАРНОГО ЗАСЕДАНИЯ МЕЖДУНАРОДНОЙ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКОЙ КОНФЕРЕНЦИИ (8 апреля 2016 года). Академия муниципального управления (Киев, Украина). Киев: Академия муниципального управления, 2016, с. 11-13. – 0,3 п.л.

3. ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВО С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ СЕТИ – НЕОБХОДИМОЕ УСЛОВИЕ ЭФФЕКТИВНОГО ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ ОБЩЕСТВА, НО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКАЯ «ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ» В ВИДЕ АЗАРТНЫХ «ИГР» КРИМИНАЛЬНОЕ ДЕЯНИЕ, И ОНО КАТЕГОРИЧЕСКИ НЕДОПУСТИМО, ИБО ЭТО ПРЕСТУПЛЕНИЕ ПРОТИВ ЧЕЛОВЕЧНОСТИ. Материалы XVII Международной научной конференции: „Предпринимательство, социальная социальная организация в структурах сети. Опыт и перспективы азвития в Центральной и Восточной Европе” Наленчов (Польша), 23-25 мая 2016 года. Монография, состоящая из статьей (докладов). Под научной редакцией Алины Бетлей, Славомира Партицкого, Магды Иоланты Пажишек. Люблинский католический университет Иоанна Павла II (Польша). Люблин: Издательство KUL, 2016, с. 186-192. – 0,75 п.л.

4. ТЕОРИЯ ВЕРХОВЕНСТВА ИНТЕРЕСОВ НАРОДА – ОПРЕДЕЛЯЮЩАЯ ПОЛИТИКО-ПРАВОВАЯ ОСНОВА ЭФФЕКТИВНОГО УПРАВЛЕНИЯ В ИСТИННО ЧЕЛОВЕЧЕСКОМ ОБЩЕСТВЕ И ГОСУДАРСТВЕ. Обеспечение устойчивого развития аграрного сектора экономики: проблемы, приоритеты, перспективы: Материалы VІІ Международной научно-практической интернет-конференции. 27-28 октября 2016 года. В 2-х томах. – Том 2. Днепропетровский государственный аграрно-экономический университет. Учебно-научный институт экономики (Украина). Днепропетровск: Издательско-полиграфический центр «Гарант СВ», 2016, с. 84-85. – 0,25 п.л.

5. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ СОЗДАНИЯ ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ ИСТИННО ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО ГОСУДАРСТВА И НЕОБХОДИМОСТЬ ЕЕ АДАПТАЦИИ С ПРАВОМ ЕВРОПЕЙСКОГО СОЮЗА. Полтавсий юридический институт Национального юридичного университета имени Ярослава Мудрого. Украина. АДАПТАЦІЯ ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ УКРАИНЫ С ПРАВОМ ЕВРОПЕЙСКОГО СОЮЗА: ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ И ПРАКТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ: МАТЕРІАЛЫ Всеукраинской научно-практической конференции (г. Полтава, 8 декабря 2016 года): В 2-х частях (В 2-х томах). – Полтава: ПУЕТ, 2016. – Часть 1 (Том 1), с. 39-42. – 0,25 п.л.

სხვადასხვა ტიპის აქტიურობა:2016 წელს აკადემიკოსი ვლადიმერ პაპავა აირჩიეს:1. ჟურნალ “Mega Journal of Business Research (ბიზნესის კვლევის მეგა ჟურნალი)” (აშშ) სარედაქციო საბჭოს წევრად.2. 2016 წელს აგრძელებდა საქმიანობას შემდეგი ჟურნალების სარედაქციო საბჭოსა და რედკოლეგიებში:1. “ეკონომისტი” (საქართველო).

70

2. “ეკონომიკა და ბიზნესი” (საქართველო). 3. “Problems of Economic Transition (გარდამავალი ეკონომიკის პრობლემები)” (აშშ). 4. “Journal of Business and Economics (ბიზნესისა და ეკონომიკის ჟურნალი)” (აშშ).5. “Central Asia and The Caucasus (ცენტრალური აზია და კავკასია)” (შვე-დეთი). 6. “Общество и экономика” (რუსეთი). 7. “Caucasian Review of International Affairs (საერთაშორისო ურთიერთობათა კავკასიური რევიუ)” (გერმანია).8. “უკრაინის ეკონომიკა” (უკრაინა).

გაგრძელდა აკადემიკოს ვლადიმერ პაპავას წევრობა შემდეგ ორგანიზაციებში: 1. საერთაშორისო ატლანტიკური ეკონომიკური საზოგადოება (აშშ).2. სამეფო ეკონომიკური საზოგადოება (დიდი ბრიტანეთი). 3. დასავლეთის საერთაშორისო ეკონომიკური ასოციაცია (აშშ). 4. დანახარჯები-გამოშვების საერთაშორისო ასოციაცია (ავსტრია). 5. ამერიკის პოლიტიკურ და სოციალურ მეცნიერებათა აკადემია (აშშ). 6. ამერიკის პოლიტიკურ მეცნიერებათა ასოციაცია (აშშ). 7. შედარებით ეკონომიკურ კვლევათა ევროპული ასოციაცია (იტალია). 8. ცენტრალური ევრაზიის შემსწავლელი საზოგადოება (აშშ). 9. ამერიკის ეკონომიკური ასოციაცია (აშშ). 10. ლუდვიგ ფონ მიზესის ინსტიტუტი (აშშ).

ბუქარესტის ეკოლოგიური უნივერსიტეტის (რუმინეთი) ეკონომიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის წარდგინებით აკადემიკოს ვლადიმერ პაპავას მიენიჭა ამ უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორის წოდება.

საგრანტო დაფინანსებით დამუშავებული სამეცნიერო-კვლევითი პროექტები

# პროექტისდასახელება

დამფინანსებელი ორგანიზაცია პროექტის ხელმძღვანელი

პროექტის შემსრულებლები

1 მიგრაცია, შრომის მიწოდება და სკოლის მიღწევები: საქართველოს მაგალითზე

სსიპ– შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი

გიორგი ბერულავა ირმა დიხამინჯია;ნათია ღვინჯილია

პროექტის მიზანია ნათელი მოფინოს ოჯახის დონეზე მიგრზციის ეფექტს საქართველში. კერძოდ, საქართველში შიდამეურნეობის მონაცემათა ბაზაზე დაყრდნობით ჩვენ შევისწავლით მიგრაციის ზეგავლენას შინამეურნეობის არამიგრანტი წევრების შრომის მიწოდებაზე და ბავშვების სკოლაში დასწრებაზე გენდერული და ურბანული ასპექტების გათვალისწინებით. ამ პროექტის კვლევის საგანია მიგრაციისა და გადარიცხვების ზეგავლენა ოჯახის ქცევის შემდეგ ასპექტებზე: არამიგრანტების მონაწილეობა შრომის ბაზარზე და სკოლის დასწრება. კერძოდ, კვლევის სპეციფიკური მიზნები მდგომარეობს შემდეგში: გავაანალოზოთ მიმდინარე ტენდენციები და სიტუაცია შრომის ბაზარზე, მიგრაციის და გადარიცხვების სფეროში საქართველოში; შევისწავლოთ თუ რა დონით მოქმედებს

71

მიგრაცია არამიგრანტების ოჯახის წევრების შრომის მიწოდებაზე; გავიგოთ თუ რა დონით შრომის მიწოდების რეაგირება მიგრაციაზე არის დამოკიდებული დასახლების ტიპზე; გავიგოთ არის თუ არა მნიშვნელოვანი კავშირი მიგრაციასა და არამიგრანტების განათლების დონის შორის; განვსაზღვროთ თუ როგორ იცვლება ადამიანური კაპიტალის აკუმულირებაზე საერთაშორისო მიგრაციის ზეგავლენა სქესთან და დასახლების ტიპთან მიმართებაში.

sxva samuSaoebi1. gamoqveynda institutis mier daarsebuli saerTaSoriso samecniero analitikuri Jurnal

`ekonomistis~ 4 nomeri.2. institutis gamomcemlobis mier momzadda 4 wigni.3. mimdinareobs muSaoba `didi qarTuli ekonomikuri enciklopediis~ pirveli tomis

mosamzadeblad (momzadda Sesabamisi samecniero saenciklopedio statiebi): gany-ofilebis TanamSromlebs gadacemuli aqvs rigi statia didi qarTuli ekonomikuri encik-lopediisTvis da agrZeleben axali statiebis damuSavebas.

4. ganyofilebis TanamSromlebma gaakeTes recenziebi ramdenime samagistro naS-romze.

5. institutis samecniero sabWoze mosmenili iqna 6 samecniero moxseneba.

6. 1-2 ivliss p. guguSvilis saxelobis ekonomikis institutSi institutis organizebiT gaimarTa institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia Temaze `inovaciuri ekonomika da misi formirebis problemebi postkomunistur qveynebSi~.

7. emd, prof. r. abesaZe aris: saerTaSoriso samecniero-analitikur Jurnal “ekonomistis”, “paata guguSvilis ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebulis” mTavari redaqtori da “didi qarTuli ekonomikuri enciklopediis” mTavari redaqtori; Jurnal “ekonomika da biznesis”, Jurnal “axali ekonomikis” da Jurnal “sazodadoeba da mecnierebis” redkolegiis wevri;

institutis direqtori emd, prof. r. abesaZe

· web viewnasromsi gasuqebulia qartuli saxelmwifoebriobis ganvitarebis sxvadasxva etapze,...

Documents