· web viewdura mater cranialis’in lamina interna’sı cavum cranii’ye uzantılar gönderir....

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Beyin Zarları ve Sinüsleri

Özet: Beyin dıştan içe doğru dura mater cranialis (encephali), arachnoidea mater cranialis

ve pia mater cranialis denilen zarlar tarafından sarılıdır. Bu zarların hepsine birden

meninges denir. Dura mater cranialis’in lamina externa (periosteal-endosteal tabaka) ve

lamina interna (meningeal tabaka) olmak üzere iki tabakası vardır. Bu iki tabaka birbirine

sıkıca yapışıktır. Ancak bu tabakalar belli yerlerde birbirlerinden ayrılarak içerisinde beyin-

venöz kanının bulunduğu, beyin venöz sinüslerini (sinus durae matris)’i oluşturur. Dura

mater cranialis’in lamina interna’sı cavum cranii’ye uzantılar gönderir. Bunlar falx cerebri,

tentorium cerebelli, fax cerebelli ve diaphragma sella olarak isimlendirilir. Bu uzantılar

beynin cavum cranii içinde daha stabil bir pozisyonda kalmasını sağlar. Arachnoidea mater

cranialis dura mater ile pia mater arasında bulunan ince damardan yoksun bir

membrandır. Gyrus’ların üzerinde seyreder, sulcuslara girmez. Dura mater ile arachnoidea

mater arasında subdural aralık (spatium subdurale) denilen bir boşluk bulunur. Bu boşluk

içinde seröz bir sıvı bulunur. Arachnoidea mater ile pia mater arasında ise içinde beyin-

omurilik sıvısının dolaştığı subarachnod aralık (spatium subarachnoidea) vardır. Beynin alt

yüzünde ve beyin sakı çevresinde arachnodea mater ile pia mater arasında cisternae

subarachnoideae denilen geniş bir boşluk yer alır. Pia mater cranialis, beynin hemen

dışında yer alan bir zardır. Beynin venöz sinüsleri: Cerebral venler aracılığıyla beyinden

gelen venöz kan ve granulationes arachnoidae aracılığıyla subarachnoid aralıktan gelen

beyin omurilik sıvısı, bu venöz sinüsler aracılığıyla drene olur. Beyin venöz sinüsleri, sinus

sagittalis superior ve inferior, sinus rectus, sinus transversus, sinus sigmoideus, sinus

occipitalis, sinus cavernosus, sinus sphenoparietalis, sinus petrosus superior ve

inferior’dur.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Merkez Sinir Sistemi: Efferent Yollar

Özet: Tractus corticospinalis kortex’in 4, 6 ve 8 numaralı motor sahaları ile 3, 2, 1, 5 ve 7

numaralı duyu sahalarından başlar. Bu lifler motor homongolos denilen bir yapı şeklinde

başlar. Motor lifler capsula interna’nın crus posterior’unun genu’ya yakın kısımlarından

geçerler. Sonra mesencephalon’da crus cerebri’den pons’ta eminentia pyramidalis’ten,

bulbus’ta pyramis’ten geçerler. Pyramis’in alt kısmında bu liflerin %90’nı çapraz yaparlar.

Karşıya geçen bu liflerin çapraz yaptıkları yere decussatio pyramidorum denir. Çapraz

yapan liflerin oluşturdukları yola tractus corticospinalis lateralis, çapraz yapmayan liflerin

oluşturdukları yola da tractus corticospinalis anterior denir. Tractus corticospinalis

anterior’u oluşturan lifler medulla spinalis’te hangi segmenten çıkacaklarsa, o segment’te

comissura alba anterior’dan karşıya geçerler, yani çapraz yaparlar. Medulla spinalis’e

gelen motor lifler Lamina 4, 5, 6 ve 7 de sinaps yaparlar. Bir grup lifte Lamina 9’da

sonlanırlar. Lamina 9 motor Lamina’dır ve refleks merkezi olarak çalışır. Bu Laminalardaki

hücrelere II. Motor nöron veya alt motor nöron denir. Bu laminalardan başlayan lifler

kaslara giderler Cortex’ten başlayan liflerin bi grubu da beyin sakındaki cranial sinirlerin

motor nukleuslarında sonlanırlar. Bu liflerin oluşturduğu yola tractus corticonuclearis denir.

Tractus vestibulospinalis beyin sakındaki vestibuler nukleus’lar dan başlar (Genellikle

nucleus vestibularis lateralis’den) bu yol ekstansor kasların kasılması ile ilgili bir yoldur.

Tractus rubrospinalis mesencephalondaki tegmental saha dan başlar. Görme ve işitmeye

bağlı baş boyun hareketleri ile ilgili bir yoldur. Bu yol Fasciculus longitudinalis medialis’in

içinde yer alan bir yoldur. Fasciculus longitudinalis medialis beyin sakındaki cranial sinir

nukleusları ile extrapyramidal sistem nukleuslarından başlayan ve bu nukleuslar arasında

bağlantı sağlayan bir yoldur. Tractus reticulospinalis pons ve bulbus’taki retiküler

nukleuslardan başlayan bir yoldur. Solunum ve dolaşım sistemi ile ilgilidir

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Merkezi Sinir Sistemi: Afferent Yollar

Özet: Çıkan yollar genel olarak, ganglion spinale’deki nöron’ların uzantıları aracılığı ile,

periferik reseptörlerden medulla spinalis’e gelen afferent impulsların santral sinir sisteminin

üst kısımlarına taşınması ile ilgilidir. Bu yollar fasciculus gracilis ve fasciculus cuneatus,

tractus spinothalamicus lateralis, tractus spinothalamicus anterior, tractus

spinocerebellaris posterior, tractus spinocerebellaris anterior, tractus cuneocerebellaris,

tractus spinocerebellaris rostralis, tractus spinotectalis, tractus spinoreticularis, tractus

spinoolivaris anterior ve posterior’dan oluşur. Bu yollara ilave olarak spinal seviyelerden

üst merkezlere impuls taşıyan ve insanlarda fonksiyonel önemi tam olarak bilinmeyen,

çıkan yolların varlığı da gösterilmiştir.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: İşitme Yolları

Özet: Auricula’ya gelen ses dalgasının izlediği yol; meatus acusticus externus, membrana

tympani, ossicula auditoria, basis stapedis, fenestra vestibuli, scala vestibuli, scala

tympani, membrana basilaris ve tüylü hücreler(stereocilia’ları)’dir. Ganglion spirale

cochlea’da bulunan (1. nöron) bipolar hücrelerin periferik uzantıları, tüylü hücrelerin bazal

kısımlarından salgılanan transmitter sayesinde iletiyi alır. Bu hücrelerin santral uzantıları n.

cochlearis’i oluştururlar. N. cochlearis meatus acusticus internus tan geçer, sulcus

bulbopontinus’tan beyin sakına girer ve nuclei cochleares’te (nucleus cochlearis ventralis&

dorsalis) sonlanır. Buradaki nöronlar işitme ile ilgili 2. nöronları oluştururlar. Bu hücrelerin

uzantıları doğrudan veya sinaps sonrası yükselirken lemniscus lateralis’i yaparlar

(colliculus inferior’a kadar). Bu lemniscus içindeki liflerin çoğu karşı taraftan gelir. Karşıya

geçen lifler üç akustik stria’yı oluştururlar. Stria cochlearis anterior’u oluşturan liflere

corpus trapezoideum denir. Nuclei cochleares ile colliculus inferior arasındaki ara

nucleus’lar; nucleus olivarius superior, nuclei corporis trapezoidei ve nuclei lemnisci

laterales’tir. Colliculus inferior’dan sonra brachium colliculi inferiorus’tan geçen lifler corpus

geniculatum mediale’ye ulaşır ve mutlaka sinaps yaparlar. Burada aynı tarafta, pars

sublentiformis capsulae interna’dan geçerek korteks’teki işitme merkezine gelen sinir

demetine tractus geniculotemporalis (tractus geniculocorticalis-radiatio acustica) denir.

İşitme merkezi lobus temporalis’te, Brodmann 41 ve 42 numaralı sahsındadır (Heschl’s

transverse convolutions), yardımcı merkez de 22 numaralı sahadır. İşitme ile ilgili efferent

yollar m. stapedius ve m. tensor tympani’nin refleks kasılmaları, reflex baş ve göz

hareketleri (colliculus inferior ve superior) ve Rasmussen yoludur. İşitme kayıplarında

lezyon n. cochlearis-nuclei cochleares’te ise aynı tarafta tam işitme kaybı, lemniscus

lateralis’te ise kısmi ve karşı tarafta fazla işitme kaybı, corpus trapezoideum’un ortasında

ise kısmi ve her iki tarafta eşit işitme kaybı ortaya çıkar.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Vestibular Sistem

Özet: İç kulakta bulunan semisirküler kanallar, utriculus ve sacculus denge ile ilgili

oluşumlardır. Üç tane semisirküler kanal vardır. Bu üç kanal birbirine dik olarak bulunurlar.

Kanalların birer ucu şişkincedir ve bu şişkin kısımlara ampulla semicircularis denir.

Ampullaların kemik duvara komşu olan kısımlarında crista ampullaris denilen bir çıkıntı

vardır. Bu çıkıntının üstünde duyu ve destek hücrelerinden yapılmış bir tabaka bulunur.

Duyu hücrelerinin serbest yüzünden çıkan tüycükler cupula ampullaris denilen jelatinöz bir

yapı içinde uzanırlar. Bu yapıda endolenfa içinde bulunur. Başın hareketi sırasında kemik

yapının bu harekete hemen katılmasına rağmen sıvı bu harekete biraz daha geç katılır.

Böylelikle tüycükler hareketin tersine bir eğilim gösterirler. Bu hareketi, duyu hücresi ile

bağlantılı olan periferik sinir uzantısı ganglion vestibularedeki hücresine iletir. Bu hücrelerin

merkezi uzantıları nervus vestibularisi oluşturarak bu uyarıyı nucleus vestibularis’lere

ulaştırırlar. Utriculus ve sacculus iç kulaktaki vestibulum’da bulunurlar. Utriculus recessus

elipticus’ta, sacculus recessus sphericus’ta bulunur. Bu recessus’ların kemiğe komşu olan

duvarlarında macula utriculi ve macula sacculi denilen duyu ve destek hücrelerinden

yapılmış birer saha bulunur. Bu sahadaki duyu hücrelerinin serbest yüzlerinden tüycükler

çıkar ve bu tüycükler jelatinöz bir sıvı içindedirler. Bu jelatinöz yapının üst yüzeyinde

statoconia veya otoconia’ya denilen kalsiyum kristalleri bulunur. Utriculus ve sacculus

bulunduğumuz ortamın transvers veya vertikal hareketlerini algılarlar. Bu hareketler

sırasında kalsiyum kristalleri tüycükler üzerine basınç ve çekme etkisi yaparlar. Bu uyarıyı

duyu hücresi ile bağlantılı olan periferik sinir uzantısı alır ve vestibuler nukleus’taki

hücresine iletir. Bu ganglion’daki hücrelerin merkezi uzantıları nervus vestibularis

içerisinde nucleus vestibularis’lere giderler. Nucleus vestibularis’lere gelen bu uyarı tractus

vestibulocerebellaris ile cerebellum’a iletilir. Böylelilikle başın pozisyonu cerebelluma

iletilmiş olur. Gerekirse başın veya bulunduğumuz ortamın pozisyonuna göre

vestibulospinal yol ile vücut kasları hareket ettirilerek denge sağlanır.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Basal Ganglionlar

Özet: Substantia alba içinde yer alan 5 çift nucleus grubu’dur. Fonksiyonları motor

hareketlerin koordinasyonudur, mental ve emosyonel fonksiyonlar üzerine de etkileri

vardır. Bu nucleus’lar cerebellum’dan farklı olarak yalnızca cerebral cortex aracılığı ile

fonksiyon görürler ve daha komplike hareketlerin koordinasyonu ile ilgilidirler. Nuclei

basales; nucleus caudatus, putamen, globus pallidus, substantia nigra ve nucleus

subthalamicus’tan oluşur. Bunlardan nucleus caudatus, putamen ve globus pallidus’a

corpus striatum adı verilir. Nucleus caudatus ve putamen neostriatum; globus pallidus ise

paleostriatum olarak kabul edilir. Nucleus caudatus caput, corpus ve cauda kısımlarından

oluşur. Putamen ve globus pallidus birlikte nucleus lentiformis olarak adlandırılır.

Substantia nigra mesencephalon’da crus cerebri ile tegmentum arasındadır. Pars

compacta (dopaminerjik) ve pars reticulata (GABA-erjik)’dan oluşur. Nucleus

subthalamicus hypothalamus’un üst kısmının lateralinde yer alır. Nuclei basales’in afferent

merkezi neostriatum efferent merkezi de globus pallidus’tur. Afferentlerin çoğu cerebral

cortex’ten gelir. Efferentlerin büyük kısmı ise globus pallidus’un medial segmentinden

thalamus’un VA,VL,MD,CM nucleus’larına gider. Ayrıca nuclei basales’i oluşturan

nucleuslar arasında çok sayıda bağlantı vardır.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Medulla Spinalis: İnen Yollar

Özet: Tractus corticospinalis kortex’in 4, 6 ve 8 numaralı motor sahaları ile 3, 2, 1, 5 ve 7

numaralı duyu sahalarından başlar. Bu lifler motor homongolos denilen bir yapı şeklinde

başlar. Motor lifler capsula interna’nın crus posterior’unun genu’ya yakın kısımlarından

geçerler. Sonra mesencephalon’da crus cerebri’den pons’ta eminentia pyramidalis’ten,

bulbus’ta pyramis’ten geçerler. Pyramis’in alt kısmında bu liflerin %90’nı çapraz yaparlar.

Karşıya geçen bu liflerin çapraz yaptıkları yere decussatio pyramidorum denir. Çapraz

yapan liflerin oluşturdukları yola tractus corticospinalis lateralis, çapraz yapmayan liflerin

oluşturdukları yola da tractus corticospinalis anterior denir. Tractus corticospinalis

anterior’u oluşturan lifler medulla spinalis’te hangi segmenten çıkacaklarsa, o segment’te

comissura alba anterior’dan karşıya geçerler, yani çapraz yaparlar. Medulla spinalis’e

gelen motor lifler Lamina 4, 5, 6 ve 7 de sinaps yaparlar. Bir grup lifte Lamina 9’da

sonlanırlar. Lamina 9 motor Lamina’dır ve refleks merkezi olarak çalışır. Bu Laminalardaki

hücrelere II. Motor nöron veya alt motor nöron denir. Bu laminalardan başlayan lifler

kaslara giderler Cortex’ten başlayan liflerin bi grubu da beyin sakındaki cranial sinirlerin

motor nukleuslarında sonlanırlar. Bu liflerin oluşturduğu yola tractus corticonuclearis denir.

Tractus vestibulospinalis beyin sakındaki vestibuler nukleus’lar dan başlar (Genellikle

nucleus vestibularis lateralis’den) bu yol ekstansor kasların kasılması ile ilgili bir yoldur.

Tractus rubrospinalis mesencephalondaki tegmental saha dan başlar. Görme ve işitmeye

bağlı baş boyun hareketleri ile ilgili bir yoldur. Bu yol Fasciculus longitudinalis medialis’in

içinde yer alan bir yoldur. Fasciculus longitudinalis medialis beyin sakındaki cranial sinir

nukleusları ile extrapyramidal sistem nukleuslarından başlayan ve bu nukleuslar arasında

bağlantı sağlayan bir yoldur. Tractus reticulospinalis pons ve bulbus’taki retiküler

nukleuslardan başlayan bir yoldur. Solunum ve dolaşım sistemi ile ilgilidir


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Medulla Spinalis: Çıkan Yollar

Özet: Çıkan yollar genel olarak, ganglion spinale’deki nöron’ların uzantıları aracılığı ile,

periferik reseptörlerden medulla spinalis’e gelen afferent impulsların santral sinir sisteminin

üst kısımlarına taşınması ile ilgilidir. Bu yollar fasciculus gracilis ve fasciculus cuneatus,

tractus spinothalamicus lateralis, tractus spinothalamicus anterior, tractus

spinocerebellaris posterior, tractus spinocerebellaris anterior, tractus cuneocerebellaris,

tractus spinocerebellaris rostralis, tractus spinotectalis, tractus spinoreticularis, tractus

spinoolivaris anterior ve posterior’dan oluşur. Bu yollara ilave olarak spinal seviyelerden

üst merkezlere impuls taşıyan ve insanlarda fonksiyonel önemi tam olarak bilinmeyen,

çıkan yolların varlığı da gösterilmiştir.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Medulla Spinalis Morfolojisi

Özet: Medulla spinalis canalis vertebralis içerisinde yer alır. Beyni saran zarlar medulla

spinalis’ide sarmıştır. Medulla spinalis foromen occibitale magnumdan 1. lumbal vertebra

alt kenarına kadar uzanır. Pia mater spinalis lumbal 1 seviyesinde kapanır. İkinci sacral

vertebraya kadar uzanan filum terminale’yi oluştur.Medulla spinalis ‘in sonlandığı yere

conus medullaris denir. Medulla spinalis’den 31 çift spinal sinir çıkar. Medulla spinaliste

fissura mediana anterior , sulcus medianus posterior , sulcus anterolateralis ve sulcus

posterolateralis adı verilen oluklar bulunur.Beyaz cevher funiculus gri cevher columna

veya cornu ismini alır. Medulla spinaliste radixlerin oluşturduğu yapıya cauda equina denir.

Medulla spinalis’in arterleri a. vertebralisler ile medulla spinalisin uzunluğu boyunca

komşuluk yaptığı arterlerden gelir.Venleri epidural venöz plexuslarına ve dış vertebral

venöz plexuslarına dökülürler.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Ruhgün Başar

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Merkezi Sinir Sistemi Genel Morfoloji

Özet: Sinir sistemi; morfolojik olarak santral sinir sistemi ve periferik sinir sistemi olmak

üzere iki bölümde incelenir. Santral sinir sistemi cerebrum ve medulla spinalis’ten

meydana gelir. Cerebrum’u oluşturan yapılar cavitas crani içerisinde yer alır, kranialden

kaudale doğru şu şekilde sıralanır:

1) Prosencephalon

-Telencephalon (beyin hemisferleri, basal ganglionlar, lateral ventriculus’ler)

-Diencephalon (thalamus, hypothalamus, epithalamus, subthalamus, metathalamus)

2) Mesencephalon

3) Rhombencephalon

-Metencephalon (pons ve cerebellum)

-Myelencephalon (medulla oblongata)

Periferik sinir sistemi; santral sinir sistemi dışında yer alan ganglion, sinir ve

plexusler’inden oluşur. Periferik sinir sisteminin somatik parçasını; 12 çift cranial sinir,

medulla spinalis’ten çıkan otuz bir çift spinal sinir ile bu sinirlere ait ganglionlar, plexus’ler

oluşturur. Periferik sinir sisteminin otonomik parçasını ise; sempatik ve parasempatik

sistemlere ait ganglion ve plexus’ler oluşturur.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Sinir Sistemine Giriş

Özet: Merkezi Sinir Sistemini oluşturan yapılar kranial’den kaudal’e doğru prosencephalon

(telencephalon ve diencephalon), mesencephalon, rhombencephalon (pons, cerebellum,

medulla oblongata) ve medulla spinalis şeklinde sıralanır. Medulla oblongata, pons ve

mesencephalon birlikte beyin sakı adını alır. Prosencephalon, cerebellum ve beyin sakı

cranium içerisinde; medulla spinalis ise canalis vertebralis içerisindedir. Merkezi Sinir

Sisteminde belirli fonksiyonları yerine getirmek üzere bir arada bulunan nöron gruplarına

nucleus, benzer şekilde belirli fonksiyonlarla ilgili olan akson gruplarına ise tractus veya

daha nadir olarak fasciculus adı verilir.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. M. Mustafa Aldur

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Kulak

Özet: İşitme ve denge organı olan kulak;dış,orta ve iç olmak üzere üç kısımda

incelenir.Dış kulak; kulak kepçesi (auricula) ve dış kulak yolu(meatus acusticus

externus)’dan meydana gelir.Auricula dışında tüm kulak kısımları temporal kemiğin

pyramis parçası içersinde bulunur.Dış kulak ses dalgalarını toplar ve orta kulağa iletir.Orta

kulak 0,5 cm3 hacminde altı duvarlı bir boşluktur.Dış duvarında kulak zarı(membrana

tympani) yer alır.Ön duvarında östaki borusu(tuba auditiva) ile nasopharynx’le

irtibattadır.Orta kulak boşluğunda malleus,incus,stapes kemikçikleri ile m.tensor tympani

ve m.stapedius kasları bulunur.Orta kulakta ses dalgaları ayarı yapılır ve fenestra

vestibuli’yi kapatan stapes kemikçiğinin tabanı ile iç kulakta scala vestibuli’de yer alan

perilenfa’ya aktarılır.İç kulak kemik ve zar labirent olmak üzere iki kısımda incelenir.Zar

labirent,kemik labirentin içersinde yer alır ,fakat onu tamamen doldurmaz arada perilenfa

denilen sıvı bulunur.Zar labirentin içersi ise endolenfa denilen sıvı ile doludur.Kemik

labirent;vestibulum,canalis semicircularis’ler ve cochlea olmak üzere üç kısımdır.Zar

labirent;ductus cochlearis,utriculus,sacculus ve ductus semicircularis’lerden meydana

gelir.Ductus cochlearis işitme,utriculus,sacculus ve ductus semicircularis’ler ise denge

duyusu ile ilgili zar labirent parçalarıdır.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Mesencephalon

Özet: Truncus encephali’nin en rostral ve kısa parcası olan mesencephalon,

diencephalon’dan önde corpus mamillare ve arkada comissura posterior’dan geçen bir

çizgi ile ayrılır. Caudalinde yeralan pons’la sınırı ise önde sulcus pontocruralis ve arkada

da n. trochlearis’in nevrax’ı terkettiği noktadır. Mesencephalon’un önden arkaya doğru üç

bölümü vardır. Bunlar crus cerebri, tegmentum ve tectum’dur. Crus cerebri ve

tegmentum’un ikisi beraberce pedinculus cerebri olarak isimlendirilir. Crus cerebri’den inen

yollar geçer. Bu yollar medialden laterale frontopontin, corticobulbar, corticospinal ve

temporoparietooccipitopontin yollardır. Tegmentum da ise büyük kısmı çıkan olmak üzere

yollar ve nucleus’lar yeralır. Lemniscus medialis, lemniscus spinalis, lemniscus trigemini ve

lemniscus lateralis tegmentum’da yükselen yollardır. Fasiculus longitudinalis dorsalis ve

medialis de tegmentumda bulunur. Tegmentum’da III, IV ve V. kranial sinirlere ait

nucleuslar ile formatio reticularis nucleus’ları da bulunur. Tegmentum cerebellum’a

pedinculus cerebellaris superior (brachium conjunctivum) ile bağlıdır. Tectum

mesencephalon’un aquaductus cerebri isimli kanalın arkasında kalan ve corpora

quadrigemina denen dört kabarıntısının olduğu kısımdır. Üstteki iki kabarıntı colliculus

superior olarak bilinir ve görsel reflekslerle ilgilidir. Alttaki iki kabarıntı (colliculus inferior)

ise işitsel reflekslerle ilgilidir.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. M. Mustafa Aldur

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Görme Yolları

Özet: Göz, özel somatik afferent (SSA) duyulardan biri olan görme duyusunun reseptör

organıdır. Görme duyusu retina’daki fotoreseptör hücreler tarafından algılanır ve n. opticus

aracılığı ile görme yollarının diğer kısımlarına iletilir. Sağ ve sol n. opticus, hipofiz bezinin

ön ve üst tarafında birbirleri ile birleşerek chiasma opticum’u oluşturur. Her iki retina’nın

nazal yarımından gelen lifler chiasma opticum’da çapraz yaparak karşıya geçer; temporal

yarımından gelen lifler ise çapraz yapmadan chiasma opticum’un lateral kısımlarından

geçer. Tractus opticus, corpus geniculatum laterale ve tractus geniculocalcarinus ise

görme yollarının bundan sonra gelen kısımlarıdır. Corpus geniculatum laterale’de bulunan

nöron’ların uzantıları radiatio optica’yı oluşturur. Bu yol capsula interna’nın pars

retrolentiformis’inden geçerek occipital cortex’te sulcus calcarinus’un üstünde ve altında

kalan primer görme merkezine (Brodmann’ın 17 numaralı sahası) gider.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. C. Cem Denk

Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Bulbus Oculi

Özet: Bulbus oculi orbita da yer alan görme ile ilgili organdır. Bulbus oculi için axis bulbi,

axis opticus ve equator bulbi oculi olmak üzere üç eksenden bahsedilir. Bulbus Oculi

dıştan içe doğru tunica fibrosa bulbi, tunica vasculosa bulbi ve tunica interna bulbi olmak

üzere üç tabakadan oluşmuştur. Tunica fibrosa’yı sclera, cornea, tunica vasculosa’yı

choroidea, corpus ciliare ve iris oluşturur. Tunica interna bulbi (tunica nervosa, retina)

Bulbus oculinin görme ile ilgili kısmıdır. Cornea, humor aquosus, lens, corpus vitreum ışığı

kıran oluşumlardır. N. opticus retinayı dıscus nervi optici denilen bölgede deler. Bu

bölgenin 3 mm lateralinndeki halka şeklindeki bölgeye makula lutea adı verilir. Makula

lutea ortasındaki çukur fovea centralistir. Bulbus oculi’nin damarları arteria ophtalmica ve

vena ophtalmica‘nın dallarıdır.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Orbita ve İçindekiler

Özet: Orbita, göz kapakları (palpeprae), kirpikler (cilia), kaşlar (supercilium), konjunktiva,

gözyaşı bezi (glandula lacrimalis), göz kasları, fascia’lar, corpus adiposum orbita gözün

koruyucu ve yardımcı oluşumlarıdır.Orbita,tabanı önde, tepesi arkada içte pramit biçiminde

bir çukurluktur.Üst,alt,dış,iç olmak üzere dört duvarı vardır.Göz(bulbus oculi) orbita’nın ön

kısmında yer alır,gözün arka kısmındaki boşluğu ve orbita’daki oluşumların arasını

dolduran yağ dokusuna corpus adiposum orbita denir.Bu yağ dokusu enerji ihtiyacı için

harcanmayan tek yağ dokusu olup,vücudun su kaybetmesi durumunda hacmi küçülerek

gözlerin içe doğru çökmesine neden olur.Göz kapakları,gözü kurumaktan,yabancı

cisimlerden ve fazla ışıktan korur.Kirpikler göz kapaklarının künt ön kenarında

bulunurlar.Kaş ve kirpiklerde kıldibi kası(m.erector pili)bulunmaz.Gözyaşı bezi,orbita’nın

üst duvarının dış kısmındaki fossa glandula lacrimalis’te yer alır.Göz yaşıbezi,kanalları, ile

göz yaşını burun boşluğuna taşıyan kanalların tümüne apparatus lacrimalis denir.Gözün

hareketleri ile ilgili dört düz(m.rectus superior,inferior,lateralis,medialis) ve iki

oblik(m.obliquus superior,m.obliquus inferior) olmak üzere altı kas bulunur.Orbita’da

bulunan oluşumlar arteria ophtalmica dalları tarafından beslenir.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Beyin Hemisferleri: Beyaz Cevher

Özet: Beyaz cevher içerisinde yer alan lifler fonksiyonlarına göre üç kısımda incelenirler;

assosiasyon lifleri, Kommissural lifler ve projeksiyon lifleri olmak üzere. Assosiasyon lifleri:

Aynı hemisfer içerisindeki kortikal sahaları birbirine bağlar. Fasciculus arcuatus,

Fasciculus uncinatus, Fasciculus longitudinalis superior, Fasciculus longitudinalis inferior,

Fasciculus frontooccipitalis bu gruptadır. Komissural Lifler: Her iki beyin hemisferindeki

kortikal sahaları birbirine bağlayan liflerdir. Corpus callosum, Comussura anterior,

Comussura posterior, Comussura hypocampi bu gruptadır. Projeksiyon Lifleri: Vertical

olarak seyreden liflerdir. Işınsal tarzda Corona radiata’yı oluştururlar. Daha caudalde

Corona radiatatum lifleri sıklaşarak Capsula interna’yı oluştururlar. Capsula interna’nın

Crus anterior, Crus posterior ve Genu’su vardır.Değişik kısımlardan değişik önemli lifler

geçer.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Merkezi Sinir Sistemi Damarları

Özet: Medulla spinalis’i besleyen arterler; a. vertebralis’in dalları olan a. spinalis anterior ve

a. spinales posteriores ile rr. spinales’in dalları olan rr. radiculares’tir. Bu arterler medulla

spinalis etrafında arterial vasocorona’yı oluştururlar. Venleri v. spinalis anterior ve

posterior’a, venöz vasocorona’yı oluşturarak da rr. radicularis’lere dökülürler.Vertebralar

etrafında internal (epidural) ve external venöz plexuslar vardır. External epidural venöz

plexus’lar ile bağlantı olan epidural venöz pleksuslar v. vertebralis, sinus sigmoideus ve

sinus occipitalis’e drene olurlar. Cerebrum’u besleyen arterler a. carotis interna , a.

vertebralis ve a. basilaris’in dallarıdır. A. cerebri anterior, a. cerebri media, a.

communicans posterior a. carotis interna’nın; a. cerebri posterior da a. basilaris’in

dallarıdır. Bu arterler iki a. cerebri anterior’u birleştiren a. communicans anterior ile birlikte

circulus arteriosus cerebri’yi (Willis poligonu) oluştururlar. A. cerebri anterior’un kortikal

dalları beyin hemisferlerinin medial yüzünü ve lateral yüzün üst kısımlarını; a. cerebri

media lateral yüzün diğer kısımlarını; a. cerebri posterior ise lobus occipitalis’in arka ve alt

kısımlarını besler. Ayrıca beynin iç kısımlarını besleyen santral dallar vardır.

Mesencephalon’u a. basilaris ve dalları a. cerebri posterior ve a. superior cerebelli; pons’u

a. basilaris ve dalları a. anterior inferior cerebelli, a. superior cerebelli besler. Medulla

oblongata’nın arterleri a. basilaris ile a. vertebralis ve dalları olan a. spinalis’ler, a posterior

inferior cerebelli besler. Cerebellum’un arterleri a. vertebralis ve a. basilaris’in serebellar

dalarıdır. Cerebrum’un yüzeyel venleri sinus sagittalis superior ve sinus transversus’a

dökülür. Derin venler v. magna cerebri ve sinus sagittalis inferior aracılığı ile sinus rectus’a

açılırlar. Beyin sakı’nın venleri v. spinalis’ler, v. basalis, v. magna cerebri’ye; ceebellum’un

venleri de v. magna cerebri ile sinus rectus’a dökülürler.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Koku Yolları Rhinencephalon ve Limbic Sistem

Özet: Koku duyusu burunun lateral duvarının üst kısmındaki area olfactoria’daki periferik

sinir uzantıları tarafından alınır. Area olfactoria’daki olfactor hücrelerin merkezi uzantıları

ethmoid kemiğin Lamina cribrosa’sındaki deliklerden geçerek bulbus olfactoriustaki mitral

hücrelerin periferik uzantıları ile glomerulus tarzında birleşirler. Bulbus olfactorius’taki

hücrelerin merkezi uzantıları tractus olfactoriusu oluştururlar. Tractus olfactorius trigonum

olfactoria’ya gelince üç dala ayrılır. Stria olfactoria mediale, laterale ve intermedia. Stria

olfactoria mediale hemisferin iç yüzüne döner ve area septalis’te sonlanır. Stria olfactoria

intermedia trigonum olfactoria’da sonlanır. Stria olfactoria laterale dışa doğru döner ve

koku merkezi 34 numaralı sahada sonlanır. Stria olfactoria laterale, uncus ve gyrus

parahipocampus’un ön kısımları lobus pyriformis’i oluştururlar. Lobus pyriformis üç kısma

ayrılır. Prepyriform, entorhinal ve periamygdaloid sahalar prepyriform ve entorhinal

sahalar primer koku merkezini oluşturur. Septal saha nucleusları beyinin diğer parçaları ile

bağlantı sağlarlar. Stria medialis ile habenular nucleuslarla, stria terminalis ve Broaca’nın

diagonal bandı ile amygdaloid complex’le stria longitudinalis ile hypocampus ve gyrus

dentatus ile bağlantı sağlarlar. Hypocampus’un dış yüzündeki uzantıları Fimbria

hypocampi’yi oluştururlar. Fimbria hypocampi fornix’i oluşturur, fornix’de corpus

mamillare’de sonlanır. Limbic sistem; Gyrus paraterminalis, gyrus cinguli, gyrus dentatus,

gyrus fasciolaris ve hipocampus limbic lobu oluştururlar. Limbic lob visceral beynimizdir.

Sevgi, nefret, şiddet, öfke, annelik vb. gibi duyularla ilgilidir.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Beyin Ventriculusları ve Serebrospinal Sıvı Dolaşımı

Özet: Beyin ve beyin sakı içerisinde yer alan, birbirleriyle ilişkili ve içleri beyin omur ilik

sıvısı (BOS) ile dolu boşluklara beyin ventrikülleri adı verilir. Beyin hemisferleri içerisinde

sağ ve sol olmak üzere ventriculus lateralis’ler, her iki thalamus ve hypothalamus’un

ortasında yer alan ventriculus tertius ve beyin sakının arka tarafında bulunan ventriculus

quartus olmak üzere dört adet ventrikül bulunur. Ventriculus lateralis’ler foramen

interventriculare (foramen of Monro) ile ventriculus tertius’a, ventriculus tertius ise

aqueductus mesencephali (aqueductus cerebri, aqueduct of sylvius) adı verilen bir kanal

aracılığı ile ventriculus quartus ile bağlanır. Medulla spinalis içerisinde uzanan canalis

centralis ile ventriculus quartus devamlılık gösterir. Ventriculus quartus aynı zamanda

apertura mediana (foramen of Magendie) ve her iki yanda bulunan apertura lateralis

(foramen of Luschka) adı verilen delikler aracılığı ile subaraknoid aralığa açılır. Liquor

cerebrospinalis ventrikül boşluğuna uzanan plexus choroideus adı verilen damardan

zengin tela choroidea ve ependim hücrelerinin birlikteliğinden oluşan yapı tarafından

salınır. Toplam hacmi 125 ml olan bu sıvının 1/5’I ventriküller içerisinde olup 60-150mm

H20 basınçtadır. Günde ortalama 500-750 ml civarında üretilen bu sıvının absorbsiyonu

sinus sagittalis superior’un içerisine doğru çıkıntı yapan granulationes arachnoidea

aracılığı ile olur.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Medulla Oblongata

Özet: Medulla oblanga, beyin sapının en caudal’inde yer alan m. spinalis’in yukarıya doğru

genişlemiş şeklidir. Birinci servical spinal sinirin çıkış yerinden horizontal bir çizgi

çizildiğinde üstte kalan kısım m. oblonga’ya, altta kalan kısım ise m. spinalis’e aittir. M.

oblongata’nın ön yüzünde fissura mediana anterior, decussatio pyramidum, oliva, sulcus

anterolateralis (n. hypoglossus çıkar), sulcus retroolivaris (n. glossopharyngeus, n. vagus

ve n. accessorius’un cranial kısmı çıkar) bulunur. M. oblongata’nın arka yüzü üst ve alt

olmak üzere iki kısımdan oluşur. Bu yüzde sulcus mediana posterior, tuberculum gracilis

ve tuberculum cuneatus, fossa romboidea’nın alt üçgeni, trigonum nervi hypoglossi,

trigonum nervi vagi bulunur. İç yapısında, nucleus gracilis, nucleus cuneatus, nucleus

cuneatus accessorius, nucleus salivatorius inferior, nucleus solitarius, nucleus spinalis

nervi trigemini, nucleus vestibularis medialis, nucleus vestibularis inferior ve formatio

reticularis’e ait nucleuslar yer alır. Medulla spinalis ve medulla oblongata’dan başlayıp

cerebellum’a giden aksonlar oluşturduğu pedunculus cerebellaris inferior de medulla

oblangata’nın üst seviyelerinden geçen kesitlerde görülür.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Beyin Hemisferleri Morfolojisi

Özet: Beyin hemisferleri, fissura longitudinalis cerebri ile birbirinden kısmen ayrılır.

Cerebellum ile arasında fissura transversa cerebri yer alır. Beyin hemisferlerinin dış

yüzünde gyrus cerebri adı verilen kabarıntılar ile bunların arasında sulcus cerebri denilen

yarıklar bulunur. Her bir beyin hemisferi lobus frontalis, lobus parietalis, lobus temporalis,

lobus occipitalis, lobus insularis (insula) ve lobus limbicus olmak üzere altı loba ayrılır.

Beyin hemisferlerinin facies superolateralis, facies medialis ve facies inferior olmak üzere

üç yüzü vardır. Beynin dış yüzünde sulcus centralis ve sulcus lateralis yer alır. Dış yüzde

gyrus precentralis, gyrus frontalis superior, medius, inferior, gyrus postcentralis, lobulus

parietalis superior, inferior, gyrus temporalis superior, medius, inferior ve gyri temporales

transversi bulunur. Lobus occipitalis’te küçük gyrus ve sulcus’lar bulunur. Sulcus

lateralis’in derininde lobus insularis yer alır. Medial yüzde corpus callosum, gyrus cinguli,

lobulus paracentralis, precuneus, cuneus görülür. Lobus limbicus frontal, parietal, occipital

ve temporal lopların medial yüzünde birbirleriyle devam eden ve corpus callosum ile

diencephalon’u çevreleyen kortikal kısımları oluşturur. Alt yüzde sulcus olfactorius, sulci

orbitales, gyrus rectus ve gyri orbitales görülür.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Pons

Özet: Beyin sakının medulla oblongata ile mesencephalon arasında kalan kısmıdır.

Medulla oblongata ile pons’u birbirinden ayıran sulcus bulbopontinus’dan n. abducens, n.

facialis ile n. intermedius ve n. vestibulocochlearis çıkar. Pons’un ön yüzünde fibrae pontis

transversae, lateralde pedunculus cerebellaris medius’u oluşturur. Ön yüzün ortasında

sulcus basilaris ve içinde a. basilaris bulunur. Anterolateral yüzünden n. trigeminus çıkar.

Arka yüzü fossa rhomboidea’nın üst yarımını oluşturur. Arka yüzde eminentia medialis,

sulcus limitans, colliculus facialis bulunur. Pons’un tegmentum pontis ve pars basilaris

olmak üzere iki kısmı vardır. Pons’ta n. trigeminus ve n. facialis’in’in duyu ve motor, n.

abducens’in motor, n. facialis’in parasempatik nukleusu bulunur. Ayrıca pons’ta n.

vestibulocochlearis’e ait nucleus vestibularis superior ve lateralis, nucleus cochlearis

anterior ve posterior bulunur.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Subthalamus ve Epithalamus

Özet: Epithalamus diencephalon’un üst kısmının arka tarafında, thalamus’un

dorsomedialinde bulunur. Epithalamus’ta yer alan oluşumların başlıcaları habenula,

glandula pinealis, stria medullaris thalami ve commissura posterior’dur. Nucleus

habenularis medialis ve lateralis limbik sistemden gelen impulsları mesencehalon’a

taşırlar. Habenula’nın afferentleri stria medullaris thalami’yi, efferentleri fasciculus

retroflexus’u oluştururlar. Glandula pinealis her iki colliculus superior arasında ve orta hatta

yer alır. Melatonin, seratonin ve norepinefrin salgılar. Efferent bağlantısı yoktur. Stria

medullaris thalami thalamus’un üst medialinden trigonum habenulare’ye uzanır. Bu yolu

oluşturan liflerin çoğu nuclei septales’ten başlar. Commissura posterior substantia grisea

centralis’in dorsalinde, orta hatta yer alır. Pupilla ışık refleksi ile ilgilidir. Subthalamus,

thalamus’un ventralinde, capsula interna’nın medialinde, hypothalamus’un caudal kısmının

lateralinde yer alır. Subthalamus’ta nucleus subthalamicus, nuclei campi perizonalis, zona

incerta, ansa reticularis ve fasciculus subthalamicus bulunur. Nuclei campi perizonalis,

Forel’in H sahası (prerubral saha), Forel’in H1 sahası (fasciculus thalamicus) ve Forel’in


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Hypophysis

Özet: Hypophysis, os sphenoidale’de sella turcica’nın fossa hypophysialis adı verilen kısmı

içerisinde bulunan 500 mg ağırlığında bir bezdir. Yukarıda diaphragma sellae ve spatium

subarachnoideum aracılığı ile chiasma opticum, yanlarda ise sinus cavernosus’lar ile

komşudur. Hypophysis’in adenohypophysis ve neurohypophysis olmak üzere embriyolojik

olarak farklı yerlerden gelişen iki kısmı vardır. Oral ektodermden gelişen

adenohypophysis’in pars tuberalis, pars intermedia ve pars distalis; neural ektoderm’den

gelişen neurohypophysis’in ise eminentia mediana, infundibular kısmı ve lobus nervosus

kısımlarıbulunmaktadır. Hipofiz bezi, a. hypophysialis superior ve a. hypophysialis

inferior‘lar tarafından beslenir. Adenohypophysis’in kanlanması, bu iki arter tarafından

olmayıp infundibulum’da bulunan sinuzoid’lerin vv. portales hypophysiales aracılığı ile

adenohypophysis’teki sinuzoidlere açılmaları ile gerçekleştirilir. Bu beslenme sistemine

hypophysis’in portal sistemi adı verilir. Adenohypophysis’ten salgılanan hormonlar

somototropin (STH), prolaktin, tirotropin (TSH), adrenocorticotropin (ACTH), follikül stimüle

edici hormon (FSH), Luteinize edici hormon (LH), melanosit edici hormon (MSH) olup

hypothalamus’tan salınan ve hypophysis’in portal sistemi aracılığı ile beze taşınan

releasing faktörlerin kontrolünde oldukları bilinmektedir. Neurohypophysis’ten salınan

hormonlar aslında hypothalamus’da bulunan nucleus supraopticus nucleus

paraventricularis’te sentezlenen, tractus supraopticohypophysialis (tractus

hypothalamohypophysialis)’i oluşturan aksonlar içerisinde taşınarak gelen vasopressin

(ADH) ve oxytocin’dir.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Hypothalamus

Özet: Hypothalamus diencephalon’un bir parçası olup thalamus’un ön ve alt kısmında

bulunur. Aynı zamanda üçşüncü ventriculus’un iki yanındadır.Visceral beyin de denir

çünkü hypothalamusun santral sinir sisteminin birçok yeri ile olan bağlantıları aracılığıyla

susama, açlık-tokluk,uyku gibi birçok önemli olayda etkisi vardır.Hypothalamus 3 kısımda

incelenir; bunlardan her biri çok sayıda nucleus ihtiva eder. Hypothalamus’un ön kısmı

parasepatik, arka kısmı sempatik sinir sisteminin merkezi kabul edilir.Hypothalamus’taki

belli nucleuslar oksitosin, antidiüretik hormon ve releasing faktörleri sentezler ve

hypophisis’e iletir.Hypothalamus’un çok sayıda önemli afferent ve efferent tractusu

mevcuttur.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Thalamus

Özet: Thalamus diencephalon’un kısımlarından biridir. Cerebral cortex’in derininde

substantia alba içerisine yerleşmiş yumurta şeklinde bir gri cevher kitlesidir. Sağ ve sol

thalamus, ortada üçüncü ventikül aracılığı ile birbirinden ayrılır. Thalamus’un üst kısmı

stratum zonale, lateral kısmı lamina medullaris lateralis adı verilen substantia alba

tabakaları ile örtülüdür. Medial yüzü üçüncü ventrikülün lateral duvarının üst kısmını

oluşturur. Alt yüzü ön tarafta hypothalamus, arka tarafta mesencephalon’un tegmentum

kısmı ile komşudur. Thalamus’un ortasından geçen ve miyelinli liflerden oluşan lamina

medullaris interna thalamus’u nukleus gruplarına ayırır. Koku duyusu dışındaki tüm duyu

impulsları cerebral cortex’e ulaşmadan önce thalamus’daki nöronlar ile sinaps yapar.

Thalamus, sadece duyuların cortex’e iletilmesinde rol oynayan bir ara nukleus olmayıp,

duyu impulslarının integrasyonunda rol oynayan önemli bir merkezdir.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Otonom Sinir Sistemi: Parasempatikler

Özet: Parasempatik sinir sistem, otonom sinir sisteminin sempatik kısmına karşı

antagonist çalışan, onu kompanse eden kısmını içerir. Bu sistemle ilgili hücre toplulukları

bazı cranial sinir nucleus’larında ve medulla spinalis’in S2-4 segmentlerinde bulunduğu

için bu sistem cranio-sacral sistem olarak ta isimlendirilir. 3,7,9,ve 10 nolu cranial sinirler

içerisinde genel visceral efferent (GVE) parasempatik preganglionik komponent

bulunmaktadır. N. oculomotorius’un preganglionik parasempatik liflerini barındıran

nucleus’u nuclei accessorii nervi oculomotorii (Edinger-Westpal) olup, gg. ciliare’de sinaps

yapan postganglionik lifleri m. ciliaris ve m. sphincter pupillae’de sonlanırlar. N. facialis’in

nucleus’u nucleus salivatorius superior olup, gg. pterygopalatinum ve gg.

submandibulare’de sinaps yapan postganglionik lifleri g. lacrimalis, g. nasales, g. palatina -

g. submandibularis, g. sublinguales ve cavum oris’de bulunan diğer küçük tükrük bezlerini

inerve ederler. N. glossopharyngeus’un nucleus’u nucleus salivatorius inferior olup, gg.

oticum’da sinaps yapan postganglionik lifleri g. parotis’de sonlanırlar. N. vagus’un

nucleus’u nucleus dorsalis nervi vagi olup, hedef organların duvarlarında veya bu organları

çevreleyen bağ dokusunda yer alan küçük ganglionlarda hedef organları inerve ederler.

Sacral parasempatikler (nn. Splanchnci pelvici) S2-4 segmentler arası bulunan columna

intermediomedialis’de yer alan parasempatik nöron’ların oluşturduğu bir sistemdir. Flexura

colica sinistra distalindeki tüm abdominal ve pelvic organların parasempatik

inervasyonlarını sağlarlar. Enterik sinir sistemi safra kesesi , pancreas ve GI sistemin

duvarlarında yer alan reflex olarak fonksiyon görebilme özelliğine sahip bir sistem olarak

tanımlanır.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Otonom Sinir Sistemi: Sempatikler

Özet: Sempatik sinir sistemine ait presinaptik nöronlar, medulla spinalis’in T1-L3(L2)

segmentlerindeki nucleus intermediolateralis’te bulunur. Bu nöronlardan başlayan

aksonlar, radix anterior’lar içerisinde seyrederk medulla spinalis’i terk eder ve spinal

sinirlere katılır. Bu aksonlar daha sonra spinal sinirlerden ayrılarak ramus communicans

albus’ları oluşturur ve columna vertebralis’in iki tarafında uzanan truncus sympatheticus’a

ait olan ganglionlara (paravertebral ganglionlar) giderler. Presinaptik sempatik aksonların

bir kısmı truncus sympatheticus içerisindeki ganglionlarda sinaps yapar; bir kısmı ise

burada sinaps yapmadan geçerek n. splanchnicus’ları oluşturur. N. splanchnicus’lar

içerisindeki presinaptik sempatik aksonlar, abdomende yer alan prevertebral ganglionlarda

(ganglia coeliaca, ganglion mesentericum superius, ganglion mesentericum inferius,

ganglia aorticorenalia) veya sekonder pleksusların içerisinde yer alan ganglionlarda sinaps

yapar.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Cranial Sinirler VII-XII

Özet: Duyu, Motor ve parasempatik lifler içerir. Canalis facialiste n. petrosus major, n.

stapeideus ve chorda tympani dallarını verir. Foramen stylomasteideum’dan geçerek

cavum cranii’ yi terk eder . Yüzün mimik kaslarına giden dallar verir. N. Facialisin glandula

submandibularis, Glandula sublingualis ve glandula lacrimalis’in parasempatik inervasyonu

ile ilgilidir. Ayrica dilin üçte iki ön kısmının tat duyusunu alır. Santral facial paralizinde

yüzün göz seviyesi altında lezyonun karşı tarafında paralizi veya parazi görülür. N.

Facialis’in zedelenmesi sonucu ise (Bell’s palsy) Bell paralizisi denilen tablo ortaya çikar.

N. Statoacusticus (n. vestibulocochlearis): İşitme ve denge siniridir. n. vestibularis iç

kulakta vestibulumdan denge ile ilgili afferent impulsları taşır. N. Cochlearis ise

Cochlea’dan işitme ile ilgili impulslar taşır. N. Glassopharyngeus : Duyu, motor,

parasempatik lifler taşır. Dilin üçte bir arka kısmının tad duyularını ve concha auricula’nın

duyusunu alır. M. Stylopharyngeus’un motor siniridir. Parotis bezinin parasempatik

inervasyonunu yapar. N. Tympanicus rr. Phryngei, ramus tonsillaris, r. lingualis gibi dalları

vardır. N. Vagus : Duyu motor parasempatik lifler içerir. Pharynx, larynx ve yumuşak

damak kaslarını inerve eder. Thorax, abdomende tüm organlara (colon descendes, colon

sigmoideum, rectum ve anüs dışında) parasempatik impulslar taşır. R. meningeus, r.

auricularis, r. pharyngealis, r. cardiaci cervicalis suprior, r. cardiaci cervicalis inferior önemli

dallarıdır. Ayrica epyglot çevresinden alınan tad duyusu ile de ilgilidir. N. Accessorius :

Yalnız motor lif içerir. M. sternocloidomastoideus ve m. trapezous’un motor siniridir.

N. Hypoglossus : Yalnız motor lif içerir. Dil Kaslarının Motor siniridir. Ayrıca Anca

cervicalis’in oluşumuna katılır. Bu sinir Hyoid altı kaslarını inerve eder.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Cranial Sinirler I-VI

Özet On iki çift cranial sinir vardır. Bu sinirler motor, duyu, özel duyu ve parasempatik

sistemle ilgili lifler taşırlar. Bir grubu sadece motor veya sadece duyu lifleri taşırlar, bir

grubu ise mix sinirler dediğimiz birkaç grup lif birden taşıyabilirler. Cranial sinirlerin ilki

nervus olfactorius yani koku siniridir. Burunun lateral duvarındaki area olfactoria’da

periferik sinir uzantıları bu duyuyu alırlar ve olfactor hücrelere iletirler. Olfactor hücrelerin

merkezi uzantıları Lamina cribrosa’dan geçerek bulbus olfactorius’taki mitral hücrelerin

periferik uzantıları ile glomerulus tarzında sinaps yaparlar. Mitral hücrelerin merkezi

uzantılarıda tractus olfactorius’u oluştururlar ve koku yolları olarak devam ederler. Cranial

sinirlerin ikincisi nervus opticus’tur. Retina’daki koni ve basil hücreleri bu duyuyu alırlar,

bipolar ve multipolar ganglion hücrelerine iletirler. Multipolar ganglion hücrelerinin merkezi

uzantıları bulbus oculi’nin arka tarafında nervus opticus’u oluştururlar. Nervus opticus’ta

görme yolları olarak devam eder. Koni hücreleri renkli görmeyi, basil hücreleri siyah beyaz

görmeyi sağlar. Fovea centralis’te koni hücreleri bulunur. Nervus oculomotorius hem

motor, hem de parasempatik lifler taşır. Nucleus’ları mesencephalon’da bulunur.

Parasempatik nucleus’u Edinger-westphal nucleusudur. Bu nukleuslardan çıkan lifler fossa

interpedincularisten beyin sakını terkeder. Sinus cavernosus’dan geçer, fissura orbitalis

inferior’dan orbita’ya girer. Orbita’da levator palpebra superior, M. rectus superior, m.

rectus medialis, m. rectus inferior, m. obliquus inferior’u inerve ederler. Parasempatik lifleri

ise m. constrictor pupilla ve m. ciliaris’i inerve ederler. Nervus trochlearis sadece motor

lifler taşır. Nucleus’u mesencephalon’da bulunur. Orbita’da m. rectus lateralis’i inerve eder.

Nervus trigeminus duyu ve motor lifler içeren bir sinirdir. Üç tane duyu nucleus’u vardır. 1-

Nucleus sensorius principalis nervi trigemini, Bu nucleus şuurlu proprioception duyusu alır.

2- Nucleus tractus mesencephalicus nervi trigemini, bu nucleus dokunma duyusu alır. 3-

Nucleus tractus spinalis nervi trigemini, bu nucleus ağrı, ısı duyusu alır. Nervus

trigeminus’un impressio trigemini’de ganglion trigemini veya gasseri denilen duyu

ganglion’u bulunur. Sonra üç dala ayrılır. Nervus ophthalmicus, nervus mandibularis ve

nervus maxillaris.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Cerebellum

Özet: Rhombencephalon’un en büyük parçasıdır. Pons ile birlikte metencephalon’dan

gelişir. Fossa crani posterior’da yer alır. Occipital lob, 4. ventriculus aracılığı ile bulbus,

pons’un arka yüzleri ile komşudur. İki yan hemisfer ve bu hemisferleri ortada birleştiren

vermis parçalarından meydana gelmiştir. Dışta cortex cerebelli (gri cevher), içte corpus

medullare cerebelli’den (beyaz cevher) oluşur. Beyaz cevherine gömülü 4 çift nucleusu

vardır. Bunlar medialden laterale doğru nucleus fastigii, globosus, emboliformis ve

dentatus olarak sıralanır. Vermis parçaları ve ona tekabül eden hemisfer parçaları birlikte,

lobus cerebelli anterior, lobus cerebelli posterior (medius) ve lobus floculonodularis olmak

üzere üç loba ayrılır. Hareketlerin planlı, düzgün, amaca uygun nitelikte koordine ve

dengeli bir şekilde yapılmasını, karmaşık motor hareketlerin öğrenilmesini ve

düzenlenmesini organize eden cerebellum fonksiyon ve filogenetik gelişim açısından;

denge ile ilgili vestibulocerebellum (archicerebellum), kas tonusu ile ilgili spinocerebellum

(paleocerebellum) ve hareketin planlanması ve zamanlanması ile ilgili cerebrocerebellum

(neocerebellum) olmak üzere üç bölgeye ayrılır.


Ders Kurulu: 204

Dersin Adı: Beyin Hemisferleri: Motor ve Duyu Bölgeleri

Özet: Primer duyu bölgeleri Cortex cerebriye gelen duyuların ilk olarak şuura ulaştığı ve

değerlendirilği kortikal merkezlerdir. Primer somatik duyu merkezi Brodmanın 3,1,2 nolu

sahasıdır. Primer görme merkezi Brodmanın 17 nolu sahası, işitme merkezi 41, tat

merkezi 43 nolu sahadır. Motor fonksiyonlar ile ilgili bölgeler ise primer motor bölge,

premotor bölge ve yardımcı motor bölge olmak üzere ayrılır. Bazı üst düzey fonksiyonların

meydana getirilmesinde de sağ veya sol hemisferlerden biri daha ön plandadır. Bu

hemisfere dominant hemisfer denir. Gerek primer somatik duyu merkezinde, gerek primer

motor bölgede farklı vücut kısımları ile ilgili bölgeler somatotopik bir organizasyon gösterir.

Elde edilen temsili vücut şekli duyu homonculusu, motor homonculusu adını alır.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. C. Cem Denk

· web viewdura mater cranialis’in lamina interna’sı cavum cranii’ye uzantılar gönderir....

Documents