Uitgangspunten met betrekking tot kwaliteit van bestaan  (Schalock, 2007)De kerntaak voor een organisatie voor dienstverlening aan mensen met een verstandelijke/psychiatrische beperking is het bieden van ondersteuning in wonen en werken/dagbesteding aan haar cliënten opdat hun kwaliteit van bestaan optimaal is. Er wordt al vele jaren over het concept kwaliteit van bestaan gediscussieerd waardoor er meer dan 200 definities te vinden zijn in de vroege literatuur over kwaliteit van bestaan (Schalock & Verdugo, 2002).

Sinds het begrip echter een rol is gaan spelen bij de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, is de focus verschoven van het proberen  kwaliteit van bestaan te definiëren, naar te bepalen wat de belangrijkste domeinen en indicatoren ervan zijn. Deze verandering is tot stand gekomen doordat kwaliteit van bestaan eerder een multidimensionaal fenomeen is dan een individuele eigenschap of gemoedstoestand.

De kwaliteit van bestaan van mensen wordt beïnvloed door persoonlijke- en omgevingsfactoren en de interacties daartussen. Men dient daarom kwaliteit van bestaan te evalueren / te meten op basis van zowel subjectieve als objectieve indicatoren.

Belangrijke uitgangspunten bij het meten of evalueren van kwaliteit van bestaan zijn de volgende:

· Bij de kwaliteit van bestaan voor mensen met handicaps gaat het om hetzelfde als dat wat belangrijk is voor iedereen

· Kwaliteit van bestaan wordt vergroot als mensen zelf participeren in beslissingen m.b.t.  hun eigen leven

· Kwaliteit van bestaan wordt vergroot door mensen in hun eigen plaatselijke samenleving te accepteren en volledig te integreren

De kwaliteit van bestaan van mensen wordt, zo is uit onderzoek vast komen staan, het beste gewaarborgd door geïndividualiseerde ondersteuning

Domeinen kwaliteit van bestaan (Schalock & Verdugo, 2002)De domeinen van kwaliteit van bestaan zijn alle factoren die gezamenlijk persoonlijk welzijn vormen. Deze factoren vertegenwoordigen het gebied waarover het concept kwaliteit van bestaan zich uitstrekt en geeft hierdoor de Multi dimensionaliteit van

> Werkmodel: Theorie Schalock

kwaliteitsvol bestaan weer. De volgende acht domeinen van kwaliteit van bestaan worden in het model van Schalock en Verdugo onderscheiden. Deze zijn uitgebreid onderzocht en gevalideerd in een aantal interculturele onderzoeken (Jenaro et al., 2005; Schalock et al., 2005).

· Emotioneel welbevinden · Interpersoonlijke relaties · Materieel welbevinden · Persoonlijke ontplooiing · Lichamelijk welbevinden · Zelfbepaling · Sociale inclusie / erbij horen · Rechten

Wat betekenen deze domeinen concreet in het leven van mensen met een beperking?· Emotioneel welbevinden: respect krijgen en voor vol worden aangezien, je veilig

en zeker kunnen voelen in je leven · Interpersoonlijke relaties: je eigen sociaal netwerk kunnen behouden en

onderhouden. · Materieel welbevinden: materiele omstandigheden die je je menselijke

waardigheid doen behouden, Als voorbeeld je eigen toilet. Bezoek kunnen ontvangen in je eigen woning, in privacy.

· Persoonlijke ontplooiing: de kans krijgen om als mens te groeien; groeien in je gevoel van eigenwaarde, leren door het zelf te ervaren, maar ook simpel door naar school te kunnen gaan

· Lichamelijk welbevinden: serieus genomen te worden in je lichamelijke integriteit;  indien nodig naar je eigen huisarts

· Zelfbepaling: veiligheid en waardigheid / zelfrespect ontlenen aan het feit dat je je eigen keuzes mag maken, dat niet anderen steeds over je hoofd heen beslissingen nemen; zelf dingen kunnen proberen; zelf beslissen dat je iets wil proberen; zelf bepalen hoe laat je naar bed gaat

· Sociale inclusie: simpelweg ervaren dat je erbij hoort in de samenleving, dat je mens onder de mensen bent

· Rechten ervaren die je toekomen!

Drie factoren in kwaliteit van bestaanNader onderzoek (Schalock, 2007) heeft inmiddels aangetoond dat er onder deze acht domeinen drie hoofdfactoren te onderscheiden zijn:

· Onafhankelijkheid Persoonlijke Ontwikkeling Zelfbepaling

· Sociale Participatie Interpersoonlijke Relaties Sociale Inclusie Rechten

· Welbevinden

Emotioneel Welbevinden Fysiek Welbevinden Materieel Welbevinden

Belangrijke indicatoren van kwaliteit van bestaan zijn percepties, gedragingen en voorwaarden die met kwaliteit van bestaan samenhangen, en die een indicatie geven van het welzijn van een persoon. Deze indicatoren worden gebruikt om elke dimensie van kwaliteit van bestaan te operationaliseren en de metingen ervan resulteren in persoonlijke verschillen. Hieronder worden de drie meest gangbare indicatoren voor elk van de acht domeinen gegeven, gebaseerd op een internationale literatuurstudie over kwaliteit van bestaan op de gebieden onderwijs, speciaal onderwijs, verstandelijke beperking, gedragsproblematiek en ouderdom (Schalock & Verdugo, 2002).

Bron: www.kennispleingehandicaptensector.nl