บทท 5

ผลการศกษา

การศกษาเรอง มาตรการปองกนและการเตรยมพรอม“ตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการของกรงเทพมหานคร กรณศกษา : ซานตกาผบและเสอปาพลาซา ผศกษาไดทำาการศกษาและ”วเคราะหขอมลจากเอกสารทเกยวของ จากขอมลทางอนเตอรเนตเปนสวนมาก ซงมบทสมภาษณของผทอยในเหตการณ และผบรหารของกรงเทพมหานครทไดใหสมภาษณกบสอมวลชนในเหตการณทเกดขนเพอหาทางปองกนและการเตรยมพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการของกรงเทพมหานคร และจากสวนราชการตางๆในเอกสารบนทกคำาใหการตางๆ เพอเปนขอเสนอแนะในเรองดงกลาวน

5.1 ขอมลจากเอกสารตางๆ กรณซานตกาผบและเสอปาพลาซา 1.กรณซานตกาผบ

สาเหตทเกดขนกรณเพลงไหม1

เมอวนท 1 มกราคม 2552 เกดเหตเพลงไหมทซานตกาผบ เอกมยซอย 9 แขวงคลองตนเหนอ เขตวฒนา กทม. เวลาประมาณเทยงคนกมการเคานดาวน จดพลและไฟเยน หลงจากวงดนตรเลนเพลงไปได 1 เพลง กมเสยงจดพลดงขนเพอตอเพลงท 2 จงหวะนนเองกเหนไฟลกไหมทเพดานผบซงอยตรงหนาเวท สาเหต

1 ? http://www.kradarndum.com/เขยนโดย ขาว Newsman ขาว ซานตกาผบ เอกมยซอย 9 สยองรบปวว ! ไฟไหมผบหรกลางกรง เสยชวต 59 คน “GOODBYE SANTIKA”, 1 มกราคม 2552

74

เกดจากการเลนดอกไมไฟภายในผบ ทำาใหเกดประกายไฟขนมา และลามไปสวสดตางๆ ทำาใหเกดเหตเพลงไหมขนในผบ สำาหรบสาเหตของการเสยชวตของผทมาเทยวมาจากการสำาลกควน ไฟคลอกและเหยยบกนเสยชวตเพราะมผเสยชวตสงถง 59 คน บาดเจบอกกวา 200 คน ของจำานวน 1,000 คนเขามาเทยวผบแหงน ทางเขาออกของสถานบรการ ผบนมทางออก 4 ทางคอดานหนา 3 ทางและดานหลง 1 ทาง แตนกเทยวใหมจะคดวามทางออกเพยงทางเดยว จากเหตการณทเกดขนนการชวยเหลอกเปนไปดวยความยากลำาบากเนองจากประตทางออกดานหนาแคบ ขณะทนกเทยวภายในผบจำานวนมากตางกวงมาออกมาออกนจนแนนทหนาประตทางออกพรอมกบรองขอความชวยเหลอจนเกดการชลมนไปทว ขณะเดยวกนไฟทลกไหมภายในผบกโหมขนอยางรนแรง ทำาใหนกเทยวทยงหนออกมาไมไดถกไฟครอกเสยชวต

ทมาภาพภายนอกซานตกา ผบ หลงจากเกดเหตการณเพลงไหมเมอ วนท 1 มกราคม 2552

75

600x440-259k - bmp - www.youpica.com/images/442_untitled.bmp ภาพจาก: forums.jikgo.com/read.php?tid-4511.html

ทมา http://www.free108.net  ภาพภายในอาคารซานตกา ผบหลงจากเกดเหตการณเพลงไหมเมอ วนท 1 มกราคม 2552

ขอสงเกตจากการตรวจสอบระบบความปลอดภยและการปองกนเพลงไหมภายในอาคาร

สมาคมสถาปนกสยาม ในพระบรมราชปถมภ สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ และสมาคมผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคาร2 รวมกนเปดเผยถงขอสงเกตดานวชาชพ ในเหตการณเพลงไหมผบดง ซานตกา“ ” หลงจากไดตรวจเยยมสถานทจรงมาแลว โดยพบวามขอสงเกต 23 ประการเกยวกบระบบความปลอดภยในอาคาร ประกอบดวย

2 ? http://bangkokbiznews.com/2009/01/07/news_326056.php, ขาวกรงเทพธรกจ , 7 มกราคม 2552, 14:09:00

76

1. อาคารมลกษณะเปนอาคารสาธารณะ พน 3 ระดบ โครงสรางคอนกรตเสรมเหลก หลงคาโครงสรางเหลกรปพรรณมงหลงคาแผนเหลกรดลอน ตรงกลางของอาคารเปดโลงเปนโถงสงถงหลงคา ตกแตงภายในดวยโครงเหลกเปนรปโดม

2. ผงอาคารเปนรปสเหลยมผนผา ขนาดประมาณ 20x30 เมตร มทวางเปนลานจอดรถขนาดใหญหนาอาคารและทวางรอบอาคาร 3 ดาน สวนดานทศเหนออาคารตงอยใกลเขตรวทดน

3. ลกษณะการใชงานเปนสถานบรการ4. พบวสดภายในอาคารทเปนเชอเพลง อาทเชน โฟม

Polystyrene และวสดไฟเบอรกลาส ตกแตงหมผนงและเสา พบซากไหมไฟของวสดฉนวนทตดตงไดแผนหลงคาเหลกรดลอนจำานวนมาก

5. พบซากเสนลวดทองแดงของสายไฟทฉนวนหมหลอมละลาย พาดวางไวบนโครงเคราฝาเพดานโดยไมตดตงอยภายในทอรอยสายไฟ

6. พบผนงมรอยแยกและรอยแตกราวอยางชดเจนในบรเวณโถงทางเขาและดานทศใตของ อาคารบรเวณเคานเตอรบาร พนผวผนงเปนสขาวแสดงลกษณะการถกสมผสความรอนสง

7. ผนงภายในมลกษณะการถกเผาไหมอยางรนแรงบรเวณดานหลงเวท และบนไดทางขนชนลอยดานทศเหนอ พนผวหนงเปนสขาวและซเมนตแตกกะเทาะ แสดงลกษณะการถกสมผสความรอนสง

8.โครงสรางเหลกของเพดานตกแตงและโครงสรางเหลกโดยรอบบรเวณเวทถกความรอนสงจนเสยรปทรง

9. พบชองแสงกระจกตดตายความสงจากพนจรดเพดานดานทศตะวนออกและทศใตในขนาด ความกวางทบคคลสามารถลอดออกไปได แตตดตงเหลกดดกนขโมย

77

10. พบประตกระจกเปดออกไปยงระเบยงภายนอกดานทศตะวนออกและทศใต (ไดแจงวาเปนประตสำาหรบผมาใชบรการออกมาสบบหร)

11. พบวาการใชกระจกประตหนาตางเปนกระจกชนดธรรมดาและแตกเสยหายเปนชนสวนมคม (ปากฉลาม)

12. ไมพบระบบตรวจจบความรอนและควนไฟ13. ไมพบระบบแจงเหตเพลงไหม14. ไมพบระบบไฟแสงสวางฉกเฉนในพนทบรการ15. พบระบบไฟแสงสวางฉกเฉนในพนทครวดานหลง 1

จด16. พบทางเขาออก 1 จด บรเวณดานหลงครว17. ไมพบปายทางหนไฟ18. ไมพบแผนผงทางหนไฟ19. พบประตหนไฟจากพนทบรการสภายนอก 3 จด คอ

- ประตทางเขาใหญดานหนาอาคารเปนบานเลอนกระจกกวางประมาณ 2 เมตร เสนทางสประตหนไฟคบแคบและไมชดเจน และมการเปลยนระดบพนทางเดน

- ประตทางออกจากพนทหอง HIP HOP BAR ดานทศตะวนตกเฉยงใตของอาคาร มบานเปดกระจกกวางประมาณ 2 เมตร แตจะตองผานประตกระจกบานเปดกวางประมาณ 80 เมตร

- ประตบรเวณเคานเตอรบารใหญดานทศใตเปนประตกระจกบานเปดกวางประมาณ 80 เซนตเมตร

20. ไมพบระบบดบเพลงอตโนมต (sprinkler)21. ชนใตดนมทางขนลงดวยบนได เพยงทางเดยว และ

ทางสญจรมลกษณะเปนปลายตน22. บรเวณททราบวามผเสยชวตมาก อยในบรเวณพนท

ลดระดบตำาลงไปจากระดบพนทางเขาประมาณ 1.50 เมตร เชอม

78

ดวยบนไดกวางประมาณ 1.20 เมตรหางจากประตทางเขาใหญเพยงประมาณ 3 เมตร

23. ไมพบหลกฐานวามการตรวจสอบอาคาร จากเหตเพลงไหมสถานบนเทงซานตกาและอาคารเสอปา

พลาซาไดนำามาซงความสญเสยในชวตและทรพยสน สมาคม ผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคาร (ตปอ.)3 โดย ผศ.ชลชย ธรรมววฒนกร นายกสมาคมฯ ไมพบวาอาคารดงกลาวไดรบการตรวจสอบอาคารประจำาป โดยผตรวจสอบอาคารตามทกฎหมายกำาหนดไว ซงหากไดมการตรวจสอบเปนประจำาทกปแลวคาดวาจะสามารถปองกนหรอลดความสญเสยทเกดขนได ทงนจากขอมลทสมาคมผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคารมอยพบวา ยงมอาคารชมนมคนและสถานบรการในลกษณะเดยวกนอกเปนจำานวนมาก ทยงไมไดจดใหมการตรวจสอบอาคารตามกฎหมาย จงขอเรยกรองใหผเกยวของในระดบตางๆ ดำาเนนการดงน

1. เจาของอาคารควรตระหนกถงความรบผดชอบตอสงคมในเรองความปลอดภยตอสาธารณชน ทเขามาใชอาคาร ไมวาจะเปนการตดตงระบบและอปกรณเพอความปลอดภยตามมาตรฐาน การดแล บำารงรกษาระบบและอปกรณทมอยใหพรอมและสามารถใชงานไดโดยสมบรณ ตลอดเวลา ตลอดจนควรจดใหมการตรวจสอบอาคารเปนประจำาทกปตามทกฎหมายกำาหนด

2. ภาครฐควรกวดขนและเขมงวดเรองการตรวจสอบสภาพอาคารตามกฎหมาย รวมไปถงการใหความรทถกตองในเรองกฎหมายการตรวจสภาพอาคารทบงคบ ใชอยกบเจาหนาทผทตองนำากฎหมายไปใชงาน

3 ? กรมโยธาธการและการผงเมอง,http://www.dpt.go.th/wan/webboard/showdetail_a.asp?id=223 ,เมอ: 15 มกราคม 2009

79

3. ผตรวจสอบอาคารใหปฏบตตามมาตรฐานการตรวจสอบอาคารทกำาหนดไวทงนสมาคมผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคาร ถอวาเปนสมาคมวชาชพหลกของผตรวจสอบอาคาร ทมหนาททงผลตผตรวจสอบอาคารโดยการจดอบรมแกวศวกรและสถาปนกทตองการสอบเพอเปนผตรวจสอบอาคาร และเกยวของกบเรองความปลอดภยในอาคารโดยตรง พรอมทจะใหขอมลและความรทถกตองกบเจาของหรอผดแลอาคารทตองการคำาแนะนำาเรองความปลอดภยในอาคาร หรอตองการจดใหมการตรวจสอบอาคารตามกฎหมาย ซงสามารถตดตอไดโดยตรงกบสมาคมฯ

การขออนญาตกอสรางอาคารและใบอนญาตใหเปนสถานบนเทงพบวากรณของซานตกาผบไดมการยนขออนญาตตอผ

บญชาการตำารวจนครบาลในปพ . ศ .2547 โดยยนขอเปดสถาน บรการตามพระราชบญญตสถานบรการประเภท 3 (4) ทเปนสถานท ทตงขนเพอใหบรการโดยหวงประโยชนในทางการคา สถานททมอาหาร สรา หรอเครองดมอยางอนจำาหนายหรอใหบรการ โดยมรปแบบอยางหนงอยางใด เชน ดนตร การแสดงดนตร หรอการแสดงอนใดเพอการบนเทงและยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหนกรอง นกแสดง หรอพนกงานอนใดนงกบลกคา ตลอดจนมการจดอปกรณการรองเพลงประกอบดนตรใหแกลกคา โดยจดใหมผบรการขบรองเพลงกบลกคา หรอยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหพนกงานอนใดนงกบลกคา หรอมการเตนหรอยนยอมใหมการเตน หรอจดใหมการแสดงเตน เชน การเตนบนเวทหรอการเตนบรเวณโตะอาหารหรอเครองดม มลกษณะของสถานทมการจด แตในทสดทางผบช . น . ไม อนญาตใหเปดสถานบรการ เนองจากเปนพนทนอกโซนนงสถานบรการ และอาคารทกอสรางทไดไปยนขอในขณะนนกยงสรางไมเสรจ

80

สำาหรบ ซานตกาผบเคยยนขออนญาตเปดรานจากเจาหนาทตำารวจมาแลวเมอวนท26 ธนวาคม 2547 แตเจาหนาทไมอนญาต ตอมาในป 2547 ทางเจาของรานยนศาลปกครองเพอขอคมครองชวคราว ทำาใหผบดงกลาวเปดบรการไดตามปกต

ปญหาคอการดแลอาคาร สถานประกอบการเหลานนไมใชหนาทของ กทม.เพยงหนวยงานเดยว แตเกยวของกบหนวยงานอนๆ อก เชน สำานกงานตำารวจแหงชาต โดยลำาพงกทม.นน มอำานาจเพยงการอนญาตใหกอสรางอาคาร และระงบการใชอาคาร กรณพบวาไมปลอดภย สวนการออกใบอนญาตใหเปนสถานบนเทงและการสงปดสถานบนเทงนนเปนหนาทของตำารวจ แตทงนตองประสานกนอยางใกลชดเพอใหการเอาผดกบเจาของสถานประกอบการทละเมดกฎหมายเปนไปอยางจรงจง

กทม.ไมมอำานาจในการออกใบอนญาตเพอกอสรางสถานบนเทง แตขอรบอนญาตกอสรางอาคารพาณชยได จากนนผประกอบการทจะแปรสภาพอาคารพาณชยเปนสถานบนเทงตองขออนญาตจากเจาหนาทตำารวจเทานน กเปนอำานาจของตำารวจเชนเดยวกน ดงนน กทม. จงตองหารอแกไขกฎหมายไปยงรฐบาล กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงยตธรรม ใหมอำานาจในการสงปดได เนองจากมความบกพรองในการอนญาตใหใชอาคารทไมถกตองตามกฎหมาย การตรวจสอบพบวามการปลอมลายเซนของสถาปนกผออกแบบและวศวกรผคมงานกอสราง จงเชอวาอาจเปนขบวนการปลอมแปลงใบอนญาตกอสรางอาคาร ผลสอบของคณะกรรมการทออกมานนถอเปนการบกพรองในการปฏบตหนาท ทงในการอนญาตกอสรางอาคาร การอนญาตใหใชอาคารทผดประเภท และการบกพรองในการตรวจสอบหลงการอนญาตใหใชอาคารดวย

เนองจากปจจบนสถานประกอบการในประเทศไทยเจาของอาคารมกเลอกใชวธตงตวแทนในรปบรษทเขามาขอใบ

81

อนญาตในการจดตงสถานบรการ เพอเลยงความรบผดชอบ แตหลงจากหนวยงานทเกยวของออกใบอนญาตใหไปแลว มการปฏบตตามขอบงคบในใบอนญาตหรอไม และทสำาคญหนวยงานทรบผดชอบมการตรวจสอบกนหรอไม สำานกงาน เขตเปนผออกใบอนญาต กอสรางอาคาร ซงสวนใหญแลวไมพบปญหารายแรงแตจะมปญหาภายหลงเมอเจาของอาคารขนาดเลกประเภท 4-5 ชน ทขออนญาต เพอเปนทพกอาศยมการดดแปลง ตอเตม และนำาไปใชผดประเภท จงไมมทางหนไฟ หรอถงดบเพลง ซงสวนใหญจะไมอยในสภาพทใชงานได ปจจบนมอาคารประเภทนอยเปนจำานวนมาก อาท ผบ บาร คาราโอเกะ หอพก หองแบงเชา โรงเรยนกวดวชา ฯลฯ ซงอาคารลกษณะ ดงกลาวนตามกฎหมายไมไดกำาหนดใหตองมทางหนไฟ หรอตดตงเครองมอ อปกรณ สำาคญเพราะจดประสงคหลกคอสรางเพอพกอาศย สงสำาคญอกอยางคอ อาคารเหลานเมอมการเปลยนรปแบบกไมมการเขาไปตรวจสอบอยางจรงจง ขบวนการขออนญาตกอสรางอาคารขนาดเลกและขนาดกลาง หากเจาของอาคารไปยนคำารองขออนญาตดวยตนเอง จะตองผานกระบวนการตรวจสอบอยางเขมงวดและยงยาก หลงจากนนจะมหนามามาตดตอเพอรบดำาเนนการในทกขนตอน ตงแตการออกแบบไปจนถงการยนขอใบอนญาต โดยขอคดคาใชจายแบบเหมา จากนนจะลกลอบนำาสำาเนาเอกสารของสถาปนกและวศวกรทเคยยนขออนญาตไว มาทำาปลอมเพอนำาแนบใชในการยนขออนญาตใหม การทสำานกงานเขตวฒนาเขาแจงความวา แบบแปลนซานตกาผบ และใบคำารองขออนญาตกอสรางซานตกาผบสญหายไปจากสำานกงานเขต ภายหลงการเขาแจงความดำาเนนคดของวศวกรผคมงานกอสรางและสถาปนกผออกแบบ ถอเปนการกระทำาทสอถงพรธ โดยการตรวจสอบของกระทรวงยตธรรมไดขอสำาเนาแบบแปลนอาคารจากสำานกโยธา กรงเทพมหานคร แตไมมรายละเอยดตางๆ ท

82

ระบในคำาขออนญาต เนองจากเอกสารประกอบเกอบทกรายการจะถกเกบไวกบสำานกงานเขต

ศาลปกครองมคำาวนจฉยวาไมเกยวแบบอาคารซานตกา4 ศาลปดคมครองซานตกา ผประกอบการไดฟองคดนตอศาลปกครองกลางเมอวนท 17 พฤษภาคม 2547 ไดยนขออนญาตจดตงสถานบนเทงตามเงอนไขของกฎหมายตอผกำากบการสถานตำารวจนครบาลทองหลอ (ผกก.สน.ทองหลอ) แต ผกก.สน.ทองหลอละเลยลาชาไมออกใบอนญาตจดตงสถานบรการ ทำาใหผประกอบการถกจบกมในขอหาเปดสถานบรการโดยไมไดรบอนญาต ผประกอบการจงฟองคดตอศาลปกครองกลางพรอมกบขอคมครองชวคราว ตอมาศาลปกครองกลางมคำาสงคมครองชวคราวเมอวนท 2 กรกฎาคม 2547 แตศาลปกครองสงสดไมเหนดวย จงไดยกเลกเพกถอนคำาสงคมครองชวคราวของศาลปกครองกลางเมอวนท 14 ตลาคม 2547 คำาชแจงของศาลปกครองระบอกวา ความถกหรอผดตามแบบของอาคารซานตกาผบเปนเรองของตำารวจและเจาหนาทโยธาทจะตองวนจฉยไมไดเกยวกบศาลปกครองแตประการใด เพราะการพจารณาของศาลเปนเรองกรณตำารวจละเลยลาชาในการออกใบอนญาตสถานบรการซานตกาเทานน และไมมประเดนเรองความถกผดตามกฎหมายของแบบอาคารซานตกาผบ มาใหศาลปกครองพจารณาพพากษาหรอมคำาสงคมครองชวคราวอยางทเปนขาว แตประการใด

สำานกงานศาลปกครองไดมคำาชแจงระบวาเมอวนท 7 มนาคม 2550 ศาลปกครองกลางมคำาพพากษาให

4 ? http://news.sanook.com/crime/crime-334109.php ,หวขออาชญากรรมโดยนสพ.มตชน , วนอาทตยท 4 มกราคม 2552

83

ผกก.สน.ทองหลอกบพวกแพคด โดยศาลพเคราะหวาผประกอบการไดยนแจงตงสถานบรการโดยไมขดตอกฎหมาย นอกจากนศาลยงเหนวาไมมกฎหมายกำาหนดใหขณะยนแจงตงสถานบรการ ตองมอาคารทตงของสถานบรการทสรางเสรจเรยบรอยแลว ทงน เพราะการยนขออนญาตผประกอบการตองยนแบบแปลนและผงกอสรางอาคารทผานความเหนชอบของเจาหนาทโยธา กรงเทพมหานคร แนบใหตำารวจพจารณาอยแลว สวนกรณทตำารวจแจงวา ซานตกา ผบอยนอกเขตพนทเพอการอนญาตใหตงสถานบรการ ( โซนนง ) ศาลเหนวา ผประกอบการไดยนคำารองตอเจาหนาทเมอวนท 24 ธนวาคม 2546 กอน พ.ร.บ.สถานบรการ (ฉบบท 4) พ.ศ. 2549 จะใชบงคบ ดวยเหตผลดงกลาว ศาลปกครองกลางจงพพากษาวา ตำารวจใชดลพนจโดยไมชอบดวยกฎหมาย ตอมาตำารวจอทธรณศาลปกครองสงสด ขณะนยงไมทราบผล ดงนนจงเปนไปไมไดทศาลจะมคำาสงในเรองทผดกฎหมาย

ประเดนของชองวางขอกฎหมายทเกยวของหลงจากทเกดเหตเพลงไหมซานตกาผบและมผเสยชวต

จำานวนมาก สำาหรบแนวทางท กทม.จะดำาเนนการตอจากน คอ การพจารณาชองวางกฎหมายตางๆ ทมอยแลวแกไข หรอกำาหนดขอบญญต กทม.เอง เพอใหสามารถระงบใชไดอยางจรงจงกบอาคารทไมปลอดภย พรอมสามารถบงคบใชเกยวกบการดแลกรณเพลงไหม จำานวนคนทเขาไปใชบรการในสถานบนเทง แสงสวาง เปนตน พรอมกบการประสานกบทางตำารวจและหนวยงานทเกยวของใหดำาเนนการตามกฎหมายกบเจาของสถานบนเทงทละเมดกฎหมายอยางเครงครด นอกจากนนยงจะประสานกบรฐบาล กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงยตธรรม ในการออกหรอแกไขพระราชบญญต เพอดแลสถานบนเทงใหมความปลอดภยมากขน ซงถาหากมการบงคบใชขอกฎหมายอยางเปนจรงเปนจง มการใสใจตอปญหา กวดขนกน

84

อยางจรงจง โดยเฉพาะกรณสถานททองเทยวอยางกรณของซานตกาผบ หรอสถานทอนๆ ตามทไดกลาวในขางตน รบรองไดวาปญหาเหลานจะไมมทางเกดหรอถาจะเกดกนอยมาก เพราะใน พระราชบญญตควบคมอาคาร พ . ศ .2522 แกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ . ศ .2535 มการพดถงอำานาจของเจาพนกงานทองถนในการดแล เรองดงกลาวไวอยางชดเจน ในแตละกระบวนการ เพยงแตวาในทาง ปฏบตคณจะใชแนวทางกฎหมายหรอใชการเจรจาบนผลประโยชนเทานน

ตรวจสอบชองวางกฎหมายทเออใหผประกอบการสถานบนเทงละเมด เรงหาทางสงคายนา ขอบญญต กทม . ใหบงคบใชอยาง จรงจง พรอมประสานการทำางานกบตำารวจใหสงปดสถานบรการทฝาฝน สวน พ.ร.บ.จะเรงหารอรฐบาลเพอแกไขหรอออกใหมใหบงคบใชกบกทม.สงปดสถานบนเทงได

จากจดออนของกฎหมายทใชควบคมสถานบนเทงในประเทศไทย ซงมจดออนอย 4 ขอสำาคญ ดงตอไปน5

1.ไมมการควบคม หรอบงคบหามไมใหกอใหเกดความรอนและควนไฟในอาคาร เชน การจดพล หรอจดไฟ หรอเชอเพลงตางๆ ในอาคาร ซงในตางประเทศมรายละเอยดระบถงขนหากมกจกรรมพเศษทตองจดพลไฟ ตามสถานทตางๆ ตองมการจดเตรยมรถดบเพลงมาจอดรออยรอบๆ สถานทจดงาน แคขอแรกจะเหนไดวา เหตการณทซานตกา ผบ นน ละเมดกฎขอบงคบเกอบ ทงหมดเลยทเดยว เพราะจากปากคำาผรอดชวตยนยนวา ทงเกดไฟจากเอฟเฟกท และมการจดพลขนภายในนนดวย เชนเดยวกบ

5 ?กรมโยธาธการและผงเมอง,http://www.dpt.go.th/wan/webboard/showdetail_a.asp?id=%20217 คดลอกมาจากเวบบอรด thaibuildinginspector,30 มนาคม 2552

85

สาเหตดงตอไปน กเปนอกสวนหนงทกอใหเกดโศกนาฏกรรมขนในอาคารตางๆ ไดอกในอนาคต หากปองกนไมเขมงวดพอ

2.ไมมการหามใชวสดตดไฟงายในอาคาร สงผลใหในปจจบนการตกแตงภายในอาคารสามารถใชวสดใดๆ กได โดยไมตองคำานงวาวสดนนจะเปนเชอเพลงอยางดกรณทเกดเพลงไหม หรอไม ตางจากทอเมรกา ทมการควบคมวสดตกแตงภายในอาคารไวอยางละเอยด แมกระทงเสอผาเดกยงมการบงคบใหใชเสนใยทไมตดไฟ

3.ปจจบนเราไมมการกำาหนดจำานวนหรอปรมาณคนทจะเขาไปในอาคาร ซงในตางประเทศจะกำาหนดจำานวนไวอยางชดเจน โดยเฉพาะสถานบรการตางๆ ถงขนาดมการจดเจาหนาทไปนงอยดานหนาสถานบรการ เพอแอบสมตรวจนบจำานวนลกคาทเขาไปใชบรการ หากเกนกำาหนดเจาของสถานบรการจะตองถกลงโทษและประการสดทาย ซงมความสำาคญไมยงไปกวากน

4.ในบานเราไมมการเอาจรงเอาจงกบการตดตงปาย ทางออกฉกเฉน ซงในประเทศพฒนาแลวตามตกหรออาคารตางๆ จะเหนปายทางออกฉกเฉนอยางชดเจน ทงน ในตางประเทศหากเจาของตกหรอเจาของอาคารฝาฝนขอกำาหนดทวามโทษหนก ถงขนจำาคกแตในคนสงทายปเกาตอนรบปใหม 2552 ณ ซานตกาผบนน ทางออกหรอทางหนไฟทง 5 จด ไมไดชวยใหผคนนบรอยปลอดภย

หนวยงานทเกยวของเอาจรงกบตกหรออาคารทไมปลอดภย โดยตกเกาทสรางเสรจแลวตองมการตรวจสอบทกป สวนตกทสรางใหมจะตองสรางใหถกตองตามกฎหมาย อกทงตองมการพจารณาแกไขเพมเตมกฎหมายควบคมอาคารใหทนสมยอยเปนประจำา ซงทวโลกเขามการพฒนากฎหมายดานความปลอดภยของอาคารอยางนอยปละครง ขณะทบานเราเปนไปอยางลาชา กฎหมายแตละฉบบกวาจะมผลบงคบใชตองใชเวลานานหลายป เมอมแลวกไมไดบงคบใชอยางจรงจง อยางเชนกฎหมายเกยวกบหลกเกณฑการ

86

ตรวจสอบอาคาร พ.ศ.2548 มผลบงคบใชมานานหลายปแลว แตกไมไดมการเอาจรงเอาจงกบการบงคบใชกฎหมายดงกลาวเทาทควร บอยครงมการพบวาเจาหนาทในแตละพนทไมใสใจตอปญหา ไมไดมการกวดขนอยางจรงจง บางอาคารมการกอสรางผดแบบตงแตการเรมกอสราง หนำาซำาในระหวางการกอสรางยงกอใหเกดปญหาทมการรองเรยนเยอะแยะกม เชน กอสรางในเวลาคำาคน โดยไมสนใจประชาชนทอยอาศยขางเคยงทำาดนตกหลนสกปรกเลอะเทอะ เรยกวาสารพดปญหามใหเหนกนบอยครง ซำารายไปกวานนกคอ บางครงมการไปตรวจพบในขณะทอาคารกอสรางจวนจะแลวเสรจกม เหมอนเชนทเกดขนในเขตชนในบางเขตมาแลว กระทงเมอคณะอนกรรมการโยธาและผงเมอง ของสภากทม.ไปตรวจสอบพบ จงไดมการเรงรดแกไข ซงกรณดงกลาวเปนอาคารทพกอาศยขนาดใหญประเภทอาคารชด พดกนงายๆ กคอหากไมมการไปตรวจพบกนซะกอนกกลายเปนโอกาสทางธรกจของบรษทกลาวคอ สมมตวาขออนญาตกอสรางจำานวน 30 ชน แตเวลากอสรางจรงอาจจะมากกวานน ประโยชนกอเกดกบเจาของกจการ

ทสำาคญทสด อนจะนำาไปสมาตรการลอมคอกทเขมงวด และเปนจรงเปนจงมากขน ผเชยวชาญดานความปลอดภยอาคารกลาววา ตกและอาคารกวา 1 แสนแหงทวประเทศทเสยงตอการเกดอบตภยนน หนวยงานทเกยวของควรเรงหาทางแกไขโดยดวน ในระยะสนกรมโยธาธการและผงเมอง จะตองบงคบใชกฎหมายตรวจสอบอาคาร พ . ศ .2548 อยางเรงดวน ซงตองรบใหผตรวจสอบอาคารทมอย 2,000 คนทวประเทศ เขาตรวจสอบตกเกาทสรางเสรจแลววามจดอนตรายใดบาง เมอทราบแลวตองใหเจาของอาคารปรบปรงใหแลวเสรจทนท สวนระยะยาวคณะกรรมการปองกนอบตภยแหงชาตและคณะกรรมการภยพบตแหงชาต ควรจดตงคณะ

87

อนกรรมการพเศษขนมา 1 ชด เพอรวบรวมกฎหมายทเกยวของกบอาคารทงหมดมาปรบปรงแกไขใหกลายเปนกฎหมายทมประสทธภาพ ไมมชองโหวหรอซำาซอนหรอยงยากตอการนำาไปบงคบใหประชาชนปฏบตตาม

5.1.1 ผลการวเคราะหกรณซานตกาผบการบรหารจดการในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบพระราช

บญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายอนๆทเกยวของจากบทบญญตกฎหมายดงกลาว ในประเดนการดำาเนนงานของกรงเทพมหานครและสำานกงานเขตในการบรหารจดการการบงคบใชกฎหมายและมาตรการแนวทางในการบรหารจดการภยพบตและเตรยมความพรอมสำาหรบเหตการณ

เมอพจารณาจากกฎหมาย 2 ฉบบทเกยวของคอ พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายอนๆ เปนกฎหมายทใหความสำาคญตงแตขนตอนการขออนญาตกอสรางอาคารตางๆไปจนถงการใชอาคารเพอประกอบกจการตามทขออนญาตไว โดยมขบวนการขนตอนตามทกฎหมายระบไวตามหมวดหมและลงไปถงมาตราตางๆวาผทมสวนเกยวของตงแตเจาหนาททองถน เจาหนาทตำารวจและผประกอบการ จะตองดำาเนนการปฏบตใหถกตองตามกฎหมายทระบไว กรณของซานตกาผบตามกฎกระทรวงฉบบท 55(พ.ศ.2543) ออกตามความในมาตรา5(3) และมาตรา 8 (1) (7) และ(8) แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 เปนอาคารสาธารณะเพอใชประโยชนในสถานบรการ ตามขอ 2 ลกษณะอาคารหองแถวหรอตกแถวแตละคหา ตองมความกวางโดยวดระยะตงฉากจากแนวศนยกลางของเสาดานหนงไปยงแนวศนยกลางของเสาอกดานหนงไมนอยกวา 4 เมตร มความลกของอาคาร โดยวดระยะตงฉากกบแนวผนงดานหนาชน

88

ลางไมนอยกวา 4 เมตร และไมเกน 24 เมตร มพนทชนลางแตละคหาไมนอยกวา 30 ตารางเมตร และตองมประตใหคนเขาออกไดทงดานหนาและดานหลงในกรณทความลกของอาคารเกน 16 เมตร ตองจดใหมทวางอนปราศจากสงปกคลมขนบรเวณหนงทระยะระหวาง 12 เมตรถง 16 เมตร โดยใหมเนอทไมนอยกวา 10 ใน 100 ของพนทชนลางของอาคาร นนหองแถวหรอตกแถวทสรางอยรมถนนสาธารณะตองใหระดบพนชนลางของหองแถวหรอตกแถวมความสง 10 เซนตเมตรจากระดบทางเทาหนาอาคาร หรอมความสง 25 เซนตเมตรจากระดบกงกลางถนนสาธารณะหนาอาคาร แลวแตกรณ และขอ 4 .หองแถว ตกแถว หรอบานแถวจะสรางตอเนองกนไดไมเกนสบคหา และมความยาวของอาคารแถวหนง ๆ รวมกนไมเกน 40 เมตร โดยวดระหวางจดศนยกลางของเสาแรกถงจดศนยกลางของเสาสดทายไมวาจะเปนเจาของเดยวกน และใชโครงสรางเดยวกนหรอแยกกนกตาม

จากขอมลของสมาคมฯ กรณซานตกาผบลกษณะเปนอาคารสาธารณะพน 3 ระดบ โครงสรางคอนกรตเสรมเหลก หลงคาโครงสรางเหลกรปพรรณมงหลงคาแผนเหลกรดลอน ตรงกลางของอาคารเปดโลงเปนโถงสงถงหลงคา ตกแตงภายในดวยโครงเหลกเปนรปโดมและผงอาคารเปนรปสเหลยมผนผาขนาดประมาณ 20x30 เมตร มทวางเปนลานจอดรถขนาดใหญหนาอาคารและทวางรอบอาคาร 3 ดาน สวนดานทศเหนออาคารตงอยใกลเขตรวทดน จากขอมลทมอยนทำาใหทราบเพยงพนทอาคารเทากบ 600 ตารางเมตรจงขอสนนษฐานไววาการเขาเงอนไขในขอ 2 นนคงไมนาครบถวนตามลกษณะอาคารตามกฎกระทรวงดงกลาวน สวนขอ 4 นนคงเขาขายลกษณะอาคารตามกฎกระทรวงดงกลาวนดวยเหตผลขนาดของผงอาคารมขนาดประมาณ 20x30 เมตร

89

เมอพจารณาสวนตางของอาคารในสวนวสดของอาคารตามกฎกระทรวงฉบบนโดยมขอกำาหนดดงน

ขอ 14 สงทสรางขนสำาหรบตดหรอตงปายทตดตงบนพนดนโดยตรงใหทำาดวยวสดทนไฟทงหมด

ขอ 15 เสา คาน พน บนได และผนงของอาคารทสงตงแตสามชนขนไป โรงมหรสพหอประชมโรงงาน โรงแรม โรงพยาบาล หอสมด หางสรรพสนคา อาคารขนาดใหญ สถานบรการตามกฎหมายวาดวย สถานบรการ ทาอากาศยาน หรออโมงค ตองทำาดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟดวย

ขอ 16 ผนงของตกแถวหรอบานแถว ตองทำาดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟดวย แต ถากอดวยอฐธรรมดาหรอคอนกรตไมเสรมเหลก ผนงนตองหนาไมนอยกวา 8 เซนตเมตร

ขอ 17 หองแถว ตกแถว หรอบานแถวทสรางตดตอกน ใหมผนงกนไฟทกระยะไมเกนหาคหา ผนงกนไฟตองสรางตอเนองจากพนดนจนถงระดบดาดฟาทสรางดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟ กรณทเปนหลงคาสรางดวยวสดไมทนไฟใหมผนงกนไฟสงเหนอหลงคาไมนอยกวา 30 เซนตเมตรตามความลาดของหลงคา

จากขอมลสมาคมฯทพบวสดภายในอาคารทเปนเชอเพลง อาทเชน โฟม Polystyrene และวสดไฟเบอรกลาส ตกแตงหมผนงและเสา พบซากไหมไฟของวสดฉนวนทตดตงไดแผนหลงคาเหลกรดลอนจำานวนมาก พบซากเสนลวดทองแดงของสายไฟทฉนวนหมหลอมละลาย พาดวางไวบนโครงเคราฝาเพดานโดยไมตดตงอยภายในทอรอยสายไฟ พบผนงมรอยแยกและรอยแตกราวอยางชดเจนในบรเวณโถงทางเขาและดานทศใตของ อาคารบรเวณเคานเตอรบาร พนผวผนงเปนสขาวแสดงลกษณะการถกสมผสความรอนสงและผนงภายในมลกษณะการถกเผาไหมอยางรนแรงบรเวณดานหลงเวท และบนไดทางขนชนลอยดานทศเหนอ พน

90

ผวหนงเปนสขาวและซเมนตแตกกะเทาะ แสดงลกษณะการถกสมผสความรอนสง ทำาใหวเคราะหตามขอ 14-17 ของกฎกระทรวงไดวาจากวสดทใชกอสรางภายในอาคารเปนวสดทไมทนไฟ กรณของโฟม Polystyrene และวสดไฟเบอรกลาส นนเปนวสดทไวไฟเมอเกดเหตเพลงไหมทำาใหการลกไหมจงเปนไปอยางรวดเรวซงวสดดงกลาวขางตนเปนเชอเพลงอยางดและไมเปนไปตามขอกำาหนดของกฎกระทรวงฯขางตน

เมอพจารณาสวนพนทภายในและภายนอกอาคารตามกฎกระทรวงฉบบนโดยมขอกำาหนดวา

ขอ 21 ชองทางเดนในอาคาร ตองมความกวางไมนอยกวาตามทกำาหนดไวดงตอไปน

อาคารอยอาศยรวม หอพกตามก.ม.วาดวยหอพก สำานกงาน อาคารสาธารณะ อาคารพาณชย โรงงานอาคารพเศษ ตองมความกวาง 1.50 เมตร

ขอ 24 บนไดของอาคารอยอาศยรวม หอพกตามกฎหมายวาดวยหอพก สำานกงานอาคารสาธารณะ อาคารพาณชย โรงงาน และอาคารพเศษ สำาหรบทใชกบชนทมพนทอาคารชนเหนอขนไปรวมกนไมเกน 300 ตารางเมตร ตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1.20 เมตร แตสำาหรบบนไดของอาคารดงกลาวทใชกบชนทมพนทอาคารชนเหนอขนไปรวมกนเกน 300 ตารางเมตร ตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1.50 เมตร ถาความกวางสทธของบนไดนอยกวา 1.50 เมตร ตองมบนไดอยางนอยสองบนไดและแตละบนไดตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1.20 เมตร

ขอ 34 หองแถวหรอตกแถวซงดานหนาไมตดรมถนนสาธารณะ ตองมทวางดานหนาอาคารกวางไมนอยกวา 6 เมตร โดย

91

ไมใหมสวนใดของอาคารยนลำาเขาไปในพนทดงกลาว หองแถวหรอตกแถว ตองมทวางดานหลงอาคารกวางไมนอยกวา 3 เมตร เพอใชตดตอถงกน โดยไมใหมสวนใดของอาคารยนลำาเขาไปในพนทดงกลาว เวนแตการสรางบนไดหนไฟภายนอกอาคารทยนลำาไมเกน 1.40 เมตร ระหวางแถวดานขางของหองแถวหรอตกแถวทสรางถงสบคหา หรอมความยาวรวมกนถง 40 เมตร ตองมทวางระหวางแถวดานขางของหองแถวหรอตกแถวนนกวางไมนอยกวา 4 เมตร เปนชองตลอดความลกของหองแถวหรอตกแถวเพอเชอมกบทวางหลงอาคาร

จากขอมลททางสมาคมฯสำารวจพบวาชนใตดนมทางขนลงดวยบนไดเพยงทางเดยว และทางสญจรมลกษณะเปนปลายตน และบรเวณทมผเสยชวตมาก อยในบรเวณพนทลดระดบตำาลงไปจากระดบพนทางเขาประมาณ 1.50 เมตร เชอมดวยบนไดกวางประมาณ 1.20 เมตรหางจากประตทางเขาใหญเพยงประมาณ 3 เมตร จงทำาใหวเคราะหตามขอ 21,22 และ 34 ของกฎกระทรวงไดวาเปนไปตามขอกำาหนดของกฎกระทรวงฯขางตนแตเมอเกดเหตการณเพลงไหมขนบรเวณชองทางเดนและทางเชอมดวยบนไดนนจำากด ดงนนควรจะตองคำานงพจารณาเปนพเศษเพราะเมอเกดเหตดงกลาวขนแลวคนจะแยงกนหนทำาใหชลมนและขาดสต สงผลใหเสยชวตเปนจำานวนมาก

เมอพจารณาอำานาจหนาทของเจาของอาคารและเจาพนกงานทองถนตามพ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ศ.2522

ในมาตรา 32 ทว เจาของอาคารดงตอไปน

92

- อาคารสง อาคารขนาดใหญพเศษ- อาคารชมนมคน- อาคารตามทกำาหนดในกฎกระทรวงตองจดใหมผตรวจสอบดานวศวกรรมหรอผตรวจสอบ

ดานสถาปตยกรรม แลวแตกรณ ทำาการตรวจสอบสภาพอาคาร โครงสราง ของตวอาคาร อปกรณตางๆ เกยวกบระบบไฟฟา และการจดแสงสวาง ระบบการเตอน การปองกนและการระงบอคคภย การปองกนอนตรายเมอมเหตชลมนวนวาย ระบบระบายอากาศ ระบบระบายนำา ระบบบำาบดนำาเสย ระบบเครองกล หรอระบบอนๆ ของอาคารทจำาเปนตอการปองกนภยนตรายตางๆ ทมผลตอสขภาพ ชวต รางกาย หรอทรพยสน แลวรายงานผลการตรวจสอบตอเจาพนกงานทองถน ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวง

กฎกระทรวง กำาหนดประเภทอาคารทตองจดใหมผตรวจสอบ พ.ศ. 2548

อาคารประเภทดงตอไปนตองจดใหมผตรวจสอบดานวศวกรรม หรอผตรวจสอบดานสถาปตยกรรม แลวแตกรณ ตามมาตรา 32 ทว

1. โรงมหรสพ2. โรงแรมตามกฎหมายวาดวยโรงแรม ทมจำานวนหองพก

ตงแต 80 หอง ขนไป3 . สถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการ ทมพนท

ตงแต 200 ม . 2 ขนไป 4. อาคารชดตามกฎหมายวาดวยอาคารชด หรออาคารอย

อาศยรวม ทมพนทตงแต 2,000 ม.2 ขนไป5. อาคารโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงานทมความสง

มากกวา 1 ชน และมพนทใชสอยตงแต 5,000 ม.2 ขนไป

93

6. ปายหรอสงทสรางขนสำาหรบตดหรอตงปายทสงจากพนดนตงแต 15 เมตรขนไป หรอมพนทตงแต 50 ม.2 ขนไป หรอปายทตดหรอตงบนหลงคาหรอดาดฟาของอาคาร หรอสวนหนงสวนใดของอาคารทมพนทตงแต 25 ม.2 ขนไป

จากขอมลททางสมาคมฯสำารวจพบวาไมพบระบบตรวจจบความรอนและควนไฟ ไมพบระบบแจงเหตเพลงไหม ไมพบระบบไฟแสงสวางฉกเฉนในพนทบรการ ไมพบแผนผงทางหนไฟ ไมพบระบบดบเพลงอตโนมต (sprinkler) ไมพบปายทางหนไฟ พบระบบไฟแสงสวางฉกเฉนในพนทครวดานหลง 1 จด พบทางเขาออก 1 จดบรเวณดานหลงครว พบประตหนไฟจากพนทบรการสภายนอก 3 จด คอประตทางเขาใหญดานหนาอาคารเปนบานเลอนกระจกกวางประมาณ 2 เมตร เสนทางสประตหนไฟคบแคบและไมชดเจน และมการเปลยนระดบพนทางเดน ประตทางออกจากพนทหอง HIP HOP BAR ดานทศตะวนตกเฉยงใตของอาคาร มบานเปดกระจกกวางประมาณ 2 เมตร แตจะตองผานประตกระจกบานเปดกวางประมาณ 80 เมตร ประตบรเวณเคานเตอรบารใหญดานทศใตเปนประตกระจกบานเปดกวางประมาณ 80 เซนตเมตร

จากเหตการณของซานตกาผบทำาใหวเคราะหไดวาในภาพรวมของระบบความปลอดภยภายในอาคารไมพรอมใชงานเชนระบบตรวจจบความรอนและควนไฟ ระบบแจงเหตเพลงไหมและระบบดบเพลงอตโนมตเปนตน อาจจะเปนไปไดวาเจาของอาคารขาดการตรวจสอบภายในอาคาร และประสานงานกบผทมหนาตรวจสอบมาทำาการสอบสภาพอาคารหรอระบบอนๆของอาคารทจำาเปนตอการปองกนภยนตรายตางๆทมผลตอสขภาพ ชวต รางกายหรอทรพยสน ดงนนเมอขาดการตรวจสอบอยางเปนระบบและอยางตอเนองเมอเกดเหตเพลงไหมทำาใหเสยหายตอชวตและทรพยสนเปนอยางมาก

94

การออกใบอนญาตสถานบรการมการปฏบตตามขอบงคบในใบอนญาตโดยมระบบตดตามและประเมนผลอยางไร และทสำาคญหนวยงานทรบผดชอบมการตรวจสอบขนตอนการดำาเนนงาน การสมตรวจในสวนขอกฎหมายทมจดออนซงทำาใหเกดมาตรการปองกนและการเตรยมพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการ

กรณของซานตกาผบเมอพจารณาตามพ.ร.บ.สถานบรการ พ.ศ.2509 ในมาตรา 3 (4) “สถานบรการ” หมายความวา สถานททตงขนเพอใหบรการโดยหวงประโยชนในทางการคาดงตอไปน (4) สถานททมอาหาร สรา หรอเครองดมอยางอนจำาหนายหรอใหบรการ โดยมรปแบบอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(ก) มดนตร การแสดงดนตร หรอการแสดงอนใดเพอการบนเทงและยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหนกรอง นกแสดง หรอพนกงานอนใดนงกบลกคา

(ข) มการจดอปกรณการรองเพลงประกอบดนตรใหแกลกคา โดยจดใหมผบรการขบรองเพลงกบลกคา หรอยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหพนกงานอนใดนงกบลกคา

(ค) มการเตนหรอยนยอมใหมการเตน หรอจดใหมการแสดงเตน เชน การเตนบนเวทหรอการเตนบรเวณโตะอาหารหรอเครองดม

(ง) มลกษณะของสถานท การจดแสงหรอเสยง หรออปกรณอนใดตามทกำาหนดในกฎกระทรวง

และการตงสถานบรการตองไดรบใบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท (มาตรา 4) ในทนกคอเจาหนาทตำารวจในพนทสำานกงานเขตของกรงเทพมหานคร มาตรา 4 หามมใหผใดตงสถานบรการ เวนแตจะไดรบใบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทในการพจารณาอนญาต ใหพนกงาน

95

เจาหนาทคำานงถงประวตการกระทำาความผดตอกฎหมายของผขออนญาตตงสถานบรการประกอบดวย

หลกเกณฑและวธการขออนญาตและการอนญาตตามวรรคหนงและหลกเกณฑเกยวกบประวตการกระทำาความผดตอกฎหมายของผขออนญาตตงสถานบรการตามวรรคสอง รวมทงการขอตออายใบอนญาตและการอนญาตใหตออายใบอนญาต ใหเปนไปตามทกำาหนดในกฎกระทรวง

จากขอมลทพบวาไดมการยนขออนญาตตอผบญชาการตำารวจนครบาลในปพ.ศ.2547 โดยยนขอเปดสถานบรการตามพระราชบญญตสถานบรการประเภท 3 (4) ทเปนสถานททตงขนเพอใหบรการโดยหวงประโยชนในทางการคา สถานททมอาหาร สรา หรอเครองดมอยางอนจำาหนายหรอใหบรการ โดยมรปแบบอยางใดอยางหนง เชน ดนตร การแสดงดนตร หรอการแสดงอนใดเพอการบนเทงและยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหนกรอง นกแสดง หรอพนกงานอนใดนงกบลกคา ตลอดจนมการจดอปกรณการรองเพลงประกอบดนตรใหแกลกคา โดยจดใหมผบรการขบรองเพลงกบลกคา หรอยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหพนกงานอนใดนงกบลกคา หรอมการเตนหรอยนยอมใหมการเตน หรอจดใหมการแสดงเตน เชน การเตนบนเวทหรอการเตนบรเวณโตะอาหารหรอเครองดม มลกษณะของสถานบรการ แตในทสดทางผบช . น . ไมอนญาตใหเปดสถานบรการ เนองจากเปนพนทนอกโซนนงสถานบรการ และอาคารทกอสราง โดย ไดไปยนขอในขณะนนกยงสรางไมเสรจ

ทำาใหวเคราะหไดวากรณของซานตกาผบนนไดยนใบขออนญาตประกอบกจการตามมาตรา 3 (4) โดยเขาใจวาเมอไดดำาเนนการสรางอาคารแลวสามารถเปดกจการไดแตในทางปฏบตไมสามารถเปดกจการไดเนองจากเจาหนาทตำารวจในพนทไมไดออกใบอนญาตประกอบกจการใหเนองจากเหตผลสถานทตงของผบเปนพนทนอก

96

โซนนงสถานบรการ และอาคารทกอสรางทไดไปยนขอในขณะนนกยงสรางไมเสรจ ซงเปนอำานาจททำาไดตามกฎหมายในมาตรา 4 ตามพ.ร.บ.ฉบบน

ในสวนการดแลอาคารสถานประกอบการนนนอกจากกทม.แลวสำานกงานตำารวจแหงชาตยงมอำานาจการออกใบอนญาตใหเปนสถานบนเทงและการสงปดสถานบนเทงซงหนาทดงกลาวจะตองทำาควบคไปดวยกนกบทางกทม. ทำาใหวเคราะหไดวาการทำางานของทงสองหนวยงานนตองประสานงานกน หากการทำางานทงสองหนวยงานไมไดประสานงานกนแลวกจะสงผลถงความเปนเอกภาพในการทำางานจะทำาใหเกดปญหาและอปสรรคในการปฏบตหนาท ทงในการอนญาตกอสรางอาคาร การอนญาตใหใชอาคารนนถกตองตามกฎหมายทบญญตไว ปญหาทเกดขนอกกคอ ผขออนญาตกอสรางอาคารไดทำาการกอสรางทผดไปจากแบบทกำาหนดไวเปนการคำานงถงผลประโยชนของตนเองจงทำาใหเกดอาคารทไมถกตองตามคำาขอและตามกฎหมาย

ประเดนทเกยวของกบคำาวนจฉยในการขอคมครองชวคราว กรณของซานตกาผบ เคยยนขออนญาตเปดรานจากเจาหนาทตำารวจมาแลวเมอวนท 26 ธนวาคม 2547 แตเจาหนาทตำารวจไมอนญาต ตอมาในป 2547 ทางเจาของสถานบรการจงยนศาลปกครองเพอขอคมครองชวคราว ทำาใหผบดงกลาวเปดบรการไดตามปกตนน ซงเปนคำาพพากษาของศาลปกครองกลางในประเดนตำารวจใชดลพนจโดยไมชอบดวยกฎหมายเมอเจาหนาทตำารวจละเลยลาชาไมออกใบอนญาตจดตงสถานบรการตามคำาขอ สวนความถกหรอผดตามแบบของอาคารซานตกาผบเปนเรองของตำารวจและเจาหนาทโยธาทจะตองวนจฉยเองตามอำานาจหนาทไมไดเกยวกบศาลปกครองแตประการใดทำาใหวเคราะหไดวาอำานาจของเจาพนกงานทองถนและเจาหนาทตำารวจจงตองเขมงวดและรอบครอบเปนอยางยงใน

97

การออกใบอนญาตในสวนทตนเองรบผด แตตอมาศาลปกครองสงไมเหนดวย จงไดยกเลกเพกถอนคำาสงคมครองชวคราวของศาลปกครองกลางเมอวนท 14 ตลาคม 2547

กรณของซานตกาผบหากสถานประกอบการคอยตรวจสอบและซกซอมอยางเปนระบบและตามรอบเวลาตามพรบ.ควบคมอาคารพ.ศ.2522 แลว มาตรการเหลานลวนมการเชอมโยงถงการออกใบอนญาตประกอบการทถกกฎหมาย หรอมระเบยบทตองปฏบตตามแตไดมการละเวนหรอไม หนวยงานทงภาครฐและเอกชนทมหนาทรบผดชอบ มการตรวจตราอยางสมำาเสมอและตอเนองใหเปนไปตามระเบยบปฏบตหรอไม หนวยงานใดคอผทตองรบผดหลกและตองประสานงานกบหนวยงานในพนทเขต และเจาของผบตองเขมงวดในการตรวจสอบและทำาหนาทในสวนทตนเองรบผดชอบ ถาเจาหนาทไมมการละเวนในการปฏบตหนาท ผบกไมสามารถเปดไดและในสวนของการประกนอคคภยและประกนอบตเหตนนซานตกาผบขาดการตอการประกนภย หนวยงานทมหนาทมาตรวจตราตามตารางการตรวจทตองผานการตรวจทกๆ เดอนหรอตามทกำาหนดหรอไมจงตองเปนขอสงเกตแกหนวยงานทเกยวของทงหมด แตปญหาทพบในปจจบนกทม.ขาดบคลากรทจะเขาไปตรวจสอบอยางตอเนองทำาใหการตรวจสอบทำาไดไมทวถง ประกอบกบทางเจาของอาคารขาดการตรวจสอบระบบความปลอดภยอยางตอเนอง

กรงเทพมหานครซงเปนหนวยงานการปกครองสวนทองถน มการแบงงานอยางชดเจน คอ สำานกการโยธา ซงดแลโครงสราง แบบ การกอสรางอาคารทกำากบอยแลว สำานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยดเรอง ดบเพลงและความปลอดภย ทางหนไฟ เรองระบบดบไฟอตโนมต ฯลฯ มอำานาจหนาทในการตรวจสอบอาคารและการออกใบอนญาตกอสรางอาคารและใชอาคาร สวนสำานกงานตำารวจแหงชาตกมอำานาจในการออกใบอนญาตประกอบกจการทงสอง

98

หนวยงานเหลานทำางานอสระและแยกกนใหใบอนญาต ถาผประกอบการไดรบใบอนญาตจากฝายใดฝายหนง แตไดไมครบกเปดกจการไมได เปนทนาสงเกตวาการออกใบอนญาตประกอบกจการของกทม. ยงไมไดแยกอำานาจออกจากสำานกงานตำารวจแหงชาต ซงเปนปญหาทเกดขนในขณะน จงเปนจดออนในขอกฎหมายในการทำางานทเปนเอกภาพ ดงนนการรออำานาจของตำารวจในเรองการออกใบอนญาตการประกอบการสถานทสาธารณะเปนสงทตองพจารณาอยางยงในปจจบน

มาตรการแนวทางในการปองกนและเตรยมความพรอมในกรณเหตการณเพลงไหมในอาคารและสถานประกอบการ

กรณของซานตกาผบทำาใหวเคราะหไดวาถาหากไดดำาเนนการปองกนและเตรยมความพรอมตาม 5 ประการนแลวเหตการณเชนวานคงไมเกดขน คอ

1. จดสรางอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร (โครงสรางอาคาร)ตามพ.ร.บ.ควบคมอาคารพ.ศ.2522 และกฎหมายทเกยวของ

กฎหมายทใชนเพอควบคมการกอสรางอาคารใหมความมนคงแขงแรง มระบบความปลอดภยสำาหรบผใชอาคาร เชน ระบบปองกนอคคภย ระบบการระบายอากาศ ฯลฯ มความเปนระเบยบเรยบรอย สวยงามและมการจดการดานการรกษาคณภาพสงแวดลอม ตามกฎหมายไดแยกหมวดหมไวโดยชดเจนประเดนทนาใหความสำาคญกบกฎหมายฉบบนคอ คณะกรรมการควบคมอาคาร อำานาจและหนาทเจาพนกงานทองถน ขนตอนการกอสราง ดดแปลง รอถอน เคลอนยาย และใชหรอเปลยนการใชอาคาร และการทำาหนาทของนายชาง นายตรวจและผตรวจสอบ

เรมตนตงแตผทขออนญาตกอสรางอาคารไมวาจะเปนเจาของเองหรอผทเปนตวแทนจะตองมายนเรองเพอขออนญาต

99

กอสรางอาคารทสำานกงานเขตในกรณของกรงเทพมหานคร ซงซานตกาผบจากขอมลการอนญาตกอสรางอาคารกไมถกตองไปตามกฎหมายปญหานคงตองพจารณาไปทผมหนาทรบผดชอบของเขตกทม.คอฝายโยธา สำานกงานเขตวาไดมการตรวจสอบวาการกอสรางเขาเงอนไขในเรองทำาเลสถานทตงอาคารดงกลาวหรอไมขอมลทไดจากตำารวจในพนทนน ซานตกาผบไมอยในโซนพนททกำาหนดใหเปนสถานบรการ ดงนนการกอสรางอาคารเชนวานกไมนาทจะดำาเนนไดตามขอเทจจรงทเกดขน แตเมอการกอสรางไดดำาเนนการไปแลวจนถงขนตอนทเจาของสถานประกอบการมายนขอใบอนญาตประกอบกจการแตเจาหนาทตำารวจไดปฏเสธการออกใบอนญาตใหจงทำาใหตองยนเรองตอศาลปกครองเพอหาทางออกในปญหาน ทำาใหวเคราะหถงการปฏบตหนาทของเจาหนาททองถน ตำารวจนนนาจะขาดการประสานงานกนหรอมผลประโยชนทบซอนหรอระบบอปถมภในระบบราชการกตาม จงเปนขอสนนษฐานททำาใหเกดเหตการณเพลงไหมและความเสยหายในเวลาตอมา ดงนนถาสาเหตเกดจากทเจาหนาททองถนและตำารวจ กคงตองเขาไปตรวจสอบวาการทำางานของเจาหนาทนนเปนไปตามหลกเกณฑขอกำาหนดของกฎหมายหรอไมแตกเปนเรองทยงยากพอสมควรเพราะอำานาจในการออกใบอนญาตตางๆนนอยในดลยพนจของเจาหนาทวาเหนสมควรหรอไม เพราะจากกฎกระทรวงทกำาหนดตามพรบ.ควบคมอาคารนนไดกำาหนดลงลกในรายละเอยดของขอกำาหนดในการกอสรางอาคารในเรองของลกษณะอาคาร สวนตางๆของอาคาร พนทภายในอาคาร บนไดอาคารและหนไฟ แนวอาคารและระยะอาคารในพนทภายนอกเปนตน ถาหากเกดจากการขาดการประสานงานระหวางหนวยงานกคงตองใหผบรหารระดบสงเขามาแกปญหาในเรองน เปนตน

กรณของซานตกาผบเมอพจารณาถงความเกยวของของกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารกบกฎหมายวาดวยการปองกน

100

และบรรเทาสาธารณภย บทบญญตทเกยวของพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 มาตรา 8 เพอประโยชนแหงความมนคงแขงแรง ความปลอดภย การปองกนอคคภย การสาธารณสข การรกษาคณภาพสงแวดลอม การผงเมอง การสถาปตยกรรม และการอำานวยความสะดวกแกการจราจร ตลอดจนการอนทจำาเปนเพอปฏบตตามพระราชบญญตน ใหรฐมนตรโดยคำาแนะนำาของคณะกรรมการควบคมอาคาร มอำานาจออกกฎกระทรวงกำาหนด

ลกษณะความเกยวของในมาตรานไดกำาหนดใหมการออกกฎกระทรวงเรองความปลอดภยของอาคารทเกยวของกบอคคภยโดยกำาหนดแบบระบบปองกนตาง ๆกฎกระทรวงฉบบท 39 (พ.ศ. 2537) วาดวยการกำาหนดแบบ และวธการเกยวกบการตดตงระบบการปองกนอคคภย แบบและจำานวนหองนำาและหองสวม ระบบการจดแสงสวางและการระบายอากาศ และระบบจายพลงงานไฟฟาสำารองสำาหรบกรณฉกเฉน (ดมาตรา 5 (3) และมาตรา 8(4) (5) และ (6))

ลกษณะความเกยวของเรองรายละเอยดในตวอาคารเรองวสดทใชในการกอสรางอาคาร สญญาณเตอนไฟไหมอตโนมต รวมถงการตดตงอปกรณดบเพลงกฎกระทรวง ฉบบท 47 (พ.ศ. 2540) วาดวยการยกเลกกฎกระทรวง ฉบบท 38 (พ.ศ. 2536)และการกำาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหเจาพนกงานทองถนมอำานาจสงใหเจาของหรอผครอบครองอาคารปรบปรง หรอแกไขระบบความปลอดภยเกยวกบอคคภยของอาคาร (ดมาตรา 5 (3)และมาตรา 46 วรรคหนง) หากเจาพนกงานทองถนและฝายโยธาสำานกงานเขตไดมการตรวจสอบอยางเขมงวดและอยางจรงจงตามกฎกระทรวงขางตนแลว และเมอมระบบโครงสรางความปลอดภยทเปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดแลวจะชวยลดปญหาเมอเกดเหตเพลงไหมในสถาน

101

บรการหรออาคารตางๆไดไมนอยเลยทเดยว ถงแมวาทางกทม.จะมบคลากรทดแลรบผดชอบในสวนงานนนอยกตาม

2. จดใหมการฝกอบรมการปองกน และระงบอคคภยในรปแบบของหลกสตรการดบเพลง สำาหรบสวนราชการโดยเฉพาะสำานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยของกรงเทพมหานครนนมบคลากรทจะใหความรแกหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชนอยแลว อยเพยงแตหนวยงานแตละแหงจะใหความสำาคญในเรองนหรอไม เชนกรณของสถานประกอบการในกทม.กคงตองขอความชวยเหลอจากสำานกงานเขตมาเพอใหความรแกพนกงานของตนเองวาจะตองปฏบตตวอยางไรเมอมเหตเพลงไหมเกดขนภายในอาคารเปนตน

3. จดหาและพฒนาอปกรณปองกนและระงบอคคภยประจำาอาคารและพฒนาอปกรณใหเหมาะสมกบพนทอาคารตลอดจนมการตรวจสอบใหตามกำาหนด ใหใชงานไดตลอดเวลา ในสวนนถงแมวาจะมการกำาหนดตองทำาตามพรบ.ควบคมอาคารแลวกตาม การตรวจสอบของทางเจาหนาทของกทม.และแมแตเจาของอาคารเองกตาม คงตองชวยกนสอดสองดแลเพราะเมอเกดเหตการณเพลงไหมขน หากมความพรอมในเรองอปกรณปองกนและการใชแลวจะชวยไดอยางมากเลยทเดยว

4. จดทำาแผนปองกนและระงบอคคภย โดยกำาหนดใหผรบผดชอบทกพนทอยางชดเจน ทงกำาหนดกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและหลงเกดเหต เปนสงทตองกำาหนดและนำามาปฏบตอยางตอเนอง หากมแผนและการจดการทดแลว เมอเกดเหตการณเพลงไหม ทกคนภายในอาคารจะรวาตนเองจะทำาหนาทอะไรบาง และชวยเหลอในเรองไดเมอเกดเหตการณขนมา ดงนนหากมการกำาหนดแผนทจะดำาเนนการกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและหลงเกดเหตแลวนำามาปฏบตอยางจรงจงจะเปนสงทดอยางยง

102

5. จดทำาการฝกซอมดบเพลงและหนไฟอยางนอยปละ 1 ครงภายในอาคารและสถานประกอบการ ในสวนนเปนเรองทสำาคญอยางมากเชนกน หากมแผนแลวไมนำามาปฏบตเมอเกดเหตการณขนกจะเกดความชลมน จะสงผลตอความเสยหายในชวตและทรพยสนมากยงขน การฝกซอมดบเพลงและหนไฟเปนสงทควรดำาเนนการถงแมวาจะไมมการบงคบในกฎหมายวาจะตองดำาเนนการแตเพอความปลอดภยแลวควรตองฝกซอมอยางตอเนองและจรงจง อยาเหนวาไมใชเรองสำาคญและสรางจตสำานกในเรอง ความปลอดภย ดาน“ ”อคคภย ความปลอดภยดานอคคภยจะเกดขนได กตอเมอทกฝายตองตระหนก ใหความสำาคญและปฏบตตามกฎหมายทเกยวของฯ โดยเครงครด

2.กรณเสอปาพลาซา สาเหตทเกดขนกรณเพลงไหมและใบอนญาตสถาน

ประกอบการและขอมลทสำาคญในเหตการณเพลงไหม6

กรณของเสอปาพลาซานนเปนอาคาร สง 7 ชน ชนท 1-3 เปดเปนรานจำาหนายอปกรณเสรมและหนากากโทรศพทมอถอ ชน 4 เปนรานนวดแผนโบราณ ชน 5-6 เปดเปนเกสตเฮาส สวนชน 7 เปดเปนเซาวนนา จากขอมลเปนการเกดอคคภยจากไฟฟาลดวงจร เกด เสยงระเบดดงขนทแผงขายโทรศพทบรเวณชน 1 โซนกลางจนเกด

6 http://www.bkklist.com/forum/?cid=11&qid=3093,สนบสนนเนอหาโดย นสพ.ไทยรฐ ฉบบวนจนทรท 5 มกราคม 2552

103

ประกายไฟตดลกลามขนอยางรวดเรว เหตการณของสถานประกอบการดงกลาวแตกตางกบซานตกาผบ คอเกดจากไฟฟาลดวงจรภายในอาคารแลวเปนเหตใหเกดอคคภยในเวลาตอมา จากสภาพของอาคารดงกลาวเปนอาคารพาณชยประกอบกจการหลายอยาง เชน การขายปลกสนคาทวไปอน ๆ และเปดเปนรานใหบรการจำาหนายอปกรณโทรศพทมอถอ นวดแผนโบราณ และเกตสเฮาส ภายในตกเดยวกน ปญหาทพบคอ ระบบความปลอดภยภายในอาคารนนยงตองปรบปรงและตรวจสอบโดยผทมสวนเกยวของอยางตอเนอง

ทมา http://pimthai.co.th/html/modules/hotnews/images/picture/1231212138.jpg

104

ทมาภาพจาก http : //news.sanook.com/story-picture/show/news/ซงเบองตนคาดวาอาคารดงกลาวไมมสปรงเกอรนำา เพราะเปนอาคาร เกาทำาใหเพลงไหมลกลามรวดเรว ขณะททางดานเจาหนาทกำาลงเรงหาทางใหความชวยเหลอโดยนำารถกระเชามาเพอรบออกจากอาคารดงกลาว อยางไรกตาม ทเกดเหตเปนสถานทคบแคบ รถกระเชาไมสามารถยกตวขนถงชนทมผตดคางซงเปนชนท 8-9 ได นอกจากน กลมควนทเกดขนเปนควนทเกดจากการลกไหมหนากากโทรศพทมอถอทเปนพลาสตก ซงถอเปนอปสรรคตอการใหความชวยเหลอ และเจาหนาทกำาลงเรงเคลอนยายยานพาหนะทจอดกดขวางเพอนำารถกระเชาเขาใกลทเกดเหตให

105

เนองจากพบวาอาคารมการตอเตมผดไปจากใบขออนญาตซงประกอบธรกจแบบพลาซา แตปรากฏวามทพกอาศยลกษณะเกสตเฮาส และเซานารวมอยดวย ตงสาเหตไว 3 ประเดน คอ 1.วางเพลง 2.ความประมาท และ 3.อบตเหต เหตเพลงไหมอาคารเสอปาพลาซาทำาใหมผเสยชวต 1 คน และบาดเจบ 46 คน

สมาคมผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคาร (ตปอ.) โดย ผศ.ชลชย ธรรมววฒนกร นายกสมาคมฯ มความคดเหนเรองความปลอดภยในอาคารตอเหตเพลงไหมอาคารทเกดขน อาคารดงกลาวจดเปนอาคารชมนมคนและอาคารสถานบรการตามกฎหมายควบคมอาคาร ซงกฎหมายกำาหนดใหเจาของอาคารจะตองจดใหมการตรวจสอบอาคารเปนประจำาทกป จากเหตเพลงไหมสถานบนเทงซานตกาและอาคารเสอปาพลาซาไดนำามาซงความสญเสยในชวตและทรพยสนดงทเปนขาวนน ไมพบวาอาคารดงกลาวไดรบการตรวจสอบอาคารประจำาป โดยผตรวจสอบอาคารตามทกฎหมายกำาหนดไว ซงหากไดมการตรวจสอบเปนประจำาทกปแลวคาดวาจะสามารถปองกนหรอลดความสญเสยทเกดขนได ทงนจากขอมลทสมาคมผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคารมอยพบวา ยงมอาคารชมนมคนและสถานบรการในลกษณะเดยวกนอกเปนจำานวนมาก ทยงไมไดจดใหมการตรวจสอบอาคารตามกฎหมาย จงขอเรยกรองใหผเกยวของในระดบตางๆ ดำาเนนการดงน

1. เจาของอาคาร ควรตระหนกถงความรบผดชอบตอสงคมในเรองความปลอดภยตอสาธารณชน ทเขามาใชอาคาร ไมวาจะเปนการตดตงระบบและอปกรณเพอความปลอดภยตามมาตรฐาน การดแล บำารงรกษาระบบและอปกรณทมอยใหพรอมและสามารถใชงานไดโดยสมบรณ ตลอดเวลา ตลอดจนควรจดใหมการตรวจสอบอาคารเปนประจำาทกปตามทกฎหมายกำาหนด

106

2. ภาครฐ ควรกวดขนและเขมงวดเรองการตรวจสอบสภาพอาคารตามกฎหมาย รวมไปถงการใหความรทถกตองในเรองกฎหมายการตรวจสภาพอาคารทบงคบ ใชอยกบเจาหนาทผทตองนำากฎหมายไปใชงาน

3. ผตรวจสอบอาคาร ใหปฏบตตามมาตรฐานการตรวจสอบอาคารทกำาหนดไว ทงนสมาคมผตรวจสอบและบรหารความปลอดภยอาคาร ถอวาเปนสมาคมวชาชพหลกของผตรวจสอบอาคาร ทมหนาททงผลตผตรวจสอบอาคารโดยการจดอบรมแกวศวกรและสถาปนกทตองการสอบเพอเปนผตรวจสอบอาคาร และเกยวของกบเรองความปลอดภยในอาคารโดยตรง พรอมทจะใหขอมลและความรทถกตองกบเจาของหรอผดแลอาคารทตองการคำาแนะนำาเรองความปลอดภยในอาคาร หรอตองการจดใหมการตรวจสอบอาคารตามกฎหมาย ซงสามารถตดตอไดโดยตรงกบสมาคมฯ

5.1.2 ผลการวเคราะหกรณเสอปาพลาซาการบรหารจดการในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบพระราช

บญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายอนๆทเกยวของจากบทบญญตกฎหมายดงกลาว ในประเดนการดำาเนนงานของกรงเทพมหานครและสำานกงานเขตในการบรหารจดการการบงคบใชกฎหมายและมาตรการแนวทางในการบรหารจดการภยพบตและเตรยมความพรอมสำาหรบเหตการณ

เมอพจารณาจากกฎหมาย 2 ฉบบทเกยวของคอ พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายอนๆ เปนกฎหมายทใหความสำาคญตงแตขนตอนการขออนญาตกอสรางอาคารตางๆ ไปจนถงการใชอาคารเพอประกอบกจการตามทขออนญาตไว โดยมขบวนการขนตอนตามทกฎหมายระบไวตามหมวดหมและลงไปถงมาตราตางๆวาผทมสวนเกยวของตงแตเจาหนาททองถน เจาหนาท

107

ตำารวจและผประกอบการ จะตองดำาเนนการปฏบตใหถกตองตามกฎหมายทระบไว กรณของเสอปาพลาซา ตามกฎกระทรวงฉบบท 55 (พ.ศ. 2543) ออกตามความในมาตรา 5 (3) และมาตรา 8 (1) (7) และ (8) แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 เปนอาคารพาณชยเพอใชประโยชนหลายประเภทในอาคารเดยวกน ตามขอ 1 “ อาคารพาณชย ” หมายความวา อาคารทใชเพอประโยชนในการพาณชยกรรม หรอบรการธรกจ หรออตสาหกรรมทใชเครองจกรทมกำาลงการผลตเทยบไดไมนอยกวา 5 แรงมา และใหหมายความรวมถงอาคารอนใดทกอสรางหางจากถนนหรอทางสาธารณะไมเกน 20 เมตร ซงอาจใชเปนอาคารเพอประโยชนในการพาณชยกรรมได ขอ 2 ลกษณะอาคารหองแถวหรอตกแถวแตละคหา ตองมความกวางโดยวดระยะตงฉากจากแนวศนยกลางของเสาดานหนงไปยงแนวศนยกลางของเสาอกดานหนงไมนอยกวา 4 เมตร มความลกของอาคาร โดยวดระยะตงฉากกบแนวผนงดานหนาชนลางไมนอยกวา 4 เมตร และไมเกน 24 เมตร มพนทชนลางแตละคหาไมนอยกวา 30 ตารางเมตร และตองมประตใหคนเขาออกไดทงดานหนาและดานหลงในกรณทความลกของอาคารเกน 16 เมตร ตองจดใหมทวางอนปราศจากสงปกคลมขนบรเวณหนงทระยะระหวาง 12 เมตรถง 16 เมตร โดยใหมเนอทไมนอยกวา 10 ใน 100 ของพนทชนลางของอาคารนนหองแถวหรอตกแถวทสรางอยรมถนนสาธารณะตองใหระดบพนชนลางของหองแถวหรอตกแถวมความสง 10 เซนตเมตรจากระดบทางเทาหนาอาคาร หรอมความสง 25 เซนตเมตรจากระดบกงกลางถนนสาธารณะหนาอาคาร แลวแตกรณ และขอ 4 .หองแถว ตกแถว หรอบานแถวจะสรางตอเนองกนไดไมเกนสบคหา และมความยาวของอาคารแถวหนง ๆ รวมกนไมเกน 40 เมตร โดยวดระหวางจดศนยกลางของเสาแรกถง

108

จดศนยกลางของเสาสดทาย ไมวาจะเปนเจาของเดยวกน และใชโครงสรางเดยวกนหรอแยกกนกตาม

จากขอมลกรณเสอปาพลาซาลกษณะเปนอาคารจากสภาพของอาคารดงกลาวเปนอาคารพาณชยประกอบกจการหลายอยาง เชน การขายปลกสนคาทวไปอนๆ และเปดเปนรานใหบรการจำาหนายอปกรณโทรศพทมอถอ นวดแผนโบราณ และเกตสเฮาส ภายในตกเดยวกน เมอวเคราะหตามขอกฎหมายแลวตามขอ 1 กอสรางหางจากถนนหรอทางสาธารณะไมเกน 20 เมตรแตเมอพจารณาดจากรปภาพแลวพบวาลกษณะอาคารจะอยตดซอยภายในซงเปนสถานทคบแคบนาจะไมเปนไปตามกฎหมายทกำาหนดไวเพราะเมอเวลาเกดเพลงไหมแลวรถดบเพลงเขาไปไดอยากลำาบาก

เมอพจารณาสวนตางของอาคาร ในสวนวสดของอาคารตามกฎกระทรวงฉบบนโดยมขอกำาหนดดงน

ขอ 14 สงทสรางขนสำาหรบตดหรอตงปายทตดตงบนพนดนโดยตรงใหทำาดวยวสดทนไฟทงหมด

ขอ 15 เสา คาน พน บนได และผนงของอาคารทสงตงแตสามชนขนไป โรงมหรสพหอประชมโรงงาน โรงแรม โรงพยาบาล หอสมด หางสรรพสนคา อาคารขนาดใหญ สถานบรการตามกฎหมายวาดวย สถานบรการ ทาอากาศยาน หรออโมงค ตองทำาดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟดวย

ขอ 16 ผนงของตกแถวหรอบานแถว ตองทำาดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟดวย แต ถากอดวยอฐธรรมดาหรอคอนกรตไมเสรมเหลก ผนงนตองหนาไมนอยกวา 8 เซนตเมตร

ขอ 17 หองแถว ตกแถว หรอบานแถวทสรางตดตอกน ใหมผนงกนไฟทกระยะไมเกนหาคหา ผนงกนไฟตองสรางตอเนองจากพนดนจนถงระดบดาดฟาทสรางดวยวสดถาวรทเปนวสด

109

ทนไฟ กรณทเปนหลงคาสรางดวยวสดไมทนไฟใหมผนงกนไฟสงเหนอหลงคาไมนอยกวา 30 เซนตเมตรตามความลาดของหลงคา

จากขอมลทพบวสดภายในอาคารทเปนเชอเพลง อาทเชนสนคาขายปลกทวไป อปกรณโทรศพทมอถอและเครองใชไฟฟา เนองจากชนท 1 เปดเปนแหลงขายอปกรณโทรศพทมอถอใหญทสดแหงหนงในเมองกรง ตนเพลงเกดขนทชนลาง ลกลามอยางรวดเรวไปทวบรเวณ ทำาใหวเคราะหไดวาจากวสดทใชกอสรางภายในอาคารนนคงเปนวสดททนไฟ แตขอสนนษฐานวาวสดอปกรณโทรศพทมอถอและเครองใชไฟฟาเปนเชอเพลงอยางดทไวไฟเมอเกดเหตเพลงไหมทำาใหการลกไหมจงเปนไปอยางรวดเรวซงวสดดงกลาวขางตนเปนเชอเพลงอยางดแตวสดทใชกอสรางคงเปนไปตามขอกำาหนดของกฎกระทรวงฯขางตน

เมอพจารณาสวนพนทภายในและภายนอกอาคารตามกฎกระทรวงฉบบนโดยมขอกำาหนดวา

ขอ 21 ชองทางเดนในอาคาร ตองมความกวางไมนอยกวาตามทกำาหนดไวดงตอไปน

อาคารอยอาศยรวม หอพกตามก.ม.วาดวยหอพก สำานกงาน อาคารสาธารณะ อาคารพาณชย โรงงานอาคารพเศษ ตองมความกวาง 1.50 เมตร

ขอ 24 บนไดของอาคารอยอาศยรวม หอพกตามกฎหมายวาดวยหอพก สำานกงานอาคารสาธารณะ อาคารพาณชย โรงงาน และอาคารพเศษ สำาหรบทใชกบชนทมพนทอาคารชนเหนอขนไปรวมกนไมเกน 300 ตารางเมตร ตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1.20 เมตร แตสำาหรบบนไดของอาคารดงกลาวทใชกบชนทมพนทอาคารชนเหนอขนไปรวมกนเกน 300 ตารางเมตร ตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1.50 เมตร ถาความกวางสทธของบนไดนอย

110

กวา 1.50 เมตร ตองมบนไดอยางนอยสองบนไดและแตละบนไดตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1.20 เมตร

ขอ 34 หองแถวหรอตกแถวซงดานหนาไมตดรมถนนสาธารณะ ตองมทวางดานหนาอาคารกวางไมนอยกวา 6 เมตร โดยไมใหมสวนใดของอาคารยนลำาเขาไปในพนทดงกลาว หองแถวหรอตกแถว ตองมทวางดานหลงอาคารกวางไมนอยกวา 3 เมตร เพอใชตดตอถงกน โดยไมใหมสวนใดของอาคารยนลำาเขาไปในพนทดงกลาว เวนแตการสรางบนไดหนไฟภายนอกอาคารทยนลำาไมเกน 1.40 เมตร ระหวางแถวดานขางของหองแถวหรอตกแถวทสรางถงสบคหา หรอมความยาวรวมกนถง 40 เมตร ตองมทวางระหวางแถวดานขางของหองแถวหรอตกแถวนนกวางไมนอยกวา 4 เมตร เปนชองตลอดความ ลกของหองแถวหรอตกแถวเพอเชอมกบทวางหลงอาคาร

จากขอมลทไดจากรปภาพนนทำาใหวเคราะหตามขอ 21 ไดวาถงแมชองทางเดนในอาคาร ตองมความกวางไมนอยกวา 1.50 เมตร และขอ 34 หองแถวหรอตกแถวซงดานหนาไมตดรมถนนสาธารณะ ตองมทวางดานหนาอาคารกวางไมนอยกวา 6 เมตร โดยไมใหมสวนใดของอาคารยนลำาเขาไปในพนทดงกลาว หองแถวหรอตกแถว ตองมทวางดานหลงอาคารกวางไมนอยกวา 3 เมตร นาจะไมเปนไปตามทกฎหมายกำาหนดกอาจเปนปจจยททำาใหการเกดเพลงไหมนนการใหความชวยเหลอเปนไปดวยความยากลำาบาก ซงผมหนาททรบผดชอบของทางกทม.คงตองเขาไปตรวจสอบตอไปวาอาคารนนกลาวผดกฎหมายหรอไมและจะหาทางแกไขอยางไรเมอไดกอสรางจนไดเปดใชมาหลายปแลว เมอพจารณาอำานาจหนาทของเจาของอาคารและเจาพนกงานทองถนตามพ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ศ.2522

ในมาตรา 32 ทว เจาของอาคารดงตอไปน

111

- อาคารสง อาคารขนาดใหญพเศษ - อาคารชมนมคน - อาคารตามทกำาหนดในกฎกระทรวง ตองจดใหมผตรวจสอบดานวศวกรรมหรอผตรวจสอบ

ดานสถาปตยกรรม แลวแตกรณ ทำาการตรวจสอบสภาพอาคาร โครงสราง ของตวอาคาร อปกรณตางๆ เกยวกบระบบไฟฟา และการจดแสงสวาง ระบบการเตอน การปองกนและการระงบอคคภย การปองกนอนตรายเมอมเหตชลมนวนวาย ระบบระบายอากาศ ระบบระบายนำา ระบบบำาบดนำาเสย ระบบเครองกล หรอระบบอนๆ ของอาคารทจำาเปนตอการปองกนภยนตรายตางๆ ทมผลตอสขภาพ ชวต รางกาย หรอทรพยสน แลวรายงานผลการตรวจสอบตอเจาพนกงานทองถน ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวง

กฎกระทรวง ฉบบท 47 (พ.ศ. 2540) สำาหรบอาคารเกาทเปนอาคารสงและอาคารสาธารณะ อาคารสง 4 ชนขนไป ตอง - ตดตงบนไดหนไฟทมใชบนไดแนวดง เพมจากบนไดหลก- จดแบบแปลนแผนผงของอาคารแตละชน ตดไวใน

ตำาแหนงทมองเหนไดชดเจนทบรเวณหองโถงหรอหนาลฟตทกชน และบรเวณชนลางตองมแบบแปลนของทกชนเกบไว - ตดตงเครองดบเพลงแบบมอถอ - ตดตงระบบสญญาณเตอนเพลงไหมทกชน - ตดตงระบบไฟฟาสองสวางสำารอง - ตดตงระบบปองกนอนตรายจากฟาผา

จากขอมลของอาคารเสอปาพลาซาเปนอาคารพาณชยทสงกวา 4 ชนขนไปและเปนอาคารเกา มการประกอบเปนรานนวดแผนโบราณ เพราะเปนอาคารเกาทำาใหเพลงไหมลกลามรวดเรว อาคารดง

112

กลาวไมมสปรงเกอรนำา ชน 5-6 เปดเปนเกสตเฮาส สวนชน 7 เปดเปนเซาวนนา พบวาอาคารดงกลาวไมมสปรงเกอรนำา และ เปนอาคาร เกาทำาใหเพลงไหมลกลามรวดเรว

จากเหตการณของเสอปาพลาซาทำาใหวเคราะหไดวาในภาพรวมของระบบความปลอดภยภายในอาคารไมพรอมใชงานเชน ระบบแจงเหตเพลงไหมและระบบดบเพลงอตโนมตเปนตน อาจจะเปนไปไดวาเจาของอาคารขาดการตรวจสอบภายในอาคาร และประสานงานกบผทมหนาตรวจสอบมาทำาการสอบสภาพอาคารหรอระบบอนๆของอาคารทจำาเปนตอการปองกนภยนตรายตางๆทมผลตอสขภาพ ชวต รางกายหรอทรพยสน ดงนนเมอขาดการตรวจสอบอยางเปนระบบและอยางตอเนองเมอเกดเหตเพลงไหมทำาใหเสยหายตอชวตและทรพยสนเปนอยางมาก

มาตรการแนวทางในการปองกนและเตรยมความพรอมในกรณเหตการณเพลงไหมในอาคารและสถานประกอบการ

กรณของเสอปาพลาซา กคงไมแตกตางจากกรณของซานตกาผบ ทำาใหวเคราะหไดวาถาหากไดดำาเนนการปองกนและเตรยมความพรอมตาม 5 ประการนแลวเหตการณเชนวานคงไมเกดขน คอ

1. จดสรางอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร (โครงสรางอาคาร)ตามพ.ร.บ.ควบคมอาคารพ.ศ.2522 และกฎหมายทเกยวของ

กฎหมายทใชนเพอควบคมการกอสรางอาคารใหมความมนคงแขงแรง มระบบความปลอดภยสำาหรบผใชอาคาร เชน ระบบปองกนอคคภย ระบบการระบายอากาศ ฯลฯ มความเปนระเบยบเรยบรอย สวยงามและมการจดการดานการรกษาคณภาพสงแวดลอม ตามกฎหมายไดแยกหมวดหมไวโดยจดเจนประเดนทนาใหความสำาคญกบกฎหมายฉบบนคอ คณะกรรมการควบคมอาคาร อำานาจและหนาทเจาพนกงานทองถน ขนตอนการกอสราง

113

ดดแปลง รอถอน เคลอนยาย และใชหรอเปลยนการใชอาคาร และการทำาหนาทของนายชาง นายตรวจและผตรวจสอบ

เรมตนตงแตผทขออนญาตกอสรางอาคารไมวาจะเปนเจาของเองหรอผทเปนตวแทนจะตองมายนเรองเพอขออนญาตกอสรางอาคารทสำานกงานเขตในกรณของกรงเทพมหานคร กรณเสอปาพลาซา จากขอมลเปนอาคารทกอสรางมานานแลวอยทการตรวจสอบการใชอาคารของทางเจาหนาททรบผดชอบวาไดกำาหนดการตรวจสอบอยางตอเนองและเขมงวดหรอไม ปญหานคงตองพจารณาไปทผมหนาทรบผดชอบของเขตกทม.คอฝายโยธา สำานกงานเขตวาไดมการตรวจสอบเงอนไขในเรองการใชอาคารดงกลาวหรอไมซงขอมลทไดนนขาดการสอบสอบและระบบความปลอดภยไมไดมาตรฐานตามเกณฑทกฎหมายกำาหนด ทำาใหวเคราะหถงการปฏบตหนาทของเจาหนาททองถน ตำารวจนนนาจะขาดการประสานงานกนหรอมผลประโยชนทบซอนหรอระบบอปถมภในระบบราชการกตาม ซงเปนขอสนนษฐานททำาใหเกดเหตการณเพลงไหมและความเสยหายในเวลาตอมา ดงนนถาสาเหตเกดจากทเจาหนาททองถนและตำารวจ กคงตองเขาไปตรวจสอบวาการทำางานของเจาหนาทนนเปนไปตามหลกเกณฑขอกำาหนดของกฎหมายหรอไม เพราะจากกฎกระทรวงทกำาหนดตามพรบ.ควบคมอาคารนนไดกำาหนดลงลกในรายละเอยดของขอกำาหนดในเรองของลกษณะอาคาร สวนตางๆของอาคาร พนทภายในอาคาร บนไดอาคารและทางหนไฟ แนวอาคารและระยะอาคารในพนทภายนอกเปนตน

กรณของเสอปาพลาซากคงไมแตกตางกบซานตกาผบเมอพจารณาถงความเกยวของของกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารกบกฎหมายวาดวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย บทบญญตทเกยวของพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 มาตรา 8 เพอประโยชนแหงความมนคงแขงแรง ความปลอดภย การ

114

ปองกนอคคภย การสาธารณสข การรกษาคณภาพสงแวดลอม การผงเมอง การสถาปตยกรรม และการอำานวยความสะดวกแกการจราจร ตลอดจนการอนทจำาเปนเพอปฏบตตามพระราชบญญตน ใหรฐมนตรโดยคำาแนะนำาของคณะกรรมการควบคมอาคาร มอำานาจออกกฎกระทรวงกำาหนด

ลกษณะความเกยวของในมาตรานไดกำาหนดใหมการออกกฎกระทรวงเรองความปลอดภยของอาคารทเกยวของกบอคคภยโดยกำาหนดแบบระบบปองกนตาง ๆกฎกระทรวงฉบบท 39 (พ.ศ. 2537) วาดวยการกำาหนดแบบ และวธการเกยวกบการตดตงระบบการปองกนอคคภย แบบและจำานวนหองนำาและหองสวม ระบบการจดแสงสวางและการระบายอากาศ และระบบจายพลงงานไฟฟาสำารองสำาหรบกรณฉกเฉน (ดมาตรา 5 (3) และมาตรา 8(4) (5) และ (6))

ลกษณะความเกยวของเรองรายละเอยดในตวอาคารเรองวสดทใชในการกอสรางอาคาร สญญาณเตอนไฟไหมอตโนมต รวมถงการตดตงอปกรณดบเพลงกฎกระทรวง ฉบบท 47 (พ.ศ. 2540) วาดวยการยกเลกกฎกระทรวง ฉบบท 38 (พ.ศ. 2536)และการกำาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหเจาพนกงานทองถนมอำานาจสงใหเจาของหรอผครอบครองอาคารปรบปรง หรอแกไขระบบความปลอดภยเกยวกบอคคภยของอาคาร (ดมาตรา 5 (3)และมาตรา 46 วรรคหนง) หากเจาพนกงานทองถนและฝายโยธาสำานกงานเขตไดมการตรวจสอบอยางเขมงวดและอยางจรงจงตามกฎกระทรวงขางตนแลว และเมอมระบบโครงสรางความปลอดภยทเปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดแลวจะชวยลดปญหาเมอเกดเหตเพลงไหมในสถานประกอบการหรออาคารตางๆไดไมนอยเลยทเดยว ถงแมวาทางกทม.จะมบคลากรทดแลรบผดชอบในสวนงานนนอยกตาม

115

2. จดใหมการฝกอบรมการปองกน และระงบอคคภยในรปแบบของหลกสตรการดบเพลง สำาหรบสวนราชการโดยเฉพาะสำานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยของกรงเทพมหานครนนมบคลากรทจะใหความรแกหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชนอยแลว อยเพยงแตหนวยงานแตละแหงจะใหความสำาคญในเรองนหรอไม เชนกรณของสถานประกอบการในกทม.กคงตองขอความชวยเหลอจากสำานกงานเขตมาเพอใหความรแกพนกงานของตนเองวาจะตองปฏบตตวอยางไรเมอมเหตเพลงไหมเกดขนภายในอาคารเปนตน

3. จดหาและพฒนาอปกรณปองกนและระงบอคคภยประจำาอาคารและพฒนาอปกรณใหเหมาะสมกบพนทอาคารตลอดจนมการตรวจสอบใหตามกำาหนด ใหใชงานไดตลอดเวลา ในสวนนถงแมวาจะมการกำาหนดตองทำาตามพรบ.ควบคมอาคารแลวกตาม การตรวจสอบของทางเจาหนาทของกทม.และแมแตเจาของอาคารเองกตาม คงตองชวยกนสอดสองดแลเพราะเมอเกดเหตการณเพลงไหมขน หากมความพรอมในเรองอปกรณปองกนและการใชแลวจะชวยไดอยางมากเลยทเดยว

4. จดทำาแผนปองกนและระงบอคคภย โดยกำาหนดใหผรบผดชอบทกพนทอยางชดเจน ทงกำาหนดกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและหลงเกดเหต เปนสงทตองกำาหนดและนำามาปฏบตอยางตอเนอง หากมแผนและการจดการทดแลว เมอเกดเหตการณเพลงไหม ทกคนภายในอาคารจะรวาตนเองจะทำาหนาทอะไรบาง และชวยเหลอในเรองไดเมอเกดเหตการณขนมา ดงนนหากมการกำาหนดแผนทจะดำาเนนการกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและหลงเกดเหตแลวนำามาปฏบตอยางจรงจงจะเปนสงทดอยางยง

5. จดทำาการฝกซอมดบเพลงและหนไฟอยางนอยปละ 1 ครงภายในอาคารและสถานประกอบการ ในสวนนเปนเรองทสำาคญอยางมากเชนกน หากมแผนแลวไมนำามาปฏบตเมอเกดเหตการณขน

116

กจะเกดความชลมน จะสงผลตอความเสยหายในชวตและทรพยสนมากยงขน การฝกซอมดบเพลงและหนไฟเปนสงทควรดำาเนนการถงแมวาจะไมมการบงคบในกฎหมายวาจะตองดำาเนนการแตเพอความปลอดภยแลวควรตองฝกซอมอยางตอเนองและจรงจง อยาเหนวาไมใชเรองสำาคญและสรางจตสำานกในเรอง ความปลอดภย ดาน“ ”อคคภย ความปลอดภยดานอคคภยจะเกดขนได กตอเมอทกฝายตองตระหนก ใหความสำาคญและปฏบตตามกฎหมายทเกยวของฯ โดยเครงครด

5.2 ผลวเคราะหจากบทสมภาษณ7

ผลวเคราะหจากบทสมภาษณผบรหาร ระดบปฏบตการของกรงเทพมหานคร และผประกอบการเกยวกบมาตรการปองกนและการเตรยมพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการของกรงเทพมหานคร กรณศกษา : ซานตกาผบและเสอปาพลาซา

การบรหารจดการในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายอนๆทเกยวของจากบทบญญตกฎหมายดงกลาว ในประเดนการดำาเนนงานของกรงเทพมหานครและสำานกงานเขตในการบรหารจดการการบงคบใชกฎหมายและมาตรการแนวทางในการบรหารจดการภยพบตและเตรยมความพรอมสำาหรบเหตการณ มการดำาเนนการอยางเปนรปธรรมและปฏบตอยางไรบาง

เนองจากสถานบรการนนกรงเทพมหานครไมไดรบผดชอบโดยตรงในการขออนญาตเปดและปดสถานประกอบกจการซงอยในความรบผดชอบของสำานกงานตำารวจแหงชาต ในสวนของพระราชบญญตควบคมอาคารนน ถาเปนการกอสรางอาคารใหมจะตองไดรบอนญาตตามพระราชบญญตอาคาร เมอพจารณาแลวจะพบวาสวน

7 ดรายละเอยดบทสมภาษณในภาคผนวก ข.

117

ราชการในทนคอกรงเทพมหานครเปนผรบผดชอบหลกในการบงคบใชพรบ.ควบคมอาคารในฐานะเจาพนกงานทองถนจงมความสำาคญตอการเรมตนตงแตขนตอนแรกในการกอสรางไปจนถงการขอใชอาคารเพอประโยชนตามความตองการของเจาของอาคาร ซงกฎหมายตามพรบ.ฉบบนไดเขยนไวครอบคลมและปองกนการเกดเหตเพลงไหมไวอยแลวเพยงแตผทใชกฎหมายมความเขมงวดและอยางรอบครอบกจะชวยลดภยพบตทจะเกดขนไดในอนาคต ปญหาทพบคอ 1.เจาหนาทรบผดชอบของกรงเทพมหานครไมคอยไดไปตรวจอาคารขนาดเลก และไมไดตรวจอยางจรงจง แตจะไปตรวจในอาคารขนาดใหญ เนองจากฝายโยธาในสำานกงานเขต มบคลากรนอย จงทำาใหการทำางานไมทวถง ดงนนการบงคบใชกฎหมายทงสองฉบบนจงมความแตกตางในสวนกทม.และสำานกงานตำารวจแหงชาตเปนผรบผดชอบบงคบใชกฎหมายน จากการปฏบตหนาทนนไมไดขนตรงตอกนจงขาดความเปนเอกภาพในการทำางาน

เนองจากมระบบอปถมภเขามาเกยวของและผมอทธพลเขามาเกยวของในวงราชการ ทางการเมอง ซงมการขอความชวยเหลอและการวงเตนโดยวธการทหลากหลายทำาใหเจาหนาททเกยวของตองทำางานดวยความลำาบากใจเพราะมผลกระทบตอหนาทและความกาวหนาในตำาแหนงจงมสวนใหการบงคบใชกฎหมายมขอออนดอยลงไปจากผปฏบตงาน

หลงจากหนวยงานทเกยวของออกใบอนญาตใหไปแลว สถานบรการมการปฏบตตามขอบงคบในใบอนญาตโดยมระบบตดตามและประเมนผลอยางไร และทสำาคญหนวยงานทรบผดชอบมการตรวจสอบขนตอนการดำาเนนงาน การสมตรวจในสวนขอกฎหมายทมจดออนซงทำาใหเกดมาตรการปองกนและการเตรยมพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการอยางไรบางและทานมความคดเหนในเรองนอยางไร

118

ในระดบเขตของกรงเทพมหานครนน ดานอาคารโดยฝายโยธาจะเปนผตรวจสอบอาคารตางๆทไดกอสรางไปแลว ซงการตรวจสอบกคงตองใชบคลากรและระยะเวลาในการทำางานการตรวจสอบอาคารมนอยมากจะตรวจเมอมปญหา และไมมการตรวจสอบอยางจรงจง ถงแมวาจะมพระราชบญญตใหมกตาม การตรวจกยงไมจรงจง เนองจากระบบยงไมเขาทเขาทาง ประกอบกบภารกจงานททำาอยในแตละสำานกงานเขตกมมากอยางตอเนอง

กรงเทพมหานครจะเนนการตดตามและตรวจสอบอาคารสาธารณภย อาคารสงและอาคารขนาดใหญเปนหลก ระบบปองกนอคคภยของกทม.ปจจบนนนการใชรถดบเพลงเพอฉดนำาในอาคารสง กทม.ยงไมมศกยภาพทจะทำาได จะตองใชระบบของเอกชนทมอยแลวในอาคารโดยมการซอมในการปองกนภยกบสำานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยปละ 1 ครงสวนอาคารขนาดกลางและเลกจะเนนดานการประชาสมพนธโดยไมมการซอมเทาไหร ดงนนคงตองมการประชาสมพนธในเรองนอยางตอเนอง แตเมอหลงจากเกดเหตการณเพลงไหมทซานตกาผบแลว การตรวจสอบของสำานกงานเขตในกทม.ดจะเขมงวดขน ทำาใหพจารณาไดวาการตรวจสอบยงทำาอยางไมตอเนองซงจะตองไดรบคำาสงจากสวนกลางกอนแลวถงจะปฏบตเพราะโดยโครงสรางของสำานกงานเขตในกทม.ยงตองขนอยกบผวากรงเทพมหานคร

สวนกฎหมายทมอยในปจจบน ถามการบงคบใชและปฏบตกนอยางจรงจงแลวจะชวยไดอยางมาก เพราะเทาทเปนอยการบงคบใชกฎหมายยงไมไดผลเทาทควร สวนกฎหมายในขอใดทลาหลงกควรจะปรบปรงใหมเหมาะสมกบสภาพการณในปจจบน

กรงเทพมหานครไดกำาหนดประเดนยทธศาสตรและนโยบายในมาตรการปองกนและการเตรยมพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการของกรงเทพมหานครในอนาคตไวอยางไรบางเพอ

119

ไมใหเกดเหตการณดงกลาวขนอก จากกฎหมายทบงคบใชอยในปจจบนและการปฏบตงานของหนวยงานและสถานประกอบการ

แผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยนนมอยแลว แตสถานบรการมหลายประเภทมหลายระดบ เชนสถานบรการเลกๆกมหลายรปแบบ ตวอยางไปเชาตกอย มลกษณะเปนตกแถวบรการ ดานหนาเปนรานอาหาร สวนดานในมการบรการตางๆโดยเฉพาะในชวงกลางคน ดงนนการเขาไปตรวจกลำาบาก มาตรการการปองกนตองอยทผประกอบการและสวนราชการตองมการใหความรในเรองแผนปองกนเพลงไหมแกผประกอบการอยางตอเนองและจรงจง ตลอดจนการฝกอบรมและปฏบตจากการจำาลองเหตการณเพอเตรยมความพรอมเมอเกดเหตเพลงไหมวาจะตองทำาอยางไรอยางเปนระบบและมขนตอน

ปญหาของซานตกาผบและเสอปาพลาซา นน การตรวจสอบไมเขมงวด จากการวเคราะหในเชงอำานาจรฐ กลไกของอำานาจรฐ โดยเฉพาะการใชอำานาจฝายปกครองทองถนยงดอยอย ตำารวจอยฝายผประกอบการ ประกอบกบกทม.ไมมตำารวจอยในมอ เจาหนาทเทศกจไมมอำานาจเทาเจาหนาทตำารวจ ซงเรองนผวาราชการกรงเทพมหานครไดชแจงกบรฐสภาแลววา กทม.ไมมอำานาจบงคบใชกฎหมายเชนเดยวกบตำารวจ ถาตำารวจไมใหความรวมมอแลวการทำางานของกทม.กลำาบาก ดงนนความเปนเอกภาพการทำางานระหวางกทม.กบตำารวจจงมไมมากเพราะแตละหนวยงานมอำานาจในการออกใบอนญาตใหแกสถานประกอบการเหมอนกน แตแตกตางในเรองทรบผดชอบเทานน

ปญหากทม.มหนาทมากมายแตอำานาจทมนอยมาก ตามพ.ร.บ.กทม.ทเขยนไวมแตหนาท ไมไดใหอำานาจไว การถายโอนชามาก เนองจากสวนกลางไดแก กระทรวง กรมตางๆไมตองการกระจายอำานาจ โดยกระจายอำานาจในประเดนและเรองทเปนปญหาให

120

แกทองถน เชน กรมโรงงานอตสาหกรรมจะกระจายในสวนทเปนปญหาใหกบทองถน เปนตน ดงนนการกระจายอำานาจทเปนอยในปจจบนจงยงไมเปนการกระจายอำานาจอยางแทจรง

เมอพจารณาถงระบบปองกนอคคภยแลวตองใชระบบภายในตวตกเปนหลกกรณอาคารสง อาคารขนาดใหญ ทางกทม.ตองเขาไปตรวจใหมสภาพการใชงานไดจรงและตองทำางานประสานกบทางเจาของอาคารดงกลาว

ขอเสนอแนะและแนวทางแกไขเกยวกบการมาตรการปองกนและการเตรยมความพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการของกรงเทพมหานคร

- ลกษณะอาคารทเหมาะสมและวสดทใชในการสรางอาคารขนมานน ผรบเหมากอสรางนำาวสดและอปกรณทไมไดมาตรฐาน ความคงทนไมดมาทำาการกอสรางและการสรางกไมไดมาตรฐาน จงทำาใหเกดปญหา

- ระบบปองกนไฟ สปรงเกอร ในอาคารสงและอาคารขนาดใหญนนมอยแลว เพยงแตตองมการซกซอมเพอปองกนภย สวนอาคารขนาดกลางและเลกยงคงตองปรบปรงตอไป

- ประตทางเขา ทางออกและทางหนไฟ กรณของชานตกาผบ นน เนองจากมควนไฟมากและประกอบกบคนมาก ทำาใหเกดการชลมน เมอมคนวงหาทางออกกจะวงมากนไปโดยวงไปทางชนใตดนดานลางแลวหาทางออกไมเจอ จงทำาใหเสยชวตเปนจำานวนมาก

- การใหความรและการอบรมแกบคลากรในสถานประกอบการและนกเทยว ในการเตรยมความพรอมเมอเกดเหตเพลงไหมในสวนของนกเทยวไมมการใหความร ในสวนของสถานประกอบการมการจดประชมกบกรงเทพมหานครในการขอความรวมมอและการใหความรในเรองนอยแลว

121

- การทำาวจยเกยวกบเหตเพลงไหมอาคารสถานประกอบการ สำาหรบกรงเทพมหานครไมมการทำาวจยในเรองน กฎหมายทมอย ถามการบงคบใชใหไดดกจะชวยไดมาก คอ กทม.ตองเรมจากการดำาเนนการพนฐานทมอยแลวกอนถงจะทำาในขนทสงตอไป

- ดานการเยยวยาแกผประสบภย ราชการสวนกลางยงหวงอำานาจอย ไมไดโอนใหกบทางกทม. เชน เมอมการเยยวยา กระทรวงพฒนาสงคมฯ กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทยกใหความชวยเหลอ แตควรจะใหกทม.เปนเจาภาพในเรองน ดงนนการเยยวยาไมมความเปนเอกภาพ

หลกความรวมมอของประชาชนตามกฎกระทรวง กทม.มชมชน 2,000 กวาชมชนทมการจดตงขนและมระบบดบเพลงภายในชมชนเอง โดยกทม.เปนผสนบสนนอปกรณดบเพลงใหแกชมชนจงเปนเครอขายของประชาชนของกทม. และเปนสงทดในอนาคตหากกทม.ไดใชชมชนเปนบคลากรสนบสนนในการทำางานของกทม.ซงมบคลากรไมเพยงพอสำาหรบงานทมากขนทกวนดงนนการบรการอาจจะไมทวถง

5.3 แนวทางความคดเหนของผศกษาในมาตรการการปองกนและการเตรยมพรอมตอกรณเพลงไหมสถานประกอบการของกรงเทพมหานคร

การบรหารจดการในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 และพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และกฎหมายอนๆทเกยวของจากบทบญญตกฎหมายดงกลาว ในประเดนการดำาเนนงานของกรงเทพมหานครและสำานกงานเขตในการบรหารจดการการบงคบใชกฎหมายและมาตรการแนวทางในการบรหารจดการภยพบตและเตรยมความพรอมสำาหรบเหตการณ

122

โดยความเหนของสวนตวแลวการใชพระราชบญญตสถานบรการพ.ศ. 2509 นนตองใชควบคไปกนกบพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522 และการใชอาคารในกรงเทพมหานครตามกฎกระทรวงฉบบท 55 (พ.ศ. 2543) ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 เพอใหมความสมพนธกนในการใชกฎหมายของเจาหนาทของรฐและผประกอบการ เจาของอาคาร ปญหาทเกดขนเทาทไดพบจากการสมภาษณและขาวทไดเกบจากการสำารวจมานน ทำาใหทราบไดวา การทำางานของกทม.โดยสำานกการโยธาในสวนกลาง และฝายโยธาในระดบสำานกงานเขตนนเปนผใชกฎหมายตามพรบ.ควบคมอาคารและกฎกระทรวงทออกตามพรบ.ดงกลาว ซงเปนเจาหนาทในฐานะทใชอำานาจทางฝายปกครองในการออกใบอนญาตในการกอสรางอาคารและเปดใชอาคารหลงจากทการกอสรางนนแลวเสรจ

ปญหาทพบ 1.ไมใชมาจากกฎหมายเปนหลกเพราะกฎหมายทกำาหนดไว

ถาหากมการบงคบใชอยางเขมงวดแลวกคงชวยใหการกอสรางอาคารนนถกตองตามทไดกำาหนดไวอยางแนนอน แตเนองจากกฎหมายไดใหอำานาจแกเจาหนาทในการใชดลยพนจในการออกหรอไมออกใบอนญาตใหแกผทมายนขอ ซงถาเจาหนาทใชดลยพนจโดยชอบแลวการออกคำาสงทางปกครองกคงถกตองปญหาตางๆกคงลดนอยลงไปไดสวนหนง

2. การทมระบบอปถมภและผลประโยชนเขามาเกยวของไมวาในระดบใดกตาม การทำางานของเจาหนาทในระดบปฏบตการกคงเปนไปดวยความยากลำาบากเพราะมผลกระทบตอตำาแหนงหนาทการงานและความกาวหนาในอนาคต ถงแมวาระบบจะถกออกแบบมาไวอยางดแลวกตาม

123

ในสวนการใชพระราชบญญตสถานบรการพ.ศ. 2509 เมอไดพจารณาตามพ.ร.บ.ฉบบนแลวอำานาจในการออกหรอยกเลกใบอนญาตประกอบกจการนนเปนอำานาจของเจาหนาทตำารวจโดยตรง ซงสถานประกอบการในแตละประเภทกจะมขอกำาหนดไวในกฎหมายฉบบนอยางชดเจนวาสถานบรการใดอยในประเภทไหนซงจะตองยนขอใหตรงตามแตละประเภท ปญหาทพบคอ

1. การทจะประกอบกจการสถานบรการไดนนกตองมการกอสรางอาคารใหแลวเสรจกอนยกเวนตามมาตรา 39 ทวในพรบ.ควบคมอาคารทสามารถใหสรางควบคไปได ซงกอใหเกดปญหาภายหลงวาอาคารทกอสรางนนไมถกตองตามกฎหมายเชนไมอยในโซนพนททกำาหนดไว การกอสรางไมตรงตามแบบ เปนตน ดงนนอาคารดงกลาวจงไมสามารถออกใบอนญาตประกอบกจการสถานบรการไดตามพรบ.สถานบรการ เปนปญหาทเกดขนกบกรณซานตกาผบทำาใหพจารณาไดวาการทำางานในสวนของเจาทของกทม.กบทางเจาหนาทตำารวจมการประสานงานในการทำางานหรอไม

2. เพอไมใหเกดปญหาเชนวานในอนาคตทงสองหนวยงานนจะมการแกไขวธการทำางานหรอแกขอกฎหมายใหอำานาจแกกทม.ซงเปนเจาของพนทเปนผรบผดชอบในเรองนเอง โดยทางเจาหนาทตำารวจเปนเพยงผดแลในเรองความเรยบรอยกรณเกดเหตทำารายรางกายในสถานบรการเทานน

มาตรการแนวทางในการปองกนและเตรยมความพรอมในกรณเหตการณเพลงไหมในอาคารและสถานประกอบการ ความเกยวของของกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารกบกฎหมายวาดวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยและพระราชบญญตปองกนและระงบอคคภย พ.ศ.2542 ตลอดจนหนวยงานหลกทมหนาทรบผดชอบในสวนทเกยวของการบงคบใชกฎหมายพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522 และพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 โดย

124

เจาพนกงานทองถนในกรงเทพมหานครและเจาพนกงานตำารวจในเขตส.น.ทรบผดชอบ

เรมตนถาหากไดดำาเนนการปองกนและเตรยมความพรอมตาม 5 ประการนแลวกจะชวยในเรองการปองกนเหตการณเพลงไหมได

1. จดสรางอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร (โครงสรางอาคาร)ตามพ.ร.บ.ควบคมอาคารพ.ศ.2522 และกฎหมายทเกยวของ

กฎหมายทใชนเพอควบคมการกอสรางอาคารใหมความมนคงแขงแรง มระบบความปลอดภยสำาหรบผใชอาคาร เชน ระบบปองกนอคคภย ระบบการระบายอากาศ ฯลฯ มความเปนระเบยบเรยบรอย สวยงามและมการจดการดานการรกษาคณภาพสงแวดลอม ตามกฎหมายไดแยกหมวดหมไวโดยชดเจนประเดนทนาใหความสำาคญกบกฎหมายฉบบนคอ คณะกรรมการควบคมอาคาร อำานาจและหนาทเจาพนกงานทองถน ขนตอนการกอสราง ดดแปลง รอถอน เคลอนยาย และใชหรอเปลยนการใชอาคาร และการทำาหนาทของนายชาง นายตรวจและผตรวจสอบ

เรมตนตงแตผทขออนญาตกอสรางอาคารไมวาจะเปนเจาของเองหรอผทเปนตวแทนจะตองมายนเรองเพอขออนญาตกอสรางอาคารทสำานกงานเขตในกรณของกรงเทพมหานคร ซงการอนญาตกอสรางอาคารตองยนขอทสำานกงานเขตกทม.คอฝายโยธา เมอมการดำาเนนการถกตองทงผขอและเจาหนาทผรบผดชอบแลวทางเขตกจะออกใบอนญาตกอสรางอาคารใหและการใชอาคารในเวลาตอมา ดงนนในสวนของขบวนการนจงเปนสงสำาคญมาก หากการดำาเนนงานของเจาหนาทของรฐและผขอใบอนญาตถกตองโปรงใสและเปนธรรมแลวจะชวยปองกนเหตการณไวแตเรมตน

125

เมอพจารณาถงความเกยวของของกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารกบกฎหมายวาดวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย บทบญญตทเกยวของพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 มาตรา 8 เพอประโยชนแหงความมนคงแขงแรง ความปลอดภย การปองกนอคคภย การสาธารณสข การรกษาคณภาพสงแวดลอม การผงเมอง การสถาปตยกรรม และการอำานวยความสะดวกแกการจราจร ตลอดจนการอนทจำาเปนเพอปฏบตตามพระราชบญญตน ใหรฐมนตรโดยคำาแนะนำาของคณะกรรมการควบคมอาคาร มอำานาจออกกฎกระทรวงกำาหนด

ลกษณะความเกยวของในมาตรานไดกำาหนดใหมการออกกฎกระทรวงเรองความปลอดภยของอาคารทเกยวของกบอคคภยโดยกำาหนดแบบระบบปองกนตางๆกฎกระทรวงฉบบท 39 (พ.ศ. 2537) วาดวยการกำาหนดแบบ และวธการเกยวกบการตดตงระบบการปองกนอคคภย แบบและจำานวนหองนำาและหองสวม ระบบการจดแสงสวางและการระบายอากาศ และระบบจายพลงงานไฟฟาสำารองสำาหรบกรณฉกเฉน (ดมาตรา 5 (3) และมาตรา 8(4) (5) และ (6))

ลกษณะความเกยวของเรองรายละเอยดในตวอาคารเรองวสดทใชในการกอสรางอาคาร สญญาณเตอนไฟไหมอตโนมต รวมถงการตดตงอปกรณดบเพลงกฎกระทรวง ฉบบท 47 (พ.ศ. 2540) วาดวยการยกเลกกฎกระทรวง ฉบบท 38 (พ.ศ. 2536) และการกำาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการใหเจาพนกงานทองถนมอำานาจสงใหเจาของหรอผครอบครองอาคารปรบปรง หรอแกไขระบบความปลอดภยเกยวกบอคคภยของอาคาร (ดมาตรา 5 (3) และมาตรา 46 วรรคหนง) หากเจาพนกงานทองถนและฝายโยธาสำานกงานเขตไดมการตรวจสอบอยางเขมงวดและอยางจรงจงตามกฎกระทรวงขางตน

126

แลว และเมอมระบบโครงสรางความปลอดภยทเปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดแลวจะชวยลดปญหาเมอเกดเหตเพลงไหมในสถานบรการหรออาคารตางๆไดไมนอยเลยทเดยว ถงแมวาทางกทม.จะมบคลากรทดแลรบผดชอบในสวนงานนนอยกตาม

2. จดใหมการฝกอบรมการปองกน และระงบอคคภยในรปแบบของหลกสตรการดบเพลง สำาหรบสวนราชการโดยเฉพาะสำานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยของกรงเทพมหานครนนมบคลากรทจะใหความรแกหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชนอยแลว อยเพยงแตหนวยงานแตละแหงจะใหความสำาคญในเรองนหรอไม เทาทสงเกตความตนตวในสงคมไทยในเรองการจดฝกอบรมในของสวนราชการยงไมแพรหลายเทาทควร การประชาสมพนธยงไมตอเนองจะเกดขนกตอเมอมเหตเพลงไหม ยงไมมหนวยงานทรบผดชอบหลกในเรองการปองกนเพลงไหมในสวนราชการภายในหนวยของตน

3. จดหาและพฒนาอปกรณปองกนและระงบอคคภยประจำาอาคารและพฒนาอปกรณใหเหมาะสมกบพนทอาคารตลอดจนมการตรวจสอบใหตามกำาหนด ใหใชงานไดตลอดเวลา ในสวนนถงแมวาจะมการกำาหนดตองทำาตามพรบ.ควบคมอาคารแลวกตาม การตรวจสอบของทางเจาหนาทของกทม.และแมแตเจาของอาคารเองกตาม ทสำาคญงบประมาณในสวนนคงตองมใหเหมาะสมและเพยงพอในแตละพนท

4. จดทำาแผนปองกนและระงบอคคภย โดยกำาหนดใหผรบผดชอบทกพนทอยางชดเจน ทงกำาหนดกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและหลงเกดเหต เปนสงทตองกำาหนดและนำามาปฏบตอยางตอเนอง หากมแผนและการจดการทดแลว เมอเกดเหตการณเพลงไหม ทกคนภายในอาคารจะรวาตนเองจะทำาหนาทอะไรบาง และชวยเหลอในเรองไดเมอเกดเหตการณขนมา ดงนนหากมการกำาหนดแผนทจะดำาเนน

127

การกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและหลงเกดเหตแลวนำามาปฏบตอยางจรงจงจะเปนสงทดอยางยง

5. จดทำาการฝกซอมดบเพลงและหนไฟอยางนอยปละ 1 ครงภายในอาคารและสถานประกอบการ ในสวนนเปนเรองทสำาคญอยางมากเชนกน หากมแผนแลวไมนำามาปฏบตเมอเกดเหตการณขนกจะเกดความชลมน จะสงผลตอความเสยหายในชวตและทรพยสนมากยงขน การฝกซอมดบเพลงและหนไฟเปนสงทควรดำาเนนการถงแมวาจะไมมการบงคบในกฎหมายวาจะตองดำาเนนการแตเพอความปลอดภยแลวควรตองฝกซอมอยางตอเนองและจรงจง อยาเหนวาไมใชเรองสำาคญและสรางจตสำานกในเรอง ความปลอดภย ดาน“ ”อคคภย ความปลอดภยดานอคคภยจะเกดขนได กตอเมอทกฝายตองตระหนก ใหความสำาคญและปฏบตตามกฎหมายทเกยวของฯ โดยเครงครด

5.3.1 ผลการวเคราะหของผศกษาโดยนำาทฤษฎทอางถงมาปรบใชในกรณ ซานตกาผบและเสอปาพลาซานน มดงน

กรณของซานตกาผบและเสอปาพลาซานนเปนเหตการณเพลงไหมสถานบนเทงและอาคารพาณชยทใชประกอบกจการธรกจหลายประเภทภายในอาคารเดยวกน ซงเหตเพลงไหมดงกลาวนนเปนสาธารณภยประเภทอคคภยซงเปนภยพบตประเภทหนงจากหลายๆประเภททไดจดเปนหมวดหมไวจะเหนไดวานบวนภยพบตจะมความรนแรงมากขน ไมวาจะเปนอทกภยจากนำาปาไหลเขาทวมบาน โคลนถลม อคคภยจากไฟปา สภาวะโลกรอนในปจจบน และการกอการราย เปนภยพบตทมนษยสรางขนมาหรอมาจากธรรมชาตกตามท กอใหเกดอนตรายแกชวตรางกายของประชาชนและเสยหายแกทรพยสน ซงตรงกบคำานยามในพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ.2550 ดงนนการใหความสำาคญกบภยพบตรอบตวเราหรอใน

128

ระดบประเทศ ภมภาคและระดบโลกกตามเพอหาทางปองกนและเตรยมพรอมอยเสมอเปนการชวยบรรเทาความเสยหายทจะเกดขนมาในอนาคตไดไมมากกนอย

กรณของซานตกาผบและเสอปาพลาซา เปนเหตการณทเกดขนในพนททรบผดชอบของกรงเทพมหานคร ซงเปนการปกครองสวนทองถนในรปแบบพเศษ ทสวนกลางไดใหอำานาจหรอกระจายไปใหกทม.ดำาเนนการเองซงสอดคลองกบคำานยามทเดเนยล วท, แฮรส จ. มอนตาก อไมล เจ. ซดด และอทย หรญโต ไดใหความหมายไวเปนการปกครองทรฐบาลกลางใหอำานาจหรอกระจายอำานาจไปใหหนวยการปกครองสวนทองถนดำาเนนการในเรองประโยชนสาธารณะแกประชาชน เพอใหประชาชนไดรบการดแลและเอาใจใสอยางทวถง ทองถนมความเปนอสระในการทำาหนาทของตนตามกฎหมายทไดกำาหนดไว ดงนนการบรหารจดการตงแตกอนเกดเหต ขณะเกดเหตและภายหลงเกดเหตเพลงไหมนนมหลายหนวยงานทตองชวยเหลอกน เชน สำานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยของกทม. สำานกงานตำารวจแหงชาต หนวยงานสวนกลางระดบกรมของกระทรวงมหาดไทย ตลอดจนมลนธกภยตางๆและแมแตเจาของอาคารเองกตาม ถงแมวากทม.จะมหนาทรบผดชอบหลกในงานเกยวกบการปองกนภยและสรางความปลอดภย ซงเปนงานหนาทหนงในหลายๆหนาททไดกำาหนดไวในกฎหมายของกทม. แตกยงตองทำางานกบหนวยงานทเกยวของเพอปองกนภยพบตทจะเกดไดทกเมอ

แนวความคดการบรหารจดการภยพบตของกทม.ไดกำาหนดไวทง 3 ขนตอนคอ ขนตอนการปฏบตกอนเกดเหต ขณะเกดเหต และขนตอนฟ นฟบรณะหลงจากเกดเหตเพลงไหมแลว กรณของซานตกาผบและเสอปาพลาซาจากภาพขอมลของยทป แหลงขาวตางๆและความเหนของผทเกยวของในทางวชาการหลงจากเกดเหตเพลงไหม ทำาใหวเคราะหไดวาขนตอนขณะปฏบตงานเมอเกดภยพบต

129

การทำางานของทกฝายเปนไปดวยความยากลำาบากเนองจากพนทในทางเขาออกของซานตกาผบนนมทางเขาออกทางเดยวลกษณะเปนซอยเขาไป พนทดานหนาผบเปนบรเวณกวางสำาหรบเปนลานจอดรถและพนทโดยรอบจะเปนอาคารตางๆ ทำาใหการนำารถดบเพลงเขามาชวยเหลอใหทนเหตการณนนยากลำาบากเพราะการจราจรไมสะดวกประกอบกบมรถของนกเทยวจอดอยในลานดานหนา และการชวยเหลอผประสบภยนนมหนวยงานมลนธอาสาสมครตางๆเขามาชวยเหลอในสภาพทเหตการณทชลมนในขณะนน สวนกรณของเสอปาพลาซากเชนกนการเขาไปดบเพลงขณะเกดเหตกเปนไปดวยความยากลำาบากเนองจากการเขาออกเปนซอยเขาไปไดยากลำาบากประกอบกบการจราจรนนไมสะดวกใหแกเจาหนาทในการปฏบตงาน

แนวคดกฎหมายปกครองตามวธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ.2539 ในมาตรา 5 ของพ.ร.บ.ฉบบน ไดกำาหนดหลกในทางกฎหมายไววา การใชอำานาจตามกฎหมายของเจาหนาทนนมผลเปนการสรางนตสมพนธขนระหวางบคคลในอนทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ หรอมผลกระทบตอสภาพของสทธหรอหนาทของบคคลไมวาจะเปนการถาวรหรอชวคราว เชน การสงการ การอนญาต การอนมต การวนจฉยอทธรณ และการรบจดทะเบยนแตไมหมายความรวมถงการออกกฎ เมอนำามาวเคราะหกบการออกใบอนญาตใหกอสรางอาคารตามพ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ศ.2522 และพ.ร.บ.สถานบรการพ.ศ.2509 ซงเปนการสรางนตสมพนธระหวางเจาหนาทของรฐในฝายปกครองกบผประกอบการในฝายเอกชน การใชดลยพนจของเจาหนาทของกทม.และตำารวจในการออกหรอยกเลกใบอนญาตจงเปนคำาสงทางปกครองเพราะคำาสงดงกลาวมผลกระทบโดยตรงตอผประกอบการ(เอกชน)เปนบคคลภายนอก ซงเจาหนาทมอำานาจในสวนนตามทกฎหมายไดบญญตไว สวนมาตรการการบงคบใชทางปกครองตามพ.ร.บ.ควบคมอาคารและ

130

สถานบรการกอนหรอหลงจากไดออกใบอนญาตไปแลวนน เจาหนาทจะดำาเนนการไดตามทกฎหมายใหอำานาจไวเทานน การปฏบตหนาทของเจาหนาทหากดำาเนนการโดยประมาทหรอละเลย ลาชา ทำาใหอกฝายหนงไดรบความเสยหายกยงมกฎหมายในเรอง พ.ร.บ.รบผดทางละเมดของเจาหนาทพ.ศ.2539 เขามาเพอปองกนและคมครองในกรณทเจาหนาทผมอำานาจในหนาทไดทำาหนาทแตยงคงมความผดพลาดเกดขน เหตการณของซานตกาผบและเสอปาพลาซา กคงตองวเคราะหในประเดนทวาการใชอำานาจของเจาหนาทกทม.ไดแก วศวกร สถาปนก เจาหนาทโยธาและผบรหารระดบสงของกทม.และเจาหนาทตำารวจในเขตพนทนนมความรอบครอบเขมงวดในการบงคบใชกฎหมายตามพ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ร.บ.สถานบรการและกฎหมายตางๆทเกยวของมากนอยเพยงใดและการใชดลยพนจนนเปนไปโดยชอบหรอไมหรอมผลประโยชนไดเสยหรอไม ซงเปนผลใหเกดความเสยหายทไดเหนในภาพขาวและขอเทจจรงทเกดขนจากการรายงานของแหลงขาวตางๆ

จากการศกษางานวจยและวทยานพนธทไดอางองในบทท 2 นนทำาใหกำาหนดประเดนทจะตองนำามาปรบใชกบสถานบรการและอาคารพาณชยในกทม. ดงนคอ

1. การบงคบใชกฎหมายทใชควบคมการกอสรางอาคาร รวมทงการบงคบใชกฎหมายใหมประสทธภาพ วศวกรรมโยธาในการสรางอาคารเพอปองกนหรอบรรเทาความเสยหายจากอคคภย อปกรณปองกนอคคภยในอาคารในกรงเทพมหานคร และมการเตรยมความพรอมของระบบปองกนอคคภยภายในอาคาร โดยเฉพาะเกยวกบทางบนไดหนไฟรวมทงระบบไฟฟา การออกแบบระบบควบคมควนภายในอาคาร

2. การตดตามกำากบดแลนโยบาย ปรมาณและคณภาพของบคลากร ความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของ และ

131

ประสทธภาพในการตดตอสอสาร และความชดเจนของนโยบาย และความเพยงพอดานงบประมาณ ในการนำานโยบายการปองกนอคคภยในอาคารไปปฏบตใหเกดประสทธผล

3. ควรมการวางแผนพฒนาเมองและการวางผงเมองเพอรองรบการขยายตวของเมองไมใหขยายตวอยางไรทศทางโดยเฉพาะอยางยงบรเวณโดยรอบของแหลงงานและศนยกลางตางๆ เพอลดการกระจกตวของการใชทดนทมอทธพลตอการลกลามของอคคภย เชน การกำาหนดและควบคมความหนาแนนของอาคาร ควรใหมการสรางทอประปาดบเพลง สถานดบเพลงแหงใหมเพมขน ในพนทชมชนควรมการตดตงระบบสญญาณเตอนภยภายในชมชน เพมอตรากำาลงเจาหนาทใหเพยงพอ รวมถงการจดอบรมหรอมการฝกซอมการระงบเหตเบองตนอยางถกวธใหกบประชาชนในชมชนดวย

เมอพจารณาจากประเดนดงกลาวแลวพบวากรณของซานตกาผบและเสอปาพลาซาขาดการบงคบใชกฎหมายทใชควบคมการกอสรางอาคารอยางเขมงวด ขาดความพรอมของระบบปองกนอคคภย จงตองตดตามกำากบดแลในเรองนโยบายการปองกนอคคภยอยางตอเนองและจรงจง