ขอมลสมนไพรทมในพนทองคกรปกครองสวนทองถนองคการบรหารสวนตำาบลหนองกงใหญ อำาเภอกระนวน จงหวดขอนแกน

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพ

ร

สวนทใช ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

1 ใบเกยงปน

ใบและร�ก

ไมพม ลำ�ตนตรง สง 1- 2 เมตร ใบเดยว เรยงตรงกนข�ม รปขอบขน�นแกมใบหอก หใบอยระหว�งก�นใบ ดอกชอแบบชอกระจก ออกทซอกใบ กลบดอกสข�วแกมเหลอง ขน�ดเลกเชอมตดกนเปนหลอดสนๆ ผลสด รปเกอบกลมแดง มกลบเลยงตดอย

สมนไพรแกปวดทอง เปลอกตนหรอเปลอกร�ก ขดเปนฝอยๆผสมเกลอ อมรกษ�อ�ก�รฟนผ นำ�กงม�แชนำ�

ประคบบรเวณทฟกชำ�

นายบญเพง เพงวชย

2 ร�งจด ทกสวน เปนไมเลอยหรอไมเถา ทมเนอแขง ลำาตนหรอเถานนจะกลมเปนปลอง มสเขยวสดหรอสเขยวเขม ลำาตน

1. ชวยถอนพษจากยาเบอชนดตาง ๆ ทเขาสรางกายโดยตงใจหรอไมไดตงใจกตาม (เชน พษจากผลไมทตดอยฝกทรบประทาน เปนตน)2. ชวยแกพษจากสตวทเปนพษและพชทเปนพษ เชน แกพษจากแมงดาทะเล ปลาปกเปา ซงเปน

นายบญฑตย โพธศร

ไมมขนและไมมมอจบเหมอนกบตำาลง และมะระ แตอาศยลำาตนในการพนรดขนไป รางจดเปนพชในเขตรอนและ

เขตอบอนของทวปเอเชย จงสามารถขนได

ทวไปตามปาดบชนของประเทศไทยทวทกภาค เจรญเตบโตไดเรวมาก และขยายพนธ

ดวยวธการใชเถาในการปกชำา

พษทอาจทำาใหผปวยเสยชวตไดโดยงายหากไดรบในปรมาณมาก ๆ โดยสารพษทวานคอ เทโทรโดทอกซน (Tetrodotoxin) ซงในปจจบนยงไมมสารแกพษนโดยเฉพาะ การรกษาตองรกษาแบบประคบประคองอาการ แตการใชรางจดเพอรกษาพบวาเมอผานไปประมาณ 40 นาทผปวยกลบมอาการดขนจนนาประหลาดใจ (ใบ,ราก)3. ชวยในการลดเลกยาบา ซงงานวจยของคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒพบวารางจดมฤทธตอระบบประสาทคลาย ๆกบฤทธของสารเสพตดอยางแอมเฟตามนและโคเคน ซงมฤทธชวยเพมการหลงของฮอรโมนโดพามน ซงเปนสารสอประสาททหลงออกมามากในขณะทผปวยใชสารแอมเฟตามน ซงจะทำาใหผปวยทไดรบการรกษาดวยสารสกดจากรางจดนนเกดความพงพอใจ เชนเดยวกบการใชสารเสพตด

ฯลฯ

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพ

ร

สวนทใช ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

3 แกนตะวน

เหงา ลกษณะของใบเปนรปไข ผวใบส�ก มขนต�มกงและใบ แตบ�งพนธขอบใบจะหยก ตนมคว�มสงร�ว 1.5 -2 เมตร

1.ชวยก�รทำ�ง�นของระบบขบถ�ย 2.ลดอ�ก�รจกเสยดแนนทอง 3.แกอ�ก�รทองเสย ทองผก 4.ชวยปองกนมะเรงลำ�ไส 5.ลดกลนป�กจ�กเชอแบคทเรย 6.ปองกนพษของโลหะหนก เชน ตะกว7.ปองกนอ�ก�รภมแพ และก�รแพอ�ห�ร โดยเฉพ�ะในเดก 8.กระตนก�รดดซมแรธ�ตหล�ยชนด โดยเฉพ�ะแคลเซยม และธ�ตเหลก               ฯลฯ

นายบญฑตย โพธศร

4 ลนมงกร ใบ ลนมงกรเปนไมกล�งแจงยนตนขน�ดเลก มคว�มสงของตนประม�ณ 1-1.5 ฟต ลำ�ตนมลกษณะตงตรง คองอเลกนอย และมขนสนๆ ปกคลมอย ใบเปนใบเดยว ออกเรยงสลบกนไปต�มขอตน ลกษณะของใบเปนรปไขหรอรปมนร ปล�ยใบมน โคนใบสอบแหลมเข�ห�ก�นใบ สวนขอบใบเรยบ หลงใบเปนสเขยวเขมล�ย ต�มเสนใบและทองใบเปนสเขยวนวลหรอเขยวออน เสนโคนใบมขน ออกดอก

ใบสด ย�สขม ออกฤทธตอปอด ใชเปนย�แกปอดรอน ชวยทำ�ใหปอดชมชน ย�แกอกกระอกเลอด และไอเปนเลอด ชวยแกอ�ก�รไอมเสลดเหนยว หรอไอแหง ย�แกเจบคอ แกไอแหง ไอรอน ไอหอบหด ไอเปนเลอด แกเสยงแหบแหง ไมมเสยง ชวยขบเสมหะ ชวยแกหลอดลมอกเสบ หอบหด หรอโรคตดเชอในท�งเดนห�ยใจสวนบน ชวยบำ�รงปอด ชวยแกอ�ก�รทองผก แกพษรอนอกเสบทงตน ชวยลดคว�มดนโลหตดอก ย�แกอกกระอกเลอด และไอเปนเลอด

นายบญเรยง พรมสา

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพ

ร

สวนทใช ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

5 ยานาง ใบ เปนพชไมเลอย เปนเถ�ย�วและกลม มสเขยว มขน�ดเลกและเหนยว เถ�ออนจะมขนออนปกคลม เถ�แกมสเขม มขอระยะห�ง ๆ ร�กมขน�ดใหญ เปนพชทมหวอยใตดน

ยอดออน นำ�ไปเปนสวนประกอบในแกงต�งๆ เชน แกงหนอไม แกงรวมกบผกชนดอนๆ(คนเมอง)ใบ ใสแกงหนอเชอว�มสรรพคณแกอ�ก�รทองอดทองเฟอ(คนเมอง)ใบ นำ�ม�บดแลวคนเอ�นำ�ผสมนำ�มะน�วดมแกพษทเกด จ�กไอระเหยของย�ฆ�แมลง (อ�ก�รมนเม�ทเกดหลงก�รพนย�ฆ�แมลง)(คนเมอง)ใชม�กในก�รปรงอ�ห�ร ก�นทมใบผสมกบพชอนใชเปนย�แกทองเสยในกมพช� ในเวยดน�มใชเปนเชอก ร�ก นำ�ตมดมแกไข เปนย�รกษ�พษไดด ทงตน นำ�ม�ปรงเปนย�แกไขกลบใบ ใชเปนย�ถอนพษหรอถ�เร�นำ�ม�ปรงผสมกบสมนไพรชนดอนๆ จะเปนย�แกไข แกร�กส�ด แกไขพษ แกไขเซองซม แกไขปวดหวตวรอน แกไขอสกอใส หด เหอด แกไขสะบดรอน รกษ�ลนกระด�ง คอแขง ค�งแขง เปนย�กว�ดคอ แกไขฝด�ษ และแกไขดำ�แดงราก แกเบอเม� กระทงพษไข แกไข แกเม�สร� ถอนพษสำ�แดง แกไมผกไมถ�ย และถ�เอ�ไปผสมกบสมนไพรชนดอนๆ จะเปนย�แกไขร�กส�ด แกไขกลบ แกไขอสกอใส แกไขเหอด หด แกไขทรพษ แกไขสนนบ�ต แกไขม�เลเรยเรอรง แกไขผ�ระด แกเลอดแตก เปนย�บำ�รงหวใจ บำ�รงธ�ต แกพษภ�ยในใหตกสน แกโรคหวใจบวม แกกำ�เด� แกลม แกไขจบสน

นายบญเรยง พรมสา

ฯลฯ

6 หนาด ใบ จดเปนพรรณไมพมกงไมลมลกทมอายไดหลายป ลำาตนมความสงไดประมาณ 0.5-4 เมตร ลำาตนตงตรงเนอไมเปนแกนแขง เปลอกตนเรยบเปนสเขยวอมขาว เมอแกจะเปลยนสนำาตาลแกมเทา แตกกงกานมาก มขนปกปยสขาวหรอสเหลองออนขนปกคลมและมกลนหอม ขยายพนธโดยใชเมลดหรอผล เปนพรรณไมกลางแจง ทมกพบขนตามทรกราง ทงหนา หรอตามหบเขาทวไป

1. ใบและยอดออนใชตมเอานำากนเปนยาบำารงกำาลง (ใบ)

2. ใบใชเปนยาบำารงธาต ชวยทำาใหเจรญอาหาร(ใบ)

3. ชาวไทลอจะใชใบนำามาสบแลวตากใหแหง ใชเขายาหมตำารบไทลอ บำารงรางกายและผวพรรณ (ใบ)

ฯลฯ

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพ

ร

สวนทใช ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

7 เปลา ใบ จดเปนไมพมหรอไมยนตน เปนไมผลดใบ มคว�มสงของตนประม�ณ 1-4 เมตร แตกกงก�นตงแตโคนตน ทเปลอกลำ�ตนมสนำ�ต�ลปนเท� ผวคอนข�งเรยบ

1. เปล�นอย สรรพคณชวยบำ�รงธ�ตในร�งก�ย (ใบ,เปลอก)

2. ชวยแกเลอดรอน (เปลอกและกระพ)

3. ชวยรกษ�อ�ก�รไอ (ใบ,แกน,ดอก,เปลอก)

ฯลฯ

นายผาสก ขวญพรม

8 บอระเพด

ลำาตน ไมเถ�เลอยพ�ดพนตนไมอน เถ�กลมมขน�ดใหญเปนปมปม สเท�อมดำ� มรสขม เปลอกลอกออกได ใบ เปนใบเดยว ออกเรยงสลบ รปหวใจ ขอบใบเรยบ แผนใบเรยบ สเขยว ก�นใบย�ว 8-10 ซม. ดอก ออกต�มซอกใบ ดอกแยกเพศอยคนละชอ ดอกสเขยวอมเหลอง

ราก  - แกไขเหนอ ไขสนนบ�ต แกไขพษ ไขจบสน- ดบพษรอน ถอนพษไข, เจรญอ�ห�รตน- แกไข แกไขพษ แกไขก�ฬ แกไขเหนอ- บำ�รงกำ�ลง บำ�รงธ�ต- แกอ�ก�รแทรกซอน ขณะทเปนไขทรพษ- แกไขเพอโลหต แกเลอดพก�ร- แกรอนในกระห�ยนำ� แกสะอก แกพษฝด�ษ- เปนย�ขมเจรญอ�ห�ร, เปนย�อ�ยวฒนะใบ- แกไข แกไขพษ แกไขก�ฬ แกไขจบสน- ขบพย�ธ แกปวดฝ, บำ�รงธ�ต- ย�ลดคว�มรอน- ทำ�ใหผวพรรณผองใส หน�ต�สดชน

นายวฒไกร วชยวงศ

มขน�ดเลกม�ก ผล รปทรงคอนข�งกลม สเหลองหรอสแดง

- รกษ�โรคผวหนง ผดผนคนต�มร�งก�ย- ชวยใหเสยงไพเร�ะ- แกโลหตคงในสมอง- เปนย�อ�ยวฒนะดอก- ฆ�พย�ธในทอง ในฟน ในหผล- แกเสมหะเปนพษ แกไขพษ- แกสะอก และสมฎฐ�นกำ�เรบ

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพร

สวนทใช

ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

9 ยอ ใบและผล

ไมตน สง 2-6 เมตร เปลอกตนสนำ�ต�ล แตกเปนสะเกดแลวหลดออก กงออนเปนสเหลยม ใบ เปนใบเดยว ออกตรงข�ม รปร กว�ง 8-15 ซม. ย�ว 10-20 ซม. ขอบใบเรยบ แผนใบเรยบ สเขยวเขมเปนมน ดอก ออกเปนชอกลมต�มซอกใบ ดอกสข�ว กลบดอก

ใบ -  มวต�มนเอ 40,000 กว�ยนตส�กลตอ 100 กรม มคณสมบตในก�รบำ�รงส�ยต� หวใจ คนนำ�ท�แกโรคเก�ท ปวดต�มขอเลกๆ ของนวมอ นวเท� หรอคนนำ�สระผมฆ�เห� แกกระษย ใชใบปรงเปนอ�ห�ร แกทองรวง ราก -  ใชเปนย�ระบ�ย แกกระษย ใชสกดสออกม� เปนสยอมผ�ได โดยผสมสวนของเกลอต�งๆ ส�ม�รถเปลยนเปนสต�งๆ ไดต�มตองก�ร ซงสเดมของร�กจะมสเหลอง หรอ

นายวฒไกร วชยวงศ

โคนเชอมตดกนเปนหลอด ปล�ยแยกเปน 5 แฉก มกลนหอม ผล เปนผลรวม ผวขรขระเปนตม ผลสกมกลนเหมนเอยน เมลดสนำ�ต�ลมหล�ยเมลด

เหลองปนแดง ห�กผสมต�มสวนดวยเกลอ อ�จจะไดสแดง ชมพ นำ�ต�ลออน สมวงแดง หรอสดำ� เปนตน ผลโตเตมทแตไมสก   - จมนำ�ผงรบประท�น มคณสมบตเปนย�ขบลม บำ�รงธ�ต เจรญอ�ห�ร ขบลมในลำ�ไส กระเพ�ะอ�ห�ร แกเหงอกเปอยเปนขมบวม ขบเลอดลม ขบโลหตประจำ�เดอน ผลดบ -  ตมนำ�รบประท�นกบร�กผกช แกอ�ก�รอ�เจยนของหญงมครรภ

10 ขมน เหงา ขมน ทงสองชนด มลกษณะลำ�ตนคล�ยคลงกนม�ก เปนพชลมลก มลำ�ตนใตดนหรอเหง� ประกอบดวยแงงหลกทเรยกว�แงงแม แขนงทแตกอกม�จ�กแงงแมถ�มลกษณะกลมเรยกว� หว แตถ�มลกษณะย�วคล�ยนวมอเรยกว� นว ขมนชนจะมเหง�เลกกว�ขมนออย มกลนหอม ใบเปนใบเดยวออกสลบกน อยรวมกนเปนกอ ซงขนม�จ�กเหง� ใบมลกษณะเรยวย�วปล�ยใบแหลม ขมนชนมใบย�วเรยวแหลมกว�ขมนออย ด�นล�งของใบมเสนใบเหนได

1. สรรพคณของขมนขอแรกคอมส�รตอต�นอนมลอสระซงชวยในก�รชะลอวยและชะลอก�รเกดรวรอย2. ชวยเสรมสร�งภมต�นท�นใหกบร�งก�ย3. ชวยเสรมสร�งภมคมกนใหผวหนงมสขภ�พดแขงแรง4. ขมนชนอ�จมบทบ�ทชวยปองกนก�รเกดโรคมะเรง เชน โรคมะเลงลำ�ไส มะเรงป�กมดลก5. ขมนส�ม�รถชวยลดระดบคอเลสเตอรอลในร�งก�ยได

นายบญทน ดาวเสดจ

ชดเจน ออกดอกเปนชอ โดยแทงออกม�จ�กเหง�บรเวณใจกล�งกลมใบ ลกษณะชอดอกคล�ยทรงกระบอก ประกอบดวยดอกยอย ซงดอกยอยของขมนชนมสเหลองออนถกหมดวยกลบเลยงหรอกลบประดบ สเขยวอมชมพ สวนดอกยอยของขมนออยมสข�ว มกลบเลยงสชมพออนๆ พบไดทกภ�คของประเทศไทย

6. ชวยกำ�จดส�รพษออกจ�กร�งก�ย7. ชวยบรรเท�อ�ก�รของโรคเบ�หว�น

ฯลฯ

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพร

สวนทใช

ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

11 ขง(

Ginger)

เหงา ไมลมลกอ�ยหล�ยป มเหง�ใตดนแตกแขนง เหง�มเนอสเหลองออน มกลนหอม ลำ�ตนเทยมสงประม�ณ 1 เมตร ใบเดยว เรยงสลบเปน 2 แถว รปใบหอก ปล�ยเรยวแหลม ไมมก�นใบ ลนใบมกเปน 2 พ ชอดอกแทงจ�กเหง�ใตดน ก�นชอดอกย�วไดถง

1.ลดอ�ก�รทองอด2.ชวยบรรเท�อ�ก�รไมเกรน3.ชวยปองกนมะเรง4.ชวยบรรเท�อ�ก�รคลนไส5.ชวยลดนำ�ต�ลในเลอด

นายบญทน ดาวเสดจ

30 เซนตเมตร ใบประดบเรยงเวยนอดกนแนน รปไข กว�ง ขอบโคงเข�เลกนอย สเขยวออน แตละซอกใบประดบมดอก 1 ดอก ดอกสเหลองออน ล�เบลลมรปไขแกมรปขอบขน�น สมวงแดงคลำ� มจดและแถบสเหลอง

12 ไพล(Phlai, Cassumunar ginger, Bengal root)

เหงา,ใบ

พลเปนไมลมลกมคว�มสงประม�ณ 0.7-1.5 เมตร มเหง�อยใตดน เปลอกมสนำ�ต�ลแกมเหลอง เนอด�นในมสเหลองถงสเหลองแกมเขยว แทงหนอ หรอลำ�ตนเทยมขนเปนกอ โดยจะประกอบไปดวยก�บหรอโคนใบหมซอนกนอย เหง�ไพล

1. ดอกไพล สรรพคณชวยขบโลหตและกระจ�ยเลอดเสย กระจ�ยเลอดทเปนลมเปนกอน (ดอก)2. ชวยแกธ�ตพก�ร (ตนไพล)3. สรรพคณสมนไพรไพล ใบชวยแกไข (ใบ)4. ชวยแกอ�เจยน อ�ก�รอ�เจยนเปนโลหต

นายประจวบ แสนโคก

สดฉำ�นำ� รสฝ�ด เอยด รอนซ� มกลนเฉพ�ะ สวนเหง�ไพลแกสดและแหงจะมรสเผดเลกนอย ขย�ยพนธดวยวธก�รใชเมลด แงงหรอเหง�

(หวไพล)5. ชวยแกอ�ก�รปวดฟน (หวไพล)

ฯลฯ

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพร

สวนทใช

ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

13 มะกรดชอสามญ : Kaffir lime, Leech lime, Mauritius papedaมะกรด ชอวทยาศาสตรวา Citrus hystrix

ผล,ใบ

เปนไมยนตนขน�ดเลก เปนไมเนอแขง ลำ�ตนและกงมหน�มย�วเลกนอย ใบเปนใบประกอบชนดลดรป มใบยอย 1 ใบ เรยงสลบ รปไข คอมลกษณะคล�ยกบใบไม 2 ใบ ตอกนอย คอดกวทกล�งใบ

เปนตอนๆ มก�นแผออกใหญเท�กบแผนใบ ทำ�ใหเหนใบเปน 2 ตอน กว�ง 2.5-4 ซม. ย�ว 4-7 ซม. ใบสเขยวแกพนผวใบเรยบเกลยง เปนมน คอนข�งหน� มกลนหอมม�กเพร�ะมตอม

นำ�มนอย ซงผลแบบนเรยกว� hesperitium (ผลแบบสม) ใบด�นบนสเขม ใตใบสออน ดอกออกเปนกระจก 3 – 5 ดอก กลบดอกสข�ว

เกสรสเหลอง รวงง�ย มกลนหอม มผลสเขยวเขมคล�ยมะน�วผวเปลอกนอกขรขระ ขวหวท�ย

1. มะกรดมส�รตอต�นอนมลอสระสง ชวยเสรมสร�งภมคมกนใหร�งก�ยแขงแรงและต�นท�นโรค2. ประโยชนของมะกรดชวยทำ�ใหเจรญอ�ห�ร3. นำ�มนหอมระเหยจ�กมะกรดมสรรพคณชวยผอนคล�ยคว�มเครยด คล�ยคว�มกงวล ทำ�ใหจตใจสงบนง ดวยก�รสดดมผวมะกรดหรอนำ�มนมะกรดจะชวยไดระดบหนง แตก�รใชไมควรจะใชคว�มเขมขนม�กกว� 1% เพร�ะอ�จจะทำ�ใหเกดก�รระค�ยเคองได

นายประจวบ แสนโคก

DC. จดอยในวงศสม

ของผลเปนจก ผลออนมเปนสเขยวแก เมอผลสกจะเปลยนเปนสเหลองสด พนธทมผลเลก ผวจะขรขระนอยกว�และไมมจกทขว ภ�ยในมเมลด

จำ�นวนม�กๆ

4. ชวยแกอ�ก�รนอนไมหลบ ดวยก�รใชผวมะกรด ร�กชะเอม ไพล เฉยงพร� ขมนออย ในปรม�ณเท�กน นำ�ม�บดเปนผง นำ�ม�ชงละล�ยนำ�รอนหรอตมเปนนำ�ดม

ฯลฯ14 ฟา

ทะลายโจร

(ชอวทย�ศ�สตร: Andrographis paniculata ( Burm.f. ) Wall ex Nees.)

ใบ,ลำ�ตน

ฟ�ทะล�ยโจรเปนพชลมลกมคว�มสงประม�ณ 30 - 70 เซนตเมตร หรอประม�ณ 1-2 ศอก ลำ�ตนเปนเหลยมสมม<ป�น> ใบเปนใบเดยวรปร�งเรยวย�วสเขยวเขมเปนมน ปล�ยแหลม กว�งประม�ณ 1 เซนตเมตร ดอกชอออกทปล�ยกงและซอกใบ มดอกยอยขน�ดเลกสข�ว ด�นในสมวง โคนกลบตดกน กลบดอกด�นบนม 3 หยกด�นล�งม 2 หยก ผลเปนฝกเมอผลแกจะมสนำ�ต�ล ภ�ยในมเมลดสนำ�ต�ลออนจำ�นวนม�ก

ฟ�ทะล�ยโจรมสรรพคณหล�ยประก�ร เชน แกไขทวๆ ไป เชน ไขหวด ไขหวดใหญ ระงบอ�ก�รอกเสบ ไอ เจบคอ คออกเสบ ตอมทอนซล หลอดลมอกเสบ ขบเสมหะ รกษ�โรคผวหนง ฝ แกตดเชอ ททำ�ใหปวดทอง ทองเสย บด และแกกระเพ�ะลำ�ไสอกเสบ เปนย�ขมเจรญอ�ห�ร มฤทธระงบก�รตดเชอหรอระงบก�รเจรญเตบโตของเชอโรคได ซงควรใชใหถกตองดวยจะไดผลดม�ก

นายมงคล

คำาเชยง

ลำ�ดบ

ภ�พประกอบ ชอสมนไพร สวนทใช

ลกษณะ สรรพคณ ผใหขอมล

15 ชะพล หรอ ชาพล (ชอวทย�ศ�สตร:

Piper sarmentosum

Roxb.) เปนพชในวงศ Piperaceae มกสบสนกบพล

ใบ ใบมลกษณะคล�ยรปหวใจรปทรงคล�ยกบใบพล แตมขน�ดใบเลกกว� มสเขยวเขมเปนใบเดยว รสช�ตเผดออน ๆ ดอกออกบรเวณปล�ยยอด มสข�วอดแนนกนเปนทรงกระบอกขน�ดเลก ลกษณะคล�ยดปลแตสนกว�ชะพลพบในเขตรอนของเอเชยตะวนออกเฉยงใต ท�งตะวนออกเฉยงเหนอของ

ในใบชะพลมส�รบต� - แคโรทน สงม�ก ใบนำ�ม�รบประท�นกบเมยงคำ� นำ�ม�แกงใสกะท ข�วยำ� หอหมก หรอเปนผกจมนำ�พรก ท�งภ�คใตใสในแกงกะทหอยขม แกงควปในจงหวดจนทบรใสในแกงป�ปล� ในใบมออกซ�เลทสง จงไมควรรบประท�นม�กเปนประจำ�ชะพลเปนพชทมสรรพคณท�งย� ดอกทำ�ใหเสมหะแหง ชวยขบลมในลำ�ไส ร�กขบเสมหะใหออกม�ท�งระบบขบถ�ย ขบลมในลำ�ไส ทำ�ใหเสมหะแหง ตนขบเสมหะในทรวงอก ใบมรสเผดรอน ทำ�ใหเจรญอ�ห�ร ขบเสมหะ ใบ ตน และดอกใชขบเสมหะ ร�กใชขบลม นำ�ตมทงตนชวยลดนำ�ต�ลในเลอดของ

นายมงคล คำาเชยง

อนเดย และตอนใตของจน และไกลถงหมเก�ะอนด�มน

กระต�ยทเปนเบ�หว�นได

16 เตยวทยาศาสตร:  Pandanus amaryllifolius Roxb.ชอวงศ :  PANDANACEAEชอสามญ:  Pandanus

ใบ ตน  ไมพมขน�ดเลก  เจรญเตบโตลกษณะเปนกอ  มลำ�ตนเปนเหง�อยใตผวดน ลำ�ตนตดดน ออกร�กต�มขอของลำ�ตนไดเมอลำ�ตนย�วม�กขนใชเปนร�กคำ�ยน    ใบ  เปนใบเดยวเรยงสลบเวยนเปนเกลยวขนไปจนถงยอด ลกษณะใบย�วเรยวคล�ยใบหอก ปล�ยใบแหลม ขอบใบเรยบ ผวใบเปนมน เสนกล�งใบเว�ลกเปนแอง ถ�ดด�นทองใบจะเหนเปนรปคล�ยกระดกงเรอ    ดอก  เปนดอกชอแบบ สแปดก(spadix) ดอกยอยแยกเพศและแยกตน ไมมกลบเลยงและกลบดอก    ฝก / ผล   ผลขน�ดเลก สวนใหญไมเกดดอกและผล เปนเตยเพศผ

-  ใชใบเตยสดเปนย�บำ�รงหวใจ ใหชมชนชวยลดอ�ก�รกระห�ยนำ� - ร�กใชเปนย�ขบปสส�วะ ใชรกษ�เบ�หว�น

นายทองอนทรแกวใส