2.1.6.3. Perdelerin Boyutlandırılması

Perde taşıyıcı elemanının tanımı kısaca 1’e 7 oranındaki taşıyıcı düşey elemana perde denir.

Perdeler direk olarak deprem yüklerine karşı koyan düşey taşıyıcı elemanlarıdır. Özellikler 1999

depremlerinden sonra önemi daha iyi anlaşılmıştır. Bu depremden sonra Kocaeli’de Alikahya

tarafında 8, 9 katlı binalar yıkılmazken yanındaki 2,3 katlı binalar bu depremlerde yıkılmıştır.

Sebebi araştırıldığında ise 8,9 katlı binaların tünel kalıp sistemi ile yapıldığı yani tamamen perde

düşey taşıyıcı elemanlarından oluştuğu tespit edilmiştir. Yıkılan binaların çoğunda perde

kullanılmamıştır ve bunun sonucunda binalarda çökmelerde meydana gelmiştir. Perde düşey taşıyıcı

elemanı deprem yüklerini direk karşılamasından dolayı bir betonarme bina tasarlarken olmazsa

olmazlardandır. Tasarlanan binada perde oranı kontrolüne uygun bir şekilde tasarlanmıştır.

Mevcut binaları temsil eden projelerde 15 adet perde bulunmaktadır. Projelerde 3 tip perde bulunur.

Birincisi 30x225 cm’lik, ikincisi 25x225 cm’lik, üçüncüsü ise 25x265 cm’lik perdeler bulunur.

İkinci ve üçüncü olarak yazılan perde tipleri asansör boşluğunun orada tasarlanan U şeklinde

perdedir. Perdelerde de net beton örtüsü 3 cm olarak ayarlanmıştır. Minimum pursantaj 0.0015,

maksimum pursantaj ise 0.03 olarak tasarlanmıştır.

Şekil 2.12. Örnek Projeden, PZ01 Perde Kesiti ve Donatıları(C35 Referans Proje)

Şekil 2.12. Örnek Projeden, PZ01 Perde Kesiti ve Donatıları(C35 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.12. Örnek Projeden, PZ01 Perde Kesiti ve Donatıları(C35 Boyutları Farklı)

Şekil 2.12. Örnek Projeden, PZ01 Perde Kesiti ve Donatıları(C15 Referans Proje)

Şekil 2.12. Örnek Projeden, PZ01 Perde Kesiti ve Donatıları(C15 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.12. Örnek Projeden, PZ01 Perde Kesiti ve Donatıları(C15 Boyutları Farklı)

Şekil 2.13. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Etkileşim Diyagramı(C35 Referans Proje)

Şekil 2.13. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Etkileşim Diyagramı(C35 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.13. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Etkileşim Diyagramı(C35 Boyutları Farklı)

Şekil 2.13. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Etkileşim Diyagramı(C15 Referans Proje)

Şekil 2.13. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Etkileşim Diyagramı(C15 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.13. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Etkileşim Diyagramı(C15 Boyutları Farklı)

Şekil 2.14. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Uç-Kuvvet Diyagramı(C35 Referans Proje)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.14. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Uç-Kuvvet Diyagramı(C35 Yerleşim Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.14. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Uç-Kuvvet Diyagramı(C35 Boyutları Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.14. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Uç-Kuvvet Diyagramı(C15 Referans Proje)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.14. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Uç-Kuvvet Diyagramı(C15 Yerleşim Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.14. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Uç-Kuvvet Diyagramı(C15 Boyutları Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.15. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Kapasite Diyagramı(C35 Referans Proje)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.15. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Kapasite Diyagramı(C35 Yerleşim Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.15. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Kapasite Diyagramı(C35 Boyutları Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.15. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Kapasite Diyagramı(C15 Referans Proje)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.15. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Kapasite Diyagramı(C15 Yerleşim Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.15. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Kapasite Diyagramı(C15 Boyutları Farklı)(1.4G+1.6Q)

Şekil 2.16. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Donatıları(C35 Referans Proje)

Şekil 2.16. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Donatıları(C35 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.16. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Donatıları(C35 Boyutları Farklı)

Şekil 2.16. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Donatıları(C15 Referans Proje)

Şekil 2.16. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Donatıları(C15 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.16. Örnek Projeden, PZ01 Perdesi Donatıları(C15 Boyutları Farklı)

2.1.7. Kolon, Kiriş ve Perdelerin Planda Gösterilmesi

Bundan önceki sayfalarda anlatılmış olan kolon, kiriş ve perde boyutlandırmalarının örnek kat

aplikasyonu Şekil 4.13’ de gösterilmiştir.

Şekil 2.17. Tipik Kat Aplikasyon Planı (C35,C15 Referans Proje)

Şekil 2.17. Tipik Kat Aplikasyon Planı (C35 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.17. Tipik Kat Aplikasyon Planı (C35 Boyutları Farklı)

3. BULGULAR 3.1. DBYHBY 2007 ‘ de Belirtilen Eşdeğer Deprem Yükü Yönteminin Tasarlanan

Binalara Uygulanışı Ve Sonuçları

Türk Deprem Yönetmeliği 2007’ye göre Eşdeğer Deprem Yükü Yönteminin uygulanması ve

esasları ile ilgili bilgiler bundan önceki ikinci bölümde detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Bu bölümde

ise bu yöntemin tez kapsamında ele alınan binalara uygulanışı ile ilgili bilgiler verilmiş ve analiz

sonuçları sunulmuştur.

Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi, uygulanmasının basit olması, sonuç çıktılarının diğer deprem yükü

yöntemlerine kıyasla daha çabuk alınabilmesi nedeniyle performansa dayalı tasarım

hesaplamalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yöntemin uygulanması için bazı şartlar vardır. Bu

şartlar aşağıda belirtilmiştir:

TABLO 1.1 - EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ’NİN UYGULANABİLECEĞİ BİNALARDeprem

Bölgesi Bina Türü

Toplam

Yükseklik Sınırı

1,2

Her bir katta burulma düzensizliği katsayısının

ηbi ≤ 2,0 koşulunu sağladığı binalar

HN ≤ 25 m

1,2

Her bir katta burulma düzensizliği katsayısının

ηbi ≤ 2,0 koşulunu sağladığı ve ayrıca B2 türü düzensizliğinin

olmadığı binalar

HN ≤ 40 m

3,4 Tüm binalar HN ≤ 40 m

Şekil 1.6. Eşdeğer deprem yükü yönteminin yeterli/yetersiz olduğu durumlar

Şekil 1.7. Yapıların deprem hesabı yönteminin seçimi

TDY 07’de verilen bu koşulların sağlanmaması durumunda bu deprem hesabı yöntemi güvenilir bir

sonuç vermekten uzaklaşmaktadır. Bu koşullar ve bunların tez kapsamında ele alınan bina için

kontrolleri şu şekildedir:

Koşul 1: HN(Binanın temel üstünden itibaren ölçülen toplam yüksekliği (Bodrum katlarında rijit

çevre perdelerinin bulunduğu binalarda zemin kat döşemesi üstünden itibaren ölçülen toplam

yükseklik) yüksekliğinin 25 m’den az olması koşulu

Kontrol 1: Tez kapsamında ele alınan binaların HN≤25 m koşulunu sağlamaktadır. Mevcut

betonarme binaları temsilen tasarlanan projelerde bina yüksekliği 15,00 metredir.

Koşul 2: Her bir katta burulma düzensizliği katsayısının ηbi ≤ 2,0 koşulunu sağladığı binalar

Kontrol 2: Tez kapsamında mevcut betonarme binaları temsilen tasarlanan binaların ηbi değerleri

aşağıdaki şekillerde verilmiştir.

Şekil 2.3. A1- Burulma Düzensizliği (C35 Referans Proje)

Şekil 2.3. A1- Burulma Düzensizliği (C35 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.3. A1- Burulma Düzensizliği (C35 Boyutları Farklı)

Şekil 2.3. A1- Burulma Düzensizliği (C15 Referans Proje)

Şekil 2.3. A1- Burulma Düzensizliği (C15 Yerleşim Farklı)

Şekil 2.3. A1- Burulma Düzensizliği (C15 Boyutları Farklı)

Şekillerde verilen değerlerden de görüleceği gibi burulma düzensizliği katsayısı ηbi ≤ 2,0, mevcut

binaları temsilen tasarlanan altı adet proje için de tüm katlarda sağlamaktadır. Hem X ekseninde,

hem de Y ekseninde 2,0 değerini geçen bir ηbi değeri bulunmamaktadır.

Koşul 3: Göz önüne alından deprem doğrultusunda, doğrusal elastik davranış esas alınarak

hesaplanan birinci (hâkim) titreşim moduna ait etkin kütlenin toplam bina kütlesine (rijit perdelerle

çevrelenen bodrum katlarının kütleleri hariç) oranının 0.70 olması zorunludur.

Kontrol 3: Bu koşulda mevcut binaları temsilen tasarlanan projelerde sağlanmıştır.

Örnek Proje(C35 Referans Proje)

Örnek Proje(C35 Referans Proje)

Örnek Proje(C35 Referans Proje)

Örnek Proje(C35 Referans Proje)

Örnek Proje(C35 Referans Proje)

Örnek Proje(C35 Referans Proje)(Doğrusal Performans Analizi)

Örnek Proje(C35 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C35 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C35 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C35 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C35 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C35 Yerleşim Farklı)(Doğrusal Performans Analizi)

Örnek Proje(C35 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C35 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C35 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C35 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C35 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C35 Boyutları Farklı)(Doğrusal Performans Analizi)

Örnek Proje(C15 Referans Proje)

Örnek Proje(C15 Referans Proje)

Örnek Proje(C15 Referans Proje)

Örnek Proje(C15 Referans Proje)

Örnek Proje(C15 Referans Proje)

Örnek Proje(C15 Referans Proje)(Doğrusal Performans Analizi)

Örnek Proje(C15 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C15 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C15 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C15 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C15 Yerleşim Farklı)

Örnek Proje(C15 Yerleşim Farklı)(Doğrusal Performans Analizi)

Örnek Proje(C15 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C15 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C15 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C15 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C15 Boyutları Farklı)

Örnek Proje(C15 Boyutları Farklı)(Doğrusal Performans Analizi)

KAYNAKLAR

[1] Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (2007). Bayındırlık ve İskân

Bakanlığı. Ankara.

[2] Doğangün A, “Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı”, Birsen Yayınevi

[3] Topçu A, “Betonarme II”, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, 2018

[4] Çetin C, “Mevcut Betonarme Binaların Deprem Performanslarının Belirlenmesinde Doğrusal

Olmayan Yöntemlerin Karşılaştırılması Üzerine Sayısal Bir İnceleme”, İstanbul Teknik

Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2007

[5] Ahmet Tuğrul A, “Mevcut Bir Betonarme Binanın TDY'07'de Belirtilen Doğrusal Elastik

Olmayan Analiz Yöntemlerine Göre Performans Değerlendirilmesi”, İstanbul Teknik Üniversitesi,

İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Aralık 2005

[6] Mevcut Binaların Deprem Etkisi Altında Değerlendirilmesi ve Güçlendirilmesi

[7] Tezcan S, “Zayıf Kat-Yumuşak Kat Düzensizliği” Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği

Konferansı, 16-20 Ekim 2007, İstanbul

[8] 1975 Deprem Yönetmeliğine Uygun Olarak Tasarlanmış 4 Katlı Konut Binasının Doğrusal

Elastik Hesap Yöntemi ile Değerlendirilmesi

[9] Boztaş Ö, “Burulma Düzensizliğine Sahip Betonarme Çerçeveli Taşıyıcı Sistemlerin

Performansına Dolgu Duvarların Etkisinin Belirlenmesi”, Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat

Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2015

[10] Özer, E, 2007. Yapı Sistemlerinin Lineer Olmayan Analizi Ders Notları,

www.ins.itu.edu.tr/eozer, İstanbul.

[11] T.C. Resmi Gazete, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik. (26454),

06.03.2007.

[12] Darılmaz K, “Betonarme Sistemlerin Performansını Tasarım Aşamasında Etkileyen Faktörler”,

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Balıkesir, 2015

[13] TS-500 (2000). Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları. Türk Standartları Enstitüsü.

Ankara.

[14] ATC-40 (1996). Seismic Evaluation and Retrofit of Concrete Buildings. Applied Technology

Council. California.

[15] FEMA-356 (2000). Prestandard and Commentary for the Seismic Rehabilitation of Buildings.

Federal Emergency Management Agency. Washington.

[16] Alyamaç, K. E. ve Erdoğan, A. S. (2005). Geçmişten Günümüze Afet Yönetmelikleri ve

Uygulamada Karşılaşılan Tasarım Hataları. Deprem Sempozyumu, (s.707-715). Kocaeli: 23–25

Mart.

[17] Celep Z., Kumbasar N., (2004), Deprem Mühendisliğine Giriş ve Depreme Dayanıklı Yapı

Tasarımı İstanbul, Beta Dağıtım

[18] Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik

(2007), Ankara.

[19] Newmark N.M., Hall W.J., (1982), Earthquake Spectra and Design, Earthquake Engineering

Research Institute, Berkeley, California

[20] Chopra A.K., (1995), Dynamics of Structures, Theory and Applications to Earthquake

Engineering Prentice-Hall, New Jersey.

[21] Celep Z., Kumbasar N., Yapı Dinamiği (2001), Üçüncü baskı, İstanbul, Rehber Matbaacılık.

[22] Fahjan Y.M., (2008), İMO Teknik Dergi, 19(3), s.4423-4444