turkmencelal.files.wordpress.com€¦ · web view100 kişilik bir örneklem grubu seçilmiştir....

T.C.ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİORTA ÖĞRETİM FEN VE MATEMATİK ALANLARI EĞİTİMİ BÖLÜMÜ

KİMYA EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

Ülkemizde Bilimsel Okur Yazarlık Seviyesinin İncelenmesi

ALAN EĞİTİMİNDE ARAŞTIRMA PROJESİ DERSİ ÖDEVİ

Hazırlayan: Celal TÜRKMEN (090608038 )

Danışman: Doç. Dr. SUAT ÇELİK

Erzurum - 2013

İçindekilerÖZET.......................................................................................................................................................3

INVESTIGATION OF SCIENTIFIC LİTERACY LEVELS IN TURKEY...........................................3

GİRİŞ.....................................................................................................................................................3

1.1 Araştırmanın Amacı.........................................................................................................................8

2. Araştırmanın Yöntemi........................................................................................................................8

2.1 Evren ve Örneklem.......................................................................................................................8

2.1.1 Evren.....................................................................................................................................8

2.1.2 Örneklem...............................................................................................................................8

2.2 Veri Toplama Araçları..................................................................................................................8

3. BULGULAR......................................................................................................................................9

3.1.Örneklem Gurubunun Kişisel Bilgilerine İlişkin Bulgular...........................................................9

3.2 Araştırmamıza Katılan Personelin Bilimsel Okur Yazarlığı Hakkındaki İstatiksel Bulgular......11

4. Uygulamanın İstatiksel Sonuçlarının Yorumlanması Tartışma ve Öneriler......................................31

Kaynakça..............................................................................................................................................34

ÖZETAraştırmamızın amacı ülkemizdeki okur yazarlık düzeyini çeşitli değişkenlere göre

incelemektir. Araştırmamız için Erzurum ilinde görev yapmakta olan özel bir bankaya mensup çağrı merkezi çalışanlarından 100 kişilik bir örneklem grubu seçilmiştir. Araştırmamızda tarama modeli kullanılmış ve uygun örneklem metoduna göre örneklem grubu seçilmiştir. Araştırmamızda çeşitli öğrenim düzeyine sahip çeşitli yaş ve cinsiyetteki örneklem grubunu oluşturan personelin bilimsel okur yazarlık düzeyi istatiksel olarak sonuçlandırılmıştır. Araştırma sonucunda literatürde yer alan bilimsel okur yazarlık düzeyi anketlerinde ki ülkemize ait bilimsel okur yazarlık seviyelerinin Erzurum ilinde seçilen örneklem grubu ile arasındaki farklar irdelenmiş ve seçtiğimiz örneklem grubunun genel olarak ülkemiz bilimsel okur yazarlık seviyesinin çok üzerinde olduğu tespit edilmiştir.

INVESTIGATION OF SCIENTIFIC LİTERACY LEVELS IN TURKEY

ABSTRACT

The purpose of this study is to investigate scientific literacy levels in Turkey in terms of various variables. For this purpose 100 people who is working at a call center of special bank in Erzurum, has been choosen. In this study survey research model has been used and the samples has been choosen by suitable sample method. In this study the banks personels who are at different age and sex, scientific literacy of level hes been investigated concluded by statistical ends. At the consequant of this investigate scientific literacy of levels in our country which takes part surveys in literature has been compared with this studys survey statistics. In this study the sample groups scientific literacy levels has been identified better than our countrys scientific litearcy level.

GİRİŞDünya var oldukça insanoğlu her gün yeni bir şeyler öğrenmek için çabalayacak

dünyayı daha yaşanabilir kılabilmek için yeni buluşlar yapacaktır. Buna istinaden de kendini

geliştirme, merak ve öğrenme duygusu sürekli gelişecektir. Kendini her gün yeni bir bilginin

içerisinde bulacak ve yaşadığı her anın bilinçli yada bilinçsizce değerlendirmesini yapacaktır.

Merak ve öğrenme duygusu geliştikçe de bulunduğu dünyayı daha iyi anlayabilecek kendisine

ve çevresine daha yararlı bir birey haline gelecektir. Merak ve öğrenme içgüdüsü gibi olgular

bireylerin kişisel gelişiminin yanında ülkelerinin de gelişiminde önemli rol oynar. Önceden

ülkelerin gelişmişlik düzeyleri adına okur yazar birey sayısı büyük önem arz etmekteydi fakat

şu an bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin, eğitime ve bilime verdiği önem ve buna bağlı olarak

geliştirdiği teknolojik yeniliklere verdiği destekle ölçüldüğü bir çağdayız. Okur yazar oranı

artık bir düzey olmaktan çıkmış zorunluluk haline gelmiştir. Yalnızca okur yazar olmak

kişinin kendi yaşamını sürdürebilmesine bile yeterli olmamaktadır. (Chen, Shi, & Xu, 2009)

Bireylerin bilime bakışı, bilimi anlayabilmeleri ve bilimsel okur yazarlık yetilerine

sahip olabilmeleri ön plana çıkmaktadır. Günümüz de eğitimli ve kendini bilimsel alanda

geliştirmiş bireylerin önemi tartışılmaz bir gerçektir ve gelişmiş ülkeler olarak sıraladığımız

ülkelerin bilime ve eğitilmiş bireylere verdikleri önem de bu gerçeği desteklemektedir. Peki

geleceğimizi dünyamızı insanlığımızı bu kadar etkileyen bilim nedir ? (Tunç Şahin & Say,

2010)

Bilim Türk Dil Kurumu' na göre :

''Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve

gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi."

"Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli ve dizgesel bilgi."

"Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir ereğe yönelen bir bilgi edinme ve

yöntemli araştırma süreci."

Türk Dil Kurumunun tanımının yanında bir çok düşünür ve bilim adamının yaptığı

tanımlamalar mevcuttur. Örneğin; Platon, deneysel hiç bir veri içermeyen, tamamen akılsal

kavramlara ve onlar arasındaki tümdengelimli çıkarımlara dayanan disiplinleri bilim olarak

kabul etmiştir. Bu bilimler Platona a göre sırasıyla aritmetik, geometri, astronomi, harmoni ve

bütün bunların üzerinde olan diyalektiktir. Fakat öğrencisi olan Aristoteles, Platon’un bilim

anlayışının tam tersi yönünde bir yaklaşım sergilemiş, gözle görülür ve tikel olan, değişen ve

olduğundan başka turlu olabilen şeyleri konu alan fizik, kimya, biyoloji gibi bilimleri gerçek

bilimler olarak kabul etmiştir. Çünkü Platon için gerçekten var olan, uzay ve zamanın

ötesinde, öznenin dışında, duyularla değil, yalnızca tinsel olarak anımsama yoluyla

kavranabilen idealar iken, Aristoteles için gerçekten var olan, duyularımızla algıladığımız, şu

diye gösterdiğimiz bireysel varlıklardır (Erdoğan, 2010). Binlerce yıl geçmesine rağmen

bilimin ataları kabul edilen bu düşünürlerin bilime dayalı fikir ve görüşleri hala kabul

görmekte ve savunulmaktadır fakat hiçbir bilim tanımı veya bilim görüşü bilim ile uğraşan bir

birey için tam anlamıyla yeterlilik göstermemektedir (Laugksch, 2000). Bunun nedeni bilimin

sürekli kendini geliştirmesi olarak düşünülebilir.

Bilim sürekli olarak insanoğlunun doğayı anlama çabasından ve daha iyi bir yaşam

sürme isteminden dolayı gelişmektedir. Bunu insanın doğayı anlama yada insanın doğaya

karşı savaşı şeklinde yorumlamalar da yapılmaktadır ama aslında ikisi de aynı anlamı

taşımaktadır. Doğayı anlama çabası da olsa doğaya karşı verilen savaş ta olsa insanların daha

iyi yaşam koşullarına kavuşmasına, bilinmeyen olguları bulmasına ve yeni şeyler

öğrenmesine ön ayak olmuştur.

Bu bağlamda bilim olgusaldır ve gözlemlenebilir olgulara dayanmaktadır ve tek tek

olgularla ilişiğin yanın sıra aynı zamanda genelleyicidir. Bilim objektiftir ve bireylerin kendi

kişisel görüşünden bağımsız olarak gelişir.

Bilimsel bilgi de bilimin niteliklerine sahip bilimsel yöntemlerle elde edilen bilgidir.

Bilimsel bilgi objektif, sistemli, tutarlı ve eleştiriye açık bilgidir. Bilimsel bilgi nedensellik

ilkesini kullanarak olgular üzerinde hipotezler üretir ve bunları deneyle sınar. Deneysel

testleri geçen hipotezler bilimsel bilgi dağarcığına katılır. Bilimsel bilgi evrenseldir çünkü bir

ırka veya bir millete değil tüm insanlığa aittir.

Bilimsel bilgiye sahip bireyler ve toplumlar yetiştirme sürecinde eğitim sistemlerine

verilen önemin yanı sıra bireylerin kendini geliştirme süreçleri de çok önemli rol

oynamaktadır. Uzmanlık olamasa da bireyler bilimsel bilgiye hakim olmalı ve çağın gerisinde

kalmadan bilimi takip edebilmelidir. Bu yüzden bilimsel okur yazarlık yetisine sahip olabilme

çok önemlidir.

Bilimsel okur yazarlık, genel bir tanım olarak; bireylerin araştırma – sorgulama,

eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri geliştirmeleri, yaşam boyu

öğrenen bireyler olmaları, çevreleri ve dünya hakkındaki merak duygusunu sürdürmeleri için

gerekli olan bilim ile ilgili tutum, değer, anlayış ve bilgilerin bir birleşimidir. (Demirbaş &

Taşdemir, 2008) Bilimsel okuryazar olmak ömür boyu gelişmeleri takip edebilecek kadar

bilgi sahibi olmayı, terimsel bilgilerin yanında sosyolojik, temel bilimler ve teknolojik

kavramlarında bilinmesi gerektiğini, hayatımızın pek çok yerinde önümüze çıkan gelişmelere

açık olmayı gerektirmektedir. (Demirbaş & Taşdemir, 2008)

Bilimsel okuryazarlık bireyin bilim ve teknoloji anlayışını gerektiren durumlarda

sorumluluk gösteren kararlar vermesi ve bilişsel harekete geçebilmek için gerekli bilgi ve

beceriye sahip olması olarak tanımlanır.

(Koch & Eckstein, 1995) bilimsel okuryazarlığı, bilimsel bir metinden aktif ve eleştirel bir

katılımla anlam çıkarma becerisi olarak tanımlar. Bilimsel okuryazar bir birey, eleştirel bir

yaklaşımla metne bakabilmeli ve teorik bir perspektifle bu metni yorumlayabilmelidir.Pella

vd. (1966) göre bilimsel okuryazar bir bireyin sahip olması gereken özellikler (Akt. Laugksch,

2000) :

•Bilim ve toplum arasındaki ilişkiyi ve etkileşimi kavrayabilmeli

•Bilim adamını kontrol eden etik değerleri kavrayabilmeli

•Bilimin doğasını kavrayabilmeli

•Bilimdeki temel düşünceleri kavrayabilmeli

•Bilim ve beşeri bilimler arasındaki farkı kavrayabilmelidir.

Amerikan Bilim İlerleme Birliği (The American Association for the Advancement of

Science-AAAS) bilimsel okuryazar kişiyi; bilimin, matematiğin, teknolojinin kuvvetler ve

sınırlamalarla birbirine bağlı olan, insan girişimlerinden haberdar olan, anahtar düşünceleri ve

bilimin ilkelerini anlayan, doğal dünyaya aşina olan ve onun birliğini ve çeşitliliğini tanıyan,

bireysel, sosyal amaçlar için bilimsel bilgiyi ve yöntemi kullanan kişi olarak tanımlar (AAAS,

1989). Bu tanıma göre: bilimsel okuryazarlık sadece bilimsel bilgi ve bilimsel fikirlerin

anlaşılmasını içermez, önemli bir şekilde fikirleri ve süreçlerin uygulanması için yetenek ve

arzuları içerir. Sadece eğitimin yeterli olmadığını çevresinde ki teknolojik gelişmelerden,

dünyadan yaşanan güncel bilimsel çalışmalardan haberdar olan bireyler yetiştirme çabası

gelişmiş ülkelerin eğitim hedeflerindendir. Aslında bilimsel okur yazarlık halkın genel

anlamda bilim hakkında bilmesi gerekenlerdir. (Demirbaş & Taşdemir, 2008)

Bilim ve bilimsellik alanında bir çok çalışma yapan Lederman ve Nies bilimsel anlamda

okur-yazar bir kişinin sahip olması gereken özellikleri şu şekilde sıralandırmışlardır:

•Bilimin içeriğini anlar,

•Bilimsel süreçleri anlayıp kullanabilir,

•Kişisel ve sosyal sorunları çözmek için bilimi kullanır,

•Delil ve fikir arasındaki ayrımı yapar,

•İnsan refahını ilerletmek için bilim ve teknolojinin rolünü anlar,

•Bilimin doğasını bilir ve anlar

Bilimsel çalışmaların anlaşılabilmesi dünyadaki yeniliklerin an be an takip

edilebilmesi, bireylerin gelişen dünyanın gerisinde kalmayıp bilimsel bir okur yazarlığa sahip

olabilmeleri için teknoloji kullanımı da önemli bir gereksinimdir.

Dünyanın bir ucunda geliştirilen mekanik bir yeniliğin kopyasını yapmak ülkeler için

kazanç getirebilir ama gelişimi için aynı kazancı getirdiği söylenemez. Çağımızda bilgisayar

kullanımı bilimsel bilgiye ulaşmak için neredeyse zorunlu hale gelmiştir. Amerika da yapılan

yeni bir DNA çalışması duyurulduğu an ülkemizde daha ötesi yapılabilir mi diye düşünülür

hale gelmiştir. Bilgi bir anda tüm dünyaya yayılabilmektedir. Japonya da geliştirilen yeni bir

yazılım aynı gün tüm dünyada yayınlanabilmektedir. Geçmişte bulunan her yeni nicelik bir

ülkeden diğer bir ülkeye yıllar belki de asırlar sonra ulaşmaktaydı bu da bilimsel bilginin

yaygınlaşmasını neredeyse engellemekteydi. Galileo'nun yaptığı astronomi çalışmaları

ülkemize yıllar sonra ulaşmıştır veya Avrupa'nın karanlık çağında iken islam bilginlerinin

bilim adına yaptığı çalışmalar bile 200 sene sonrasında Avrupa da boy göstermeye

başlamıştır. Aynı asırda farklı ülkelerde yaşayan bireylerin bilimsel okur yazarlık oranı

karşılaştırılamayacak kadar farklılık gösterebilmekteydi. Teknoloji bu durumu şu an

tamamıyla geride bırakmış ve bilimsel bilgiyi tüm dünyada lokalize etmiştir diyebiliriz.

(Miller J. D., 1998)

İki ülkenin gelişmişlik düzeyi, eğitimli ve bilimsel okur yazar birey sayısı arasında

farklılıklar olması son derece doğal ve mutlak bir gerçektir ama teknoloji kullanımının bu

farklılıkları istendiğinde giderebildiği de açık bir gerçekliktir. Teknoloji kullanımı ve bilimsel

bilgiye ulaşma yolları eğitim sistemleriyle çözülebilecek bir gerçektir. Bilimin ve teknolojik

yeniliklerin insanlığa getirdiği kolaylıklar küçük yaşlardan itibaren çocuklarımıza doğru ve

yeterli bir şekilde aktarılmalıdır. Akademik bir kariyere sahip ama çağın gerisinde kalmış

bilgisayar ve internet kullanımı gelişmemiş bir öğretim üyesinin alanındaki bilgisi bir

ilköğretim öğrencisiyle mukayese bile edilemeyecek bir değerdir ama ilköğretim öğrencisinin

çağının getirdiği teknolojik yeniliklere ayak uydurup internet ve bilgisayar ortamlarından

bilimsel bilgiye ulaşması daha olası bir durumdur. Üniversite mezunu bir birey ile

üniversiteye hiç gidememiş; eğitimini ilköğretim ya da lise düzeyinde sonlandırmış bireyler

arasında tabi ki bilimsel okuryazarlık anlamında farklılıklar beklenir ama üniversiteye

gidemeyen bir birey bilimsel bilgiye sahip olamasa da bilgiyi öğrenme yollarını bilmelidir.

(Miller S. , 2001)

1.1 Araştırmanın AmacıBu araştırmada öğrenim durumu gözetilmeksizin çeşitli bireylerin bilimsel okur

yazarlık seviyelerinin tespiti amaçlanmıştır.

2. Araştırmanın YöntemiBu araştırmada yöntem olarak tarama modeli kullanılmıştır. Tarama modeli geçmişte

ya da şu anda var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma

modelidir (Karasar, 1999)Tarama modelinde ki esas amaç var olan durumu olduğu gibi

betimleyip aktarmaktır.

2.1 Evren ve Örneklem

2.1.1 EvrenAraştırmanın evreni Erzurum ilinde ki bireylerin okur yazarlık seviyelerinin tespit

edilmesidir.

2.1.2 ÖrneklemAraştırmanın örnekleminde uygun örneklem metodu kullanılmıştır. Erzurum ilinde

yaşayan ve özel bir bankanın çağrı merkezi biriminde çakışmakta olan çeşitli öğrenim

düzeyine sahip bireyler örneklemimizi oluşturmaktadır.

2.2 Veri Toplama Araçları

Araştırma da veri toplama aracı olarak araştırmacı yazar John Miller' a ait bilimsel

okur yazarlık tespit testi özel olarak geliştirilerek ve bazı kalıpları güncellenip yenilenerek

örneklem grubuna uygulanmıştır. Uygulama testi üzerinde kişilerin cinsiyet, öğrenim durumu

ve çevrelerinde hiç bilim adamı olup olmadığı ana sorgulayıcı kişisel sorular niteliği

taşımaktadır.

Oluşturulan özel bilimsel okur yazarlık seviye tespit testinde örneklem grubumuza 41

adet çoktan seçmeli test yönlendirilmiştir. Test sorularında açık suçlu sorulara yer verilmemiş,

doğru-yanlış seçenekleri kullanılarak araştırmaya dahil olunan deney grubunun bilimsel okur

yazarlık seviyesi hakkında istatiksel bir sonuç elde edinilmeye çalışılmıştır. Uygulama sanal

ortam üzerinden e-mail yoluyla deney gurubuna anket şeklinde yönlendirilmiştir.

Uygulamada düşündürücü fakat doğruluğu bilimsel kaynaklardan ispat edilmiş(doğrulanmış)

sorular kullanılmış ve yöneltilen her bir soru bilimsel bir alanda yetkinliği ölçmeyi hedef

almıştır. Her bir soru için uygulamada ki grubumuza 30sn süre tanınmış ve uygulamanın

tümü için toplamda katılımcılara 20 dakika süre verilmiştir. Araştırma sonuçları bireysel

bazda anlamlandırılmayacağı için isim veya yaş niteliği gibi detaylar uygulama sorularında

göz önünde bulundurulmamıştır.

3. BULGULAR

3.1.Örneklem Gurubunun Kişisel Bilgilerine İlişkin Bulgular

Örneklemimizi oluşturan özel bir bankanın çağrı merkezinde çalışan personelin kişisel

bilgileri testin ilk sorularını oluşturmaktadır. Uyguladığımız bilimsel okur yazarlık testine 100

adet banka personeli çalışan dahil olmuştur.

Uygulamaya katılan personelden en küçük yaş 20 ve en büyük yaş 32 olarak tespit

edilmiş ve yaş ortalaması 24 olarak hesap edilmiştir.

Şekil.3.1.1: Araştırmaya katılan personelin cinsiyet dağılım grafiği.

Araştırmaya dahil olan 100 personelin 34 ü bayan 56 sı ise erkek katılımcılardan

oluşmaktadır.

34%

66%

CinsiyetErkek Bayan

Araştırmaya dahil olan personel üzerinde öğrenim durumu tespiti için lise, ön lisans,

lisans, yüksek lisans ve doktora seçeneklerinin yer aldığı çoktan seçmeli bir soru

yöneltilmiştir.

Ortaöğretim Ön Lisans Lisans Yüksek Lisans0

10

20

30

40

50

60

2

39

56

3

Araştırmaya Katılan Personelin Öğrenim Durumu

Şekil.3.1.2: Araştırmaya katılan personelin öğrenim durumu.

Araştırmamıza dahil olan 100 personel içerisinden 2 kişi ortaöğretim okulu

mezunudur. 39 personel ön lisans mezunu ve katılımcıların yarısından çoğunu oluşturan 56

kişi lisans mezunudur. Yüksek lisans mezunu 3 personel bulunurken seçenekler arasında yer

alan doktora öğrenimine sahip hiçbir personel olmamıştır.

32%

68%

Çevresinde Bilim İnsanı DurumuOlanlar Olmayanlar

Şekil.3.1.3: Araştırmaya katılan personelin yakın arkadaş veya akrabaları arasında bilim

insanı varlığı.

Araştırmamıza katılan banka personelinin çevresinde bilim insanı olup olmaması

durumu araştırmamız için önemli bir unsurdur. Katılımcıların çevresinde ki bir bilim insanı

bile kişilerin bilime ve bilimsel dünyaya bakış açısını etkilemektedir. Uygulamamıza katılan

100 kişinin yalnızca 32 kişisinin çevresinde bilim insanı bulunmaktadır. Geri kalan 68 kişi bu

sorumuza olumsuz yanıt vermiş ve çevresinde yakın arkadaş ve akrabaları arasında bilim

insanı olmadığını belirtmiştir.

3.2 Araştırmamıza Katılan Personelin Bilimsel Okur Yazarlığı Hakkındaki İstatiksel Bulgular

Bilimsel okur yazarlık seviye tespit testi içeriğinde yer alan sorulara katılımcıların

verdiği yanıtlar doğrultusunda elde edilen verilerin istatiksel değerleri için soruların her biri

için bir değer grafiği oluşturulmuştur. Sorular ve sorulara verilen yanıtların istatiksel dağılımı

ve grafiksel bilgileri şu şekildedir:

1. Bir nanometre 1 cm' nin 100'de birine eşittir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

39

38

23

Şekil.3.2.1: Katılımcılardan bu soru için elde edilen yanıtlar

2. Lazer ses dalgalarının belirli bir noktaya odaklanmasıyla oluşur.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

29

61

10


3. Nükleer santraller ozon tabakasını yok eder.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

16

79

5


4. Normal domateste genler yoktur ama Genetik olarak değiştirilmiş

organizmalarda (GDO) vardır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

32

63

5


5. Kök hücreler sadece bitkilerde olur

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

49

40

11


6. Antibiyotikler hem bakterileri hem de virüsleri öldürür.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

29

65

6


7. Elektronlar atomlardan daha küçüktürler.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

56

38

6


8. Demir levha atom taneciklerden oluşmuştur ama ağaç tanecikli atomlardan

oluşmaz.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

53

30

17


9. Atomlar moleküllerin bir araya gelmesiyle oluşur.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

20

74

6


10. Dünyanın merkezi çok sıcaktır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

78

19

3


11. Üzerinde yaşadığımız kıtalar milyonlarca yıldır yerlerini değiştirmektedir

ve gelecekte de yer değiştirmeye devam edeceklerdir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

82

13

5


12. Küresel ısınmanın başlıca sebebi güneşten doğrudan dünyamıza gelen ışık

düzeyinin artmasıdır

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

25

70

5

Şekil.3.2.12: Katılımcılardan bu soru için elde edilen yanıtlar.

13. İnsan genlerinin yarısından fazlası farelerinki ile aynıdır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

76

20

4


14. Küresel ısınma sonuçlarından biri olarak bazı bitki ve hayvan türleri

gelişip zenginleşirken, bazılarının soylarının tükenmesine sebep olacaktır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

77

14

9


15. Dünya güneşin etrafında yılda bir kez tam dönüş yapar.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

79

13

8


16. Ses ışıktan daha hızlı yayılır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

40

55

5


17. En erken insanlar dinozorlar ile aynı dönemde yaşamışlardır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

40

55

5


18. Bütün hayvanlar ve bitkiler DNA ya sahiptirler.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

83

12

5


19. Milyonlarca yıllık süreçte bazı hayvan ve bitki türleri adapte olup soylarını

devam ettirirken bazılarının soyu tükenmiştir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

88

9

3


20. Evren büyük bir patlama ile oluşmuştur.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

69

25

6


21. Sera etkisi dünya üzerindeki sıcaklığın artmasına sebep olmaktadır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

66

29

5


22. Fosil yakıtların kullanımı bu hızla devam ederse uzun vadede ciddi

çevresel zararlara sebep olacaktır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

77

10

13


23. İnsanlar yaratıcı tarafından tam olarak bir insan şeklinde yaratıldılar ve ilk

evrelerden beri evrime uğramadılar.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

62

22

16


24. Nükleer santraller radyoaktivite üretirler. Bunun gibi bütün radyo aktivite

insan ürünüdür.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

17

69

14


25. Radyoaktif süt kaynatılarak zararsız hale getirilebilir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

43

38

19


26. Solaryum cilt kanseri olma olasılığını arttırır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

89

4

7


27. Bir futbolcunun antrenmanda kazandıkları yetenekler, çocuklarına

kalıtımsal olarak aktarılır

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

67

22

11


28. Annenin geni doğacak çocuğun kız mı yoksa erkek mi olmasında karar

kılıcıdır.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

65

25

10


29. Nano-teknoloji daha iyi materyaller geliştirmek için atomlar gibi çok

küçük madde birimleriyle çalışmayı içerir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

63

17

20


30. Nano seviyesinde materyallerin özellikleri, onların daha büyük seviyedeki

özelliklerinden beklenmedik şekilde tamamen farklıdır

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

51

21

28


31. Teoriler doğruluğu tam olarak kanıtlanmamış kuramlardır. Ancak

doğrulukları kanıtlanırsa bilimsel kanun olurlar.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

82

9

9


32. Astroloji bir bilim değildir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

27

66

7


33. Bugünün bütün bilinmesel teorileri kesindir ve yüz yıl sonra da hala kabul

görecektir

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70

65

26

9


34. Yeni teknolojiler temel bilimsel araştırmaların sonuçlarına bağlı değildir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60

53

33

14


35. Bütün bilimsel çalışmalar laboratuarda deneyler yaparak gerçekleştirilir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

47

44

9


36. Bilimsel bilginin gelişimine kişisel ve kültürel değerler ve bakış acıları etki

eder.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

72

19

9


37. Bütün bilimsel araştırmalar ayni bilimsel yöntem takip edilerek

gerçekleştirilir.

DOĞRU

YANLIŞ

BOŞ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

68

29

3


4. Uygulamanın İstatiksel Sonuçlarının Yorumlanması Tartışma ve Öneriler

Hazırlanan uygulama testinde 37 adet doğru-yanlış sorusuna yer verilmiştir. Sorular

özel olarak jeoloji, fizik. kimya. biyoloji. nanoteknoloji, radyoaktivite, astroloji ve bilimsel

alan çalışmaları gibi konular hakkında ölçücü özellik taşımaktadırlar. Verilen cevaplardan

oluşan istatiksel sonuçlara göre genel olarak doğru yanlış dağılımı şu şekildedir:

56%34%

9%

Genel Sonuç

DOĞRUYANLIŞBOŞ

Şekil.4: Sorulardan alınan yanıtlara göre elde edilen genel sonuçlar

Grafiğimizden de anlaşılacağı gibi genel olarak sorularımıza verilen cevaplar yüzde

ellinin üzerinde %56lık bir değere ulaşmıştır. %35 lik yanlış cevap verilmesi bilimsel alanda

bildiğimiz konuların ne kadar yanlış olduğunu göstermektedir. Bu konuda uygulamamızda en

çok hata yapılan konu nükleer santraller konusu olmuştur. Açıkça görülmektedir ki nükleer

santraller konusunda yanlış bilgimiz çok fazla. Bunun yanında fiziksel konularda lazer,

astroloji gibi alanlar da da yüksek bir hata yüzdesi gözlemlenmektedir.

Uygulamaya katılan personelin fikir sahibi olamayıp ta en çok boş bıraktığı konu ise

nanoteknolojiye ilişkin soru çeşitleri olmuştur.

Elde edilen bu verilerle yüzde ellinin üzerinde alınan bu sonuç Türkiye içinde alınan

en yüksek bilimsel okur yazarlık yüzde değerlerinden birisidir. Bunun nedeni çalışmamıza

katılan örneklem grubu üyelerimizin büyük çoğunluğunun (%98inin) üniversite mezunu

olması olarak görülebilir. Bu yönden bakıldığında %98inin üniversite mezunlarının

oluşturduğu bir örneklem grubu için %56 lık bir doğruluk oranı diğer yapılan çalışmalara

oranla yine de yuksek bir değerdir. Amerikalı bilmsel okur yazarlık alanında bir çok çalışması

olan John Miller 'ın yaptığı istatiksel araştırmalara göre bilimsel okur yazarlık düzeyinin

ülkelere göre dağılımı şu şekildedir:

Swed

en

Netherl

ands

Finlan

d

Bulgaria

Belgium

France

Czech Rep

ublic

Hungary

Estonia

Croati

a

Austria

Poland

Greece

Romania

Lithuan

ia

Slove

nia

Turke

y 0

5

10

15

20

25

30

35

40

Bilim

sel O

kur Y

azar

lık Y

üzde

si

Şekil.5: John Miller'ın uyguladığı araştırma sonuçlarına göre ülkelere göre bilimsel

okur yazarlık düzeyi.

Grafikten de görülebileceği gibi ülkemiz bilimsel okur-yazarlık düzeyi sıralamasında

yapılan araştırma da son sırada görülmektedir.Grafiksel sonuca göre ülkemizde bilimsel okur

yazarlık düzeyi %2 civarındadır. Bu grafiğe ait veriler ile bizim elde ettiğimiz sonuçlar

karşılaştırıldığında arada çok büyük fark görülmektedir. Yukarıda belirttiğimiz gibi bunun

nedeni araştırmamıza katılan grubun %98 inin üniversite mezunu olması büyük etken

oluşturmaktadır fakat bunun yanında uygulama yaptığımız özel bankaya mensup çağrı

merkezi çalışanlarının işe alınma süreçleri de önemlidir. İşe alınma sürecinde iş için seçilen

personelin çağrı merkezi çalışanı olma konusunda uygunluğunun yanı sıra genel kültür, ve

bilimsel alanda yetkinlik ve gelişime açık olup olmama gibi süreçlerden geçirildiğini ve çağrı

merkezi personelinin insan kaynakları tarafından özenle seçildiğini de göz önünde

bulundurmak gerekmektedir.

Sorularımızın arasında boş bırakılan soru sayısının az oluşu da aslında testin

uygulandığı personelin yanlışta olsa sorular için bir ön bilgiye sahip olunduğunu

belirtmektedir. %91 oranında sorularımız cevaplanmış ve yalnızca %9 luk bir kısım hakkında

fikir beyan edilememiştir. En çok boş bırakılan nanoteknoloji konularına ait soruların

cevaplanamama nedeni olarak ta yeni gelişmekte olan bir bilim alanı olması ve ülkemizde

henüz bilimsel bir popülarite sağlayamaması düşünülebilir.

Nükleer santraller konusunun da uygulamamız dahilinde en çok yanlış cevap verilen

konuların başında gelmesinin nedeni de ülkemizin henüz bu konu da bilinçlendirilmediğinin

göstergesidir. Özellikle geçtiğimiz 3 yıl içerisinde ülkemizde en çok tartışılan konulardan

birisidir nükleer santraller. Türkiye'de şu an hiç nükleer santral bulunmamaktadır ve kurulup

kurulmaması aşamasında ülke çapında referanduma gidilmesine kadar belirsizlikler

sürmektedir. %56 gibi yüksek bir bilimsel okur yazarlık seviyesinin tespit edildiği bir

uygulama da dahi görülmektedir ki nükleer santraller hakkında yeteri derecede bilinçli

olmadığımız bir gerçektir. Astronomi hakkında yöneltilen uygulama sorumuz da en çok

yanlış cevap verilen sorular arasında yer almaktadır buna neden olarak ta astronomi ve

astrolojinin birbirine karıştırılmasıdır.

Uygulamaya katılan personelin doğru cevaplama oranları göz önüne alındığında

genetik ve sağlık bilimleri konularında ki sayısal başarı da göz ardı edilmemelidir. Genel

olarak yöneltilen genetik ve sağlık bilimleri sorularına verilen doğru cevap yüzdesi %65in

üzerindedir ve bu da uygulamaya katılan personelin bu konu hakkında ne derece bilinçli

olduğunun göstergesidir.

Bilimsel teori ve araştırmalar hususunda ki bilgi yoklama sorularında genel olarak

%50 'nin üzerinde bir başarı söz konusudur. Bu soruların cevaplanmasında ana niteleyici

seçeneklerden olan "Yakın arkadaş ve akrabalar arasında bilim insanı var mıdır? sorusuna

verilen %68 lik olumsuz yanıtın etkili olduğu düşünülmektedir. Çevresinde bilim insanı

bulunması kişiyi bilime ve bilimsel alanda araştırma yapmaya karşı daha da tetiklediği bir

gerçektir. Bu bağlamda katılımcılarımızın sadece %32 lik bir kısmının cevresinde yakın

akraba ve arkadaşları arasında bilim insanı bulunurken bu sorularımıza gelen %50 nin

üzerinde ki başarı kişilerin çevre etmeni olmasa da bilim ile ilgilenebileceğini doğrular

niteliktedir.

Araştırmamızı Türkiye genelinde bir istatistiksel sonuçla değerlendirecek olursak;

Türkiye İstatistik Kurumunun 2012 verilerine göre ülkemizde ki yaşayan 15 yaş üzeri

bireylerin eğitim durumları şu şekildedir:

Şekil6.TUİK 2012 verilerine göre ülkemizin eğitim durumuna göre nüfus dağılımı.

TUİK ten alınan yukarıdaki grafik bilgilerine göre ülkemizde 15 yaş üzeri 54,805,487

kişi bulunmaktadır. Bu rakamın yaklaşık %34 ü lise veya dengi yüksekokul ve üzeri eğitim

durumuna sahiptir. Araştırmamızda yer alan banka personeli TUİK verilerinin bu %34 lük

kısmında yer almaktadırlar. Bu sonuca istinaden yaptığımız araştırma sonucunu genelleyecek

olursak Türkiye' nin yaşayan 15 yaş üzeri bireylerin %34lük kısmı yaklaşık olarak %56

oranında bilimsel bir araştırmada doğru yanıtları verebilmektedir denebilir. Elde edilen bu

veri bu zamana kadar ki yapılan araştırma sonuçlarından en yüksek olanıdır.

Kaynakçalar

Chen, F., Shi, Y., & Xu, F. (2009). An analysis of the Public Scientific Literacy study in. PUBLIC UNDERSTANDING OF SCIENCE , 607–616.

Demirbaş, M., & Taşdemir, A. (2008). Öğrencilerin Fen Okur Yazar Birey Nitelenmesinde Görsel ve Yazılı Değişkenlerin Etkileri. Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınlanmış Araştırma Sonuçları , s. 1291-1295.

Erdoğan, E. (2010). Platon ve Aristoteles! in Bilimlere İlişkin Sınıflamaları.

Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel.

Koch, A., & Eckstein, S. (1995). Skills Needed for Reading Comprehension of Physics Texts and Their Relation to Problem Solving Ability. Journal of Research in Sciense Teaching , 613- 628.

Laugksch, R. (2000). Scientific Literacy: A conceptual Overview. Science , 71–94.

Miller, J. D. (1998). The measurement of civic scientific literacy. Public Understand. Science , 203–223.

Miller, S. (2001). Public understanding of science at the crossroads. PUBLIC UNDERSTANDING OF SCIENCE , 115–120.

Tunç Şahin, C., & Say, Ö. (2010). İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN BİLİMSEL. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi , 223–240.

turkmencelal.files.wordpress.com€¦ · web view100 kişilik bir örneklem grubu seçilmiştir....

Documents