1

11

TRM TOEPASSINGENTRM TOEPASSINGEN3°JAAR 3°JAAR

26 Januari 2009 26 Januari 2009

Digitale cartografie met professionele Digitale cartografie met professionele GIS-softwareGIS-software

Op basis van powerpoints van ESRI, fabrikant van GIS-Op basis van powerpoints van ESRI, fabrikant van GIS-software ArcMap.software ArcMap.

2

•Wat is GIS ?•Waar kom je GIS tegen ?•Hoe werkt GIS ?•Wat kan doen met GIS ?•Overzicht GIS software•Waar data vinden ?

3

Wat is GIS?Wat is GIS?

= Systeem= Systeem

Brengt alles (de computer, de data en de Brengt alles (de computer, de data en de gebruiker) met elkaar in verbindinggebruiker) met elkaar in verbinding

GG

II

SS

= Geografie= Geografie

Alle objecten en processen die op het Alle objecten en processen die op het aardoppervlak voorkomenaardoppervlak voorkomen..

= Informatie= Informatie

Verwijst naar het software-programma datVerwijst naar het software-programma dat verbonden is met een databank waarin verbonden is met een databank waarin

geografische (plaatsgebonden) gegevens geografische (plaatsgebonden) gegevens bewaard wordenbewaard worden

4

GIS SoftwareGIS Software

MapsMaps ModelsModels

Data Data ModelsModels

MetadataMetadata

GeodatabaseGeodatabase

Intelligente Geografische Informatie Intelligente Geografische Informatie SystemenSystemen

5

Ruimtelijk modelRuimtelijk model

Modellering van de aarde met een GIS. Elke Modellering van de aarde met een GIS. Elke thematische eenheid wordt gestockeerd in thematische eenheid wordt gestockeerd in een aparte laag.een aparte laag.

6

GeometrieGeometrie

PuntenPunten LijnenLijnen Vlakken of Vlakken of polygonenpolygonen

7

AttributenAttributen

AttributentabelAttributentabel

8

Vragen die een GIS kan beantwoordenVragen die een GIS kan beantwoorden

• Wat bevindt zich op plaats A?Wat bevindt zich op plaats A? plaats A = postcode, naam, co-ordinatenplaats A = postcode, naam, co-ordinaten

• Welke plaats voldoet aan bepaalde criteria?Welke plaats voldoet aan bepaalde criteria?Alle bedrijvenzones in Vlaanderen met de ruimte om Alle bedrijvenzones in Vlaanderen met de ruimte om

een autocarbedrijf te vestigen, met een toegang een autocarbedrijf te vestigen, met een toegang tot autowegen, zonder concurrenten in een straal tot autowegen, zonder concurrenten in een straal van 50 km. van 50 km.

• Wat is er veranderd sinds …?Wat is er veranderd sinds …? • Is er een ruimtelijk patroon zichtbaar ?Is er een ruimtelijk patroon zichtbaar ? • Wat als … ? (modellering)Wat als … ? (modellering)

9

GIS is overalGIS is overalGIS is overalGIS is overal

10

GIS in het dagelijks levenGIS in het dagelijks leven

• Het journaalHet journaal

visualisatie van up to date gegevensvisualisatie van up to date gegevens

bv. explosies, invasie,…bv. explosies, invasie,…

11

• WeerberichtWeerbericht

weermodellen, orkanenweermodellen, orkanen

• Het journaalHet journaal

visualisatie van up to date gegevensvisualisatie van up to date gegevens

bv. explosies, invasie,…bv. explosies, invasie,…http://www.weathernews.nl/radar/http://www.weathernews.nl/radar/

12

• RouteplannersRouteplanners

kortste pad, snelste padkortste pad, snelste pad

• WeerberichtWeerbericht

weermodellen, orkanenweermodellen, orkanen

• Het journaalHet journaal

visualisatie van up to date gegevensvisualisatie van up to date gegevens

bv. explosies, invasie,…bv. explosies, invasie,…

13

• LandbouwLandbouw

erosiebestrijding, erosiebestrijding, bemesting, bemesting, precisielandbouw, precisielandbouw, ……

14

• TransportTransportspoorwegnetten, spoorwegnetten, routekaarten, routekaarten, schematisch en schematisch en realistischrealistisch

•ToerismeToerismeattracties,attracties,toeristische routestoeristische routes

• GezondheidGezondheidrisicogebieden voorrisicogebieden voorvogelgriep, sars ..vogelgriep, sars ..

15

• Ruimtelijke ordeningRuimtelijke ordening

bouwaanvragen, kadaster, bouwaanvragen, kadaster, stadsplanning, stedenbouw…stadsplanning, stedenbouw…

• Disaster managementDisaster management

• MilieumanagementMilieumanagement

• Gas, elektriciteit, Gas, elektriciteit, pijpleidingen, water, pijpleidingen, water, huisvuilophaling,…huisvuilophaling,…

16

Hoe werkt GIS ?Hoe werkt GIS ?

17

Een GIS bewaart ruimtelijke informatie als een Een GIS bewaart ruimtelijke informatie als een verzameling van thematische lagen die aan elkaar verzameling van thematische lagen die aan elkaar gekoppeld kunnen worden op basis van hun ligginggekoppeld kunnen worden op basis van hun ligging

Twee modellenTwee modellen Vector data modellenVector data modellen

Raster data modellenRaster data modellen

Geografische modellenGeografische modellen

Echte WereldEchte Wereld

VectorVector

RasterRaster

18

Vector dataVector data

• Informatie over punten, lijnen en polygonen wordt Informatie over punten, lijnen en polygonen wordt opgeslagen als een verzameling van coördinaten opgeslagen als een verzameling van coördinaten

FeatureFeature DefinitieDefinitie VoorbeeldVoorbeeld

PuntPunt 1 x,y coördinaat1 x,y coördinaat Bron, stortplaatsBron, stortplaats

LijnLijn Reeks x,y Reeks x,y coördinatencoördinaten

Weg, rivierWeg, rivier

PolygoonPolygoon Gesloten reeks Gesloten reeks coördinatencoördinaten

Stroombekken, Stroombekken, kadasterperceelkadasterperceel

19

Een verzameling van vierkante cellen, Een verzameling van vierkante cellen, georganiseerd in rijen en kolommen bv. een georganiseerd in rijen en kolommen bv. een gescande kaart of een foto gescande kaart of een foto

Waarde van gridcel is het resultaat van:Waarde van gridcel is het resultaat van: Classificatie bijv. VegetatieopnamesClassificatie bijv. Vegetatieopnames

Metingen bijv. Optische instrumentenMetingen bijv. Optische instrumenten

Graad van detail afh. Graad van detail afh. van cellen in het gridvan cellen in het grid

Georeferentie volgens cartesiaans coördinaten-Georeferentie volgens cartesiaans coördinaten-systeem op basis van referentiepunt en celgroottesysteem op basis van referentiepunt en celgrootte

Raster dataRaster data

X,Y

Rijen

Kolommen

20

Kolommen

Rijen

21

Georefereren van gegevensGeorefereren van gegevens• Positioneer je gegevens in real-world Positioneer je gegevens in real-world

coördinatencoördinaten

22

Wat je met GIS Wat je met GIS kan doenkan doen

23

Data opvragenData opvragen

• Browsen Browsen via ArcCatalog in ArcGIS via ArcCatalog in ArcGIS• Selecteren a.d.h.v. logische criteria of a.d.h.v. Selecteren a.d.h.v. logische criteria of a.d.h.v.

attributen attributen

Welke landen hebben

meer dan 50 000 000

inwoners?

Identificatie van elementenIdentificatie van elementen

24

Vector formatenVector formaten Discrete representaties van de realiteitDiscrete representaties van de realiteit

Raster formatenRaster formaten Gebruiken vierkante cellen om de realiteitGebruiken vierkante cellen om de realiteit

te modellerente modelleren

Kaarten opslaanKaarten opslaan

X,Y X,Y X,Y

X,Y

Realiteit(een snelweg)

X,Y

Rijen

Kolommen

25

MercatorMercator

RobinsonRobinson

AzimutaleAzimutale

26

Analyse van gegevensAnalyse van gegevensWelke percelen liggen binneneen afstand van 50m van de weg?

brontype geboord

gebouweigenaar Smidt

bodemtype zandig

NaburigheidNaburigheid(bv. oplossen met buffer)(bv. oplossen met buffer)

OverlayOverlayintegratie van aparte lagen integratie van aparte lagen tot een nieuwe laag tot een nieuwe laag (verbanden en effecten)(verbanden en effecten)

ExtractionExtraction

(bv. Clippen)(bv. Clippen)

NetwerkNetwerk

Pathfinding, stroomopwaarts en afwaarts, Pathfinding, stroomopwaarts en afwaarts, gemeenschappelijke ‘voorouders’gemeenschappelijke ‘voorouders’

27

Presenteren van dataPresenteren van dataTitel

Map body

NoordpijlLegende

Schaalbalk Designed by Makram 1999

Tekst

Kaart elementenKaart elementen

Integratie van rapporten, grafieken, …Integratie van rapporten, grafieken, …

28

KaartenGrafieken

Rapporten

29

Belangrijke punten in cartografische Belangrijke punten in cartografische designdesign

• LeesbaarheidLeesbaarheid

• Visueel contrast en hiërarchieVisueel contrast en hiërarchie• Visueel evenwicht (Visueel evenwicht (Bijv.Bijv. vermijd ‘lege vermijd ‘lege

ruimtes’ onderaan)ruimtes’ onderaan)

• Kleuren en tekstKleuren en tekst

30

GIS SoftwareGIS Software

31

ArcMapArcMap

ArcCatalogArcCatalog

ArcToolboxArcToolbox

ArcGIS desktop applicatiesArcGIS desktop applicaties• Gericht op data, maps en toolsGericht op data, maps en tools

32

ArcCatalogArcCatalog

• Verkennen van dataVerkennen van data– GrafischGrafisch– TextueelTextueel

• Beheren van dataBeheren van data• Aanmaken en bekijkenAanmaken en bekijken

van metadatavan metadata

33

ArcMapArcMap

• Voert taken uit gebaseerd op de kaart Voert taken uit gebaseerd op de kaart – AfbeeldenAfbeelden– OpmakenOpmaken– OndervragenOndervragen– AnalyserenAnalyseren– Grafieken creërenGrafieken creëren– Verslag uitbrengenVerslag uitbrengen

34

Algemene informatie over GISAlgemene informatie over GIS

• Algemene informatie over GIS en over ESRI Algemene informatie over GIS en over ESRI producten in het onderwijs: producten in het onderwijs: http://www.gis.com/

• Opleidingen en seminaries on-line:Opleidingen en seminaries on-line: http://campus.esri.com/

35

Waarmee kan je data bekijken?Waarmee kan je data bekijken?

• Web browser Web browser (GRATIS)(GRATIS)

• ArcReader:ArcReader: om pmf’s te bekijken en te raadplegen, met om pmf’s te bekijken en te raadplegen, met vooraf bepaalde cartografie en symbologievooraf bepaalde cartografie en symbologiewww.esri.com/arcreader (GRATIS)(GRATIS)

• ArcExplorer:ArcExplorer: om data te bekijken en te raadplegen, naakte om data te bekijken en te raadplegen, naakte shapefilesshapefileswww.esri.com/arcexplorer (GRATIS)(GRATIS)

36

• ArcExplorer Java Edition for Education (AEJEE):ArcExplorer Java Edition for Education (AEJEE): ArcExplorer met extra tools (projectie wijzigen, eigen ArcExplorer met extra tools (projectie wijzigen, eigen gegevens uit bv. Exceltabel toevoegen) gegevens uit bv. Exceltabel toevoegen) Ook voor Macintosh! Ook voor Macintosh! http://www.esri.com/software/arcexplorer/about/arcexplorer-education.html (GRATIS)(GRATIS)

• ArcVoyager: ArcVoyager: lichte applicatie met uitgebreide lichte applicatie met uitgebreide handleiding en data handleiding en data http://www.esri.com/arcvoyager (GRATIS)(GRATIS)

• ArcView:ArcView: om data te bekijken en analyses uit te om data te bekijken en analyses uit te voerenvoeren

37

Waar kan je data vinden?Waar kan je data vinden?

OP HET NETOP HET NET

• Internationaal:Internationaal:

www.geographynetwork.comLive data -> via web browser, ArcGIS Desktop, ArcExplorerLive data -> via web browser, ArcGIS Desktop, ArcExplorerDownloadbare data -> met ArcGIS Desktop, ArcExplorerDownloadbare data -> met ArcGIS Desktop, ArcExplorerPMF-files -> ArcReaderPMF-files -> ArcReader

Digitale wereldatlas: Digitale wereldatlas: www.nationalgeographic.com/maps

Actuele geografische infosites, bv. Tsunami, aardbeving, hurricanes,… Actuele geografische infosites, bv. Tsunami, aardbeving, hurricanes,… www.esri.com www.esri.com

38

• België:België:

Via uw webbrowser:Via uw webbrowser:

Geo-Vlaanderen: een geïntegreerde internetsite voorGeo-Vlaanderen: een geïntegreerde internetsite voorgeografische informatie: geografische informatie:

www.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/nl/loketten.asp

Provincie West-Vlaanderen: Provincie West-Vlaanderen: www.giswest.be

Je weg vinden in BruggeJe weg vinden in Bruggevia via www.giswest.be

Provincie Oost-Vlaanderen: Provincie Oost-Vlaanderen: www.gisoost.be

Provincie Antwerpen: Provincie Antwerpen: www.provant.be/gis/index.htm

39

De toestand van de bomen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: www.bomen.irisnet.be

Het bestemmingsplan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: www.pras.irisnet.be

Gegevens over de ondergrond in Vlaanderen: http://dov.vlaanderen.be

Gegevens over waterwegen, bruggen, sluizen, enz.: http://gis.ris-rivierinformatie.be/Ibis/Run.htm

40

Allerlei gegevens over Wallonië (o.a. luchtfoto’s, wegen, Allerlei gegevens over Wallonië (o.a. luchtfoto’s, wegen, gebouwen,…): http://carto4.wallonie.begebouwen,…): http://carto4.wallonie.be

Statistische gegevens op de site van het Nationaal Statistische gegevens op de site van het Nationaal Instituut voor statistiek: Instituut voor statistiek: http://www.statbel.fgov.be/figures/download_nl.asphttp://www.statbel.fgov.be/figures/download_nl.asp

41

Met ArcView of ArcExplorer:Met ArcView of ArcExplorer:““Add ArcIMS Server” of “Add Web site” of “Add Internet Server”Add ArcIMS Server” of “Add Web site” of “Add Internet Server”

Provincie West-Vlaanderen: http://www.giswest.beProvincie West-Vlaanderen: http://www.giswest.be

Provincie Oost-Vlaanderen: http://gisoost.beProvincie Oost-Vlaanderen: http://gisoost.be

Provincie Antwerpen: http://gis.provant.beProvincie Antwerpen: http://gis.provant.be

Gegevens over de ondergrond in Vlaanderen: Gegevens over de ondergrond in Vlaanderen: http://dov.vlaanderen.behttp://dov.vlaanderen.be

Gegevens over waterwegen, bruggen, sluizen, enz.: Gegevens over waterwegen, bruggen, sluizen, enz.: http://gis.ris-rivierinformatie.behttp://gis.ris-rivierinformatie.be

Allerlei gegevens over Wallonië (o.a. luchtfoto’s, wegen, Allerlei gegevens over Wallonië (o.a. luchtfoto’s, wegen, gebouwen,…): http://carto4.wallonie.begebouwen,…): http://carto4.wallonie.be