w klasach 4–7 szkoŁy...

Plastyka | Plastyka | Klasa 4 | Program nauczania Szkoła podstawowa 4–7

Autor: Beata Mikulik

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 20171

Program nauczania plastyki

W KLASACH 4–7 SZKOŁY PODSTAWOWEJ

I. Charakterystyka programu nauczania

II. Ogólnezałożeniaedukacyjne,celekształcenia–wymaganiaogólnei szczegółowe

III. Celewychowawcze

IV. Treścinauczania Treścinauczaniawedługzagadnieńi umiejętności Treścinauczaniapodzielonenakolejnelatanauki

V. Proceduryosiąganiaszczegółowychcelówedukacyjnych Proceduryosiąganiacelów Metodyi formypracyumożliwiająceosiąganiezałożonychcelów Środkii materiałydydaktycznesłużącedorealizacjiprogramu

VI. Planowaneosiągnięciauczniówi sposoby ich oceny Prognozowanieefektównauczaniai wychowania Zasady,metodyi kryteriaocenyosiągnięćucznia




I. Charakterystyka programu nauczania

Program nauczania plastyki wklasach4–7szkołypodstawowejopierasięnazałożeniachnowejPodstawy programowej (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przed-szkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształ-cenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogól-nego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dziennik Ustaw, 24. 02. 2017, poz. 356).Prezentowanyprogramnauczaniaplastykiwklasach 4–7(II etapedukacyjny),związanyz podręcznikamiautorstwaStanisławaK.Stopczyka,BarbaryNeubarti JoannyChołaścińskiej,jestpropozycjąautorską,a opisane wprogramie treścinauczanianauczycielmożerealizowaćzgodniez preferencjamiuczniówi możliwościamiczasowymi.Programokreślaformyprzekazywaniawiedzyorazprzyjętegłówneakcentyi priorytety wnauczaniuplastykiwskazanewpodstawieprogramowej.Jesttooczywiściejednaz wielumożliwychinterpretacjinowejpodstawynauczaniaplastyki.Głównynaciskzostałpołożonynapodkreślenieznaczeniakształtowaniawyobraźni,ścisłego łączeniaekspresjiplastycznejz wiedząo funkcjachsztuki,środkachartystycznegowyrazu,strukturzedziełi kształtowaniemkulturyplastycznej,wiedząo dziedzictwienarodowym,światowymi rodzimejsztuceludowej.Ważnejestprzyswajaniewiedzy,włączanie jej do świadomości uczniów, kształtowanie postawtwórczychprzeziwtrakcieekspresjiplastycznej,wykonywanieróżnychformpracplastycznychnieużytkowych,użytkowychi związanychz estetykąotoczeniai znaczeniemróżnych form plastyki wżyciucodziennym.Ogromnąwagęedukacyjną i wychowawcząprzyznanopoznawaniudziedzictwakulturowego,uczestniczeniuwkulturze poprzez oglądaniewystaw,zabytków,costanowidopełnieniedziałańplastycznychpodejmowanychprzezuczniów.Nauczycielpowinienokreślić,zdiagnozować,wjakisposóbuczniowietworzylipraceplastycznewIetapieedukacyjnym,jakieelementywiedzyplastycznejzdobyli,jakienawykizwiązane z podejmowaniemekspresjiplastycznejsięutrwaliły.Należypoznaćwynikającąz tegopotrzebętworzenia,aktywność,umiejętności,wiedzę,sztywnośćlubelastycznośćmyśleniaplastycznegodzieciprzychodzącychdoklasy4.Pozwoli tonawytyczenie indywidualnychcelów,określeniesposobówi metodpracyodnoszącychsiędozastanejsytuacjiedukacyjnej,opracowywanieposzczególnychjednosteklekcyjnychnapodstawieprogramu,treścinauczaniawpodręcznikachorazpublikowanychpropozycjiscenariuszylekcji,kartpracy,a takżerozłożonegoi podzielonegomateriału

nauczania wzaproponowanymrozkładziemateriałuz planamiwynikowymidokażdejz klas. Uczeńklasy4.,któryjużniejest„czystąniezapisanąkartą”,w zakresie umiejętności i ekspresji plastycznej wkraczawnajważniejszywswoimżyciuokrespoznawaniaplastykii niezwykłejpotrzebyekspresjiartystycznej.Skutki,konsekwencjeedukacjiplastycznejwtymmomencieżyciai nauki dziecisączęstoodczuwanewpóźniejszymokresie,czasemprzezcałeżycie.Natymetapieszerokosąomawianedziedziny,funkcjeplastyki,elementystrukturydzieł,dziedzictwokulturowe.Stanowitorodzajbazy,„elementarza”będącegopodstawąwdalszejnauceprzedmiotówhumanistycznychi podstawęamatorskiejaktywnościplastycznej,kontaktuzesztukąlubzawodowejdrogizwiązanejz plastyką.Nauczycielpowinienmiećświadomość i czućodpowiedzialnośćzwiązanąz przekazywaniemwiedzy,ponieważnaIIetapieedukacyjnymkończysięnauczanieplastykiwszkole.Todlaniektórychwyposażeniewelementarnenarzędzia,wiedzę,wrażliwośćpotrzebnądoodbiorusztuki,plastycznegodziedzictwakulturowego,kształtowaniaestetykiwłasnegootoczenia,amatorskiejtwórczościwcałymżyciu.Napewnonauczanieprzedmiotówzwiązanychz plastykąpojawisięwinnejformiewedukacjizawodowejpodczaskształceniatechnikówreklamy,dekoratorów,specjalistówarchitekturyzieleni,wizażystów,fryzjerów,florystóworazwśrednichi wyższychszkołachplastycznych,gdziestanowiwstępzdobyciapełnego artystycznego wykształcenia. Dla większościuczniównaukaplastykipowinnaukształtować,wyrobićnawykikontaktuzesztuką,oglądaniazabytków,estetykii ekspresjiwpóźniejszymżyciu.Program nauczania plastyki w klasach 4–7realizujezałożeniapodstawyprogramowejwnastępującysposób:ogólnetreścikształceniawzakresiejęzykai funkcjisztukiorazkulturyplastycznejwpraktycznysposóbwiążez odpowiadającymiimformamiekspresjiplastycznej,któraniejakowyjaśniai podsumowujewiedzę.Nanauczanieplastykiwklasach 4–7przeznaczonopo1godzinietygodniowowkażdymrokunauki.Zapewnieniemateriałów,zorganizowaniepracowni,przemyślenie i dostosowaniesposoburealizacjiprogramudowarunkówszkoły,sytuacjiśrodowiskowejstanowiąpodstawęsukcesunazajęciachplastycznych.Nauczycielmożeczęśćpodstawowychmateriałówzgromadzićwszkole,podająclistępodstawowychmateriałówplastycznychdozakupieniaprzezuczniównapoczątkurokulubnakażdysemestr,a następnieskładowaćjepodzielonedlakażdejz klas. Wten sposób,choćbyczęściowo,możnarozwiązaćjedenz najważniejszychproblemówlekcjiplastyki–przygotowaniedoczęścipraktycznej.Istotnerównieżwydajesięprzemyśleniesposobuprezentowania inspiracjiplastycznych,znanychdziełzgodniez warunkamiszkoły,przezpokazywaniezasobównakomputerze,obrazówz rzutnikalubtradycyjneprezentowaniereprodukcjiz albumów.Umiejscowienieszkoły




warunkujesposobybezpośredniegokontaktuzesztuką,kulturąplastyczną–zaplanowaniei rodzajwycieczek,wyjśćdo muzeów,galerii,skansenów,poznawaniatwórcówludowychi /lubpracowniartystówprofesjonalnych.Wymagatoprzemyślenia,powiązaniaz treściamizawartymiwprogramie i podręcznikach.Programporusza również skomplikowanąproblematykęoceniania,wybranezagadnienia,skutkii korzyściwynikającez właściwejocenywytworów,wiedzy,aktywnościi postawyucznia.Podczasocenianianależyuwzględniaćzróżnicowanemożliwościuczniów,np.zdrowotne.Wprogramiecelowoniezostałypodanezasadyi sposobypomocyuczniomznajdującymsięwtrudnejsytuacjispołeczneji ekonomicznej,np.przyzakupiemateriałówplastycznych.Takiedziałaniawymagają od nauczyciela ogromnej delikatności, taktui mogąbyćrealizowanenp.wramachróżnychrodzajówpomocysocjalnejwszkole. Rzetelnośćrealizacjiprogramustwarzającamożliwośćdobregoprzyswojeniamateriałuzaprocentujewpóźniejszychokresachnauki,rozszerzymożliwościwyborudrogizawodoweji umożliwiamatorskąaktywnośćartystycznąi podstawypóźniejszegouczestniczeniawkulturze.

II. Ogólne założenia edukacyjne, cele kształcenia związane z podstawą programową, cele programowe•Wszechstronne wspieranie rozwoju artystycznegouczniów z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzebi możliwościorazpredyspozycji(określaniei pomoc wzaspokajaniu specyficznychpotrzebuczniówprzeciętnych,mającychtrudnościedukacyjne,zdolnych,prezentującychspecjalne potrzeby edukacyjne związane z określonymiograniczeniami,szerokorozumianaindywidualizacjawymagań).•Określenie nadrzędnego znaczenia kształtowania wyobraźni w podejmowaniu aktywności plastycznej i rozwiązywaniu problemów, zwłaszcza zadańo charakterze twórczymi artystycznym.• Rozwijaniewyobraźni,pomysłowości, kreatywności,odwagitwórczej,doskonaleniezdolnościi umiejętnościmanualnychjakopodstawowychczynnikówumożliwiającychtworzenie i podejmowanie plastycznej działalności artystycznej.• Preferowanie postawy poszukującej, prowokowanie doposzukiwaniaróżnorodnychrozwiązańplastycznych,odchodzeniaodtypowych,stereotypowychpomysłów,pracametodąćwiczeńi projektów.

• Łączenieekspresjiplastycznejz odpowiadającymijejelementamiwiedzyo funkcjach,języku,teoriii historiisztuki,strukturzedzieł.• Praktycznepoznawanie,wykorzystywanie i posługiwaniesię wiedząo sztuce podczas tworzenia kompozycji plastycznych.• Kształcenie i kształtowanie kultury tworzenia własnych

prac i odbiorupracinnych,dziełsztukiorazszerokorozumianejkulturyplastycznej.•Nauka uczestniczeniaw kulturze, poznawanie instytucjikultury,zasadgromadzenia,przechowywania i eksponowania dzieł, określanie i wartościowanie źródeł wiedzysztuce,kulturze,plastycznychwydarzeniachkulturalnych.• Poznawanie różnorodnych form bezpośredniego i pośredniegouczestniczeniawkulturze.• Poznawaniepodstawprawaautorskiego,zasaddotyczącychwłasnościdzieła,możliwościjegowykorzystywania,znajomośćpodstawrynkui reklamy sztuki.• Poznawanietradycyjnychdziedzinplastykii nowych,niepodlegającychtradycyjnympodziałomdziełplastycznych,wtymdziełzwiązanychz nowymimediami.• Rozumienie,odbieranietreścidziełsztukiorazsamodzielnetworzeniekompozycjibędącychprzekazemróżnorodnychkomunikatówzwiązanychz językiem,tematem,formą, techniką, takżepozawerbalnymprzekazemnastrojui emocji.• Poznawanie kontekstu kulturowego powstających dzieł,ichzwiązkuzesztukąświatową,europejską,kulturąi tradycjąnarodową,kulturąlokalną,sztukąludową.•Określanienatury,sztuki,historii,cywilizacjijakoinspiracji,źródełpowstającychdziełsztukii tworzeniawłasnychprac plastycznych.• Poznawanieznaczeniasztukiludoweji prymitywnejjakopierwotnychformtwórczościodwołującychsiędonatury,sposobykontaktuzesztukąludowąwskansenach (kultywowanietradycji),poznawaniedawnychsposobówtworzenia. • Poznawaniewybranychdzieł sztuki dorobku kultury innych narodów istotnych w przemianach zachodzącychwsztuce,znajomośćznanychmuzeówi ekspozycjidzieł.•Określaniezwiązkówplastykiwzakresiesztukinieużytkoweji użytkowejz życiemcodziennym,estetykąotoczenia,modą,kształtowaniemprzestrzenirozumianejjakoarchitektura wnętrz, krajobrazu, obecnością różnych zjawisksztuki wprzestrzenimiejskiej.

III. Cele wychowawcze• Szeroko rozumiane wychowanie przez sztukę, uczeniekultury tworzenia i odbioru sztuki. Docenianie, poznawanieznaczeniaspuściznysztukijakoważnegoelementu




kulturymaterialnej.Szacuneki poznawaniedorobkuartystycznegoludzkościwyrażającesięwpotrzebiepoznawaniadziedzinsztuki,znajomościfunkcjisztukii elementóworazfunkcjijęzykaplastyki,formdzieł,środkówartystycznego wyrazu, wybranych stylów i zjawisk artystycznychbędącychelementemkulturyosobistejczłowieka.• Kształtowanie osobowości twórczej, postaw twórczych,kreatywności. Określenie znaczenia potrzeby tworzeniai ekspresjiartystycznejdlawychowania.•Wyrabianie potrzeby systematycznego podejmowaniadziałań o charakterze twórczym. Nauka wartościowegosposobuaktywności, również jakospędzanieczasuwolnego.Podkreśleniewychowawczegoaspektuplastycznychdziałań artystycznych umożliwiających unaocznienie,urzeczywistnienie pomysłów, pokonywanie trudnościtwórczychwprocesietworzeniaodkoncepcjidorealizacjiorazkształtowaniecierpliwościi wytrwałościwtrakcie wykonywaniaprac.•Uczeniewyrażaniaswojejindywidualności,uczući przeżyćprzeztworzeniepracplastycznychnaokreślonytemat.Naukaspołecznieakceptowanegosposobuwyrażanianegatywnych uczuć i przedstawiania trudnych problemówwpracach plastycznych.• Szanowaniewłasnej pracy, kulturalne zachowanie podczastworzenia,szacunekdopracyinnych,akceptowanieróżnorodności rozwiązań, unikanie niewłaściwych formkrytyki,tolerancja.Ocenawartości i określaniemisjiartysty,wizjiświata,granicwolnościartystywsztucezwiązanych z powszechnie szanowanymi wartościami dlaludzkości.•Naukaumiejętnościpełnego,kulturalnegouczestniczeniawwydarzeniachkulturalnych,oglądaniaekspozycji i zabytków przez poziomwiedzyo imprezie, zjawisku artystycznym,zabytkuorazodpowiedniezachowaniei ubiór.•Naukakulturypośredniegokontaktuz dziełamisztuki–

korzystanie z publikacjiksiążkowychi zasobówinternetowych.Wyrabianie świadomości szacunku, ochronywłasności intelektualnej, kultura odbioru przez korzystaniez właściwych,legalnychpublikacjii źródełinformacji.

IV. Treści nauczaniaOkreślanieznaczeniai rozumieniefunkcjiplastykiwcywilizacjii kulturzematerialnejczłowieka,strukturai formadziełplastycznych.

OGÓLNY PODZIAŁ SZTUK PLASTYCZNYCH• Sztukanieużytkowai użytkowa.• Sztukiplastyczneprzedstawiającei nieprzedstawiające.

• Sztuki wizualne jako nowa kategoria dzieł odbieranychzmysłemwzroku.• Porównywanieróżnychkategoriidzieł.

DZIEDZINY PLASTYKIMalarstwoRóżnerodzajedziełmalarskich,podziałzewzględunafunkcję,tematykę,wielkość,technikę,podobrazie,używanenarzędzia.Różnorodnośćtechnik,wtymmozaika,witraż,pastel jakospecyficznetechnikiniewymagającemalowania,kolaż–współczesnatechnikamalarska.Warsztatpracymalarza,pracowniaartysty.Charakterystyczneśrodkiwyrazuartystycznegostosowanewmalarstwie,m.in.barwa,plamabarwna,kreska,faktura.Dwuwymiarowaformadzieł.Znanedziełamalarskiejakoinspiracjedowykonywaniapracplastycznych.

Ekspresja plastyczna:• Przedstawianie ludzi, zdarzeń rzeczywistych, przedmiotów,zwierząt,wspomnień,obrazówfantastycznych(kompozycje związane z większością tematów malarskich)wpracachmalarskichróżnymitechnikami i narzędziamimalarskimi.• Inspirowaniesięznanymiobrazami,stylamidziełmalarskichpodczaswykonywaniakompozycji.• Tworzenie kompozycji malarskich technikami niewymagającymimalowania (pastele,mozaika,witraże) nawybrany temat.• Tworzenie prac malarskich wydobywających określonecechybarw,gambarwnychi specyficzneukładyplam.

RzeźbaTrójwymiarowedziełasztuki.Różnerodzajerzeźby,zróżnicowanefunkcje,nieużytkowycharakterdzieł,wielkość,temat,materiał,narzędzia,związkiz architekturąi rzemiosłem.Odlew.Płaskorzeźba–spłaszczenietrzeciegowymiarui związaniedziełaz tłem.Pomnik.Medal.Warsztatpracyrzeźbiarza,pracownia,artysty.Nowerodzajedziełwprzestrzeni.Nietypowemateriaływrzeźbiewspółczesnej.Formaprzestrzenna.Instalacja.Dziełasztukipublicznej.Sztukaziemi.Różneformytradycyjnychi nowychdziełrzeźbiarskichjakoinspiracjedotworzenianieużytkowychpracprzestrzennych.

Ekspresja plastyczna:• Rzeźbienie, modelowanie prostych zwartych brył rzeźbiarskich przedstawiających zwierzęta, rośliny, postacie,formyabstrakcyjneorazażurowychformprzestrzennychwglinie,plastelinie, formowaniez papieru,połączonychpudełek,materiałówdorecyklingu.Wykorzystywanieróżnic faktury i światłocienia.Stosowanieodpowiednichzasadkompozycji.




•Wykonywanie reliefów w formie rytów i wypukłorzeźbz gliny, modeliny plasteliny. Stosowanie zróżnicowanej faktury i wykorzystywanie różnic światłocieniowych.Przedstawianie scen, zwierząt, roślin, ornamentów.Stosowanieokreślonychrodzajówkompozycji.

GrafikaDwustopniowyprocespowstawaniadziełagraficznego:matryca–odbitka.Odbitka,odbijaniejakocharakterystycznysposóbtworzeniadziełagraficznego.Wartośćkażdejodbitkijakooryginalnegodziełasztuki.Nakład.Podziałgrafikinawarsztatową(artystyczną)orazprojektową(użytkową).Grafikawarsztatowa.Specyfika i wybranetechnikidrukuwypukłego(drzeworyt,linoryt),wklęsłego(technikiryte– miedzioryt,suchorytoraztrawionenp.akwaforta)i płaskiego(litografia).Innetechnikigraficzne,np.frotaż,monotypia(grafikajednejodbitki),szablon.Warsztatpracygrafika.Pracowniaartysty.Grafikaprojektowa.Wybraneformygrafikiprojektowej,ilustracja,plakat(różnerodzajeplakatów:reklamowe,kulturalne,społeczne,autorskie),ulotka,komiks.Grafika i jejzwiązkiz liternictwem(np.hasłowplakacie). Prosty i złożonyznakplastyczny.Znakizłożone– logo,znakiwplakacie. Związkigrafikiz reklamąi promocjąsztuki.Warsztatpracygrafikaprojektanta.Pracowniaartysty.Komputerjakonowenarzędziewgrafice(grafikakomputerowawektorowai rastrowa,grafika2Di 3D).

Ekspresja plastyczna:•Wykonywanieprostychodbitekdostępnymiwwarunkachszkolnych technikami grafiki warsztatowej druku wypukłego(odbitkiunikatowe,kolografia,frotaż–dodatkowolinoryt,gipsoryt),drukuwklęsłego(naprzykładzieodbijanialiniipapilarnych,szablonu),drukupłaskiego(grafikajednejodbitki–monotypia).• Inspirowaniesiętematykąi formąpracznanychgrafikówpodczastworzeniakompozycjimatryci wykonywaniaodbitek.•Wykonywanieprojektówwybranychformgrafikiużytkowejplakatów,ulotekreklamowych.• Inspirowaniesięistniejącymiznakamiplastycznymii tworzenie własnych prostych znaków. Tworzenie złożonychznakówplastycznych–logo,znakówzłożonychwplakatach.• Tworzenieprostychgrafikprzyużyciukomputerazapomocąwybranegodostępnegoprogramu.

RysunekDwuwymiarowedziełasztuki.Głównienapapierze.Kreska,walor,cieniowaniewrysunku.Narzędziai techniki rysunkowe.Znaczenierysunkujakoszkicu,zarysukoncepcjipracrealizowanychwewszystkichdziedzinachplastyki.Tworzenieodrębnychdziełtechnikamirysunkowymi.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie kompozycji rysunkowychnawybrane tematy,wktórychnajistotniejszajestkreska,jejcharakter,różnorodność,ekspresja.• Tworzeniepracrysunkowychz zastosowaniemróżnicwalorowych i cieniowania, podkreślających przestrzennośćprzedstawianychprzedmiotówwgłębiobrazu.• Projektowanie,szkicowaniekompozycjimalarskich,rzeźbiarskich, graficznych. Szkic jako wstęp do wykonaniaprac przestrzennych i działańplastycznych.

ArchitekturaRóżnorodność,szerokizakres,użytkowycharakter,znaczeniedziedzinyjakoartystycznegokształtowaniaprzestrzeni.Budowleo różnychfunkcjach.Budowla.Zabytek.Kompleksarchitektoniczny.Wpływarchitekturynawiększośćdziedzinsztukiwybranegookresu.Związkiz rozwojemmiast.Historyczneprzemianyform,konstrukcjibudowli,nowemateriały.Harmonia,rytm,symetria,statyka,dynamikawkompozycjibudowliwróżnychstylach.Związkiz rzeźbąi malarstwem(np.rzeźbamonumentalna,dekoracjarzeźbiarska,freski).Architekturakrajobrazu.Wybranestyleogrodówi parków(barokowyi romantyczny).Organizacja,wyposażeniei formawnętrzo różnychfunkcjach.Wybranystylwnętrzwhistorii.Warsztatpracyarchitekta.Pracowniaartysty.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie rysunków szkiców, pracmalarskichprzedstawiającychbudowle,miasta,zabytkiz przypomnienia,obserwacjinatury.•Wykonywaniemodelibudowlio różnychfunkcjach.• Inspirowanie się sztuką ludową, tworzenie makiety budowliwywodzącychsięz budownictwaludowego,dekorowanie,np.malowaniezgodniezestylistykąnawiązującądosztukiludowej.• Fantazja, wyobraźnia w tworzeniu kompozycji budowli,miastprzyszłości.• Projektowanie przestrzeni ogrodu, parku, placu zabaw,dróg,mostów.Wykonywaniemakiet.• Projektowaniewnętrzo wybranymprzeznaczeniu,np.pokojunastolatka,salizabaw,biblioteki.

Rzemiosło artystyczneSztukapięknegoprzedmiotu.Pojęciesztukiużytkoweji przedmiotuużytkowego.Niewielkieseriepodobnychprzedmiotówwykonywanychodpoczątkudokońcaprzezjednegoartystę.Dziedzinyrzemiosła,m.in.meblarstwo,ceramika,hafciarstwo.Specyfikapracyartystyrzemieślnika.

Ekspresja plastyczna:• Projektowanie, wymyślanie, tworzenie dekoracyjnychprzedmiotównawzórprzedmiotówdawnegorzemiosła,dekoracyjność, unikatowy charakter codziennego przedmiotu.




• Inspirowaniesięprzedmiotamidawnegorzemiosłai rzemiosłaludowegopodczastworzeniaprojektówi komponowaniaprac.

Wzornictwo przemysłoweOpracowywanieprojektówprzedmiotówużytkowychdlaprzemysłu.Formai funkcjaprzedmiotów.Funkcjonalność.Specyfikazawoduartystyprojektanta.Porównanierzemiosłaartystycznegoi wzornictwaprzemysłowego.

Ekspresja plastyczna:• Zjawiskomody,pokazmody.Tworzenieprojektówubiorównaróżneokazje,o określonejkolorystyce.Tworzenie,wymyślanieczęściubiorów,akcesoriów(kapelusze,torby,buty).Problematykafunkcjonalnościi fantazjiwprojektach.• Projektowanie wybranego przedmiotu użytkowego np.mebla, naczynia (jeden projekt, wiele przedmiotów),zmiany,mutacjeprojektupoprzezróżnąkolorystykę,dodawanieozdób,dodatkowychelementów.• Inspirowaniesięistniejącymiprzedmiotamipodczaswymyślaniaprojektówprzedmiotówcodziennych.Wymyślanie przedmiotów przyszłości o jeszcze niewymyślonychfunkcjach–wyobraźniafantazjawprojektowaniu,zauważaniemożliwychpotrzeb.

ScenografiaKształtowanieprzestrzeni teatralnej,filmowej,widowiski imprez.Złożonycharakterdziedzinysztuki.Znaczeniedekoracji,kostiumów,rekwizytów.Posługiwaniesięśrodkamiartystycznegowyrazuzwiązanymiz kompozycją,barwą,światłem,iluzjąprzestrzeni.Scenograf.Kostiumograf.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie lub projektowanie dekoracji, rekwizytów, kostiumówdowybranegoprzedstawieniawokreślonejkonwencji.•Wykonywaniedekoracjiwybranejimprezyszkolnej.Tworzenie elementów o charakterze scenograficznym dowspółczesnychdziałańplastycznych.

HappeningParateatralny,spontaniczny,pozbawionylogikicharakterprzygotowanegowydarzeniaplastycznegorozgrywającegosięwokreślonymczasiei angażującegowidzów.

Ekspresja plastyczna:• Poznawanie znanych happeningów, nielogiczności zdarzeń,udziałuwidzów i tworzenie,planowanie,projektowaniewłasnegoparateatralnegoprzedstawieniao charakterze happeningu.

PerformanceWydarzenieparateatralne,wktórymperformerpodejmujedziałanianawłasnymciele.Oddzielenietwórcyodwidowni.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenielubprojektowanie,planowanieperformance’u

z wykorzystaniemelementówbody-art,o ważnychtreściachspołecznych,ochroniezwierząt,środowiskanaturalnego.

AsamblażPrzestrzenne dzieła z połączenia różnych codziennychprzedmiotów.Nadanienowegoznaczeniaprzedmiotom.

Ekspresja plastyczne:• Poznanieznanychasamblażypolskichartystów,zainspirowaniesięnimipodczastworzeniaprojektówlubsamodzielnegowykonywaniaasamblaży.Zaskakującełączeniekilkuprzedmiotów,wymyślanie,odkrywaniesensupołączeniaprzedmiotów.Przekazdzieła.

InstalacjaPołączeniewcałośćkilkuelementów.Realizacjawokreślonejprzestrzeni.Określeniesensu,znaczeniapoprzeznietypowezestawienie.

Ekspresja plastyczna:• Stworzenie,wymyślenielubzaprojektowanieinstalacji(uzupełnioneszkicami)z różnychniezwiązanychzesobą,znajdującychsięwpewnychodległościachprzedmiotówwokreślonejprzestrzeni.Wymowa,sens,przesłanieinstalacjiwynikającez zestawieniaprzedmiotówi form wprzestrzeni.

EmballageDziełajakoopakowaneprzedmioty.Opakowywanieprzestrzeni,budowli(związkiz landartem).Podkreślenieznaczenia i potrzebyopakowywania.

Ekspresja plastyczna: • Tworzenieprojektów,koncepcjiopakowywaniaprzestrze

ni wduchulandart.•Wykonywanieprostychemballagepodkreślającychzagadkowość i potrzebę zakrycia, przechowywania prostychprzedmiotów.

EnvironmentPrzestrzenieotaczającewidza.Znaczeniemuzyki.

Ekspresja plastyczna:• Stworzenie lub zaplanowanie environmentu jako przestrzeniotaczającejwidzaz elementamiplastycznym,walory plastyczne, myśl przewodnia, przekaz dzieła (myślprzewodnia,przekazywanaidea,problem),muzykauzupełniającacałość.

Sztuka nowych mediówSztukawideo.Komputerjakonarzędzietworzeniaróżnorodnychdzieł.Dziełamultimedialne.Interaktywnedziełasztuki.Prezentacjemultimedialnewsztuce i życiucodziennym.




Ekspresja plastyczna:• Tworzenie lub projektowanie kompozycji, pracy z obrazównakilkumonitorach.Zaskakującezestawienie i wymowaobrazów.•Wymyśleniei stworzenieprostejprezentacjimultimedialnejo szkole,regionie,zabytkach,sztuceludowejlubznanymartyście.Stosowaniezasadkompozycji.Przestrzeganiezasadprawaautorskiegozwiązanegom.in.z wykorzystywaniemmateriałuilustracyjnego.• Próba wymyślenia interaktywnej pracy zainspirowanejdziełami interaktywnymioglądanymiwmuzeachnawystawach.

FotografiaNarodziny,rozwój,przemianyi rodzajefotografii.Znaczenieodkrycia.Wpływna innedziedzinyplastyki i sztuki. Twórcyi ichnarzędzia.Kompozycjawfotografii,kadr,fotomontaż.Zasadatrójpodziałukadru.

Ekspresja plastyczna:• Komponowaniefotografiikreacyjnejz wymyślonymprzesłaniem.Stosowaniezasadkompozycji,posługiwaniesięświatłem,wykorzystywanieświatłocienia.• Stworzenie prostego reportażu fotograficznego z kilku zdjęć. Próba pokazania problemu za pomocą zróżnicowanych,uzupełniającychsięobrazówfotograficznych.•Wykonaniezaskakującegofotomontażunaokreślonyte

mat. Ukazanie problemu wfotomontażu,np.związanegoz ekologią,ochronąśrodowiska.Wykorzystaniefotomontażuwplakacie o charakterzespołecznym.

FilmElementyhistoriifilmu.Rodzajefilmów.Twórcy,złożonośćdziełafilmowego.Scenopis,scenariusz,scenografia.Różnerodzajeplanów,kadr,montaż.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie krótkich filmów dokumentujących wybranezdarzenia(uroczystościszkolne,szkolneakcjaplastyczne,klasowylubszkolnypokazmody,bal,dyskoteka)przywykorzystaniuprostychdostępnychurządzeń.• Planowanie ujęć filmowych, posługiwanie się zasadamikompozycji.•Wymyślaniepostacifilmuanimowanego,tła,planowanie

i stosowanieanimacjipoklatkowej.

TeatrElementyhistorii teatru.Wybranezagadnieniazwiązanez plastycznąoprawątradycyjnegoprzedstawienia.Różnerodzajeteatru.Teatrplastyczny.Teatrlalkowy.Formyparateatralne(happening,performance).Scenografia,światło,kostiumy,rekwizyty,maska,lalkiteatralne.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie i projektowanie, wymyślanie scenografii, elementów scenograficznych, rekwizytów, kostiumów, lalekteatralnych w teatrze lalkowym. Stosowanie zasad rządzącychkompozycją,barwą,perspektywą.

GATUNKI I TEMATYKA DZIEŁ SZTUKITematy malarstwaRóżne rodzaje portretów w historii.Portretindywidualny,zbiorowy, popiersie, autoportret. Określenie znaczeniaprzedstawieniapodobiznyczłowiekawsztuce.Zróżnicowanekompozycjeportretówi sposobyujęciapostaci.Karykaturaportretowajakowydobycie,uwypuklenieistotnychcechpostaci.Różne rodzaje pejzaży,krajobraz,weduta,obrazymarynistyczne.Określenieznaczeniasztafażuwpejzażu.Przemiany kolorystyki i formypejzażywhistorii.Martwa naturajakospecjalnieułożonakompozycjaz różnychprzedmiotów,instrumentówmuzycznych,broni,ściętychroślin,martwychzwierząt.Martwanaturajakouzupełnienieróżnychscen.Różnorodnośćkolorystykii układówkompozycyjnych.Wnętrzejakosamodzielnytemati tłoscenrodzajowych.Różne rodzaje scen:rodzajowa,religijna,mitologiczna,historyczna i batalistyczna.Kulturowe i dokumentacyjneznaczenieprzedstawianiascen.Różnekompozycjescen.Abstrakcjajakomalarstwobeztematu,przedstawieniebezprzedmiotowe.Abstrakcjageometrycznai spontaniczna.Fantastyka wsztucejakołączenieelementówrzeczywistychi wyobrażonych,tworzenieobrazównierealnych,odbiegającychodrzeczywistości.Rosnące rośliny i zwierzęta(florystyka i animalistyka) jakotematmalarstwa.Aktjakotematrzeźbantycznychi klasycystycznych.Podobieństwotematykimalarstwadografikii rzeźby,wybrane tematy malarskie wgraficei rzeźbie.Tematykadziełjakoprzedstawienieobszarurzeczywistości,treść,istotnyelementdziełwielugatunkówsztuki.Zróżnicowanaformadzieło zbliżonychtematach.Porównanieformydzieł,stosowanychśrodkówwyrazuartystycznego.Przedstawieniarealistyczne,studiumz naturyjakoistotnysposóbinterpretacjii przedstawianiaświatawsztuce.Środkiartystyczneróżnicująceformęi gatunkidzieł–określenieznaczeniaekspresji,deformacjii syntezy wdziełach,m.in.synteza i deformacjawkarykaturze i komiksie.Tematyka,treść,przekaz,przesłanie,komunikatyzawartewsztuce,dziełachróżnychgatunków i okresów.Alegoria,symbol,metaforajakoformaprzekazugłębokichtreściponadczasowych.Zna




ki plastyczne proste i złożonejakoprzekazinformacji.Czytelność,prostota formy,powszechnośćposługiwaniasięprostymiznakamiplastycznymi.Metaforyczny,przenośnycharakterzłożonychznakówplastycznych(logo,plakaty,wybraneformygrafikiużytkowej).

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie kompozycji, w których najistotniejszy jest temat,a z nim związana jest technika i forma pracy (np. zamglonykrajobraz,łąkaakwarelami,pastelamisuchymi,nocnypejzażwęglem,czarnymmarkerem).• Tworzeniepracnatensamtematróżnymitechnikami(np.portretfarbąplakatową,technikąmozaiki).• Różnorodne interpretowanie jednego tematumalarskiego, stosowanie różnych środków wyrazu artystycznego,różnychkompozycjipodczasprzedstawianiategosamegotematu (różnice kompozycji, kolorystyki, gamy barwnej,układuplampodczastworzenianaokreślonytemat).• Ekspresyjne, syntetyczne, realistyczneprzedstawianie tematówplastycznych• Posługiwaniesięstylistykąkomiksu,karykaturywpracach plastycznychpodczasprzedstawianiapostacii scenek.• Tworzeniepraccharakterzefantastycznym.• Posługiwanie się symbolem, alegorią,metaforąpodczastworzenia kompozycjimalarskich, graficznych, rzeźbiarskichróżnymitechnikami,nadawanietytułówwyjaśniającychprzenośnię,przekazpracy,intencjętwórcy.•Wymyślanieznakówprostychi złożonychzgodniez zasadamitworzeniatychformgraficznych.

STRUKTURA DZIEŁA SZTUKIKompozycjaNatura jako inspiracja tworzenia plastycznychukładówkompozycyjnych(symetriai rytm,harmoniai równowagawnaturze,kształtachroślini zwierząt).Różnerodzajekompozycjinapłaszczyźnie,wmalarstwie,graficei rysunku oraz wnieużytkowychi użytkowychdziełachprzestrzennych.Naturalnedążeniedorównowagiwkompozycji i równomiernegorozłożeniaelementówpodwzględemwielkości,formy i kolorystykinapłaszczyźnieiwprzestrzeni. Kompozycjasymetrycznajedno-i wieloosiowa.Obserwacjakompozycjiwdziełachsztukiludowej.Kompozycjarytmicznajakopowtórzenieelementówi zaobserwowaniepodobieństwz kompozycjamimuzycznymi i naturą.Wychodzeniepozaramyprzedstawieniakompozycjiotwartej.Otoczeniedowolnegomotywutłemjakozasadniczacechakompozycjizamkniętej.Stałośći niestałośćsugerowanaprzezukładstatycznydynamiczny.Charakterystyczne kierunki, układy linii i form

w kompozycji statycznej i dynamicznej na płaszczyźnieiwprzestrzeni.Statyka,dynamika,rytm,symetriai równowagawarchitekturze. Porównywanieukładówkompozycyjnych,np.otwarteji zamkniętej,statyczneji dynamicznej.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie kompozycji na płaszczyźnie, komponowaniezadańtematycznychzgodniez zasadamikompozycji,wiązanietematówz rodzajamikompozycji(np.symetriajakoelementarny sposób tworzenia, uzyskiwania i harmonii równowagi; przestawianie ruchu, dynamiki, zmiennościpostaci, zjawisk przyrody, przedstawień fantastycznychw kompozycjach dynamicznych; rytm, powtarzanie elementów naturalnych, form przyrodniczych, roślin, zwierząt,postaciwróżnychscenach,przedmiotów,plam,liniiwkompozycjachrytmicznych,otwieraniei „wychodzenie”tematówpozaramyobrazu,zamykanietematówwkompozycjachotwartychi zamkniętych).Tworzenieparkompozycjio przeciwstawnymcharakterzei podobnymtemacie,np.różneprzedstawieniapostaci,martwychnatur,scen.• Tworzenie prac przestrzennych i projektów złożonychkompozycji przestrzennych zgodniez zasadami kompozycji.Wykorzystywaniewiedzyo rytmie,statyce,dynamicepodczasprojektowaniabrył i kompleksówarchitektonicznychoraztworzeniamodelibudowli.Komponowanieprojektów i tworzenie form przestrzennych i instalacji.Kompozycjadekoracji scenograficznych imprez i scenografiiteatralnych,koncepcjei realizacje.• Tworzeniei określanieznaczeniawkompozycjiwformach grafikii użytkowej.Prostekompozycjezamknięteznakówplastycznych.Zróżnicowanekompozycjeplakatów.Akcenty kolorystyczne wzaproszeniach i ulotkachreklamowych.• Kompozycjakadrupodczaswykonywaniafotografii,cięcie, kadrowanie obrazu, dynamika, praktyczne stosowaniezasadytrójpodziałukadru.Zróżnicowanekompozycjetworzonychfotomontażyi kolażyz wykorzystaniemzdjęć.Poznawaniekompozycjicharakterystycznychdlaokreślonychokresów i kierunkówwsztuce,działówsztuki.Średniowieczne kompozycje w ramach architektonicznych. Kompozycje renesansowe (np. w trójkącie). Dynamikakompozycji barokowych i romantycznych. Kompozycjesymetryczne, rytmiczne, otwarte i zamknięte w malarstwie,rzeźbie,grafice,dekoracjachi ornamentach wsztuceludowej.•Wykorzystywanie, stosowanie wiedzyo kompozycji plastycznejwprostychprezentacjachmultimedialnych.

BarwaBarwajakozasadniczyśrodekwyrazuartystycznegomalarstwa.Barwypodstawowe,pochodne,ciepłe i zimne (kontrasty temperaturowe),dopełniające(kontrastydopełnieniowe),




czyste i złamane(schematłamaniabarw),zjawiskopowidoku,relatywizmbarw,nasyceniei walorbarwy(kontrastywalorowebarw,barwypastelowei przyciemnione,stopniowaniewaloru).Plamybarwnei ichukładywkompozycjachmalarskich.Ciężarbarwi plam wkompozycji,ichznaczeniewcelu uzyskaniarównowagikompozycyjnej.Wąskiei szerokie gamy kolorystyczne wkompozycjachmalarskich. Akcenty kolorystyczne wkompozycjachwwąskichgamachbarwnych.Związkibarwyz perspektywą.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie kompozycji barwnych z wyobraźni i natury związanych ze wszystkimi tematamimalarskimi, w którychnajistotniejszymelementemjestokreślonagrupa,cechabarwy(kompozycjewwybranychgamachbarwnych, kompozycje w wąskich gamach barwnych z akcentami,wykorzystanie barw dopełniających w kompozycjach,określanieznaczeniabarwczystych i złamanychwkompozycjach, przedstawianie perspektywy malarskiej, powietrznej,planówobrazuprzyzwróceniuuwaginabarwy). Samodzielne odkrywanie właściwości barw, obserwowanie zagadnień barwy i inspirowanie się znanymidziełamimalarskimi.• Tworzenieprac,wktórychbarwawiążesięz nastrojem,wyrażaniem uczuć. Nastrój pejzażu, wyrażanie uczućwportretach,swobodnychdziałaniachabstrakcyjnych.•Wyrabianie świadomości znaczenia barw w uzyskiwaniurównowagi i harmoniibarwpodczas tworzenia,projektowania,wymyślaniakompozycjinieużytkowychi użytkowychnapłaszczyźnieiwprzestrzeni(gama,kontrasty,rytmbarw,plambarwnychwsztuceludowej,harmoniai gamybarwne,akcenty kolorystyczne wprojektowaniustroju,wnętrz,formzwiązanychz estetykąotoczenia;kolorwfotografiidokumentalnej i kreacyjnej; tradycyjny i plastyczny teatr oraz jegozwiązkiz obrazem,barwąi światłem,dźwiękiem;barwawinstalacji;barwywhappeningach i innychdziałaniachplastycznychtoczącychsięwokreślonymczasie).• Inspirowanie siępodczaswykonywaniapracwybranymi

kierunkami wsztuce,dziedzinamisztuki,wktórychbarwama zasadnicze znaczenie. Tradycyjne zestawienia barww sztuce ludowej określonych regionów Polski (w tym sztuka„małejojczyzny”).Barokowekontrasty.RozjaśnieniepaletybarwodkońcaXIXwieku.Kolorystykai sposób rozłożeniabarwwobrazachimpresjonistówi postimpresjonistów.Kolorystykai wyrazpracfowistówi impresjonistów.Wąskiegamybarwnekubizmuanalitycznego.Barwai jej znaczeniew abstrakcji i współczesnychdziałaniachplastycznych.Posługiwaniesiębarwą,jejwymowąwakcjachplastycznych,happeningach.

Iluzja przestrzeni i perspektywaŚwiatłocieńi cieniowaniejakosposobyprzedstawianiaprzestrzennościprzedmiotówwdziełach.Różnesposobystosowaniaświatłocieniazwiązanez małymii dużymiróżnicamiwalorowymi,kontrastywalorowe.Znaczenieświatłocieniawrzeźbiei architekturze.Różne,kształtującesięwhistoriisztukisposobyprzedstawianiaprzestrzeninapłaszczyźnie.Układrzędowy,pasowy,kulisowyi plany wobrazie. Perspektywalinearna,perspektywapowietrzna,perspektywamalarska. Jednoczesnewystępowanieperspektywylinearnej,powietrznej,malarskiejwjednymdziele.Głębiaobrazu.Perspektywaaksonometrycznai jejznaczeniewgeometrii,technice i projektowaniu.Dziełasztukiróżnychokresów,wktórychdominująokreślonerodzajeukładówperspektywicznych,np.układkulisowywprehistorycznymmalarstwiejaskiniowym,układpasowywstarożytnymEgipcie,perspektywazbieżna,powietrznamalarska wmalarstwierenesansowymi późniejszym.

Ekspresja plastyczna• Przedstawianie i uzyskiwanieprzestrzenności przedmiotów, brył osób za pomocą światłocienia w malarstwiei cieniowania w rysunku (np. martwa natura, elementypejzażu, postacie i portrety). Stosowanie stopniowaniawalorui kontrastówwalorowychpodczasukazywaniailuzjiprzestrzennościprzedmiotównapłaszczyźnie.•Wykorzystywanie światłocieniowych efektów podczasmodelowania, formowania, rzeźbienia zwierząt, przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych,modeli architektonicznychorazformprzestrzennych.Efektyświatłocieniowewdekoracjachi scenografiach.• Różne rodzaje perspektywy i wykorzystywanie ich podczastworzeniakompozycjiz przypomnienia,natury,swobodnej transpozycji rzeczywistości (kulisowe i rzędoweprzedstawieniadrzew, lasów,gór,perspektywapowietrzna,zbieżna,skrótyperspektywiczneprzedmiotów,malarskawewszystkichtematachmalarskich).• Inspirowaniesiępodczassamodzielnegowykonywaniapracdziełamisztukiróżnychokresówi poznawaniecharakterystycznychrodzajówperspektywyi włączenieichdowłasnejtwórczości(kulisoweprzedstawieniaprehistorycznychzwierząt, egipskie kompozycje pasowe, perspektywamalarskawportrecie, scenach rodzajowych,mitologicznych, religijnych i batalistycznychwybranychokresówi stylówwsztuce,scenachrodzajowych,perspektywazbieżnawkrajobrazie,weduciei przedstawianiuprzedmiotów,stosowanieplanówobrazu wcelukierowaniauwagiwidzanawybraneelementyobrazu,projektowanieprzedmiotówi aksonometria).•Wykorzystywanie iluzji przestrzeniw instalacjach, dekoracjach imprez i scenografii teatralnej (wykorzystywanie




planów, kulisowegoustawienia elementów scenograficznych, stosowanie perspektywy powietrznej i barwnej dotworzeniatła).

Linia / kreskaKreskajakogłównyśrodekwyrazuwrysunku.Kontur,znaczenie,abstrakcyjnycharakterpojęcia.Ekspresjai kontrasty linii.Kreskajakowyrazindywidualnościartysty.Kreskawgraficei malarstwie.Kreskajakośrodekwyrazuumożliwiającym.in.syntezęformy,oddzielanieplambarwnychprzezkontur.

Ekspresja plastyczna: • Tworzeniekompozycji,wktórychzasadniczymśrodkiemwyrazu jest kreska. Przedstawianie krajobrazów, roślin,zwierząt,budowli,przedmiotów,maszyn(np.samochody,roboty).Światwyobraźnii fantazjiwyrażanyzapomocąkresek.• Ekspresja linii. Nastroje, emocje, gwałtowne zjawiskaprzyrodnicze, krajobrazyprzedstawiane zapomocą kreski. Ekspresyjne i syntetyczne portrety. Muzyka rytm i niesioneprzezniąuczuciawyrażanezapomocąkreski.Związeklinii,ichrodzajui kierunkówz rodzajamikompozycji(statyka,dynamika,rytm).• Style i okresy wsztuce,wktórych istotne znaczenie ma specyficzny charakter kreski, nawiązywanie i inspirowanie się nimipodczas tworzenia.Prehistoryczne zwierzęta.Średniowiecznewitraże.Precyzjarysunkudzieł renesansowych i klasycystycznych. Stylistyka secesji. Liniew dziełach abstrakcyjnych. Kontury w dziełach malarskichróżnychokresów.Kreskii faktura kresek wdziełachgraficznychwykonanych różnymi technikami.Tworzenieprostychgrafikopartychnakresce(monotypiagraficzna,różneformyodbitekunikatowych).Linie,ichrytmi kontrasty warchitekturze.

PlamaZnaczenie plamy wkompozycjimalarskiej.Różneukładyplambarwnychobrazach(zwarty,luźny,plamyotoczonekonturem).Zróżnicowanewielkości,podobieństwai kontrasty form plam.

Ekspresja plastyczna:• Budowanie kompozycji malarskich różnymi technikamizapomocąróżnychukładówplam.Ilustracjawydarzeńi przedmiotówrzeczywistych,fantastycznych i tworzenieabstrakcji.Plamymalowane,rysowane i wykonanetechnikąkolażu.• Stosowaniei posługiwaniesięplamąpodczasrealizowaniabarwnychkompozycjimalarskichi dekoracyjnychprojektówużytkowych.• Plamabarwna,sylwetaprzedmiotuwznakach plastycznych, projektowaniu i przekazywaniu form graficznychzwiązanychz przekazywaniem informacji i prostych komunikatów.

• Związekplamobrazuz kompozycją,m.in.zachowaniemrównowagi,rytmem.Rytmwkrajobrazie–łąka,las,góry,wieżowce.• Plamy barwne w dziełachmalarskich różnych okresów,inspirowaniesięwtrakcietworzeniaprac.Plamybarwnewsztuceludowej.Plamaotoczonakonturemwprzedstawianiu prehistorycznych zwierząt. Tworzenie obrazówz drobnychplamekprzezimpresjonistów.Kolażeu kubistówiwpóźniejszychdziełach.Abstrakcjegeometrycznei spontaniczne.

FakturaRozumianajakocechapowierzchnidzieła,śladnarzędzia,powierzchnia plamybarwnej, sposób kształtowania powierzchnirzeźby,reliefów,architektury.Bogatai gładkafaktura i jejzwiązekz zastosowanątechniką(malarstwoolejne,akwarela), sposobamiużycianarzędzi (pędzel, szpachlamalarska).Lawowaniewmalarstwieakwarelowym.

Ekspresja plastyczna:• Stosowanie zróżnicowanej fakturymalarskiej w ramach jednej techniki, określanie różnic powierzchni przedstawianych motywów, planów obrazu, odległości w przestrzeni,ekspresyjnego,nastawionegonawyrazprzedstawiania świata, zjawisk, dynamiki i ruchu (pokazywanieróżnychmożliwościśladównarzędzipędzla,szpachli,patyczka wmiękkiejpowierzchnifarbyplakatowejlubakrylowej,malowaniegąbką,wałkiem,palcami).• Poznawanieznaczeniafakturywlawowaniui laserunkowymcharakterzeprzedstawieńakwarelowych,świetlistośći lekkość powierzchni malowanych akwarelą. Rysunekwodnykredkamiakwarelowymi–wykorzystywaniemożliwości techniki, w której występuje faktura rysunkowo-malarska, Dostosowanie tematyki do charakteru środkówwyrazutechniki,np.przedstawianewody,powietrza,delikatnychroślin,kwiatów.• Inspirowaniesięmuzykąpodczastworzenia–przenikanie

i płynnośćplamwmalarstwieakwarelowymjakojedenzesposobów surrealistycznego, abstrakcyjnego, symbolicznegoprzedstawieniamuzyki.• Stosowanie wielu technik, kolażu, technik mieszanych(malarstwo-rysunek- kolaż) w pracach na płaszczyźniewceluprzedstawieniaróżnorodnościzjawisk,osób,zdarzeń,przedmiotów,światawyobraźnii fantazji.•Określeniefakturywrzeźbieuzależnionejodstosowanegonarzędzia.Przedstawianiezwierząt,bryło zróżnicowanejfakturze,obiekty,formyprzestrzenne,instalacjeo zróżnicowanejfakturze.• Różnicowanie faktury w architekturze podczas budowaniamakiet i modeliorazprzedstawianiaarchitekturywrysunku i malarstwie.Inspirowaniesięfakturąi obserwowanieróżnicfakturybryłbudowliwspółczesnychi zabytkowych.




KULTURA PLASTYCZNA, DZIEDZICTWO NARODOWE I OGÓLNOLUDZKIEInstytucje kulturyDefiniowanie,określaniezadań,znaczeniamuzeum,galerii,skansenu.Wskazywaniepodobieństwi różnicmiędzyinstytucjamikulturywzakresieprezentacji,przechowywania,konserwacjii dokumentowaniadzieł,obiektówkultury.Uczestniczenie wwydarzeniachkulturalnych.Pojęcia:wernisaż,wystawa,kolekcja,plakat,zaproszenie,komisarzwystawy.Określenieznaczeniainformacjio wydarzeniachkulturalnychi promocjisztuki.Najbardziejznanewybranemuzeai kolekcjesztuki.

Ekspresja plastyczna:• Przedstawianie i ilustrowaniewrażeńz wystawwformie plastycznychinterpretacjioglądanychdzieł.

Sztuka ludowaSkansen,parketnograficzny.Etnografiai jejznaczeniedlapoznawaniakulturyludowej.Budownictwo,rzeźba,rzemiosłoi ludowemalarstwo.Artyściludowii ichsposóbpracy.Tradycjenajbliższejokolicy.Znaczenietwórczościartystów„małejojczyzny”.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie ilustracji architektury skansenu, przedmiotówznajdujących sięwskansenach z natury, zapamiętanychzasadniczychelementów.• Projektowaniei wykonywaniedrobnychprzedmiotówdekoracyjnychinspirowanychsztukąi ludowymrzemiosłem.• Tworzenie dekoracji, tradycyjnych ozdób związanych zeświętami.

Odbiór sztukiPojęciaoryginału,reprodukcji,kopii,repliki,plagiatu.Kulturabezpośredniegoi pośredniegoodbiorusztukizapomocąmediów.Zasadyzachowaniapodczasodbiorusztuki.Znajomośćprawaautorskiegoi jegozwiązkówz odbiorem,prezentacjąi upowszechnianiemdziełsztuki.Kształtowaniepostawzwalczaniapiractwa.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie tradycyjnych lubmultimedialnychprezentacji

o wybranychzagadnieniachzwiązanychzestrukturąobrazów,twórczościąznanegoartysty.

• Tworzeniekompozycjio charakterzepastiszuinspirowanych cechami twórczości, konkretnymiwybranymi dziełami artystów poznanymi za pośrednictwem publikacjii mediów.• Ilustrowaniewrażeńz wystawi ekspozycjiwformie szkicówdzieł,komiksów,karykaturwidzówoglądającychkontrowersyjnelubtrudnewodbiorzedzieła.

Kontakt z zabytkami i ważnymi obiektami kultury wizualnejZnajomośćpojęćdziełosztuki,zabytek(budowla,dziełoplastyczne,zabytekkulturymaterialnej).Znajomośćwybranychnajbardziejznanychdziełsztukipolskieji innychnarodówważnychdlapokazaniaprzemianwsztuce i poznaniawybranychstylów(np.porównywaniestylówśredniowiecza,określaniespecyfiki,zakresu,cechstylunaprzykładziesecesji;omawianiestyluartystyi kraju)i formdziełwhistorii sztuki (m.in.rozumieniezwiązkutreści,formyi materiałudzieła,przemianformdziełzwiązanychz czasemichpowstania).Poznawaniemiejscznajdowaniasięistotnychwhistorii sztuki obiektówpolskieji światowejsztukiwizualnej.Ekspresja plastyczna:• Tworzenie szkiców obiektów zabytkowych, całych bryłlubwybranychfragmentów.• Fotografowanieoglądanychdzieł,zabytków.• Tworzenie fotomontaży, kolaży ilustrujących wrażenia

z oglądaniazabytków,dziełsztuki.

Estetyka otoczenia Stosowaniezasadkompozycji,kolorystyki,doboruformy,określonejstylistykiwkształtowaniuotoczenia.Potrzebapiękna,estetyki i harmonii wżyciucodziennym,podczasuroczystościi świąt.

Ekspresja plastyczna:• Tworzenie kompozycji użytkowych z elementów wykonanych samodzielnie i gotowych obejmujących estetykęstołu,strój,okolicznościowądekoracjęwnętrz,dekoracjeświąteczne (przedmioty, motywy dekoracyjne, charakterystyczna kolorystyka), dekoracji na obchody świąt patriotycznych i narodowych,rocznic(symboletożsamościnarodowej).




TREśCI MATERIAŁU DLA KLAS 4–7 PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA 1 GODZINę LEKCYJNą TYGODNIOWO – 30 GODZIN W ROCZNYM CYKLU KSZTAŁCENIA

Zagadnienia / temat lekcji / temat pracy plastycznej PP Pojęcia i terminy

KLASA 4

Zaproszenie do sztuki

1. Zaproszenie do sztuki O wyobraźni, naśladowaniu rzeczywistości i zabawie. Artyści malują to, co lubią. / „Ludzie, rośliny i zwierzęta w ogrodzie sztuki”

I.1I.6II.1II.2II.6

•sztuka,piękno,wyobraźnia•plastyka•artysta•obrazy(dziełomalarskie,wyobrażenieprzedmiotu)•rzeźby•budowle•przedmiotyużytkowe(pojęciepodanewsposóbopisowy)•autoportret,portret•realizm(pojęciepodanewsposóbopisowy)

O kresce i o rysowaniu

2. Jak pracuje artysta? / „Wśród gałązek, krzewów i pajęczyn”

I.1I.5II.1

•wyobraźnia,wyobrażenie•obraz(dziełomalarskie)•malarz•rysunek•kreska

3. Teatr cieni. / „O kocie i jego wąsach – zwierzęta domowe i dzikie” lub „W gospodarstwie wiejskim, ogrodzie zoologicznym i cyrku”

I.1I.5II.1

•kreska•kontur•rysunek•rysunekkonturowy•przyboryrysunkowe,technikirysunku

4. Kreska jako środek wyrazu artystycznego. / „Wielkie ryby w oceanie”, „Domy w tajemniczym miasteczku” albo „Kreski przedstawiają to »czego nie widać«”

I.1I.2I.5II.1

•kreska•kreskajakośrodekwyrazuartystycznego•kreskajakoindywidualnaioryginalnacechatwórczościdanegoartysty•rysunek,przyboryrysunkoweimalarskie•programygraficzne

O grafice i o powielaniu

5. Ślady przedmiotów, ślady różnych materiałów. / Kompozycja abstrakcyjna lub dowolna

I.1I.5I.6II.6

•grafika,grafik•oryginał,reprodukcja•powielanie,odbitkagraficzna•płytagraficzna(matryca),odbijanie•kreska

6. Frotaż (przecierka). / „Kompozycja w kole” lub „Smoki i dinozaury”

I.1I.5II.1II.5

•grafika,grafik•odbitkagraficzna•powielanie•płytagraficzna(matryca)•frotaż

7. Druk płaski. Druk płaski z niespodzianką. Monotypia. / „Na scenie – występ, koncert, przedstawienie” lub „Kolorowy deszcz, kolorowy wiatr”

I.1I.6II.1II.2II.6

•grafika•druk•matryca(płytagraficzna),odbitka•drukpłaski•monotypia





O barwie i o malowaniu

8. Jak technika, przybory malarskie i podłoża zmieniają obrazy? / „W dżungli” lub „W lesie”

I.1I.5I.6II.1II.6

•malarstwo,malarz•barwa(kolor)•kreska•obraz(dziełomalarskie)•płaszczyzna•papier,płótno,deska,ścianalubszyba(okno)jakopowierzchnie,naktórych

tworzonesądziełamalarskie(podobrazie)•technikimalarskie(akwarela,tempera,plakatówka,pastele,malarstwoolejne,

mozaika,witraż,kolaż)•pejzaż

9. Barwy czyste – podstawowe i pochodne. / „Tęczowy ogród” lub „Rajski ptak”

I.1I.3II.1II.6

•malarstwo,malarz•barwa•barwypodstawowe,barwypochodne•mieszaniebarw•odcieniebarwy

10. Barwy ciepłe i zimne. / „W niebieskich lub różowych okularach – portrety” lub „W jakich górach wolę być – błękitnych czy czerwonych?”

I.1I.3I.6II.1II.6

•malarstwo,malarz•barwa•barwypodstawowe,barwypochodne•barwyciepłe•barwyzimne(chłodne)•temperaturabarwy(barwycieplejsze,barwychłodniejsze)

11. Gama barwna. Akcent kolorystyczny. Wiele akcentów, jeden akcent. / „Pokaz fajerwerków”, „Samotna łódka na morzu” lub „Zdobywca szczytu”

I.1I.3I.6II.1II.6

•malarstwo,malarz•barwa•barwypodstawowe,barwypochodne•barwyciepłe,barwyzimne•wąskagamabarwciepłych,wąskagamabarwchłodnych,tonacja•szerokagamabarw•akcentkolorystyczny•pejzażzesztafażem

12. Boże Narodzenie. Gwiazdki, aniołki, łańcuchy ze słomek i innych materiałów. Podsumowanie wiadomości o kresce, barwach podstawowych i pochodnych, gamach barwnych

I.3I.5III.2III.3

•sztukaludowa•tradycjeludowe•kreska•kontur•barwypodstawowe,barwypochodne•szerokagamabarw,wąskagamabarw•akcentkolorystyczny

O kompozycji w malarstwie

13. Kiermasz ozdób świątecznych i przedmiotów dekoracyjnych na wyznaczony cel. / Bombka, serwetka świąteczna, kubek, świecznik

I.1I.2I.3II.7

•kompozycja(pojęciepodanewsposóbopisowy)•barwa•kreska,kontur•przedmiotyużytkowe,sztukaużytkowa(pojęciapodanewsposóbopisowy)•szerokagamabarw,wąskagamabarw,•akcentykolorystyczne•kompozycjarytmiczna,kompozycjasymetryczna





14. Zasada równowagi. / „W kosmosie. O wielkiej planecie i małych meteorytach” lub „Kamyczki i kamienie”

I.2I.3I.6II.1

•kompozycja•komponować,skomponować•zasadarównowagiwkompozycji•ciężarbarwy•barwylekkie•barwyciężkie

15. Kompozycja symetryczna. / „Koronkowy liść” lub „Drzewo”

I.2I.5II.6

•kompozycja•komponować,skomponować•symetria•kompozycjasymetryczna•kreska

16. Kompozycja rytmiczna. Różne rytmy. / „Widok przez ogrodzenie”, „Tkanina we wzory”, „Wieżowce” lub „Muzyczne rytmy”

I.2II.1II.2II.6

•kompozycja•komponować•skomponować•rytm•kompozycjarytmiczna

17. Wielki dyskotekowy bal. Przygotowanie elementów dekoracyjnych na bal tematyczny. Praktyczne powtórzenie wiadomości o kompozycji i barwie

I.2I.3II.4II.6

•kompozycja•zasadarównowagi•kompozycjarytmiczna•barwypodstawowe,pochodne•barwyciepłe,zimne•gamakolorystycznaszerokaiwąska•akcentykolorystyczne•nastrój

O plamach barwnych w malarstwie

18. Co to jest plama? / „Dywan w plamy” I.1I.3I.5III.2III.3

•malarstwo•kompozycja•obraz(dziełomalarskie)•barwa•plamabarwna•kompozycja• luźnyukładplam•zwartyukładplam•plamyotoczonekonturem•abstrakcja

19. Wielkanoc. / „Pisanka z wielkim ogonem lub skrzydłami, czyli o pawiu, lisie, wiewiórce i smoku, które przebrały się za pisanki w wielkim koszyku wielkanocnym”

I.2I.3III.2III.3

•sztukaludowa•kompozycjasymetryczna,kompozycjarytmiczna•szerokagamabarw,wąskagamabarw,akcentkolorystyczny•pisanki,palmy,wycinanki

20. Sztuka użytkowa codzienna i świąteczna. /„Biały obrus”, „Jak kolorowe stroiki i kolorowe serwetki zmieniają stół”

I.1I.2I.3I.5II.7

•sztukaużytkowa•estetykaotoczenia•barwypodstawowe,barwypochodne•szerokagamabarw,wąskagamabarw,akcentykolorystyczne•zasadarównowagi,kompozycjarytmiczna•faktura(pojęciewprowadzoneopisowo)–lekcjapoprzedzatematykęfaktury

wkompozycji





21. Tajemnice faktury. / „Pochmurne niebo” I.1I.5II.1II.6

•malarstwo•kompozycja•obraz(dziełomalarskie)•plamabarwna•faktura•pejzaż

22. Uroki akwareli. / „Odbicia w wodzie”, „Fontanna” lub „Wodospad”

I.1I.2I.5I.6II.1II.6

•malarstwo•kompozycja•obraz(dziełomalarskie)•technikimalarskie(farbyplakatowe,akwarela)• lawowanie•fakturaplamwakwareli•fakturaplamwtechnicefarbplakatowych•pejzaż

O znaku plastycznym

23. Od przedmiotu do jego znaku. / „Żywioły i zjawiska atmosferyczne”

I.1I.2I.5II.4II.6

•znakiplastyczne•uproszczenie,prosteznakiplastyczne•syntezaformy•grafikaużytkowa

24. Znaki złożone. / „Mój order” I.1I.2I.5II.4II.6

•znakiplastyczne•prosteznakiplastyczne•złożoneznakiplastyczne•logo•grafikaużytkowa

W świecie przedmiotów

25. „Skrzynia na skarby”, „Niepowtarzalna torba na laptopa” lub „Balowa torebeczka Kopciuszka”

I.1I.2I.3I.5II.7

•przedmiotużytkowy•sztukaużytkowa•sztukanieużytkowa•rzemiosłoartystyczne•artystarzemieślnik•zasadarównowagi,kompozycjarytmiczna•faktura

26. W świecie projektanta. / „Kolorowe samochody” lub „Stroje na różne okazje”

I.1I.2I.3I.5II.7

•przedmiotużytkowy•sztukaużytkowa•wzornictwoprzemysłowe•projektowanie,projekt•artystaprojektant•formaprzedmiotu•funkcjaprzedmiotu,funkcjonalność•wąskagamabarw,szerokagamabarw,akcentykolorystyczne•kreska•zasadarównowagi,kompozycjarytmiczna,kompozycjasymetryczna





O sztuce mojego regionu

27. Sztuka ludowa. / „Wycinanki jak ludowe hafty – drzewa, ludzie, zwierzęta” lub „Dwa podobne obrazy malowane metodą przepróch”

I.2I.3III.2III.3

•sztukaludowa•budownictwoludowe•rzeźbaludowa•malarstwoludowenapapierze,blasze,szkle,desce,nakaflachisprzętach•metoda„przepróch”•grafikaludowa•ludowerzemiosłoartystyczne:wycinanka,haft,pisanki,regionalnemotywy

dekoracyjne•kompozycjasymetryczna•barwypodstawoweipochodne•szerokaiwąskagamabarw,akcentkolorystyczny•zabytkisztukiludowej,muzeum,skansen•etnografia•ludowemalarstwo,rzeźba,budownictwosakralne

28. Budownictwo ludowe. / „Malowana chata”, „Budujemy makietę kolorowej wsi” lub „Poznajemy skanseny Polski”

I.1I.2I.3III.2III.3

•skansen•sztukaludowa•etnografia•budownictwoludowe,budownictwodrewniane•tradycjeludowe•artystaludowy•kompozycjasymetrycznairytmiczna•szerokaiwąskagamabarw,akcentkolorystyczny

29. Między ludowym budownictwem, rzeźbą a przedmiotami ludowego rzemiosła. / „Świątek”, „Muzykant”, „Ul jak postać lub zwierzę” lub „Bogactwo polskich skansenów”

I.1I.2I.3III.2III.3

•sztukaludowa•etnografia•skansen• ludowebudownictwodrewniane•rzeźbaludowa,snycerstwo,polichromowanie•uproszczeniekształtu•rytm•kontrasty•szerokagamabarw

30. Rysunkowe powtórzenie wiadomości. Zagadki z wielkiego worka o środkach artystycznego wyrazu, rodzajach dzieł i poznanych dziedzinach sztuki

•kreska,kontur•grafika,odbitkagraficzna•frotaż•barwypodstawowe,barwypochodne•barwyciepłe,barwyzimne•plamabarwna,faktura•wąskagamakolorystyczna,szerokagamakolorystyczna,akcentkolorystyczny•kompozycja•zasadarównowagiwkompozycji•kompozycjasymetryczna,kompozycjarytmiczna•sztukaludowa(malarstwo,rzemiosło,budownictwo)•skansen,etnografia•malarstwo(tematymalarskie:pejzaż,portret,martwanatura,scenarodzajowa,

abstrakcja,fantastyka)•grafika•sztukaużytkowa,rzemiosłoartystyczne,wzornictwoprzemysłowe





31. Poznajemy sztukę ludową najbliższej okolicy. W muzeum sztuki regionalnej lub skansenie. Szkice przedmiotów i chat inspirowane naturą

I.1I.5II.1III.2III.3

•skansen•etnografia•sztukaludowa•budownictwoludowe,budownictwodrewniane•rzemiosłoludowe•tradycjeludowe

32. Uważny obserwator – piękno otoczenia, ciekawy zabytek, oryginalna budowla współczesna,pejzaże,roślinyw najbliższej okolicy. Robimy zdjęcia, szkicujemy. / „Zdarzenie w…” lub „Spotkanie przy…”

I.1I.2I.3I.5II.1II.6III.1

•piękno•barwa•kreska•plamabarwna•faktura•kompozycja•zabytek•budowlaarchitektoniczna•pomnik•park

33. Oglądamy wystawę. Opowiadamy o dziełach. / „Portrety widzów oglądających wystawę i ich reakcje na dzieła” lub „Nowa wersja zapamiętanego obrazu”

I.1I.2I.3I.5I.6II.1II.2III.2

•piękno,wyobraźnia•wystawa,ekspozycja•katalogwystawy•kompozycja•dziełasztuki•oryginał,reprodukcja•kreska•barwa•szerokagamabarw,wąskagamabarw•akcentkolorystyczny•nastrójobrazu•realizm(pojęciewprowadzonewsposóbopisowy)

34. Wyjście do muzeum – w świecie dzieł sztuki. Czy wszystkie eksponowane dzieła muszą nam się podobać? O temacie i nastroju dzieł. Obrazy, które powiesilibyśmy w domu, w szkole, w bibliotece. Jak wyeksponować obraz?

I.1I.2I.3I.5III.2III.4

•muzeum•wystawa,ekspozycja,salawystawowa•kataloglubprzewodnik(publikacjaksiążkowa,internetowa)•przewodnik(osoba),kustosz•dziełosztuki,zabytek•kompozycja•gamakolorystyczna•nastrójdziełasztuki

KLASA 5

Dziedziny i gatunki w sztukach plastycznych

1. Wielu artystów, wiele sposobów artystycznej wypowiedzi. Jak wyglądają pracownie – o dyscyplinach, rodzajach dzieł i pracy artystów. Konkurs i zabawa. / „Mój ulubiony artysta, moja ulubiona dyscyplina sztuki”


•malarstwo,malarz,dziełamalarskie(obraz,malowidłoiinne)•rzeźba,rzeźbiarz,dziełarzeźbiarskie(rzeźbypełne,płaskorzeźbyiinne)•grafikaartystyczna,użytkowa,komputerowa,grafik,dzieła(grafiki,ryciny)

itechniki•architektura,architekturawnętrz,krajobrazu,architekt,dzieła(budowle,

wnętrza,ogrody)





•rysunek,rysownik,dzieło(rysunek)•rzemiosłoartystyczne,dzieła(wytworyróżnychdziedzinrzemiosła),artysta

rzemieślnik•wzornictwoprzemysłowe,projektant(dizajner)dzieła(projektymasowych

wyrobów)•scenografia,scenograf,kostiumograf,dzieło(scenografiateatralna,filmowa,

telewizyjna)

2. Różne tematy w sztuce przedstawiane w malarstwie, grafice i rzeźbie. / Trzy obrazy: „Ludzie są najważniejsi – portrety, sceny rodzajowe i historyczne”. „Jak przedstawiamy otoczenie i przedmioty. Gdy nie ma tematu.

I.1I.6I.1II.1III.4III.5

•portret,popiersie,autoportret,portretzbiorowy,portretkonny•pejzaż(krajobraz),weduta,marina•martwanatura•wnętrze•scenarodzajowa•scenareligijna•scenamitologiczna•scenahistoryczna•scenabatalistyczna•abstrakcja•akt•animalistyka•florystyka

Tajemnice barw

3. Przypomnienie wiadomości o barwach. Kolory znanych obrazów. Zmieniamy barwy znanych dzieł w naszych pracach

I.3II.2III.4III.5III.7III.8

•barwypodstawowe,barwypochodne•barwyciepłe,barwyzimne•wąskagamabarwciepłych(gorących)•wąskagamabarwzimnych(chłodnych)•szerokagamabarw•tonacja•akcentkolorystyczny

4. Barwy dopełniające i zjawisko powidoku. Sylwetka przedmiotu na białym tle. / „Dwukolorowy pejzaż w barwach dopełniających – odbicie w wodzie” lub „Portret tajemniczej osoby”

I.3I.6II.1II.6

•barwypodstawowe•barwypochodne•barwydopełniające•zjawiskopowidoku

5. Barwy czyste i złamane. Pojedynek barw dopełniających. / „Motyl na ziemi i skałach” lub Ślimak na kwiatach”

I.3II.1II.6

•barwypodstawowe•barwypochodne•barwydopełniające•barwyczyste•barwyzłamane

6. Zimne grzeje a gorące chłodzi, czyli o względności barw. Utrwalenie wiadomości o barwie. / „Parasole, które chłodzą na plaży”, „Parasole, które ogrzewają w deszczu” albo „Ciepło lub zimno w tej samej kurtce”

I.3II.1II.6

•barwypodstawowe•barwypochodne•barwyczyste•barwyzłamane•barwydopełniające•zjawiskopowidoku•barwyciepłeizimne,temperaturabarw,względnośćbarw





O magii, użyteczności i potrzebie piękna

7. Tajemnicze malowidła i budowle. / „Zwierzę na piasku lub skale.” „Kolorowe stado” lub „Świątynia słońca, barwy słońca, kolory światła”.

I.3I.3I.5II.1II.2II.6III.5

•prehistoria•sztukaprehistoryczna•archeologia,archeolog•epokakamieniałupanego(paleolit)•epokakamieniagładzonego(neolit)•epokabrązu•epokażelaza•malarstwonaskalne(jaskiniowe)•barwnikinaturalne•ciepłagamabarw•kontur•rytynaskalne•rzeźby•Lascaux•Stonehenge•Biskupin

8. Tajemnicze malowidła i budowle. / Naszyjnik z glinianych koralików, muszli i patyków” lub „Gliniane naczynia z ornamentami”

I.3I.5II.1II.3II.6III.5

•prehistoria•sztukaprehistoryczna•archeologia•epokakamieniałupanego(paleolit)•epokakamieniagładzonego(neolit)•malarstwonaskalne•barwnikinaturalne•rytynaskalne•rzeźby•ceramika•ornamenty•faktura•epokabrązu•epokażelaza•Lascaux•Stonehenge•Biskupin

Sztuka komponowania

9. Przypomnienie wiadomości kompozycji. Różne rodzaje kompozycji z tych samych przedmiotów. / „Ściana w pokoju”

I.2I.3II.6II.7

•kompozycja•zasadarównowagi,ciężarbarw,walorbarwy,ciężarplambarwnych•wąska,szerokagamabarw,akcentykolorystyczne•symetria•kompozycjasymetryczna•rytm,kompozycjarytmiczna

10. Kompozycja otwarta i zamknięta. O różnych sposobach tworzenia kompozycji otwartej i zamkniętej. / „Rozsypane owoce i warzywa”, „Kosz z owocami i warzywami”

I.2I.3II.1II.6

•kompozycja,komponować,skomponować•kompozycjaotwarta•kompozycjazamknięta•wąska,szerokagamabarw,akcentykolorystyczne





11. Bezruch i ruch, czyli statyka i dynamika. „Dyskoteka, taniec. Stojące osoby, czyli ci, którzy nie chcą tańczyć” lub „Zawody sportowe i widownia”

I.2I.3II.1II.6

•kompozycja,komponować,skomponować•kompozycjastatyczna•kompozycjadynamiczna•wąska,szerokagamabarw,akcentkolorystyczny

12. Powtórzenie wiadomości o kompozycji. / „Różne kompozycje w dziełach dawnych mistrzów” – prezentacja komputerowa lub albumik

I.1I.3II.6III.4III.5III.7III.8

•kompozycja,komponować,skomponować•zasadarównowagiwkompozycji•kompozycjasymetryczna•kompozycjarytmiczna•kompozycjaotwarta•kompozycjazamknięta•kompozycjastatyczna•kompozycjadynamiczna•reprodukcja•oryginał

O mistrzostwie w architekturze i w sztuce

13. Świątynie, posągi, malowane wazy. / „Tympanon lub fryz wokół świątyni z różnymi kolumnami” lub „Projekt kariatydy”

I.2II.1II.6III.5

•sztukastarożytnejGrecji•okresarchaiczny,klasyczny,hellenistyczny•świątynia,teatr,stadion(kompozycjastatycznairytmiczna)•porządkiarchitektoniczne(joński,dorycki,koryncki)

14. Świątynie, posągi, malowane wazy. / „Sportowcy – piękno, proporcje ciała i ruch postaci” lub „Postacie z mitów na wazach”

I.1I.2I.3II.1II.6III.5

•sztukastarożytnejGrecji•posąg,rzeźba•kanon,ideałpiękna,proporcje•zasadakontrapostu•malarstwonawazach(stylczarnofigurowy,czerwonofigurowy)•kompozycjastatyczna,dynamiczna•szerokagamabarw

15. Budowle, pomniki, rzeźbiarskie portrety. / „Mój łuk triumfalny” lub „Kolumna o ważnych wydarzeniach, czyli „starożytny komiks” na kolumnie”

I.1I.7II.1II.6III.5

•sztukastarożytnegoRzymu•architekturastarożytnegoRzymu•łuk,arkada,kopuła•kolumny•świątyniarzymska•amfiteatr•rynek•bazylika•termy,akwedukt•willa,atrium•komiks

16. Budowle, pomniki, rzeźbiarskie portrety. / „Portret rodzinny, portret klasowy” lub „Dekoracyjna mozaika”

I.1I.3I.4II.2II.6III.5

•sztukastarożytnegoRzymu•rzeźba,rzeźbamonumentalna•portret•realizm•malarstwopompejańskie•mozaika•światłocień•wąska,szerokagamabarw,akcentykolorystyczne





O rzeźbie

17. Dzieło sztuki w trzech wymiarach – rzeźba jako bryła. / „Papierowe ptaki”, „Skrzydlate, fantastyczne zwierzęta”

I.1II.3II.6

•bryła,przestrzeń,trzywymiary•rzeźba•rzeźbiarz

18. Materiał i faktura w rzeźbie. / Różne rodzaje faktury – pióra, futra, pancerze. „Gliniane zwierzęta”.

I.1I.5II.1II.3II.6

•rzeźba,bryła,przestrzenność•rzeźba•faktura•rzeźbiarz,rzeźbienie•materiałyrzeźbiarskie(glina,drewno,kamień,metal)•narzędziarzeźbiarskie(m.in.dłuto,dłoń)•odlew,negatyw•płaskorzeźba,relief• instalacja•formaprzestrzenna

19. Płaskorzeźba. / „Moneta lub medal okolicznościowy dla mamy, dziadka i babci z okazji ich dnia” lub „Obramienie okna lub drzwi (portal)”

I.1I.5II.3II.6

•rzeźba,bryła•faktura•płaskorzeźba,•reliefwklęsły,reliefwypukły•medal•moneta

20. Działanie integracyjne. Między rzeźbą a formą przestrzenną. / „Wielkie szkolne maskotki”

I.1I.2I.5II.3II.6

•bryła•rzeźba•formaprzestrzenna•kompozycja•faktura•barwypodstawowe,pochodne,ciepłe,zimne•gamybarwne(szeroka,wąska)•akcentkolorystyczny•barwydopełniające

Sztuka w przestrzeni

21. O formie przestrzennej. O różnych formach przestrzennych, do których przenika powietrze i wiatr. / „Mobile abstrakcyjne, mobile przyrodnicze”.

I.1I.6II.3II.6

•bryła•rzeźba•formaprzestrzenna•mobil•rzeźbamobilna•abstrakcja

22. O różnych działaniach w przestrzeni. / „Instalacja o zdrowym odżywianiu” lub lekcja plenerowa „ Kopce i labirynty ze śniegu, liści, piasku lub gałęzi”

I.1II.3II.6

•bryła•rzeźba•formaprzestrzenna•instalacja•działanieplastyczne,akcjaplastyczna





O budowlach

23. Sztuka pod gołym niebem. / Zagadki – przedstawiamy budowle o różnych funkcjach i wyobrażamy sobie i szkicujemy ich plany.

I.1II.3II.6

•architektura•budowla•funkcjabudowli•formabudowli•zespółarchitektoniczny•bryłaarchitektoniczna

24. Rytm i symetria w architekturze. Szukamy rytmu i symetrii w podobieństwie okien, barw, linii, kształtów i kierunków różnych budowli. / „Moja symetryczna i rytmiczna budowla”

I.1I.2I.3II.3II.6

•architektura•budowla•formaifunkcjabudowli•fasada•kompozycja•rytm,symetriawkompozycji•rytmisymetriawarchitekturze•szerokagamabarw•wąskagamabarw

25. Statyka i dynamika w architekturze. O architekturze bez dachu, okien i drzwi. / „Mosty wiszące i mosty na filarach” lub „Zamki w nastrojowych ogrodach. Zamek spokoju i zamek wiatru”

I.1I.2II.3II.6

•architektura•budowla•przestrzeń•architekturakrajobrazu•architekturaogrodów•statykadynamikawkompozycji•statykaidynamikawarchitekturze

O sztuce sakralnej

26. Wśród kościołów, katedr i ołtarzy. / „Projekt drzwi przedstawiających ważne wydarzenia z historii okolicy” lub „Dekoracyjny inicjał”

I.1I.2I.6II.2II.3II.6III.4III.5

•średniowiecze•sztukaśredniowieczna•stylromański•architekturaromańska,bryłabudowli•sklepieniekolebkowe•łuk•portal,tympanon•kompozycyjneramyarchitektoniczne•kolumnaromańska•ołtarz•rzeźba,dekoracjarzeźbiarska•kościółromański• inicjał,iluminacja

27. Wśród kościołów katedr i ołtarzy. / „Projekt podwójnego witraża: Anioł i diabeł” lub „Projekt rozety”

I.1I.2I.6II.2II.6III.4III.5

•średniowiecze•sztukaśredniowieczna•stylgotycki•architekturagotycka,bryłabudowli•gotyckakatedra•sklepieniekrzyżowo-żebrowe•witraż•rozeta





•kompozycjasymetryczna•rzeźba,dekoracjarzeźbiarska•ołtarz

28. Różne rodzaje piękna – wizerunki świętych. / Specjalności i zadania świętych, ich atrybuty. Projekt witraża lub posągu świętego z atrybutem.

I.1I.6II.2II.6III.4III.5

•piękno•sztukasakralna,sztukareligijna•materiał,treśćiformadzieła•styl•wizerunek•idealizacja•portret•atrybut•symbolikabarw•symbol•alegoria

Instytucje kultury

29. Muzeum. Rozmowa: po co są muzea? Prezentacja dwóch różnych muzeów (album lub prezentacja multimedialna)

II.4II.6III.7III.8

•muzeum(muzeaprzyrodnicze,techniczne,historyczno-społeczne,sztukpięknych)

•galeria(galeriasztuki,galeria–częśćmuzeum)•skansen•zabytki•dziełasztuki•eksponaty,obiekty,dobrakulturalne•kolekcja•konserwacjadziełsztuki,konserwator

30. Galeria. Prezentacja naszych prac. Aranżacja przestrzeni, projekt wystawy i wernisażu. Zaproszenia na wystawę.

II.3II.4II.6III.7

•galeria•przestrzeńwystawiennicza•obiektyartystyczne•wystawa•wernisaż•katalogwystawy•życieartystyczne,wydarzeniakulturalne

31. Powtórzenie wiadomości: dziedziny sztuki, rodzaje dzieł i tematy w plastyce. Quiz – pytania lub gra planszowa


•dziedzinysztuki(malarstwo,rzeźba,grafika,rysunek,architektura,rzemiosłoartystyczne,wzornictwoprzemysłowe,scenografia)specyfika,techniki,środkiwyrazuartystycznego,twórcy

•tematydziełsztuki(portret,pejzaż,martwanatura,wnętrze,scenarodzajowa,scenabatalistyczna,scenareligijna,scenamitologiczna,abstrakcja,akt,animalistyka,florystyka)

KLASA 6

O grafice

1. Przypomnienie wiadomości o grafice. Jak powstaje dzieło graficzne – kolejne etapy powstawania. / Ślady i cienie płaskich przedmiotów” (frotaż) lub „Drzewa i bukiety kwiatów”

I.1I.5I.6II.1II.6

•grafika•grafik•powielenie•nakład•matryca(płytagraficzna),rodzajepłyt





•dłuto,rylec•odbitka(rycina)•prasagraficzna•druk•drukwypukły•drukwklęsły•drukpłaski•pejzaż•martwanatura

2. Druk wypukły. / „W morskich głębinach” (odbitki z materiałów o zróżnicowanej fakturze) lub „Spacer po parku” (odbitki z płyty gipsowej)

I.1I.5I.6II.1II.6

•grafika,grafik•druk,nakład•drukwypukły,drzeworyt,linoryt,gipsoryt•płyta(matryca)•dłuto•odbitka•faktura•krajobraz

3. Druk wklęsły. / „W gąszczu roślin, traw, kwiatów, zbóż” (odbitki linii papilarnych dłoni)

I.1I.5I.6II.1II.6

•grafika,grafik•druk,nakład•drukwklęsłymiedzioryt,ceratoryt)•płyta(matryca)•rylec,igła

4. Akwaforta i druk płaski (litografia). Oglądamy znane dzieła graficzne. Albumik o twórczości znanego grafika lub opis i rysunkowa interpretacja wybranego dzieła graficznego

I.1I.5I.6II.4II.6III.4III.5III.8

•grafika,grafik•druk,nakład•prasagraficzna•akwaforta•drukwklęsłytrawiony•matryca,płytametalowa•litografia•drukpłaski•matryca,płytakamienna•kredkalitograficzna,tuszlitograficzny

O przestrzeni w obrazie

5. Układ rzędowy, pasowy, kulisowy. Najstarsze opowiadania o świecie i przestrzeni. Jak przed stawić to, co bliżej, i to, co dalej, w układzie rzędowym, pasowym rzędowym i kulisowym? Współczesna opowieść w układzie pasowym

I.4II.1II.6III.5

•przestrzeń•układrzędowy•kompozycja,układpasowy•układkulisowy

6. Perspektywa linearna. Przestrzeń i bryły w perspektywie linearnej. / „Fantastyczne miasto robotów” lub „Wycieczka w autobusie”

I.4II.1II.6III.5

•przestrzeń•perspektywalinearna•perspektyważabia•perspektywazlotuptaka•perspektywacentralna•perspektywaboczna





•perspektywaukośna•skrótyperspektywiczne•liniahoryzontu(horyzontmalarski)•punktzbiegu

7. Perspektywa linearna. Przestrzeń i bryły w perspektywie. Porównanie perspektywy linearnej i aksonometrycznej. / „Miasto nocą – drapacze chmur w perspektywie ukośnej” lub „Szkic pokoju w perspektywie ukośnej”

I.4I.6II.1II.6III.5

•perspektywalinearna•perspektywaukośna•perspektywaaksonometryczna•skrótyperspektywiczne•liniahoryzontu•punktyzbiegu•weduta•wnętrze

8. O perspektywie powietrznej. / „Mgły w górach, nad morzem i w lesie. Kolorowa i błękitna przestrzeń – jak powietrze zmienia barwy w przestrzeni”

I.3I.4I.5I.6II.1II.6III.4III.5

•przestrzeń•perspektywapowietrzna•plama•barwychłodne•krajobraz

9. Perspektywa malarska i plany obrazu. / „Cztery pory roku – świat widziany przez ptaki, liście, krople deszczu, śnieżynki

I.3I.4I.6I.2II.6III.4III.5

•przestrzeń•planyobrazu•perspektywakulisowa•perspektywamalarska•barwyciepłe,barwychłodne•krajobraz

Harmonia i piękno w naturze i w sztuce

10. Złoty wiek. Złote proporcje. / „Projekt budowli nakrytej kopułą”


•sztukarenesansowa•architekturarenesansowa•kopuła•arkada•rytm•statyka•symetria•proporcje•zasadazłotegopodziału

11. Geniusz i arcydzieło. / „Uroczystość rodzinna”, „Wspomnienie najpiękniejszych świąt”

I.1I.2I.3I.4I.6II.1II.6

•sztukarenesansowa•malarstwosztalugowe•rzeźbarenesansowa•kompozycjazamknięta•kompozycjastatyczna•szeroka,wąskagamabarw,akcentykolorystyczne•perspektywazbieżna•perspektywamalarska,planyobrazu





III.4III.5

•perspektywapowietrzna•portretzbiorowy•scenarodzajowa

12. Postać z pejzażem w tle. / „Autoportret w wymarzonym miejscu na świecie”

I.1I.2I.3I.4I.6II.1II.6III.5III.7

•sztukarenesansowa•portret,portretrenesansowy•wąska,szeroka,gamabarwakcentykolorystyczne•kompozycjazamknięta•perspektywamalarska•planyobrazu•perspektywapowietrzna•perspektywazbieżna•portret,autoportret

13. Perły sztuki w Krakowie. /„Mój kolorowy arras z dzikimi zwierzętami”

I.1I.2I.3I.4I.5I6III.4III.5III.7III.8

•malarstwo•grafika•rzeźba•rzemiosło•arcydzieło•oryginał•muzeum•kolekcja•kompozycja,barwa,perspektywa•różnetematydzieł•arras•LeonardodaVinci•Rembrandt•polskiemalarstwoXIXwieku

O świetle w dziele sztuki

14. O walorze. / „Światła latarni morskiej na morzu”, „Światła samochodów w nocy” lub „Portret jak czarno-białe zdjęcie”


•walorbarwy,walorplamy•jasnośćbarwy,jasnośćplamy•nasyceniebarwy,nasycenieplamy•pejzaż•portret

15. Wielkanoc. / „Śmigus–dyngus. Ilustrowanie dawnych tradycji wielkanocnych” (malowanie na szkle lub folii) lub „Karta świąteczna” (linoryt, gipsoryt)


•sztukaludowa,tradycje,zwyczajeludowe•szeroka,wąskagamabarw,barwydopełniające,kontrastybarwne•malarstwonaszkle•grafika•kompozycjadynamiczna,kompozycjazamknięta•scenarodzajowa

16. Świat trójwymiarowy. Jak przedstawić płaskie kształty, a jak przestrzenne formy? / „Martwa natura – warzywa i owoce, naczynia na stole”

I.1I.2I.4I.5

•walor•plama•stopniowaniewaloru(osłabianieiwzmacnianie)•cieniowanie





I.6II.1II.6

•światłocień•jasnośćbarwy,nasyceniebarwy•twardyimiękkimodelunekświatłocieniowy•wąskagamakolorystyczna•akcentkolorystyczny•kompozycjazamkniętaiotwarta

17. Światło w rzeźbie. /„Krajobraz – gęsty las” (relief) lub „Tancerka” (rzeźba)

I.1I.5I.6II.3II.6

•rzeźba•płaskorzeźba•bryła(przestrzenność,trójwymiarowość)•faktura•światłocień•krajobraz•portret

Sztuka pełna mocy

18. Wielkie poruszenie. / „Dekoracyjna rama obrazu”, „Dekoracyjny świecznik” lub „Wielki bal kostiumowy”

I.1I.2I.3I.5I.6II.1II.3II.6III.4III.5

•sztukabarokowa•rzeźbabarokowa•malarstwobarokowe•światłocień•faktura•kontrastyform•kompozycjadynamiczna•szerokagamabarw•skrótyperspektywiczne•scenarodzajowa•sztukaużytkowa

19. Potęga i urok iluzji. / „Krajobrazy w chmurach” I.1I.3I.4I.6II.1II.6III.4III.5

•sztukabarokowa•malarstwoiluzjonistyczne•szerokagamabarw•perspektywazbieżna•skrótyperspektywiczne•perspektywamalarska•planyobrazu•scenareligijna•scenamitologiczna

20. Magia mroku światła. / „Rozmowa” I.1I.3I.4I.5I.6II.1II.6III.5

•sztukabarokowa•szeroka,wąskagamakolorystyczna•twardymodelunekświatłocieniowy•bogatafaktura•kompozycjadynamiczna•skrótyperspektywiczne

21. Imponujące pałace i ogrody. / „Barokowe inspiracje – ogród jak dywan”

I.1I.2

•pałacbarokowy•dekoracjearchitektoniczne





I.3III.4III.5

•ogródbarokowy•symetria,ośsymetrii

22. Wycieczka. Zabytkowa budowla, współczesna architektura najbliższej okolicy – szkice zaskakujących fragmentów

I.1I.2II.1II.6III.1

•zabytek•budowla•dekoracjearchitektoniczne•zwiedzanie•kompozycja

Umiar, wdzięk i elegancja, czyli sztuka z klasą

23. Antyczne inspiracje architektów. / „Panorama miasta” lub „Panorama miasta i jej odbicie w rzece”

I.1I.2I.6II.1II.6III.4III.5III.6

•archeologia•oświecenie•racjonalizm•sztukaklasycystyczna•architekturaklasycystyczna•budowleoróżnychfunkcjach•tympanony,kolumny,pilastry•kompozycjastatyczna,kompozycjasymetryczna•pejzaż

24. Symetria mile widziana. / „Projekt tympanonu budowli”

I.1I.2II.1II.6III.4III.5III.6

•architekturaklasycystyczna•tympanony,kolumny,pilastry•kompozycjastatyczna•kompozycjasymetryczna

25. Portret piękny i gładki. / „Portret konny w rzeźbie. – Projekt pomnika”

I.1I.2I.3I.4I.5I.1II.6III.4III.5III.6

•malarstwoklasycystyczne•rzeźbaklasycystyczna•kompozycjastatyczna•miękkimodelunekświatłocieniowy•gładkafaktura•portret•portretkonny•scenareligijna•scenamitologiczna

26. Warszawskie weduty. / „Domy, ulice, samochody, ludzie – miasto tętniące życiem”


•malarstwoklasycystyczne•pejzaż,weduta,sztafaż•perspektywalinearna,barwnapowietrzna,planyobrazu





Serce, umysł, talent i … rzeczywistość

27. Poruszające wydarzenia na płótnach malarzy. / „Burza na morzu” lub „Zachód słońca wokół ruin starego zamku”

I.1I.2I.3.I.4I.5I.6II.2II.6III.4.III.5III.6

•malarstworomantyczne•kompozycjadynamiczna•szerokagamabarw•kontrastybarwne,światłocieniowe,kształtówikierunków•bogatafaktura•perspektywamalarska

28. Utalentowani obserwatorzy życia. / „Ogrodnik przy pracy” lub „Na zakupach w supermarkecie”


•malarstworealistyczne•realizm•scenarodzajowa

29. Malarska misja Matejki. / Album o twórczości artysty

I.1I.2I.3I.4I.6II.6III.4III.7

•malarstwohistoryczne,scenyhistoryczne•malarstwobatalistyczne,scenybatalistyczne•realizm•kompozycjadynamiczna•perspektywazbieżna,powietrzna,malarska,planyobrazu

30. Powtórzenie wiadomości. Techniki plastyczne w dziełach wybranych dziedzin sztuki. Przestrzeń w obrazach. / „Kosmos”

I.1I.2I.3I.4I.5I.6II.1III.4III.5III.6

•dziedzinyplastyki(grafikaiinne)•technikiplastyczne(graficzneiinnychdziedzinplastyki)•układrzędowy,pasowy,kulisowy•perspektywalinearna,powietrzna,malarskaplanyobrazu•światłocień,cieniowanie

31. Lekcja powtórzeniowa. Sztuka w odsłonach z wybranych okresów. / „Jak przedstawiano ludzi w malarstwie i rzeźbie?”, „Jak wyglądały budowle?” (krótkie prezentacje)

I.1I.2I.3I.4I.5I.6II.6III.4III.5III.6II.7

•malarstwo•różnerodzajeportretu•kompozycja,kolorystyka,światłocieńperspektywawmalarstwie•architektura•budowleoróżnychfunkcjach•kompozycjabudowli,światłocień,faktura





KLASA 7

1. Wszyscy artyści rysują. O dziedzinach plastyki. Zabawa plastyczna – rozmowa między artystami różnych dziedzin sztuki: o wyższości…

I.1I.5I.6II.1III.8

•natura•kultura•sztuka•plastyka•sztukiprzedstawiające•sztukinieprzedstawiające•sztukiwizualne•malarstwo•grafika•rysunek•rzeźba•architektura•rzemiosłoartystyczne•wzornictwoprzemysłowe

2. W świecie kontrastów i podobieństw – powtórzenie i przypomnienie pojęć języka plastyki dotyczących kreski, barwy, plamy, faktury, kompozycji. / „Kolorowa dżungla”

I.2I.3I.5II.1II.6

•kreska•barwyciepłe•barwyzimne•barwypodstawowe•barwypochodne•barwydopełniające•powidok,kontrast,łamaniebarw•względnośćbarw•gamakolorystyczna(wąska,szeroka)•plamabarwna•faktura•walorbarwy•zasadarównowagiwkompozycji•kompozycjadynamiczna•kompozycjarytmiczna•kompozycjaotwarta•kompozycjazamknięta

3. Ciekawie rozmieszczone trójwymiarowe przedmioty, bliskie i oddalone – powtórzenie o światłocieniu, przestrzeni w obrazie i kompozycji. /„Jabłko. Jabłoń. Sad”, „Zwierzęta z sześcianów”


•walor•stopniowaniewaloru•modelunekświatłocieniowy•światłocień•perspektywalinearna(perspektywacentralna,ukośna,żabia,zlotuptaka)•perspektywamalarska•perspektywapowietrzna•zasadarównowagiwkompozycji•kompozycjarytmiczna•kompozycjasymetryczna•kompozycjastatyczna•kompozycjadynamiczna•kompozycjaotwarta•kompozycjazamknięta





4. Najważniejsze sposoby interpretacji świata w dziele sztuki – podobieństwo, wyraz, uproszczenie. Jak pokazywać świat – prawdziwie, z uczuciem czy bez szczegółów? / „Pejzaże i pogoda”

I.1I.3I.5II.1II.2II.6

•realizm•ekspresja,deformacja•syntezaformy•harmonia•nastrój•faktura•wąska,szerokagamakolorystyczna•barwykontrastowe,dopełniające•kreska•pejzaż

Niech żyje wolna sztuka

5. Uchwycić chwilę. / „Widok przez promienie słońca”, „Kolorowe tancerki”, „Dworzec kolejowy”

I.1I.3I.5I.6II.2III.5

•sztukanowoczesna•impresjonizm•barwyczyste,barwypodstawoweipochodne•barwydopełniające•powidok•plamabarwna•faktura•pejzaż•scenarodzajowa•wnętrze

6. Wrażenie, pasja, refleksja. / „Noc z tańczącymi gwiazdami”, „Krajobraz ze stożków walców i kul”, „Zamyślenie, droga życia”


•postimpresjonizm•ekspresja,obrazyekspresyjne•barwypodstawowe,barwypochodne•barwydopełniające•faktura•kompozycjadynamiczna•kompozycjaotwarta,zamknięta•syntezaformy•światłocień•plamabarwnazkonturem•symbol,obrazysymboliczne

Styl epoki – styl artysty

7. Płynność linii, precyzja rysunku, delikatność barw. / „Ptaki, kwiaty, liście i ornamenty”, „Projekt secesyjnego krzesła, poręczy schodów”

I.1I.2I.5I.6II.2III.4III.6

•styl•akademizm•eklektyzm•secesja•architektura(budowle,wnętrza)•malarstwo•linia,kontur•plamabarwnabezmodelunku•kompozycjadynamiczna,kompozycjarytmiczna•stylizowanaornamentykaroślinna• inicjał





8. Prawda i przesłanie, symbol i metafora. „Dokąd porwano królewnę?”, „Lalki, czyli dwa obrazy życia w dziele”,„Osoba jako symbol uczuć, zjawisk i żywiołów”


•styl•stylartysty•secesja•modernizm•symbolizm•symbol•metafora•groteska•ekspresja•malarstwo•kreska•szerokagamakolorystyczna•kompozycja

Nowe formy, nowy wyraz

9. „Dzikie kolory”, głębia przeżyć. „Drzewo i człowiek widziane przez fowistę i ekspresjonistę”


•fowizm•ekspresja•ekspresjonizm•deformacja•plamabarwna,•kontur•szerokagamabarw,kontrastykolorystyczne•kompozycjadynamiczna•faktura•syntezaformy

10. Nowe spojrzenie na przestrzeń. Kolaż – ulubiona technika kubistów. „Martwa natura z instrumentem muzycznym”


•kubizm(fazaanalityczna,fazasyntetyczna)•przestrzeńkubistyczna•geometryzacjaform

11. Gdy plamy i nierealne sny stają się tematem obrazów. / „Co nam w duszy gra? – mój obraz abstrakcyjny” lub „Baśniowy, nierealny sen – niezwykłe proporcje i zestawienia przedmiotów”


•abstrakcja,•abstrakcjonizmspontanicznyigeometryczny•kompozycjadynamiczna•kompozycjastatyczna•unizm•wąskagamabarw,tonacja•surrealizm(nadrealizm)•perspektywalinearna•deformacja•pojęcieCzystejFormy•formizm

12. Piękno prostych form. / „Moja rzeźba kubistyczna”, „Moja rzeźba organiczna”

I.1I.2I.5

•rzeźbakubistyczna•rzeźbaorganiczna•rzeźbaekspresyjna





I.6II.3II.6III.4III.5III.7

•konstruktywizm•syntezaformy•ekspresja–wyraz•deformacjaformy•fakturawrzeźbie•światłocień•nastrój

13. Przyczyny i formy przemian w architekturze I połowy XX wieku. Projekt stacji kosmicznej lotniska, centrum handlowego, szkoły przyszłości lub projekt willi wtopionej w krajobraz


• architektura•budownictwo•urbanistyka•formabudowli•funkcjebudowli•konstrukcja•secesja•gaudizm•modernizm•konstruktywizm(stylmiędzynarodowy)•funkcjonalizm

Współczesny świat sztuki

14. „Działanie, ruch, taniec i abstrakcja – wspólny obraz” lub „Obraz z liter i słów”. Szukamy sensu i głębokich treści sztuki współczesnej


• informel•ekspresjonizmabstrakcyjny•dripping•neofiguracja•deformacja•ekspresja•tendencjazerowa•op-art•pop-art•ready-mades•hiperrealizm•konceptualizm

15. „Moje dzieło land art, mój emballage” lub „Pozdrowienia z … – moje dzieło sztuki publicznej”


•asamblaż•environment• instalacja•rzeźba•landart•emballage(ambalaż)•sztukapubliczna

16. Happening i performance, akcja plastyczna, environment – czyli jesteśmy w środku dzieła sztuki. / „Ochrona ginących gatunków”


•happening•performance•akcjaplastyczna•environment





17. O staranności warsztatu, przywiązaniu do tradycji, łamaniu kanonów i twórczym myśleniu. Projekt asamblażu lub instalacji – przeciw przemocy i wykluczeniu


•obraz(dziełomalarskie)•awangarda•asamblaż• instalacja

18. Tworzymy zaskakujące obiekty sztuki, czyli o pięknie starego przedmiotu połączonego z obrazem (objects trouves)


•obraz(dziełomalarskie)• ikona•synteza,uproszczenieformy•obiektsztuki•objetstrouves•rzeźba•tkanina•abakany•instalacja•environment

19. Promocja sztuki współczesnej. / „Plakat o wystawie znanego malarza”.Projekt fragmentu aranżacji wystawy i zaproszenia na wernisaż


•wystawa•wernisaż•biennale•galeria•muzeum•plakat•billboard•katalog•reklama

20. Wycieczka. Rysujemy z natury. Co jest ważniejsze – obserwacja rzeczywistości, interpretowanie świata po swojemu czy też inspirowanie się naturą?


•obserwacja• interpretacja• inspiracja•realizm•ekspresja•deformacja•szkic•kompozycja•kolorystyka•proporcje

Media w sztuce, sztuka w mediach

21. O historii fotografii i jej rodzajach. Przekaz idei i myśli w fotografii – oryginalne zdjęcie kreacyjne. Światło w fotografii. „Możliwe i niemożliwe” (fotomontaż)


•fotografia,fotografiacyfrowa•planfotograficzny•kadr,kompozycjakadru(symetryczna,asymetryczna),światło,faktura•fotografiadokumentalna•fotografiakreacyjna(artystyczna)•fotografiareklamowa





22. Nastrój przestawienia – postać teatralna, dekoracje, rekwizyty i światło na scenie. „Opuszczona i podniesiona kurtyna” (projekt kurtyny teatralnej)


•teatr•scenateatralna,kurtynateatralna•aktor,kostiumteatralny,lalka,marionetka•scenografia,dekoracjeteatralne,światło

23. Nastrój i światło w teatrze. Postać teatralna – kostium, maska, kukiełka, marionetka. Rekwizyty zmieniające bieg wydarzeń


•scenateatralna•scenograf,scenografia•kostiumteatralny,rekwizyt•różnerodzajeteatru(np.aktora,lalkowy,plastyczny)•różnerodzajepostaciteatralnych(aktor,kukła,marionetka)

24. Szkolny happening, akcja plastyczna lub performance o treściach ekologicznych. / „Życie w krajobrazie z odpadów – miasto, rośliny, zwierzęta” lub „Ochrona ginących gatunków”

I.1II.4II.5III.4III.5

•happening•performance•teatrplastyczny•akcjaplastyczna•bodyart•scenografia,kostium,rekwizyty

25. Film – twórcy i środki wyrazu. / „Daleko i blisko – różne plany filmowe. Znaczenie otoczenia, znaczenie postaci” (szkic)


•kinoniemeifilmdźwiękowy•reżyser•scenarzysta,scenariusz,fabuła•operator,kadr,ruchkamery•plany:ogólny,pełny,amerykański,półzbliżenie,zbliżenie,dużezbliżenie•montaż,montażysta

26. Rodzaje filmu, film animowany. Wymyślamy postacie i uczymy je poruszania się w wymyślonym świecie


•filmfabularny,dokumentalny,oświatowy,animowany•animacja•reżyser•filmdługometrażowy•filmkrótkometrażowy•zdjęciefilmowe•animacjapoklatkowa

27. Komputer jako narzędzie artystyczne. Grafika komputerowa. Multimedialna prezentacja o regionie. / „Abstrakcja” (grafika komputerowa)

I.1I.2I.3I.5I.6II.6III.4III.5III.8

•multimedia,multimedialny,prezentacjamultimedialna•realizacjeinteraktywne•instalacjemultimedialne•multimedia,multimedialny,prezentacjamultimedialna•realizacjeinteraktywne•instalacjemultimedialne•grafikakomputerowa,grafikawektorowa,grafikarastrowa•grafika2D•grafika3D





Sztuka i rynek

28. Grafika użytkowa, plakat. Projekt słupa ogłoszeniowego albo tablicy z plakatem zapraszającym na film lub koncert


•grafikaużytkowa•grafikawarsztatowa•druk•reklama•plakat•typografia,liternictwo•znakplastyczny,złożonyznakplastyczny•reprodukowanie,powielanie,nakład

29. Rynek sztuki. Prawo autorskie. Katalog wystawy, zaproszenie na wernisaż i informacja prasowa o wystawie


•prawoautorskie•dziełasztuki,dobrakulturowe,dobraintelektualne•oryginał•kopia•reprodukcja•plagiat

Estetyka i funkcjonalność otoczenia

30. Architektura współczesna. Ukryć czy pokazać funkcję? Porównanie architektury i rzeźby. / „Budowla jak abstrakcyjna rzeźba”, „Budowla jak ażurowa forma przestrzenna i rusztowanie”. Porównanie rzeźby i architektury


•architekturawspółczesna,•budownictwo•urbanistyka•architekt•wyobraźnia•projektarchitektoniczny•kompozycja,statyka,dynamika,proporcje,kierunki,kontrasty•budowla,bryłabudowli•zespół,kompleksarchitektoniczny•elementybudowli,detalearchitektoniczne•formabudowli•funkcjabudowli•funkcjonalnośćbudowli•rzeźbaabstrakcyjna•formaprzestrzenna

31. Wnętrze. Jak mieszkano dawniej, jak mieszkamy dziś – co się zmienia? Dlaczego igloo nie powstanie na równiku? (dyskusja). / Projekt wymarzonego pokoju nastolatka. Pokój, w którym spotyka się cała rodzina. Taras, balkon, ogród – miejsce odpoczynku

I.1I.2I.3I.4II.3III.6

•estetyka•estetykaotoczenia•architekturawnętrz•architektwnętrz•dizajn,dizajner•architekturazieleni•wzornictwoprzemysłowe•rzemiosłoartystyczne•wyposażeniewnętrz•minimalizm•funkcja•funkcjonalność





•ergonomia•ergonomiczny•ekologia•kompozycja,kolorystykawnętrza•stylwnętrza•perspektywazbieżna,perspektywaaksonometryczna•architekturazieleni,architekturakrajobrazu

32. Powtórzenie wiadomości: język plastyki, środki artystycznego wyrazu, którymi posługujemy się, tworząc różne kompozycje plastyczne. Quiz, pytania, gra planszowa lub kolorowe prezentacje


•kreska•barwa,barwyczysteizłamane,ciepłeizimne,dopełniające,zjawiskopowidoku,

względnośćbarw•plamabarwna•gamakolorystycznaszeroka,wąska,tonacja,akcenty•kolorystyczne•faktura•kompozycjastatyczna,dynamiczna,otwarta,zamknięta,rytmiczna,symetryczna•układrzędowy,pasowy,kulisowy,planyobrazu•perspektywapowietrzna,•walor,•światłocień,•cieniowanie

33. Powtórzenie wiadomości: dziedziny sztuki, rodzaje tradycyjnych i współczesnych dzieł, tematy w plastyce, instytucje kultury. Quiz, pytania lub gra planszowa lub kolorowe prezentacje


•malarstwo•grafika•rzeźba•rysunek•architektura•rzemiosłoartystyczne•wzornictwoprzemysłowe•scenografia•portret•pejzaż•martwanatura•scenarodzajowa•abstrakcja•happening•performance•asamblaż•emballage•environment•muzeum•skansen•galeria•wystawa•wernisaż•plakat•billboard•katalog




V. Procedury osiągania szczegółowych celów edukacyjnychA. PROCEDURY OSIąGANIA CELÓW• Tworzenie różnorodnychkompozycji i ćwiczeńplastycznychjakoformyosobistejwypowiedzi,ekspresji,refleksjio otaczającym świecie, społecznie akceptowany sposóbwypowiedzio własnychemocjach.• Poznawaniepodstawowychpojęćzwiązanychz funkcjamiplastyki,dziedzinami sztuki, elementami strukturydzieł,zjawiskami artystycznymi, wybranymi zagadnieniamiz dziedzictwakulturykręgueuropejskiego.• Samodzielneodkrywanieprawdotyczącychjęzykaplastyki,np.względnościbarw,perspektywymalarskiej,różnorodnościfaktury,prowadzącedoświadomegowłączaniaodkrywanychzasaddowłasnejtwórczościuczniów.• Posługiwaniesiępoznanymiśrodkamiartystycznegowyra

zu wwykonywanychpracach i ćwiczeniachplastycznych.Łączeniewiedzyteoretyczneji umiejętnościpraktycznych.• Twórczeinspirowaniesiępoznanymidziełami,zjawiskamiartystycznymi, wybranymi zagadnieniami plastycznymiwewłasnejtwórczościuczniów.Utrwalaniewiedzyteoretycznejpoprzezpraktycznećwiczenia.• Tworzenie kompozycji abstrakcyjnych, happeningów.Specyfikapodejmowanychdziałań,kreatywność,odwagaartystyczna.•Odbieranie,poznawaniei charakteryzowanietreścii formydziełasztuki,intencjiartysty,misjisztukiwpośrednioi bezpośredniopoznawanychdziełach.• Posługiwaniesięróżnymiźródłamiinformacjiwcelu rozszerzaniawiedzyo plastyce,uzyskiwaniainformacjio imprezach i kulturalnychwydarzeniachlokalnych,wPolsce i naświecie.•Uczestniczenie wwydarzeniach kulturalnych. Poznawanieinstytucjiupowszechnianiakultury.• Poznawaniewybranychdziełdziedzictwakulturynarodoweji światowej.• Poznawanietradycyjnychdziełsztuki ludowej.Zwiedzanieskansenów.Poznawanietwórcówludowych.• Zwiedzaniei poznawaniezabytkównajbliższejokolicy.•Wypowiadanie własnego zdania o poznawanych dziełach, stosowanieodpowiednichpojęć związanychz formąi strukturądzieł,dziedzinamisztuki,gatunkamidzieł.Omawianieoglądanychwystaw, ekspozycji,wypowiadaniewłasnychopiniio oglądanychdziełach.Porównywaniedziełi poznanychzjawiskartystycznych.• Prezentowanie własnych prac plastycznych uczniów.Tworzenie ekspozycji w szkole. Udział w zewnętrznychprzeglądach.•Udziałwzawodach,konkursachsprawdzającychwiedzę

o dziełachsztukizarównopodczaslekcji,jaki pozaszkolnych.

B. METODY I FORMY PRACY UMOŻLIWIAJąCE OSIąGANIE ZAŁOŻONYCH CELÓW

• Pogadanki o wybranych dziełach sztuki, zjawiskach artystycznych,dziedzinachplastyki,środkachwyrazuartystycznegozwiązanychz tworzonymiprzezuczniówkompozycjami,projektami.• Różneformyprezentacjimateriałuilustracyjnego.•Ćwiczeniaplastyczne różnymi technikaminapłaszczyź

nie iwprzestrzeni z korektąnauczyciela.• Zabawy plastyczne, na temat wybranych zagadnieńwdziełachsztuki.• Realizowanieprojektów,prezentacjiw środowisku komputerowym.• Realizacjaparateatralnychdziałańplastycznych.• Planowanie, projektowanie, tworzenie prac nawiązującychdonowychformdziełsztukiwspółczesnej.•Wykonywanie fotografii i projektówfilmów i dodatkowokrótkichformfilmowych.•Wycieczkikrajoznawczewcelutworzeniawplenerze.•Oglądanie wystaw, poznawanie ekspozycji muzealnych,skansenów,zwiedzaniezabytków.• Rozmowyo poznawanychdziełach,oglądanychekspozycjachi zwiedzanychzabytkach.• Prezentacje prac plastycznych i ćwiczeń wykonywanychprzezuczniów.

Proponowane metody przekazywania treści edukacyjnych powinny być realizowane przez:• aktywizowanie uczniów do samodzielnego odkrywaniaprawddotyczących środkówwyrazu artystycznego i zagadnieniachwsztuce;• przeplatanieróżnychmetod i związanychz nimizróżnicowanychformaktywnościuczniów;• wskazywanieprzyczyn,celówpracydla lepszegozmotywowaniadodziałania;• łączenie wiedzy teoretycznej i praktycznej, wskazywanieichwzajemnychzwiązkówwceluutrwaleniai pogłębieniarozumieniapoznawanychtreści;• znajdowanie związków sztuk plastycznych z życiem codziennym;• wyjaśnianie sposobów wykonywania kompozycji pla

stycznych i realizowaniaćwiczeńorazprojektów,korektynauczyciela jako formapomocy i ukierunkowaniapracyuczniów;• uczestniczenie w kulturze, wydarzeniach artystycznych,wystawach;• udziałwkonkursach i zawodach,współzawodnictwo,porównywanieefektówpracy;• docenianiewysiłkówi motywowaniedodalszychdziałańprzezeksponowanieprac.




Formy nauczania i ich znaczenie:• indywidualna(rozwijaniepomysłowościsamodzielności,uczeniepodejmowaniadecyzjii samodzielnegoplanowaniasposobuwykonaniaorazetapówrealizacjićwiczenia);• grupowa (integrowanie wokół powstającej pracy, rozwijanie umiejętności współpracy i postaw społecznych,dochodzenie do kompromisu, pomoc słabszym i mniejuzdolnionym);• zbiorowa (zbiorowe rozwiązywanie problemów w celu wzbogacenia o pomysły, przemyślenia, odkrycia innychczłonków zespołu klasowego, uczenie się od siebie nawzajem).

Miejsca odbywania się zajęć edukacyjnych:• szkolna pracownia plastyczna; sala wyposażona jednocześniewstanowiskakomputerowei ławkidowykonywaniapracplastycznych;• plener, np. najbliższa okolica szkoły, skwery, parki, lasy,ciekaweobiektyprzyrodnicze;• obiektyzabytkoweregionu,skansenywokolicyszkoły;•muzea i galerie wśrodowiskulokalnym;• inneobiektyupowszechnianiakulturywśrodowiskulokalnym(biblioteki,domyi ośrodkikultury,klubyosiedlowe).

C. śRODKI I MATERIAŁY DYDAKTYCZNE SŁUŻąCE DO REALIZACJI PROGRAMU

Podstawowe:• podręcznik;• poradnikdlanauczyciela;• karty pracy wporadniku;•materiały plastyczne do realizowania różnymi technikamipracplastycznychnapłaszczyźnieiwprzestrzeni oraz umożliwiającerealizacjęwspółczesnychdziałańplastycznych,np.happeningu,environment;• reprodukcje, zdjęcia dzieł sztukiw albumach, książkach

o sztuce,naslajdach,płytach;• komputerdoprezentowaniamateriałuilustracyjnego,stanowiska komputerowe dla uczniów z popularnymi programamigraficznymii dostępemdointernetu;• dostępdoźródełinformacjiumożliwiającychuczestnicze

nie w bieżących wydarzeniach kulturalnych, znajomośćlokalnych i istotnychdla kulturypolskiej instytucji upowszechnianiakultury(informatory,katalogi,prasa,internet);• słownikterminówplastycznych;• pracowniaplastycznaz dobrymoświetleniem(dobrydostępdoświatłanaturalnego,jasnesztuczneświatło)orazdostępemdobieżącejwody(umywalka,zlewozmywak).

Uzupełniające:•materiałyplastycznedowykonywaniawielkoformatowychpracplastycznych,realizacjiakcjiplastycznych,przestrzeńdoprzechowywaniamateriałówi realizacjidziałań;•miejscegromadzeniai przechowywaniapracuczniów;•miejscedostałegoeksponowaniapracuczniów(plansze

i tablice)orazorganizowaniacyklicznychekspozycjiprac(szkolnagaleria);• komputerdoprezentowaniamateriałuilustracyjnego,ko

rzystania z encyklopediimultimedialnej,plastycznychgieredukacyjnych;• odtwarzaczwideo,DVDdoprezentowaniafilmówo sztuce;• projektormultimedialnyi laptop;• aparatcyfrowyi statyw;• kamera.

VI. Planowane osiągnięcia uczniów i sposoby ich ocenyA. PROGNOZOWANIE EFEKTÓW

NAUCZANIA I WYCHOWANIA• Przygotowanie uczniów do następnego etapu edukacyjnegopozakończeniunauczaniaplastykiwszkole,naukiinnychprzedmiotówhumanistycznych,wktórych istotna jestwiedzao plastyce,kulturyodbiorudzieł,naukiwszkołach zawodowych, w których są przedmioty plastyczne,nauki wśredniejszkoleplastycznejwzakresie elementarnejwiedzyi umiejętności.•Uwrażliwienie, rozwój osobowości, przemiana postawpodwpływemwartościniesionychprzezsztukiplastyczne,szerokorozumianewychowanieprzezsztukę.•Wiedzao funkcjachsztuki,dziedzinach,gatunkachdzieł

i językuplastyki, podstawowych środkachartystycznegowyrazu, wybranych zagadnieniach, dziełach, artystach,stylach wsztucepotrzebnadoświadomegoobcowaniazesztuką.• Rozwinięcie umiejętności plastycznych umożliwiającychrealizacjępotrzebytworzeniai kształtowaniaestetykiotoczenia;rozszerzeniei przeniesienietejpotrzebypozazajęciaszkolne.•Uświadomienieznaczeniaekspresjitwórczejjakosposobuwyrażania osobowości, społecznie akceptowanej formypozbywaniasięnegatywnychemocji.Twórczośćjakowysiłekpomagającywrozładowaniustresu.• Zrozumienie znaczenia twórczości jako miejsca naukiszukania różnorodnych rozwiązań problemów, sposobukształtowania kreatywności, pomysłowości, elastycznościmyślenia,któremożnawykorzystaćwtwórczościplastyczneji innychdziedzinachżycia.




• Rozwinięciepotrzeby tworzeniawśrodowiskukomputerowym.•Wyposażenieuczniawodpowiedniąwiedzęumożliwiającąocenętreści,wartościprzekazówmedialnychwzakresie uczestniczenia wkulturze.Wykształcenieumiejętnościwłaściwegokorzystaniaz mediów,wartościowaniainformacjidotyczącychplastyki,imprezartystycznych.•Wykształcenie potrzeby, umiejętności i nawyku uczest

niczenia wkulturzepoza szkołą, zdobywania informacjiz różnychźródeło instytucjachupowszechnianiakultury.•Wykształceniekulturysamodzielnegotworzeniai odbiorudziełsztukiwszkole i pozanią.•Wykształcenie potrzeby poznawania zabytków regionu,tradycji,sztukiludowej,twórców„małejojczyzny”.• Rozwinięciepostawi uczućpatriotycznychdziękipoznawaniudziełsztuki,zabytkówi historiiichpowstania.

B. ZASADY, METODY I KRYTERIA OCENY OSIąGNIęĆ UCZNIA

Ocenianieprzedmiotoweplastykijestjednymz najtrudniejszychproblemówz powoduszerokiegozakresuprzedmiotu,artystycznego,edukacyjnegoi wychowawczegocharakterutejdziedzinyorazmożliwejwzględnościoceny.PrzedmiotszkolnyPlastykamazazadanierozwijaćzróżnicowaneformyaktywnościtwórczejucznia,prowadzićdopoznaniaróżnychdziedzinwiedzy,uczyćróżnorodnych,właściwychzachowańi postawpodczastworzeniai szeroko rozumianego uczestniczenia wkulturze.Systemocenianiapowinienbyćzgodnyz obowiązującymiprzepisamioświatowymi,wewnątrzszkolnymsystememoceniania,zaleceniamizawartymi wkomentarzudopodstawyprogramowej(dostosowaniewymagańedukacyjnychdomożliwościuczniów).Wprzedmiotowymsystemieocenianiazawyjściowąprzyjmujemyocenędobrą.

Ocena ma znaczenie:• INFORMUJąCE nauczyciela, ucznia, rodziców (opiekunów) o przebiegu nauczania, np. poziomie wykonaniai rodzajachzadańrealizowanychnalekcjach;Podczaslekcjiplastykizadaniamitymibędąnp.:przygotowaniemateriałówdopracplastycznych,ćwiczeniaplastyczne,kompozycjeplastycznewykonanetradycyjnymii nietypowymi technikami,parateatralnedziałaniaplastyczne(happeningi,performance),wypowiedzio dziełachi wystawach,albumy,plakaty i prezentacje, informacje,ciekawostkio poznawanychdziełach.Informacjazawartawocenieokreślajakróżnorodnebyłyćwiczeniaiwjakimstopniuróżnerodzajezadańzostałyzrealizowane.•MOTYWUJąCEuczniadopodejmowaniawysiłków,podkreślającemocnestronyi określająceobszarywymagającepracy;

Ocenakompozycjiplastycznychjestskazananapewiensubiektywizm.Każdakompozycjaplastycznauczniamawartośćniezależnieodjegozdolności.Pracaplastycznajestdladzieckaczymśosobistym,jestjegodziełem,własnością.Podwpływemkrytycznychuwagdziecizrażająsięi częstoprzestająchętniepracować.A przecieżniemaprac„brzydkich”.Todonauczycielanależywskazanieuczniowinajciekawszegoelementukompozycji,pomocwdoborześrodkówwyrazuartystycznegowydobywającychinteresującyfragment,np.zmianakolorutłanakontrastującez najciekawszymelementempracy.Wwynikuwspółpracy,reakcjiucznianapropozycjenauczycielapowinnodojśćdopoprawyefektupracy.Każdąpracędzieckamożnadoprowadzićdoestetycznej formy, chwaląc(bardzoładneniebo,kwiat,bardzociekawykształt…),motywująci zachęcając(aletudorysuj,popraw,dokończ,zobaczyszjakbędziewyglądało,gdydodasz…).Wszystkiewysiłki,aktywnościuczniówpowinnybyćodpowiedniodoceniane.Nietylkoprzezwystawienieoceny,alerównieżsłowniei przezeksponowanieprac.• DIAGNOZUJąCE I PROGNOZUJąCE możliwości przygotowaniadokolejnegoetapunauczaniawzakresiezdobyciaprzezuczniaokreślonych, szczegółowych i ogólnych umiejętności umożliwiających naukę przedmiotów humanistycznych,wktórychistotnajestwiedzao plastyce,naukęplastycznychprzedmiotówzawodowych,zdobyciewiedzy i umiejętności stanowiącychpodstawędopogłębiania i rozszerzaniajejwszkołachplastycznych;Oceniepodleganietylkopoziomprzyswojonejwiedzyteoretycznej,aletakżesposóbjejwykorzystaniawpraktyce przez ucznia wróżnychzadaniach,sytuacjach, innychdziedzinachwiedzy.Jeżeliuczeńdobrzeopanowałwiedzęo środkachartystycznegowyrazu, dziedzinach sztuki,technikachplastycznych,wybranychzagadnieniachz dziedzictwa kulturynarodowej i ogólnoludzkiej, powinienumiećwykorzystaćtęwiedzęwtworzonychkompozycjachplastycznychlubpodejmowanychdziałaniachartystycznych,podczasoglądaniawystaw,zwiedzaniazabytków.Dziękitemunauczycieldowiadujesię,wjakimstopniuprzekazywanetreścizostałyprzezuczniazrozumianei ma możliwośćprzewidywania,czyzostałonodpowiednioprzygotowanydoprzyswajaniakolejnychtreści.• UMOŻLIWIAJąCE WERYFIKOWANIE, EWALUACJę procesu edukacyjnego w celu zwiększenia skuteczności nauczania,wprowadzanianowychi modyfikowaniaistniejącychsposobównauczania,uatrakcyjnieniaprzebieguprocesunauczania.Wykonaniepewnegotypuzadańdotyczącychokreślonejpartiimateriałupokazuje,wjakisposóbpodchodzilidotychdziałańuczniowie, jakiebyły ichprace,dla jakichuczniówbyłytrudne,łatwe,czydobrzeutrwalaływiedzę,czybyłyuważaneprzeznichzaciekawe,atrakcyjne,czyza




nudne,czyułatwiałyrealizacjęprogramu.Analizatychi podobnychzagadnieńpozwalanawyciągnięciewnioskówi podjęciedziałańzwiększającychskutecznośćnauczania.

Podczas oceniania na lekcjach plastyki należy wziąć pod uwagę:• POSTAWę, ZACHOWANIE, MOTYWACJę UCZNIA

DO PRACY, PRZYGOTOWANIE DO ZAJęĆ;Chęćodpracy,obowiązkowośćpowinnabyćdocenianajako istotny,podstawowyczynnikumożliwiający twórczość,poznawaniedzieł,udziałwwystawach.• ZRÓŻNICOWANE MOŻLIWOśCI, ZDOLNOśCI PLASTYCZNE wpływającenaogólnyefektplastycznyprac;Uczniowiemniejzdolni,a starającysięo estetykęwykonaniaswoichpracplastycznychmogąrównieżotrzymywaćzaniewysokieoceny.

•OSOBOWOśĆ UCZNIA, odwaga wypowiedzi artystycznej,cechytemperamentuwpływającenasposóbrealizacjii formęwykonaniazadańplastycznych;Naocenęsposobuwykonaniapracplastycznych,zastosowaniaokreślonychśrodkówwyrazuartystycznego,sposóbformułowaniawypowiedziniemogąwpływaćczynnikizwiązanenp.z nieśmiałością,wycofaniemdziecka.•OGRANICZENIA ZDROWOTNE utrudniające wykonywanieniektórychzadań(np.alergianamateriałyplastyczne,ograniczeniaruchowe,zdiagnozowanyzespółADHD).Ograniczeniazdrowotnewymagająodnauczycielaopracowaniai ocenianiaodpowiednich,indywidualniedobranych zadań uwzględniających rzeczywistemożliwościucznia(np.dobórodpowiedniejtechnikiplastycznej,wykonaniezadaniamożliwegodozrealizowaniawkrótszym czasie).

1. Ocenianie jako analizowanie poziomu umiejętności ucznia

Obszary podlegające ocenie, przedmiot ocenianych umiejętności

Umiejętności

Zakres podstawowy Zakres rozszerzony

przygotowanie do zajęć(przygotowanieodpowiednichmateriałówplastycznych,opanowaniewiedzy,wyszukanieinformacji,wykonaniećwiczeńizadańwstępnych)

•przygotowaniepodstawowychmateriałówumożliwiającychwykonanieprostegoćwiczenia

•wyszukanieprostychinformacjiumożliwiającychudziałwlekcjiiprzygotowującychdorealizacjićwiczeń

•wykonaniezadaniadomowegowuproszczonejformie

•przygotowanieciekawychmateriałówumożliwiającychwykonanieoryginalnegoćwiczenia

•wyszukaniebogatychinformacjizróżnychźródełumożliwiającychaktywnyudziałwlekcji,bardzodobrzeprzygotowującychdorealizacjićwiczeń

•wykonaniezadaniadomowegowrozbudowanejformie

postawa i zachowanie na zajęciach,podczaswykonywaniapracplastycznych,oglądaniawystaw,zwiedzaniazabytkówiskansenów(kulturaosobistawtrakciezajęć,wykonywaniepoleceń,przestrzeganiezasadbezpieczeństwapodczasużywaniaodpowiednichmateriałówinarzędziplastycznych,właściwawspółpracazinnymiuczniamipodczaswykonywaniazadańgrupowych,odpowiedniezachowaniewgaleriach,muzeach,skansenachpodczaszwiedzaniazabytków)

•spełnianiepodstawowychpoleceń,poprawne,odpowiedniezachowanienazajęciach,znajomośćpodstawowychzasadbezpieczeństwapodczaswykonywaniaprac,związanychzestosowanymimateriałamiinarzędziamiplastycznymi

•podejmowanieczęściowejwspółpracyzinnymiuczniamipodczaswykonywaniazadańgrupowych

•spełnianiepodstawowychzasadzachowaniawgaleriach,muzeach,skansenach,podczaszwiedzaniazabytków

•spełnianiewszystkichpoleceń,bardzodobrezachowanienazajęciach,znajomośćwieluzasadbezpieczeństwapodczaswykonywaniaprac,związanychzestosowanymimateriałamiinarzędziamiplastycznymi

•podejmowanie,pełnej,różnorodnejwspółpracyzinnymiuczniamipodczaswykonywaniazadańgrupowych

•bardzokulturalnezachowaniewgaleriach,muzeach,skansenach,podczaszwiedzaniazabytków




Obszary podlegające ocenie, przedmiot ocenianych umiejętności

Umiejętności

Zakres podstawowy Zakres rozszerzony

realizacja prac plastycznych,zeszczegól-nymzwróceniemuwaginazaangażowaniepomysłowość,obiektywneocenianiewalorówartystycznychtworzonychkompozycji(zgodnośćpracyztematem,celowośćzastosowaniaśrodkówartystycznegowyrazu,technikiplastycznej)

•tworzenieprostych,schematycznychkompozycjiplastycznych,wluźnysposóbzwiązanychztematem

•przypadkowydobórśrodkówwyrazuartystycznego,wykorzystywanieniektórychmożliwościtechnikiwykonaniapracy

•tworzenieciekawychoryginalnychkompozycji,wpełnioddającychzadanytemat,nietypowoujmującychtemat

•celowydobórśrodkówartystycznegowyrazuwpracyplastycznej,wykorzystanieróżnorodnychmożliwościtechniki

wiedza o funkcjach sztuki, dziedzinach plastyki, gatunkach dzieł, ich strukturze, środkach artystycznego wyrazu,elementywiedzyowybranychzagadnieniach,zjawiskachartystycznych,stylachdziełświatowego,narodowegodziedzictwakulturowego,specyficetwórczościartystów„małejojczyzny”,interpretowanieformyiprzekazudziełpoprzezwykonanieprac,wypowiedzi

•wyrywkowawiedzaofunkcjachsztuki,dziedzinachplastyki,gatunkachdzieł,ichstrukturze,środkachartystycznegowyrazu

•częściowaznajomośćniektórychzagadnieńświatowego,narodowegodziedzictwakulturowego,specyfikitwórczościartystów„małejojczyzny”

• interpretowanieniektórychzagadnieńodnoszącychsiędoformydzieła,niektórychtreści,przekazudziełpodczasekspresjiplastycznejiwypowiedzi

•pełnawiedzaospecyfice,zastosowaniuśrodkówartystycznegowyrazu,znajomośćwieluzagadnieńdotyczącychdziedzinplastykiirodzajówdzieł

•dobraznajomośćwybranychzagadnieńświatowego,narodowego,dziedzictwakulturowego,specyfikitwórczościartystów„małejojczyzny”

• interpretowanieróżnorodnychzagadnieńodnoszącychsiędoformydzieła,niesionychprzeznieróżnychtreści,przekazudziełapodczasekspresjiplastycznejiwypowiedzi

aktywność artystycznajakotwórczapostawa,odwaga,oryginalnośćmyśleniapodczasplanowaniairealizacjihappeningów,akcjiplastycznych

•stosowanieuproszczonychdosyćtypowychrozwiązań,małooryginalnychpomysłówwceluobmyśleniairealizacjihappeningu,akcjiplastycznej

•kreatywność,odwaga,oryginalnośćmyśleniapodczasplanowaniairealizacjihappeningów,akcjiplastycznychiinnychdziałańobejmującychnowe,współczesnedziełasztuki,szukanieróżnorodnychrozwiązań

gotowość do uczestniczenia w kulturze, poznawania kultury plastycznej,sposóboglądaniaekspozycjimuzealnychiwystaw,interpretowanieformyitreścidziełsztuki,zwiedzaniezabytkowychobiektów,skansenów

•bierneuczestniczeniewwydarzeniachkulturalnych,oglądaniewystawbezzaangażowaniaiuważnegointerpretowaniaichformyitreści

•zwiedzaniezabytkówbezzauważaniawieluistotnychelementówdotyczącychstylu,formy,charakterystycznychfragmentów,znajdującychsiętamdziełsztuki

•małoaktywnyudziałwzajęciachdotyczącychtradycjiregionalnychwskansenach,twórcachispecyficetwórczości,tradycjach„małejojczyzny”

•aktywnyudziałwwydarzeniachkulturalnych,wykazywaniezainteresowaniaiprzygotowaniadooglądaniawystaw,wrażliwośćnapiękno,wartościestetycznesztuki,wnikliweinterpretowanieichformyoraztreści

•uważnezwiedzaniezabytków,obserwowanieróżnorodnychistotnychelementówdotyczącychstylu,formy,wielucharakterystycznychfragmentówbudowli,dziełsztukiznajdującychsięwzabytkach

•aktywność,zaangażowaniepodczaszajęćdotyczącychtradycjiregionalnychwskansenach,twórcachispecyficetwórczości,tradycjach„małejojczyzny”




2. Ocenianie poziomu opanowania treści programowych

Ocena Zakres opanowanych treści programowych

niedostateczna poziomopanowanychtreści,zakresaktywnościtwórczejnieumożliwiapodjęcianauki,przyswojeniakolejnychtreści,nabyciaumiejętnościpotrzebnychnanastępnymetapieedukacyjnym,nieuczestniczeniewkulturze

dopuszczająca(treściiumiejętnościkonieczne)

przyswojenietreścidotyczącychplastyki,nabycieumiejętnościumożliwiającychrealizacjęzadańżyciacodziennegodotyczącychposługiwaniasięjęzykiemplastykiwzakresieelementarnym,odnoszącymsiędocodziennychsytuacjiżyciowych,wykonywanieschematycznych,znacznieuproszczonychpracplastycznychzwiązanychzżyciemcodziennym,niekształtowanieestetykiotoczenia,skąpewypowiedzioplastyce,bierneuczestnictwowkulturze

dostateczna(treściiumiejętnościpodstawowe)

przyswojeniepodstawowychtreściumożliwiającychrealizowaniebardzoprostych,schematycznych,stereotypowychkompozycjiplastycznych,uproszczonewypowiedziofunkcjachsztuki,dziedzinachplastyki,elementachstrukturydzieł,środkachartystycznegowyrazu,stylachwsztuce,świadomośćpotrzebyestetykiotoczenia,biernystosunekdokształtowaniaestetykiotoczenia,małoaktywneuczestnictwowkulturze

dobra(treściiumiejętnościrozszerzone)

przyswojenietreściumożliwiającychtworzeniezłożonychpraktycznychiteoretycznychćwiczeńplastycznych,dużaaktywnośćtwórcza,interpretowanieniektórychwskazanychtreścizawartychwdziełach,wiedzaofunkcjachsztuki,dziedzinachplastyki,elementachstrukturydzieł,środkachartystycznegowyrazu,stylachwsztuce,przenoszeniewiedzyoplastycenainnedziedzinyżycia,m.in.kształtowanieestetykiotoczenia,aktywneuczestnictwowkulturze

bardzo dobra(treściiumiejętnościdopełniające,pełnarealizacjawymagańprogramowychipodstawyprogramowej)

bardzodobreprzyswojenietreściteoretycznychiumiejętnościpraktycznych,łączenieichwwykonywanychróżnorodnych,oryginalnychkompozycjachplastycznych,bardzodużaaktywnośćtwórcza,dobreposługiwaniesięśrodkamiwyrazuartystycznegowwykonywanychpracach,interpretowanietreścidzieł,wiedzaofunkcjachsztuki,dziedzinachplastyki,elementachstrukturydzieł,środkachartystycznegowyrazu,stylachwsztuce,znajdowanielicznychpowiązańmiędzyplastykąainnymidziedzinamiżycia,aktywnewpływanienaestetykęotoczenia,rozszerzaniewiedzypoprzezkorzystaniezróżnychźródełinformacji,mediów,bardzoaktywneuczestnictwowkulturze

celująca(treściiumiejętnościwykraczającepozaprogramirealizacjepodstawyprogramowej)

wiedzaiumiejętnościplastyczneprzewyższająceswoimzakresemwymaganiaprogramowe,postawatwórcza,poszukująca,samodzielna,oryginalnatwórczośćplastyczna,wktórejwykorzystywanajestwiedzaoplastyce,świadomeposługiwaniesięśrodkamiartystycznegowyrazuwpodejmowanychpracach,udziałwwybranychkonkursachiprzeglądachplastycznych,wnikliweinterpretowanieróżnorodnychtreścizawartychwdziełachsztuki,wiedzaofunkcjachsztuki,dziedzinachplastyki,elementachstrukturydzieł,środkachartystycznegowyrazu,stylachwsztuce,zauważanieróżnorodnychpowiązańplastykizinnymidziedzinamiżycia,kształtowanieestetykiotoczeniawróżnorodnychformach,rozszerzaniewiedzypoprzezkorzystaniezróżnychźródełinformacji,mediów,wykraczającepozaprogram,bardzoaktywneuczestnictwowkulturze,żywezainteresowaniezjawiskamiwsztuceiwydarzeniamiartystycznymi

w klasach 4–7 szkoŁy...

Documents