SOLUNUM SİSTEMİ

SOLUNUMCanlılar yaşamak için hava, su ve besinleri kullanmak zorundadır.

Kan, hücrelere besin ve oksijen taşır. Besin ve oksijen hücrelerde enerji üretiminde kullanılır.

Havadaki oksijen gazı besinlerin parçalanarak, enerji oluşturmasında rol oynar.

SOLUNUMSolunum sonucunda su ve karbondioksit gibi artık ürünler açığa çıkar.

Oluşan enerji vücutta kullanılır, su ve karbondioksit vücut dışına atılır.

Havadaki gerekli gazları hücrelere ulaştırmak ve atık gazları vücut dışına atmak için bir araya gelmiş sisteme solunum sistemi denir.

Solunum sistemi yaşam boyu gaz alışverişini sağlayarak, sürekli görev yapar.

Solunum sisteminin görevleri*Havanın akciğerlere ulaştırılmasını sağlamak

*Akciğerlerde hava ile kan arasındaki alışverişi sağlamak

(oksijen ve karbondioksit değişimi)

*İç dengenin korunmasına yardımcı olmak

*Sesin oluşumunu sağlamak

Solunum Sistemi Organları

İnsanda solunum sistemi organları : *Burun

*Yutak *Gırtlak*Soluk borusu*Akciğerdir.

NOT: Bunların yanında deri de yaptığı gaz alışverişi nedeniyle bir çeşit solunum organı olarak görev yapar.

BURUN

*Burun yoluyla alınan hava içerisindeki toz ve partiküller burun kılları tarafından tutulur. *Böylece akciğerlere temiz hava ulaşmış olur.

*Hava ısıtılır.

YUTAKSolunum sistemi ile sindirim sistemini

birbirinden ayıran bölümdür.**Yutak hem yiyecekler hem de hava için ortak bir geçiş yoludur. Yutak 2 tüpe ayrılır;-yemek borusu-gırtlak

GIRTLAK*Havayolunun bir parçasıdır.*Ses telleri burada bulunur.*Havanın bu telleri titretmesi ile ses oluşur. *Soluk borusu denilen uzun bir tüpe açılır.

SOLUK BORUSU*Kıkırdak halkalarından oluşur. En içten hücreleri silidir.*Yaklaşık 2-5 cm genişliğinde ve 10 cm kadar uzunlukta olan boru şeklinde bir yapıdır.*2 tane ana bronşa ayrılır. Ana bronşlar akciğere girdikten sonra dallanmaya

devam eder.

AKCİĞERLER*Göğüs boşluğu içerisindedir

*Akciğerler 2 tane olup, süngerimsi yapıda, rengi açık pembe olan organlardır.

*Dıştan göğüs kafesi ve alttan da göğüs ve karın boşluğunu ayıran diyaframla çevrilmişlerdir.

SAĞ AKCİĞER

SOL AKCİĞER

3 bölümden oluşur. 2 bölümden oluşur.

Akciğerlerin iki görevi vardır:*Hava içindeki oksijenin alveollerin etrafındaki kılcal kan damarlarına geçmesi*Organlardan gelen karbondioksitin alveollere alınıp dışarı atılması  

BRONŞCUKLAR

*Bronşlar akciğerlerin içinde bronşçuklarla devam eder.

ALVEOL

Görünüşü üzüm salkımına benzer.

Alveoller kılcal kan damarlarıyla çevrilidir. Akciğerlerimizde yaklaşık 600 milyon

alveol bulunur. Tüm bu alveoller açılarak uç uca eklendiğinde bir tenis sahasını kaplayacak yüzey alanına sahiptir.

Gaz değişimi nasıl olur?

*Alveole giren havadaki oksijen kılcal kan damarlarına geçer. *Kirli kandaki karbondioksit de yine alveollerde tutularak dışarı verilir. *Buna hücre dışı solunum denir.

Diyafram*Diyafram ve kaburga kasları soluk alıp verme işine yardımcı olur. Kasılıp gevşeyerek akciğerlere hava giriş çıkışını sağlar. *Diyafram ve göğüs kaslarının kasılıp gevşemesi, göğüs boşluğunda basınç farkı oluştururlar ve akciğerlerin vakumlama şeklinde hava alıp vermesini sağlarlar.

SOLUK ALIP VERME

*Burundan vücudumuza temiz havanın alınarak kan ile hava arasında oksijen ve karbondioksit değişiminin yapılmasıdır.*İstemsiz olarak, dakikada 10 - 20 kez meydana gelir.

Soluk Alma

*Diyafram kası kasılır kaburgalar arası açılır hacim artar.*Göğüs iç basıncı düşer ve içeriye hava girer. *Bu esnada göğüs boşluğu genişlemiştir.

Soluk Verme*Diyafram kası gevşer, kaburgalar birbirine yaklaşır hacim azalır, *Göğüs iç basıncı artar ve dışarıya hava verilir. *Bu esnada göğüs boşluğu daralmıştır.

Akciğer Modeli

Akciğerlerimizin Sağlığı İçin:*Soluduğumuz hava, olabildiğince temiz ve

nemli olmalı.*Terli iken soğuğa çıkılmamalı.*Kapalı yerlerde fazla kalmamalı.*Toz, toprak, duman gibi maddeler solunum

havasında bulunmamalı.

*** Sigara akciğer kanserinin en önemli nedenidir.

Solunum sisteminin sağlığı için:*Burundan nefes alınıp verilmelidir.

*Vereme karşı BCG aşısı yaptırılmalıdır.

* Dengeli beslenmeli ve düzenli olarak spor yapılmalıdır.

*Alkol, sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır.

Solunum sisteminin sağlığı için:*Temiz havalı yerlerde dolaşılmalıdır. (orman, göl, deniz kıyısı gibi)*Kalabalık, havasız, ve tozlu yerlerde fazla durulmamalıdır.*Teneffüslerde pencereler açılarak sınıfın havası temizlenmelidir.

Solunum Sistemi Hastalıkları*Boğmaca, *Nezle, *Kızıl, *Kızamık, *Kabakulak, *Menenjit,

*Zatürre, *Zatülcenp, *Çiçek, *Su çiçeği, *Verem, *Difteri (kuş palazı)

HAZIRLAYAN

EDANUR YILDIZFEN BİLGİSİ ÖĞRETMENİ