Vraagje

Wat moet je allemaal kunnen als leerkracht lager onderwijs?

Leraar/lerares worden?

Hoe zit de opleiding in elkaar? Vakken en opleidingsduur

Welke didactische technieken zijn er? Didactische principes Hoekenwerk Contractwerk Filosoferen met kinderen

Welke soorten scholen bestaan er? Gemeenschapsonderwijs Katholiek onderwijs Methodescholen

1. De opleiding

Opvoedkundige wetenschappen Didactiek Opvoedkunde (ook wel pedagogie genoemd) (Ontwikkelings)psychologie Agogische vaardigheden

Algemene vakken Nederlands Frans Wiskunde Wereldoriëntatie Muzische vorming (beeld, beweging, muziek)

Praktijkvorming

Opvoedkundige wetenschappen

Didactiek Inzicht in het lesgeven Leerprocessen kunnen begeleiden

Opvoedkunde Kunnen omgaan met probleemgedrag Kinderen grootbrengen tot zelfstandige ‘burgers’

(Ontwikkelings)psychologie Inzicht in de ontwikkeling van een kind (motorisch, verbaal,

affectief, sociaal...) Kunnen inschatten van het ontwikkelingsniveau

Agogische vaardigheden Kunnen omgaan met collega’s, ouders, directie Kunnen communiceren

Opvoeden in de klas

Algemene vakken

Nederlands Beheersing van de nieuwe spelling, woord- en zinsleer Oefenen in schrijf- en spreekvaardigheid Schrijf- en leesmethodes

Wiskunde Beheersen van de elementaire wiskunde: getallenleer,

bewerkingen, meetkunde Van aanvankelijk rekenen tot complexe vraagstukken

Frans (basis)Wereldoriëntatie (ruimte, tijd, natuur,

techniek)Muzische vorming (beeld, beweging, muziek)

Getallenleer en bewerkingen

Praktijk

Observaties uitvoeren in de stageschoolOefen- en proeflessen geven aan elkaarStage

Eerste jaar: meestal halve dagen, meestal in de tweede graad

Tweede jaar: enkele volledige weken overnemen Derde jaar: enkele maanden stage, sowieso in alle

graden, ook proeven van methodescholen...

En dan sta je voor de klas

2. Didactische technieken

De didactische principes

= idealen voor onderwijspraktijk= onderwijsprocessen dienen er zoveel mogelijk aan

te beantwoorden

1. Motivatie2. Activiteit3. Aanschouwelijkheid4. Herhaling5. Integratie6. Geleidelijkheid7. Differentiatie

Motivatieprincipe

Leren kan niet zonder motivatieLln willen leren als het aansluit bij een

behoefte

Soorten: Intrinsieke motivatie (meest waardevol) Extrinsieke motivatie

Hoe lln motiveren? Linken aan leefwereld Relevante, waardevolle leerstof Nieuwsgierigheid en activiteit stimuleren Aansluiten op behoeften van de arbeidsmarkt Enthousiaste leerkracht :-)

13

Tips

RetoriekVerlangen creëren

CitaatSpectaculair voorbeeld

HumorProvocatie

SpelBeeldspraak

AnekdoteOverdrijving

14

Activiteitsprincipe

Informatie wordt beter vastgezet na een actieve verwerking geef info niet zomaar zelf laat lln opzoeken, nadenken, discussiëren,

oefenen en toepassen, …

Voorwaarde voor activiteit: veilig leerklimaat waarin fouten kunnen en

mogen

15

Aanschouwelijkheidsprincipe

Inzichtelijk leren vertrekt het beste vanuit de concrete realiteit

Realiteit kan zowel visueel, auditief, motorisch, verbaal,…

ASA (aanschouwelijk schematisch abstract)

16

Aanschouwelijk - schematisch - abstract

17

Herhalingsprincipe

Het herhalen van leerinhouden verzekert een betere vastzetting

leerinhouden meerdere malen herhalen en inoefenen liefst op verschillende manieren zelfde inhoud

herhalen

18

Geleidelijkheidprincipe

Nieuwe inhouden geleidelijk aanbrengenVoorzie gradaties in de onderwijs-processen

Bekend naar onbekend Makkelijk naar moeilijk Eenvoudig naar complex Globaal naar detail Concreet naar abstract …

Baken de leerstappen af ifv niveau lln (niet teveel info ineens)

GAS (Globaal analytisch synthese)

19

Integratieprincipe

Nieuwe inhouden worden ‘geïntegreerd’ in de bestaande kennis lln Vertrek nieuwe les vanuit herhaling Link (situeer) nieuwe inhouden aan reeds gekende

inhouden Zorg voor structuur en duidelijke opbouw Rond les af met samenvattend overzicht …

20

Differentiatie en individualisatieprincipe

Verschillende lln hebben verschillende leerbehoeften

Voorzie in didactische keuzes voldoende (gerichte) variatie zodat alle lln aangesproken worden werkvormen Leerstof feedback ..

21

Hoekenwerk

Hoekenwerk: principes

leerlingen werken verspreid, alleen of in kleine groepen, in verschillende “hoeken” aan verschillende opdrachten.

in principe kunnen alle leergebieden en domeinen aan bod komen

inoefenen na klassikaal gegeven instructieDe leerkracht legt handboeken, werkblaadjes, fiches,

spellen, materiaal, software... klaar.De leerling kiest zelfstandig een hoek.activiteiten die moeilijk klassikaal te organiseren zijn

kunnen nu beter en kindgerichter aan bod komen.zelfcorrectie is een belangrijke doelstelling

Hoekenwerk: waarom?

verhogen van de betrokkenheidconcentratie op een hoog peil houdenalle leerlingen kunnen van het

materiaalaanbod genietengroepswerk en zelfstandig werk komen hier

allebei aan bodafwisseling in werkvormen

Hoekenwerk: je hebt de keuze...

Rekenwerkhoek meethoek Vraagstukkenhoek Tekenhoek Knutselhoek kookhoek Bouwhoek taalwerkhoek leeshoek luisterhoek Schrijfhoek spellinghoek verkeershoek

Actualiteitenhoek Projecthoek Geschiedenishoek Aardrijkskundehoek kijkhoek natuurhoek info-hoek puzzelhoek Muziekhoek ontdekhoek toneel/verkleedhoek Poëziehoek computerhoek

Contractwerk

Contractwerk: principes

Voor iedere individuele leerling afzonderlijkActiviteitenpakket voor een bepaalde periode (bijv.

een week) Voor de afwerking van het pakket krijgt de leerling

een bepaald deel van de klastijd (contractwerktijd) ter beschikking.

Relatief zelfstandig beslissen over de tijdsbesteding.Verantwoordelijkheid wordt meer bij de leerling

gelegd.De leerkracht en leerlingen ‘ondertekenen’ een

formele werkovereenkomst.zelfcorrectie is ook hier een belangrijke doelstelling

Contractwerk: waarom?

Het sluit nauw aan bij de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling

Het leert het kind om zelf te plannen, organiseren.De leerling kiest in vrijheid de volgorde van de

oefeningen , wat motiverend werkt.Het kind kan op eigen tempo werken, los van de

andere leerlingen in de klas.Grotere betrokkenheid bij de eigen leerwegJe kan als leerkracht aandacht besteden aan de

individuele interessepuntenJe hebt als leerkracht een beter zicht op de

individuele mogelijkheden van elk kind differentiatie

Filosoferen met kinderen

Filosoferen met kinderen: Wat is dat?

Kinderen laten stilstaan bij zichzelf en de omringende wereld.

In de vorm van een kringgesprekDe leerkracht werkt vanuit een filosofische

grondhouding (en geeft zijn mening dus zelf niet)

Hierdoor ontstaat er een speciale sfeer, waarbij kinderen vrij kunnen redeneren, spreken en verzinnen.

Filosoferen met kinderen: waarom?

Kinderen hebben een denkbehoefte en een denklust Creativiteit verhogen Denken stimuleren

Persoonlijkheidsvorming Redelijkheid vergroten Kritische houding Grotere luisterbereidheid

Vaardigheidstraining Ontwikkeling van mondelinge vaardigheden,

redeneervaardigheden, uitbreiding van woordenschat, begripsvorming, leesvaardigheden.

Ontwikkeling van sociaal-emotionele vaardigheden Ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden

Welke moderne schoolsystemen zijn er?

FreinetscholenSteinerscholen

MontessorischolenLeefscholen

OpenluchtscholenDaltonscholen

Freinet

Freinet

Pedagogisch denkbeeld: kinderen leren vanuit hun eigen ervaring Ervaringen en belevingen van kinderen vormen het vertrekpunt. Leren = handelend experimenteel zoeken en ontdekken. Leren moet binnen een zinvolle context gebeuren

 Onderwijskenmerken: Sociale individuen maken Anti-autoritair Democratisch Opvoeding staat niet los van de maatschappij, democratisch

overleg. Gelijkwaardigheid is fundamenteel

Typische verschijnselen in de freinetschool: Leeftijdsgroepen (2 leerjaren samen) Ruim lokaal, natuurlijke omgeving, gemeenschappelijke ruimten Actieve arbeid Een heleboel werkvormen (vrije tekst, levend rekenen, vrij

onderzoek, kring, schoolcorrespondentie.

Montessori

Montessori

Pedagogisch denkbeeld: kinderen leren als ze er zelf klaar voor zijn  Opvoeden tot een vrij mens, autonomie (“leer mij het zelf te

doen”) Ontwikkelingspsychologisch perspectief (vast stramien,

individueel tempo) Gevoelige periode

Onderwijskenmerken: Individualiteit Individueel onderwijs, zelden klassikaal Onafhankelijkheid stimuleren, beleefdheid en zelfdiscipline

aanwakkeren Werkelijkheid staat boven fantasie!! (functioneel) Vermjden van groepsdruk of competitie.

Typische verschijnselen in de Montessorischool Leefgroepen (imitatieleren!!) Krachtige leeromgeving Specifiek materiaal (zintuiglijke en intellectuele prikkels)

Steiner

Steiner

Pedagogisch denkbeeld: het kind is een reïncarnatie dus: activeren van kennis, vrije gedachte!, enkel steunen, niet

sturen Vrijheid, zelfstandigheid, zelfverantwoordelijkheid Ontwikkelingspsychologisch perspectief (vast

ontwikkelingsverloop) Antroposofisch mensbeeld: Driedeling lichaam, ziel en geest

Onderwijskenmerken: totale persoonlijkheidsontwikkeling Doorschuivende leerkrachten Leerkracht en omgeving moeten prikkelen Ritme en metamorfose (bewegen, leven, ontwikkeling)

Typische verschijnselen in de steinerschool: Relatie met natuur Wisselende klaslokalen met eigen kleur School is open, ontmoetingsplaats Grote nadruk op het esthetische

Tot slot

Een goede leraar is iemand die iets uit je haalt in

plaats van iets in je stopt.