voleybolda smaÇin bİyomekanİksel · spor biyomekaniği ? hareket analizi ? voleybolda smaçın...

5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ2‐4 Temmuz 2013

VOLEYBOLDA SMAÇIN BİYOMEKANİKSEL İNCELENMESİ

Öğr. Gör. Elif ÖZGazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Antrenörlük Eğitimi Bölümü

Öğr. Gör. Elif Öz5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ

2‐4 Temmuz 2013

Voleybolda Smaçın Biyomekaniksel İncelenmesi

Biyomekanik ?

1

Spor Biyomekaniği ?

Hareket Analizi ?



2‐4 Temmuz 2013

FİZİK MEKANİK

Kinetik

Kinematik

2



2‐4 Temmuz 20133

Belirleyici bir element ve en önemli hücum silahı

Birçok atak smaçla sonlanmakta

Takımın başarısında önemli rol oynamakta

Elit bir voleybolcunun bir müsabaka sezonu içinde 40.000 smaç vurduğu*

Voleybolda Smaç

*Jonathan & Roald, 2003



2‐4 Temmuz 20134

Newell ve Lauder’a göre, smaç vuruşunda el ve el bileği hareketi, top hızına etki eden en önemli faktörlerden biridir.

Liu ve ark. ise smaç vuruşu gerçekleştiren elin hareket genişliğinin topa uygulanan kuvvetle ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Bir voleybol antrenörü; smaçörlerin smaç vuruşu esnasında yaptıkları en sık hatanın, güçlü ve doğru bir baş üstü smaç kolu hareketinin olmaması ve dolayısıyla topa yeterince kuvvetli vurulamaması olduğunu söyleyebilir.

Voleybolda Smaç

Newell & Lauder, 2005Liu ve ark, 2008



2‐4 Temmuz 20135

Smaç yaklaşık 0.6 – 0.8 sn *

Bu sürede uygulanan kol salınımı stili ve smaç kolu hareketi sayı kazanmada kritik bir rol oynar.

En uzun sürede ve belki de en zor öğrenilen teknik becerilerden biri

Liu ve ark., 2008

Voleybolda Smaç



2‐4 Temmuz 20136

Yaklaşma Adımları

Son Adım

Sıçrama

Kol salınımı

Topla Temas

Düşüş

Smaçın Safhaları

Tiryaki Ş (Ed.), 2006

Tullos ve King’e göre kol salınımısafhaları;

Kolun geriye salınımı (Cocking)

Akselerasyon (Hızlanma, İvmelenme)

Topla temas

Vuruş sonrası hareketin tamamlanması

Yavaşlama (Deceleration)



2‐4 Temmuz 20137

Tullos & King, 1973

Kol Salınımı Safhaları



2‐4 Temmuz 2013

Yapılmış bilimsel araştırmalar


2‐4 Temmuz 2013


1980’de Baudin, 22 elit bayan voleybolcudan sadece bir kamera kullanarak aldığı toplam 44 smaç vuruşunda yaptığı sinematografik analizde, bazı kinematik değişkenlerin voleybolda smaç sıçramasının yüksekliğine etkisini araştırmıştır.

Smaç yüksekliği ile sıçrama öncesi yerle temas süresinin yüksek bir ilişki içinde olduğunu, kol salınımı hızının bacak ekstensiyonu ile zamansal olarak ilişkili olduğunu, dominant kolun açısal hızının ortalama 975.99±155.78 derece.s‐1bulunduğunu ifade etmiştir.

8


2‐4 Temmuz 2013


Yapılan diğer bir bilimsel araştırmada*voleybolda smaç vuruşunda maksimum omuz fleksiyon hızı ile maksimum top hızı arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur.

9

*Christopher, 2001


2‐4 Temmuz 2013


Linnel ve ark. (2007) yaptıkları araştırmada; farklı yüksekliklerde atılan (3m, 4m, 6m, 10m) topa smaç vuruşu uygulatmışlardır.

Pas yüksekliğin artmasıyla topun kazandığı spinin (Topun kendi etrafında dönmesi) arttığı belirlenmiştir.

10


2‐4 Temmuz 2013


Voleybolda smaç vuruşu ile overuse yaralanmalar arasındaki ilişkinin nicel olarak tespitini yapmak amacıyla Rinderu on erkek ve on bayan üzerinde yaptığı çalışmasında, herhangi bir yüklenme olmaksızın omuz eklemi reaksiyon kuvvetini 400 N, smaç vuruşunda ise bu değerin erkeklerde 1500 N, bayanlarda 1350 N olarak tespit ederek, smaç vuruşunun omuz ekleminde ne büyüklükte bir harabiyete neden olduğunu ispatlamıştır (Yaklaşık 3‐4 kat fazla).

11

Rinderu,1998

-33.3 ms

0 ms

16.6 ms

-66.6 ms

-33.3 ms

0 ms

16.6 ms

33.3 ms

Voleybolda smaç vuruşunda üst ekstremitede bulunan eklemlerde zamana bağlı olarak meydana gelen açısal değişikliklerin belirlenmesidir.


2‐4 Temmuz 2013


Amaç

Öz, 2008

12

4 bayan 1. lig voleybol oyuncusu x(yaş)= 21.7±1.5 yıl ,

x(boy)= 178±2.9 cm, x(vücut ağırlığı)= 66.3±0.9 kg, x(spor yaşı) = 11.75 ± 1.8 yıl.

Deneklerin çalışmaya dahil edilme kriterleri arasında; Dominant kolunun sağ olması, 1. Lig oyuncusu olması, Son altı ay içinde herhangi bir sakatlık geçirmemiş olması, Smaçör ya da orta oyuncu mevkinde oynaması bulunmaktadır.


2‐4 Temmuz 2013


Denekler

Öz, 2008

13

Hedefe uygulanan 5 başarılı smaç vuruşu

C

P

S

A

G

X

C_1C_2

C : Kalibrasyon kafesi

S : Smaçör

P : Pasör

A : Antrenör

C_1 : Kamera 1

C_2 : Kamera 2

G : Ground Force Plate

X : Başarısız vuruş

V : Başarılı Vuruş

: Vuruş yapılacakbölge


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

14

Görüntü yakalama

Şekil 1: Dragonfly Express Digital Video Kamera

Resim çekme işlemi iki adet 200 FPS+VGA+1394B Dragonfly Express TM dijital video kamera ile gerçekleştirilmiştir

(Şekil 1).

Şekil 2: Kalibrasyon kafesi

Resim çekiminde kullanılmak üzere 1x1x2 m ebatında bir kalibrasyon kafesi

kullanılmıştır (Şekil 2).


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

15

Koordinatları Belirleme

Kalibrasyon kafesinin gerçek koordinatlarını belirlemek amacıyla ise Topcon GTS 70 adlı elektronik dijital ölçüm cihazı kullanılmıştır.

Elektronik dijital ölçüm cihazı


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

16

Çalışmaya Dahil Edilen Görüntüler

FO GG FT MKBaşarılı Vuruş

Başarılı Vuruş

Başarılı Vuruş

Başarılı Vuruş

1

2

3

4

5

Cam 1 , 5 görüntüCam 2 , 5 görüntü





Toplam 200 görüntü analiz edilmiştir.

1

5

4

3

2

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

















2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

17

İki adet senkronize video kamera

Hareketin Başlangıcı

Hareketin BitimiBu görüntülerden;1. Vuruş anı_ Topla

temas, 0 ms2. Vuruş öncesi_ ‐

66,6 ms; ‐33,3 ms3. Vuruş sonrası_

16,6 ms; 33,3 ms

Pictran Yazılım Arayüz Görüntüsü


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

18

DENEKLERE AİT KAMERA 1 GÖRÜNTÜLERİ ‐1‐ 66.6 ms


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

19


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

DENEKLERE AİT KAMERA 1 GÖRÜNTÜLERİ ‐2‐ 33.3 ms

20


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

DENEKLERE AİT KAMERA 1 GÖRÜNTÜLERİ ‐30 ms

21


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

DENEKLERE AİT KAMERA 1 GÖRÜNTÜLERİ ‐416.6 ms

22

Öz, 2008


2‐4 Temmuz 2013

Voleybolda Smaçın Biyomekaniksel İncelenmesiDENEKLERE AİT KAMERA 1 GÖRÜNTÜLERİ ‐5

33.3 ms

23

• Marker 1 : El, 5. Metakarpal kemiğin distal ucu• Marker 2: El bileği, ulnar stiloid çıkıntı• Marker 3: Dirsek, humerus lateral epikondil

21

4

3

5

12

3

4

5

Üç Boyutlu değerlendirmede kullanılan markerlar

Marker 4: Omuz, glenohumeral eklemMarker 5: Kalça, büyük trokanter


2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

24

Denek

Omuz Eklemi Açılarının Seçili Birim Zaman Görüntüleri

Görüntü 1

-66.6 ms

Görüntü 2

-33.3 ms

Görüntü 3

0 ms

Görüntü 4

16.6 ms

Görüntü 5

33.3 ms

FO 181.4° ± 7.1° 166.8° ± 3.6° 168.0° ± 6.6° 155.6° ± 3.9° 151.2° ± 6.9°

GG 204.8° ± 6.7° 176.4° ± 8.7° 176.0° ± 4.5° 165.6° ± 3.5° 152.8° ± 5.9°

FT 187.6° ± 5.0° 169.6° ± 9.7° 161.6° ± 11.3° 157.2° ± 7.5° 149.8° ± 8.2°

MK 202.4° ± 8.2° 175.8° ± 3.7° 162.0° ± 9.0° 165.4° ± 5.6° 159.8° ± 12.5°

Tablo 1: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki omuz eklemi açılarının birim zamana bağlı ortalama değerleri (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)

Grafik 1: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki omuz eklemi açıları (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)

Öz, 2008


2‐4 Temmuz 2013


25

Denek

Dirsek Eklemi Açılarının Seçili Birim Zaman Görüntüleri

Görüntü 1

-66.6 ms

Görüntü 2

-33.3 ms

Görüntü 3

0 ms

Görüntü 4

16.6 ms

Görüntü 5

33.3 ms

FO 108.8° ± 10.1° 114.4° ± 12.0° 171.4° ± 18.0° 167.4° ± 4.3° 175.4° ± 9.5°

GG 102.4° ± 13.1° 104.2° ± 8.6° 180.2° ± 5.1° 184.4° ± 3.8° 185.2° ± 6.9°

FT 102.8° ± 7.1° 117.2° ± 10.5° 158.6° ± 9.7° 161.6° ± 11.0° 182.2° ± 7.3°

MK 75.0° ± 9.4° 92.6° ± 8.6° 153.0° ± 13.2° 173.6° ± 10.7° 183.0° ± 6.2°

Tablo 2: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki dirsek eklemi açılarının birim zamana bağlı ortalama değerleri (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)

Grafik 2: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki dirsek eklemi açıları (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı=5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)

Öz, 2008


2‐4 Temmuz 2013


26

Denek

El Bileği Eklemi Açılarının Seçili Birim Zaman Görüntüleri

Görüntü 1

-66.6 ms

Görüntü 2

-33.3 ms

Görüntü 3

0 ms

Görüntü 4

16.6 ms

Görüntü 5

33.3 ms

FO 210.8° ± 13.0° 184.0° ± 5.2° 180.2° ± 16.8° 172.4° ± 28.3° 185.4° ± 26.4°

GG 181.0° ± 3.4° 163.2° ± 2.4° 174.4° ± 13.8° 168.4° ± 10.8° 184.8° ± 13.9°

FT 169.6° ± 6.6° 153.8° ± 11.7° 150.8° ± 19.7° 153.4° ± 20.1° 166.2° ± 22.5°

MK 184.8° ± 4.5° 171.2° ± 9.3° 169.8° ± 18.7° 168.0° ± 36.4° 176.8° ± 18.4°

Tablo 3: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki el bileği eklemi açılarının birim zamana bağlı ortalama değerleri (n=4, Analiz edilen görüntü sayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)

Grafik 3: Deneklerin smaç vuruşu esnasındaki el bileği eklemi açıları (n=4, Analiz edilen görüntüsayısı= 5, FO: Denek 1, GG: Denek 2, FT: Denek 3, MK: Denek 4)

Öz, 2008


2‐4 Temmuz 2013


27

Omuz Eklemi

Omuz ekleminin -66.6 ms’den 33.3 ms’e kadar geçen süre içerisinde giderek azalan bir açıyla smaç vuruşunu tamamladığı belirlenmiştir.

Öğr. Gör. Elif Öz 5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

28

Dirsek Eklemi

Dirsek ekleminin -66.6 ms’den 33.3 ms’e kadar geçen süre içerisinde giderek artan bir açıyla smaç vuruşunu tamamladığı

belirlenmiştir.Öğr. Gör. Elif Öz 5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ

2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

Sonuç olarak; smaç vuruşu sırasında üst ekstremitede oluşan eklem açılarının bireysel farklılıklar gösterdiği ve bu farklılıkların smaç vuruş kuvvetini etkileyebileceği belirtilmiştir.

5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ2‐4 Temmuz 2013Öğr. Gör. Elif Öz

5. ANTRENMAN BİLİMİ KONGRESİ2‐4 Temmuz 2013


Öz, 2008

30


2‐4 Temmuz 2013

Üst ekstremite kinematiğinde Milli takım sporcuları ile diğer sporcular arasında ne gibi bir kinematik farklılık

var?*


31

Age(years)

Height(cm)

Weight(kg)

BMI(kg.m-2)

Years ofexperience (years)

National team players (n=4) 24.2 ± 1.8 182.9 ± 5.4 73.3 ± 3.5 22.1 ±2.2 13.2 ± 1.31st league players (n=4) 21.7 ± 1.5 178.0 ± 2.9 66.3 ± 0.9 20.9 ± 1.8 11.7 ± 1.83rd league players (n=5) 22.4 ± 1.7 179.0 ± 4.4 68.6 ± 6.6 21.5 ± 2.2 8.8 ± 2.3Control group (n=4) 19.7 ± 0.9 169.9 ± 7.4 66.2 ± 4.8 23.0 ± 1.8 8.7 ± 3.2

Tablo 1. Deneklerin karakteristikleri

*Öz ve ark. 2010


2‐4 Temmuz 2013


32

Deney şematiği

Öz ve ark. 2010


2‐4 Temmuz 2013


33

Öz ve ark. 2010


2‐4 Temmuz 2013


34

Öz ve ark. 2010


2‐4 Temmuz 2013


35

Öz ve ark. 2010


2‐4 Temmuz 2013


36

Öz ve ark. 2010

Yaklaşık 7 kat daha hızlı


2‐4 Temmuz 2013


37

Smaç vuruşu sırasında deneklerin illüstrasyonları.Milli takım sporcuları topla teması vücutlarının önünde uygulamışlardır.Öz ve ark. 2010


2‐4 Temmuz 2013


Sıçrama öncesi son iki adımda dorsifleksiyon*

38

*Wagner & Öz, 2011


2‐4 Temmuz 2013


Antrenörler sporcularına smaç vuruşunu öğretirken;

Akselerasyon safhasında dirsek ekleminde daha fazla fleksiyon gerçekleştirmelerini*

Maksimum yükseklikte vuruş uygulamalarını*

Topa maksimum hızla vurmalarını*

Sıçrama öncesi yerle temas süresini uzun tutmamalarını

Sıçrama öncesi son iki adımda dorsifleksiyona dikkat etmelerini** söyleyebilirler.

39

Öz ve ark., 2010Wagner & Öz., 2011


2‐4 Temmuz 2013

voleybolda smaÇin bİyomekanİksel · spor biyomekaniği ? hareket analizi ? voleybolda smaçın...

Documents