หมออนามัยvol.6

รกประชาชนรกหมออนามยE-Book

วารสารหมออนามย ปท ๒๒ ฉบบท ๖ พฤษภาคม - มถนายน ๒๕๕๗ ISBN ๐๘๕๘-๒๙๑๒

หมออนามย :

ครแหงระบบสขภาพในบรบทไทย

7. นวตกรรมอปกรณสอสารเคลอนท เพอสขภาพ กบ การพฒนางานสาธารณสข

5. หมออนามยตองยดประโยชนประชาชน เปนหลก

12. วณโรคหายได อาศยชมชนมสวนรวม

13. ผลการประกวด สสอ./รพ.สต.ดเดน ป 2557

ประเทศไทยอยในระหวางชวง “เปลยนผาน” ไมวาจะเปนกระแสการปฏรปของรฐบาลใหมทกำาลงกอตว, กระแส AEC ทกำาลงจะมาถงในอก 1 ปเศษน กระแสโลกาภวฒนทเศรษฐกจโลกกำาลงกวดแกวง ไปจนถงการเขาสสงคมผสงอาย ซงตองการคาใชจายดานสขภาพเปนจำานวนมากมารองรบ... หมออนามย มความจำาเปนตองมความ “ใสใจ” และ “ตนตว” พรอมทจะรบมอกบการเปลยนแปลงเหลาน ซงทเหนเปนรปธรรมชดเจนคอ เทคโนโลยใหม ๆ ดานสขภาพ การตองมสวนในการดแลการเจบปวยของคนตางชาต, ผลกระทบจากการทองเทยว, โรคอบตใหม (เชน EBORA) และผลกระทบจากปจจยทางสงคมทมผลตอสขภาพ (Social Determinant of Health) ในฉบบนเราไดรบเกยรตจาก อาจารยนายแพทย สรเกยรต อาชานานภาพ ผทมคณปการและใหความสำาคญตอการพฒนาวชาการใหกบหมออนามยมาโดยตลอด สอสารใหกำาลงใจกบชาวหมออนามย อกทานหนง คอ คณสำาเรง จงกล ประธานชมรมสาธารณสขแหงประเทศไทย ทจะไดมขอคดและขอฝากใหกบชาวหมออนามย รวมทงผลการประกวดสาธารณสขอำาเภอ และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.) ดเดนของประเทศ

....พบกนใหมในฉบบหนา หวงใจวาทกทานคงสบายด.....

หมออนามย 2

3. หมออนามย ครแหงระบบสขภาพในบรบทไทย

Editor’Talk

นพ.วระวฒน พนธครฑ

.....เปลยนผาน....


มองผ

านเลนส (ส.ค.๕๗)

“ผมขอสงความขอบคณผานไปยงหมออนามย

ททำาใหผมไดสรางสรรคตำาราการตรวจ

รกษาโรคทวไปมาตงแตป ๒๕๑๙ จวบมาจนทกวนน ....”

ผมกลาวคำานตอผเขาอบรมทานหนงใน “โครงการ Smart

PM (project managers)” ของสำานกงานหลกประกนสขภาพแหง

ชาต (สปสช.) ซงจดขนทโรงแรมรอยลฮลลฯ นครนายก เมอ ๖ –

๘ ส.ค.ทผานมาน โดยถอวาเขาเปนตวแทนหมออนามย (บคลากร

สาธารณสขทสถานอนามย/รพ.สต.) ในฐานะทเขาเคยทำางานใน

บทบาทนนมากอนทจะยายมาทำางานท สปสช.

การกลาว “ชนชม ขอบคณ ขอโทษ” จดขนในชวงทาย

ของการอบรม หลงจากทไดผานกระบวนการเปดใจและสรางความ

สนทสนมกนมาแลว เมอคนหนงรบคำากลาว “ชนชม ขอบคณ หรอ

ขอโทษ” จากสมาชกคนหนงของทประชมเสรจ กตองเดนไปหา

สมาชกอกคนเพอแสดงออกในแบบเดยวกน กตกายำาวา ทกคนจะ

ตองแสดงออกจากใจจรง จงเกดบรรยากาศทเตมไปดวยความรสก

ซาบซง ตนตน อบอวลดวยมตทางจตวญญาณ

เมอถงควผม ผมฉกคดถงบญคณของหมออนามยขนมา

ทนท แลวเดนไปหาสมาชกทานนน ตอนอยตอหนาเขา ผมรสก

มอะไรมาจกคอหอยดวยความรสกตนตนใจ และกลาวคำาไดไมก

ประโยค ไมสามารถสะทอนความรสกในใจผมออกมาไดครบถวน

เมอกลบมาทบทวนวาทำาไมผมจงมความรสกเชนนน ก

ตอบตวเองวา เปนเพราะผมรสกวาหมออนามยมบญคณตอผมมา

ตลอดตงแตผมจบเปนแพทยเมอกวา ๔ ทศวรรษนนเอง

ผมเกยวของกบหมออนามยตงแตไปทำางานใชทนเปน

แพทยประจำาทอำาเภอโกสมพสย จ.มหาสารคาม (ป๒๕๑๕) ท

บางปะอน จ.พระนครศรอยธยา (ป๒๕๑๖ – ๑๙) เรอยมาถง

หมออนามย :

ครแหงระบบสขภาพในบรบทไทย

การพานกศกษาไปฝกปฏบต เรยนรวชาเวชศาสตรชมชนในชนบท

เมอมาเปนอาจารยทคณะแพทยศาสตร รพ.รามาธบด (ป๒๕๒๑-

๒๕๕๐) และมบทบาทในการพฒนาระบบสขภาพระดบอำาเภอ

เรอยมาจนถงปจจบน

ผมมองเหนวา จากประสบการณในการเกยวของสมพนธ

กบหมออนามยมายาวนานนน ตวผมเองไดเรยนรและเตบโตบน

เสนทางการพฒนาระบบสขภาพชมชน ระบบบรการปฐมภม และ

ระบบสขภาพระดบอำาเภอ มาเปนลำาดบ จนเปนตวผม (องคความ

ร ความคด ชวต และการงาน) ในปจจบน

เรมตงแตแรกทมองเหนบทบาทการรกษาโรคเบองตน

(เพมเตมจากงานสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค)ของหมอ

อนามยซงเปนหมอทใกลชดกบชมชนมากทสด จงไดจดโครงการ

ฟนฟความรดานนแกหมออนามยทบางปะอน และไดกลายเปน

ทมาของการสรางสรรคตำาราการตรวจรกษาโรคทวไป ซงเปน

คมอสำาหรบบคลากรทกสาขาททำางานดานบรการปฐมภม

ตอมา จากประสบการณทคลกคลกบหมออนามย ผมได

เหนหมออนามยมความเขาใจและเขาถงประชาชน (โดยเฉพาะผ

ดอยโอกาส คนสงอาย คนพการ และคนยากจน) ใหบรการแบบ

องครวม (ครอบคลมมตทางกาย จต และสงคม) ผสมผสาน

(สงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การรกษาพยาบาล และการ

ฟนฟสภาพ) และตอเนอง สำาหรบประชาชนทกกลมวยในพนท

รบผดชอบ ทำาหนาทเปนหมอประจำาตว ครอบครว และชมชน

ทงหมดนทำาใหผมเขาใจแนวคดและหลกการการจดระบบ

บรการปฐม

รศ.นพ.สรเกยรต อาชานานภาพ


ยงกวานน ผมไดเหนบทบาทของหมออนามยทรวมกบภาคเครอขายในชมชน (อปท. ผนำาทางการและผนำาธรรมชาต คร พระ อสม. จตอาสา ครอบครว และประชาชน) ในการพฒนาระบบสขภาพชมชน ผานโครงการจดการปญหาสขภาพชมชนตางๆ และเมอประสานเปนเนอเดยวกนกบทมสหวชาชพของโรงพยาบาล กกอใหเกดคณปการตอการพฒนาสขภาวะของประชาชนทกกลมเปาหมาย จนเกดผลลพธทด นคอพนฐานของแนวคดและยทธศาสตร“ระบบสขภาพระดบอำาเภอ (district health system /DHS)” อนกลายเปนนโยบายสำาคญหนงของกระทรวงสาธารณสขในปจจบน ผมไดเรยนรความหมายของคำาวา “การทำางานเปนยาใจ” จากหมออนามยททำางานในชมชน จากการคลกคลใกลชดกบชมชน พวกเขาสามารถเรยนรวถชวต วฒนธรรม ภมปญญา และการดำาเนนชวตแบบพอเพยงและมคณคาของประชาชน จนกลายเปนความรจากการปฏบต (practice knowledge / tacit knowledge) ซงทำาใหพวกเขาเกดการปรบเปลยนระบบคด มมมอง และกระบวนการทำางาน จนสามารถจดการกบปญหาในชมชนไดสอดคลองกบบรบททเปนจรง หมออนามยกลมหนง (คณแทนนตย นาใจ และเพอนๆทจงหวดเชยงราย) ไดถอเอาการทำางานเปนโอกาสในการพฒนาตนใหมคณคาและความสข จงไดสรางวาทกรรม “การทำางานเปนยาใจ” ซงผมไดนำามาเผยแพรในชวงทผานมา อกเรองหนงทผมไดเรยนร กคอ “การเรยนรแบบมสวนรวม (participatory learning)” ซงเกดมาจากการคนหาวธสงเสรมการเรยนรของหมออนามย เรมตนจากการพฒนาความรดานการรกษาโรคแกหมออนามย ครงแรกสด คอการสอนนกศกษาพนกงานอนามยทสงมาฝกปฏบตกบผมทโกสมพสย และตอมาจดทำาโครงการฟนฟความรดานนของบคลากรสาธารณสขของสถานอนามยทบางปะอน ตอนนนเรมจากการวเคราะหวาพวกเขาควรมสมรรถนะในการรกษาพยาบาลแกประชาชนในชมชนอะไรบาง

แลวกำาหนดเนอหาการสอน โดยเนนการปฏบตนำาทฤษฎ (learn-ing by doing) กลาวคอ เรมดวยการใหผเรยนมประสบการณจรง (จากการทดลองฝกปฏบต โดยมคมอการเรยนใหศกษาเองประกอบ) แลวนำามาพดคยแลกเปลยนในกลมกบผทเปนคร เพอเสรมแนวคด ทฤษฎ และวชาการ แลวจงนำาไปประยกตในการปฏบตอกรอบหนง ปรากฏวาวธนสามารถสงเสรมใหพวกเขาทำางานดานนไดด ผมไดนำาการเรยนรแบบมสวนรวมนมาใชสอนนกศกษาและบคลากรเรอยมาตลอดชวตของความเปนคร และไดพฒนาตอยอด สอดคลองกบสงทเรยกวา “การเรยนโดยใชบรบทเปนฐาน (context-based learning / CBL)” และ “กระบวนการรวมคด รวมทำา รวมเรยนร (participatory interactive learn-ing through action /PILA)” ซงไดนำามาใชในโครงการพฒนาทรพยากรมนษยหลายโครงการในปจจบน ทผมมสวนรวม สงทนาสนใจอกเรองหนง กคอ ผมมองเหนวาหลกสตรการผลตหมออนามยในยคกอน (เรยน ๒ ป) นนไดใชกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมดงกลาว โดยแตละปจะเรยนทฤษฎ ๖ เดอน ฝกปฏบตในระบบงานและชมชนทเปนจรง ๖ เดอน จบแลวพวกเขาสามารถทำางานในสถานอนามยและในชมชนไดอยางมคณภาพ และเรยนรเพมเตมจากการทำางานจรง เกดปญญาจากการปฏบต (จนมคนจำานวนไมนอยกลายเปนคนทำางานทโดดเดน) และสามารถเรยนตอในระดบทสงขนไป จนบางคนจบปรญญาเอกและเปนนกวชาการทโดดเดน ตางจากหลกสตรในปจจบนทเพมเปน ๔ ป แตเนนทฤษฎในหองเรยนมากกวาการปฏบต ทำาใหจบออกมาทำางานโดยเขาไมถงบรบทจรง รวมทงขาดเจตคตและทกษะในการทำางานในชมชน นสะทอนถงความจรงทวา “ปญญารไดดวยการสนทนา” แต “ปญญายอมเกดเพราะใชการ” ทงหมดน นบวาเปนบทเรยนทมคาของผมจากการเกยวของกบหมออนามยมาตลอดชวตของการเปนแพทย จน

ผมรสกวาหมออนามยเปนผทมบญคณอนใหญหลวงยงของผม

อนามยมากกวา 50,000 คนทวประเทศ ในการทำางานของหมอนามย จะมเครอขายทใหความรวมมออยหลายกลม

อาท อสม. ททำาหนาทชวยประสานงานกบชาวบาน เจาหนาท แพทย พยาบาล รพ.สต. เปนหนวย

ใหความรทางดานวชาการ ทองถนสนบสนนงบประมาณบางสวน ทงนการทำางานของหมออนามยมงเนนไปทการขบเคลอนดานสขภาวะสวนบคคล สรางองคความรใหแกประชาชนในพนทใหตระหนกถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทกอใหเกดโรค

และเรยนรทจะปฏบตตนเองใหไดประโยชนดานสขภาพ

เปนการทำ างานตามแนวทางสรางเสรมสขภาพ แบบ”สรางนำาซอม” ขณะเดยวกน งบประมาณ ยงเปนอปสรรคทสำาคญของการทำ างาน


‘สำาเรง จงกล’

แมวา “สำาเรง จงกล” จะทำางานดานสาธารณสขเปนเวลาหลายทศวรรษมาแลว ผานรอนผานหนาวมา

มาก ประสบการณทมทำาใหเขารวา การทจะเปนหมออนามยทดได ตองมความจรงจง จรงใจ ยดประโยชนของประชาชนเปนหลก ตำาแหนง หนาท เปนเพยงหวโขนอนจอมปลอมวนหนงไดมา สกวนหนงกตองจากไป คณสำ า เร ง จงกล ประธานชมรมสาธารณสขแหงประเทศไทย กลาววา กระแสขาวเรองหมออนามยหนาจอ ตนยอมรบวา ในปจจบนเปนเรองจรง ซงคนทำางานในพนทตองการทจะใหหมออนามยทำางานดานชมชนเหมอนเดมจนกลายเปนคำากลาวทวา “เอาหมอหนาจอคนไป เอาหมออนามยคนมา” ทงนในการปฏบตงานในพนทตองเปนการทำางานเชงรก หากมวแตทำางานเอกสาร งานภาคประชาชนจะหายไป ใน ป จจ บ นม หมอ

ขอบคณ http://www.hfocus.org/content/2014/07/7738 เออเฟอขอมล

ตองยดประโยชนประชาชนเปนหลก

ทด อนามย

หมอ


ของหมออนามย ตนมองวาทกวนนงบประมาณทม เปนการวางหรอใหไวไมตรงจด ในสวนตวมองวางบการสรางเสรมสขภาพควรจะแยกออกจากงบประมาณดานการรกษาพยาบาล ซงจะสงผลดตอการขบเคลอนการทำางานของระดบปฏบตการ ทจะใชงบประมาณดานการสรางเสรมสขภาพไดตรงวตถประสงค และคมคา สำาหรบคนทจะเขามาทำางานเปนหมออนามยนน สงทจะตองมคอ ควรจะมความจรงจง และจรงใจตอการทำางาน มองถงประโยชนของประชาชนเปนหลกมากกวาประโยชนของตนเอง นอกจากน คณสำาเรง ยงไดกลาวถงแนวทางการงานของตนเองวา ตนจะคอยตดตามการทำางานของผใตบงคบบญชาอยางใกลชดทสด มการใหความดความชอบ โดยยดหลกความเปนธรรม ซงในการทำางานทกอยางจะตองมการใหคณและโทษ ในเวลาเดยวกนเราตองพรอมทจะเปนทปรกษา รวมทงสนบสนนการทำางานของผรวมงานทกคน โดยจะไมมเรองของการเมองมายงเกยว ซงหากเราทำางานแบบไมเลอกขาง เราจะไมไดรบผลกระทบเชนกน ทงน เมอถามถงปญหาความขดแยงระหวางกระทรวงสาธารณสข กบ สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ประธานชมรมสาธารณสขฯ ระบวา ความขดแยงทเกดขนไมคอยมผลกระทบตอหมออนามยมากนก ขณะเดยวกนหมออนามยสวนมากจะไมคอยมการตอตานนโยบายของผบรหาร อะไรกตามทเปนนโยบายทมผลดตอประชาชนเรากควรจะทำาตาม

สวนทมการเคลอนไหวของกลมตางๆ ทมทงเหนและไมเหนดวยนน ตนมองวาอาจเปนการสอสารทคลาดเคลอนกน ในสภาวะทไรรอยตอเชนน ทงสองหนวยงานควรจะหนหนาปรกษา เพอหาชองทางเชอมกบการทำางานของพนท เพอใหการทำางานในพนทตางๆขบเคลอนไปได ไมมสะดด “อยากจะฝากไปถงผบรหารทกทานวา ควรจะลดทฐลงบาง ใหคดวาสกวนหนงเรากตองไป ควรมความไวเนอเชอใจกน อยาไปหลงกบหวโขนทไดมา เพราะสงเหลานนคอ สงจอมปลอม สกวนหนงกหลดหายไป ทางทดควรจะระดมความคดกน เพอประโยชนของประชาชน ซงตรงกบแนวทางการดำาเนนงานทวา จะทำางานกทำาใหถงทสด เพอกอใหเกดประโยชนตอองคกร และประชาชนมากทสดเชนกน ไมควรนกถงประโยชนของตนเองเปนทตง” คณสำาเรง กลาว


นายแพทย ชชย ศรชำานสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

ระบบบรการสขภาพทเขาถงงาย ไมเปนภาระคาใชจาย มคณภาพอนเปนทมนใจของประชาชน และ ระบบการ

สาธารณสขทสามารถเฝาระวงโรค ควบคมปองกนสงแวดลอมและตดตามปจจยเสยงตอสขภาพของประชาชนททนทวงท รวดเรว ถกตอง นบวาเปนปญหาสงทาทายอยางยง ตอนกพฒนาระบบการสาธารณสขสงแวดลอมและนกพฒนาระบบบรการสขภาพ ในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมยคทนนยมโลกาภวตน เรองเกยวกบสขภาพอนเนองจากปจจยทางสงคม (Social de-terminant of health) มความเหลอมลำา และผลกระทบตอสขภาวะของประชาชนมกเกดแกบคคลทมรายไดปานกลาง รายไดนอย ดอยโอกาสและทอยหางไกล คนในสงคมทมรายไดปานกลาง รายไดนอยจำานวนมากไมสามารถเขารบบรการสาธารณสขทมคณภาพ และไมไดรบการแจงเตอนทดทนทวงทตามความตองการดานสขภาพทจำาเปนอนเนองจากอปสรรคขดขวางเรองคาใชจาย และขอจำากดของอปทานดานบรการสขภาพ เทคโนโลยการสอสารท ใชอปกรณพกพาเคลอนท (Mobile technology) ทมพฒนาการอยางรวดเรวในหวง

15 ปมาน ทงเครอขายการสอสาร ซอฟทแวร โปรแกรมประยกต และอปกรณพกพา นบวาเปนการเปดขอบฟาใหมแหงการแกปญหาทาทายของความเสมอภาค (Equity) คณภาพ (Quality) ประสทธภาพ ประสทธผล (Efficiency) และความรบผดชอบสขภาพรวมกนของสงคม (Social accountability)1

ดวยการใชซอฟทแวรหรอโปรแกรมประยกตเกยวกบสขภาพ (Mobile health applications) หรอตวรบสญญาณ (Sensors) เครองมอทางการแพทยทสามารถสงผานสญญาณทางไกลผานอปกรณโทรศพทเคลอนทได (Medical devices) เครองมอสอสารควบคมความเสยงคนไขในระยะไกล (Remote patient monitoring) และ ระบบการตดตามพฤตกรรมและสถานการณระบาดวทยาของโรค หรออบตภย (Behavioral Risk Factor Surveillance System) 2ดวยการใชเทคโนโลยตางๆ ขางตน ทำาใหผคนสามารถเขาถงบรการสขภาพ คำาแนะนำาดานสขภาพ หมอแมไกลบานแตใกลใจ ในคาใชจายทตำาลง นอกจากนนนกวชาชพดานการสาธารณสขทปฏบตงานดานการเฝาระวงโรค สอบสวนโรค จดการสภาพแวดลอมเพอปองกนภาวะคกคามไดงายขน ทนทวงท

นวตกรรมอปกรณสอสาร

เคลอนทเพอสขภาพ กบ การพฒนางานสาธารณสข


และเปนเครองมอรบผดชอบสขภาพรวมกนกบสมาชกในสงคมได โดยผานอปกรณเคลอนทและการสอสารไรสายความหมายของการใชอปกรณสอสารเคลอนทเพอสขภาพ การใชอปกรณสอสารเคลอนทเพอสขภาพ (mHealth or mobile health) เปนองคประกอบหนงของการจดการสขภาพอเลคโทรนคส (eHealth) ทบคลากรทางการแพทย และวชาชพดานการสาธารณสข ใชอปกรณสอสารทเคลอนทได เชน โทรศพทเคลอนท อปกรณสอสารควบคมกำากบความเสยงคนไขทางไกล เครองคอมพวเตอรแทบเบลต และอปกรณไรสายอนๆ สอสารกนดวยเสยง ภาพ ขอมล ขอความสน (SMS) คลนวทยความถสญญานความเรวสง (GPRS) ระบบการสอสารขอมลทางไกลรนท 3, 4 (3G and 4G systems) ระบบระบตำาแหนงบนพนโลก (GPS), และเทคโนโลย Bluetooth กระแสความนยมของ Mobile Devices ในสงคมโลกและสงคมไทย ความนยมใชอปกรณสอสารเคลอนท (Mobile Devices) ทมมากขน เปลยนรปแบบการใชชวต การทำางาน และการใชบรการสขภาพ อปกรณเหลานไมจำากดเฉพาะ แลปทอป สมารตโฟน และแทบเลต แตรวมถง Wearable Tech เทคโนโลยสำาหรบสวมใสรปแบบตางๆ ทจะเขามามบทบาทมากขน การวเคราะหขอมลระดบโลก พบวาในอก 4 ปขางหนาอตราการเตบโตของกลมสมารตโฟน และแทบเลตทวโลกจะสงถง 66% ตอป ในขณะทจำานวนเครองคอมพวเตอรพซมอตราหดตวลง -7%3 สำาหรบภมภาคเอเซยแปซฟกเองกมทศทางทสอดคลองกบแนวโนมนดวยเชนกน โดยในไตรมาสท 3 ของปทผานมายอดขายโดยรวมของเครองคอมพวเตอรพซลดลงอยางตอเนองถง 12% เมอเทยบกบปทแลว สวนทางกบตลาด Mobile Devices ทโตขนอยางรวดเรว โดยมการคาดการณวาจะมอตราเตบโตโดยเฉลยปละ 27% ในอก 4 ปขางหนา ขอมลในประเทศไทยเกยวกบ การใชงาน เฉพาะกรณการใชโทรศพทมอถอ ในไตรมาสท 3 ป 2556 พบวาจำานวนผใชงานโทรศพทมอถอ (Mobile Subscribers) จากการรายงานยอดผใชบรการมอถอโดยนบเฉพาะผใหบรการหลกทง 3 รายใหญของประเทศไทย ไดแก AIS, dtac และ TrueMove ในชวงสนป 2556 นนยอดผใชงานรวมทงสน 88.9 ลานคน และ มยอดผใชงานอนเตอรเนตผานมอถอ จนถงสนป 2013 ยอด 36.4 ลานคน สวนยอดผใชมอถอประเภทสมารทโฟนนนทง 3 ผใหบรการหลก AIS, dtac, TrueMove มการรายงานออกมาดงขอมลดานลางนซงพบวาเฉลยแลวคนไทยนาจะใชสมารทโฟนราว 25% ของมอถอทงหมด (Smartphone + Feature phone) 4 ภาพท 1 ยอดผใชงานโทรศพทมอถอในประเทศไทยเกนกวายอดประชากรในประเทศคดเปน 120 % ประชากร

การประยกตใชอปกรณสอสารเคลอนทเพอบรการทางการแพทย และ การขยายงานดานสาธารณสข5

การศกษา World Health Organization’s (WHO) Global Observatory for eHealth (GOe) ทรายงานเมอ 2554 ในประเทศสมาชก ทเขารวมการสำารวจ 114 ประเทศสมาชกองคการอนามยโลก พบวา ไดมการประยกตใช mHealth แบงไดเปน 6 กลมการใชประโยชนคอ 1. ใชสอสารระหวางบคคล กบ สถานบรการหรอผใหบรการ 2. สอสารจากผใหบรการ สบคคล 3. ใชปรกษากนระหวางวชาชพดานการแพทย และสาธารณสข 4. สอสารระหวางหนวยงานกรณฉกเฉน 5. การควบคมกำากบสถานะสขภาพและเฝาระวงความเสยงดานสขภาพ 6. ชวยในการเขาถงขอมลสขภาพสำาหรบบคลากรวชาชพดานสขภาพ ณ จดบรการ

โปรแกรมประยกตทใชในอปกรณสอสารเคลอนทเพอสขภาพ (Mobile health applications) สามารถชวยในการฝกอบรม ถายทอดประสบการณระหวางบคลาการสาธารณสขและทมสหสาขาวชาชพ และอาสาสมครในพนท, การจดการโรคเรอรง6, การควบคมกำากบขอมลตวเลขความเสยงของคนไข เชน คนไขโรคหวใจทอยนอกโรงพยาบาล7


ผสงอายทอยคนเดยว, ใชวดความดนเลอด , วดปรมาณแคลอรในรายทมโรคอวน , ชวยคำานวณสวนประกอบและปรมาณอาหารในผปวยโรคไตเรอรง , เตอนการจายยาและใชยาอยางปลอดภย, แจงการนดหมาย, ใหคำาปรกษาทางการแพทยกรณตองการขอมลประกอบการตดสนใจ8, บอกตำาแหนงของทเกดเหตฉกเฉนและบรการทางการแพทยทอยใกลทสด, แจงเหตภยคกคามตอสขภาพและการสาธารณสขทใกลเวลาจรง (Near real-time) ไมวาเหตการณนนจะเกดทใด เวลาใด ทำาใหการสอบสวนโรค เฝาระวงโรคยคใหมงายขน9 ภาพท 2 Lists the types of mHealth initiatives

อปกรณสอสารเคลอนทกบบทบาทหนาทของวชาชพการสาธารณสขชมชน เทคโนโลยการสอสารเคลอนทได ทมราคาทถกลง ความเรวในการสงผานขอมลภาพ เสยง ขอมลไรสายทรวดเรว อปกรณพกพาทสะดวกกระทดรด และมการพฒนาซอฟแวร แอพพลเคลนอยางตอเนอง เปนชองทางทนกการสาธารณสขตองใหความสนใจ เพราะจะเปนหนทางชวยใหประชาชนสามารถเขาถงบรการสขภาพและขอมลปจจยเสยงดานการการสาธารณสข โดยงาย มสวนรวม และมคาใชจายไมสง การพฒนา หรอวจยและพฒนาเชอมโยงขอมลทางคลนก เขากบ มาตรการทางการสาธารณสขและสขภาพชมชน จะตองใหความสนใจและไดรบการสนบสนนทงทางนโยบาย การสนบสนนเงนทน การพฒนาบคลากร10 ไปพรอมกบการสรางความตระหนกตนตวของภาคประชาชน ทจะมาtเปน “อสม. โซเชยลมเดย” เพอสรางสงคมหมบานสขภาวะไรพรมแดน การขยบขบเคลอนทางยทธศาสตรสำาหรบ mHealth องคการอนามยโลกใหคำาแนะนำาดงน

นกการสาธารณสขในประเทศสมาชก จะตองรวบรวมขอมลพนท ทสามารถประยกตใช mHealth best practices ทสามารถนำามาปฏบตการเชอมโยงกบงานดานการสาธารณสข เฝาระวงโรค ตดตามความเสยง และภยคกคามสขภาพไดด มประสทธผล ตนทนตอประสทธภาพด องคการอนามยโลก และสหภาพการสอสารนานาชาต (ITU) จะใหการสนบสนนบคลากรสาธารณสข ใหมความร ความสามารถ ทำางานวจย วจยและพฒนา และใหความสำาคญในการใชอปกรณสอสารเคลอนท เพอจดการปญหาสขภาพในพนท องคการอนามยโลก และสหภาพการสอสารนานาชาต (ITU) จะตองรวมกบนกการสาธารณสขพฒนาระบบปองกนความเปนสวนตวของขอมลสวนบคคล และนโยบายความปลอดภยของขอมลบนโทรศพทเคลอนท (Security policy for mobile tele-communications in health)

บทสรป

เทคโนโลยสอสารเคลอนทไรสาย เพอสขภาพและความอยดมสขถวนหนา (mHealth to improve health and well-being) ความทาทายของนกพฒนาระบบบรการสขภาพ นกการสาธารณสข วชาชพการสาธารณสขชมชน ในอนทจะใหบรการอยางทวถง เปนธรรม ไมเหลอมลำา อยในความสามารถทจะจายได มคณภาพทด และชวยใหผปวย ผมภาวะความเสยงทางดานการสาธารณสข มชวตอยอยางคณภาพชวตด อยดมสข ในครอบครว ในสงคม เปนความทาทายใหญในโลกทมภาระโรคเรอรง สงคมผสงวย ความเหลอมลำาดานเศรษฐกจและปจจยทางสงคม การประยกตใชนวตกรรม และสงประดษฐ เทคโนโลยสอสารเคลอนท ไรสาย นาจะเปนคำาตอบหนงในหลายคำาตอบของสงทาทายขางตน นกการสาธารณสขในยคนจงควรตองใหความสนใจ ดดแปลงนำามาประยกตใช วจย วจยและพฒนา ไปพรอมๆ กบการเคลอนไหวกบภาคประชาชนในสงคมออนไลนทใชสอทางสงคมในแอพพลเคชนชนดตางๆ อยแลว (เชน facebook, line, etc.)11 เพอสรางสรรคสขภาพและความอยดมสขแกประชาชนในศตวรรษท 21

1mHealth New horizons for health through mobile technologies. Based on the findings

of the second global survey on eHealth. Global Observatory for eHealth series - Volume 3. World Health Organization 2011.

2The BRFSS is an ongoing telephone survey of adults conducted in all 50 states and

coordinated by the Centers for Disease Control and Prevention (CDC) in Atlanta, GA. Households are randomly selected and contacted by a contractor who conducts most interviews in the evenings and on weekends. Perhaps you or someone you know was called by the survey staff. Once an interviewer reaches a household, a random selection of adult household members is made to choose one person to participate in the survey. Listed and unlisted residential telephone numbers are included in the sample, but not business, Fax, modem or cell phone lines.

10Qualcomm, “3G Wireless Technology Provides Clinical Information to Public Health Workers Through Mobile Health Information System Project,” November 10, 2010.

6Oguz Karan, Canan Bayraktar, Haluk Gumuskaya, and Bekir Karlik, “Diagnosing

Diabetes Using Neural Networks on Small Mobile Devices,” Expert Systems with Applications, Volume 39, 2012, p. 54.

7Qualcomm, “Qualcomm and Life Care Networks Launch 3G Mobile Health Project

to Help Patients with Cardiovascular Diseases,” September 7, 2011.

8Duck Lee, Jaesoon Choi, Ahmed Rabbi, and Reza Fazel-Rezai, “Development of

a Mobile Phone Based e-Health Monitoring Application,” International Journal of Advanced Computer Science and Applications, Volume 3, 2012, pp. 38-43.

9Timothy Aungst, “Study Suggests Researchers Should Use Social Media ‘App’

Websites to Engage Patients in Disease Surveillance,” www.iMedicalApps.com, May 28, 2013.

5Errol Ozdalga, Ark Ozdalga, and Neera Ahuja, “The Smartphone in Medicine,”

Journal of Medical Internet Research, Volume 14, September 27, 2012.

3Anton Shilov. Growing Popularity of Smartphones and Tablets Leave Special-

Purpose Devices Out of Picture. http://www.xbitlabs.com/news/multimedia/dis-play/20110726220951_Growing_Popularity_of_Smartphones_and_Tablets_Leave_Special_Purpose_Devices_Out_of_Picture.html

4ทมา http://www.veedvil.com/news/thailand-mobile-in-review-q3-2013/

บรรณานกรม


เรองเลา

จากหมออนามย

“วณโรคหายได อาศยชมชนมสวนรวม” รพ.สต.บานปากนคร ไดดำาเนนการรกษาผปวยดวยวณโรคดวยวธการทำา DOTS โดยเจาหนาทตลอดมา ทำาใหรสกกงวลหากตองทำาตอไปโดยไมมทมงานทเขาใจในการทำางาน สงคมทไมเขาใจผปวยวณโรคทำาใหผ ปวยอาจตองกลายเปนทรงเกยจของสงคม ดงนน รพ.สต.บานปากนคร จงนำาองคความรทเกดขนจากการดแลผ ปวยทมารบการดแลรกษาลงส ชมชน เพราะขาดกำาลงเจาหนาท ซงมเพยง 3 คน อกทงการโยกยายเปลยนแปลงสถานทปฏบตงาน อาจเกดขนในวนใดกได การดำาเนนงานในระบบ DOTS ในชมชนจะมแนวทางอยางไร จากการทำาประชาคมหม บานและการประชมกบคณะกรรมการพฒนา รพ.สต.บานปากนคร ไดตระหนกถงความจำาเปนทจะตองหาแนวรวม เพอสรางทมงานพเลยงเขามารวมทำางานในการใหบรการโดยคดเลอกจากบคลากรทมคณลกษณะมความเปนผนำา มมนษยสมพนธทดและมจตอาสาในชมชน โดยมการถายทอดความร ทกษะ และม เจตคตทด จนสามารถเปนแหลงความรเคลอนทและแหลงขอมลพดไดของชมชนตอไป จากการดำาเนนงานไดเกดทมงานพเลยง ในการดแลผปวยวณโรคเพอการทำา DOTS ในชมชน และการคนหาผปวยวณโรครายใหม ประกอบดวยเจาหนาท รพ.สต.บานปากนคร, ผนำาชมชน, เทศบาล ต.ปากนคร, อบต.ทาไร และ อสม. รวมทงผปวยวณโรคทไดรบการรกษาจนหาย พบวาผปวยวณโรคมความกระตอรอรนทจะไดรบการรกษา เพราะไมรสกวาตนเองเปนทนารงเกยจของสงคม อนเนองมาจากรวาตนเอง หากไดรบการรกษาอยางถกตองตอเนอง และความมปฏสมพนธอนดกบบคคลอนใน

ชมชน ไมเปนทรงเกยจของสงคม แตกลบไดรบการดแลเอาใจใสจากผนำาชมชน และเพอนบาน เกดประสบการณกลมทนำามาใชในการปฏบตเพอเปนแบบแผนในการดำาเนนการชวยเหลอผปวยกลมอนดวย การนำาผปวยวณโรคกลบคนสสงคมโดยการมจตสำานกในความเอาใจใสตอตนเองและผอน จากกจกรรมมรวมกนน ผปวยวณโรคทไดรบการรกษาจนหายขาด จะสามารถดแลบคคลอนและคอยเปนพเลยงใหคำาแนะนำาแกผปวยวณโรครายใหม ใหเขาใจถงความจำาเปนในการกนยาทถกตอง ตอเนอง โดยใชแผนการดแลอยางเปนระบบทงการกนยา การรบประทานอาหาร การออกกำาลงกาย มสงอนอกหลายๆ ประการทเกดขนทเกดขนจากผลของการดำาเนนงาน กลาวได คอ ชมชนมความกระตอรอรนในการรบขาวสารทางดานสาธารณสขมากขน ประเมนไดจากการเขารวมประชมในกจกรรมสาธารณสขตางๆ การใหความรวมมอ กรณของงานวณโรคนนคนในชมชนสามารถประเมนกลมเสยงและอธบายไดวา อาการใดควรไดรบการสงตอโดยระบวา “ไอเกน 2 สปดาหตองไปหาหมอ” มการถายทอดประสบการณของผปวยและทมงานมการประสานงานหลายระดบ ซงพฤตกรรมเหลานทเกดขนในชมชนหลงจากการดำาเนนโครงการทำาใหชมชนมสวนรวมในการดแลผปวยประเภทตาง ๆ มากขน จนสงผลใหงานสงเสรมสขภาพ งานปองกนโรค งานรกษาพยาบาล มความกาวหนา แตสงเหลานอาจจะไมเกดขนหากไมไดรบความรวมมอและการใหโอกาสจาก สสจ.นครศรธรรมราช/สสอ.เมองนครศรธรรมราช/


รพ.มหาราชนครศรธรรมราช/ศนยวณโรค/เทศบาลต.ปากนคร และ อบต.ทาไร และกอใหเกดการพฒนางาน DOT ในชมชนชวยดแลกนและกนเปนทมงานทรบผดชอบและจดมงหมายรวมกน และเมอพดถงหนาทในการดแลเรองการใชยาของผปวยวณโรค หลายๆ คนคงนกถง “เภสชกร” ซงเปนบคลากรทจะตองมบทบาทในการประเมนปญหาดานยา ใหขอมลคำาปรกษาและสงเสรมใหผปวยมการใชยาไดอยางถกตอง ปลอดภย เพอใหบรรลตามเปาหมายของแผนการรกษา ปญหาในการใชยาของผปวยมความหลากหลาย บางครงซบซอนเชอมโยงกบปญหาในดานอนๆ ตามบรบทของผปวยแตละราย ซงเภสชกรเพยงฝายเดยวอาจไมสามารถแกไขปญหาไดทงหมด การทำางานโดยทมสหวชาชพ รวมทงกระตนใหผปวย ครอบครว และชมชนมสวนรวมในกระบวนการดแลรกษา ยอมใหผลลพธทดกวา ขาพเจามประสบการณในการทำางานดแลกลมผปวยวณโรคมา ประมาณ 10 ป ผปวยกลมนโดยสวนใหญเปนผมภาวะภมคมกนบกพรอง มกจะมโรครวมหลายๆ โรค จำาเปนตองใชยาหลายรายการ ซงมโอกาสเกดความสบสนในการใชยาไดมาก รวมทงการปวยเปนโรควณโรค ซงจำาเปนตองใชยาเพอควบคมภาวะโรคและปองกนภาวะแทรกซอนไปตลอดแผนการรกษา ไมสามารถหยดยาเองได ทำาใหผปวยเกดความเบอหนายในการใชยา จนบางรายอาจไมใหความรวมมอในการรกษา ดงนน ทมสหวชาชพจงตองรวมกนขบคดวธการตางๆ มาชวยใหผปวยสามารถใชยาไดอยางตอเนองและมความสข (ความจรงอยากใชคำาวามคณภาพชวตทดนะคะ แตคดวาการทมความสขนาจะเปนจดเรมตนทจะเชอมโยงไปถงคำาๆ นคะ) ขาพเจาไดปฏบตงานในรพ.สต.บานปากนครใหการดแลผปวยวณโรคในชมชน จงขอเลาเรองความประทบใจในตวผปวยรายหนงซงเปนความภาคภมใจใน การดแลรกษาของทมสขภาพของ รพ.สต.บานปากนคร คะ ลงสธ อาย 57 ป มอาชพประมงและรบจางทวไป เปนอกคนทไดมอาการไอเรอรงมาประมาณ 3 สปดาหแลว อสม.คนเกงของเรา ปาสนยพร ซงเปนพสาวของลงสธ ไดเฝาสงเกตอาการผดปกตของนองชายอยางเปนหวงกเลยตดสนใจพานองชายมาหาเจาหนาท รพ.สต.เพอปรกษาปญหา ทราบความวา ลงสธไอเรอรงมาประมาณ 3 สปดาหแลว และมประวตทำางานและสมผสกบผปวยวณโรคทกำาลงรกษาอย จงสงตอใหไปตรวจคดกรองวณโรคท รพ.มหาราชนครศรธรรมราช ผลปรากฏวา ลงสธปวยเปนวณโรคจรงๆ เจาหนาทรพ.มหาราชนครศรธรรมราชแจงเจาหนาท รพ.สต.ทราบผลการตรวจวนจฉย ปาสนยพร

อาสาเปนผรบผดชอบดแลใหนองชายรบประทานยาเอง ปาสนยพรมความตงใจทจะดแลนองชายใหหายจากวณโรคโรคใหได หลงจากนน เจาหนาทกไปชวนลงพร ซงเคยปวยเปนวณโรครกษาหายแลว และสมาชกในทมงานดแลรกษาวณโรคของรพ.สต. (ซงประกอบไปดวยผนำาชมชน อสม. และผปวยทรกษาวณโรคสำาเรจ) ไปเยยมลงสธซงเปนผปวยใหม เพอสรางกำาลงใจในการรกษา ซงบานลงสธเปนบานชนเดยวครงไมครงปน พนบานยกสง (นำาทวมบอย) บานหนหนาไปทางปากนำาปากนคร ซงเปนทางออกสทะเลอาวไทย ลมพดเยนสบายมากๆ อยอาศยรวมกนกบภรรยา และลกอก 1 คน สภาพของผปวยเมอแรกเจอ คอ รางกายออนเพลยไมมแรง เวลาพดแทบไมคอยไดยนเสยงเพราะยงมอาการหอบเหนอยอยมาก ทำาใหพวกเราสงสยวา รางกายของผปวยจะสามารถทนกบอาการขางเคยงจากยารกษาวณโรคไดไหมหนอ

ลงสธ: “เมอคนหลงกนยาวณโรคไปซองเลกทหมอจดชดรวมให กรากแตก ใจไมด นอนไมหลบ คดแควาไมอยากจะกนยาตอแลว แตดวยวาอยากหายกอดทนฝนกนยา นกขนไดหมอเคยแนะนำาใหฝานกลวยเปนแผนบางๆ แปะกบเมดยาจะชวยใหกนงายขน ไมพะอดพะอม ปรากฏวาดขน และผมมพสาวคอยดแลใหกนยาทกวน ผมเปนคนตงใจนะหมอ อยากหาย” เปนประโยคทออกมาบงบอกวาผ ปวยนาจะใหความใสใจในการกนยา จากการพดคยทราบวาระยะหลงๆ สขภาพไมคอยด จงไมไดออกทะเลหาปลาและรบจางเหมอนกอน การใชจายในบานกไมคลองตวนก แตกพออยได เพราะลกชายคนโตสงเงนมาใหเปนประจำา แตกกลวรบกวนและกงวลจะเปนภาระของลก ทางปาสนยพรกใหกำาลงใจและจะคอยดแลชวยเหลออกแรงหากคาใชจายในบานไมพยงพอ เพราะมพนองดวยกน 2 คนเทานน หลงจากนนกพดคยแนะนำาถงความรเรองวณโร การรบ


ประทานยาใหครบถวนถกตองตามเวลา อาการขางเคยงจากการใชยา การจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม การปฏบตตวในการดแลตนเองของผปวยและการปฏบตตนเพอหลกเลยงการตดเชอสำาหรบสมาชกในครอบครวซงเปนผสมผสกบผปวย ใหสงเกตอาการ และหากมอาการใหสงตวไปตรวจเสมหะคนหาวณโรคตอไป ซงหลงจากนนกไดนำากรณศกษารายนไปนำาเสนอในทประชม DOT Meeting ของอ.เมองนครศรธรรมราช ซงจดท รพ.มหาราชนครศรธรรมราช ซงมบคลากรจากหลากหลายหนวยงานในเขต อ.เมองนครศรธรรมราชมาประชมแลกเปลยนเรยนรในการดแลผปวยวณโรค ทกวนพธสปดาหท 4 ของเดอน ในวนนนบคลากรของฝายเภสชกร กใหคำาแนะนำาเรองยารกษาวณโรค และการเฝาระวงอาการไมพงประสงคจากการใชยารกษาวณโรค การดแลชวยเหลอผปวย ตลอดจนสามารถปรกษาสงตอไดเมอตองการ ในวนนนกไดเสนอหวขอการจดการระบบยารกษาวณโรคในรปแบบใหม ใหทประชมมมตเหนชอบ เพอใหสามารถใชไดอยางถกตอง, เขาถงไดงาย และสะดวกในการรบ-สงยาวณโรค ทำาใหเกดความคลองตวในการปฏบตงาน หลงจากนนอก 2 สปดาห ผปวยมาหาท รพ.สต.ดวยอาการผนแดง คนตามรางกาย ลงสธ: “ผมเรมทอใจแลวหมอ มนเปนเวรเปนกรรมอะไรนกหนา กนยากชวนอวก กนแลวยงมาเกดผนอก คนกคน ผมคงตายดวยวณโรคแน ๆ แลวละมง ...แตจรงๆ ผมกอยากหายนะหมอ”

เจาหนาท : “ไมเปนไรจะลง อยากงวลไปเลย ลงจะตองหายจากวณโรค ผนแดงคน อาจจะเปนไดจากอาการขางเคยง เดยวเอายาแกแพไปกน กคงจะดขนได แตถายงไมดขนลงแจงเจาหนาทใหทราบเลยนะคะ และทสำาคญ อยาเพงทอแทกบชวต ลกขนสตอไปนะ ทกคนจะเปนกำาลงใจให ถาลงอยากหายกตองกนยาตามทหมอสง และพบหมอตามนดดวยนะคะ” ลงสธ รบปากดวยนำาเสยงและทาทางทบงบอกถงความมงมน ทำาใหเจาหนาทรสกไดถงความสำาเรจทกำาลงจะมาเยอน จากการดแลเอาใจใสของสมาชกในทมงานดแลรกษาวณโรคของ รพ.สต.บานปากนคร ครอบครวของลงสธ รวมถงความตงใจทจะเอาชนะโรคนของลงสธ ทำาใหลงสธหายจากวณโรค ซงตองใชเวลาในการรกษานาน แต “วณโรคหายได อาศยชมชนมสวนรวม”

นางณฏฐมา ลมวจตรวงศ รพ.สต.บานปากนคร ต.ทาไร อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช


ชมรมสาธารณสขแหงประเทศไทย ไดจดทำาโครงการประเมนคดเลอก การประกวด

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลดเดน ประจำาป 2557

ผลการประเมน เปนดงน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลดเดน1.ชนะเลศ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลบางแกว อ.บางพล จ.สมทรปราการ

2.รองชนะเลศ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลคลองสระ อ.กาญจนดษฐ จ.สราษฎรธาน

3.รองชนะเลศ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลปอแดง อ.ยางตลาด จ.กาฬสนธ

4.รองชนะเลศ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลบานมง อ.เนนมะปราง จ.พษณโลก

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอดเดน1.ชนะเลศ สำานกงานสาธารณสขอำาเภอระโนด จงหวดสงขลา

2.รองชนะเลศ สำานกงานสาธารณสขอำาเภอราษไศล จงหวดศรสะเกษ

3.รองชนะเลศ สำานกงานสาธารณสขอำาเภอวงสมบรณ จงหวดสระแกว

4.รองชนะเลศ สำานกงานสาธารณสขอำาเภอแมจน จงหวดเชยงราย

คณะทปรกษาวารสารหมออนามยนายแพทยไพโรจน นงสานนท ศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส ปลดกระทรวงสาธารณสข

และอธบดทกกรม ผอำานวยการสถาบนพระบรมราชชนก ผอำานวยการสำานกนโยบายและยทธศาสตร

ผอำานวยการสำานกพฒนาระบบบรการสขภาพ นายแพทยสาธารณสขจงหวดทกจงหวด

ผอำานวยการวทยาลยการสาธารณสขสรนธรทกแหง ผอำานวยการวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนทกแหง

ผอำานวยการกองสาธารณสขภาคประชาชน ผอำานวยการโรงพยาบาลชมชนทกแหง สาธารณสขอำาเภอทกแหง

บรรณาธการวชาการนายแพทยสวทย วบลผลประเสรฐ

นายแพทยอำาพล จนดาวฒนะ นายแพทยทวเกยรต บณยไพศาลเจรญ

นายแพทยชชย ศรชำาน

กองบรรณาธการนายพฒฑนา อนทะชย ([email protected])

นายจระพงษ ใจวงศ ([email protected]) นายมนญ ศนยสทธ ([email protected])

เศรษฐพงศ อาลมนทร (Setthaphong1@ Gmail.com) นายเอกรนทร โปตะเวช ([email protected])

นายทว ดละ (Taweedeela@ Gmail.com) นายสมพนธ กลนนาค ([email protected])

นางสาวลาวลย เวทยาวงศ ([email protected]) นายประสาทพร สกงพล ([email protected])

ผศ.ดร.สงครามชย ลทองด ([email protected]) ผศ.ดร.วรพจน พรหมสตยพรต ([email protected])

บรรณาธการบรหารนายแพทยวระวฒน พนธครฑ ([email protected])

ผชวยบรรณาธการบรหารนางเออมพร จนทรทอง ([email protected]) นายปรญญา ระลก ([email protected]) ดร.จรชฎา เชยงกล ([email protected])

วตถประสงคของวารสารหมออนามยเปนแหลงความรใหมๆ และทบทวนความรเดม ทงในดานทฤษฎและปฏบตสำาหรบหมออนามย

เปนเวทแสดงผลงานและแลกเปลยนประสบการณในการปฏบตงานของหมออนามย

เพอสรางการยอมรบในสงคมและขวญกำาลงใจแกหมอนามย

เพอเปนสอกลางในการสงขาวสารระหวางหมออนามยดวยกนเองและหนวยงานทเกยวของ

วารสารหมออนามย ดำาเนนการโดยมไดมงหวงผลกำาไรทางการคา มจดมงหมายรวมกนทจะถายทอดความรไปสเจาหนาทสาธารณสข

ในชนบทใหมากทสด บทความทลงตพมพในวารสารหมออนามย ยนดใหทกทานนำาไปเผยแพรเปนวทยาทาน

แตไมอนญาตใหนำาไปเผยแพรเกยวกบผลประโยชนทางการคา

สำ นกงานของวารสารหมออนามยเลขท 120 หม 3 ชน 2-4 อาคารรฐประศาสนภกด “ศนยราชการเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550”ถนนแจงวฒนะ

แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทรศพท 02 141 4000 โทรสาร 02 1439730


หมออนามัยvol.6

Health & Medicine