vogelwerkgroep losser jaarverslag 2019 · 10-jarig bestaan van onze vogelwerkgroep gevierd met...

Vogelwerkgroep Losser

Jaarverslag 2019

Vogelwerkgroep Losser, jaarverslag 2019 1

Inhoud

Colofon Vogelwerkgroep Losser 2019 .............................................................................................. 2

Voorwoord .............................................................................................................................................. 3

Medewerking ......................................................................................................................................... 4

Secretarieel verslag.............................................................................................................................. 5

Nestkastverslag 2019........................................................................................................................... 7

Huiszwaluw en Boerenzwaluw 2019 ............................................................................................... 10

VRS Conings, ringstation Overdinkel. ............................................................................................. 12

PTT-tellingen 2000-2019 Rondje Oelemars. .................................................................................. 24

Kerkuilen ringen .................................................................................................................................. 26

25 jaar Ooievaars in Losser, 1994-2019 ......................................................................................... 27

De Ooievaars van Wewwelstad, een drama in drie bedrijven ..................................................... 34

Resultaten broedvogelonderzoek telgebied Losser 2019 ............................................................ 38

Broedvogelinventarisatie Arboretum Poort Bulten e.o. / De Grevenmaat 2019 ....................... 45

Broedvogelinventarisatie Duivelshof-Oost 2019 ............................................................................ 50

Midwintertelling watervogels 2019 ................................................................................................... 54

Klapekstertelling winter 2018-2019 .................................................................................................. 57

Oelemars in 2019 ............................................................................................................................... 58

Telpost Oelemars 2019 ..................................................................................................................... 60

Euro Birdwatch 2019. ......................................................................................................................... 67

Dagvlinders en libellen 2019 ............................................................................................................. 70

Nachtvlinderonderzoek 2019 ........................................................................................................... 75

Bijzondere vogelwaarnemingen in Losser 2019 ............................................................................ 79

Soortenlijst van de gemeente Losser .............................................................................................. 81

Waarnemingen Oelemars t/m 2019 ................................................................................................ 83


Colofon Vogelwerkgroep Losser 2019

Redactie jaarverslag 2019:

Leo Hassing

Ben Hulsebos

Sander Wansing Redactieadres: [email protected] Fotografie: eigen leden Bestuur: Niels Leerling voorzitter Ben Hulsebos secretaris Rudi Lanjouw penningmeester Wynand Koekkoek lid Angelique Lamme lid Contact: [email protected] Website: www.vwglosser.nl Vogelringstation VRS Conings: [email protected] In 2019 werd o.a. samengewerkt met de hierna vermelde instanties/organisaties:

Vogelbescherming Nederland

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Natuurmonumenten, Landschap Overijssel en Staatsbosbeheer

Twentse Vogelwerkgroep

Kerkuilenwerkgroep Twente

Stichting Gierzwaluwwerkgroep Nederland

Vlinderstichting

Nederlandse Entomologische Vereniging

Gemeente Losser

Steenuilenwerkgroep Nederland en Overijssel

Stork, Ooievaarswerkgroep Nederland

Waterschap Vechtstromen

Gebiedscoalitie Agrarisch Natuurbeheer NO-Twente

Domijn

WBO Wonen

Hallo Losser

VVV-Losser-Beuningen

Gelderman Stichting

Ooievaarsopvang Herwijnen

Dierenambulance Hellendoorn/Nijverdal Foto omslag: Het veelbesproken ooievaarsnest van Wewwelstad

mailto:[email protected]


http://www.vwglosser.nl/



Voorwoord

Het einde van het jaar is een periode van bezinning en reflectie! Hoe gaat 2019 de boeken in en hoe

kijken we over 10 jaar terug op dit jaar? Het is ook de afsluiting van een decennium, hoe is het met de

vogelstand? Tijdens onze jaarlijkse fietstocht voor de PTT telling hadden we in aantallen minder

vogels, overigens wel leuke soorten als Grote Gele Kwikstaart, IJsvogel en Torenvalk! Wat betekent

dit voor de vogelstand in de aankomende periode?

2019, was het ook het jaar van de natuur. Overal werd er over de natuur, natuurontwikkeling en

leefbaarheid en bestaanszekerheid gesproken. Bij de boeren, in de politiek en vele

natuurorganisaties. Vele protesten en rechtszaken volgden. Samenwerking lijkt toch de uitkomst!

Stikstofcrisis, PFAS en PAS zijn vele gebruikte woorden en de verlaging van de maximale snelheid op

de snelweg in 2020. Het ging ook over de energietransitie, het plaatsen van windmolens en

zonnepanelenparken. Volgend jaar moeten de Twentse gemeenten met een plan komen over hoe en

waar ze moeten komen. Als voorzitter ben ik benieuwd wat dit uiteindelijk voor de ontwikkelingen in de

vogelstand betekent, als de aankomende jaren de omgeving verandert om deze transitie mogelijk te

maken.

2019, was ook het jaar van de ledenwerving. Vele excursies en interessante lezingen leverden 23

extra leden op voor de Vogelwerkgroep. Deze nieuwe leden heten we extra welkom tot onze prachtige

club en nodigen deze nieuwe leden uit om ons te helpen met de verschillende activiteiten en deel te

nemen aan de excursies. Daarvoor hebben we meer een prachtig jaarprogramma samengesteld.

2019, was ook het jaar van ons 10-jarig bestaan. In april stonden we stil bij deze bijzondere

gebeurtenis onder het genot van een hapje en een drankje en werden de bestuursleden van het

eerste uur in het zonnetje gezet. Als voorzitter spreek ik nogmaals mijn dank uit naar de oud-

bestuursleden dat zij de natuur en de vogels zo‟n warm hart toe dragen. Hopelijk vieren we over 10

jaar ons 20 jarig jubileum!

Ook was 2019 het jaar van een bizar tafereel aan de Bentheimerstraat in De Lutte. Eerst was er het

verwijderen van een ooievaarsnest op een paal van het spoor. Toen er uiteindelijk een oplossing was

gevonden met een speciaal paalnest voor de Ooievaars, vond blijkbaar een niet liefhebber van deze

vogels het nodig om deze maar van het nest te schieten. Door een prachtig optreden van enkele

leden van onze Vogelwerkgroep werden de eieren gered en naar Herwijnen gebracht, waar de jongen

uiteindelijk groot zijn gebracht en naar nu blijkt ook zijn uit gevlogen! Het bestuur spreekt nogmaals

haar dank uit naar iedereen die zich heeft ingezet om deze vogels te redden.

Nu we dit decennium afsluiten, stond in één van de laatste kranten van 2019 dat het meeste

bepalende voorwerp van dit decennium de smartphone was. In de afgelopen 10 jaar heeft dat

“rotding” een zo grote vlucht genomen daar kan geen enkele vogel tegen aan, zelfs de toename van

het aantal ganzen in Nederland niet. De mobiele telefoon deed ook zijn intrede in onze

Vogelwerkgroep. Appgroepjes ontstonden, vele communicatie ging via de mobiele telefoon, mooie

foto‟s werden gemaakt en Avimap werd ingevoerd. Met een IPad of mobiele telefoon het veld in, doe

mij maar gewoon een kaartje waar ik de vogelsoorten en de aantallen op kan intekenen en dan thuis

onder het genot van een kop koffie de gegevens invoeren. Lekker nostalgisch! Soms verlang ik wel

eens terug naar een periode zonder dat apparaat.

Tot slot, wil het bestuur nogmaals iedereen bedanken voor een ontzettend mooi vogeljaar en we

kijken uit naar 2020! Naar alle ontwikkelingen in de natuur, of vogels hiervan kunnen profiteren en zich

kunnen aanpassen aan alle veranderde klimaatomstandigheden.

Niels Leerling, voorzitter


Medewerking Vogelbescherming Nederland Deelname aan de acties van Vogelbescherming Nederland in het kader van de Euro Birdwatch. Sovon Nestkaartenproject LSB-project kolonievogels BMP-A project Duivelshof, Boerskotten en Arboretum BMP-Z project zeldzame broedvogels telgebied Losser Punttransecttellingen wintervogels op 4 routes Midwintertelling Watervogels Onderzoek naar Klapeksters en Ooievaars in de winter Slaapplaatsonderzoek naar Scholeksters op de Oelemars Vlinderstichting Insturen van waarnemingen met soorten en aantallen van vlinders en libellen. Monitoringroutes voor libellen en dagvlinders in de Duivelshof. Inventarisatie‟s van nachtvlinders in terreinen van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Ringstation Overdinkel en aan de Scholtinkstraat in de Germeente Losser. Alle waarnemingen zijn op waarnemingen.nl ingevoerd Twentse Vogelwerkgroep Publicatie in vogeltijdschrift Ficedula van diverse artikelen. Excursie verzorgd naar Egheria en naar de Nachtzwaluwen van het Beuninger Achterveld voor de Twentse Vogelwerkgroep. Ringstation Rondleidingen voor diverse groepen op het Ringstation. Media TC Tubantia m.b.t. het aanleveren van artikelen, persberichten en achtergrondinformatie. Aanleveren artikelen voor De Week van Losser en Hallo Losser. Interview over Kraanvogels gegeven voor het tijdschrift van SBB. Blog met Nieuws van VWG Losser op Hallo Losser. Interviews over doodgeschoten Ooievaar van Wewwelstad met TC Tubantia, Telegraaf, Volkskrant, RTV-Oost, Twente FM, Omroep Gelderland, NPO Radio 1, Accent FM, NOS-journaal, Jeugdjournaal en SBS6 Hart van Nederland. NM/SBB/LO Alle waarnemingen van Z-soorten in de gebieden van NM en SBB zijn via ons kaartmateriaal verzameld en doorgegeven. Monitoring dagvlinders en libellen voor NM op de Duivelshof. Voor NM/SBB zijn nachtvlinders geïnventariseerd. Medewerking verleend aan 2 excursies van LO. Waterschap Vechtstromen Alle beekvogels zijn via ons kaartmateriaal doorgegeven aan het waterschap. In het Dinkeldal zijn nachtvlinders geïnventariseerd. Agrarisch Natuurbeheer NO-Twente Deelname aan Gebiedscoalitie NO-Twente. VVV Losser/De Lutte Overleg met betrekking tot het organiseren van vogelexcursies voor toeristen in de gemeente Losser, resulterend in 4 vogelexcursies. Educatie Excursie begeleid op 14 april voor IVN Haaksbergen in het Witte Veen.


Secretarieel verslag. Bijeenkomsten Op 6 januari werd het nieuwe verenigingsjaar geopend door voorzitter Niels Leerling tijdens de traditionele Nieuwjaarsbijeenkomst in het Ringstation. Het was een gezellige bijeenkomst met hapjes en drankjes, waarbij weer ingezet kon worden op de jaarlijkse competitie voor nieuwe vogelsoorten op de Oelemars en/of het Ringstation. In 2019 was er geen winnaar, dus schuift de pot door naar 2020. Op 11 februari werd de eerste ledenvergadering gehouden met als gast de Districtscoördinator van Sovon-Twente. Na de pauze was er een presentatie over de bijzondere broedvogels in Losser in 2018. Op 16 april hielden we onze Algemene Ledenvergadering, waarbij de voorzitter de notulen van de vorige ALV doornam, penningmeester Rudi Lanjouw het financiële jaaroverzicht en de begrotingen presenteerde en de kascommissie bestaande uit Hanny Waarts en Ben Mulder hun goedkeuring daarover uitsprak. Hanny Waarts als aftredend kascommissielid werd bedankt voor haar inzet en werd Sander Wansing benoemd als opvolger. Het secretariële verslag werd daarna besproken en de aftredende bestuursleden Niels Leerling en Ben Hulsebos werden herkozen. Na de pauze werd het 10-jarig bestaan van onze vogelwerkgroep gevierd met hapjes, drankjes en een historisch overzicht.

Op 3 september werd er een ledenvergadering gehouden met na de pauze een compilatie van foto‟s met als thema “Vogelaars en emotie” gemaakt door leden van VWG Losser. Op 18 november werd bij de ledenvergadering een presentatie gegeven in café Heijdemann door Gejo Wassink over de Oehoe. Er waren rond de 50 belangstellenden in de zaal aanwezig. . Verdere activiteiten Op 2 januari was er de start van de trektellingen op telpost Oelemars. Deze trektellingen werden bijna dagelijks het gehele jaar door gehouden. Zaterdag 12 januari was de dag van de jaarlijkse Midwinterwatervogeltelling, waarbij de Dinkel, de Oelemars en het Omleidingskanaal werden onderzocht op de aanwezigheid van watervogels. De gegevens zijn aan Sovon doorgegeven. In datzelfde weekend was er de jaarlijkse Ooievaarstelling, waarbij voor Sovon onderzocht werd hoeveel Ooievaars hier de winter doorbrachten. Ook hebben diverse leden meegedaan aan de Nationale Tuinvogeltelling op 25, 26 en 27 januari. Tussen 15 februari en 15 april werd in het monitoringsgebied Beuningen de steenuiltelling doorgevoerd. Op 15 februari werd het startsein gegeven voor het BMP-A onderzoek voor Sovon in de gebieden Duivelshof, Arboretum Poortbulten en Boerskotten. De jaarlijkse Klapekstertellingen vonden dit jaar plaats op 16 februari en 28 december.


Vanaf 20 februari konden de tellers aan de slag om de Z-soorten (zeldzame broedvogels) voor Sovon te karteren in Telgebied Losser. Dit telgebied beslaat de gehele gemeente Losser en is ongeveer 100 km² groot. De belangrijkste en talrijkste soort daarbij is de Middelste Bonte Specht. Vanaf 15 maart werden de kolonies met Roeken, Blauwe Reigers en later in het jaar die met Oeverzwaluwen en Huiszwaluwen voor Sovon geteld. Op 16 maart konden de leden aan de slag bij het jaarlijkse onderhoud aan de oeverzwaluwwand op de Oelemars en werden de oprukkende wilgen en berken gesnoeid. De jaarlijkse slaapplaatstelling voor Scholeksters was dit jaar op 9 maart en 7 april. Voor Sovon worden dan de Scholeksters geteld die zich ‟s avonds op de slaapplaats op de Oelemars bevinden. Op 30 maart hebben we met 14 deelnemers een excursie naar de spechten van Egheria ondernomen. Deze excursie was ook toegankelijk voor vrijwilligers van Natuurmonumenten. Vanaf 1 april zijn de nestkastcontroles uitgevoerd binnen de diverse nestkastprojecten, waarbij ook sommige nestkasten vernieuwd zijn. De fietstocht rond de Dümmersee vond plaats op 28 april met 4 deelnemers. Zij zagen daar 81 vogelsoorten. Bij het Ooievaarsproject werden in het voorjaar de nesten van de Ooievaars gecontroleerd op de aanwezigheid van jongen en werden de ringen van de oudervogels afgelezen. De Ooievaar in Wewwelstad bracht veel commotie te weeg. Het nest werd door ProRail diverse keren van de bovenleiding van de spoorlijn verwijderd en na acties van onze VWG werd er uiteindelijk net op tijd een paalnest geplaatst. Op 4 mei is de mannelijke Ooievaar hier van het nest doodgeschoten, hetgeen tot veel media-aandacht leidde. Er is door de VWG aangifte bij de politie gedaan en Sander Wansing heeft de pers en de diverse radio- en tv omroepen te woord gestaan. Op 25 mei vond de eerste in een reeks van 4 VVV-excursies plaats, nl. een fietstocht langs de ooievaarsnesten in de gemeente Losser. De tocht telde 6 deelnemers. De volgende VVV-excursie op 29 juni naar het Lutterzand trok 12 deelnemers en werd afgesloten op het terras van het Paviljoen. Op 27 juli werd in Beuningen een VVV-excursie gehouden met 13 deelnemers. De excursie op 17 augustus naar de Oelemars-Zandbergen is gecanceld wegens een gebrek aan deelnemers. Op 24 augustus was er een werkochtend op de Oelemars om de begroeiing bij de observatiehut te verwijderen en de eilandjes op te schonen. Door 13 leden zijn de werkzaamheden uitgevoerd Telpost Oelemars deed in het kader van de Euro Birdwatch op 5 oktober mee aan dit jaarlijkse evenement. Educatie Op 22 januari organiseerden wij een cursus Tuinvogels in café Heijdemann. Met 39 deelnemers konden we van een zeer geslaagde avond spreken. Leo Hassing en Wim v.d. Woning hebben op 14 februari een excursie naar de Oelemars-Zandbergen begeleid voor kinderen van basisschool De Wegwijzer. Op 22 oktober volgde een cursusavond over de herkenning van ganzen, eenden en zwanen in café Heijdemann. Er waren 36 cursisten. In samenwerking met VVV-Losser zijn er adviezen uitgebracht over een Vogelhuisjesroute via GPS voor kinderen. Ledenbestand: Het ledenbestand bestond in 2019 aan het einde van het jaar uit 112 leden. Er kwamen 23 nieuwe leden bij, dankzij enkele gerichte activiteiten. Er waren 2 opzegging. Ons lid Cor Bleijenberg is dit jaar overleden. Er is 1 donateur. Ben Hulsebos, secretaris Vogelwerkgroep Losser


Nestkastverslag 2019 Dit jaar maakten 13 verschillende vogelsoorten gebruik van onze nestkasten. Dit zijn 2 soorten meer dan in 2018. De nestkasten op de Duivelshof zijn dit jaar niet gecontroleerd, want op dit terrein is er sprake van veel verstoring en predatie en zijn de kasten dichtgeschroefd.. De Koolmees had een goed jaar, want er waren maar liefst 112 broedsels, waarvan 17 tweede broedsels. In 2018 hadden we slechts 1 tweede broedsel. De Pimpelmees had minder broedsels dan in 2018, maar het aantal uitgevlogen jongen was echter groter. Dit jaar waren er geen Zwarte Mezen in de kasten. Deze aan naaldhout gebonden mees heeft het evenals de Kuifmees moeilijk door de afname van naaldhout. Een Glanskop maakte dit jaar wel gebruik van onze nestkast. In het verleden waren er meer broedsels van deze mezensoort in onze kasten. Dit jaar was er wel weer een Grauwe Vliegenvanger in de kast. De Bonte Vliegenvanger had nagenoeg het zelfde aantal broedsels. De Boomklever deed het wat minder goed: vorig jaar 8 broedsels, dit jaar maar 5. De Boomkruiper was dit jaar met een broedsel ook weer aanwezig als broedvogel in een van onze kasten. De resultaten van de Gierzwaluw waren dit jaar bij Polaroid duidelijk beter dan vorig jaar. Toen waren er 7 broedsels en nu liefst 14 broedsels. In Losser was er dit jaar een broedsel minder: vorig jaar 7 broedsels nu 6 en hiervan mislukte er ook nog een. Een paar Gierzwaluwen dat laat met het broeden was begonnen liet 2 jongen achter in de kast en vertrok naar het zuiden, beide jongen lagen dood in de kast. Het aantal broedsels van de Spreeuw was dit jaar weer minder dan in voorgaande jaren. Het gaat niet zo goed met deze vogel. De Ringmus is al niet meer aanwezig in onze nestkasten. Dit jaar was een goed jaar voor de Kerkuil met liefst 26 broedsels. Vorig jaar waren dat er 23. Toen 91 uitgevlogen jongen, dit jaar 112. Er werden geen tweede broedsels vastgesteld. De Steenuil had 30 vastgestelde broedsels, vorig jaar nog 34. Toen mislukten er 8 broedsels, dit jaar waren dat er 5. Het aantal uitgevlogen jongen was daardoor groter dan in 2018, respectievelijk 95 om 103. In een kast zakte de bodem uit de kast en de 3 jongen die onder de kast lagen zijn door de eigenaars van het terrein naar een asiel gebracht Bij de uilen wordt er op veel plaatsen pas gecontroleerd wanneer er al jongen zijn. Het aantal eieren is hier gebaseerd op het aantal aanwezige jongen dat bij de controle aanwezig was. Het aantal gelegde eieren kan dus hoger zijn dan het aantal dat in de tabel genoteerd staan. Niet alle uilenkasten zijn dit jaar gecontroleerd. De oorzaak was ziekte van een controleur. Soort Ei Jong Uit Totaal

broedsels 2e

broedsels Mislukt

Koolmees 924 768 753 112 17 9

Pimpelmees 260 229 223 25 2

Glanskop 17 16 16 2

Bonte Vliegenvanger 218 165 163 33 5

Grauwe Vliegenvanger 5 5 5 1

Boomklever 30 24 24 5 1

Boomkruiper 6 6 6 1

Gierzwaluw 46 40 37 20 2

Spreeuw 26 25 21 6 2

Holenduif 4 4 4 2

Torenvalk 31 31 31 6

Kerkuil 121 117 112 21

Steenuil 111 111 103 30 5

Totaal 1.799 1.541 1.498 264 19 24

Tabel 1: Totaal overzicht broedresultaten 2019


Losserhof Aantal nestkasten 145 Bezetting: 76%

Soort Ei Jong Uit Totaal

broedsels 2

e broedsels Mislukt

Koolmees 492 404 391 55 12 4

Pimpelmees 173 146 140 16 1

Glanskop 17 16 16 2

Bonte Vliegenvanger 173 120 120 5

Spreeuw 20 20 16 5 2

Holenduif 2 2 2 1

Totaal 877 704 685 13 11

Tabel 2: Resultaten Losserhof 2019

Arboretum Aantal nestkasten 54 Bezetting: 83 % Soort Ei Jong Uit Totaal

broedsels 2

e broedsels Mislukt

Koolmees 216 196 196 32 4 1

Pimpelmees 87 83 83 9 1


Grauwe Vliegenvanger 5 5 5 1

Boomklever 13 13 13 2

Boomkruiper 6 6 6 1

Holenduif 2 2 2 1

Totaal 356 332 332 50 5 1

Tabel 3: Resultaten Arboretum 2019

Engelse tuin Aantal nestkasten 57 Bezetting 67%: Soort Ei Jong Uit Totaal

broedsels 2

e broedsels Mislukt

Koolmees 216 168 166 25 1 4

Pimpelmees


Boomklever 17 11 11 3 1

Spreeuw 6 5 5 1

Totaal 257 200 198 32 1 5

Tabel 4: Resultaten Engelse tuin 2019

Gierzwaluw Locatie Ei Jong Uit Aantal

broedsels Mislukt

Polaroid 32 28 27 14 1

Losser 14 12 10 6 1

Totaal 46 40 37 20 2

Tabel 5: Resultaten Gierzwaluw 2019

Torenvalk Locatie Ei Jong Uit Aantal

broedsels Mislukt

Gemeente Losser 31 31 31 6

Tabel 6: Resultaten Torenvalk 2019


Steenuil Locatie Ei Jong Uit Aantal

broedsels Mislukt

Gemeente Losser e/o 111 111 103 30 5

Tabel 7: Resultaten Steenuil 2019

Kerkuil Locatie Ei Jong Uit Aantal

broedsels Bijzonderheden

Gemeente Losser e/o 121 117 112 26

Tabel 8: Resultaten Kerkuil 2019

Tekst: Leo Hassing Coördinatie: Bennie Egberink

Torenvalk


Huiszwaluw en Boerenzwaluw 2019 Huiszwaluw De onderstaande tabel biedt een overzicht van de kwartblokken met bewoonde nesten. De grootste kolonie met 50 nesten bevond zich dit jaar aan de Austweg in De Lutte. Ongeveer 35% van de in totaal 87 kunstnesten werd door de Huiszwaluwen ook daadwerkelijk gebruikt. De kolommen 2019 t/m 2011 geven het aantal bewoonde nesten inclusief de kunstnesten weer. De huiszwaluwpopulatie in de gemeente Losser vertoont langzaam maar zeker een dalende tendens. In 2012 heeft deze zwaluw behoorlijke verliezen geleden, waarbij de populatie met ongeveer 32% was afgenomen. Daarna trad een licht herstel op, gevolgd door verdere afname. Vanaf 2018 was er weer een behoorlijke opleving ten opzichte van vorige jaren en zitten we weer boven het niveau van 2013. De lege vakjes geven aan dat de kolonie nog niet bekend was of dat er niet geteld is. Kwart-blok

Plaats Kunstnesten 2019

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

Aantal Bewoond

2931-4 Beuningen 16 11 32 18 16 21 40 30 33 35 36

2932-1 Beuningen 18 11 5 5 5

2932-2 Beuningen 8 0 11 11 5 6

2932-3 Beuningen 16 10 31 20 3 2 1 37 31

2932-4 Beuningen 8 3 46 33 40 40 24 15 18 19 13

2941-2 De Lutte 10 7 9 16 26 22 26 20 11

2941-3 De Lutte 13 0 44 28 45 51 42 39 28 33 25

2941-4 De Lutte 43 10 64 50 34 24 26 21 26 34 81

2942-1 De Lutte 34 26 33 31 20 19 28 23 18

2942-3 De Lutte 97 73 61 54 44 40 40 38 59

2951-1 De Lutte 17 15 9 10 12 13 4 27 27

2951-2 De Lutte 11 11 7 6 8 9 6 4 6

2951-3 Lonneker 7 7 28 6 5 12 10 5 16 25 26

2951-4 Losser 8 3 4 2 1 2 5 5

2952-1 De Lutte 10 9 8 9 9 21 18 31 33

2952-3 Losser 9 7 4 2 1 0 0 0 0

3511-2 Losser 8 7 9 13 8 10 8 8 5

3512-1 Overdinkel 7 6 3 4 10 8

Totaal 87 31 460 314 331 329 280 251 256 359 395

Tabel 1: Resultaten Huiszwaluwen 2011-2019

Grafiek 1: Ontwikkeling Huiszwaluw 2011-2019

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

52 44 47 38 32 31 29 34 38

Tabel 2: Aantal kolonies van de Huiszwaluw 2011-2019

050

100150200250300350400450500

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019


Boerenzwaluw In de volgende tabel staat een overzicht van het aantal bewoonde nesten op de bezochte locaties. De genoemde aantallen betreffen uitsluitend bewoonde nesten die aangetroffen zijn in gebouwen, waar ook het huiszwaluwenonderzoek plaatsvond. In 2012 was er evenals bij de Huiszwaluw een behoorlijke afname van liefst 27%. Ten opzichte van vorige jaren is de populatie weer behoorlijk toegenomen. De lege vakjes geven aan dat de kolonie nog niet bekend was of dat er niet geteld is.

Kwartblok Plaats 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

2848-4 Oldenzaal 5 3 4 7 7 7 10 11 16

2931-4 Beuningen 77 53 60 65 64 72 71 60 57

2932-1 Beuningen 7 4 7 7 0

2932-2 Beuningen 3 3 3 0

2932-3 Beuningen 0 0 2 2 0

2932-4 Beuningen 46 42 42 42 46 49 21 16 20

2941-2 De Lutte 4 4 4 5 8 10 13 9 14

2941-3 De Lutte 7 7 7 9 5 4 5 4 5

2941-4 De Lutte 75 60 67 77 41 35 20 35 68

2942-1 De Lutte 42 35 18 32 43 41 33 32 38

2942-3 De Lutte 92 42 68 55 61 48 55 53 54

2951-1 De Lutte 14 6 15 13 3 0 0 0 0

2951-2 De Lutte 4 6 6 8 7 7 10 8 8

2951-3 Lonneker 12 22 16 12 10 7 14 12 19

2951-4 Losser 3 3 2 5 5 7 6 10

2952-1 De Lutte 5 4 9 11 7 8 13 15 37

2952-3 Losser 3 2 2 3 4 3 4 6 44

3511-2 Losser 5 3 4 4 5 2 2 2 3

Totaal 404 296 336 360 316 303 268 269 393

Tabel 3: Resultaten Boerenzwaluw 2011-2019

Grafiek 2: Ontwikkeling Boerenzwaluw 2011-2019

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

41 45 45 51 44 36 31 36 41

Tabel 4: Aantal locaties van de Boerenzwaluw 2011-2019

Bennie Egberink

0

100

200

300

400

500

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019


VRS Conings, ringstation Overdinkel.

Roodmus Kleine Bonte Specht Rietzanger

In dit verslagjaar werden 69 soorten vogels geringd. Ten opzichte van 2018 is dit een soort minder. Toch was 2019 geen slecht jaar, want in totaal werden er 7132 vogels van een ring voorzien. Dit zijn er ruim 1300 meer dan in 2018. Van 8 soorten werd een nieuw jaarrecord gehaald. Deze zijn in de onderstaande tabel duidelijk aangegeven. In 2019 werd er toch weer een nieuwe soort geringd. 0p 24 augustus hing een jonge Roodmus in het mistnet. De Roodmus is in Twente een zeer zeldzame soort, want er zijn maar enkele waarnemingen bekend. Bijzondere soorten waren dit jaar naast de Roodmus een Blauwborst, een Bladkoning, 10 Rietzangers, een Middelste Bonte Specht, 5 Kleine Bonte Spechten, 2 Spotvogels en een Witkopstaartmees. Het merendeel van de vogels die afgelopen jaar werden geringd waren opnieuw de Koolmees en de Zwartkop. De Koolmees won het dit jaar van de Zwartkop met maar liefst 1828 exemplaren. De Zwartkop deed het met 1806 exemplaren ook prima. Vanaf half september werden redelijke aantallen van de Koolmees gevangen. Dit liep door tot half november. Op 13 oktober werden zelfs 92 exemplaren gevangen. Op 14 oktober ging daar een Koolmees overheen en kwam het dagrecord voor 2019 op 93 exemplaren. In tegenstelling tot voorgaande jaren (wanneer er een hoog aanbod van mezen was), zijn er dit jaar geen geringde vogels gevangen uit landen als Polen of de Baltische staten. Wel werd er een Koolmees met Helgoland-ring gevangen. Bij de Pimpelmees begonnen de aantallen half oktober toe te nemen tot half november. De aantallen waren duidelijk minder dan die van de Koolmees. Het hoogste aantal dat op een dag werd gevangen was op 30 oktober met 20 exemplaren. Van de Glanskop konden 18 exemplaren geringd worden, een nieuw jaarrecord. De Zwarte Mees deed het duidelijk minder goed. Er kon maar 1 exemplaar worden geringd. Van de Matkop belandde geen enkel exemplaar in het mistnet. Dit is al het vijfde jaar op rij dat deze soort niet aanwezig was. De ontwatering in Twente heeft deze soort geen goed gedaan. Dit jaar was ook nog eens erg droog en warm, op 25 juli werd het maar liefst 40,5° C. De rietvogels deden het dit jaar weer goed. Van de Rietzanger werden 10 exemplaren geringd, een nieuw jaarrecord. Ook de Kleine Karekiet met 240 geringde exemplaren had een nieuw jaarrecord. De Sprinkhaanzanger deed het met 66 exemplaren wat minder dan vorig jaar toen er maar liefst 91 geringd konden worden. Met 14 exemplaren deed de Ringmus het iets beter dan in 2018, maar het is maar een schijntje van de aantallen die vroeger werden gevangen. Toen waren ook nog een aantal paartjes als broedvogel aanwezig. De Huismus deed het dit jaar met 107 geringde vogels goed. Vorig jaar werden slechts 24 exemplaren geringd. In 2010 werd het hoogste aantal geringd, namelijk 192 exemplaren. Dit jaar hebben 9 paartjes Ooievaars gebroed in onze gemeente. Van deze 9 paartjes zijn 10 jonge Ooievaars geringd uit 4 nesten. 3 Jongen zijn er geringd aan de Zandhuizerweg in de Lutte, 3 jongen aan het Binckhorsterkerkpad, maar hiervan waren er alweer 2 overleden. Op het Landgoed Singraven waren 3 paartjes aanwezig, waarvan er 2 een broedsel hadden. De 3 jongen van het paalnest konden worden geringd. Het andere nest zat boven in de top van een hoge boom en was niet te bereiken. In Beuningen aan de Pastoor Bolscherstraat was na een paar jaar weer een paartje aanwezig, waarvan


1 jong uit dit broedsel werd geringd. Het paartje aan de Lossersestraat in De Lutte kwam tot broeden, maar alle jongen stierven uiteindelijk op het nest. Bij Werwelstad in de Lutte kwam een paartje op een pas geplaatst nest tot broeden. Helaas werd hier het mannetje op het nest doodgeschoten. Dit kwam zelfs landelijk in het nieuws. Uit voorzorg zijn de 4 eieren uit dit broedsel naar het ooievaars opvangcentrum in Herwijnen gebracht. Van de 4 eieren zijn er 3 uitgekomen. Deze 3 jongen zijn gezond uitgevlogen. De paartjes die hebben gebroed aan de Schoklandweg en de Wilgenkamp (nieuw) hebben jongen groot gebracht. De jongen zijn niet geringd. Voor een uitvoerig verslag over de Ooievaars zie het artikel van Sander Wansing in dit jaarverslag.

Jonge Ooievaars op nest

Dit jaar zijn er weer vogels gevangen met een afwijkend verenkleed. Een Koolmees was i.p.v. geel zalmkleurig op de onderdelen. Een Kleine Karekiet had witte veren in zijn nek en een Tuinfluiter had een pasteltint.

Koolmees Kleine Karekiet Tuinfluiter


In onderstaande tabel staan het aantal geringde vogels van dit jaar en de geringde vogels van 2018. Tevens is er een splitsing gemaakt van de aantallen die op het Ringstation Overdinkel zijn gevangen en de aantallen die in de rest van ons werkgebied zijn geringd. De soorten met een nieuw “jaarrecord” zijn vet gedrukt.

Soort Ringstation Werkgebied VWG Totaal

2018 2019 2018 2019 2018 2019

Ooievaar - - 7 10 7 10

Blauwe Reiger 1 - - - 1 -

Buizerd - 1 - - - 1

Sperwer 2 5 - - 2 5

Torenvalk 1 - 24 38 25 38

Kokmeeuw 1 3 - - 1 3

Holenduif 1 - - - 1 -

Houtduif 3 11 - - 3 11

Turkse Tortel - 1 - - - 1

Kerkuil - - 52 67 52 67

Steenuil - - 81 104 81 104

Bosuil 1 1 3 - 4 1

Gierzwaluw - - 34 44 34 44

Groene Specht 1 2 - - 1 2

Middelste Bonte Specht - 1 - - - 1

Grote Bonte Specht 12 14 - - 12 14

Kleine Bonte Specht 2 5 - - 2 5

Veldleeuwerik - 5 - - - 5

Boomleeuwerik - 1 - - - 1

Boerenzwaluw 4 6 - - 4 6

Boompieper 7 16 - - 7 16

Graspieper 20 41 - - 20 41

Witte Kwikstaart 1 3 - - 1 3

Grote Gele Kwikstaart 35 40 - - 35 40

Winterkoning 44 43 2 - 46 43

Heggenmus 187 210 4 - 191 210

Roodborst 448 452 11 6 459 458

Nachtegaal 2 - - - 2 -

Gekraagde Roodstaart 31 42 - - 31 42

Zwarte Roodstaart 2 1 - 1 2 2

Blauwborst 1 1 - 1 1 1

Merel 131 110 2 - 133 110

Kramsvogel 9 2 - - 9 2

Zanglijster 47 47 - - 47 47

Koperwiek 13 8 - - 13 8

Grote Lijster 2 2 - - 2 2

Sprinkhaanzanger 91 66 - - 91 66

Snor 1 - - - 1 -

Rietzanger 4 10 - - 4 10

Bosrietzanger 49 40 - - 49 40

Kleine Karekiet 215 240 - - 215 240

Spotvogel 3 2 - - 3 2

Braamsluiper 22 18 - - 22 18

Grasmus 43 44 - - 43 44


Soort Ringstation Werkgebied VWG Totaal

2018 2019 2018 2019 2018 2019

Tuinfluiter 134 107 - - 134 107

Zwartkop 1.780 1.806 1 - 1.781 1.806

Bladkoning 3 1 - - 3 1

Tjiftjaf 242 339 - - 242 339

Siberische Tjiftjaf 2 - - - 2 -

Fitis 29 36 - - 29 36

Goudhaan 45 128 2 - 47 128

Vuurgoudhaan 19 20 - - 19 20

Grauwe Vliegenvanger 1 4 - 5 1 9

Bonte Vliegenvanger 4 5 1 97 5 102

Staartmees 30 20 - - 30 20

Witkopstaartmees - 1 - - - 1

Glanskop 8 18 - - 8 18

Zwarte Mees 3 1 - - 3 1

Pimpelmees 390 691 24 - 414 691

Koolmees 1.023 1.828 18 - 1.041 1.828

Boomklever 4 14 - - 4 14

Boomkruiper 17 21 - - 17 21

Gaai 9 6 - - 9 6

Kauw - 1 - - - 1

Spreeuw 1 - - - 1 -

Huismus 24 107 10 - 34 107

Ringmus 7 14 - - 7 14

Vink 90 80 4 - 94 80

Keep 9 1 - - 9 1

Putter - 2 - - - 2

Groenling 15 14 2 - 17 14

Sijs 43 1 1 - 44 1

Barmsijs spec 5 - - - 5 -

Kleine Barmsijs 7 1 - - 7 1

Grote Barmsijs 118 1 - - 118 1

Witstuitbarmsijs 1 - - - 1 -

Europese Kanarie 1 - - - 1 -

Goudvink 2 - - - 2 -

Appelvink - 1 - - - 1

Roodmus* - 1 - - - 1

Totaal exemplaren 5.502 6.763 283 368 5.786 7.132

Totaal soorten 66 65 19 9 70 69


Eigen terugvangsten

Een groot aantal eigen geringde vogels werd natuurlijk weer teruggevangen. In onderstaande tabel hebben we aangegeven welke soorten er werden teruggevangen met een ring van Ringstation Overdinkel en in welk jaar deze vogels zijn geringd. Diverse vogels werden meerdere keren terug gevangen.

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Totaal

Boomklever

31 31

Boomkruiper

2

14 16

Bosrietzanger

1 1

Gaai

2 1 3

Gekraagde Roodstaart

3 4 7

Gierzwaluw

1 1

1 3

Glanskop

10 10

Goudhaan

4 5 9

Grauwe Vliegenvanger

1 1

Groene Specht

2 1 3

Groenling

1 1

Grote Bonte Specht

2

8 10

Heggenmus

2 2 5 32 36 77

Houtduif

1

1

Huismus 1

2 2

6 9 20

Kleine Karekiet

1

1

Koolmees 3

7 10 53 201 461 735

Merel

2 4 60 60 126

Pimpelmees

1

8 22 113 150 294

Roodborst

1 14

1 39 71 126

Staartmees

3 4 7

Steenuil

1 1

Tjiftjaf

2 11 13

Tuinfluiter

1 1

Vink

9 1 20 9 39

Winterkoning

10 13 23

Zwartkop

4 10 31 45

Totaal 3 1 3 26 33 95 508 935 1.604


Vogels geringd of gecontroleerd op het Ringstation Overdinkel buiten de Benelux

Vogelsoort Ringnummer

Ringdatum Ringplaats Land

Vinddatum Vindplaats Land

Afstand Tijd Bijzonderheden

1 Kokmeeuw …3717725

17-01-2017 Overdinkel Nederland

01-02-2018 Hannover Duitsland

185 km 380 dagen

Gecontroleerd door ringer

2 Pimpelmees BE…97435


1-10-2018 Ventés Ragas Litouwen

993 km 583 dagen


3 Zanglijster L…474931


24-10-2018 Castelló Spanje

1447 km 28 dagen Geschoten



09-03-2019 Park Miejski Polen

744 km 781 dagen

Afgelezen in het veld

5 Koolmees V…952591


21-03-2019 Ventés Ragas Litouwen

993 km 150 dagen


6 Pimpelmees DB...40549

01-10-2018 Falsterbo Zweden


519 km 146 dagen


7 Rietzanger DD...44952

22-07-2019 Falsterbo Zweden


519 km 4 dagen


8 Zwartkop V…950195


27-09-2019 Gibraltar Spanje

2039 km 43 dagen


9 Roodborst BJ…56844


07-10-2019 Felixstowe Groot-Britannië

392 km 4 dagen



1. In de laatste 2 weken van januari 2017 konden na sneeuwval 142 Kokmeeuwen gevangen en geringd worden. Deze Kokmeeuw werd op 17-1-2017 toen gevangen en geringd. In Hannover DLD werd de ring op 1-2-2018 afgelezen. 2. Deze Pimpelmees werd door ons geringd op 25-2-2017, toen op terugreis naar het oosten. Op 1-10-2018 werd de vogel gecontroleerd op het bekende Ringstation Ventés Ragas in Litouwen, waarschijnlijk weer op reis naar het westen. 3. Deze Zanglijster op ons Ringstation geringd op 26-09-2018 werd binnen een maand terug gemeld uit Spanje waar hij helaas doodgeschoten was. Veel Zanglijsters vinden op deze manier helaas hun einde na zo‟n lange tocht 4. Deze Kokmeeuw werd ook op 17-1-2017 door ons geringd. De ring werd op 9-3-2019 afgelezen in een park in Miejski in Polen. 5. In Ventés Ragas werd deze Koolmees gecontroleerd. Deze was in Overdinkel geringd op 22-10 2018, toen op reis naar het westen. In Litouwen is deze op 21-3-2019 gevangen in een van de vele Helgoland-trappen. 6. Uit Scandinavië krijgen we nooit terugmeldingen van Koolmezen, alleen af en toe eens een Pimpelmees. Deze op 1-10-2018 in Falsterbo (Zweden) geringde Pimpelmees belandde bij ons op 24-2-2019 in een mistnet. 7. Op 22 juli van dit jaar werd er in Falsterbo (Zweden) een Rietzanger van een ring voorzien. De vogel werd op ons Ringstation op 26 juli gecontroleerd. Dit is onze eerste terugmelding van een Rietzanger, een soort die in Twente zeker niet algemeen is. 8 Onze tweede Zwartkop terug van Gibraltar. De vogel werd gecontroleerd door een Engelse ringer. Waarschijnlijk maakte de vogel hier de oversteek naar Marokko waar meerdere in Nederland geringde Zwartkoppen overwinteren. 9. Deze Roodborst werd op 3 oktober om 10 uur geringd en op 7 oktober in Engeland gecontroleerd door een ringer. De vogel werd ook de volgende dag op de zelfde locatie nogmaals gecontroleerd. Vogels geringd op het Ringstation Overdinkel teruggemeld binnen de Benelux Van de vogels die geringd of gecontroleerd zijn hebben we twee kaarten gemaakt voor de duidelijkheid. Een kaart van in Overdinkel geringde vogels en een kaart van elders geringde vogels. Met name in België worden vaak vogels van ons gecontroleerd of daar geringde vogels door ons teruggevangen. We denken dat een kaart met alleen de door ons gecontroleerde vogels en een kaart met door ons geringde vogels die teruggemeld zijn duidelijker is.




Afstand Tijd Bijzonderheden

1 Kleine Karekiet AT…96771


02-08-2011 Mechelen België

222 km 5 dagen


2 Fitis AJN….738


01-08-2018 Nassogne België

261 km 29 dagen


3 Kleine Karekiet BF…95590


18-08-2018 Ubbergen Nederland

85 km 2 dagen


4 Roodborst BF…95570


02-09-2018 Anzegem België

294 km 19 dagen


5 Zwartkop V…951624


04-10-2018 Beayfays België

209 km 18 dagen


6 Heggenmus BF…96098


08-10-2018 Aywaille België

220 km 3 dagen



17-01-2017 Losser Nederland

24-01-2019 Arnhem Nederland

82 km 737 dagen


8 Merel L…474747



1 km 517 dagen Dood gevonden

9 Kerkuil …5455542


11-03-2019 Liessel Nederland

125 km 266 dagen

Verkeersslachtoffer

10 Kerkuil …5455547


29-03-2019 Finsterwolde Nederland



11 Steenuil …3762543


10-05-2019 Doetichem Nederland

56 km 703 dagen




22-05-2019 Deurningen Nederland

14 km 1813 dagen





3 km 1455 dagen


14 Kleine Karekiet BF…95594


07-07-2019 Halle België

253 km 324 dagen


15 Tjiftjaf AJN….757


02-10-2019 Weert Nederland

147 km 442 dagen Onbekend

16 Kerkuil …5486320


13-11-2019 Buitenpost Nederland


17 Pimpelmees BL…74253


25-11-2019 Glanerbrug Nederland

4 km 19 dagen


18 Koolmees Y…035042


29-11-2019 Glanerbrug Nederland

4 km 35 dagen




03-12-2019 Amsterdam Nederland

143 km 1039 dagen


20 Koolmees Y…009239


28-12-2019 Bennekom Nederland

96 km 87 dagen Gepakt door kat


1. Deze terugmelding van een Kleine Karekiet uit 2011 werd dit jaar pas ontvangen. Geringd op ons Ringstation op 29-7-2011 en gecontroleerd op 2-8-2011 in Mechelen in België. 2. Van de Fitis die bij ons weinig geringd worden ontvingen we deze terugmelding. Geringd door ons op 3-7-2018 en gecontroleerd in Nassogne in België op 1-8-2018. 3. Deze Kleine Karekiet geringd op 16-8-2018. In Ubbergen dicht bij de Ooijpolder werd deze twee dagen later daar door een ringer gecontroleerd. 4. Terugmeldingen van Roodborsten hebben we niet zo veel. Deze Roodborst door ons van een ring voorzien op 14-8-18 werd door een ringer gecontroleerd op 2-9-18 in Anzegen België. 5. De Zwartkop in Overdinkel geringd op 16-9-18 werd in Beayfays België op 4-10-2018 gecontroleerd toen hij op trek was naar het zuiden. 6. Een van de weinige terugmeldingen van een Heggenmus, geringd in Overdinkel op 5-10-18 werd op het ringstation Aywaille na 3 dagen gecontroleerd. 7. Van de Kokmeeuwen die op 17-1-2017 op ons Ringstation werden geringd werd deze in Arnhem afgelezen op 24-1-19, 2 jaar na de ringdatum. 8. Een Merel geringd op 19-9-17 werd dit jaar op 18 februari dood gevonden op 1 km in Overdinkel, doodsoorzaak onbekend. 9.Deze Kerkuil werd geringd op 18-6-2018 in Losser als nestjong en als verkeersslachtoffer op 11 maart dit jaar gevonden in Liessel in Brabant. Kerkuilen worden vaak het slachtoffer van het verkeer. 10. Deze Kerkuil werd als nestjong geringd in een nestkast in Losser op 18-6-2018 en dood gevonden in Finsterwolde op 29 maart van dit jaar. De meeste terugmeldingen van Kerkuilen betreffen helaas dood gevonden exemplaren. 11. Steenuilen worden vaak gecontroleerd bij controle van de nestkasten. Op 6-6-2017 werd deze Steenuil als nestjong geringd in Overdinkel en gecontroleerd op 10-5-2019 in Doetinchem op 56 km vanaf de ringplaats. 12. Deze op 3-6-2014 in Overdinkel als nestjong geringde Steenuil werd vijf jaar later in Deurningen in een nestkast gecontroleerd. 13. Vaak blijven de Steenuilen dicht bij hun geboorteplek. Deze werd in Losser op 18-6-2015 geringd en na vier jaar in Overdinkel in een nestkast gecontroleerd, afstand 3 km. 14. Veel terugmeldingen van Kleine Karekieten komen uit België. Deze zijn daar geringd of onze vogels zijn daar gecontroleerd. Deze Kleine Karekiet werd in 2018 in Overdinkel geringd en dit jaar in Halle in België door een ringer gecontroleerd. 15. Van de Tjiftjaf krijgen we niet zo veel terugmeldingen. Een in 2018 door ons geringde vogel werd op zijn trek dit jaar in Weert gecontroleerd. 16. Deze Kerkuil werd als nestjong in Losser geringd en in november dood gevonden. De vogel was naar het noorden getrokken en werd daar ten zuiden van het Lauwersmeer gevonden. 17. Dit is onze eerste Pimpelmees die in Overdinkel geringd is en in de netten van collega ringer Peter Halman in Glanerbrug werd gecontroleerd. 18. Ook deze Koolmees werd door hem eind november op de zelfde plek afgelezen. 19. Weer werd een Kokmeeuw uit 2017 teruggemeld. Deze was op 3 december in Amsterdam afgelezen. 20. Deze op 2 oktober dit jaar in Overdinkel geringde Koolmees vond zijn einde op 28 december. De vogel werd in Bennekom gegrepen door een kat. .

Vogels gecontroleerd op het Ringstation Overdinkel geringd in de Benelux




Afstand & Tijd

Bijzonderheden

1 Kleine karekiet ..15171718

12-08-2017 Waimes België


204 km 370 dagen


2 Zwartkop ..14881732

18-09-2016 Lebbeke België


242 km & 748 dagen


3 Koolmees BJ...35525



87 km & 21 dagen


4 Zwartkop ..15695366

28-08-2018 Lebbeke België


242 km & 222 dagen


5 Koolmees V...764336

15-07-2015 Weesp Nederland


136 km & 1366 dagen


6 Kleine Karekiet ..15094290

22-08-2017 Haasrode België


222 km & 699 dagen



7 Bosrietzanger BJ...19201

01-08-2018 Kampen Nederland


86 km & 362 dagen


8 Kleine Karekiet BJ...33322



85 km & 325 dagen



19-08-2018 Beaufays België


209 km & 350 dagen



09-08-2018 Beaufays België


203 km & 361 dagen


11 Kleine Karekiet BJ...16102

18-08-2018 Dronten Nederland


102 km & 352 dagen



29-08-2018 Antwerpen België


212 km & 351 dagen



12-9-2016 Saint-Georges-sur-Meuse België


217 km & 1054 dagen


14 Merel L...448946 13-11-2017 Stedum Nederland

14-11-2019/ Overdinkel Nederland

122 km & 731 dagen


15 Merel L...448854 23-10-2016 Stedum Nederland

29-11-2019/ Overdinkel Nederland

122 km & 1132 dagen



1. De meeste door ons gecontroleerde Kleine Karekieten zijn in België geringd. Deze werd op het Ringstation Waimes in België in 2017 geringd en een jaar later op ons Ringstation gecontroleerd. 2-4. We hebben niet veel terugmeldingen van in België geringde Zwartkoppen. Dit jaar kregen we er twee. Beide vogels waren in Lebbeke geringd, een in 2016 daar geringd en in 2018 door ons gecontroleerd. De andere vogel werd in 2018 geringd en dit jaar door ons gecontroleerd. 3. Deze Koolmees was in de winter van 2018/2019 naar België getrokken en daar op 25-1-2019 geringd. Op ons Ringstation werd hij op 25 februari gecontroleerd. 5. In Weesp ten zuiden van het IJmeer werd deze Koolmees in 2015 geringd en 4 jaar later door ons in Overdinkel gecontroleerd. 6. Deze Kleine karekiet werd op 22-8-2017 in Haasrode België van een ring voorzien. Twee jaar later werd hij door ons gecontroleerd. 7. Van de Bosrietzanger hebben we niet veel vogels die elders zijn geringd bij ons gecontroleerd. Deze werd in Kampen op 1-8-2018 geringd en door ons een jaar later gecontroleerd. De trekroute past mooi bij de ZO-route die deze vogels volgen. 8. In Ubbergen bij de Ooijpolder werd deze Kleine Karekiet op 9-9-2018 geringd. Op 31-7-2019 werd deze op ons Ringstation gecontroleerd. 9-10. Twee Kleine Karekieten die op het ringstation Beaufays in België geringd waren zijn door ons gecontroleerd. Een was er geringd op 9-9-2018 en gecontroleerd op 4-8-2019. De andere geringd op 9-8-2018 werd gecontroleerd op 5-8-2019. 11. In Dronten werd op 18-8-2018 een Kleine Karekiet geringd en op 5-8-2019 in Overdinkel gecontroleerd. 12. Nog een Kleine Karekiet uit België, geringd 29-8-2018 in Antwerpen en door ons gecontroleerd op 15-8-2019. 13. Ook deze Kleine Karekiet is in België gevangen en geringd en wel in Saint-Georges-sur-Meuse. Dit gebeurde op 12-9-2016. De vogel trok toen noordwaarts en werd op 2-8-2019 door ons gevangen. 14-15. Deze beide Merels zijn in een tuin in Stedum Groningen geringd. Een was daar geringd op 13-11-2017 en door ons gecontroleerd op 14-11-2019. De andere werd geringd op 23-10-2016 en op ons Ringstation op 29-11-2019 teruggevangen.

Door VRS Overdinkel geringde Ooievaars die zijn teruggemeld




Afstand Tijd

Bijzonderheden

4 Ooievaar 4E…..124

29-05-2017 Rossum Nederland

24-08-2018 Oss Nederland

116 km 452 dagen



30-06-2014 De Lutte Nederland


7 km 1708 dagen




18-03-2019 Denekamp Nederland

9 km 1721 dagen





8 km 1756 dagen





0 km 320 dagen





8 km 1769 dagen





8 km 1059 dagen





7 km 747 dagen




21-06-2018 Klazienaveen Nederland

44 km 1121 dagen




04-06-2019 Wijster Nederland

56 km 735 dagen




04-07-2019 Klazienaveen Nederland

44 km 1499 dagen





0 km 44 dagen

Dood gevonden




11 km 782 dagen





01-08-2019 Wilp Nederland

62 km 66 dagen




15-08-2019 Tilburg Nederland

157 km 71 dagen





157 km 80 dagen





157 km 80 dagen


Vijftien door ons geringde Ooievaars werden dit jaar teruggemeld. Alle terugmeldingen werden in Nederland gedaan. Veertien werden er afgelezen en een werd dood gemeld op de plek waar hij geringd was. De oudste teruggemelde Ooievaars waren van 2014, dus 5 jaar oud. De meeste terugmeldingen betroffen vogels die in Noordoost Twente, dus dicht bij de plek waar ze geringd waren werden afgelezen. Dit jaar werden weer enkele vogels afgelezen bij Tilburg en Oss in Brabant. Hier rusten onze Ooievaars een paar dagen uit voordat ze naar het zuiden vertrekken. De groepen Ooievaars worden daar met de telescoop afgezocht op geringde vogels.

Zoönoseproject 2019 In 2019 zijn 144 vogels bemonsterd op Ringstation Overdinkel. Daarvan waren er 3 besmet met het Usutu-virus. Dat zijn er minder dan voorgaande jaren. Het lijkt er op dat de Merels hebben leren leven met het Usutu-virus. Er zijn rond het Ringstation geen dode Merels meer gevonden en ook de aantallen nemen weer toe. Op verzoek van het Vogeltrekstation en het Erasmus MC worden ook in 2020 weer vogels op het Ringstation Overdinkel bemonsterd. Dit jaar zijn weer een aantal ringers in Nederland opgeleid om ook vogels te kunnen bemonsteren, Na het Usutu-virus worden ook andere virussen uit Afrika hier verwacht zoals het Westnijlvirus.

Vogelsoort Bemonsterd Besmet

Merel 65 3

Zanglijster 11 0

Zwartkop 18 0

Tuinfluiter 4 0

Braamsluiper 7 0

Grasmus 4 0

Gekraagde Roodstaart 5 0

Bosrietzanger 7 0

Kleine Karekiet 4 0

Kauw 1 0

Huismus 17 0

Peter Halman en Leo Hassing


PTT-tellingen 2000-2019 Rondje Oelemars.

Steeds duikt de naam PTT-telling op in vogelverslagen. Moet dat niet KPN-telling zijn, want de naam PTT bestaat toch al lang niet meer? Het klopt echter wel, want PTT staat hier voor Punt-Transect-Telling, een van de vele Sovonprojecten. Bij dit project worden in heel Nederland langs honderden vaste routes op steeds 20 vaste punten de wintervogels geteld. De punten liggen zover uit elkaar dat er nauwelijks overlap is. Alles mag worden geteld: zichtbare vogels, vogels die alleen gehoord worden en zelfs overvliegende vogels. Op elk punt wordt 5 minuten geteld. Het noteren kan digitaal via smartphone of tablet, maar kan ook op papier, waarbij de gegevens daarna thuis digitaal bij Sovon worden ingevoerd. De telperiode is elk jaar van 15 december t/m 1 januari, waarbij de teller zelf een gunstige dag kan uitzoeken binnen deze periode.

Sovon geeft zelf aan: Het Punt-Transect-Tellingenproject (PTT) is het langst lopende monitoringproject van Sovon. Het is gestart in 1978, kende enige varianten maar blijft tegenwoordig beperkt tot een jaarlijkse decembertelling. Een populair project (550+ telroutes) voor in de „stille‟ wintertijd. Het kost weinig tijd en levert goed bruikbare resultaten en onverwachte momenten in het veld op. Doel Aantallen en verspreiding vastleggen van min of meer algemene wintervogels, in aanvulling op de andere wintervogelprojecten (o.a. watervogeltellingen).

Welke soorten Alle soorten worden geteld. Voor ca. 80 soorten levert dit project onmisbare informatie op. Het gaat zowel om overwinteraars uit Noord- en Oost-Europa (Kramsvogel, Keep) als Nederlandse standvogels (Groene Specht, Huismus).

In 2000 ben ik gestart met een PTT-telling rond de Oelemars. Dit jaar is de twintigste telling uitgevoerd. Een jubileum dus en een aanleiding voor een terugblik op de afgelopen jaren. Bij de meeste tellingen gingen we met twee en soms met drie tellers op stap. Dit is zeker aan te raden, want twee zien meer dan één, bovendien moeten de telresultaten ondertussen ook genoteerd worden. Als er veel vogels zitten op een telpunt kunnen binnen de vijf minutenperiode de soorten worden vastgesteld en als de tijd om is kunnen daarna de aantallen worden bepaald. Dit is bv. nodig bij telpunt 15: de observatiehut op de Oelemars. De route wordt op de fiets afgelegd en kent verschillende biotooptypes.

De 20 telpunten van de Oelemarsroute (bron: Sovon)


Aangezien er dit jaar een mijlpaal is bereikt door 20 jaar PTT-monitoring op deze route is het wel eens interessant welke vogels en in welke aantallen waargenomen zijn.

Soort Aantal Soort Aantal Soort Aantal

Dodaars 6 Fazant 10 Staartmees 40

Fuut 105 Waterhoen 29 Glanskop 33

Aalscholver 137 Meerkoet 274 Matkop 4

Grote Zilverreiger 2 Kievit 984 Kuifmees 21

Blauwe Reiger 22 Watersnip 10 Zwarte Mees 5

Ooievaar 17 Witgat 1 Pimpelmees 140

Knobbelzwaan 11 Kokmeeuw 5.337 Koolmees 291

Zwaangans 6 Stormmeeuw 11 Boomklever 52

Toendrarietgans 1.377 Zilvermeeuw 19 Taigaboomkruiper 1

Kolgans 2.692 Stadsduif 311 Boomkruiper 52

Grauwe Gans 1.721 Holenduif 19 Gaai 90

Soepgans 203 Houtduif 6.499 Ekster 272

Gr. Canadese Gans 2 Turkse Tortel 146 Kauw 2.237

Brandgans 32 IJsvogel 2 Russische Kauw 2

Nijlgans 803 Groene Specht 24 Roek 2.273

Mandarijneend 2 Zwarte Specht 1 Zwarte Kraai 856

Smient 103 Grote B. Specht 36 Spreeuw 423

Krakeend 215 Middelste B,.Specht 1 Huismus 203

Wintertaling 91 Veldleeuwerik 3 Ringmus 149

Wilde Eend 10.222 Graspieper 2 Vink 717

Soepeend 34 Gr. Gele Kwikstaart 16 Keep 4

Pijlstaart 4 Witte Kwikstaart 4 Groenling 93

Slobeend 2 Winterkoning 54 Putter 11

Tafeleend 76 Heggenmus 34 Sijs 54

Kuifeend 242 Roodborst 59 Barmsijs spec. 10

Brilduiker 2 Roodborsttapuit 1 Kruisbek 7

Nonnetje 2 Merel 282 Goudvink 21

Sperwer 6 Kramsvogel 404 Appelvink 5

Buizerd 47 Koperwiek 48 Geelgors 63

Torenvalk 10 Grote Lijster 2

Slechtvalk 1 Goudhaan 31 Totaal 40.978

Totaal aantal per soort Oelemarsroute in 20 tellingen 2000-2019

Een PTT-route als telproject is zeker een aanrader voor elke vogelaar die ervaring heeft in de roepjes

van vogels en de soorten op zicht kan herkennen. Het is in de rustige tijd van het jaar en je kunt het

zelf indelen door bij Sovon een route te bepalen en de telpunten vast te leggen. Ook is het mogelijk

een oude vacante route over te nemen. Door dit project jarenlang vol te houden, zie je soms al op het

niveau van één route de ontwikkelingen in de winterpopulaties. Bv. Ringmus, Matkop en Zwarte Mees

worden de laatste jaren al niet meer in de telling waargenomen, maar o.a. de Krakeend wordt wel

steeds talrijker. Ik wil dan ook alle vogelaars oproepen om ook een PTT-route voor Sovon te gaan

tellen. Het is elke keer weer spannend welke soorten je gaat ontdekken en in welke aantallen.

Ben Hulsebos


Kerkuilen ringen Net als vorige jaren was het weer mogelijk voor de leden van VWG Losser om het ringen van jonge kerkuiltjes van dichtbij mee te maken. Op boerenerven is meestal geen mogelijkheid om grotere groepen bij het ringen uit te nodigen, maar bij de boerderij van een van de deelnemende boeren bestond deze mogelijkheid wel. We danken hem dan ook voor zijn gastvrijheid om op zijn erf het ringen van de uiltjes te mogen zien.

Er is dan ook ruim gebruik gemaakt van deze uitnodiging om op 17 juni ‟s avonds aanwezig te zijn en een grote groep belangstellenden kon dan ook het ringen van de uiltjes van zeer dichtbij volgen.

Grote belangstelling

De jonge uiltjes werden door Bennie uit de nestkast gehaald en in een mandje naar het erf gebracht.

Nadat de uiltjes door Harrie geringd en door Leo gemeten waren, mochten de aanwezige kinderen de

uiltjes eventjes vasthouden, waarna Bennie ze weer in de kast terugzette. Aan de ingespannen

gezichtjes is te zien, dat dit voor de kinderen een enorme belevenis was. Ook konden de kinderen

brochures over uilen meenemen naar huis of voor school.

Wat zijn de uiltjes aaibaar Jonge Kerkuil van dichtbij

Ben Hulsebos


25 jaar Ooievaars in Losser, 1994-2019 Precies 25 jaar geleden verscheen Ooievaar Dirk, ringnummer 1301, op het dak van een woonboerderij aan de Schoklandweg en probeerde daar achter het gevelteken van de Saksische paardenkoppen een nest te maken. Omdat de takken keer op keer van het steile dak afgleden, besloten de bewoners een kunstnest te plaatsen. Op 1 april 1994, een stormachtige Goede Vrijdag, met windstoten tot meer dan 80 km/uur, is er een nest geplaatst op het dak van de woonboerderij aan de Schoklandweg.

Het nest werd door Dirk geaccepteerd en toen er een week later een ongeringd vrouwtje bijkwam, dat de naam Hannie kreeg, was de basis gelegd voor de terugkeer van de Ooievaar als broedvogel in Twente. Het was toen al meer dan 60 jaar geleden dat er een Ooievaar in Twente gebroed had. In het volgende overzicht is te zien hoe de ooievaarsstand in Twente langzaam werd uitgebreid vanaf o.a. het daknest aan de Schoklandweg 1994-1998 Dirk, NLA 1301 (1990) + Hannie (ongeringd), 14 uitgevlogen jongen. 1999-2010 Dirk, NLA 1301 (1990) + Aramis, NLA 3335 (1997) ,27 uitgevlogen jongen. 2011-2011 Dirk, NLA 1301 (1990) + Rosa (ongeringd), geen geslaagd broedsel gehad. 2012-2018 Dirk, NLA 1301 (1990) + Siska, NLA 8986 (2008), 26 uitgevlogen jongen. 2019- ongeringde man + Siska, NLA 8986 (2008), 3 uitgevlogen jongen

Dirk is op 5 juli 2018 bezweken aan een inwendige bloeding. Hij was toen 28 jaar oud en behoorde tot de groep van oudste Ooievaars van ons land. Begin maart 2019 verscheen er een nieuwe, ongeringde, man op het nest aan de Schoklandweg. Niet veel later keerde ook Siska (8986) terug op het nest. Dit nieuwe koppel is op 27 maart begonnen met hun eerste broedsel. Op 4 juli hebben 3 ongeringde jongen het nest voor de eerste keer verlaten.


Twintig jaar na het plaatsen van het nest aan de Schoklandweg verschenen er broedparen Ooievaars op Singraven, in Beuningen, aan het Binkhorsterkerkpad en een jaar later ook bij Wewwelstad, de Lossersestraat en nog weer later aan de Zandhuizerweg. De laatste aanwinsten zijn een boomnest aan de Wilgenkamp en een daknest aan de Gildehauserweg, beide binnen de bebouwde kom van Losser. Beuningen: Aan de Pastoor Bolscherstraat heeft in 2014 een paartje (ongeringde) Ooievaars gebroed op een paalnest, dat slechts 4 maanden eerder door de bewoners achter in hun tuin was geplaatst. Er is een jong geboren dat het helaas niet heeft overleefd. In de jaren daarna bleef het nest leeg, hoewel er af en toe wel een Ooievaar kortstondig op bezoek kwam. Maar eindelijk verscheen er dit jaar weer een paartje (ongeringde) Ooievaars op het paalnest en kwam ook succesvol tot broeden. Er werd een jong groot gebracht dat op 14 juni geringd werd met nummer 5E911 (Zonnetje). Binkhorsterkerkpad:

In 2013 kreeg men op dit erf al regelmatig bezoek van Ooievaars en werd besloten om een nestpaal te plaatsen. En in 2014 werd dit nest dankbaar aanvaard door een paartje Ooievaars. Het mannetje was ongeringd en het vrouwtje (DEW 1T289) bleek in 2012 in Berne, tussen Oldenburg en Bremen, te zijn geringd. Dit paar heeft 10 jongen grootgebracht in de periode van 2014-2018. Alleen in 2015 is het broedsel mislukt. In 2019 verscheen tenminste een andere Ooievaar op het nest, want het broedpaar bestaat nu uit twee ongeringde vogels, die op 27 maart met het broeden zijn begonnen. Op 6 juni konden 3 jonge Ooievaars geringd worden 5E908 (Femy), 5E909 (Ine) en 5E910 (Jos), die in de tweede helft van juli het nest verlaten hebben.

Singraven: Hoewel het grootste deel van het landgoed Singraven binnen de gemeentegrens van Dinkelland ligt, staan twee ooievaarsnesten net binnen de gemeentegrens van Losser. In 2014 hebben twee ongeringde Ooievaars hun intrek genomen op een paalnest. In het eerste jaar is er niet gebroed. Helaas is niet echt duidelijk wat er in het volgende jaar precies gebeurd is. Uit eigen waarnemingen is gebleken dat er gebroed is, maar dat de jongen in een vroeg stadium zijn overleden. Verklaringen achteraf hebben het over mogelijk twee uitgevlogen jongen. In de periode 2016-2018 heeft dit ongeringde paar 9 jongen grootgebracht en is ook op 27 maart weer begonnen met broeden. Op 29 mei zijn er 3 jonge Ooievaars geringd (5E427-5E429) die in de tweede helft van juli het nest verlaten hebben


In 2017 verscheen er een tweede broedpaar dat een nest bouwde in een boom. Het mannetje (DEW

3T931) is in 2014 in Nordhorn geringd en het vrouwtje (NLA 3E674) is in 2015 in Leuvenheim, bij

Brummen, geringd. Het kersverse paar heeft tenminste een jong gehad, maar uiteindelijk is dit

broedsel mislukt.

In 2018 kwam er een nieuw broedpaar op dit boomnest, dat bestond uit een ongeringde Ooievaar en een geringde (NLA 3E691). De laatste was in 2015 in de buurt van Bathmen geringd. Van dit broedsel is een jong uitgevlogen. Ook in 2019 waren deze vogels weer een broedpaar en zaten sinds 27 maart op de eieren. De twee jongen uit dit nest zijn in de tweede helft van juli ongeringd uitgevlogen. In het begin van het broedseizoen 2019 was er sprake van een tweede boomnest in de ommuurde tuin van Singraven. Hier is het uiteindelijk niet tot een broedsel gekomen.

Wewwelstad:

Op een nestpaal die al 11 jaar daarvoor was neergezet langs de boorden van de Dinkel, verscheen in 2015 een paartje Ooievaars. Het mannetje (DEW 8X060) was in 2013 in Nordhorn geringd. Het vrouwtje was ongeringd. Het paar bracht 9 jongen groot in de periode van 2015-2017. In 2018 is het vrouwtje niet meer teruggekeerd en heeft het mannetje het nest uiteindelijk verlaten. Er hebben dat jaar ook geen andere Ooievaars gebroed. Begin 2019 bleek dat de nestpaal het na al die jaren begeven had en was omgevallen. Maar de Ooievaars waren deze mooie plek aan de Dinkel niet vergeten.


Wewwelstad, de oude locatie aan de Dinkel

Het geringde mannetje had intussen een nieuwe partner en het stel is uitgeweken naar een portaal van de bovenleiding bij de spoorwegovergang bij Wewwelstad. Hoewel ProRail in eerste instantie beweerde dat het niet noodzakelijk was om tegen de nestbouw op te treden, werden uiteindelijk, tot tweemaal toe, in het holst, van de nacht de nesten toch verwijderd. Mede onder druk van de VWG Losser werd op 2 april in opdracht van Prorail een paalnest naast de spoorlijn geplaatst dat meteen door de Ooievaars geaccepteerd werd. Het broeden kon dan nu echt beginnen. Echter dit broeden werd ruw en zinloos verstoord, toen in de nacht van 3 op 4 mei het mannetje dat op het nest stond werd doodgeschoten. Het gehele drama van Wewwelstad wordt in een uitgebreid artikel, elders in dit jaarverslag, behandeld. Na ingrijpen van de VWG Losser zijn de 4 eieren gered en in een broedmachine gelegd bij de Ooievaarsopvang in Herwijnen. Daar zijn uiteindelijk 3 jonge Ooievaars uit het ei gekropen, groot geworden en op 11 juli geringd. Deze 3 jongen zijn vanuit Herwijnen uitgevlogen.

30 maart 2019

2 april 2019

4 mei 2019

Lossersestraat:

In augustus 2014 werd er aan de Lossersestraat, ten zuiden van het Arboretum Poortbulten een paalnest geplaatst en een paar maanden later, in februari 2015, verscheen de eerste geïnteresseerde Ooievaar. Al snel volgde een tweede en het, ongeringde, paar bracht in het eerste jaar 2 jongen groot. Het jaar daarna bleek het vrouwtje een geringde vogel te zijn (NLA 1E211). Van deze Ooievaar weten we dat ze in 2010 is geringd in Kolderveense Bovenboer, een gehucht ten zuiden van Steenwijk. Deze Ooievaar en haar ongeringde partner hebben 8 jongen grootgebracht in de periode van 2016-2018. In 2019 is het broedsel mislukt. Na een etmaal van hevige gevechten om het nest, werden op 30 april 4 dode jongen onder het nest gevonden. De kleine jongen zijn waarschijnlijk van de kou dood gegaan, omdat de ouders vanwege de gevechten op en rond het nest, niet in staat waren om ze warm te houden.


Zandhuizerweg:

Aan de Zandhuizerweg stond al jaren, zonder resultaat, een paalnest aan de overzijde van de straat. Toen de bewoners het paalnest dichter bij het huis plaatsten was het nagenoeg meteen raak. In 2018 verscheen voor het eerst een paartje Ooievaars op dit paalnest en dat waren voor de gemeente Losser geen onbekenden. Het mannetje (DEW 3T931) en zijn partner (NLA 3E674) hadden het blijkbaar wel gezien in het boomnest van Singraven en kozen dit jaar voor de Zandhuizerweg. Ondanks de vele aanvallen van andere Ooievaars op dit nest, wist het paar een jong groot te brengen. Ook in 2019 vormden ze samen weer het broedpaar van de Zandhuizerweg. Dit jaar werden op 31 mei 3 jonge Ooievaars geringd (5E901-5E903). Ook deze jongen zijn rond half juli uitgevlogen.

Wilgenkamp:

Een van de nieuwe locaties van een broedpaar Ooievaars in de gemeente Losser. Hier zijn half maart 2019 een ongeringd mannetje en een geringd vrouwtje (DEW 5T693) begonnen aan een boomnest in een afgeknapte den. Het vrouwtje is als nestjong in 2016 geringd in de buurt van Dorsten-Raden (D). Tijdens de controleronde, eind maart, hadden ze al bijna een volwaardig nest gebouwd. Het paar heeft 3 jongen groot gebracht die in de tweede helft van juli het nest ongeringd verlaten hebben.


Gildehauserweg:

Dit nieuwe daknest werd pas in de tweede helft van mei door een van de leden van de vogelwerkgroep ontdekt. Op dat moment waren er al kleine jongen zichtbaar. Het is een raadsel hoe dit nest volledig aan onze aandacht heeft kunnen ontsnappen. Het bevindt zich nota bene nog binnen de bebouwde kom en ligt pal tegenover een roekenkolonie die jaarlijks geteld wordt. Beide ouders waren ongeringd. In de tweede helft van juli zijn 3 ongeringde jongen uitgevlogen.

In de afgelopen 25 jaar zijn er in Losser 128 jonge Ooievaars uitgevlogen. Exclusief de 3 van Wewwelstad, die in 2019 in Herwijnen zijn uitgevlogen. Dinkelland in 2019:

Aan de Everlostraat waren drie nesten bezet en zijn in totaal 5 jongen geringd. Het zesde jong zat in een onbereikbaar nest in een boom. Alle 6 jongen zijn uitgevlogen Aan de Vogelpoelweg zijn op locatie A 4 jongen geringd en ook uitgevlogen. Op locatie B was het nest niet bereikbaar. Hier is 1 jong uitgevlogen. Het tweede nest op locatie B was dit jaar niet bezet. Aan de Schiphorstdijk werd achter de boerderij op het paalnest 1 jong geringd. Ook dit jong is uitgevlogen. Het broedsel op het dak van havezate het Everloo is evenals vorig jaar mislukt. Tegenover de havezate is het nest aan de Everlostraat dit jaar niet bezet geweest. Aan de Laarweg werden 3 jongen geringd. Deze zijn alle drie uitgevlogen. Van de 7 bewoonde nesten in de gemeente Dinkelland zijn uiteindelijk 15 jongen uitgevlogen.

Gronau en de Grafschaft in 2019:

Het broedpaar bij Viefhues (Gronau) bestond uit een ongeringd mannetje en een geringd vrouwtje (NLA 3E349). Deze Ooievaar is in 2015 als nestjong op de Havezate Everloo geringd. Het paar heeft een jong groot gebracht. Dit jong is ongeringd uitgevlogen. In het bos achter het voormalig klooster Mariavlucht heeft een paar Ooievaars gezeten dat 3 jongen heeft groot gebracht. Deze jongen zijn ongeringd uitgevlogen. In het Stadtpark in Gronau zijn in een boomnest 3 jongen geringd. In het tweede boomnest is 1 jong geringd. De jongen van beide nesten zijn uitgevlogen. Ook aan de Waldweg zat dit jaar een broedpaar Ooievaars. Hier zijn 2 jongen ongeringd uitgevlogen. Het broedpaar aan de Drilandsee heeft een jong grootgebracht. Dit jong is geringd en uitgevlogen. Het paar aan de Klosterstraße heeft 3 jongen grootgebracht, die ongeringd zijn uitgevlogen. Van de 7 bewoonde nesten in Gronau en de Grafschaft zijn uiteindelijk 14 jongen uitgevlogen Voor 2019 komt het aantal broedparen in Losser op 10 en zijn er 21 (+3) jonge Ooievaars uitgevlogen. In de buurgemeente Dinkelland waren er 7 broedparen en zijn 15 jongen uitgevlogen. In het aangrenzende gebied in Duitsland waren er ook 7 broedparen en zijn in totaal 14 jongen uitgevlogen. In totaal hebben we in 2019 in de gemeente Losser, Dinkelland en het direct aangrenzende Gronau

en de Grafschaft Bentheim 24 broedparen Ooievaars gehad. Vanaf deze 24 nesten zijn 50(+3) jongen

uitgevlogen, een gemiddelde van 2,1 jongen per nest.


2014 2015 2016 2017 2018 2019

broedparen 9 12 14 16 23 24

aantal uitgevlogen jongen 11 17 34 42 42 50(+3)

gemiddeld/nest 1,2 1,4 2,4 2,6 1,8 2,1

succesvol broedsel mislukt broedsel eieren elders uitgebroed nest verdwenen

Sander Wansing, Harrie Linckens en Thomas Keimel


De Ooievaars van Wewwelstad, een drama in drie bedrijven

Al sinds 2015 broedden er Ooievaars op een paalnest aan de Dinkel aan het einde van Wewwelstad. Echter in het voorjaar van 2019 ontdekte het broedpaar (mannetje DEW 8X060 en ongeringd vrouwtje) dat hun vertrouwde nestpaal verdwenen was. De paal was in het najaar of de winter van 2018 omgevallen, zonder dat leden van de vogelwerkgroep dat opgemerkt hadden. Dit had mede te maken met de zeer afgelegen locatie van de nestpaal. Het ooievaarskoppel is daarom uitgeweken naar een portaal van de bovenleiding bij de spoorwegovergang bij Wewwelstad, waar ze in een ijverig tempo begonnen aan de bouw van hun nest. Hoewel ProRail, via de media, in eerste instantie beweerde dat het niet noodzakelijk was om tegen de nestbouw op te treden, werd op 19 maart in het holst van de nacht het nest toch verwijderd. De Ooievaars waren hier niet van onder de indruk en bouwden op dezelfde plek een nog groter nest. En wederom verscheen ProRail in het holst van de nacht van 25 maart om het nest te verwijderen. Bij de Ooievaars werd de nood van het leggen van het eerste ei steeds hoger en dus begonnen ze wederom met het bouwen van een nest op het portaal boven het spoor. Inmiddels had ProRail een bedrijf de opdracht gegeven om een nestpaal naast het spoor te plaatsen. Maar die opdracht was natuurlijk veel te laat gegeven. Dat had men al moeten doen op het moment dat de bouw van het nest voor de eerste keer gesignaleerd was. Nadat het bestuur van de VWG Losser Prorail er op gewezen had dat ze in overtreding waren, omdat ze geen ontheffing aangevraagd hadden voor het verwijderen van de nesten, kwam de zaak in een stroomversnelling en werd op 2 april een paalnest geplaatst op korte afstand van het portaal waar de Ooievaars hun zinnen op hadden gezet. De nieuwe locatie werd direct geaccepteerd en zo keerde voor iedereen de rust op Wewwelstad terug en kon het broeden beginnen.

Na een week waren de eerste eieren gelegd en zaten de Ooievaars afwisselend op het nest. Tijdens

de tweede controleronde langs de ooievaarsnesten in de gemeente Losser, op 27 april, was alles nog

pais en vree bij Wewwelstad.

Deze rust werd ruw verstoord toen er in de nacht van 3 op 4 mei een onbekende auto het weiland in

reed en er vanuit deze auto 3x op het nest werd geschoten. De auto is daarna met hoge snelheid in

de richting van De Lutte weggereden en is niet meer teruggevonden.

Toen de bewoners bij het paalnest gingen kijken vonden ze een van de Ooievaars dood onder het nest. Het bleek het mannetje te zijn van het broedpaar. Terwijl het vrouwtje plat op het nest zat om de eieren warm te houden, heeft het mannetje waarschijnlijk op de rand van het nest gestaan en was zo een makkelijke prooi voor de laffe schutter. De Ooievaar, met ringnummer DEW 8X060, was op 13 juni 2013 als nestjong in Nordhorn geringd.

De politie heeft de dode Ooievaar opgehaald en een onderzoek ingesteld. Er is aangifte gedaan van verstoring van een broedsel en het doden van een Ooievaar. Op dat moment leek het er op dat het broedsel als verloren moest worden beschouwd. Instinctief blijft het vrouwtje nog op de eieren zitten omdat ze wacht tot ze afgelost wordt, maar uiteindelijk zal de honger haar van het nest verdrijven en zal het broedsel mislukken. Nog steeds aangeslagen door deze zinloze daad hebben we ondertussen de regionale en nationale media te woord gestaan en bij alle verslaggevers dezelfde reactie van ongeloof en verontwaardiging gehoord.


Dit broedsel van Wewwelstad, waar door zoveel mensen, maar vooral door de Ooievaars zelf, zoveel energie is ingestoken, lijkt voor 2019 te zijn mislukt. En terwijl het vrouwtje stug op het nest bleef zitten en de eieren warm hield, hebben we overleg gehad met de mensen van STORK (Stichting Ooievaars Research & Knowhow), om een oplossing voor dit probleem te vinden. En de oplossing kwam er in de persoon van Piet van Andel, van de ooievaarsopvang in Herwijnen. Daar stond een broedmachine klaar waar we de eieren van Wewwelstad naar toe konden brengen.

Op maandag 6 mei hebben Ben Heerink en ik, met hulp van loonbedrijf Volker, 4 eieren uit het nest gehaald en naar Herwijnen gebracht. Het vrouwtje zat inmiddels 60 uur onafgebroken op het nest en kon nu eindelijk aan zichzelf gaan denken. We hadden de eieren goed verpakt in een isolatiedeken van echte wol en bij aankomst in Herwijnen waren ze nog uitstekend op temperatuur. Een cameraploeg van Hart van Nederland heeft ons gevolgd vanaf het uithalen van de eieren tot de overdracht bij Piet van Andel in Herwijnen. De ontvangst bij Piet was hartverwarmend en vanaf dat moment wisten we dat als er iemand de eieren van het broedsel van Wewwelstad kon redden, dat het Piet van Andel was. En weer keerde de rust terug op Wewwelstad. Maar ook de leegte, want niet lang na het drama keerde het vrouwtje niet meer terug en stond het nest er verlaten bij.


Terwijl de eieren in de broedmachine in Herwijnen lagen konden wij alleen maar afwachten of er nog iets van het broedsel gered kon worden. Al snel kregen we van Piet bericht dat er in alle eieren leven zat. Het was nu een kwestie van geduldig afwachten tot het eerste ei aangepikt werd. Een paar dagen later riep Piet onze hulp in om een broedsel in de buurt van Nijverdal te redden. Van dit broedpaar was een van de Ooievaars doodgereden en hier ontstond nu een zelfde situatie als bij Wewwelstad. Met behulp van een verreiker van een noaber hebben Herman Kamphuis en ik op 9 mei 3 eieren uit het nest gehaald en naar een ontmoetingsplek langs de A50 gebracht. Hier stonden Piet en zijn zoon op ons te wachten om de eieren in ontvangst te nemen en naar de broedmachine te brengen. In de laatste fase van het broeden was er via een livestream van RTV Oost door heel Nederland te zien hoe de jonge Ooievaars vanaf 17 mei uit het ei kropen. Er zijn 3 jonge Ooievaars uit de Wewwelstad eieren gekropen. Het vierde ei is niet uitgekomen. Van het broedsel uit Nijverdal zijn alle eieren uitgekomen. Het eerste Wewwelstad jong dat uit het ei gekropen is kreeg van Piet de naam: Sander Ben Vogelaar.

De jonge Ooievaars hebben de eerste dagen onder een warme lamp in een kist bij Piet in de keuken gestaan. Toen ze wat groter waren zijn ze verhuisd naar de schuur en vandaar uit naar een uitloopschuur met een weide waar ze vliegoefeningen konden doen. Maar die laatste halte bereikten ze pas op de dag dat ze geringd werden, 11 juli 2019. We zijn die dag met een afvaardiging van de VWG Losser naar Herwijnen gereden en hebben krentenwegge meegenomen om het heugelijke feit te vieren. Samen met Piet en onder toeziend oog van de verzamelde pers hebben we de jongen gemeten, gewogen en geringd. Nu heb ik in het verleden meerdere malen jonge Ooievaars in mijn handen gehad tijdens het ringen, maar dat waren altijd vogels van 5-6 weken oud en die zijn volledig apathisch en houden zich als dood. Deze jongen waren 8 weken oud en verre van apathisch. Die vertoonden vluchtgedrag en lieten niet zo makkelijk met zich sollen.

Piet had met een stift een markering op de poten van de jonge Ooievaars gezet om het koppel uit De Lutte en het koppel uit Nijverdal uit elkaar te houden. En daarnaast had een van de Wewwelstad Ooievaars nog en letter S op zijn poot, ten teken dat dit Sander Ben Vogelaar was.


Deze Ooievaar hebben we als eerste geringd met ringnummer NLA 6E030. De twee ander Ooievaars uit De Lutte hebben de nummers NLA 6E028 en NLA 6E031 gekregen. De pers volgde met veel belangstelling onze acties en ondertussen werden er ook allerlei vragen aan ons gesteld. Vanaf dat moment kregen de jonge Ooievaars steeds meer vrijheid en werden ze steeds minder gevoerd. De oudste Ooievaars in de opvang vertrokken half augustus en begin september waren ook de Twentse Ooievaars zelfstandig genoeg om aan hun reis naar het zuiden te beginnen. En het werd rustig in Herwijnen en het was rustig in Wewwelstad. Nu maar afwachten of we in 2020 weer Ooievaars mogen begroeten op het nest bij Wewwelstad. Sander Wansing

Jonge Ooievaars van Wewwelstad


Resultaten broedvogelonderzoek telgebied Losser 2019 Het broedvogelonderzoek in de Gemeente Losser bestaat uit twee gedeelten: het LSB- en het BMP-Z onderzoek, twee van de vele Sovon-projecten. Daarnaast werd er in voorgaande jaren ook nog een aanvullend onderzoek gedaan naar andere broedvogelsoorten waarvan het de moeite waard was de populatiegrootte te monitoren. Dit gedeelte van ons onderzoek is in 2014 stopgezet. De redenen hiervoor waren dat het totaal van de onderzochte soorten inmiddels in de loop van de 10 onderzoeksjaren was uitgegroeid naar 53 soorten. Dit hoge soortenaantal zorgde ervoor dat er zeer veel tijd in het 100 km² grote telgebied moest worden gestopt, naast het normale BMP-onderzoek voor SBB en NM. Toen daar nog het Atlasproject bij kwam en een aantal tellers om verschillende redenen moest stoppen met inventariseren, hebben we besloten weer tot de kern van ons onderzoek terug te keren en dat is het LSB/BMP-Z Sovononderzoek. De kwaliteit van het onderzoek zou anders niet meer te waarborgen zijn. Wel zijn er vanaf 2017 op verzoek van Sovon zo goed mogelijk de territoria van Boomvalk, Zwarte Specht, Zomertortel, Boomleeuwerik, Roodborsttapuit en Rietzanger in ons telgebied bepaald. Dus soorten die we een aantal jaren niet meer geteld hadden. De afkorting LSB staat voor Landelijk Soortonderzoek Broedvogels. Bij dit project van Sovon Vogelonderzoek Nederland wordt getracht jaarlijks een volledig beeld te krijgen van de Nederlandse broedvogelpopulatie van kolonievogels, bv. Blauwe Reigers, Oeverzwaluwen en Roeken. Het BMP-Z (Broedvogel Monitoring Project zeldzame broedvogelsoorten) is een project waarbij de landelijke zeldzame soorten zoals IJsvogels, Grote Gele Kwikstaarten, Kleine Plevieren, Ooievaars, enz. geteld worden. Ook Vogelwerkgroep Losser doet al jaren aan deze beide projecten mee, zowel aan het tellen van alle kolonievogels in de gemeente Losser als aan het inventariseren van zeldzame broedvogels. De telresultaten worden direct na het telseizoen bij Sovon aangeleverd. LSB-Kolonievogels In de gemeente Losser komen vier soorten kolonievogels voor, nl. Blauwe Reiger, Oeverzwaluw, Huiszwaluw en Roek. De kolonies worden jaarlijks in het voorjaar geteld en de resultaten worden rechtstreeks door de tellers bij Sovon geregistreerd. Blauwe Reiger (4 bewoonde nesten) In 2008 is voor het eerst een bewoond nest van de Blauwe Reiger binnen de gemeente Losser ontdekt. Deze uit 1 nest bestaande kolonie bevond zich langs de Dinkel bij De Poppe. Deze kolonie bestond dit jaar uit 4 nesten. Deze kolonie wordt jaarlijks geteld door Ruud Kuipers. Oeverzwaluw (433 bewoonde nesten) De aantallen schommelen jaarlijks, maar elk jaar weer is de kolonie op de Oelemars de grootste in Twente. Er werden dit jaar 433 bewoonde nesten geteld. In het oude zanddepot waren dit jaar geen werkzaamheden en zaten hier 283 nesten hoog in de steile wanden. In de permanente betonnen wand zaten 150 nesten. Deze kolonie wordt jaarlijks geteld door Leo Hassing en Ben Hulsebos. 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Oele-mars

148 95 117 70 156 156 138 144 72 112 169 134 217 122 200 433

Lutter-zand

4 9 2 8 - - - - - - - - - - - -

Huiszwaluw (372 bewoonde nesten)

04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

476 498 468 426 498 492 469 460 314 331 329 280 251 256 332 372

De huiszwaluwpopulatie in de gemeente Losser vertoont langzaam maar zeker een dalende tendens. In 2012 heeft deze zwaluw behoorlijke verliezen geleden, waarbij de populatie met ongeveer 32% was afgenomen. Daarna trad een licht herstel op, gevolgd door verdere afname. Dit jaar was er weer een behoorlijke opleving ten opzichte van vorige jaren en zitten we weer boven het niveau van 2013. De huiszwaluwtellingen worden door enkele leden van onze werkgroep uitgevoerd en staan onder coördinatie van Bennie Egberink.


Roek (246 nesten) Locatie 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Brilmansdennen 112 122 119 120 151 184 199 186 218 207 169 210 220 201

Zoekerweg 66 81 39 27 23 34 57 46 41 50 33 38 39 45

Bakkerskamp 5 8 5 7 - - - 2 - - - - - -

Ringstation 1 - - - - - - - - - - - - -

R.K.-kerk Overd. - - 11 9 21 15 4 - - - - - - -

Invalsweg Overd. 5 10 6 1 - - - - - - -

Totaal 184 211 174 168 205 239 261 234 259 257 202 248 259 246

Van alle roekenkolonies in Losser zijn er nu nog twee over: Zoekerweg-Gronausestraat en Brilmansdennen aan de Gildehauserweg. De kolonies worden jaarlijks geteld door Leo Hassing en Ben Hulsebos. BMP-Z: Zeldzame Broedvogels Telgebied Losser Teneinde de aantalsontwikkelingen van zeldzame broedvogels goed te kunnen volgen zijn telgebieden die jaarlijks geïnventariseerd worden voor Sovon Vogelonderzoek Nederland erg nuttig. De jaarlijkse monitoring zorgt er voor dat de gegevens vergelijkbaar zijn. Van alle onderzochte soorten zijn digitale kaarten in Google-maps gemaakt. Vanuit dit digitale archief kunnen links verstuurd worden naar instanties als SBB, NM en Waterschap Vechtstromen, zodat zij hun beheer eventueel kunnen aanpassen. Dodaars (4) De territoria bevonden zich op de Duivelshof (1), bij Arboretum Poortbulten (2) en op de voormalige ijsbaan aan de Nitertweg in Losser (1). Ooievaar (11) Het paartje Ooievaars heeft op de oudste locatie binnen de gemeente Losser nl. het nest op het dak van een woonboerderij langs de Dinkel dit jaar 3 jongen grootgebracht. Tot 2015 was dit het enige broedpaar in Losser. Dit jaar waren er in totaal 11 nesten: bij het Binkhorsterkerkpad, langs de Lutterstraat, langs de Zandhuizerweg, langs de spoorlijn bij Wewwelstad (landelijk bekend vanwege het afschieten van het mannetje en de reddingsoperatie van de eieren), aan de rand van de bebouwde kom van Losser aan de Wilgenkamp en de Gildehauserweg, in Beuningen en 3 locaties op het Losserse deel van Singraven, waarvan 2 boomnesten. Van de 11 bewoonde nesten waren er 10 waar ook daadwerkelijk gebroed is. De coördinatie van het ooievaarsonderzoek is in handen van Sander Wansing.

Grote Canadese Gans (1)

Op de Oelemars werd binnen de datumgrenzen enkele keren 1 paartje Grote Canadese Gans gesignaleerd. Brandgans (1) Op de Oelemars had 1 paar een geldig territorium. Wel werden meerdere paren gesignaleerd, maar die voldeden niet aan de criteria voor een geldig territorium. Zwarte Zwaan (1) Op de Dinkel bij De Welp had een paartje Zwarte Zwanen een territorium. Dit is het eerste geldige territorium van deze soort sinds het begin van de tellingen in 2004. Rode Wouw (1) Na afloop van de tellingen bleek uit een artikel van Mark Zekhuis en Stef van Rijn dat er dit jaar toch een territorium van de Rode Wouw in Losser aanwezig was. Bij het Beuninger Achterveld worden de laatste jaren in de broedtijd steeds pleisterende Rode Wouwen gemeld. Op 20 april van dit jaar werd een paar gezien dat synchroon cirkelde. Later die dag werd daar een paar gezien dat naar elkaar riep terwijl een van de vogels een prooi in de poten had. De Sovon-criteria voor een geldig territorium zijn


echter zo streng, dat er onvoldoende bewijs is voor een geldig territorium, maar wel een mogelijk territorium. Wespendief (1) Dit jaar was er een broedgeval van de Wespendief op Boerskotten. Kleine Plevier (4) De Kleine Plevier is een soort van kale terreinen. Alle pioniersbiotopen zijn binnen ons werkgebied onderzocht. Op de Oelemars zijn 4 territoria gevonden. Een paar deed herhaaldelijk een poging om voor de hut op de nieuwe eilandjes te broeden. Er werden wel eitjes gezien, maar het broedsel is direct daarna mislukt. In het zanddepot bij de telpost hadden 3 paartjes meer succes. Er waren daar 2 paren met elk 3 jongen en een paar met 1 jong. Vanaf telpost Oelemars konden de ontwikkelingen dagelijks worden gevolgd. Oehoe (1)

In het Losserse deel van Singraven werd herhaaldelijk een roepend mannetje gehoord en ook was er sprake van twee Oehoes tegelijk. Kerkuil (13) Dit jaar waren er 12 broedgevallen en 1 paar zonder broedsucces, verspreid over de gemeente Losser. De coördinatie van het kerkuilenonderzoek is in handen van Bennie Egberink. Nachtzwaluw (33) De Nachtzwaluwen werden weer op de bekende terreinen in het noordoosten van de gemeente Losser aangetroffen. Een aantal nachtelijke excursies leverde het volgende resultaat: Stroothuizen 3 terr., Punthuizen 7 terr., Beuninger Achterveld 12 terr. en Lutterzand 11 terr. De populatiegroei is uit de volgende grafiek goed af te lezen. De laatste jaren is deze vrij stabiel.

Nachtzwaluw

Middelste Bonte Specht (146) De populatiegroei van de Middelste Bonte Specht in de gemeente Losser is in de grafiek goed te zien. Met deze aantallen behoort Losser inmiddels tot een van de beste gebieden voor de Middelste Bonte Specht in Nederland. Dat is ook goed te zien op het verspreidingskaartje van de Mibo in Twente. De locaties liggen o.a. in Singraven, bij camping Oldekottink, Meuleman, Hakenberg, Paaschberg, Tankenberg, Boerskotten, Koppelboer, Kalheupink, Duivelshof, Smoddebos en Koksbos. Tot vorig jaar vond er niet alleen verdere verdichting plaats in de bekende broedgebieden, maar zagen we ook uitbreiding naar wat meer marginale gebieden, zoals de beekbegeleidende bosjes langs de Dinkel en kleine percelen loofbos in grotere naaldbossen. In 2017 was de groei van de Losserse populatie tot stilstand gekomen en waren de marginale gebieden weer verlaten. Dit proces was ook in overig Twente waarneembaar. Maar de jaren daarna zette de groei van de populatie verder door. De coördinatie van de Mibo-tellingen wordt jaarlijks uitgevoerd door Rudi Lanjouw.

0

5

10

15

20

25

30

35

40


Middelste Bonte Specht

Verspreiding Middelste Bonte Specht 2019 in Twente (bron waarneming.nl)

Zwarte Specht (11) De Zwarte Specht is pas vanaf 2017 door ons integraal gekarteerd en we waren dan ook benieuwd naar het aantal territoria binnen ons telgebied. We hadden vorig jaar 13 territoria vastgesteld, maar dit jaar bleef de teller steken op 11. Op zeker 10 andere locaties zijn Zwarte Spechten waargenomen maar hier konden we de tweede waarneming, nodig voor een geldig territorium, niet ''binnen halen''. We schatten de populatie dan ook op 22 tot 28 territoria. IJsvogel (8) Na vijf koude winters op rij was het aantal IJsvogels in 2012 behoorlijk teruggelopen. Gelukkig trad er na deze zachte winter een wonderbaarlijk herstel in en nam het aantal territoria in drie jaar tijd toe van 5 naar 17 in 2015. Dit jaar werden slechts 8 territoria gelokaliseerd. Deze bevonden zich voornamelijk langs de Dinkel. Het wel en wee van de IJsvogel in de gemeente Losser is in de volgende grafiek te zien.

0

50

100

150

200


IJsvogel

Grote Gele Kwikstaart (19) In de gemeente Losser zijn alle mogelijke locaties uitgekamd op deze beeksoort. Een aantal broedt in speciale nestkasten onder de bruggen over de Dinkel. Na een jarenlang succesverhaal hebben we in 2011 helaas moeten constateren dat we terug waren bij af. De invloed van de koude winters vanaf de winter 2008/2009 is goed te zien in onderstaande grafiek. In tegenstelling tot de IJsvogel zette er slechts zeer langzaam wat herstel in bij de Grote Gele Kwikstaarten. Van de 13 gevonden territoria in 2015 bv. bleken maar 4 een broedresultaat te hebben opgeleverd. Wellicht dat voedselgebrek in de vorm van onvoldoende insecten een rol speelt. Dit jaar konden 19 territoria worden vastgesteld, voornamelijk langs de Dinkel en het Omleidingskanaal.

Grote Gele Kwikstaart

Boomleeuwerik (13) Vanaf 2004 t/m 2013 is de Boomleeuwerik ook geteld in telgebied Losser. Nu pakken we de draad weer op en konden er 13 territoria worden vastgesteld in het noordoostelijk deel van Losser: omgeving Beuninger Achterveld, Punthuizen en Lutterzand. De hoge aantallen in 2012 en 2013 (zie tabel 1) zijn te verklaren, omdat hier toen een aantal BMP-projecten voor SBB door ons zijn uitgevoerd, waarbij meer tijd aan het plaatselijke onderzoek is gespendeerd. Blauwborst (1) De Blauwborst is weer terug als territoriumhouder in Losser. Op de Oelemars werd binnen de datumgrenzen een tijdlang een zingend mannetje waargenomen. Roodborsttapuit (27) Ook de Roodborsttapuit is in het verleden door ons geteld en vanaf 2017 staat deze soort weer op ons onderzoeksprogramma. Het zijn er minder dan in het topjaar 2013, toe er 37 territoria waren. Een groot aantal territoria is verdwenen doordat slootkanten, waar de soort de laatste jaren steeds vaker is vastgesteld, zijn opgeschoond. Kortsnavelboomkruiper (8) De Kortsnavelboomkruiper was in 2012 als broedvogel nieuwkomer in Losser. In Twente was deze soort de laatste jaren in kleine aantallen waargenomen in het Haagse Bos en op de Lonnekerberg in Enschede. Dit jaar waren er 8 territoria: in Boerskotten (5), Singraven Borgbos (1), de Riest (1), Hakenberg (1) en Duivelshof (1). Deze soort is ontzettend moeilijk te karteren, omdat ze nauwelijks

0

5

10

15

20

0

5

10

15

20

25

30

35


zingen, precies lijken op gewone Boomkruipers en slechts een handjevol vogelaars de soort kan determineren. Grauwe Klauwier (4) Vorig jaar was deze soort helemaal afwezig, maar dit jaar konden er zelfs 4 territoria worden gelokaliseerd. Op een vijfde locatie waren wel prooiresten aanwezig, maar kon de vogel zelf niet worden getraceerd. De locaties waren Punthuizen (voedseltransport), Zwartkampsweg (nest met jongen), Duivelshof (alarmerend) en Oelemars (uitgevlogen jong). In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen hoe in de loop der jaren vanaf 2004 de aantallen van deze zeldzame broedvogels zich binnen ons werkgebied hebben ontwikkeld. Inmiddels is de Europese Kanarie als broedvogel uit Losser verdwenen. Soort 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Dodaars 5 5 6 8 10 6 6 8 6 6 5 4 4

Geoorde Fuut - - - - - - - - - 1 - 1 - - - -

Ooievaar 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4 5 5 6 8 11

Roerdomp - - - - - - - - - 1 - - - - - -

Zwarte Zwaan - - - - - - - - - - - - - - - 1

Gr. Can. Gans - - - 1 1 - 1 1 2 2 2 2 3 2 1 1

Kol- x Brandgans - - - 1 - - - - - - - - - - - -

Brandgans 2 2 3 2 2 1 2 4 3 3 5 5 2 3 7 1

Kolgans - - - - - - - - 3 3 1 1 1 - - -

Mandarijneend 4 4 1

Smient - 1 - - - - - - - - - - - - - -

Krooneend - - - - - - - - 1 - - - - - - -

Rode Wouw - - - - - - - - - 1 - - 1 -

Wespendief 1

Boomvalk 2

Kwartelkoning - - - - - - 1 - 1 - - - - - - -

Porseleinhoen - - - - - - - - - - - - 1 - - -

Kleine Plevier 3 5 4 4 4 4 3 2 1 1 1 2 2 2 3 4

Zomertortel 8 1 3 - 1 -

Oehoe - - - - - - - - - - - - - - - 1

Kerkuil 18 20 20 22 27 10 16 5 8 3 8 20 22 16 15 13

Steenuil 83 100 . 93

Nachtzwaluw 7 12 14 16 14 12 16 19 22 28 28 25 32 31 35 33

Midd. B. Specht 2 8 26 32 31 30 41 53 77 89 105 116 135 134 142 146

Zwarte Specht 15 13 11

Draaihals* - - - - - - 1 - - 1 1 2 1 3 - -

IJsvogel 10 11 11 13 15 7 5 6 5 6 12 17 15 7 6 8

Boomleeuwerik 6 5 5 3 6 3 3 9 20 28 10 10 13

Gr. G. Kwikstaart 28 29 31 31 27 17 15 10 10 12 12 13 20 18 18 19

Blauwborst - - - - - - - - - - - - - - - 1

Roodborsttapuit 2 5 6 8 11 13 15 29 25 37 24 18 27

Paapje* - - - - - - 1 - - 1 - - - - - -

Kortsnavelboomkr - - - - - - - - 1 2 5 3 8 4 12 8

Grauwe Klauwier - 1 - - - 1 1 2 2 2 2 3 5 1 - 4

Raaf - - - - - - - 1 - - - - - 2 2 -

Europese Kanarie 2 7 7 5 2 2 - - - - - - - - - -

Tabel 1: aantal territoria per jaar in Z-telgebied Losser 2004-2019 (lege vakjes=niet geteld, - niet aanwezig)


Werkwijze De werkwijze is als volgt. Voor de kolonievogels is er per kolonie een vaste teller die jaar in jaar uit zijn kolonie telt en bij Sovon invoert. Voor de Z-soorten, met als coördinatoren Ben Hulsebos en Rudi Lanjouw, worden alle potentieel geschikte bossen en heidevelden door enkele ervaren tellers uitgekamd op Middelste Bonte Spechten en Nachtzwaluwen. Voor de overige Z-soorten in het werkgebied van 100 km² (de gehele gemeente Losser) worden gerichte zoekacties uitgevoerd. Daarnaast geeft zo‟n 30 % van de VWG-leden hun losse waarnemingen door op www.waarneming.nl, die dan daarna worden verzameld en in onze Google Maps worden ingevoerd. Ook betrouwbare waarnemingen van niet-leden op www.waarneming.nl worden aan onze kaarten toegevoegd. Alle aldus gemaakte soortkaarten in ons digitale archief kunnen door de tellers die meedoen aan het BMP-Z onderzoek worden bekeken en bewerkt. Deze kaarten zijn door een wachtwoord beschermd, zodat zij er alleen bij kunnen. Aan het eind van het seizoen worden de kaarten op de BMP-manier aan de hand van de Handleiding Sovon Broedvogelonderzoek geïnterpreteerd door Ben Hulsebos en Rudi Lanjouw en vervolgens door Ben bij Sovon ingevoerd. In het jaarverslag van de vogelwerkgroep worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd en krijgen de leden op de verenigingsavond een presentatie te zien van de resultaten van hun telinspanningen. Aangezien Telgebied Losser een enorme omvang heeft met bijna 100 km² aan oppervlakte, is het van uitermate groot belang dat zoveel mogelijk leden van VWG Losser hun waarnemingen doorgeven. Dat kan door plaatsing op www.waarneming.nl. We hopen dat de 70 % van de leden die nog niet actief hun waarnemingen doorgeven dit de komende tijd wel gaan doen. Ben Hulsebos en Rudi Lanjouw

Dodaars

http://www.waarneming.nl/


Broedvogelinventarisatie Arboretum Poort Bulten e.o. / De Grevenmaat 2019

In het voorjaar van 2019 is er een broedvogelonderzoek (BMP-A) uitgevoerd in een gebied van 53,3

ha rondom het arboretum e.o. en De Grevenmaat binnen de gemeente Losser. Dit gebied is voor de

tweede keer geteld volgens de BMP-A methode, in 2015 voor de eerste keer. In 2018 is maar een

gedeeltelijke BMP inventarisatie verricht (tot begin mei), waardoor geen volledige telling is verricht

volgens de Sovon richtlijnen. Van enkele vogelsoorten zijn territoria vastgesteld en deze zijn wel

gedeeld met het Sovon en derhalve ook opgenomen in dit verslag. Verder is dit gebied in 2019

gebruik als proefplot voor een BMP-cursus broedvogelinventarisatie, gegeven door Joost van Bruggen

van Sovon en zijn drie beginnende vogelaars mee op pad geweest om de eerste kneepjes te leren

van het BMP-vak. In 1988 is door Rob Vogel als tijdelijke medewerker van NM een grootschalige

kartering (ruim 6.000 ha) uitgevoerd naar schaarse, zeldzame en kenmerkende broedvogelsoorten in

Oost-Twente. Dit is dus ruim 25 jaar geleden en er is veel veranderd in de navolgende jaren. Het is de

bedoeling dit gebied iedere drie jaar te tellen volgens de BMP-A methode, om zo ontwikkelingen te

kunnen monitoren.

Het onderzoeksgebied is op te delen in drie gebieden; in westelijk deel De Grevenmaat, het

middengedeelte is het Arboretum en in het oostelijke deel schraal weiland met enkele vennen. Dit

gebied is in beheer van NM. Ten noorden van het gebied liggen de A1 en het spoor van Oldenzaal

naar Duitsland.

De Grevenmaat is grotendeels bedekt met gemengd, oud loofbos met Eik en Beuk met weinig onder

begroeiing. In het vroege voorjaar is de bodem bedekt met bosklaverzuring, bosanemoon en

speenkruid. Verder bestaat dit gedeelte uit weiland met enkele boerderijen.

Het Arboretum Poort Bulten is een parkachtig gebied met ongeveer 2.500 inheemse en uitheemse

bomen en heesters met diverse wandelpaden. Het Arboretum heeft een oppervlakte van 19 ha,

waarvan het Arboretum 8,6 ha in beslag neemt. Het overige deel van het gebied bestaat uit een

poelenlandschap met natuurlijk plantengroei, een bloemrijke kruidenvegetatie en een bosstrook in het

westelijke gedeelte. In dit gebied is een bijenhuis en een informatiecentrum gevestigd, dat veelvuldig

wordt gebruikt voor tentoonstellingen en voor educatie voor scholen. Recentelijk is er een theehuis /

restaurant bijgebouwd ter hoogte van de parkeerplaats.

In het oostelijke gedeelte ligt een schraal weiland met enkele vennen. Een deel van dit gebied bestaat

uit schrale begroeiing met pitrus en een beginnende groei van heide. In het andere gedeelte groeien


verschillende grassoorten, dat laat in het voorjaar wordt gemaaid. Rondom stroken met laag struweel

en bramen. De vennen zijn begroeid met oud en jong riet. Het andere gedeelte van dit gebied is in

bezit van de eigenaar van de woning aan de Lutterstraat, en bestaat vooral uit weiland en in het

oostelijk deel een bosstrook met hoofdzakelijk Grove den en enkele stukken met bramenstruweel.

Methode

Het onderzoek is in 2019 tussen 27 februari en 16 juni uitgevoerd volgens de uitgebreide

territoriumkartering, zoals omschreven in de Handleiding Sovon Broedvogelonderzoek (Bron: Vergeer

J.W., van Dijk A.J., Boele A., van Bruggen J. & Hustings F. 2016. Handleiding Sovon

broedvogelonderzoek: Broedvogel Monitoring Project en Kolonievogels. Sovon Vogelonderzoek

Nederland, Nijmegen). Dit is een landelijk gestandaardiseerd onderzoek. Hierbij wordt niet naar

nesten gezocht, maar worden de territoria op basis van het aantal waarnemingen, de tijd van het jaar

en zang en gedrag van de vogels, in kaart gebracht. De veldkaarten worden omgezet in soortkaarten

en met behulp van de handleiding worden geldige waarnemingen omgezet in territoria. Er zijn 8

volledige rondes gelopen met steeds een verschillend startpunt, bestaande uit twee avondbezoeken

en zes vroege ochtendbezoeken, waarbij één uur voor zonsopgang werd begonnen. De invoer van de

gegevens is via Autoclustering gedaan, waarbij het handmatige bepalen van de territoria is vervangen

door een speciaal computerprogramma van Sovon. Ook is gebruik gemaakt van aanvullende

waarnemingen buiten de

reguliere tellingen door

andere vogelaars van

VWG Losser of specifieke

nesttellingen. De

gegevens zijn aan Sovon

(Vogelonderzoek

Nederland) en NM

overgedragen en zullen

worden opgenomen in het

landelijke bestand.


Resultaten

Nadat de balans was opgemaakt konden 61 broedvogelsoorten op de lijst worden bijgeschreven. Van

deze 61 soorten staan er 7 op de Rode Lijst van de Nederlandse Broedvogels (uitgave 2004). Zowel

het totale aantal soorten als het aantal soorten van de Rode Lijst is opmerkelijk hoog, zeker als het

gerelateerd wordt aan de oppervlakte van 53 ha. Het aantal territoria bedraagt 624. De gemiddelde

dichtheid is 11,7 territoria per ha.

In de volgende tabel staan alle soorten met het aantal territoria vermeld met daarbij ter vergelijking het

aantal territoria uit 1988 (BSP soorten), 2015 en 2018 (BMP-A).

Soort 1988 2015 2018 2019

Dodaars 0 3 1 2

Grauwe Gans 0 2 1 1

Nijlgans 0 1 - 2

Wintertaling * 0 0 1 0

Wilde Eend 0 3 6 7

Soepeend 0 2 - -

Kuifeend n.g. - - 1

Sperwer 0 1 1 1

Buizerd 0 1 1 1

Waterhoen 0 2 1 1

Meerkoet 0 7 4 4

Houtsnip 2 4 -** 10

Holenduif 3 2 4 4

Houtduif n.g. 18 15 18

Turkse Tortel n.g. 1 1 -

Koekoek * 4 1 - -

Steenuil * 1 0 - -

Bosuil 2 2 - 1

IJsvogel 0 1 0 0

Groene Specht * 1 2 5 2

Zwarte Specht 1 1 0 1

Grote Bonte Specht 3 6 6 6

Middelste Bonte Specht n.g. 3 6 5

Kleine Bonte Specht 0 2 2 2

Boerenzwaluw * n.g. 2 3** 8

Huiszwaluw * n.g. 6 -** 11

Boompieper 0 1 - 1

Grote Gele Kwikstaart 0 1 2 1

Witte Kwikstaart n.g. 4 2 4

Winterkoning n.g. 30 31 31

Heggenmus n.g. 21 23 23

Roodborst n.g. 30 11** 37

Nachtegaal * 3 0 - -

Zwarte Roodstaart n.g. 3 3 2

Gekraagde Roodstaart 1 2 -** 0

Merel n.g. 45 27 38

Zanglijster n.g. 20 4** 16

Grote Lijster 2 3 1 3

Bosrietzanger 3 0 -** 1

Kleine Karekiet 0 2 -** -

Spotvogel * 3 2 -** -

Braamsluiper 2 0 - 1

Grasmus 5 3 1** 3

Tuinfluiter n.g. 10 6** 9

Zwartkop n.g. 42 40 44

Fluiter 0 1 -** -

Tjiftjaf n.g. 37 24 22

Fitis n.g. 3 1** 10

Goudhaan n.g. 14 5** 9

Vuurgoudhaan 1 2 2** 4

Grauwe Vliegenvanger * n.g. 17 -** 22



Soort 1988 2015 2018 2019

Staartmees n.g. 3 9 4

Glanskop 5 8 10 7

Matkop * n.g. 2 2 2

Kuifmees n.g. 2 - 2

Zwarte Mees n.g. 1 - 1

Pimpelmees n.g. 35 21 38

Koolmees n.g. 40 43 38

Boomklever 9 12 19 14

Kortsnavelboomkruiper n.g. - 1 -

Boomkruiper n.g. 16 11** 22

Wielewaal * 2 1 -.** 1

Gaai n.g. 3 4 4

Kauw n.g. 6 5 5

Zwarte Kraai n.g. 3 5 4

Spreeuw n.g. 29 15 21

Huismus * n.g. 18 7 19

Vink n.g. 33 34** 45

Groenling n.g. 3 5 4

Putter 0 1 4 1

Kneu * n.g. 0 -.** 0

Goudvink 1 3 4 3

Appelvink 9 4 8 6

Overzicht broedvogels BMP-plot Arboretum/De Grevenmaat, Losser

De Rode lijstsoorten staan in de tabel met een * aangegeven, ** ondertelling soorten vanwege afbreken telling in

2018.

Enkele soorten zijn wel in het terrein aangetroffen, maar voldoen niet aan de criteria om tot een geldig

territorium te besluiten. Het gaat hierbij om de volgende soorten: Ooievaar, Wintertaling, Slobeend,

Fazant, IJsvogel, Spotvogel, Gekraagde Roodstaart en Kneu. De Ooievaar broedt net buiten het

gebied op een speciale nestpaal aan de Lossersestraat, maar kwam regelmatig foerageren in het

gebied. In het begin van het broedseizoen verbleven een paartje Slobeenden en meerdere

Wintertalingen op het vennetje ten oosten van het Arboretum, later in het seizoen zijn ze niet meer

waargenomen. Na de datumgrens is door meerdere waarnemers een IJsvogel waargenomen in het

Arboretum, helaas leidde dit niet tot een geldig territorium.

Ontwikkelingen in broedvogelpopulatie

Hieronder een korte toelichting op een paar vogelsoorten, die grote verschillen laten zien tussen 2015

en 2019:

Plus:

Het aantal territoria van de Wilde Eend steeg van 3 naar 7, onduidelijk is waar deze toename door

is veroorzaakt

Voor het eerste jaar werd er een paartje Kuifeenden waargenomen, die ver in mei nog in het

gebied aanwezig waren. Onduidelijk is wel of dit paar gebroed heeft, er zijn namelijk geen jongen

waargenomen

Tijdens een speciale avondtelling konden 10 roepende mannetjes van de Houtsnip worden

vastgesteld, wat een toename opleverde van 6 territoria ten opzichte van 2015

De toename van de Middelste Bonte Specht blijft in de bosgebieden in Twente maar toe nemen,

dit jaar werden er 5 territoria van deze specht vastgesteld

2019 was een goed jaar voor de Boeren- en Huiszwaluw. Van de Boerenzwaluw werden 8

territoria vastgesteld en van de Huiszwaluw 11 territoria, terwijl er net buiten het gebied nog een

grote kolonie zat van 19 nesten. Deze kolonie zit er net weer twee jaar en is groeiende. Een

goede ontwikkeling voor deze Rode Lijstsoort, die al jaren in zwaar weer zit


Dit jaar werd er voor het eerst een Braamsluiper vastgesteld, terwijl het aantal territoria van de

Fitis toenam van 3 naar 10. Dit is vermoedelijk veroorzaakt door het koude weer in het zuiden van

Europa en dat deze soort tijdens de telling nog doortrekkers waren

Van de bos/parkachtige soorten deden ten opzichte van 2015 vooral de Boomkruiper (van 16 naar

22 territoria), de Boomklever (van 12 naar 14 territoria) en Vink (van 33 naar 45 territoria) goede

zaken. Deze soorten nemen nog steeds in aantallen toe

Van de nestkastenbroeders deed de Bonte Vliegenvanger het ook heel goed, het aantal territoria

steeg van 8 naar 14. De naamgenoot Grauwe Vliegenvanger steeg ook ten opzichte van 2015,

van 17 naar 22 territoria.

Min:

Het aantal territoria Meerkoeten nam af van 7 naar 4, vermoedelijk door het uitdunnen van de

rietbegroeiing op de plassen van het Arboretum

De Gekraagde Roodstaart ging van 2 naar 0 territoria, er is geen duidelijke verklaring voor deze

achteruitgang voor deze soort maar er waren altijd al geen grote aantallen in dit gebied

De Merel ging van 45 territoria naar 38, misschien speelt het usutuvirus een rol bij de

achteruitgang? Ook de Zanglijster ging achteruit van 20 naar 16 territoria.

De Goudhaan ging van 14 naar 9 territoria, mogelijk door de kap van naaldhout in het gebied

Bij de soorten Spreeuw en Tjiftjaf gingen het aantal territoria omlaag t.o.v. 2015 (Tjiftjaf -15) en

Spreeuw (-8). Hiervoor is geen duidelijke verklaring gevonden.

Mijn dank gaat uit naar NM voor de vergunning tot betreding van de natuurgebieden en naar de

beheerder van het Arboretum Poort Bulten voor zijn hulp. Verder Chris, André en Angelique bedankt

voor jullie aanwezigheid en de prachtige vogelmomenten die we samen hebben beleefd.

Niels Leerling

Goudhaan


Broedvogelinventarisatie Duivelshof-Oost 2019

Inleiding Dit jaar is het oostelijk deel van de Duivelshof weer opnieuw als BMP-A plot door mij geïnventariseerd. Na elk veldbezoek werden op een door Sovon gedigitaliseerde kaart van het onderzoeksgebied per soort vanaf de papieren veldkaart met het zetten van digitale stippen de locaties van de vogels aangegeven met daarbij de mate van broedzekerheid in een gradatie van 1 t/m 16. Aan het eind van het seizoen, als er zo‟n 10 bezoekrondes zijn gelopen, kunnen dan via autoclustering in een paar minuten de territoria per soort op een soortkaart en in een tabel worden weergegeven. Vroeger vormde dit onderdeel van het broedvogelonderzoek ongeveer 2 tot 3 avonden puzzelen, gummen en lijntjes trekken. Nu zijn in een mum van tijd de territoria bepaald en zijn de soortkaarten eveneens klaar, zodat ook het moeizame intekenen van de stippen niet meer nodig is. Ook levert het autoclusterprogramma shape-files, waardoor de territoria moeiteloos in de GIS-bestanden van NM kunnen worden geïmporteerd. Een oproep via de Nieuwsbrief van Natuurmonumenten voor deelname aan een Sovon-cursus broedvogelonderzoek (BMP-cursus), leverde zoveel reacties op dat in samenwerking met Vogelwerkgroep Losser, de Twentse Vogelwerkgroep en Sovon Vogelonderzoek Nederland in het voorjaar van 2019 een cursus werd opgezet met 17 deelnemers die al voldoende basiservaring hadden in het determineren van broedvogels. Op Duivelshof-Oost deden vier cursisten mee aan het BMP-A onderzoek om veldervaring op te doen.

Ligging en biotoop Het gebied ligt in atlasblok 29-52 voornamelijk in kilometerhok 11 aan de noordkant van Losser. De totale oppervlakte van het onderzoeksgebied is 52 ha. Daarvan bestaat ongeveer de helft uit (loof)bos en voor de andere helft uit akkers, grasland, houtwallen, heide en vennen. Het gebied is eigendom van NM.

Kaart onderzoeksgebied

Methode Het onderzoek is in 2019 tussen 21 februari en 7 juli uitgevoerd volgens de uitgebreide territoriumkartering, zoals beschreven in de Handleiding Sovon Broedvogelonderzoek (Vergeer, van Dijk&Boele, van Bruggen, Hustings). Dit is een landelijk gestandaardiseerde onderzoeksmethode. Hierbij wordt niet naar nesten gezocht, maar worden de territoria op basis van het aantal waarnemingen, de tijd van het jaar en zang en gedrag van de vogels, in kaart gebracht. Er zijn 10


rondes gelopen met steeds een verschillend startpunt, bestaande uit twee avondbezoeken, zes vroege ochtendbezoeken, waarbij voor zonsopgang werd begonnen en twee late ochtendbezoeken.

Geschiedenis In 1988 is dit gebied ook onderzocht via het Bijzondere Soortenproject (BSP) door Rob Vogel, tijdelijk medewerker van NM die toen het gehele gebied van de Oldenzaalse stuwwal op broedvogels heeft geïnventariseerd. Toen zijn de algemene soorten in dit deel niet geteld. De tellingen van 2007, 2012 en 2019 zijn verricht door leden van VWG Losser op de BMP-A manier, waarbij alle

broedvogelsoorten zijn gekarteerd.

Resultaten Na de inventarisatie is de balans opgemaakt en konden 52 broedvogelsoorten op de lijst worden bijgeschreven. Van deze 52 soorten staan er 6 op de Rode Lijst van de Nederlandse Broedvogels 2016 nl. Koekoek, Grote Lijster, Grauwe Vliegenvanger, Matkop, Grauwe Klauwier en Huismus. Het aantal territoria bedroeg 449. De gemiddelde dichtheid is 8,6 terr. per ha. Tot de schaarse soorten behoren Dodaars, Houtsnip, Bosuil, Groene Specht, Zwarte Specht, Middelste Bonte Specht, Kleine Bonte Specht, Koekoek, Roodborsttapuit, Gekraagde Roodstaart, Bosrietzanger, Kleine Karekiet (regionaal schaars), Grauwe Vliegenvanger en Bonte Vliegenvanger. Uiterst zeldzaam zijn de nieuwkomers Kortsnavelboomkruiper en Grauwe Klauwier.

Soort 1988 2007 2012 2019 index

Dodaars 0 3 2 1 +

Grauwe Gans 0 0 2 1 ++

Nijlgans 0 0 1 0 ++

Wilde Eend 0 1 2 3 -

Krakeend 0 0 1 0 ++

Fazant ng 6 2 1 -

Waterhoen 0 1 1 0 -

Meerkoet 0 4 2 3 0

Kievit 0 1 0 0 -

Houtsnip 5 5 8 8 +

Holenduif 1 1 2 2 +

Houtduif ng 24 16 14 -

Zomertortel* 5 0 0 0 --

Turkse Tortel ng 1 1 0 -

Koekoek* 0 0 0 1 -

Nachtzwaluw 0 0 1 0 ++

Bosuil 3 2 1 1 -

Groene Specht 1 2 2 1 +

Zwarte Specht 1 1 2 1 -

Kleine Bonte Specht 0 1 1 3 +

Middelste B. Specht 0 0 1 2 ++

Grote Bonte Specht 4 7 7 12 +

Boomleeuwerik 0 0 1 0 +

Boompieper 5 12 11 11 +

Witte Kwikstaart ng 2 1 0 -


Soort 1988 2007 2012 2019 index

Gele Kwikstaart* ng 1 1 0 0

Winterkoning ng 38 27 29 +

Heggenmus ng 19 14 12 -

Roodborst ng 35 37 32 -

Gekraagde Roodstaart 2 2 6 3 +

Roodborsttapuit ng 1 0 1 ++

Merel ng 34 32 18 0

Zanglijster ng 11 16 12 +

Grote Lijster* 1 3 4 1 -

Bosrietzanger 0 0 2 2 0

Kleine Karekiet 0 2 3 1 0

Spotvogel* 0 0 1 0 -

Braamsluiper 0 0 1 0 -

Grasmus 1 13 11 8 +

Fluiter 3 0 0 0 -

Tuinfluiter ng 10 10 9 -

Zwartkop ng 32 54 65 +

Tjiftjaf ng 35 51 29 +

Fitis ng 24 29 26 -

Goudhaan ng 7 8 5 +

Vuurgoudhaan 0 3 0 5 +

Bonte Vliegenvanger 2 4 4 1 +

Grauwe Vliegenvanger* ng 12 5 3 -

Staartmees ng 5 4 4 -

Glanskop 6 5 4 3 0

Matkop* ng 2 3 2 -

Kuifmees ng 2 3 3 -

Zwarte Mees* ng 1 1 0 -

Pimpelmees ng 23 14 19 +

Koolmees ng 27 26 22 +

Boomklever 3 15 9 12 +

Boomkruiper ng 10 13 15 +

Kortsnavelboomkruiper 0 0 0 1

Wielewaal* 0 1 0 0 -

Grauwe Klauwier* 0 0 0 1 +

Gaai ng 2 3 3 0

Kauw ng 4 0 0 0

Zwarte Kraai ng 4 2 2 +

Spreeuw ng 9 5 2 -

Huismus* ng 0 3 3 -

Putter 0 0 1 0 ++

Vink ng 36 36 26 +

Groenling ng 4 3 0 +

Kneu* ng 2 0 0 -

Goudvink 1 3 3 2 +

Appelvink 1 0 3 0 +

Geelgors 4 6 7 2 +

Rietgors ng 2 1 0 +

Totaal aantal territoria 523 528 449

Totaal aantal soorten 56 62 52

Overzicht broedvogels

De Rode lijstsoorten staan in de tabel met een * aangegeven.

In de laatste kolom van de tabel is de landelijke index aangegeven (Vogelbalans 2018, Sovon). De betekenis van de symbolen is: -- sterke afname, - afname, 0 stabiel, + toename en ++ sterke toename. De trendberekening gaat dus t/m 2018 Enkele soorten zijn wel in het terrein aangetroffen, maar voldoen niet aan de criteria om tot een geldig territorium te besluiten. Het gaat hierbij om de volgende soorten: Wintertaling, Kuifeend, Sperwer, Buizerd, Torenvalk, Boomvalk, Wulp en Witte Kwikstaart.


Er is een geluidsdrager benut voor het inventariseren van Nachtzwaluw, uilen, Vuurgoudhaan en Kortsnavelboomkruiper. De totale tijdsbesteding voor dit BMP-onderzoek is 39 minuten veldwerk per ha. Verdwenen soorten en nieuwkomers Totaal uit het gebied verdwenen zijn: Nijlgans, Krakeend, Waterhoen, Kievit, Zomertortel, Turkse Tortel, Nachtzwaluw, Boomleeuwerik, Witte Kwikstaart, Gele Kwikstaart, Spotvogel, Braamsluiper, Fluiter, Wielewaal, Zwarte Mees, Kauw, Putter, Groenling, Appelvink, Kneu en Rietgors. Dat zijn 21 soorten minder. De nieuwkomers zijn Koekoek, Kortsnavelboomkruiper en Grauwe Klauwier. Al met al een behoorlijk verlies in het aantal soorten in de loop der tijd, hoewel Kortsnavelboomkruiper en Grauwe Klauwier wel als topsoorten voor het terrein mogen worden beschouwd. Soorten en aantallen Het aantal soorten is vergeleken met 2012 met 10 afgenomen van 62 naar 52 soorten. Het aantal territoria toonde een daling van 528 naar 449 territoria. Een aantal soorten nam t.o.v. de inventarisatie in 2012 verhoudingsgewijs in aantal toe, nl. Kleine Bonte Specht, Grote Bonte Specht, Zwartkop, Boomklever, Boomkruiper, Pimpelmees en Vuurgoudhaan. Allemaal bossoorten dus. Opmerkelijke dalingen in aantallen t.o.v. 2012 waren er voor Gekraagde Roodstaart, Merel, Grote Lijster, Zanglijster, Kleine Karekiet, Grasmus, Tjiftjaf, Goudhaan, Bonte Vliegenvanger, Grauwe Vliegenvanger, Koolmees, Spreeuw, Vink en Geelgors.

Ben Hulsebos

Grauwe Klauwier


Midwintertelling watervogels 2019 Telling Deze telling gebeurt in het kader van de jaarlijkse Sovon-midwintertelling van watervogels, die in het gehele land in het weekeinde in het midden van januari wordt gehouden. De bedoeling van de tellingen is het volgen van de aantalsontwikkelingen en de populatiegrootte van watervogels in Nederland. Weer De tellingen vonden dit jaar plaats op zaterdagmorgen 12 januari. De weersomstandigheden waren ongunstig met windkracht 4 Bft, een temperatuur van 5 graden, bewolkt en motregen. De waterstand was wel zodanig, dat een fietstocht via het Laga-pad langs het Dinkeltraject mogelijk was. Er was nog geen vorst van betekenis geweest en de vorstgrens lag nog ver ten noorden en oosten van Losser, zodat er geen soorten aanwezig waren die door vorst naar het zuiden waren verdreven. Door de droogteperiode van het afgelopen jaar stonden alle ondiepe plassen langs de Dinkel zoals Rotermansplas en De Welp nog steeds droog. Gebieden VWG Losser telt de volgende gebieden: Dinkel: Rijksgrens-Bossinkbrug (6 km) Oelemars Omleidingskanaal: Verdeelwerk-Stroothuizerbrug (3,3 km) Punthuizen, Puntbeek, Bewwerskamp

Resultaten De resultaten van de tellingen staan in onderstaande tabel. Het betreft uitsluitend ter plaatse aanwezige vogels op of bij het water. Invallende en afvliegende vogels zijn ook meegeteld. Ondanks de afwezigheid van kou in het noordoosten werden er toch behoorlijk wat vogels en vogelsoorten genoteerd, weliswaar wat minder dan vorig jaar. In totaal werden er dit jaar 1693 watervogels geteld, verdeeld over 29 soorten. Het traject langs de Dinkel leverde dit jaar het laagste aantal vogels op sinds de laatste 12 jaar. Wel werden er nog een IJsvogel en een Grote Gele Kwikstaart gezien. De Oelemars aan het einde van de telling zorgde zoals gewoonlijk weer voor de aantallen, maar ook hier werd het laagste aantal in de afgelopen 12 jaar geteld. Wel werd er een nieuwe soort in de vorm van een super zeldzame adulte Roodkeelduiker in winterkleed aan de lijst toegevoegd. De tellers langs het Omleidingskanaal hadden Dodaarzen, Grote Zilverreigers, een record aantal Knobbelzwanen en twee nieuwe soorten in hun telling. Zilvermeeuwen en de zeldzame Geelpootmeeuw waren hier nog niet eerder in de midwintertelling gezien.. Teneinde vergelijking met voorgaande jaren mogelijk te maken, zijn de resultaten van de gebieden die in meerdere jaren geteld zijn, weergegeven. De Dinkel is vanaf 1997 geteld met in de eerste jaren ook het traject Bossinkbrug-De Poppe. Het Omleidingskanaal, Bewwerskamp en de Puntbeek zijn geteld vanaf 2006. In de tabel zijn de tellingen vanaf 2008 vermeld.

Mandarijneend bij de brandblusvijver op De Pol,

maar helaas buiten ons telgebied.


Dinkel Soort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Dodaars 1 3 1 4 4 2 1 1 1 3

Aalscholver 5 1 1 1 2 3 1

Blauwe Reiger 13 5 6 2 5 1 5 11 3 2 10 1

Gr. Zilverreiger 1 1

Ooievaar 1 1 2 1 1 2 2 2 2

Knobbelzwaan 2 2 2 8 3 2

Nijlgans 1 3 2 25 49 2 2 1

Mandarijneend 1

Smient 1 2 2

Krakeend 8 5 2 3

Wintertaling 8 7 19 1 26 10

Soepeend 1 2 1 1

Wilde Eend 55 259 310 167 4 37 32 29 14 25

Kuifeend 2

Tafeleend 2

Meerkoet 12 20 9 49 5 2 1 1 3

Waterhoen 19 13 3 9 8 3 9 6 15 4 4 5

Kievit 1 40

Watersnip 1

Kokmeeuw 440 63 225 352 31 350 228 700 597 420 368 20

Stormmeeuw 10 1 1

IJsvogel 1 2 1

Gr. Gele Kwik 1 1 1 2 1

Totaal 544 388 584 618 60 361 282 852 683 470 418 54

Omleidingskanaal-Puntbeek-Bewwerskamp Soort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Dodaars 2 1 2 2 3 6 6 4 4

Fuut 1 1

Aalscholver 20 3 3 5 5 4 14 22 12 7 22 10

Blauwe Reiger 6 3 3 1 7 3 3 8 6 3 8 3

Gr. Zilverreiger 1 1 3 1 5 4 4 7 3 3 6 4

Knobbelzwaan 1 2 4 14

Grauwe Gans 2 8 9 4 15 2 20 45 119 126 21

Soepgans 1 1

Toendrarietgans 21

Nijlgans 2 2 3 10 4 5 7 1 2 2

Krakeend 3 2

Soepeend 6 4

Wintertaling 1 1

Wilde Eend 90 60 71 58 50 55 70 24 54 122 60 34

Smient 14 2

Pijlstaart 1

Kuifeend 74 7 25 29 47 37 34 25 28 31 8

Grote Zaagbek 8 4 1 1 5 4 2 8

Meerkoet 129 97 18 19 48 125 49 57 64 6 3 22

Waterhoen 6 2 1 3 1 3 1

Kievit 70

Witgat 2 2

Kokmeeuw 3 3 40 1 55 5

Stormmeeuw 2

Zilvermeeuw 48

Geelpootmeeuw 1

IJsvogel 1 1

Gr.G.Kwikstaart 1 1

Totaal 347 178 120 116 216 252 211 215 353 423 169 152


Oelemars Soort 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Roodkeelduiker 1

Dodaars 1

Fuut 7 2 3 7 18 9 8 2 2 6

Aalscholver 3 1 9 9 7 7 21 10 3 2 68

Blauwe Reiger 2 1 1 1 1

Knobbelzwaan 6 2 2

Grauwe Gans 6 231 112 315 123 65 2 239 152

Kolgans 6 20 197 152 67 215 3

Toendrarietg. 2

Brandgans 6 3 6 4 20 6

Gr. Can. gans 2 2

Soepgans 6 5 9 7 8 10 6 5 6 28 27 20

Nijlgans 18 39 22 27 16 30 4 14

Smient 9 9 5 18 8 3 5 30

Krakeend 25 6 8 10 25 27 24 21 20 35 69 15

Wintertaling 4 38 2 7

Soepeend 3 3 1 2 1 3 2 2

Wilde Eend 1.037 256 1.002 220 592 888 833 942 997 448 575 105

Pijlstaart 1 1

Slobeend 2

Kuifeend 3 15 1 3 10 8 15 3 6

Tafeleend 5 1 7

Grote Zaagbek 3

Bahamapijlst. 1

Meerkoet 29 108 14 26 14 24 29 3 9 7

Waterhoen 1 3

Waterral 1

Kievit 82 47 150 11 110 79 32 63

Oeverloper 1

Watersnip 6 4 11 1 2 6

Kokmeeuw 21 68 132 2 196 38 20 135 40

Stormmeeuw 11

IJsvogel 1 1 1 1

Totaal 1.225 299 1.523 326 1.088 1.378 1.577 1.417 1.179 1.050 1.106 277

Roodkeelduiker op de Oelemars

De tellers in 2018 waren: Robert Blanke, Martin Bonte, Herman Kamphuis, Ben Hulsebos, Wynand Koekkoek, Johan Verloop, Wolfgang Waanders en Leo Hassing. De coördinatie was in handen van Sander Wansing. De gegevens zijn aan Sovon Vogelonderzoek Nederland doorgegeven. Ben Hulsebos


Klapekstertelling winter 2018-2019 De Klapekster is als broedvogel in Nederland uitgestorven, maar op de doortrek en als wintergast worden ze af en toe waargenomen. De overwinterende Klapeksters hebben winterterritoria van gemiddeld 50 ha, meestal in heide- en hoogveengebieden. Ze zitten graag boven in struiken en bomen op zoek naar voornamelijk muizen, maar ook wel naar vogels, amfibieën, reptielen en insecten. Deze prooien worden op doornen of scherpe takjes gespietst of klem gezet in een vork van een tak. Hoewel de Klapekster tot de zangvogels behoort, gedraagt hij zich als een roofvogel. Het aantal overwinteraars in geheel Overijssel wordt geschat op 23-30 Klapeksters. Waarneming.nl is in november 2007 een landelijke klapekstertelling gestart om de verblijfplaatsen en de overwinterende aantallen goed in beeld te krijgen. Daartoe werden vogelaars en vogelwerkgroepen opgeroepen om potentiële overwinteringsplaatsen van Klapeksters tijdens twee telweekenden in hun omgeving te bezoeken om Klapeksters op te sporen. Onze vogelwerkgroep heeft daar ook sinds 2007 medewerking aan verleend Tegenwoordig wordt deze telling in een samenwerking tussen waarneming.nl en Sovon georganiseerd. De potentiële klapekstergebieden die in Losser worden onderzocht zijn: Oelemars, Punthuizen, Beuninger Achterveld, Strengeveldweg en Stroothuizen. Het merendeel van de gebieden wordt beheerd door SBB.

Op 15 december 2018 op de eerste telling van dit seizoen werd er in het kader van deze klapekstertellingen helaas geen enkele Klapekster binnen de gemeente Losser waargenomen. De telomstandigheden waren gunstig met een temperatuur van 1 graad, bewolkt, weinig wind (2 Bft) en droog. De telgroep zag dan wel geen Klapeksters, maar wel werden enkele leuke andere vogels gezien als Zilvermeeuw, Blauwe Kiekendief, Grote Zilverreiger, Smient en Grote Zaagbek. Wel is tijdens enkele weken daarvoor op de Oelemars op 25 oktober en op 6 november in Punthuizen een Klapekster gezien, maar dit zijn doortrekkers geweest. De tweede telling vond plaats op zaterdagmorgen 16 februari 2019, onder uitstekende weersomstandigheden met weinig wind, veel zon, goed zicht en voorjaarsachtige temperaturen. Wel werd er een dichtbij langs vliegende man Blauwe Kiekendief gezien en twee Houtsnippen, maar helaas wederom geen Klapekster. Uit onderstaande tabel blijkt wel dat het steeds moeilijker wordt om een Klapekster in Losser te zien te krijgen. 2007-2008

2008-2009

2009-2010

2010-2011

2011-2012

2012-2013

2013-2014

2014-2015

2015-2016

2016-2017

2017-2018

2018-2019

3 4 2 2 3 1 2 2 2 1 1 0

Aantal Klapeksters per winter in de onderzoeksgebieden in Losser

Alle klapekstertellers worden voor hun telwerk bedankt door de organisatoren van de Klapekstertelling: Waarneming.nl en Sovon. Ben Hulsebos


Oelemars in 2019 Werkzaamheden Dit jaar zijn op de Oelemars de volgende activiteiten door VWG Losser uitgevoerd: Voor- en najaarstrektellingen op Telpost Oelemars Afwerken oeverzwaluwwand met zand en terugdringen van de wilgenopslag Laten afgraven zand voor de oeverzwaluwwand Opschonen van de eilandjes voor de observatiehut Vlinder- en libelleninventarisaties Soortenaantal Vanaf 1983 tot nu toe zijn er 252 vogelsoorten geregistreerd, waarbij ook broedvogels van exotische herkomst als o.a. Fazant, Nijlgans en Mandarijneend worden meegeteld. Opvallend was ook dit jaar weer de toestroom van natuurfotografen die vanuit het hele land en vanuit Duitsland een bezoek aan de vogelkijkhut brachten. IJsvogels, Witgatjes, Oeverlopers en Watersnippen lieten zich vanuit de hut moeiteloos fotograferen. Soortenlijst 2019 De lijst van vogelsoorten van dit jaar is in onderstaande tabel weergegeven, waarbij ook het aantal waargenomen exemplaren van enkele bijzondere soorten is vermeld.

Jaarlijst Oelemars 2019 Aantal soorten: 172

Roodkeelduiker 1 Bruine Kiekendief 65 Pontische Meeuw 9 Beflijster 46

Parelduiker Blauwe Kiekendief 16 Kl. Mantelmeeuw X Tuinfluiter X

Roodhalsfuut Grauwe Kiekendief Gr. Mantelmeeuw Zwartkop X

Geoorde Fuut 19 Steppekiekendief Dwergmeeuw Braamsluiper X

Kuifduiker Ruigpootbuizerd Dwergstern Grasmus X

Dodaars X Buizerd X Visdief 6 Rietzanger 1

Fuut X Wespendief X Noordse Stern Waterrietzanger

Aalscholver X Sperwer X Grote Stern 3 Sprinkhaanzanger

Roerdomp Havik X Zwarte Stern 11 Kleine Karekiet X

Koereiger Torenvalk X Reuzenstern 1 Bosrietzanger X

Kleine Zilverreiger 1 Roodpootvalk Stadsduif X Spotvogel

Grote Zilverreiger X Boomvalk X Holenduif X Fitis X

Blauwe Reiger X Slechtvalk 20 Houtduif X Tjiftjaf X

Purperreiger Smelleken 28 Turkse Tortel X Fluiter

Kwak Patrijs Zomertortel Goudhaan X

Ooievaar X Kwartel Koekoek X Vuurgoudhaan

Zwarte Ooievaar 1 Fazant X Kuifkoekoek Baardman

Flamingo Waterral 1 Bosuil Gr. Vliegenvanger X

Lepelaar Porseleinhoen Ransuil Bonte Vliegenv. 1

Heilige Ibis Waterhoen X Velduil Koolmees X

Knobbelzwaan X Meerkoet X Kerkuil Zwarte Mees 1

Wilde Zwaan Kraanvogel 263 Steenuil 1 Pimpelmees X

Kleine Zwaan 54 Scholekster X Gierzwaluw X Kuifmees X

Zwarte Zwaan Kluut Bijeneter Matkop X

Sneeuwgans Griel Hop Glanskop X

Kolgans X Kleine Plevier X IJsvogel X Staartmees X

Taigarietgans Bontbekplevier 6 Zwarte Specht X Buidelmees

Toendrarietgans X Zilverplevier 3 Groene Specht X Bladkoning

Kleine Rietgans Morinelplevier Grote B. Specht X Boomklever X

Grauwe Gans X Goudplevier 4 Mid. Bonte Specht 5 Taigaboomkruiper

Grote Can. Gans X Kievit X Kleine B. Specht X Boomkruiper X

Brandgans X Kanoet Draaihals 1 Grauwe Klauwier 2

Rotgans Drieteenstrandloper Veldleeuwerik X Klapekster 1

Roodhalsgans Steenloper Boomleeuwerik X Ekster X

Bergeend 17 Bonte Strandloper 5 Strandleeuwerik Gaai X

Casarca 16 Breedbekstrandloper Oeverzwaluw X Kauw X

Nijlgans X Krombekstrandloper Boerenzwaluw X Roek X

Indische Gans Temmincks Strandl. Huiszwaluw X Bonte Kraai


Mandarijneend 2 Kleine Strandloper Duinpieper 2 Zwarte Kraai X

Wilde Eend X Bosruiter 13 Waterpieper 20 Raaf 1

Krakeend X Witgat 55 Oeverpieper Spreeuw X

Pijlstaart X Oeverloper X Graspieper X Wielewaal X

Slobeend X Tureluur 3 Boompieper X Huismus X

Smient X Zwarte Ruiter 4 Roodkeelpieper 1 Ringmus X

Wintertaling X Groenpootruiter 31 Grote Pieper Vink X

Zomertaling 2 Grutto Witte Kwikstaart X Keep X

Tafeleend X Rosse Grutto Gele Kwikstaart X Kneu X

Krooneend 2 Wulp X Noordse Kwikstaart 86 Frater

Witoogeend Regenwulp 5 Grote Gele Kwikst. X Kleine Barmsijs

Topper Houtsnip 1 Winterkoning X Grote Barmsijs

Kuifeend X Poelsnip Pestvogel Putter X

Zwarte Zee-eend Watersnip X Heggenmus X Groenling X

Grote Zee-eend Bokje Roodborst X Sijs X

IJseend Kemphaan 12 Nachtegaal Europese Kanarie 2

Brilduiker 15 Grauwe Franjepoot Blauwborst 1 Goudvink X

Nonnetje 3 Middelste Jager Gekraagde Roodst. X Appelvink X

Grote Zaagbek 17 Kleine Jager Zwarte Roodstaart X Kruisbek 11

Midd. Zaagbek 2 Kleinste Jager Tapuit X Grote Kruisbek

Zeearend 1 Kokmeeuw X Paapje X Rietgors X

Visarend 23 Stormmeeuw X Roodborsttapuit X Sneeuwgors

Rode Wouw 55 Zwartkopmeeuw 4 Zanglijster X IJsgors

Zwarte Wouw 1 Zilvermeeuw X Koperwiek X Ortolaan 2

Geelpootmeeuw 3 Grote Lijster X Geelgors X

Kramsvogel X

Merel X

Ondersoorten Witkopstaartmees 1 Noordse Kauw 1

Waargenomen soorten op de Oelemars in 2019

Dankwoord Dank aan de firma Texploza en de gemeente Losser voor de toestemming om op hun terrein de werkzaamheden en de tellingen te mogen verrichten. Ben Hulsebos

Zwartkopmeeuw, 2e kalenderjaar


Telpost Oelemars 2019

Voorjaarstrek De resultaten Vanaf het voorjaar 2002 is telpost Oelemars actief om de voorjaarstrek vast te leggen. Dit jaar is er geteld van 2 januari t/m 12 juni. Er zijn 103 tellingen uitgevoerd, soms lang soms kort, afhankelijk van de weersgesteldheid en de temperatuur. Bij goede avondtrek is er af en toe een tweede telling op die dag uitgevoerd. Tijdens de tellingen hadden we dit jaar de volgende belemmerende weersfactoren: neerslag (9 tellingen), gedeeltelijk dichte mist (1 telling) en harde wind 4 Bft of meer (22 tellingen). De einddatum is sinds 2015 wat vroeger dan in voorgaande jaren vanwege het feit dat in de vernieuwde versie van www.trektellen.nl de voorjaarstrek niet meer op 30 juni wordt afgesloten, maar op 15 juni. Dit komt meer overeen met de werkelijkheid, want na midden juni is de trek al bijna geheel zuidwestwaarts gericht. Op www.trektellen.nl zijn de resultaten eveneens te zien en kunnen er bewerkingen worden gemaakt. Zo kunnen er grafieken per soort worden getoond en verspreidingskaartjes van Nederland worden gemaakt om de doortrekpatronen over het land te zien.

In onderstaande tabel zijn de voorjaarstellingen van de laatste drie jaren te zien.

Soortnaam 2017 2018 2019 Soortnaam 2017 2018 2019

Fuut - 2 - Visdief 3 - -

Aalscholver 735 640 670 Zwarte Stern 1 4 -

Grote Zilverreiger 13 52 45 Holenduif 91 140 74

Blauwe Reiger 49 123 71 Houtduif 7.943 10.147 4.887

Ooievaar 22 45 37 Turkse Tortel 4 1 7

Zwarte Ooievaar 1 - 1 Koekoek 3 1 1

Knobbelzwaan 13 31 24 Gierzwaluw 421 619 492

Wilde Zwaan 2 2 - Grote Bonte Specht 5 4 -

Kleine Zwaan 109 13 52 Middelste B. Specht - 1 -

Toendrarietgans 2.018 3.010 471 Kleine Bonte Specht 1 - -

Kolgans 8.732 20.414 8.201 Boomleeuwerik 8 8 7

Grauwe Gans 1.109 731 615 Veldleeuwerik 366 354 547

Anser gans spec. 2.778 5.466 3.514 Oeverzwaluw 23 32 109

Brandgans 40 74 49 Boerenzwaluw 594 1.109 816

Gr. Canadese Gans 35 26 46 Huiszwaluw 8 38 33

Nijlgans 72 70 23 Boompieper 3 26 19

Casarca 3 9 7 Graspieper 1.552 2.086 5.206

Bergeend 1 5 - Waterpieper 3 1 6

Smient 40 14 10 Duinpieper 1 2 -

Krakeend 9 27 17 Gele Kwikstaart 82 118 122

Wintertaling 33 - 8 Noordse Kwikstaart 56 56 56

Wilde Eend 546 614 365 Grote Gele Kwikstaart 2 1 4

Pijlstaart 39 8 - Witte Kwikstaart 128 105 29

Slobeend 4 - 1 Heggenmus 3 5 -

Tafeleend - 9 1 Zwarte Roodstaart 3 1 2

Kuifeend 2 - - Paapje - 1 1

Brilduiker - 1 - Roodborsttapuit - 7 1

Grote Zaagbek 3 1 4 Tapuit 17 5 8

Wespendief 18 27 5 Beflijster - - 33

Zwarte Wouw 3 4 1 Merel 5 3 4

Rode Wouw 18 28 23 Kramsvogel 3.428 3.224 2.183

Zeearend 1 - 1 Zanglijster 21 28 40

Schreeuw/Bastaardarend 1 - - Koperwiek 266 486 1.071

Bruine Kiekendief 14 15 28 Grote Lijster 33 21 23

Blauwe Kiekendief 3 1 4 Tjiftjaf 3 2 -

Steppekiekendief 1 - - Goudhaan 4 - 4

Sperwer 23 42 38 Staartmees 10 4 24

Buizerd 204 182 96 Witkopstaartmees - 1 1

http://www.trektellen.nl/




Visarend 4 4 7 Glanskop - - 1

Torenvalk 12 15 31 Pimpelmees 51 20 21

Smelleken 6 1 8 Koolmees 41 27 37

Boomvalk 9 11 8 Wielewaal 2 - 2

Slechtvalk 7 2 3 Grauwe Klauwier - - 1

Roodpootvalk 3 - - Gaai 5 11 2

Kraanvogel 2.636 2.379 192 Ekster 3 - 7

Kluut 13 - - Kauw 514 201 137

Scholekster 10 8 9 Roek 66 26 16

Kleine Plevier 4 6 8 Zwarte Kraai 15 11 18

Bontbekplevier 2 1 2 Raaf 2 - -

Goudplevier 86 22 - Spreeuw 2.147 2.512 969

Kievit 1.475 1.247 197 Ringmus 2 1 2

Kemphaan 10 4 8 Vink 2.895 5.041 556

Bonte Strandloper - - 1 Keep 1 12 3

Watersnip 18 5 2 Europese Kanarie - 2 1

Regenwulp 2 1 - Groenling 35 25 21

Wulp 27 21 13 Putter 30 44 33

Tureluur 9 6 4 Sijs 43 45 59

Groenpootruiter 8 6 3 Kneu 78 301 80

Witgat 6 16 40 Barmsijs spec. 5 487 151

Bosruiter 1 1 1 Kleine Barmsijs 1 - -

Oeverloper 2 4 4 Grote Barmsijs - 28 -

Zwartkopmeeuw - - 4 Kruisbek 4 1 -

Kokmeeuw 1.710 2.390 3.136 Goudvink 2 1 -

Stormmeeuw 71 46 133 Appelvink 10 12 6

Kleine Mantelmeeuw 33 79 32 Geelgors 4 11 2

Grote Mantelmeeuw - 1 - Rietgors 9 15 20

Zilvermeeuw 194 898 296 Totaal 44.114 66.339 36.525

Geelpootmeeuw 3 - 2 Soorten (incl. exoten) 114 109 106

Pontische Meeuw 3 4 2 Uurgemiddelde 169 226 135

Teluren 260,5 293,5 270

Voorjaarstrek Telpost Oelemars 2017 t/m 2019

Nieuwe hoogste seizoen aantallen werden bereikt voor Grote Canadese Gans, Torenvalk, Oeverzwaluw en Beflijster. Opvallend was verder de invasie van barmsijzen die vanaf het najaar 2018 tot in maart doorzette. En eindelijk bereikten ook eens hogere aantallen Beflijsters onze telpost, met een nieuw dagrecord voor de Beflijster met 11 ex. op 18 april. Tot nu toe is de voorjaarstelling van 2013 met 135.898 vogels de beste geweest in alle jaren trektellen op telpost Oelemars, mede dankzij het uitzonderlijke voorjaar toen. Dit jaar was het totaal aantal doortrekkers aan de magere kant. Alleen in 2005, 2014 en 2015 waren de aantallen nog iets lager. Vooral ganzen, Kraanvogels, Kieviten en Vinken lieten het afweten. De aantallen en dus ook het uurgemiddelde worden in belangrijke mate bepaald door het weer en toevalstreffers met topdagen van soorten die dan massaal net over de telpost doortrekken. Het slechte weer in maart heeft ons dit jaar parten gespeeld.


Visarend over telpost Oelemars

Landelijk gezien neemt telpost Oelemars in de voorjaarstrek een belangrijke plaats in met een aantal typerende oostelijke soorten als Kolgans, Rode Wouw en Kraanvogel. In Twente is het de enige telpost die het gehele voorjaar door bijna dagelijks telt.

Najaarstrek De tellingen De najaarstrek werd tussen 16 juni en 30 december gevolgd. Er werden 134 tellingen verricht. Ongunstige factoren waren regen (23 tellingen), harde wind met 4 Bft of meer (17 tellingen), noord(oostelijke) wind (15 tellingen) en gedeeltelijk mist of nevel (10 tellingen). De resultaten Het belangrijkste is natuurlijk het uiteindelijke telresultaat. In de 134 tellingen werden gedurende 406,5 teluren 121 soorten met in totaal 217.593 vogels overvliegend gezien. Met 535 vogels als uurgemiddelde is de najaarstrek van 2019 daarmee duidelijk minder geweest dan vorig jaar, maar wel iets beter dan 2017. Dit jaar kende geen kou-inval in de oostelijke en noordelijke gebieden, zodat vorstgevoelige soorten (waaronder veel watervogels) gemist werden. T/m 2005 is er alleen in de weekenden geteld, maar vanaf 2006 bijna dagelijks. In de volgende tabel staan de resultaten van de najaarstellingen van de afgelopen drie jaren.


Fuut 1 2 2 Turkse Tortel 20 15 6

Aalscholver 1.516 2.103 1.657 Gierzwaluw 1.265 837 1.190

Grote Zilverreiger 119 176 179 Middelste B. Specht 2 1 3

Blauwe Reiger 63 71 38 Grote Bonte Specht 29 5 17

Ooievaar 48 75 181 Kleine B. Specht - 1 2

Zwarte Ooievaar 1 2 - Boomleeuwerik 40 31 30

Knobbelzwaan 20 22 4 Veldleeuwerik 3.678 3.702 4.230

Kleine Zwaan - 20 2 Oeverzwaluw 229 95 129

Wilde Zwaan - 16 - Boerenzwaluw 7.738 14.525 10.054

Toendrarietgans 4.677 3.712 3.780 Huiszwaluw 1.005 7.458 2.768

Kolgans 13.541 20.014 18.056 Boompieper 75 263 123



Grauwe Gans 1.209 684 1.116 Graspieper 3.839 2.083 4.491

Anser gans spec. 3.522 8.463 5.182 Waterpieper 17 26 14

Brandgans 10 64 21 Duinpieper 1 1 2

Gr. Canadese Gans 89 134 179 Roodkeelpieper 3 1 1

Nijlgans 28 52 85 Gele Kwikstaart 270 461 290

Casarca 2 3 2 Grote G. Kwikstaart 22 17 21

Bergeend 3 20 3 Witte Kwikstaart 983 567 858

Smient 12 57 5 Roodborst 1 - -

Krakeend 11 7 - Blauwborst - 1 -

Wintertaling 25 21 - Heggenmus 226 102 28

Zomertaling - 1 - Zwarte Roodstaart 3 8 6

Wilde Eend 315 289 343 Gekr. Roodstaart 1 1 -

Pijlstaart 3 11 6 Paapje 7 62 33

Slobeend 35 38 1 Roodborsttapuit 4 79 23

Tafeleend 5 14 26 Tapuit 65 45 77

Kuifeend 8 17 1 Beflijster 7 - 18

Brilduiker 2 - - Merel 37 42 40

Grote Zaagbek 4 3 9 Kramsvogel 2.010 6.834 2.622

Nonnetje - 2 - Zanglijster 797 224 846

Wespendief 7 49 35 Koperwiek 7.188 2.313 11.022

Zwarte Wouw - 1 - Grote Lijster 54 83 77

Rode Wouw 9 19 28 Sprinkhaanzanger 1 - -

Zeearend 4 - - Grasmus 3 - -

Steppekiekendief - 1 - Zwartkop 7 7 -

Bruine Kiekendief 20 32 31 Scand. Tjiftjaf - 1 -

Blauwe Kiekendief 5 10 12 Tjiftjaf 61 61 1

Havik 3 - 2 Fitis 1 5 -

Sperwer 141 120 190 Gr. Vliegenvanger 1 - -

Buizerd 506 478 750 Goudhaan 1 14 2

Visarend 4 7 12 Vuurgoudhaan 2 - -

Torenvalk 24 25 33 Witkopstaartmees - 16 -

Smelleken 9 7 20 Staartmees 15 161 38

Boomvalk 12 15 17 Boomklever - 1 1

Slechtvalk 11 10 11 Zwarte Mees 22 4 6

Roodpootvalk 1 1 - Glanskop 1 - 3

Kraanvogel 19 607 15 Matkop 2 - -

Scholekster 5 9 11 Pimpelmees 215 157 105

Kleine Plevier 7 7 2 Koolmees 136 127 44

Bontbekplevier 2 3 3 Gaai 16 - 1.359

Goudplevier 21 52 4 Ekster 4 10 7

Zilverplevier - 3 3 Kauw 1.658 1.200 1.286

Morinelplevier 1 2 - Roek 189 209 177

Kievit 676 1.503 930 Zwarte Kraai 32 31 21

Temmincks Strandl. 1 - - Raaf - 1 -

Bonte Strandloper 4 2 - Spreeuw 26.345 16.553 23.812

Kemphaan 4 3 1 Klapekster - 1 1

Watersnip 15 59 16 Ringmus 75 70 13

Houtsnip - - 1 Huismus - 6 5

Regenwulp 1 4 5 Vink 66.402 49.145 47.812

Wulp 8 58 15 Keep 697 933 68

Zwarte Ruiter 1 1 2 Europese Kanarie 9 1 1

Tureluur 2 - - Groenling 199 67 33

Groenpootruiter 7 4 13 Putter 234 201 158

Witgat 21 14 7 Sijs 166 1.040 1.792

Bosruiter 1 3 4 Kneu 1.584 1.041 1.289

Oeverloper 26 5 2 barmsijs spec. 1.128 513 -

Dwergmeeuw - 1 - Kleine Barmsijs 6 - -

Kokmeeuw 3.895 2.986 2.932 Grote Barmsijs 417 - -



Stormmeeuw 7 71 71 Kruisbek 69 7 11

Kl. Mantelmeeuw 50 32 54 Goudvink 14 - 3

Geelpootmeeuw 2 - 1 Appelvink 38 4 11

Pontische Meeuw 8 2 6 Ortolaan 2 1 2

Zilvermeeuw 241 211 650 Geelgors 99 23 50

Zwarte Stern - 4 3 Rietgors 224 161 58

Visdief 1 - 3

Dwergstern - 1 - Totaal 211.568 385.659 217.593

Holenduif 323 461 397 Soorten 134 133 121

Houtduif 50.501 231.026 63.232 Teluren 428 461 406,5

Uurgemiddelde 494 837 535

Najaarstrek Telpost Oelemars 2017 t/m 2019

Nieuwe hoogste najaarstotalen werden bereikt voor: Grote Zilverreiger, Ooievaar, Grote Canadese Gans, Rode Wouw, Zilvermeeuw, Graspieper, Tapuit, Beflijster, Gaai en Sijs.

Rode Wouw over telpost Oelemars

Rode Wouw in de najaarstrek 2019 over Nederland


Op het kaartje van het doortrekpatroon van de Rode Wouw in het najaar over Nederland is duidelijk te zien dat deze roofvogel een vrij oostelijke tot zuidoostelijke trekbaan heeft. De grote rode stip bij telpost Oelemars heeft betrekking op 28 Rode Wouwen. De broedvogelpopulatie in Zweden neemt nog steeds toe en daar krijgen we op onze telpost gelukkig een deel van mee als ze op trek gaan naar het zuiden. Totaal vogeltrek 2019 Nieuwe dagrecords in de gehele jaartelling, met achter de soort het aantal dat op 1 dag overvloog, waren er voor: Gaai (211), Glanskop (2), Beflijster (11), Sijs (506) en Geelgors (28).

In bovenstaande grafiek van www.trektellen.nl is goed te zien hoe het doortrekverloop per week over het jaar verloopt. De grote massa zit in de najaarstrek, maar de krenten in de pap zitten toch wel vaak in de stille periodes. Ook kunnen op deze website analyses voor onze telpost worden gemaakt. De enorme invasie van de Gaai op telpost Oelemars is niet onopgemerkt voorbij gegaan. Het is de derde invasie in de afgelopen 19 jaren dat de telpost bestaat. Ook in 2004 en 2010 was er een invasie, maar deze was veruit de grootste. Wat een schouwspel om tientallen Gaaien langzaam en moeizaam ploeterend in kettingverband langs te zien komen. In de grafiek is het doortrekpatroon goed te zien.

Ook opmerkelijk is de toename in de laatste jaren van de Zilvermeeuw. Bij trektellen.nl zijn van elke soort grafieken en kaarten te maken. Hieronder de grafiek van de aantallen per jaar, waarbij de recente toename goed te zien is.



In november 2016 zijn er bij de telpost ingrijpende veranderingen begonnen. Voor de aanleg van de N18 waren enorme hoeveelheden zand nodig en daarvoor is de zandafgraving weer nieuw leven ingeblazen. De rust van de afgelopen jaren was dan ook totaal voorbij. De zandzuiger was continu aan het werk, om de 10 minuten reed een zandtransportwagen over de telpost en direct naast de telpost werd een 10 m hoog nieuw zanddepot aangelegd. Maar gelukkig was er de mogelijkheid om met toestemming van eigenaar Texploza op hun terrein elders een rustiger plek te kiezen al naar gelang de plek van de werkzaamheden. Voor leden die op werkdagen de telpost wilden bezoeken was het dan ook lastig om de vaste tellers te vinden. Parkeren op de toegangsweg op werkdagen was onmogelijk geworden. De rust is nu echter weergekeerd en de telpost is weer goed toegankelijk. Voor het eerst was er dit jaar geen groot maisveld aan de zuidelijke kant van de telpost, maar deze akker is omgezet in grasland. Maistrekkers als Tjiftjaf, Fitis en allerlei mezensoorten konden in het najaar dus niet meer via de mais langs de telpost doortrekken. De afname van o.a. de Tjiftjaf is daarmee verklaard. Voor leden van onze VWG die hun vogelkennis willen bijspijkeren is de telpost een unieke plek om het gehele jaar door hiervan te profiteren. De tellers op de telpost leggen graag uit hoe je de verschillende vogelsoorten kunt herkennen en hoe de zang in het voorjaar te duiden is. Want niet alleen trekvogels komen langs de telpost, maar ook zitten er in de directe nabijheid meer dan 75 verschillende broedvogelsoorten. En wie superzeldzame soorten wil zien: er is naast het Ringstation geen betere plek binnen Losser te vinden. Met het aantal geïnvesteerde uren staat Telpost Oelemars voor 2019 van de Nederlandse telposten op de 11

e plaats. Op www.trektellen.nl is onze telpost tot nu toe 883.859 keer bekeken.

Dankwoord Op de telpost hebben dit voorjaar in totaal 11 tellers hun bijdrage geleverd en in het najaar 31, waarvan de meeste eenmalig op de Euro Birdwatch. De coördinatie werd verzorgd door Ben Hulsebos en Sander Wansing. Onze dank gaat uit naar de tellers die hebben geholpen bij de tellingen en aan de firma Texploza voor de toestemming om op hun gebied de tellingen te kunnen uitvoeren. De telgegevens zijn doorgegeven aan het landelijke meetnet www.trektellen.nl. Op deze website kan men dagelijks de resultaten van de trektellingen van telpost Oelemars bekijken. Ben Hulsebos




Euro Birdwatch 2019.

Op zaterdagmorgen 5 oktober werd de jaarlijkse Euro Birdwatch gehouden, waarbij in heel Europa vogels worden geteld. De eerste vogel die werd gezien was een Houtsnip, die om 7 uur ‟s morgens al in het donker bij het openen van het hek van de toegangsweg afvloog. Dat begon dus al goed, want dit was pas de tweede keer in 18 jaar dat deze soort in de trek werd gezien op de telpost. De dag begon in eerste instantie met goed zicht, maar na een paar minuten werd het al wat nevelig met een zicht tot 1900 meter. Gelukkig bleef ons de aangekondigde mist bespaard. In de loop van de dag werd het zicht allengs beter, brak de zon door en bij wat lage temperaturen van 6 tot maximaal 13 graden werd het toch een zeer fraaie dag, ook al omdat de wind zwak tot matig was. Helaas wel uit de verkeerde richting, want bij noordoostelijke wind profiteren trekvogels van deze rugwind door zo hoog mogelijk te vliegen om maximaal voordeel te hebben. De vogeltrek kenmerkte zich deze dag dan ook door hoge trek (nekkramptrek). Om 7 uur ‟s morgens begon de telling en de eerste vogels met vooral Boerenzwaluwen,Vinken, Spreeuwen en lijsters kwamen al overvliegen. Ook druppelden gestaag vele belangstellenden binnen op de telpost, meestal voorzien van verrekijker, telescoop, stoeltje of krukje.

Het bleef de hele dag volle bak op de telpost: ’s morgens linker- en ’s middags rechter foto De telling werd in aantallen gedomineerd door ganzen, zwaluwen lijsters, Aalscholvers en Spreeuwen. De Kolganzen en Toendrarietganzen kwamen in V-formaties over en ook de 25 Grote Zilverreigers leverden in de blauwe lucht een schitterend beeld op. Nadat er thermiek was ontstaan kwamen de roofvogels al cirkelend overvliegen, waaronder 7 Bruine Kiekendieven, 3 Rode Wouwen, 2 Smellekens, 2 Slechtvalken, 1 Visarend. 1 Havik, 2 Blauwe Kiekendieven, 54 Sperwers en heel veel Buizerds. Liefst 451 Buizerds kwamen in thermiekbellen van soms 60 exemplaren tot laat in de middag al cirkelend overvliegen. Krenten in de pap waren o.a. Goudplevier, Watersnip, Groenpootruiter (5), Kleine Bonte Specht, Huiszwaluw, Roodborsttapuit en Grote Gele Kwikstaart. Ook kon heel mooi de nog steeds doorgaande gaaieninvasie worden gezien. Tussen de middag werd er baklever en bakbloedworst geserveerd door onze chef-kok Sander en aan het eind van de middag werd het onlangs bereiken van het 10.000

e tel-uur op de telpost op

bescheiden wijze gevierd. Gedurende de dag zijn er tenminste 28 leden actief geweest. Daarnaast hebben we nog ongeveer 10 bezoekers mogen ontvangen op onze telpost. We hebben met hen gepraat over het fenomeen vogeltrek en over het werk van onze vogelwerkgroep. En daarmee werd de eigenlijke functie van de Euro Birdwatch nog eens duidelijk onderstreept. Het is tenslotte bedoeld om aandacht te geven aan het fenomeen vogeltrek.


Links de keukentafel en rechts de veldkeuken met chef-kok Sander . Om 5 uur ‟s middags werd de telling afgesloten en zijn de resultaten doorgegeven aan Vogelbescherming Nederland en www.trektellen.nl.

De telmachine van Sander (boven) en een thermiekbel met Buizerds (onder)


De Groenpootruiters gingen even naast ons landen om bij te tanken

jaar datum aantal soorten

1 2003 4-10-2003 6.998 50

2 2004 2-10-2004 7.322 51

3 2005 1-10-2005 2.181 38

4 2006 7-10-2006 2.217 35

5 2007 6-10-2007 1.602 40

6 2008 4-10-2008 27.644 52

7 2009 3-10-2009 2.674 35

8 2010 2-10-2010 2.791 53

9 2011 2-10-2011 3.473 56

10 2012 6-10-2012 4.016 38

11 2013 5-10-2013 2.777 45

12 2014 4-10-2014 12.619 69

13 2015 3-10-2015 2.222 54

14 2016 1-10-2016 3.658 44

15 2017 30-9-2017 3.080 46

16 2018 6-10-2018 9.265 53

17 2019 5-10-2019 8.918 56

Overzicht Euro Birdwatch 2003-2019 Met aantal staan we dit jaar op de vierde plaats en met het

aantal soorten op de tweede plaats De totale telling kwam uit op 8918 vogels, verdeeld over 56 soorten. De gehele telling is bij trektellen.nl terug te vinden via: https://trektellen.nl/count/view/8/20191005?sc=0 Ben Hulsebos en Sander Wansing

https://trektellen.nl/count/view/8/20191005?sc=0


Dagvlinders en libellen 2019 In 2013 is begonnen met een vlakdekkende inventarisatie van het heideveld aan de noordzijde van de Duivelshof voor dagvlinders en libellen. Op het kaartje is het met de kleur paars aangegeven.

De oppervlakte van het terrein bedraagt 4 ha. De randen bestaan aan alle zijden uit hoog opgaande bomen en struweel. In het midden is het voormalige bouwland geplagd en is er weer enigszins heide ontstaan. Rondom is nog een strook van ongeveer 10 m voormalige bouwgrond met gras. In het terrein bevinden zich twee vennen. Er is alleen „s middags geïnventariseerd bij goed weer met zon en temperaturen boven de 16 graden. Het terrein herbergt redelijk veel soorten dagvlinders en libellen. Alleen de randen met toch wel omvangrijke bramenstruwelen vielen in dat opzicht wat tegen. De verklaring is waarschijnlijk te vinden in het feit dat de struwelen aan de oostzijde de volle wind krijgen bij de normale westelijke windrichting en dat de struwelen aan de westzijde, die uit de wind liggen, juist in de schaduw van de bomenrij liggen. De beide vennen zijn in het recente verleden opgeschoond en zijn goed te inventariseren. Er zijn in 2019 bij de 8 inventarisatierondes 21 dagvlindersoorten aangetroffen. Het Heideblauwtje is inmiddels verdwenen. Opvallend was dit jaar de toename van de zeldzame Keizersmantel. De St.-Jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder, die in het verleden goed vertegenwoordigd was. Vandaar dat deze ook in de tabel is opgenomen.

Kleine IJsvogelvlinder


Bij de twee kleine vennetjes zijn 19 soorten libellen gezien. In 2016 is dit terrein op de SNL-manier onderzocht met 5 bezoeken en zijn alle gegevens op kaarten aan NM aangeleverd. Daarbij is geen totaal berekend. Vanaf 2017 is weer op de gewone manier geïnventariseerd. In rood staan de zeldzame soorten aangegeven. Dagvlinders Soort

1-5

23

-5

1-6

18

-6

4-7

19

-7

16

-8

31

-8

To

taa

l 2

01

3

To

taa

l 2

01

4

To

taa

l 2

01

5

To

taa

l 2

01

7

To

taa

l 2

01

8

To

taa

l 2

01

9

Zwartsprietdikkopje 1 2 1 4 28 12 1 0 4

Geelsprietdikkopje 1 0 0 1 0 0

Bont dikkopje 3 0 0 0 0 1 3

Groot dikkopje 8 2 3 4 6 9 44 10

Citroenvlinder 9 3 5 14 1 17 32 14 21 31 32

Oranjetipje 3 7 11 3 8 16 3

Klein koolwitje 1 2 6 13 4 6 50 54 32 13 86 32

Groot Koolwitje 1 0 3 1 4 13 1

Klein geaderd witje 2 2 57 20 25 37 2

Oranje luzernevlinder 12 0 0 0 0 0

Eikenpage 0 1 0 4 1 0

Kleine vuurvlinder 1 2 0 2 2 2 1

Heideblauwtje 9 1 0 0 0 0

Icarusblauwtje 2 39 30 19 17 0 2

Boomblauwtje 5 0 1 2 0 4 5

Bont zandoogje 1 1 3 3 3 2 0 3 7 8

Hooibeestje 2 1 1 7 1 0 1 3 4

Koevinkje 12 1 1 37 79 19 41 54 14

Bruin zandoogje 34 82 32 161 273 310 232 170 148

Kleine ijsvogelvlinder 4 4 2 1 0 0 11 24 10

Gr. weerschijnvlinder 1 0 0 0 0 0 1

Keizersmantel 4 1 0 0 0 0 3 5

Atalanta 3 3 2 1 1 0

Dagpauwoog 1 1 2 3 2 0 9 2

Kleine vos 4 8 0 0 0 0

Gehakkelde aurelia 1 1 1 1 0 1 6 2

Distelvlinder 11 2 0 0 0 0 1 13

Landkaartje 1 1 0 0 2 3 1

St. Jansvlinder 11 3 57 79 19 7 2 14

Landkaartje


Libellen Soort

1-5

23

-5

1-6

18

-6

4-7

19

-7

16

-8

31

-8

To

taa

l 2

01

3

To

taa

l 2

01

4

To

taa

l 2

01

5

To

taa

l 2

01

7

To

taa

l 2

01

8

To

taa

l 2

01

9

Weidebeekjuffer 1 0 2 0 0 0 1

Gewone pantserjuffer 6 2 1 1 28 12 6

Tengere pantserjuffer 2 4 9 54 58 20 0 29 9 69

Houtpantserjuffer 1 5 0 0 41 0 1

Watersnuffel 1 9 2 4 4 7 103 46 12

Azuurwaterjuffer 12 89 193 139 45 382 547 220 585 725 478

Lantaarntje 1 3 0 0 17 4 2 4

Vuurjuffer 6 3 2 4 2 0

Koraaljuffer 1 0 0 0 0 0 1

Grote roodoogjuffer 0 0 0 0 3 0

Kleine roodoogjuffer 0 0 4 0 1 0

Glassnijder 1 0 0 0 1 0 1

Paardenbijter 3 1 6 6 1 3 1 4

Bruine glazenmaker 1 3 0 1 0 0

Blauwe glazenmaker 1 8 1 1 4 1 1

Grote keizerlibel 2 2 2 1 1 1 7 9 11 17 16 9

Zuidelijke keizerlibel 0 0 0 0 1 0

Smaragdlibel 1 3 1 6 13 3 2 6 5

Metaalglanslibel 1 0 0 0 0 1 1

Platbuik 4 3 0 0 11 11 18 7

Viervlek 5 11 5 1 30 39 10 31 78 22

Gewone oeverlibel 1 3 2 1 3 1 11 23 16 7

Gevlekte witsnuitlibel 0 4 0 0 2 0

Venwitsnuitlibel 0 0 0 1 0 0

Noordse witsnuitlibel 1 0 0 0 0 0

Zwarte heidelibel 14 5 1 3 0 0

Bloedrode heidelibel 7 2 3 9 18 20 5 49 14 21

Bruinrode heidelibel 1 1 10 2 27 2 5 2

Steenrode heidelibel 2 0 0 1 0 0

Dit jaar is er weer een vlakdekkende inventarisatie uitgevoerd op het heideveldje ten westen van de parkeerplaats. Dit in verband met de aanwezigheid van grote aantallen Heideblauwtjes. Er zijn 2 tellingen verricht, waarbij met een handteller de Heideblauwtjes zijn geteld. Het terrein bestaat uit 14 voormalige rabatten, waarbij 7 rabatten zijn geteld. Het totaal aantal is daarna door 7 gedeeld en met 14 vermenigvuldigd. Bij het elke keer overslaan van een rabat wordt dan het mogelijk dubbeltellen door het oplopen van de vlinders voorkomen. Soort 19-6-17 5-7-17 11-6-18 29-6-18 17-6-19 27-6-19

Heideblauwtje 195 1.721 1.624 2.340 210 1.936

Klein koolwitje 1 1 1 4

Citroenvlinder 3 3 1 5

Koevinkje 1 1

Bruin zandoogje 32 8 7 10

Groot dikkopje 1 2 14 2 2

Atalanta 1

Kleine ijsvogelvlinder 3 3 2 2 1 2

Grote weerschijnvlinder 1

Viervlek 2 1 3 2

Azuurwaterjuffer 31 20 13 4 10 4

Watersnuffel 1 8

Platbuik 1

Grote keizerlibel 1 1 1

Gewone oeverlibel 1

Bloedrode heidelibel 2 1


Op de Duivelshof zijn ook twee monitoringsroutes voor libellen, waarbij de telgegevens na elke telling direct bij het Landelijke Meetnet Libellen worden ingevoerd. Jaarlijks worden de Visvijver en twee vennen tegenover het Loaboerke 9 tot10 keer per seizoen op libellen onderzocht. Hieronder staan de resultaten van 9 jaren onderzoek. Alle telgegevens op de Duivelshof zijn aan NM aangeleverd. Dit jaar waren er evenals vorig jaar door de droogteperiode ongekend lage waterstanden in de beide vennen. Vooral de vennen bij Loaboerke stonden bijna droog. Vergeleken met de Visvijver kent Loaboerke meer zeldzame libellensoorten. Soort 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Azuurwaterjuffer 380 216 164 164 128 126 319 241 146

Blauwe glazenmaker 4 6 9 3 6 2 4 3 1

Bloedrode heidelibel 35 15 13 26 32 32 47 18 53

Bruine glazenmaker 0 0 1 2 2 2 1 2 1

Bruinrode heidelibel 2 0 1 7 2 2 1 4 0

Gewone oeverlibel 6 5 2 0 0 1 0 6 0

Gewone pantserjuffer 0 0 0 0 0 0 0 1 0

Glassnijder 1 0 0 0 1 2 2 2 1

Grote keizerlibel 1 1 2 4 2 2 1 4 3

Houtpantserjuffer 3 0 5 7 4 6 5 0 1

Lantaarntje 18 9 7 1 9 3 6 10 5

Metaalglanslibel 0 0 0 3 1 0 4 6 1

Paardenbijter 4 0 8 1 1 1 1 2 1

Platbuik 2 2 0 2 0 0 0 3 0

Smaragdlibel 5 3 6 2 3 10 2 6 1

Steenrode heidelibel 0 2 11 5 1 0 0 0 1

Tengere pantserjuffer 0 0 1 0 0 2 1 2 9

Viervlek 7 10 6 3 3 13 6 23 0

Vuurjuffer 66 95 33 30 46 21 27 14 19

Watersnuffel 0 15 0 2 3 0 0 0 0

Weidebeekjuffer 1 2 2 1 1 1 2 1 0

Libellen monitoring Duivelshof Visvijver

Vuurjuffer


Soort 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Azuurwaterjuffer 686 576 547 426 303 186 419 419 327

Beekoeverlibel 0 0 1 0 0 0 0 0 0

Blauwe glazenmaker 0 0 1 1 0 0 1 1 0

Bloedrode heidelibel 27 11 25 24 43 26 60 30 39

Bruine glazenmaker 0 2 0 0 0 4 1 0 0

Bruine winterjuffer 0 0 2 0 1 2 1 0 0

Bruinrode heidelibel 4 7 10 4 8 1 4 3 3

Gevlekte witsnuitlibel 0 0 0 0 0 0 2 4 0

Gewone oeverlibel 38 24 65 57 17 6 9 0 25

Gewone pantserjuffer 20 39 77 46 45 27 47 14 24

Glassnijder 0 1 0 0 0 3 1 0 0

Grote keizerlibel 10 12 25 23 21 15 22 21 14

Houtpantserjuffer 10 1 24 10 9 9 0 0 0

Koraaljuffer 0 0 0 0 0 0 1 0 0

Lantaarntje 114 35 28 48 36 15 11 1 1

Metaalglanslibel 0 0 0 0 0 0 0 1 0

Noordse witsnuitlibel 0 1 0 0 0 0 0 0 0

Paardenbijter 8 13 16 12 10 4 3 3 0

Platbuik 6 5 2 5 3 5 3 2 2

Smaragdlibel 4 15 12 22 12 23 9 12 11

Steenrode heidelibel 9 10 36 6 3 0 2 0 1

Venglazenmaker 1 0 0 0 0 0 0 0 0

Tengere pantserjuffer 1 25 52 28 104 24 73 35 54

Venwitsnuitlibel 0 0 0 0 0 1 1 0 0

Viervlek 43 37 70 46 59 51 79 81 26

Vuurjuffer 11 40 2 2 9 0 2 3 1

Vuurlibel 0 1 0 6 1 0 0 0 0

Watersnuffel 39 97 44 200 110 51 24 1 10

Weidebeekjuffer 2 1 1 0 0 0 0 1 1

Zuidelijke glazenmaker 0 0 1 0 0 0 0 0 0

Zwarte heidelibel 4 15 21 26 3 1 0 0 0

Zwervende pantserjuffer 0 0 0 1 0 0 0 0 0

Libellenmonitoring Duivelshof Loaboerke

Ben Hulsebos

Bloedrode heidelibel


Nachtvlinderonderzoek 2019

Het afgelopen jaar is er door ons weer onderzoek gedaan aan de vlinders in de gemeente Losser. Voornamelijk werd er naar nachtvlinders gezocht, maar ook de dagvlinders zijn niet overgeslagen. De inventarisaties vonden plaats op het Arboretum Poort Bulten, de landgoederen Snippert en Duivelshof (Natuurmonumenten), in het Dinkeldal, Punthuizen en Stroothuizen (Staatsbosbeheer), op het Ringstation te Overdinkel en aan de Scholtinkstraat te Losser (huisadres van Wim v/d Woning). Alle waarnemingen zijn ingevoerd op waarnemingen.nl Helaas konden we door ziektes wat minder vaak inventariseren, hopelijk is dat volgend jaar beter. Methode De nachtelijke inventarisaties werden gedaan met een lamp voor een gespannen laken. Hier komen de vlinders op af en gaan dan meestal rustig op het laken zitten. Ook is er gewerkt met een vlinderval, dit is een soort kist waar de lamp bovenop zit. Deze lokt de vlinders aan en die vliegen de kist in. De onderzoekers kunnen de volgende dag op hun gemak de vlinders determineren en tellen. De meeste vlinders worden hierna losgelaten, maar de moeilijk op naam te brengen soorten worden bewaard voor aanvullend onderzoek. Ook is er smeer gebruikt. Dit lokmiddel, op basis van keukenstroop en wat alcoholische drank, wordt voor de schemering op ooghoogte op boomstammen gesmeerd. De nachtvlinders worden gelokt door de geur en drinken van het mengsel. Deze methode is vooral productief in het voor- en in het najaar. Dan bloeien er nog nauwelijks bloemen. In de zomer is de concurrentie van bloemen zo groot, dat smeren weinig oplevert. Tevens komen er op smeer soorten die niet of nauwelijks op licht afkomen. Dit jaar hebben we niet meer met de feromonen gewerkt, deze bleken niet meer te werken. Er zijn i.v.m. het kostenaspect geen nieuwe aangeschaft. Vlinders waarbij twijfel bestaat over de juiste determinatie worden meegenomen om te worden gefotografeerd. Aan de hand van de foto worden specialisten om hun mening gevraagd. In sommige gevallen, dit geldt voornamelijk voor de kleine vlinders, zullen moeilijk op het uiterlijk te determineren exemplaren worden gedood. Hierna kan door middel van dissectie van de genitaliën de juiste naam worden bepaald. De overige vlinders kunnen daarna weer worden vrijgelaten. Dit jaar hebben Sjaak Koster en Albert Meek weer een aantal vlinders op genitaliën onderzocht om zo de soort met zekerheid te kunnen vaststellen. We geven hier eerst de Nederlandse naam van de vlinder gevolgd door de wetenschappelijke naam tussen haakjes. Dit laatste is vooral bedoeld voor eventuele lezers van over de grens, die onze namen vaak niet begrijpen, maar via de wetenschappelijke naam dan toch weten waarover we het hebben. Resultaat Het voert te ver om van elke vindplaats een volledige opsomming te geven van al de soorten vlinders die er in 2019 zijn waargenomen. We hebben gekozen om van elke locatie de meest vermeldenswaardige soorten te noemen met een kleine toelichting over de verspreiding en de biologie. De gegevens over de grote vlinders komen van de website van de vlinderstichting: https://www.vlinderstichting.nl. Voor de kleine vlinders is gebruik gemaakt van de site: http://www.microlepidoptera.nl. Landgoed Snippert Dit jaar hebben we zeven keer geïnventariseerd op deze locatie. Hierbij werden 32 nieuwe soorten voor dit gebied vastgesteld. Bijzondere soorten waren: Dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria) en Bruine metaalvlinder (Rhagades pruni). De Dennenbandspanner is een zuidelijke soort die vanaf 1978 in Nederland voorkomt. De meeste waarnemingen komen uit Limburg en er zijn enkele plekken in het oosten van ons land. De Bruine metaalvlinder is een dagactieve nachtvlinder uit de familie van de bloeddrupjes (Zygaenidae). Deze komt o.a. voor op struikheide.


Dennenbandspanner Bruine metaalvlinder

Arboretum Poort Bulten Op het Arboretum is één keer geïnventariseerd. Dit was op de Nationale Nachtvlindernacht op 30 augustus. Hier waren 40 personen aanwezig als toeschouwers.

Buxusmot normaal exemplaar Buxusmot donker exemplaar

Er konden toen twee nieuwe soorten voor het gebied worden vastgesteld, de Gewone gouduil [Xanthia icteritia] en de Buxusmot [Cydalima perspectalis]. Deze laatste is een invasieve exoot die sinds 2007 in ons land wordt gevonden en inmiddels in het zuidelijke deel van Nederland veel schade veroorzaakt aan buxusstruiken. De vlinder breidt zich verder noordwaarts uit. De linker foto geeft de normale kleur weer, de rechterfoto is van een verdonkerd exemplaar, melanisme genoemd. Stroothuizen Hier hebben we dit jaar drie keer geïnventariseerd. Er werden 23 nieuwe soorten waargenomen. Hier werd o.a. de prachtige Nachtpauwoog (Saturnia pavonia) waargenomen. Op de bloemen van de Jakobskruiskruidplant waren veel rupsen van de Sint-jacobsvlinder (Tyria jacobaeae) aanwezig. Deze vlinder behoord bij de Spinneruilen. De vlinder lijkt op de Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae), deze behoord echter tot de familie van de Bloeddrupjes.

Nachtpauwoog Rupsen Sint-Jacobsvlinder

Punthuizen Hier werd dit jaar drie keer geïnventariseerd. Dit terrein is in het verleden maar enkele keren bezocht. Er werden dit jaar maar liefst 50 nieuwe soorten waargenomen. Zeldzame soorten waren Dennenspinner (Dendrolimus pini) en Bosbeswitvlekmot (Incurvaria oehlmanniella). Van de Dennenspinner zijn in Overijssel alleen in de gemeente Losser enkele waarnemingen bekend. De Bosbeswitvlekmot komt in Overijssel op een aantal plaatsen voor. Waardplanten zijn naast de


Blauwe bosbes ook enkele struiksoorten zoals Haagbeuk en Rode kornoelje.

Dennenspinner Bosbeswitvlekmot

Scholtinkstraat Losser Hier is acht keer geïnventariseerd en dit leverde 124 soorten op, 20 soorten waren nieuw voor deze locatie. Zeldzame soorten waren o.a. Espenblad (Phyllodesma tremulifolium), Kanariepietje (Agapeta zoegana) en Sobere restjesmot (Ephestia unicolorella). De laatste is aan de hand van genitaliënonderzoek vastgesteld. Ook de rups van Kompasslauil (Hecatera dyodea) en de Esdoorndwergspanner (Eupithecia inturbata) werden dit jaar weer waargenomen. Van het Kanariepietje zijn deze eeuw geen waarnemingen gedaan in Overijssel, de meeste waarnemingen in Nederland komen uit Zuid-Limburg en langs de dijken in Zeeland. Van de sobere restjesmot zijn maar enkele waarnemingen deze eeuw gedaan in Overijssel. Dit is een meer zuidelijke soort.

Kanariepietje Sobere restjesmot

Ringstation Dit jaar is er 11 keer geïnventariseerd op deze locatie. Er werden in dit 16

de jaar dat we hier

inventariseren toch nog weer 10 nieuwe soorten waargenomen. Vermeldenswaardige soorten waren de Kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum), de Variabele elzensteltmot (Caloptilia falconi) en de Morgenroodbladroller (Pammene aurita).

Kolibrievlinder


Weeskinderen Dinkel 2019 Het Zwart weeskind was dit jaar goed aanwezig, maar Rood weeskind deed het duidelijk minder. Er werd op de smeerplekken geen enkel exemplaar aangetroffen. Van het Zwart weeskind zijn dit jaar exemplaren aangetroffen enkele kilometers ten noorden van de bekende plaatsen. De meest noordelijke plek is nu bij de Kribbebrug in het Lutterzand.

Datum/Locatie 29-6 4-7 11-7 19-7 22-7 29-7 Hoogste aantal Per locatie

Zoekerbrug 4 Zw 14 Zw 2 Kar

6 Zw 2 Zw 2Kar

14 Zw 2 Kar

Schokland 4 Zw 2 Kar

4 Zw 2 Kar

Dode Dinkelarm 2 Kar 1 Zw

1 Zw 2 Kar

Bossinkbrug 1 Zw 1 Zw

Zandhuizerbrug 1 Zw 2 Kar

1 Zw 2 Kar

Aarnink 2 Zw 1 Kar

2 Zw 1 Kar

Huisman 6 Zw 6 Zw

Kolkersbrug 1 Zw 1 Zw

Glanerbeek Gronausestraat

2 Zw 2 Zw

Elsbeek Gronausestraat

2 Zw 1 Kar

2 Zw 1 Kar

Graafschappad 2 Zw 1 kar

2 Zw 1 kar

Euverman 3 Zw 3 Zw

Wewwelstadpad 1 Zw 1 Kar

1 Zw 1 Kar

Kampbrug 3 Kar 1 Kar 3 Kar

Zoekerveldweg Elsbeek

1 Kar 1Kar

Kribbebrug 1 Zw 1 Kar

1 Zw 1 Kar

Totaal Zw = Zwart weeskind Ro = Rood weeskind Kar = Karmozijnrood weeskind

41 Zwart 17 Kar

Parende Kleine wintervlinders, boven het bijna vleugelloze vrouwtje.

Leo Hassing en Sjaak Koster


Bijzondere vogelwaarnemingen in Losser 2019

Bijzondere waarnemingen van vogels in de gemeente Losser zijn zeker zinvol om in een artikel te

documenteren. Soorten die voor Losser en Twente zeldzaam zijn, kunnen echter landelijk tot de

algemene soorten behoren. In het volgende overzicht zijn de waarnemingen van zeldzame en

schaarse soorten voor Losser weergegeven. De waarnemers zijn in dit artikel weggelaten, maar ze

zijn terug te vinden op www.waarneming.nl. Ook zijn alle onderstaande gegevens overgenomen uit

www.waarneming.nl. De meeste waarnemingen komen van de Oelemars en het Ringstation, want

daar zijn meestal de meeste waarnemers te vinden en worden ook daar de meeste uren gemaakt.

Een adulte Roodkeelduiker in winterkleed werd op de Oelemars gezien in de periode 10 januari t/m

15 februari. Er waren veel waarnemingen van Geoorde Futen op de Oelemars. Het begon met 1 ex.

op 15 maart, daarna 2 op 5 april, 1 van 16 t/m 22 april en 2 op 27 april. Daarna werd op 6 mei een

solitair exemplaar gezien en een groepje van 4 ex. op 5 juni en 11 juli. Op 3 juli was er weer een te

zien en van 19 juli t/m 23 juli waren er maximaal 3. De laatste Geoorde Futen waren er op 31 juli, 8

augustus en van 22 t/m 24 augustus. Er werd twee keer een Zwarte Ooievaar waargenomen: op 3

mei vloog er een over telpost Oelemars en op 9 augustus een bij de Hakenberg. Een Kleine

Zilverreiger zat op 13 juli voor de kijkhut op de Oelemars. Een paartje Zwarte Zwaan had een geldig

territorium op De Welp van 22 februari t/m 17 maart. Dit is de eerste keer sinds de tellingen vanaf

2004 dat deze soort in Losser een territorium heeft gehad. Twee mannetjes Krooneend verbleven

van 3 t/m 7 juli op de Oelemars. Twee Middelste Zaagbekken zaten op 28 oktober op de Oelemars.

Dit betrof pas de achtste waarneming voor Losser. Twee Nonnetjes waren op de Oelemars te zien

tussen 6 januari en 18 februari. De beste dag voor Kraanvogels was 24 februari, toen er 85 over

telpost Oelemars vlogen. Vergeleken met andere jaren waren er dit jaar opvallend weinig

Kraanvogels.

Dit jaar waren er weinig zeldzame roofvogels te zien. Over telpost Oelemars vloog op 18 maart een

Zeearend over. Een Roodpootvalk vloog op 12 mei over de bebouwde kom van Losser.

Een Bokje liet zich 19 maart zien op de Duivelshof. Op 1 september en op 22 oktober vloog een

Zilverplevier over telpost Oelemars

Van de Zwartkopmeeuw waren er maar 2 waarnemingen: 3 adulte vogels op 19 april over telpost

Oelemars en 1 2e kj op 9 mei voor de observatiehut op de Oelemars. Pontische Meeuwen werden

acht keer bij de observatiehut en de telpost op de Oelemars gezien: steeds 1 ex. op 29 januari, 4

februari, 2 maart, 5 en 16 augustus , 3 november en 27 december en 3 op 26 oktober. Van de

Geelpootmeeuw waren er vier waarnemingen: 1 over

de Kampbrug bij Beuningen op 12 januari, 1 over

telpost Oelemars op 6 maart, 24 mei en 3 augustus.

De Reuzenstern is een zeer zeldzame gast in Losser.

Deze werd voor de observatiehut op de Oelemars

gezien op 17 juli. Dit was pas de zesde waarneming

ooit in Losser. Nog meer bijzonder was de waarneming

van de Grote Stern, die met 3 exemplaren tegelijk

voor de kijkhut op de Oelemars zat. Dit was pas de

derde waarneming ooit in Losser.

De Zomertortel dreigt in Losser uit te sterven. Dit jaar was er nog maar 1 waarneming: 1 foeragerend

op het Ringstation op 26 april. Voor het eerst kon in Losser een territorium van de Oehoe worden

vastgesteld. In het Borgbos op Singraven was een baltsend mannetje tussen 11 januari en 5 juli

meerdere keren gehoord. Op 20 juni waren er zelfs 2 Oehoes aanwezig. Een roepende Draaihals zat

op 21 april op de Oelemars. De landelijk zeer zeldzame Middelste Bonte Specht is in Losser met




146 territoria eigenlijk een algemene soort geworden. Losser is momenteel een van de landelijke

bolwerken van deze spechtensoort.

Op 23 januari zat een Klapekster in het Beuninger Achtervelden, op 24 oktober vloog er een over

telpost Oelemars. Op 14 november was er een waarneming in het Beuninger Achterveld en op 22

november werd een Klapekster in Punthuizen gezien. De Grauwe Klauwier beleefde een topjaar.

Deze zeldzame soort had 4 territoria in Losser: Punthuizen, Duivelshof, Oelemars en bij het Beuninger

Achterveld. Bij de Voltherdijk in Beuningen werden prooiresten gezien en was er een vrouwtje op 21

augustus aanwezig. De Raaf was dit jaar wel vertegenwoordigd, maar er konden geen geldige

territoria worden bewezen. Er werden Raven gehoord en gezien bij Punthuizen, Oldenzaalseveenweg,

Oelemars, Lutterzand, Tankenberg en Groote Lutterveld.

De Bladkoning wordt de laatste tijd elk jaar waargenomen: Dit jaar werd er een gevangen op 3

oktober op het Ringstation en op 8 oktober was er weer een aanwezig, maar deze kon niet worden

gevangen. Op 3 augustus was een Rietzanger aanwezig op de Oelemars. Op het Ringstation werd er

op 24 april, 1, 2 en 3 mei, 23, 26 en 29 juli en op 16, 22 en 24 augustus een Rietzanger gevangen. Dit

jaar waren er 8 territoria van de Kortsnavelboomkruiper. De vogels zaten op de Snippert, bij de

Kampbrug, Boerskotten, Duivelshof en Borgbos. Deze soort is ontzettend moeilijk te karteren, omdat

ze nauwelijks zingen, precies lijken op gewone Boomkruipers en slechts een handjevol vogelaars de

soort kan determineren. De eerste Beflijster

liet zich op 24 maart zien op de Hakenberg,

evenals op 20 april. Op 19 april zat een

Beflijster in Punthuizen en een aan de

Strengeveldweg. Op 21 april werden er 2

gemeld in Stroothuizen. In april vlogen er in

totaal 33 Beflijsters over telpost Oelemars en

20 in oktober. Heel bijzonder was een late

waarneming van een mannetje Beflijster in

de bebouwde kom van Losser op 24

november. De vogel heeft daar nog een

week rondgehangen. De Beflijster bereikte

daarmee een topjaar. Een Blauwborst werd

op 23 augustus gevangen op het Ringstation

en in juni had een mannetje Blauwborst een

territorium op de Oelemars. Vroeger was de Nachtegaal alom aanwezig in Losser. Tegenwoordig is

deze soort hier inmiddels een zeldzaamheid geworden: 1 zingend mannetje zat op 30 april op het

Welpelo in Overdinkel.

Op 20 april vloog een Duinpieper over de Hakenberg. Ook op telpost Oelemars vloog op 14 en 27

augustus een Duinpieper over. Er vloog op 21 oktober een Roodkeelpieper over telpost Oelemars.

Heel bijzonder was de vangst van een 1e kj Roodmus op 24 augustus op het Ringstation. Dit was pas

de tweede waarneming ooit voor Losser. Telpost Oelemars is landelijk gezien een van de beste

locaties om overtrekkende Europese Kanaries te zien. Ook dit jaar waren er een aantal

waarnemingen: 1 op 9 juni en 1 op 29 oktober. Ook vele Grote Barmsijzen konden worden

onderscheiden in de barmsijsgroepen, waaronder een groep van 170 in het Beuninger Achterveld.

Een Ortolaan vloog over telpost Oelemars op 2 september en een op 20 oktober.

Ben Hulsebos


Soortenlijst van de gemeente Losser

Niet-broedvogels Broedvogels/territoriumhouders

Roodkeelduiker Regenwulp Dodaars Oeverzwaluw

Parelduiker Rosse Grutto Fuut Boerenzwaluw

Kuifduiker Zwarte Ruiter Geoorde Fuut Huiszwaluw

Roodhalsfuut Groenpootruiter Blauwe Reiger Graspieper

Vaal Stormvogeltje Bosruiter Roerdomp Gele Kwikstaart

Jan-van-gent Oeverloper Aalscholver Grote Gele Kwikstaart

Kuifaalscholver Steenloper Ooievaar Witte Kwikstaart

Kleine Zilverreiger Witgat Knobbelzwaan Winterkoning

Grote Zilverreiger Poelsnip Zwarte Zwaan Heggenmus

Koereiger Bokje Kolgans Roodborst

Kwak Grauwe Franjepoot Grauwe Gans Blauwborst

Purperreiger Kleine Jager Brandgans Nachtegaal

Zwarte Ooievaar Middelste Jager Grote Canadese Gans Zwarte Roodstaart

Flamingo Kleinste Jager Nijlgans Gekraagde Roodstaart

Heilige Ibis Dwergmeeuw Mandarijneend Roodborsttapuit

Lepelaar Kokmeeuw Bergeend Paapje

Wilde Zwaan Zwartkopmeeuw Smient Merel

Kleine Zwaan Stormmeeuw Krakeend Zanglijster

Sneeuwgans Zilvermeeuw Wilde Eend Grote Lijster

Kleine Rietgans Geelpootmeeuw Slobeend Sprinkhaanzanger

Taigarietgans Pontische Meeuw Zomertaling Bosrietzanger

Toendrarietgans Kleine Mantelmeeuw Kuifeend Rietzanger

Rotgans Grote Mantelmeeuw Wespendief Kleine Karekiet

Roodhalsgans Drieteenmeeuw Rode Wouw Spotvogel

Indische Gans Dwergstern Havik Braamsluiper

Zwaangans Visdief Sperwer Grasmus

Casarca Noordse Stern Buizerd Tuinfluiter

Pijlstaart Grote Stern Torenvalk Zwartkop

Krooneend Reuzenstern Boomvalk Fluiter

Tafeleend Bijeneter Patrijs Tjiftjaf

Witoogeend Kuifkoekoek Kwartel Fitis

Topper Velduil Kwartelkoning Goudhaan

IJseend Grijskopspecht Fazant Vuurgoudhaan

Grote Zee-eend Strandleeuwerik Waterral Grauwe Vliegenvanger

Zwarte Zee-eend Waterpieper Waterhoen Bonte Vliegenvanger

Brilduiker Oeverpieper Meerkoet Staartmees

Nonnetje Roodkeelpieper Porseleinhoen Glanskop

Middelste Zaagbek Duinpieper Scholekster Matkop

Grote Zaagbek Grote Pieper Kleine Plevier Kuifmees

Zeearend Pestvogel Kievit Zwarte Mees

Schreeuwarend Waterspreeuw Watersnip Pimpelmees

Zwarte Wouw Noordse Nachtegaal Houtsnip Koolmees

Blauwe Kiekendief Beflijster Grutto Boomklever

Bruine Kiekendief Koperwiek Wulp Taigaboomkruiper

Steppekiekendief Waterrietzanger Tureluur Boomkruiper

Ruigpootbuizerd Grote Karekiet Holenduif Wielewaal

Visarend Snor Houtduif Grauwe Klauwier

Roodpootvalk Sperwergrasmus Turkse Tortel Gaai

Slechtvalk Orpheusspotvogel Zomertortel Ekster

Smelleken Bergfluiter Stadsduif Kauw

Kraanvogel Bladkoning Koekoek Roek

Griel Pallas Boszanger Kerkuil Zwarte Kraai

Steltkluut Kleine Vliegenvanger Steenuil Raaf

Kluut Buidelmees Bosuil Spreeuw

Bontbekplevier Baardman Ransuil Huismus

Goudplevier Notenkraker Oehoe Ringmus

Zilverplevier Bonte Kraai Nachtzwaluw Vink

Morinelplevier Grote Barmsijs Gierzwaluw Keep

Drieteenstrandloper Witstuitbarmsijs IJsvogel Europese Kanarie


Niet-broedvogels Broedvogels/territoriumhouders

Kanoet Frater Groene Specht Groenling

Krombekstrandloper Roodmus Zwarte Specht Putter

Kemphaan Witbandkruisbek Grote Bonte Specht Sijs

Bonte Strandloper Grote Kruisbek Middelste Bonte Specht Kneu

Kleine Strandloper IJsgors Kleine Bonte Specht Kleine Barmsijs

Temmincks Strandloper Sneeuwgors Draaihals Kruisbek

Breedbekstrandloper Ortolaan Boomleeuwerik Goudvink

Veldleeuwerik Appelvink

Geelgors

Voormalige broedvogels

Wintertaling Hop Grauwe Kiekendief Tapuit Korhoen Kramsvogel Zwarte Stern Klapekster Kuifleeuwerik

Escapes

Manengans Carolina-eend Chileense Smient Roodschoudertaling Vlekbekeend Kokardezaagbek Bahamapijlstaart Saruskraanvogel Muskuseend Pauw Kaapse Casarca Witnekkraanvogel Keizergans Valkparkiet Mexicaanse Roodmus Diamantduif Kleine Pelikaan Chinese Kraanvogel Zwartbuikfluiteend

Ondersoorten

Toendrabontbekplevier

Russische Stormmeeuw

Rouwkwikstaart

Noordse Kwikstaart

Engelse Kwikstaart

Scandinavische Tjiftjaf

Siberische Tjiftjaf

Witkopstaartmees

Kortsnavelboomkruiper Noordse Kauw

Russische Kauw

Noordse Goudvink

Groenlandse Tapuit

In totaal zijn in de Gemeente Losser 276 soorten vastgesteld (inclusief exoten). De lijst is door Leo Hassing en Ben Hulsebos samengesteld op basis van literatuuronderzoek, waarnemingenrubrieken en veldkennis vanuit het verleden van Leo Hassing. De lijst is aangepast aan de officiële Nederlandse lijst. Wel zijn exoten als Nijlgans, Fazant, enz. meegeteld. Dit jaar zijn de Zwarte Zwaan, Zomertaling en de Oehoe verplaatst van de kolom niet-broedvogels naar de kolom broedvogels/territoriumhouders. De Blauwborst is vanuit de tabel voormalige broedvogels weer aan de broedvogellijst toegevoegd. Een waarneming van een Roodmus uit 2018 bij Beuningen is aan de lijst toegevoegd. Dit was een nieuwe soort voor Losser. Leo Hassing en Ben Hulsebos


X= 26 nieuwe kruisjes in 2019

Waarnemingen Oelemars t/m 2019 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec code

Parelduiker x x x

Z

Roodkeelduiker x x x x x x

x x x

x

x

x x

Z

Dodaars x x x x x x x x

x

x x x x x x x x x x x x A

Fuut x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Roodhalsfuut

x x x x x

x x x

x x x x x x

WA

Geoorde Fuut

x x x x x x x x x x x x x x x

WA

Kuifduiker

x x

Z

Aalscholver x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Roerdomp

x x x x x x

x x Z

Kleine Zilverreiger

x x x x

x

x

x

Z

Grote Zilverreiger x x x x x x x x x

x


Koereiger

x

x

Z

Blauwe Reiger x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Purperreiger

x

x

x

Z

Kwak x x Z

Flamingo

x

ZZ

Lepelaar x x x x Z

Heilige Ibis

x

ZZ

Zwarte Ooievaar

x x x x x

x x x x

x

Z

Ooievaar x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Knobbelzwaan x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Wilde Zwaan x x x x

x

x x x x x WA

Kleine Zwaan x x x x x

x x x x x WA

Zwarte Zwaan

x x

x x

x

Z

Grote Canadese Gans x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Brandgans x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Rotgans

x x x x

x x

Z

Grauwe Gans x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Kolgans x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Taigarietgans x x x

x

x

x

Z

Toendrarietgans x x x x x x x

x x

x x x x x x x A

Kleine Rietgans

x x

x x x x x

x Z

Sneeuwgans

x

ZZ

Roodhalsgans

x ZZ

Nijlgans x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Indische Gans x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x WA

Casarca

x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x

WA

Mandarijneend x x x x x x

x x

x x x

x x WA

Bergeend x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x WA

Smient x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Krakeend x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Wintertaling x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x A

Wilde Eend x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Pijlstaart x x x x x x x

x x x x x x x x x WA

Zomertaling

x x x x x x x x x x x x x x x x x x

WA

Slobeend x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Krooneend

x x x x

x x

x x x x x

x

WA

Tafeleend x x x x x x x x

x

x x x x x x x x x x x x x A


jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec code

Kuifeend x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Topper

x

x

x

x

x

Z

Witoogeend x x

x x

x x

Z

IJseend

x

ZZ

Grote Zee-eend

x x x x x x x

x

Z

Zwarte Zee-eend

x

x

Z

Brilduiker x x x x x x x x

x

x x x

x x x x x x WA

Nonnetje x x x x x x

x x x WA

Middelste Zaagbek

x x

x

x

Z

Grote Zaagbek x x x x x x x x x

x x x

x x x x x x WA

Zeearend

x

x

x x x x x

Z

Wespendief

x x x x x x x x x x

x x

WA

Zwarte Wouw

x x x x

x

x

x

x

WA

Rode Wouw x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x WA

Bruine Kiekendief

x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x

WA

Blauwe Kiekendief x x x x x x x x

x

x x x x x x x WA

Grauwe Kiekendief

x

x

x

x x

x

Z

Steppekiekendief

x

x

x

Z

Havik x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x WA

Sperwer x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Buizerd x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Ruigbootbuizerd

x

x x

x x

x Z

Visarend


WA

Torenvalk x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Smelleken

x x x x x x

x x x x x x

x

WA

Boomvalk

x x x x x x x x x x x x x

WA

Slechtvalk x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x

x x WA

Roodpootvalk

x

x

x x x

Z

Patrijs x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x WA

Kwartel

x x x x x x

Z

Fazant x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Waterral x x x x x x x

x x x

x x x x x x x x

x x x WA

Porseleinhoen

x

x

x

Z

Waterhoen x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Meerkoet x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Kraanvogel

x x x x x x x x x

x

x x

x x x x x x WA

Kluut

x x x

x x

x

Z

Scholekster x

x x x x x x x x x x x x x x x x x

x

A

Griel

x x

ZZ

Kleine Plevier

x x x x x x x x x x x x x x

A

Bontbekplevier

x x x

x x

x

x x x x x x x

WA

Goudplevier x x x x x x x x

x

x x x x x x x x WA

Zilverplevier

x

x x

x

x x x x x x x

x

WA

Morinelplevier

x x x

Z

Kievit x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Kanoet

x

x

x

Z

Drieteenstrandloper

x

x x x x

x

Z

Kleine Strandloper

x

x

x x x

Z

Temmincks Strandloper

x x

x x x

Z

Krombekstrandloper

x

x x

x x x x x

x

WA

Bonte Strandloper x x x x x x x x x x x x x x x x x WA



Breedbekstrandloper x ZZ

Kemphaan

x

x x x x x

x x x x x x x x

x

WA

Bokje x

x x x x x x

x

x

x x x

WA

Watersnip x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x A

Houtsnip

x

x

x x x

x

Z

Poelsnip

x

ZZ

Grutto


x

WA

Rosse Grutto

x x x

Z

Regenwulp

x x x x

x x x x x x x

WA

Wulp x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x A

Zwarte Ruiter

x x x

x x x x x x x x x x

WA

Tureluur


WA

Groenpootruiter


WA

Witgat x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

A

Bosruiter

x x x x

x x x x x x x

x

WA

Oeverloper x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Steenloper

x

x

x

x

x

Z

Grauwe Franjepoot

x

ZZ

Middelste Jager

x

Z

Kleine Jager

x x

Z

Kleinste Jager

x

ZZ

Dwergmeeuw

x

x x x

x

x

x x x

x WA

Kokmeeuw x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Zwartkopmeeuw

x x x x x

x x

x x x x

WA

Stormmeeuw x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Kleine Mantelmeeuw

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Grote Mantelmeeuw

x x

x x x

x x

x

x x

x

WA

Zilvermeeuw x x x x x x x x x x x


Geelpootmeeuw x x x x x x x x

x

x x x x x

x x

x x x WA

Pontische Meeuw

x x x x x x x x x x

x x x x x

x

x x x x WA

Dwergstern

x x

x

Z

Visdief

x x x x x x x x

x x x x x

WA

Noordse Stern

x

ZZ

Grote Stern x x ZZ

Zwarte Stern

x

x x x x x x x x x x x x

WA

Reuzenstern

x

x x x

Z

Holenduif x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Houtduif x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Turkse Tortel x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Zomertortel

x x x x x x x x x x

x

Z

Koekoek


WA

Kuifkoekoek

x

ZZ

Steenuil x

x x x x x x


x x

WA

Ransuil


Z

Bosuil x x x

x x x

x

x

x x WA

Velduil

x x

x x x

Z

Kerkuil

x

ZZ

Gierzwaluw


x

A

Bijeneter

x

ZZ

IJsvogel x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Hop x ZZ



Draaihals

x x

x

Z

Kleine Bonte Specht x x

x x x x

x

x x x x x x x x x x x x WA

Middelste Bonte Specht

x

x x

x x

x

x

Z

Gr. Bonte Specht x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Groene Specht x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Zwarte Specht x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x WA

Boomleeuwerik

x x x x x x x

x

x x x x x x

WA

Veldleeuwerik x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Strandleeuwerik

x

x

x

Z

Oeverzwaluw


ZA

Boerenzwaluw


ZA

Huiszwaluw


A

Boompieper

x x x x x x

x x x x x x x

A

Graspieper x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Waterpieper x x x x x x x x

x x x x x x x x WA

Oeverpieper

x

x x

Z

Roodkeelpieper

x

x x x

x

Z

Grote Pieper

x

ZZ

Duinpieper

x x

x x x x

x

Z

Gele Kwikstaart

x x x x x x x x x x x x x x x x x

A

Gr. Gele Kwikstaart x

x x x x x x

x x


Witte kwikstaart x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Pestvogel

x

x

Z

Winterkoning x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Heggenmus x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Roodborst x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Blauwborst

x

x

x x x

Z

Nachtegaal

x x x

x

Z

Zwarte Roodstaart

x x x x x


A

Gekraagde Roodstaart


x x

A

Paapje

x x x x

x x x x x

WA

Roodborsttapuit x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

WA

Tapuit

x x x x x

x x x x x x x

WA

Beflijster

x x x

x x x

Z

Merel x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Kramsvogel x x x x x x x x x

x x

x x x x x x x x x A

Zanglijster x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Koperwiek x x x x x x x x

x x x x x x x A

Grote Lijster x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Rietzanger

x x x x

x

x x

Z

Waterrietzanger

x

ZZ

Sprinkhaanzanger

x x

x

x x

Z

Bosrietzanger

x x x x x

WA

Kleine Karekiet

x x x x x x x x x x

A

Spotvogel

x x x x x x x

WA

Braamsluiper

x x x x x x x x x x

WA

Grasmus


A

Tuinfluiter

x x x x x x x x x

A

Fluiter

x

ZZ

Zwartkop


ZA

Tjiftjaf x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA



Fitis


ZA

Goudhaan x x x x x x x x x

x

x

x x x x x x x x x x A

Vuurgoudhaan x x

x x x x x x

x

x

x x

x

WA

Bladkoning

x

Z

Baardman x ZZ

Grauwe Vliegenvanger

x x

x x x

WA

Bonte Vliegenvanger

x x x x x x

WA

Buidelmees

x x

x

x x

Z

Staartmees x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Glanskop x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Matkop x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x WA

Kuifmees x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Zwarte Mees

x x x x x x x x x

x

x x x x x x x x x

x WA

Pimpelmees x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Koolmees x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Boomklever x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x A

Boomkruiper x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Taigaboomkruiper

x

x

x Z

Wielewaal

x x x x x x x x

x

WA

Klapekster

x x

x

x

x x x

x WA

Grauwe Klauwier

x

x

x x x

Z

Gaai x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Ekster x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Kauw x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Roek x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Zwarte kraai x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Bonte Kraai

x

x

x

Z

Raaf x x x x x x Z

Spreeuw x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Huismus x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Ringmus x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Vink x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Keep x x x x x x x x

x x x x x x x A

Europese Kanarie

x x

x

x x x x x x x x x x

WA

Groenling x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Putter x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Sijs x x x x x x x x x

x

x x x x x x x x x x A

Kneu x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ZA

Frater x x

x

x x x x

Z

Kleine Barmsijs x x x x x x x

x x x x x x WA

Grote Barmsijs x x x x x x x

x x x x x x WA

Kruisbek x x x x x x x


WA

Grote Kruisbek x ZZ

Goudvink x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x A

Appelvink x

x x x x x x x x x

x

x x x x x x x x

x WA

IJsgors x x

x x x x x x WA

Sneeuwgors

x

x

x x x

Z

Ortolaan

x

x x

x x

Z

Geelgors x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A

Rietgors x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x A


Zwarte Ooievaar

vogelwerkgroep losser jaarverslag 2019 · 10-jarig bestaan van onze vogelwerkgroep gevierd met...

Documents