vocab for offshore structure

Oil and Gas Vocabulary and Glossary

ที่มา: กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ บริษัทเชฟรอนประเทศไทยสำรวจและผลิต จำกัด

http://www.glossary.oilfield.slb.comhttp://oilgasglossary.com

http://geothai.nethttp://en.wikipedia.com

A

Abandoned Well การสละทิ้งหลุมเจาะ เนื่องจากเปนหลุมแหงไมพบปโตรเลียม

An Abandoned Oil or Gas Well การสละทิ้งหลุมที่เจาะพบน้ำมันหรือกาซธรรมชาต ิ เนื่องจากเปนหลุมที่ไมมี

สมรรถนะในเชิงพาณิชย

Acidizing เปนวิธีการกระตุนการผลิต (stimulation) โดยใชกรด คือ ใชวิธีปมกรดไฮโดรคลอริคลงไปในหลุมเจาะ เพื่อ

ขยายชองวางของหินใหใหญขึ้น ซึ่งจะทำใหน้ำมันไหลไดดีขึ้น

ACQ มาจากคำวา Annual Contract Quantity คือ ปริมาณกาซรวมที่สงและรับมอบกันในหนึ่งป (เปนผลบวกของ DCQ

แตไมจำเปนจะตองเทากับ 365 x DCQ) (ดูคำ DCQ)

Air Drilling การเจาะแบบหมุน (rotary drill) ที่อัดอากาศเขาไปชวยในการเจาะแทนการใชน้ำโคลน (mud) การเจาะ

โดยวิธีนี้จะมีอัตราการเจาะเร็วกวาการใชน้ำโคลน เศษหินที่เกิดจากการเจาะแบบ air drilling จะมีลักษณะเปนฝุนละเอียด

แตชั้นหินที่จะใชวิธีการเจาะแบบ air drilling ไดจะตองไมมีความดันสูงและไมมีน้ำอยูมาก เพราะน้ำจะไปผสมกับผงฝุนที่

เกิดจากการเจาะ ทำใหเกิดเปนโคลนอุดตันอยูในหลุมเจาะและทำใหกานเจาะติดคาง

Alternative Energy พลังงานทดแทน หมายถึงพลังงานใดๆที่จะสามารถนำมาใชประโยชนทดแทนแหลง พลังงาน

ซึ่งมีการสะสมตามธรรมชาติและใชหมดไป เชน น้ำมัน ถานหิน กาซธรรมชาติ ฯ พลังงานทดแทนภายในประเทศซึ่งมีความ

เปนไปไดในการนำมาใชผลิตไฟฟา มีอาทิเชน พลังงานจากแสงอาทิตย ลม ความรอนใตพิภพ น้ำ พืช วัสดุเหลือใชจาก

การเกษตร ขยะ ฯ เนื่องจากพลังงานทดแทนดังกลาวมีกระจายอยูตามธรรมชาติและไมมีความสม่ำเสมอ การลงทุนเพื่อนำมา

ใชประโยชนผลิตไฟฟาจึงสูงกวาการนำแหลงพลังงานประเภท น้ำมัน ถานหิน ฯ มาใช อยางไรก็ตามเมื่อพลังงานจากน้ำมัน

ถานหิน ฯ รอยหรอลง ความเปนไปไดในการนำแหลงพลังงานทดแทนมาใชประโยชนผลิตไฟฟาก็มีมากขึ้น

Annulus เปนชองวางระหวางกานเจาะและผนังหลุมเจาะ

API Gravity หนวยวัดคาความถวงจำเพาะของน้ำมันดิบ เปนองศา กำหนดขึ้นโดยสถาบันปโตรเลียมแหงสหรัฐอเมริกา

(The American Petroleum Institute) เปนคาที่แสดงความหนักเบาของน้ำมัน โดยปรกติน้ำมันดิบจะมีคาความถวง

API อยูระหวาง 20-45 องศา และสามารถแบงน้ำมันดิบออกเปน 3 ชนิด คือ น้ำมันดิบชนิดเบา มีคาความถวง API มากกวา

วิศวกรรมนอกฝั่ง(Offshore Engineering)

_________________อ.ดร.พูลพงษ พงษวิทยภานุ

วิทยาลัยพาณิชยนาวีนานาชาติมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วิทยาเขตศรีราชา

34 องศา น้ำมันดิบชนิดกลาง มีคาความถวง API อยูระหวาง 34-20 องศา และน้ำมันดิบชนิดหนัก มีคาความถวง API นอย

กวา 20 องศา

Appraisal Well หลุมประเมินผล เปนหลุมที่เจาะในพื้นที่ที่ไดมีการเจาะหลุมสำรวจ พบน้ำมันและกาซธรรมชาติแลว

และเจาะหลุมประเภทนี้เพื่อหาขนาด ขอบเขต และประเมินคุณคาทางเศรษฐกิจของแหลงน้ำมันและกาซธรรมชาตินั้น

Aquifer ชั้นหินใตผิวดินที่มีคุณสมบัติยอมใหน้ำซึมเขาไดโดยงาย ในทางปโตรเลียม Aquifer จะตองประกอบดวยชั้นหิน

ที่ยอมใหน้ำมันดิบหรือกาซไหลซึมผานไดอยูดานลาง และชั้นหินที่ไมยอมให น้ำมันหรือกาซซึมผานไดอยูดานบน (หรือที่เรียก

วาหินปดกั้น) และจะตองมีชองวางสำหรับกักเก็บน้ำมันหรือกาซได

Artificial Lift การชวยการผลิตจากหลุม ถาทำโดยใชวิธีอัดกาซลงไปในหลุมเพื่อชวยใหน้ำมันไหล เรียก gas lift หรือ

ใชปมแบบตางๆปมน้ำมันขึ้นมา เรียก pumping ซึ่งการชวยการผลิตจากหลุมนี้จะชวยทำใหผลิตน้ำมันขึ้นมาไดมากกวาการ

ที่จะปลอยใหไหลขึ้นมาเอง นอกจากนี้แหลงกักเก็บบางแหลงมีความดันต่ำ ไมสามารถดันน้ำมันขึ้นมาถึงปากหลุมได จำเปน

ตองใชการชวยการผลิตจากหลุมตั้งแตเริ่มการผลิต

Asphalt/Bitumen ยางมะตอย

Associated Gas กาซธรรมชาติที่พบรวมกับน้ำมันในแหลง มีทั้งละลายอยูในน้ำมันหรือปดอยูบนชั้นน้ำมัน

B

Barge เปนแทนเจาะในทะเลที่มีลักษณะเปนเรือทองแบน อุปกรณการเจาะติดตั้งอยูบนตัวเรือ เดิมพัฒนาเพื่อใชในการเจาะ

บริเวณชายฝง น้ำตื้น และบริเวณทะเลสาบ

Barrel (bbl) เปนหนวยวัดในอุตสาหกรรมปโตรเลียม ที่ใชวัดปริมาตรน้ำมันดิบและผลิตภัณฑน้ำมัน โดย 1 บารเรล มีคา

เทากับ 158.978 ลิตร หรือ 42 ยูเอส แกลลอน หรือ 35 อิมพีเรียล แกลลอน

Barrel per Day (bpd) ในเทอมการผลิต หมายถึง อัตราการผลิตน้ำมันที่ผลิตไดตอวัน ในเทอมการกลั่น หมายถึง

ปริมาณน้ำมันที่กลั่นออกมาไดในรอบป หารดวยจำนวนวันที่ปฏิบัติงานจริง (ไมนับวันที่หยุดและซอมแซมอุปกรณ)

BCF (bcf) มาจากคำวา billion cubic feet มีคาเทากับ พันลานลูกบาศกฟุต

BHA มาจากคำวา Bottom Hole Assembly คือ อุปกรณกนหลุม เปนอุปกรณการเจาะที่อยูตรงปลายของระบบกานเจาะ

Biodiesel เปนเชื้อเพลิงเหลวที่ผลิตมาจากน้ำมันพืช ไขมันสัตว หรือน้ำมันปรุงอาหารที่ใชแลว ไบโอดีเซลบริสุทธิ ์(100%

ไบโอดีเซล) เรียกวา Neat Biodiesel ใชเติมในรถยนตเหมือนน้ำมันดีเซลได แตยังไมมีสถานีบริการ ไบโอดีเซลมีคุณสมบัติ

ทางกายภาพคลายกับดีเซลมากจึงใชแทนดีเซลได โดยปรับแตงเครื่องยนตเพียงเล็กนอยหรือไมตองปรับแตงเลย ใหการเผา

ไหมที ่สะอาดกวา ไอเสียมีคุณภาพดีกวา ทั ้งนี ้เพราะออกซิเจนในไบโอดีเซลใหการสันดาปที ่ด ีกวาดีเซล จึงมี

คารบอนมอนอกไซดนอยกวา และเนื่องจากไมมีกำมะถันในไบโอดีเซลจึงไมมีปญหาสารซัลเฟต นอกจากนี้ยังมีเขมาคารบอน

นอย จึงไมทำใหเกิดการอุดตันของระบบไอเสียไดงาย ชวยยืดอายุการทำงานของเครื่องยนตเปนอยางด ีจากการศึกษาปจจุบัน

ราคาตนทุนการผลิตยังสูงกวาดีเซลประมาณ 1-2 เทา




Biogas กาซชีวภาพ คือกาซที่เกิดจากการยอยสลายของอินทรียสารในสภาพที่ขาดออกซิเจน เรียกขบวนการที่เกิดขึ้นนี้วา

การยอยสลายไรอากาศ ตามธรรมชาติโดยทั่วไปกระบวนการนี้จะเกิดขึ้นในที่ลุมชื้นแฉะ กนทะเลสาบและในที่ลึกลงไปใตผิว

ดิน หรืออาจเกิดจากมนุษย เชน ในบอน้ำเสียปศุสัตว และในหลุมขยะกลบฝง เปนตน กาซชีวภาพประกอบดวยกาซมีเทน

60-80% คารบอนไดออกไซด 20-40% โดยประมาณ นอกจากนี้อาจมีไนโตรเจน ไฮโดรเจน และไฮโดรเจนซัลไฟด ปนอยูใน

ปริมาณเล็กนอย

Biomass ชีวมวล เปนชื่อรวมสำหรับวัสดุซากและสารที่ยอยสลายมาจากพืช เชน ตนไมและสวนที่เหลือจากพืชผล ของ

เสียจากสัตว อินทรียสาร และเศษขยะจากบานเรือน ชีวมวลสามารถใชเปนแหลงที่ใหพลังงานความรอนเพื่อผลิตกระแสไฟฟา

หรือเปนวัตถุดิบในการผลิตกาซหรือเชื้อเพลิงเหลว Bitumen

Bitumen สารประกอบไฮโดรคารบอนหลายชนิดปะปนกัน เกิดตามธรรมชาติในรูปของของแข็งหรือของเหลว และละลาย

ไดในสารละลายคารบอนไดซัลไฟด (carbondisulphide) ตัวอยางเชน น้ำมันดิน (tar) แอสฟลต

Black Gold หมายถึงน้ำมันดิบ (crude oil)

Blending เปนการผสมผลิตภัณฑน้ำมันชนิดตางๆ ที่เหมาะสมเขาดวยกัน เพื่อใหไดชนิดและคุณภาพของน้ำมันตามความ

ตองการของตลาดและมีคุณสมบัติตามมาตรฐานที่กำหนด

Blent Blend น้ำมันดิบจากแหลงทะเลเหนือของอังกฤษ ซึ่งราคาของน้ำมันดิบเบรนใชเปนตัวอางอิงราคาน้ำมันในตลาด

น้ำมันนานาชาติดวย

Block พื้นที่ที่แบงเปนแปลงสัมปทานทั้งบนบกและในทะเล สำหรับใหบริษัทน้ำมันมายื่นขอสัมปทานปโตรเลียม โดยทั่วไป

การแบงแปลงจะแบงตามแนวเสนรุงและเสนแวง

Blowout การพุงออกมาของน้ำมัน กาซ น้ำ หรือ ของเหลวอื่นๆ จากหลุมในระหวางการเจาะ โดยไมสามารถควบคุมได

เนื่องมาจากแรงดันภายในแหลงกักเก็บ

BOE มาจากคำวา Barrel Oil Equivalent หมายถึง การปรับเทียบพลังงานชนิดตางๆ เชน กาซธรรมชาติ ถานหิน ใหเทียบ

เทาน้ำมันดิบ ตัวอยางเชน กาซธรรมชาติ 1 ลานลูกบาศกฟุต เทียบเทาน้ำมันดิบ 174.4 บารเรล หรือ กาซธรรมชาติเหลว 1

บารเรล เทียบเทาน้ำมันดิบ 0.9096 บารเรล หรือ ถานหินลิกไนท 1 เมตริกตัน เทียบเทาน้ำมันดิบ 2.053 บารเรล

Booster Station แทนที่ติดตั้งในสวนของทอกาซใตทะเล เพื่อเพิ่มแรงดันใหกาซไหลผานทอไดดีขึ้น

BOP มาจากคำวา Blow Out Preventor คืออุปกรณปองกันการระเบิดพลุงของของเหลวหรือกาซจากภายในหลุมเจาะสู

ภายนอก ในการเจาะหลุมหากของไหลจากชั้นหินไหลทะลักเขาสูหลุมเจาะจนไมสามารถควบคุมความดันภายในหลุมเจาะ ให

อยูในสภาพสมดุลยไดก็จะทำใหเกิดการระเบิดพลุง BOP จะปองกันและลดระดับความดันของไหลกอนปลดปลอยออกสู

ภายนอกหลุมเจาะ เปนการปองกันไมใหเกิดความเสียหายกับหลุมเจาะหรือเกิดอันตรายตอชีวิตและทรัพยสิน

Bring in a Well การเตรียมหลุมใหพรอมสำหรับการผลิต

Butane ไฮโดรคารบอนที่ประกอบดวยคารบอน 4 อะตอม และไฮโดรเจน 10 อะตอม ปรกติอยูในสภาพกาซ แตทำให

เหลวไดงายเพื่อการขนสงและจัดเก็บ ใชเปนเชื้อเพลิงในครัวเรือน รถยนต และอุตสาหกรรมบางประเภท (ดู LPG)




C

Calorific Value คาความรอนของสสาร

Cap Rock ชั้นหินที่ไมยอมใหของเหลวหรือกาซไหลผาน ปดทับอยูดานบนของชั้นหินกักเก็บปโตรเลียม และปดกั้นไมให

ไฮโดรคารบอนหนีออกมาถึงพื้นผิวดินได

Carry-Forward Gas ในปใดที่รับกาซมาเกิน ACQ (Annual Contract Quantity) ผูซื้อสามารถนำกาซสวนที่เกิน

ไปชดเชย Take or Pay (ดูคำ Take or Pay) ในปตอๆ ไปได แตตองไมเกิน 15% ACQ ของแตละปและชดเชยไดไมเกิน 5

ป

Cartel การรวมหัว หมายถึงการทำความตกลงรวมมือกันของกลุมอุตสาหกรรมหรือกลุมการคา เพื่อผูกขาดหรือสามารถ

ควบคุมการดำเนินการใดๆในธุรกิจสาขานั้น โดยปรกติการตกลงกันในลักษณะการรวมหัว มักเปนไปเพื่อการควบคุมผลผลิต

เพื่อที่จะยกระดับราคาและผลกำไรของกิจการ สินคาของกลุมที่จะรวมกันจะตองเปนสินคาที่มีลักษณะเหมือนกัน และมีผูขาย

สินคาจำนวนนอยราย เชน ประเทศกลุมผูผลิตน้ำมันรวมหัวกัน เพื่อกำหนดราคาและควบคุมปริมาณผลผลิต

Casing ทอกรุ เปนทอเหล็กที่ใสเขาไปในหลุมเจาะเพื่อปองกันการพังทลายของผนังหลุมเจาะ กันไมใหของไหลที่ไมตองการ

เขามาในหลุม และเพื่อชวยควบคุมความดันของหลุมเจาะ และไวสำหรับขั้นตอนการผลิตกาซและน้ำมัน

Casing hanger [Well Completions] The subassembly of a wellhead that supports the casing string

when it is run into the wellbore. The casing hanger provides a means of ensuring that the string is

correctly located and generally incorporates a sealing device or system to isolate the casing annulus from upper wellhead components.

Casing head The adapter between the first casing string and either the BOP stack (during drilling) or

the wellhead (after completion). This adapter may be threaded or welded onto the casing, and may have a flanged or clamped connection to match the BOP stack or wellhead.

CDC มาจากคำวา Contractual Delivery Capacity คือ ความสามารถที่ผูขายรับรองวาจะสงกาซใหไดในแตละวันระบุ

เปน % DCQ (Daily Contract Quantity) (ดูคำ DCQ)

Cement การอัดซีเมนตเขาไปในหลุมเจาะเพื่อยึดทอกร ุ (casing) ใหติดกับผนังหลุมเจาะและเพื่อปองกันการรั่วซึม

ระหวางชั้นหินที่ถูกเจาะผาน

Central Processing Platform (CPP) แทนผลิตกลาง เปนที่รวบรวมกาซและกาซธรรมชาติเหลว โดยกาซจะ

ถูกสงเขาทอสงกาซ และกาซธรรมชาติเหลว สงไปกักเก็บไวที่เรือกักเก็บกาซธรรมชาติเหลว

Christmas Tree เปนทอและวาลวติดตั้งอยูที่ปากหลุม (wellhead) ควบคุมการไหลของน้ำมันและกาซไมใหเกิดการ blowout

CIF มาจากคำวา Cost, Insurance and Freight หมายถึงประเภทของสัญญาซื้อขายน้ำมันที่ผูขายจะตองรับผิดชอบใน

การสงน้ำมันไปถึงผูซื้อ และจะตองเปนผูจายคาขนสงและคาประกันภัยแทนผูซื้อ

Combined Cycle Power Plant โรงไฟฟาพลังความรอนรวม เปนการนำเอาเทคโนโลยีของโรงไฟฟากังหันกาซ

และโรงไฟฟาพลังไอน้ำมาใชงานเปนระบบรวมกัน โดยการนำไอเสียจากโรงไฟฟากังหันกาซ ซึ่งมีความรอนสูง (ประมาณ




500 องศาเซลเซียส) ไปผานหมอน้ำ (Heat Recovery Steam Generator) และถายเทความรอนใหกับน้ำ ทำใหน้ำเดือด

กลายเปนไอ เพื่อขับกังหันไอน้ำ สำหรับผลิตพลังงานไฟฟาตอไป โดยทั่วไปโรงไฟฟาพลังความรอนรวมจะประกอบดวยเครื่อง

กังหันกาซ 1-4 เครื่อง รวมกับกังหันไอน้ำ 1 เครื่อง โดยมีประสิทธิภาพรวม 40-45% มีอายุการใชงานประมาณ 20 ป และ

ใชเปนโรงไฟฟาผลิตพลังงานปานกลางถึงระดับฐาน (Medium to Base Load Plant)

Company Man / Company Representative พนักงานของบริษัทผูดำเนินการ ทำหนาที่เปนตัวแทนของ

บริษัทสำหรับดูแลการปฏิบัติงานทุกอยางที่แทนเจาะ ตั้งแตการวางแผนการเจาะ สั่งอุปกรณการเจาะ และทำหนาที่ตัดสินใจ

ในระหวางปฏิบัติการเจาะหลุม

Compression Platform (CP) แทนอุปกรณเพิ่มแรงดัน เปนแทนที่ใชอัดกาซธรรมชาติใหมีแรงดันเพิ่มมากขึ้น

เนื่องจากกาซที่ผานขบวนการผลิตมาแลวยังมีแรงดันไมเพียงพอ จึงจำเปนตองมีแทนเพื่ออัดกาซโดยเฉพาะ

Compressor Station เปนสถานีเพิ่มความดันกาซธรรมชาต ิ คือ กาซเมื่อไหลตามทอสงที่มีความยาวมากๆ จะสูญ

เสียความดัน เพื่อใหกาซไหลไดสม่ำเสมอ ตองทำการเพิ่มความดันโดยตั้งสถานีเพิ่มความดันกาซทุกๆระยะทาง 60 ถึง 80

กิโลเมตร

Concession สิทธิในการสำรวจและผลิตปโตรเลียมในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง ที่รัฐอนุญาตใหเอกชนมาดำเนินการไดภายใต

สัญญาสัมปทาน

Condensate กาซธรรมชาติเหลว เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนชนิดเบา ซึ่งจะอยูในรูปของเหลวที่อุณหภูมิและความ

ดันบรรยากาศ จะมีโปรเพนและบิวเทนปนอยูดวย จะตางกับน้ำมันดิบตรงที่มีไฮโดรคารบอนชนิดหนักซึ่งเปนสวนประกอบของ

น้ำมันเตาปนอยูเพียงเล็กนอยหรือไมมีเลย

Coning การที่ระดับน้ำสูงขึ้นมาเปนรูปกรวย (cone) ในชั้นน้ำมันดิบ ตรงสวนที่เปนรอยตอระหวางชั้นน้ำกับน้ำมัน (oil/

water contact) การเกิด coning เนื่องมาจากทำการผลิตเร็วเกินไป

Conversion Refinery โรงกลั่นน้ำมันประเภท Hydroskimming Refinery (ดูคำ Hydroskimming

Refinery) ที่มี cracking (ดูคำ cracking) เพิ่มเขามา ซึ่งจะทำหนาที่แตกตัวโมเลกุลของสารไฮโดรคารบอนตางๆใหเปน

น้ำมันที่มีคุณคาสูง โรงกลั่นน้ำมันประเภทนี้จะใหผลิตภัณฑน้ำมันหนัก เชน น้ำมันเตา นอยกวาที่ผลิตไดจากโรงกลั่นน้ำมัน

ประเภท Hydroskimming เพราะน้ำมันหนักที่กลั่นไดจะถูกทำใหแตกตัวที่หนวย cracking เปลี่ยนสภาพเปนน้ำมันเบา

ชนิดตางๆ ที่มีมูลคาสูงขึ้น

Conventional Drilling Rig เปนแทนเจาะบนบกที่มีขนาดใหญ สามารถเจาะไดลึกมากอาจถึง 35,000 ฟุต

Conventional Energy พลังงานใชแลวหมด หรือที่เรียกวา พลังงานสิ้นเปลือง หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งวา พลังงาน

ฟอสซิล (Fossil Fuels) ไดแก น้ำมัน กาซธรรมชาติ ถานหิน รวมทั้งหินน้ำมันและทรายน้ำมัน ที่เรียกวาใชแลวหมด ก็เพราะ

วาหามาทดแทนไมทันการใช พลังงานพวกนี้ปรกติจะอยูใตดิน ถาไมขุดขึ้นมาตอนนี้ก็เก็บไวใชในอนาคตได บางทีจึงเรียกวา

พลังงานสำรอง

Cracking เปนกระบวนการที่ทำใหโมเลกุลขนาดใหญของสารไฮโดรคารบอนชนิดหนักแตกตัวเปนโมเลกุลที่เล็กลง นั่นคือ

เปนการทำใหน้ำมันหนักแตกตัวใหเปนน้ำมันเบาที่มีมูลคาสูงขึ้น ถาทำใหโมเลกุลแตกตัวดวยความรอน เรียกวา thermal

cracking ถาแตกตัวโดยใชตัวเรงปฏิกิริยา เรียกวา catalytic (cat) cracking และถากระบวนการ cat cracking เกิด

ขึ้นในบรรยากาศกาซไฮโดรเจน เรียกวา hydrocracking




Crude Oil หมายถึงน้ำมันดิบที่ผลิตขึ้นมาจากแหลง หลังจากที่แยกเอากาซที่ปนอยูออกแลว และสงเขากระบวนการกลั่นตอ

ไป

Crude Basket Method ราคาซื้อขายน้ำมันดิบโดยใชวิธีอิงราคาน้ำมันดิบตลาดโลก ที่มีคุณภาพใกลเคียงกันหลายๆ

ชนิด

Cubic foot, cubic feet (cf), cubic metre หนวยวัดปริมาตรกาซ เปนลูกบาศกฟุต ลูกบาศกเมตร

Cuttings หินใตดินที่ถูกหัวเจาะตัดเปนเศษหินเล็กๆ และถูกพาขึ้นมาจากหลุมเจาะ ซึ่งจะปนเปอนดวยน้ำมันที่ใชเปนนตัว

หลอลื่นการเจาะ

D

DCQ มาจากคำวา Daily Contract Quantity คือ ปริมาณกาซที่ผูขายจะตองสงมอบตามสัญญาใหแกผูซื้อในแตละวัน

Dehydration / Degasing Tank

ถังพักน้ำมันดิบชั่วคราวเพื่อแยกน้ำออกจากน้ำมัน โดยการเติมสารเคม ี (demulsifier) ลงไป สารเคมีจะชวยใหน้ำแยก

ออกจากน้ำมันและจมลงสูกนถัง และถูกถายเทไปยังถังเก็บน้ำโดยเฉพาะ สวนน้ำมันที่ลอยอยูสวนบนจะไหลไปยังถังเก็บน้ำมัน

(storage tank) สำหรับกาซที่ปนขึ้นมากับน้ำมันดวยในตอนแรกจะถูกปลอยสูบรรยากาศทางทอเล็กๆ ดานบนของ

tank

Delineation Well

หลุมสำรวจขอบเขต หมายถึงหลุมประเมินผล (appraisal well) ที่เจาะโดยมีวัตถุประสงคหลักเพื่อหาขอบเขตของ

แหลงกักเก็บปโตรเลียม

Derrickman

เปนพนักงานบนแทนเจาะซึ่งปฏิบัติงานอยูที่ monkeyboard (ดูคำ monkeyboard) มีหนาที่คอยจับสวนบนสุด

ของกานเจาะเมื่อเวลาดึงกานเจาะขึ้นจากหลุมหรือเวลาหยอนกานเจาะลงหลุม และยังรับผิดชอบเกี่ยวกับการดูแลปมหรือ

อุปกรณสำหรับการไหลเวียนของของเหลวที่ใชระหวางการเจาะ (drilling fluid)

Development Well

หลุมพัฒนา หมายถึงหลุมที่เจาะเพื่อตองการผลิตน้ำมันและกาซธรรมชาติ หลังจากที่ไดทำการเจาะหลุมประเมินผลเพื่อพิสูจน

วามีปริมาณสำรองมากเพียงพอที่จะพัฒนาขึ้นมาได

Deviation Well

เปนหลุมเจาะเอียงไปจากแนวตรง เพื่อใหครอบคลุมพื้นที่ที่เปนแหลงน้ำมันหรือกาซมากที่สุด หรือเพื่อหลีกเลี่ยงอุปกรณการ

เจาะที่ติดคางอยูในหลุมเดิม

Directional/Deviated Drilling




เปนเทคนิคการเจาะหลุมผลิตในทะเลโดยเจาะเปนมุมเอียงหรือทแยงไปจากแนวดิ ่ง ซึ ่งจะทำใหเจาะหลุมพัฒนา

(development well) หลายๆหลุมไดจากแทน (platform) เดียวกัน

Disposal Well

หลุมอัดน้ำ หรือ หลุมกำจัดน้ำทิ้ง

Dissolved Gas

กาซธรรมชาติที่ละลายปนอยูในน้ำมันในแหลงกักเก็บใตดิน เมื่อมีการผลิตน้ำมันขึ้นมายังผิวดิน ที่ความดันบรรยากาศกาซก็

จะแตกตัวออกมา

Dog house

The steel-sided room adjacent to the rig floor, usually having an access door close to the driller's controls. This general-purpose shelter is a combination tool shed, office, communications center, coffee room,

lunchroom and general meeting place for the driller and his crew. It is at the same elevation as the rig floor, usually cantilevered out from the main substructure supporting the rig.

Dogleg

A particularly crooked place in a wellbore where the trajectory of the wellbore in three-dimensional space

changes rapidly. While a dogleg is sometimes created intentionally by directional drillers, the term more commonly refers to a section of the hole that changes direction faster than anticipated or desired, usually with harmful side effects. In surveying wellbore trajectories, a standard calculation of dogleg severity is

made, usually expressed in two-dimensional degrees per 100 feet [degrees per 30 m] of wellbore length.

There are several difficulties associated with doglegs. First, the wellbore is not located in the planned path.

Second is the possibility that a planned casing string may no longer easily fit through the curved section. Third, repeated abrasion by the drillstring in a particular location of the dogleg results in a worn spot called a keyseat, in which the bottomhole assembly components may become stuck as they are pulled through

the section. Fourth, casing successfully cemented through the dogleg may wear unusually quickly due to higher contact forces between the drillstring and the inner diameter (ID) of the casing through the dogleg.

Fifth, a relatively stiff bottomhole assembly may not easily fit through the dogleg section drilled with a relatively limber BHA. Sixth, excessive doglegs increase the overall friction to the drillstring, increasing the likelihood of getting stuck or not reaching the planned total depth. Usually these problems are

manageable. If the dogleg impairs the well, remedial action can be taken, such as reaming or underreaming through the dogleg, or even sidetracking in extreme situations.

Downstream Petroleum Industry

อุตสาหกรรมปลายสาย ประกอบดวยการกลั่น การขนสง และการตลาด โดยผลิตภัณฑจากน้ำมันดิบสวนใหญจะถูกใชเปนเชื้อ

เพลิง สวนที่เหลือใชเปนวัตถุดิบสำหรับอุตสาหกรรมปโตรเคมีหรือใชในจุดประสงคอื่นๆ เชน ใชเปนน้ำมันหลอลื่น สำหรับ

ผลิตภัณฑจากกาซธรรมชาติสวนใหญใชเปนเชื้อเพลิงและใชเปนวัตถุดิบในอุตสาหกรรมปโตรเคมีบาง

Down Time

ระยะเวลาที่การปฏิบัติงานในทะเลไมสามารถดำเนินการตอไปได เนื่องมาจากสภาพอากาศผิดปรกติหรือจากสาเหตุอื่นๆ




http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=casing

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=casing

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=drillstring

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=drillstring

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=keyseat

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=keyseat

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=stuck

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=stuck

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=ID

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=ID

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=BHA

http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=BHA

DPCU

มาจากคำวา Dew Point Control Unit คือ หนวยควบคุมจุดกลั่นตัวเพื่อควบคุมคุณภาพของกาซธรรมชาติซึ่งนำไป

ใชเปนเชื้อเพลิงใหลูกคา โดยควบคุมอุณหภูมิจุดกลั่นตัว และควบคุมคาความรอนของ sale gas (ดูคำ sale gas) ที่สง

ใหกลุมลูกคาใหเทากันตลอดทั้งระบบ

Drill Bit

หัวเจาะ

Drill Collar

เปนทอเหล็กยาวที่มีผนังหนาและหนัก อยูสวนลางของกานเจาะและติดกับหัวเจาะเพื่อเพิ่มน้ำหนักกดทับลงบนหัวเจาะให

สามารถเจาะผานชั้นหินได

A component of a drillstring that provides weight on bit for drilling. Drill collars are thick-walled tubular pieces machined from solid bars of steel, usually plain carbon steel but sometimes of nonmagnetic nickel-copper alloy or other nonmagnetic premium alloys. The bars of steel are drilled from end to end to provide

a passage to pumping drilling fluids through the collars. The outside diameter of the steel bars may be machined slightly to ensure roundness, and in some cases may be machined with helical grooves ("spiral

collars"). Last, threaded connections, male on one end and female on the other, are cut so multiple collars can be screwed together along with other downhole tools to make a bottomhole assembly (BHA). Gravity acts on the large mass of the collars to provide the downward force needed for the bits to efficiently

breakrock. To accurately control the amount of force applied to the bit, the driller carefully monitors the surface weight measured while the bit is just off the bottom of the wellbore. Next, the drillstring (and the

drill bit), is slowly and carefully lowered until it touches bottom. After that point, as the driller continues to lower the top of the drillstring, more and more weight is applied to the bit, and correspondingly less weight is measured as hanging at the surface. If the surface measurement shows 20,000 pounds [9080

kg] less weight than with the bit off bottom, then there should be 20,000 pounds force on the bit (in a vertical hole). Downhole MWD sensors measure weight-on-bit more accurately and transmit the data to

the surface.

Drill Pipe

กานเจาะ มีลักษณะเปนทอยาวและหนัก ใชสำหรับหมุนหัวเจาะและใหน้ำโคลน ไหลเวียน แตละชวงมีความยาวประมาณ 30

ฟุต

Drillship

เปนเรือเจาะที่มีอุปกรณทุกอยางอยูบนเรือ สามารถเคลื่อนที่ไดเอง การยึดตัวเรือใหอยูกับที่เดิมใชสมอเรือ แตปจจุบันได

ประยุกตใชใบพัดปรับระดับควบคุมดวยคอมพิวเตอรในการปรับตำแหนง ขอเดนของ drillship คือ สามารถเจาะไดใน

บริเวณที่น้ำทะเลลึก (อาจลึกมากกวา 1,000 เมตร)

Drillstring

อุปกรณกานเจาะทั้งชุด ประกอบดวย drill pipe, drill collar และ drill bit




Drilling Mud

น้ำโคลนสำหรับการเจาะ เปนสวนผสมของโคลน น้ำ และสารเคมีใชในขบวนการเจาะเพื่อหลอลื่นหัวเจาะและชวยไมใหหัว

เจาะรอน นำของเสียจากการเจาะขึ้นมาผิวดิน ปองกันผนังหลุมเจาะไมใหพัง และควบคุมการไหลขึ้นมาของน้ำมัน หรือกาซ

น้ำโคลนจะไหลเวียนระหวางกานเจาะกับผนังหลุมเจาะ จากปากหลุมลงไปกนหลุมอยูตลอดเวลา

Dry Gas หรือ Lean Gas

คือกาซธรรมชาติที่ประกอบดวยมีเทน (CH4) เกือบทั้งหมด มีอีเทน (C2H6) โปรเพน (C3H8) และบิวเทน (C4H10)

นอยมากหรือเกือบไมมี และไมมี C5+ เชน กาซธรรมชาติจากแหลงน้ำพอง

DST

มาจากคำวา Drill Stem Test เปนการทดสอบหลุมสำรวจหลังจากเจาะไดถึงความลึกที่ตองการแลว เพื่อทดสอบวาชั้น

หินนั้นมีน้ำมันหรือกาซหรือไม หาอัตราการไหลของของไหลในชั้นหินวามีลักษณะการไหลอยางไร ไหลไดมากนอยขนาดไหน

หาความดันดั้งเดิมของชั้นหิน หาคุณสมบัติของชั้นหินที่มีตอการไหล

E

EIA

มาจากคำวา Environment Impact Assessment คือ การประเมินผลกระทบที่จะเกิดขึ้นตอสิ่งแวดลอมอัน

เนื่องมาจากการดำเนินกิจกรรมตางๆในพื้นที่ ซึ่งจะตองทำการศึกษากอนที่จะเริ่มทำกิจกรรมนั้นๆ

EOR

มาจากคำวา Enhanced Oil Recovery หมายถึงวิธีการที่ชวยในการผลิตน้ำมันขึ้นมาจากหลุมหลังจากที่ไดมีการ

ผลิตตามธรรมชาติแลว ไดแก การผลิตขั้นทุติยภูมิ และ การผลิตขั้นตติยภูมิ (ดูคำ Secondary Recovery และ

Tertiary Recovery)

Ethanol

เอทานอล หรือ เอทิลแอลกอฮอล (ethy alcohol) คือ แอลกอฮอลที่ไดจากกระบวนการหมัก (fermentation)

พืชทุกชนิดและผลิตภัณฑของพืชบางชนิด ไดแก ออย น้ำตาล กากน้ำตาล กากออย บีทรูท (หัวผักกาดหวาน) แปง มัน

สำปะหลัง มันเทศ ธัญพืชตางๆ เชน ขาวโพด ขาว ขาวสาลี ขาวฟาง ผลไม ตนไม ขี้เลื่อย และทุกสวนของพืชสามารถผลิต

แอลกอฮอลไดทั้งสิ้น รวมทั้งเซลลูโลส และเฮมิเซลลูโลส ของพืชทุกชนิด เปนตน เอทานอลที่นำมาใชเปนเชื้อเพลิงจะตองมี

ความบริสุทธิ์ของแอลกอฮอลตั้งแต 95% โดยปริมาตร (denatured alcohol) ซึ่งจะเปนเชื้อเพลิงที่มีคาออกเทนสูง

เพราะมีออกซิเจนสูงถึง 35% โดยน้ำหนัก ดังนั้น หากผสมเอทานอลในน้ำมันเบนซินไรสารตะกั่วดวยอัตราที่เหมาะสมแลว

จะทำใหไดน้ำมันเชื้อเพลิงที่สะอาดและเผาไหมไดสมบูรณยิ่งขึ้น อีกทั้งยังชวยลดการเกิดมลพิษในอากาศ ซึ่งจะเปนผลดีตอ

สภาวะแวดลอมอีกดวย การใชเอทานอลเปนเชื้อเพลิง นอกจากจะชวยลดการนำเขาน้ำมันเชื้อเพลิงและสารเติมแตง เชน

MTBE จากตางประเทศแลว ยังเปนการเปดตลาดใหมใหกับพืชผลทางการเกษตร ซึ่งจะชวยใหเกษตรกรมีทางเลือกและมี

รายไดเพิ่มมากขึ้นดวย




Exploratory Well

หลุมสำรวจ โดยทั่วไปเราใชคำกวางๆสำหรับหลุมเจาะเพื่อที่จะสำรวจคนหาปโตรเลียมวา exploratory well คำนี้จะ

ครอบคลุมหลุมชนิดตางๆที่อยูในขั้นสำรวจทั้งหมด ซึ่งหมายถึงหลุมที่เจาะเพื่อสำรวจปโตรเลียมในบริเวณที่ยังไมมีการพิสูจน

หรือพิสูจนแลวแตยังไมแนชัดวามีปโตรเลียมในเชิงพาณิชย ซึ่งหลุมสำรวจนี้มีการแบงยอยออกเปนหลุมชนิดตางๆคือ

wildcat well (หลุมแรกสำรวจ) appraisal well (หลุมประเมินผล) และ delineation well (หลุมสำรวจ

ขอบเขต)

F

Filter cake

The residue deposited on a permeable medium when a slurry, such as a drilling fluid, is forced against the medium under a pressure. Filtrate is the liquid that passes through the medium, leaving the cake on the

medium. Drilling muds are tested to determine filtration rate and filter-cake properties. Cake properties such as cake thickness, toughness, slickness and permeability are important because the cake that forms on permeable zones in the wellbore can cause stuck pipe and other drilling problems. Reduced oil and gas

production can result from reservoir damage when a poor filter cake allows deep filtrate invasion. A certain degree of cake buildup is desirable to isolate formations from drilling fluids. In openhole completions in

high-angle or horizontal holes, the formation of an external filter cake is preferable to a cake that forms partly inside the formation. The latter has a higher potential for formation damage.

Fish/Fishing

อุปกรณการเจาะ เชน กานเจาะ ที่หลุดและติดคางอยูในหลุมเจาะซึ่งจะตองกูและนำออกจากหลุมเจาะกอนที่จะทำการเจาะตอ

ไปได

Flaring

การเผากาซทิ้งซึ่งเปนกาซสวนเกินที่ไมไดนำมาใชประโยชนหรือไมไดนำมาซื้อขาย หรือเนื่องมาจากเหตุผลทางเทคนิค

Floater

แทนเจาะในทะเลแบบลอยน้ำ ไมมีขายึดติดกับทองทะเล (ดูคำ Semi-submersible และ Drillship )

FOB

มาจากคำวา Free on Board หมายถึง สัญญาการซื้อขายน้ำมันประเภทที่ผูขายรับผิดชอบในการขนถายน้ำมันลงเรือ

ของผูซื้อ ณ ทาเรือขนถาย ความสูญเสียหรือภัยอันตรายที่เกิดขึ้นระหวางการเดินทางผูซื้อจะตองรับผิดชอบเอง

Formation Pore Pressure หรือ Formation Pressure

ความดันของไหลในชั้นหิน ของไหลที่แทรกตัวอยูในชองวางของชั้นหิน ซึ่งอาจเปนกาซ น้ำมัน หรือ น้ำ จะมีความดันภายใน

ตัวเองที่เกิดจากน้ำหนักตัวของไหลเองและแรงบีบอัดอันเกิดจาก น้ำหนักหินกดทับลงมา แลวทำใหชองวางในหินลดขนาดลง




(compaction) ของไหลที ่อยู ในชองวางของหินก็จะออกแรงดันตานกลายเปนความดันของไหลในชั ้นหิน

(formation pore pressure) ในบางครั้งจะเรียกความดันที่เกิดจากของไหลในชั้นหินวา ความดันชั้นหิน

(formation pressure) ซึ่งจะเปนปจจัยหลักที่มีผลตอการควบคุมหลุมเจาะ

FPSO

มาจากคำวา Floating Production Storage and Offloading หมายถึง เรือผลิตและกักเก็บปโตรเลียม

FSU

มาจากคำวา Floating Storage Unit เปนถังเก็บน้ำมันขนาดใหญซึ่งใชเก็บน้ำมันที่ผลิตไดจากแทนผลิตในทะเล กอน

ที่จะสงไปยังเรือบรรทุกน้ำมัน (tanker)

Ft

คา Ft คือ คาไฟฟาผันแปร เปนคาไฟฟาตามสูตรการปรับอัตราคาไฟฟาโดยอัตโนมัติ ซึ่งหมายถึงคาไฟฟาที่เปลี่ยนแปลงจาก

คาไฟฟาฐาน อันเนื่องมาจากตนทุนของการผลิตไฟฟาที่การไฟฟาควบคุมไมได เชน ราคาเชื้อเพลิง อัตราแลกเปลี่ยน อัตรา

เงินเฟอ ที่เกิดขึ้นจริงในปจจุบันเปลี่ยนแปลงไปจากที่กำหนดไวในคาไฟฟาฐาน (คาไฟฟาฐาน เปนโครงสรางคาไฟฟาที่การ

ไฟฟาฝายจำหนายประกาศ ซึ่งแยกตามกลุมผูใชไฟฟาประเภทตางๆ โดยคาไฟฟาฐานสะทอนถึงตนทุนคากอสรางโรงไฟฟา

คาระบบสายสงไฟฟา คาระบบสายจำหนายไฟฟา คาใชจายในการบริหาร และคาผลิตพลังงานไฟฟา ภายใตสมมุติฐานความ

ตองการใชไฟฟา อัตราแลกเปลี่ยน ราคาเชื้อเพลิงระดับหนึ่ง)

Fuel Oil

น้ำมันเตา เปนน้ำมันสวนกนหอกลั่น เปนน้ำมันหนักและมีจุดเดือดสูง ใชประโยขนมากในงานอุตสาหกรรม การคมนาคมขนสง

และการผลิตกระแสไฟฟา

Future Market

ตลาดการคาน้ำมันลวงหนา คือ เปนการซื้อขายน้ำมันโดยตกลงราคา ปริมาณและคุณภาพน้ำมันกันลวงหนา โดยกำหนดวันที่

จะสงในอนาคต ตลาดลวงหนาในปจจุบันมีตลาด NYMEX ในนิวยอรค ตลาด IPE ในลอนดอน ตลาด SIMEX ใน

สิงคโปร

G

Gas Cap

ในแหลงปโตรเลียมที่มีทั้งกาซและน้ำมัน กาซจะอยูสวนบนของแหลงกักเก็บ เรียกวา gas cap

Gas Compression

ระบบเพิ่มแรงดันกาซ จากกาซที่มีแรงดันต่ำจะถูกเพิ่มแรงดันใหสูงขึ้นโดยใชปมอัดกาซ

Gas Dehydration

ระบบดูดความชื้นกาซ




Gas/Liquid Separator

ระบบแยกสถานะ เปนระบบที่ใชแยกกาซ น้ำมันและน้ำ ออกจากกัน โดยใชหลักการของความแตกตางของสถานะของสสาร

รวมถึงคาความถวงจำเพาะในกรณีที่เปนของเหลวเหมือนกัน เชน แยกน้ำออกจากน้ำมัน ทั้งนี้ขึ้นกับการออกแบบอุปกรณของ

แตละระบบ

Gasoline

น้ำมันเบนซิน เปนผลิตภัณฑที่ไดจากการกลั่นน้ำมันดิบ เปนกลุมสารประกอบเบา (light distillates) ซึ่งประกอบดวย

gasoline และ kerosene โดย gasolineใชเปนน้ำมันเบนซินที่ใชกับเครื่องรถยนตและใชเปนน้ำมันเครื่องบินบาง

ชนิด (aviation gasoline) หรืออาจใชเปนวัตถุดิบในอุตสาหกรรมปโตรเคมี

Gas Separation Plant

โรงแยกกาซธรรมชาต ิทำหนาที่แยกกาซธรรมชาติหรือสารประกอบไฮโดรคารบอน ซึ่งปะปนกันหลายชนิดตามธรรมชาติออก

มาเปนกาซชนิดตางๆ เพื่อนำไปใชประโยชนใหมากที่สุดตาม คุณคาของกาซนั้น

Gas Turbine Generator

เครื่องกำเนิดไฟฟากังหันกาซ

Gas Turbine Power Plant

โรงไฟฟากังหันกาซเปนโรงไฟฟาที่ใชกังหันกาซเปนเครื่องดันกำลัง ซึ่งไดพลังงานจากการเผาไหมของสวนผสมระหวางกาซ

ธรรมชาต ิหรือน้ำมันดีเซลกับความดันสูง (compressed air) จากเครื่องอัดอากาศ (air compressor) ในหอง

เผาไหม เกิดเปนไอรอนที่ความดันและอุณหภูมิสูง ไปขับดันใบกังหัน เพลากังหันไปขับเครื่องกำเนิดไฟฟา เพื่อผลิตพลังงาน

ไฟฟา โรงไฟฟากังหันกาซมีประสิทธิภาพประมาณ 25% สามารถเดินเครื่องไดอยางรวดเร็วเหมาะที่จะใชเปนโรงไฟฟา

สำรองเพื่อผลิตพลังงานไฟฟาในชวงความตองการไฟฟาสูงสุด (peak load period) และกรณีฉุกเฉิน และมีอายุการ

ใชงานประมาณ 15 ป

Gel strength

The shear stress measured at low shear rate after a mud has set quiescently for a period of time (10 seconds and 10 minutes in the standard API procedure, although measurements after 30 minutes or 16

hours may also be made).

A measure of the ability of a colloidal dispersion to develop and retain a gel form, based on its resistance to shear. The gel, or shear, strength of a drilling mud determines its ability to hold solids in suspension.

Sometimes bentonite and other colloidal clays are added to drilling fluid to increase its gel strength.

Geothermal Energy

พลังงานความรอนใตพิภพ เปนพลังงานความรอนที่สะสมและถูกกักเก็บอยูใตผิวโลกและสามารถพัฒนาขึ้นมาใชประโยชนได

เปนพลังงานที่ไดมาจากการปลดปลอยไอน้ำและน้ำรอนจากพื้นที่ที่มีอุณหภูมิสูงในธรรมชาติโดยผานหลุมเจาะ จากการวัด

อุณหภูมิที่ความลึกตางๆจากผิวโลก พบวาอัตราการเพิ่มอุณหภูมิใตพิภพมีคาเฉลี่ยประมาณ 30 องศาเซลเซียสตอกิโลเมตร ที่

ความลึกประมาณ 25 - 30 กิโลเมตร มีอุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 250 - 1,000 องศาเซลเซียส




GIIP

มาจากคำวา Gas Initial in Place หมายถึงปริมาตรของกาซในแหลงที่สภาพเริ่มแรก

GOR

มาจากคำวา Gas to Oil Ratio หมายถึง ปริมาตรของกาซที่ผลิตไดที่ความดันบรรยากาศตอปริมาตรของน้ำมันที่ผลิต

ได

H

Heavy- Weight Drill Pipe (HWDP)

A type of drillpipe whose walls are thicker and collars are longer than conventional drillpipe. HWDP tends to be stronger and has higher tensile strength than conventional drillpipe, so it is placed near the top of a

long drillstring for additional support.

Heavy Oil

น้ำมันดิบที่มีความหนาแนนสูง มีคา API นอยกวา 25 องศา จะมีความหนืดสูงถึง 10,000 cp มีสีดำ มีแอสฟลและ

กำมะถันปนอยูในปริมาณสูง ในการผลิต heavy oil จะตองใชวิธีการใชความรอนชวยการผลิต (thermal

recovery method) เชน การอัดน้ำรอน (steam flood) เพื่อใหน้ำมันหลอมละลายจะไดเคลื่อนที่ไดงาย

Heating Value

คาความรอน หมายถึง ปริมาณความรอนที่เกิดขึ้นเมื่อเผาเชื้อเพลิงจนสมบูรณ ภายใตสภาวะมาตรฐาน คือ ที่อุณหภูมิ 60 F

และความดัน 1 บรรยากาศ

Hedging

การปองกันความเสี่ยง คือ การปองกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นไดจากการเปลี่ยนแปลงในมูลคาของสิ่งของที่อยูในความครอบ

ครอง ดวยการทำสัญญาซื้อขายในตลาดซื้อขายลวงหนา สิ่งของนั้นอาจเปนสินคาโภคภัณฑ เชน น้ำมัน หรือหลักทรัพย เงิน

ตราสกุลตางๆก็ได

Hydration [Drilling Fluids] Absorption of water by a hygroscopic material such as a clay or polymer.

Hydration is the first stage of clay-water (or polymer-water) interaction. When dry bentonite is stirred into

water, hydration is observed as swelling.

Hydrocarbon

สวนประกอบสำคัญของปโตรเลียมไมวาจะเปนกาซธรรมชาติหรือน้ำมันดิบ คือ คารบอน (C) และ ไฮโดรเจน (H) ในรูป

ของสารประกอบไฮโดรคารบอน(hydrocarbon) นอกจากนี้ก็มีสารอื่นๆที่เปนสวนประกอบของปโตรเลียม เชน กำมะถัน

(S) ไนโตรเจน (N) และอื่นๆ สารที่นอกเหนือจากไฮโดรคารบอนถือเปนสิ่งแปลกปลอมและไมเปนที่ตองการ สารประกอบ

ไฮโดรคารบอนซึ่งเปนสวนประกอบสำคัญของปโตรเลียมนั้น อาจอยูในสภาพของกาซ ของเหลว หรือของแข็ง ที่อุณหภูมิและ

ความดันบรรยากาศ ขึ้นอยูกับจำนวนและการจัดตัวของอะตอมของคารบอนในโมเลกุล โดยทั่วไปโมเลกุลของไฮโดรคารบอน




ที่มีคารบอนไมเกิน 4 อะตอมจะมีสถานะเปนกาซ ถามีคารบอนระหวาง 5-19 อะตอม จะมีสถานะเปนของเหลว และถามี

คารบอนตั้งแต 20 อะตอมขึ้นไป จะมีสถานะเปนของแข็ง

Hydro Plant

โรงไฟฟาพลังน้ำ เปนแหลงผลิตไฟฟาที่สำคัญอีกชนิดหนึ่งของประเทศไทย โรงไฟฟาชนิดนี้ใชน้ำในลำน้ำธรรมชาติเปน

พลังงานในการเดินเครื่อง โดยวิธีสรางเขื่อนปดกั้นแมน้ำไวเปนอางเก็บน้ำ ใหมีระดับอยูในที่สูงจนมีปริมาณน้ำและแรงดันเพียง

พอที่จะนำมาหมุนเครื่องกังหันน้ำและเครื่องกำเนิดไฟฟาซึ่งอยูในโรงไฟฟาทายน้ำที่มีระดับน้ำต่ำกวาได กำลังผลิตติดตั้งและ

พลังงานไฟฟาที่ผลิตไดจากโรงไฟฟาชนิดนี้จะเพิ่มเปนสัดสวนโดยตรงกับแรงดันและปริมาณน้ำที่ไหลผานเครื่องกังหันน้ำ

Hydroskimming Refinery

คือ โรงกลั่นน้ำมันที่ประกอบดวยหนวยกลั่นบรรยากาศ หนวยกลั่นสุญญากาศ และหนวย Reforming (ดูคำ

Reforming) ทำหนาที่เปลี่ยนน้ำมันที่มีคาออกเทนต่ำไปเปนน้ำมันที่มีคาออกเทนสูง โดยการเปลี่ยนโครงสรางโมเลกุล

ของสารไฮโดรคารบอน

I

IEA

มาจากคำวา International Energy Agency คือ องคการพลังงานระหวางประเทศ กอตั้งเมื่อป ค.ศ 1974

เพื่อที่จะติดตามสถานการณพลังงานของโลก สงเสริมสัมพันธภาพที่ดีระหวางประเทศผูผลิตและประเทศผูใชพลังงาน และจัด

ทำแนวนโยบายสำหรับการจัดหาพลังงานในสถานการณคับขัน

Inert Gas

กาซซึ่งไมมีปฏิกิริยาทางเคมีกับสารอื่น ไดแก กาซ Helium, Neon, Argon, Krypton, Xenon, Radon

Influx

ของไหลที่ทะลักเขามาในหลุมเจาะ ซึ่งอาจเปนทั้งน้ำ น้ำมัน และกาซ

Initial Reserves

ปริมาณน้ำมันดิบและกาซธรรมชาติที่ประมาณได ณ เวลาใดเวลาหนึ่งวาจะสามารถผลิตไดจากแหลงกักเก็บที่สำรวจพบแลว

โดยรวมถึงปริมาณที่ผลิตไปแลวทั้งหมดและปริมาณที่คาดวาจะสามารถผลิตไดในอนาคต โดยเทคโนโลยีและสภาพเศรษฐกิจ

ที่คาดการณได ณ เวลานั้น




J

Jack Up Rig

เปนแทนเจาะในทะเล ตัวแทนประกอบดวยขา 3-5 ขา แตละขายาวประมาณ 300-500 ฟุต ชวยค้ำจุนตัวแทนติดกับพื้น

ทะเล สามารถเจาะในน้ำลึกตั้งแต 13-350 ฟุต ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพภูมิอากาศดวย

Jet perforating

The use of shaped explosive charges to create perforation tunnels. The explosive charge produces an extremely high-pressure jet that penetrates the casing or liner to shoot into the reservoir formation. The

shaped charges are contained in a perforating gun assembly that can be conveyed on wireline, tubing or coiled tubing, depending on the application and the wellbore conditions.

K

Kelly

กานเจาะนำ มีลักษณะเปนกานเหล็กกลวงรูปสี่เหลี่ยมหรือหกเหลี่ยมที่ตอระหวางกานเจาะกับหัวหมุน (swivel) และระบบ

น้ำโคลนเจาะในเครื่องเจาะแบบหมุน (Rotary table)

A long square or hexagonal steel bar with a hole drilled through the middle for a fluid path. The kelly is

used to transmit rotary motion from the rotary table or kelly bushing to the drillstring, while allowing the drillstring to be lowered or raised during rotation. The kelly goes through the kelly bushing, which is driven by the rotary table. The kelly bushing has an inside profile matching the kelly's outside profile (either

square or hexagonal), but with slightly larger dimensions so that the kelly can freely move up and down inside.

Kelly bushing (KB)

ปลอกประกับกานเจาะนำ (เคบี): อุปกรณพิเศษที่สวมอยูกับกานเจาะนำ และแทนหมุนเพื่อสงกำลังทำใหระบบกานเจาะหมุน

เพื่อทำการเจาะ ความลึกของหลุมเจาะมักจะรายงานเปนความลึกจากปลอกประกับถึงกนหลุมเจาะ

An adapter that serves to connect the rotary table to the kelly. The kelly bushing has an inside diameter

profile that matches that of the kelly, usually square or hexagonal. It is connected to the rotary table by four large steel pins that fit into mating holes in the rotary table. The rotary motion from the rotary table is

transmitted to the bushing through the pins, and then to the kelly itself through the square or hexagonal flat surfaces between the kelly and the kelly bushing. The kelly then turns the entire drillstring because it is screwed into the top of the drillstring itself. Depth measurements are commonly referenced to the KB,

such as 8327 ft KB, meaning 8327 feet below the kelly bushing.




Kelly hose; Mud hose; Rotary hose

สายโคลนเจาะ

A large-diameter (3- to 5-in. inside diameter), high-pressure flexible line used to connect the standpipe

to the swivel. This flexible piping arrangement permits the kelly (and, in turn, the drillstring and bit) to be raised or lowered while drilling fluid is pumped through the drillstring. The simultaneous lowering of the

drillstring while pumping fluid is critical to the drilling operation.

Kerogene

เปนสารอินทรียที ่ประกอบอยู ในหินตะกอนซึ ่งไมละลายในตัวทำละลายอินทรีย (insoluble inorganic

solvents) และเปนตัวที่ใหกำเนิดปโตรเลียมดวย เปนอินทรียสารเชิงซอนเมื่อถูกความรอนจะสลายตัวใหน้ำมันดิบ

Kerosene

น้ำมันกาด เปนผลิตภัณฑที่ไดจากการกลั่นน้ำมันดิบ kerosene จะหนักกวาและมีจุดเดือดสูงกวา gasoline โดย

kerosene ใชในการผลิตน้ำมันกาดสำหรับใหแสงสวางและความรอน และน้ำมันเครื่องบินบางชนิด (jet engine

kerosene)

Kick

ปรากฏการณที่ของไหลจากชั้นหินไหลทะลักเขาสูหลุมเจาะเนื่องจากการเสียสภาพ สมดุลยความดันที่กนหลุมเจาะ เนื่องจาก

hydrostatic pressure ของน้ำโคลนในหลุมเจาะมีค าความดันนอยกวาความดันของไหลในชั ้นหิน

(formation pore pressure) การเรียกชื่อ kick สามารถเรียกไดตามลักษณะของไหลที่ไหลเขาหลุม เชน เปน

กาซ ก็เรียกวา gas kick เปนตน

Kill Well

การปรับสภาพความดันหลุมใหเขาสูสมดุลยความดันและการกำจัดของไหลออกจากหลุมโดยไมทำใหเกิดความเสียหายกับ

หลุมเจาะ (หรือหากมีก็ใหนอยที่สุด)

L

Light Oil

น้ำมันดิบที่มีความหนาแนนนอยและมีคา API อยูระหวาง 35-45 องศา ภายใตแสงอัลตราไวโอเลต (ultraviolet

light) จะเปนสีขาว

Light Well

หลุมที่มีอัตราการผลิตต่ำ

Lignite




ถานหินที่มีคุณภาพต่ำ มีสีน้ำตาลเขมจนถึงดำ อยูระหวาง peat กับถานหิน sub-bituminous เนื้อแข็ง มีความชื้นต่ำ

เมื่อเผา lignite ที่มีความชื้นและไมมีแรอื่นปน จะใหคาความรอนนอยกวา 8,300 บีทียูตอปอนด

Living Quarter Platform (LQ)

แทนที่พักอาศัย เปนแทนที่ใชสำหรับพักผอน โดยมีอุปกรณอำนวยความสะดวกตางๆ เชน หองนอน หองอาหาร หองนั่งเลน

หองออกกำลังกาย เปนตน

LNG

มาจากคำวา Liquified Natural Gas หรือกาซธรรมชาติเหลว หมายถึงกาซธรรมชาติซึ่งสวนใหญเปนมีเทน (CH4)

ถูกนำมาอัดใหอยูในสภาพของเหลวโดยลดอุณหภูมิถึงประมาณ -160 C ใสในถังที่ทนความเย็นและความดันเปนพิเศษ เพื่อ

สะดวกในการขนสงในปริมาณมากๆและในระยะทางไกลๆ

LPG

มาจากคำวา Liquified Petroleum Gas คือ กาซธรรมชาติเหลว หรือ รูจักกันในนาม "กาซหุงตม" เปนกาซโปร

เพน (C3H8) ผสมกับกาซบิวเทน (C4H10) โดยนำมาอัดใหเปนของเหลวใสถังเพื่อความสะดวกในการขนสง ใชเปนเชื้อ

เพลิงในการหุงตมในครัวเรือน หรือใชเปนเชื้อเพลิงในยานยนต หรือเปนเชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรมตางๆ

Loss Circulation

การสูญเสียน้ำโคลนอันเนื่องมาจากการเจาะหลุมในชั้นหินที่มีความดันชั้นหินต่ำกวาปรกติ

Lubricating Oil

น้ำมันหลอลื่น เปนน้ำมันที่ใชเคลือบชองวางระหวางผิวสัมผัส เพื่อลดความเสียดทานและการสึกหรอ นอกจากนี้ยังช�ย

ระบายความรอน ถายทอดกำลัง ทำความสะอาดคราบเขมาและเศษโลหะที่เกิดจากการสึกหรออีกดวย

M

Make-up Gas

กาซสวนที่รับคืนมาจากการจายเงินคากาซไปแลวในปกอนตามขอผูกพัน Take or Pay (ดูคำ Take or Pay)

Manifold

An arrangement of piping or valves designed to control, distribute and often monitor fluid flow. Manifolds are often configured for specific functions, such as a choke manifold used in well-control operations and a

squeeze manifold used in squeeze-cementing work. In each case, the functional requirements of the operation have been addressed in the configuration of the manifold and the degree of control and

instrumentation required.




Methane

มีเทน เปนผลิตภัณฑที่ไดจากกาซธรรมชาต ิ เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนที่มีคารบอน 1 อะตอม (CH4) สวนใหญใชเปน

เชื้อเพลิงในโรงไฟฟา ในโรงงานอุตสาหกรรม เปนวัตถุดิบในการผลิตปุยเคมี

Microbial Enhanced Oil Recovery

กระบวนการทางจุลชีวะเพื่อเพิ่มผลผลิตน้ำมันดิบ พวก micro-organisms จะทำใหเกิดขบวนการทางเคมี เชน

surfactant, acid solvent และ gas ซึ่งจะไปทำใหน้ำมันดิบในแหลงกักเก็บสามารถเคลื่อนตัวได

Migration

การเคลื่อนที่ของปโตรเลียมจากหินตนกำเนิดไปยังแหลงกักเก็บ การเคลื่อนที่มีอยู 3 แบบดวยกัน คือ การเคลื่อนที่แบบปฐมภูมิ

(primary migration) เปนการเคลื่อนที่ของไฮโดรคารบอนออกจากหินตนกำเนิด การเคลื่อนที่แบบทุติยภูม ิ

(secondary migration) เปนการเคลื่อนที่ผานชั้นหินที่มีคุณสมบัติในการซึมผานสูงหรือในหินกักเก็บเอง และการ

เคลื่อนที่แบบตติยภูมิ (tertiary migration) เปนการเคลื่อนที่จากแหลงกักเก็บหนึ่ง (trap) ไปยังอีกแหลงหนึ่ง หรือ

เปนการเคลื่อนที่หายไปของไฮโดรคารบอนจากแหลงกักเก็บ

mmbbl

หมายถึง ลานบารเรล (million barrels)

mmscf

หมายถึง ลานลูกบาศกฟุต (million standard cubic feet)

mmscf/d

หมายถึง ลานลูกบาศกฟุตตอวัน (million standard cubic feet per day)

MON

มาจากคำวา Motor Octane Number เปนคาออกเทนที่มีประสิทธิภาพตอตานการนอคในเครื่องยนตหลายสูบใน

ขณะทำงานที่รอบสูง โดยใชเครื่องยนตทดสอบมาตรฐานภายใตสภาวะมาตรฐาน 900 รอบตอนาที

Monkeyboard

เปนแทน (platform)เล็กๆ แขวนอยูสวนบนของหอเจาะ (derrick) ในระดับความสูงตรงกับสวนบนสุดของกานเจาะ

(ประมาณ 90 ฟุต) และเปนที่ที่ derrickman (ดูคำ derrickman) อยูปฏิบัติงาน

Mousehole (drilling)

The mousehole is the storage area on a drilling rig where the next joint of drilling pipe is held until needed.

This hole is in the floor of the rig, bored into the earth for a short ways, and usually lined with a metal casing known as a scabbard.

Multinational Company

บริษัทขามชาต ิ คือ บริษัทที่มีฐานการผลิตหรือการลงทุนโดยตรงอยูในตางประเทศอยางนอยหนึ่งประเทศและครอบคลุม

กิจการระดับโลก ตัวอยางของบริษัทประเภทนี้ อาทิ บริษัทน้ำมันเอสโซ (Esso) หรือ เอกซอน (Exxon) ของ

สหรัฐอเมริกา บริษัทขามชาติไดเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็วในชวงครึ่งหลังของศตวรรษที่ 20 และมีผลตอเศรษฐกิจของประเทศที่




บริษัทขามชาตินั้นๆ เขาไปดำเนินกิจการโดยเฉพาะการจางงาน การเจริญเติบโตของเศรษฐกิจในประเทศนั้น อยางไรก็ตาม

บทบาทในแงลบของบริษัทขามชาติตอประเทศที่เขาไปลงทุน ก็ยังเปนที่ถกเถียงกันอยูโดยเฉพาะในดานการใชทรัพยากรธรรม

ขาติอยางมากของของบริษัทขามชาติ ซึ่งเปนตนทุนของประเทศในระยะยาว

N

Napthab

แนฟทา เปนผลิตภัณฑที่ไดจากการกลั่นน้ำมันดิบ เปนน้ำมันสวนเบา อยูระหวาง gasoline และ kerosene ใชเปน

น้ำมันเบนซินที่ใชกับเครื่องรถยนต หรือใชเปนวัตถุดิบในอุตสาห-กรรมปโตรเคมี

Natural Flow

เปนการผลิตโดยปลอยใหน้ำมันไหลขึ้นมาดวยแรงที่มีอยูในธรรมชาติ

Natural Gas

กาซธรรมชาต ิ เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนชนิดเบา ซึ่งประกอบดวยธาตุคารบอน (C) ตั้งแต 1-4 อะตอม กับ

ไฮโดรเจน (H) จับตัวกันเปนโมเลกุลโดยเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติจากการทับถมของซากพืชซากสัตวตามชั้นหินดินเปนเวลา

หลายรอยลานป เนื่องจากความรอนและความกดดันจึงแปรสภาพเปนกาซธรรมชาติ ไมมีสี ไมมีกลิ่น มีสถานะเปนกาซที่

อุณหภูมิและความดันบรรยากาศ เบากวาอากาศ กาซธรรมชาติประกอบดวยกาซมีเทน (CH4) เปนสวนใหญ และอาจมีกาซ

อีเทน (C2H6) โปรเพน (C3H8) และบิวเทน(C4H10) ปนอยูบาง นอกจากนี้ก็อาจมีกาซคารบอนไดออกไซด ไนโตรเจน

ฮีเลียม ไอน้ำ ปนอยูดวย ประโยชนของกาซธรรมชาต ิ คือ ใชเปนเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟาใชในโรงงานอุตสาหกรรม

ใชเปนวัตถุดิบในการผลิตปุยเคมี

Net Pay

ความหนารวมของชั้นหินที่ใหปโตรเลียม

NGL

มาจากคำวา Natural Gas Liquid หรือที่เรียกกันวา กาซโซลีนธรรมชาติ คือไฮโดรคารบอนซึ่งสามารถแยกออกมาใน

รูปของเหลวจากการผลิตกาซธรรมชาติ มีอีเทน แอลพีจี และเพนเทน เปนองคประกอบหลัก

NGV

มาจากคำวา Natural Gas Vehicles หมายถึงยานยนตที่ใชกาซธรรมชาติอัด (Compressed Natural

Gas, CNG) เปนเชื้อเพลิง เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนที่มีกาซมีเทนเปนสวนใหญ นำมาอัดดวยความดันสูง (แตก็ยัง

เปนกาซอยู) บรรจุในถังเพื่อสะดวกในการขนสงและใชเปนเชื้อเพลิงใน ยานพาหนะแทนน้ำมันเชื้อเพลิงเบนซินและดีเซล ซึ่ง

นำมาทดลองใชกับรถเมลโดยสาร ขสมก แลว

Non-associated Gas

กาซธรรมชาติที่ประกอบดวยกาซมีเทนเกือบทั้งหมดไมมีน้ำมันปนอยูดวย




O

Octane Number

คาออกเทน หมายถึงหนวยการวัดความสามารถในการตานทานการน็อคของเครื่องยนต

OIIP

มาจากคำวา Oil Initial in Place หมายถึงปริมาณของน้ำมันดิบทั้งหมดที่มีอยูในแหลงกักเก็บใตดิน และจะเปนตัวเลข

ที่มากกวาตัวเลขปริมาณสำรอง (reserves) เพราะปริมาณน้ำมันที่มีอยูนั้นไมสามารถที่จะนำขึ้นมาไดหมด

OPEC

มาจากคำวา Organization of the Petroleum Exporting Countries คือองคการระหวางประเทศผู

ผลิตน้ำมันเพื่อการสงออก กอตั้งเมื่อป คศ. 1960 ประเทศสมาชิกไดแก อัลจีเรีย อินโดนีเซีย อิหรานอิรัค คูเวต ลิบยา

ไนจีเรีย กาตา ซาอุดิอาราเบีย สหรัฐอาหรับเอมิเรสและเวเนซุเอลา

OPEC Basket Price

ราคาเฉลี่ยน้ำมันดิบจาก 7 แหลง ไดแก 1) Saharan Blend ของอัลจีเรีย 2) Minas ของ อินโดนีเซีย 3) Bonny

Light ของไนจีเรีย 4) Arabian Light ของซาอุดิอาระเบีย 5) Dubai ของสหรัฐอาหรับเอมิเรส 7) Isthmus

ของเม็กซิโก เปนตัวกำหนดราคาน้ำมัน

Openhole packer

[1] A type of packer designed for use in openhole applications such as drillstem testing. Openhole packers are typically configured with one large element that can be deformed easily to contact the uneven

formation surface, yet retain strength and sufficient integrity to withstand the anticipated differential pressures.

[2] Equipment used to segregate the tubing-oil string annulus from the oil reservoir.

Operator

หมายถึงบริษัทที่เปนผูดำเนินงานการสำรวจและผลิตปโตรเลียม ในแปลงสัมปทานที่มีผูรวมถือหุนอยูดวยกันหลายบริษัท

Oil Recovery Factor

ความสามารถในการนำน้ำมันขึ้นมา ซึ่งจะขึ้นอยูกับสภาพของชั้นหินกักเก็บและคุณสมบัติของปโตรเลียมเองแลว ยังขึ้นกับวิธี

การผลิตอีกดวย

Oil Shale

หินน้ำมัน มีลักษณะคลายหินดินดาน สีน้ำตาลออนจนถึงน้ำตาลแก มีอินทรียสารที่เรียกวาเคโรเจน (kerogene) เปนสาร

น้ำมันอุมอยูในเนื้อหิน ถาจุดไฟจะติดไฟ ชาวบานจึงเรียกวา หินติดไฟหรือหินดินดานน้ำมัน ซึ่งจะใชประโยชนในการกลั่นเอา

น้ำมันใชเปนเชื้อเพลิงและประโยชนอื่นๆ แหลงหินน้ำมันที่สำคัญในประเทศไทยไดแก แหลงที่อำเภอแมสอด-แมระมาด และที่

อำเภออุมผาง จังหวัดตาก แหลงบานปาคา อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน และแหลงที่อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่




Oil Window

ชวงความลึกใตผิวโลกที่มีอุณหภูมิสูงพอที่จะใหกำเนิดน้ำมัน (อุณหภูมิประมาณ 150 -300 F) แตไมสูงพอที่จะเปลี่ยน

น้ำมันไปเปนกาซ ในแองสะสมตะกอนชวง oil window จะอยูที่ความลึกประมาณ 7,000 - 18,000 ฟุต อุณหภูมิที่

เปนชวง oil window จะขึ้นอยูกับหินตนกำเนิดปโตรเลียม (source rock) ดวย เชน ถาหินตนกำเนิดปโตรเลียม

มีอายุแก อุณหภูมิก็จะต่ำ

Overburden Pressure

ความดันชั้นหินปดทับ หมายถึงความดันที่เกิดจากน้ำหนักของหินดานบนที่กดทับลงมารวมทั้งน้ำหนักของของไหลที่แทรกอยู

ในชองวางระหวางหิน ทั้งสองอยางนี้รวมกันจะใหคาความดันที่เรียกวา "ความดันของชั้นหินปดทับ" (overburden

pressure,Po) ซึ่งปรกติจะมีคาเฉลี่ยที่ 1.0 psi/ft หรือ มีความหนาแนนเทากับ 19.23 ppg

P

Peak Load

ชวงเวลาที่มีปริมาณการใชไฟฟาสูงสุดของแตละวัน เชน ปริมาณความตองการใชไฟฟาของประเทศไทย สูงสุดอยูในชวง 9

โมงเชา ถึง 4 ทุม ต่ำสุดอยูในชวง 4 ทุม ถึง 9 โมงเชา

Peat

ซากพืชที่ยังไมแข็งตัว สะสมในที่ลุมชื้นแฉะ จึงทำใหมีความชื้นสูง (อยางนอยรอยละ 75) เนื้อเซลลูโลสของซากพืชตางๆ

ถูกแบคทีเรียและเชื้อราแปรสภาพเปนอินทรียวัตถุและกาซมีเทน แตยัง ปรากฎลักษณะซากพืชตางๆใหเห็นอยูภายในเนื้อ มี

คารบอนประกอบอยูประมาณรอยละ 60 และออกซิเจนประมาณรอยละ 30 เมื่อแหงจะติดไฟไดดี peat คือลำดับเบื้องตน

ของกระบวนการเกิดถานหิน

Percussion Drilling

การเจาะแบบกระแทก

Perforations

การยิงทอกรุ ซีเมนต และชั้นหินที่จะทำการผลิตใหเปนรู เพื่อใหน้ำมันหรือกาซไหลขึ้นมาในหลุมเจาะได

Permeability

คาความซึมไดของหิน หมายถึงการวัดความสามารถในการยอมใหของไหล ไดแก น้ำมัน กาซ หรือ น้ำ ไหลผานชองวาง

ระหวางหิน หนวยที่ใชวัดเปน มิลลิดาซี (millidarcies, md) หรือ ดาซี (darcies)

Petrochemical Industry

อุตสาหกรรมปโตรเคม ีคืออุตสาหกรรมที่นำเอาวัตถุดิบซึ่งมีองคประกอบของสารไฮโดรคารบอนไปเขากระบวนการเพื่อเพิ่ม

มูลคาของผลิตภัณฑใหสูงขึ้น ปโตรเลียมที่ใชเปนวัตถุดิบไดแก กาซธรรมชาติ คอนเดนเสท น้ำมันดิบ แนฟทา กาซอีเทน โพร




เพน บิวเทน เปนตน มาผลิตเปนผลิตภัณฑซึ่งสวนใหญอยูในลักษณะเม็ดและผงพลาสติก สำหรับเปนวัตถุดิบในการผลิต

ผลิตภัณฑสำเร็จรูปพลาสติกนานาชนิด

Petroleum

สารไฮโดรคารบอนที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติโดยมีธาตุสองชนิดเปนองคประกอบหลัก ไดแกคารบอนและไฮโดรเจน โดยอาจ

มีหรือไมมีธาตุอโลหะอื่นๆ เชน กำมะถัน ออกซิเจน ไนโตรเจน ฯลฯ ปนอยูดวยก็ได ปโตรเลียมเปนไดทั้งของแข็ง ของเหลว

หรือกาซ ขึ้นอยูกับองคประกอบของปโตรเลียมเอง และความรอน ตลอดจนความกดดันตามสภาพแวดลอมที่ปโตรเลียมนั้นถูก

กักเก็บไว แบงตามสถานะสำคัญทางธรรมชาติได 2 ชนิด คือ น้ำมันดิบ และ กาซธรรมชาติ

Petroleum Province

บริเวณที่มีลักษณะโครงสรางทางธรณีวิทยา และลักษณะชั้นหินที่คลายคลึงกัน และมีแหลงกักเก็บปโตรเลียม (petroleum

reservoir) อยูเปนจำนวนมาก

Petroleum Reserves

ปริมาณสำรองปโตรเลียม หมายถึงปริมาณปโตรเลียมที่สามารถจะผลิตขึ้นมาไดอยางคุมคาตอการลงทุนจากแหลงปโตรเลียม

ภายใตเงื่อนไขทางเศรษฐศาสตรในขณะนั้น

Pig

อุปกรณซึ่งอาจเปนลูกยางแข็ง ลูกพลาสติก หรือแทงโลหะ ที่ใสไวในทอสงน้ำมันหรือกาซ (pipeline) เพื่อใชทำความ

สะอาดทอสง โดยมันจะไหลไปในทอตามแรงดันของน้ำมันหรือกาซที่ไหลไป และจะติดอุปกรณสำหรับตรวจดูวาสวนใดของ

ทอสึกกรอนหรือชำรุดดวย

Pipeline

ทอสำหรับการขนสงน้ำมันดิบหรือกาซธรรมชาติ ซึ่งวางไดทั้งบนบกและในทะเล

Plug and Abandon

การอัดซีเมนตเขาไปในหลุมเจาะที่ไมพบปโตรเลียมเพื่อการสละหลุม

Polycrystalline Diamond Compact bit (PDC bit)

A drilling tool that uses polycrystalline diamond compact (PDC) cutters to shear rock with a continuous scraping motion. These cutters are synthetic diamond disks about 1/8-in. thick and about 1/2 to 1 in. in

diameter. PDC bits are effective at drilling shale formations, especially when used in combination with oil-base muds.

Porosity

คาความพรุนของหิน หมายถึง จำนวนชองวางระหวางหิน คิดเปนเปอรเซนตโดยปริมาตร porosity จะเปนตัววัดความจุ

ในการกักเก็บของไหลในชั้นหินกักเก็บ (reservoir rock) ถาชั้นหินมีคาความพรุน 0 - 5% จะไมนาสนใจ , 5 -

10% ไมดี , 10 - 15% พอใช , 15 - 20% เปนชั้นหินกักเก็บที่ดี , 20 - 25% ดีมาก




Portable Rig

เปนแทนเจาะบนบกแบบที่มีโครงสรางหอคอย (derrick) ติดอยู บนรถบรรทุกขนาดใหญ สามารถเคลื่อนยายแทนเจาะ

ไดโดยสะดวก เพราะโครงสรางหอคอยพับใหเอนราบได

Possible Reserves

ปริมาณสำรองปโตรเลียมที่เปนไปไดวาจะมีอยู โดยมีขอมูลทางธรณีวิทยาและวิศวกรรมปโตรเลียมบงชี้วานาจะสามารถผลิต

ปโตรเลียมได ซึ่งจะมีความมั่นใจนอยกวา proved และ probable reserves (ดูคำ Proved และ

Probable reserves)

Pour Point

จุดไหลเท คือ อุณหภูม ิณ จุดที่น้ำมันดิบแข็งตัวและไมสามารถไหลไดสะดวก หมายถึงวา ถาอุณหภูมิของน้ำมันดิบต่ำกวาจุด

ไหลเท น้ำมันดิบก็จะเปนไขแข็ง ไหลไมได และในทางตรงกันขาม หากอุณหภูมิสูงกวาจุดไหลเท ไข หรือ wax ที่ผสมอยูใน

น้ำมันดิบก็จะหลอมตัวเขากับน้ำมันดิบ ทำให น้ำมันดิบไหลได

Power Pool

คือ ตลาดกลางซื้อขายไฟฟา ตามแผนแมบทการปฏิรูปรัฐวิสาหกิจ กำหนดใหมีการจัดตั้งตลาดกลางซื้อขายไฟฟาในป

2546 ซึ่งผูใชไฟไมจำเปนตองซื้อไฟฟาจากการไฟฟาสวนภูมิภาค หรือการไฟฟานครหลวง แตสามารถเลือกซื้อจากผูคา

ปลีก (retails) รายใดก็ได โดยผูคาปลีกจะไปซื้อไฟฟาจากผูผลิตไฟฟาผานตลาดกลางซื้อขายไฟฟา และสงไปตามสาย

ของการไฟฟาฝายผลิต การไฟฟาสวนภูมิภาคหรือการไฟฟานครหลวง ซึ่งจะทำใหเกิดการแขงขันในการขายไฟฟาใหกับผูใช

ไฟ ทั้งในดานราคาและคุณภาพบริการ โดยตลาดกลางซื้อขายไฟฟามีหนาที่ 2 ประการ คือ

- เปนศูนยกลางซื้อขายไฟฟาระหวางผูผลิตกับผูคาปลีก

- เปนกลไกในการบริหารพลังงานไฟฟาในระบบไฟฟา เชน การสั่งเดินเครื่องของโรงไฟฟา เพื่อใหมีการสั่งเดินเครื่องจากโรงที่

มีตนทุนต่ำที่สุดกอน

Primary Drive

แรงดันที่มีอยูตามธรรมชาติที่ชวยขับน้ำมันและกาซใหไหลเขาไปในหลุมเจาะ ในแหลงน้ำมัน แรงขับตามธรรมชาต ิ ไดแก

กาซธรรมชาติที่ละลายปนอยูกับน้ำมันดิบ (solution gas) กาซธรรมชาติที่เกิดอยูอยางอิสระ (free gas) น้ำและ

แรงโนมถวงของโลก ในแหลงน้ำมันทุกแหลงจะมีแรงขับตามธรรมชาติอยางนอย 1 อยาง หรือบางทีมี 2 อยาง แรงขับตาม

ธรรมชาติจะลดลงเมื่อมีการผลิต

Primary Recovery

การผลิตขั้นปฐมภูม ิคือ การผลิตที่ใชพลังงานตามธรรมชาติที่มีอยูในแหลงกักเก็บ ทำใหเกิดการไหลของน้ำมันดิบจากแหลง

กักเก็บเขามาในหลุมผลิต ขบวนการผลิตแบบนี้เปอรเซนตของน้ำมันดิบที่ผลิตได (เมื่อเทียบกับน้ำมันทั้งหมดที่มีในแหลงกัก

เก็บ) จะขึ้นอยูกับคุณสมบัติของหินกักเก็บ คุณสมบัติของน้ำมันดิบ และชนิดของพลังงานธรรมชาติที่มีอยูในแหลงกักเก็บ

เปอรเซนตของน้ำมันดิบ ที่ผลิตไดโดยกระบวนการผลิตขั้นปฐมภูมิสำหรับน้ำมันดิบชนิดหนักมาก (extra heavy

crude oil) ชนิดหนัก (heavy crude) ชนิดหนักปานกลาง (medium crude) และชนิดเบา (light

crude) มีคาประมาณ 1-5%, 1-10%, 5-30% และ 10-40% ตามลำดับ ชวงของเปอรเซนตแสดงถึงกลไกการ

ผลิตในแหลงกักเก็บที่ตางกัน




Production Analysis Model

การจำลองการไหลในระบบการผลิต

Production Well

หลุมผลิตปโตรเลียม

Processing Platform (PP)

แทนผลิต เปนแทนที่ประกอบดวยอุปกรณการผลิตตางๆ เชน ระบบแยกสถานะ (gas/liquid seperator) ระบบ

เพิ่มแรงดันกาซ (gas compression) ระบบดูดความชื้น (dehydration) มาตรวัด (metering) เปนตน

Produced Water

น้ำตามธรรมชาติที่มีอยูในแหลงปโตรเลียมและผลิตขึ้นมาไดพรอมกับการผลิตน้ำมัน หรือเปนน้ำที่อัดเขาไปในแหลงเพื่อชวย

เพิ่มการผลิต

Probable Reserves

ปริมาณสำรองปโตรเลียมที่คาดวาจะมี โดยมีขอมูลทางธรณีวิทยาและวิศวกรรมปโตรเลียมสนับสนุนวาจะสามารถผลิต

ปโตรเลียมขึ้นมาได probable reserves มีความไมแนนอนสูงกวา proved reserves ในดานขนาดหรือ

ขอบเขตที่แนนอนของแหลง ความสามารถที่จะผลิตขึ้นมาได

Proved Reserves

ปริมาณสำรองปโตรเลียมที่พิสูจนแลว คือ ปริมาณสำรองที่ไดมาโดยการคำนวณและประมาณการจากขอมูลการเจาะและ

ทดสอบหลุมปโตรเลียมซึ่งไดมีการพิสูจนทราบแลว รวมทั้งมีหลักฐานขอมูลการผลิต หรือขอมูลทางธรณีวิทยาและธรณีฟสิกส

ที ่มีความแนนอนคอนขางสูงมาสนับสนุนวา จะสามารถผลิตปโตรเลียมขึ้นมาไดคุ มคาการลงทุนภายใตเงื ่อนไขทาง

เศรษฐศาสตรในขณะนั้น

R

Raw Natural Gas

หมายถึงกาซธรรมชาติที่มีสสารหรือกาซอื่นเจือปนอยู (impurities) และเปนสารที่ไมตองการ เชน น้ำ กาซไนโตรเจน

คารบอนไดออกไซด ไฮโดรเจนซัลไฟล ฮีเลียม สารเหลานี้จะตองถูกแยกออกกอนที่จะมีการซื้อขายกาซ

Rathole

1. n. [Drilling]

A storage place for the kelly, consisting of an opening in the rig floor fitted with a piece of casing with an

internal diameter larger than the outside diameter of the kelly, but less than that of the upper kelly valve so that the kelly may be lowered into the rathole until the upper kelly valve rests on the top of the piece of casing.




2. n. [Drilling]

Extra hole drilled at the end of the well (beyond the last zone of interest) to ensure that the zone of interest can be fully evaluated. The logging tool string may be as much as 120 ft [36.5 m] in length, so

the rathole allows tools at the top of the logging string to reach and measure the deepest zone of interest. In addition, there is usually a small amount of extra hole drilled to allow for junk, hole fill-in and other conditions that may reduce the effective depth of the well prior to running logging tools.

3. n. [Drilling]

Extra hole drilled at the bottom of the hole to leave expendable completion equipment, such as the

carriers for perforating gun charges.

Recoverable Oil in Place

ปริมาณน้ำมันดิบในแหลงกักเก็บใตดินที่คาดวาจะสามารถผลิตขึ้นมาไดและคุมคาตอการลงทุน

Recovery Factor

คาตัวแปรที่ใชบงถึงอัตราสวนของปริมาณปโตรเลียมที่เราสามารถนำขึ้นมาใชไดตอปริมาณทั้งหมดที่มีอยูในแหลง

Refining

การกลั่น เปนกระบวนการแยกผลิตภัณฑน้ำมันออกจากน้ำมันดิบและจะใหผลิตภัณฑตามสวนประกอบของน้ำมันดิบแตละ

ชนิด การกลั่นเปนการแยกผลิตภัณฑน้ำมันตามขนาดของโมเลกุล โดยใชความแตกตางในจุดเดือดของสารประกอบ

ไฮโดรคารบอนแตละตัว

Refining Margins

กำไรเบื้องตน คือ ผลตางของราคาผลิตภัณฑน้ำมันที่ไดจากการกลั่นกับราคาน้ำมันดิบที่นำเขากลั่น ซึ่ง refining

margins นี้จะแตกตางกันไปแลวแตโรงกลั่นแตละโรงและขึ้นอยูกับราคาและชนิดของน้ำมันดิบดวย

Reforming

ขบวนการกลั่นน้ำมันเพื่อที่จะปรับปรุงคุณภาพของน้ำมันใหมีคาออกเทนสูงขึ้น โดยการเปลี่ยนแปลงโครงสรางโมเลกุลของสาร

ไฮโดรคารบอน แตไมใชการทำใหโมเลกุลแตกตัวเหมือนอยาง cracking (ดูคำ Cracking)

Remote Processing Platform

แทนผลิตยอย เปนแทนสำหรับนำกาซจากแทนหลุมผลิตมาเขาขบวนการแยกกาซ คอนเดนเสท และน้ำ ในขั้นตน เพื่อ

ทำการสงตอไปยังแทนผลิตกลาง

Renewable Energy

พลังงานหมุนเวียน หรือพลังงานใชไมหมด ไดแก พลังงานแสงอาทิตย เราสามารถเปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตยมาเปนพลังงาน

ไฟฟาโดยอาศัยเซลลแสงอาทิตย (solar cell) พลังงานน้ำ เราสามารถแปรรูปพลังงานศักยจากน้ำเพื่อนำมาเปนพลังงาน

กล เชน ใชแรงของน้ำหมุนกังหันผลิตไฟฟา พลังงานลม โดยการใชกังหันลมหมุนเครื่องจักรกลตางๆ เครื่องสูบน้ำ เครื่องบด

ธัญพืช เปนตน พลังงานจากมวล ชีวภาพ เชน มูลสัตวและกาซชีวภาพ พลังงานจากการเผาไม กระดาษ ฟน แกลบ กากชาน

ออย และ ที่เรียกวา พลังงานใชไมหมดก็เพราะสามารถหามาทดแทนได เชน ปลูกปาเอาไมมาทำฟน หรือปลอยน้ำจากเขื่อน

มาปนไฟ หรือแสงอาทิตยที่ไดรับจากดวงอาทิตยอยางไมมีวันหมดสิ้น ดังนี้เปนตน




Renewable Resources

ทรัพยากรที่นำกลับมาใชใหมได หมายถึงทรัพยากรธรรมชาติซึ่งสามารถเกิดขึ้นมาใหมไดดวยตัวเองโดยธรรมชาติ เชน ปลา

ปาไม เปนตน หรืออาจเกิดขึ้นและแพรขยายใหไดผลิตผลมากขึ้นโดยการกระทำของมนุษย

Reserves

ปริมาณสำรองปโตรเลียม คือคาประมาณของปริมาตรปโตรเลียมซึ่งคาดวาจะผลิตขึ้นมาไดในเชิงพาณิชย จากบริเวณที่แนใจ

แลววามีปโตรเลียมอยูและสามารถผลิตไดจากวันที่กำหนด ภายใตสภาพเศรษฐกิจในขณะนั้น และเปนคาที่เปลี่ยนแปลงไดเมื่อ

มีขอมูลเพิ่มขึ้นและมีการคำนวณใหม

Reservoir

แหลงกักเก็บปโตรเลียม โดยปโตรเลียมซึ่งไดแกน้ำมันและกาซธรรมชาติจะสะสมตัวอยูในชองวางระหวางหิน เชน ชั้น

หินทราย

Reservoir Rock

หินกักเก็บปโตรเลียม คือ หินที่มีรูพรุนและยอมใหของไหลซึมผานไดสูง (good porosity and permeability)

เชน หินทราย (sandstone) หินคารบอเนต หินปูน หินโดโลไมต เพื่อที่จะสามารถกักเก็บปโตรเลียมในปริมาณมากได

นอกจากจะตองมีความพรุนสูงแลว ควรจะตองมีความหนาดวย ในแหลงปโตรเลียมเชิงพาณิชยสวนมากหินกักเก็บจะมีความ

พรุนสูงกวา 10% และมีความหนามากกวา 10 ฟุต จะตองมีความตอเนื่องและครอบคลุมบริเวณกวาง เพื่อที่จะไดมี

ปริมาตรกักเก็บปโตรเลียมไดสูง

Reservoir Simulation

การจำลองการไหลในแหลงกักเก็บ

Rich Gas

กาซซึ่งมีมีเทนเปนสวนใหญ แตก็มีสัดสวนของไฮโดรคารบอนชนิดอื่นอยูสูง ซึ่งไฮโดรคารบอนเหลานี้สามารถแยกออกมาไดใน

รูปของกาซเหลว (NGL) หรือ หมายถึงกาซธรรมชาติที่มีคาความรอน (calorific value) มากกวา 900 BTU/ft3

Riser Platform (RP)

แทนชุมทางทอ เปนแทนที่รับกาซจากแหลงผลิตตางๆสงขึ้นฝง

Road Tanker Loading

ระบบการขนถายน้ำมันจาก storage tank ลงสูรถบรรทุก เพื่อจะไดขนน้ำมันดิบไปยังโรงกลั่น โดยม ี centrifugal

pump เปนตัวปมน้ำมันดิบจาก storage tank ไปออกที ่loading arm เพื่อนำใสลงใน tank ของรถบรรทุก ซึ่ง

แตละคันมีความจุประมาณ 200 บารเรล

RON

มาจากคำวา Research Octane Number เ�็นคาออกเทนที่มีประสิทธิภาพตอตานการนอคในเครื่องยนตหลาย

สูบที่ทำงานอยูในรอบของชวงหมุนต่ำ โดยใชเครื่องยนตทดสอบมาตรฐานภายใตสภาวะมาตรฐาน 600 รอบตอนาที

ROP

มาจากคำวา Rate of Penetration หมายถึงอัตราเร็วในการเจาะ




Rotary Drilling

การเจาะแบบหมุน

Rotary table

The revolving or spinning section of the drillfloor that provides power to turn the drillstring in a clockwise direction (as viewed from above). The rotary motion and power are transmitted through the kelly bushing

and the kelly to the drillstring. When the drillstring is rotating, the drilling crew commonly describes the operation as simply, "rotating to the right," "turning to the right," or, "rotating on bottom." Almost all rigs

today have a rotary table, either as primary or backup system for rotating the drillstring. Topdrive technology, which allows continuous rotation of the drillstring, has replaced the rotary table in certain operations. A few rigs are being built today with topdrive systems only, and lack the traditional kelly

system.

Rotating head

A sealing device used to close off the annular space around the kelly in drilling with pressure at the surface, usually installed above the main blowout preventers. A rotating head makes it possible to drill

ahead even when there is pressure in the annulus that the weight of the drilling fluid is not overcoming; the head prevents the well from blowing out. It is used mainly in the drilling of formations that have low permeability. The rate of penetration through such formations is usually rapid.

Roustabouts

คนงานที่ทำงานอยูบนแทนขุดเจาะในทะเล มีหนาที่ยกและเคลื่อนยายเครื่องมือและอุปกรณตางๆที่ขนมาจากบนฝง (shore

base) ขึ้นมาบนแทนเจาะในทะเลสำหรับใชทำงาน

Running Tools

เครื่องมือที่ใชหยอนและติดตั้งอุปกรณในหลุมเจาะ

S

Sale Gas

หมายถึงกาซดิบ (raw gas) ที่ไดมีการแยกเอากาซ แอล พี จี กาซธรรมชาติเหลว และคารบอนไดออกไซด ออกแลว

ประกอบดวยกาซมีเทนและอีเทน

Secondary Recovery

การผลิตขั้นทุติยภูม ิ คือการผลิตที่มีการอัดน้ำหรือกาซเขาไปในแหลงกักเก็บ เพื่อใหน้ำหรือกาซนี้ไปแทนที่น้ำมันดิบ ไลน้ำมัน

ดิบมาเขาหลุมผลิต น้ำหรือกาซที่เขาไปแทนที่น้ำมันนี้ไมสามารถแทนที่น้ำมันไดหมด จะมีน้ำมันเหลืออยูในแหลงกักเก็บหลัง

จากการผลิตขั้นทุติยภูมิไดสิ้นสุดลง ในการผลิตขั้นทุติยภูมินี้เปอรเซนตของน้ำมันดิบที่ผลิตขึ้นมาได (เมื่อเทียบกับปริมาณ




น้ำมันดิบที่มีทั้งหมด) สำหรับน้ำมันชนิดหนัก ชนิดหนักปานกลาง และชนิดเบา มีคาประมาณ 5-10%, 5-15%

และ10-25%ตามลำดับ

Seismic Survey

การสำรวจทางธรณีฟสิกสดวยการวัดคลื่นไหวสะเทือนในชั้นหิน เพื่อศึกษาลักษณะโครงสรางของชั้นหินใตพื้นดินและหา

โครงสรางหินที่จะเปนแหลงกักเก็บปโตรเลียม

Semi-submersible

เปนแทนเจาะในทะเลที่ตัวแทนและสวนที่พักอาศัยวางตัวอยูบนทุน/ถังที่สามารถสูบน้ำเขาออกไดเพื่อใหตัวแทนลอยหรือ

จมตัวลง ใชเจาะไดในบริเวณที่น้ำทะเลลึกตั้งแต 600-1,500 ฟุต เมื่อจะทำการเจาะก็จะลงสมอเพื่อโยงยึดไมใหแทน

เคลื่อนที่ การเคลื่อนยายจำเปนตองอาศัยเรือลากจูงไป

Shortfall

เหตุการณที่ผูขายทำผิดสัญญาไมสามารถสงกาซใหผูซื้อไดตามที่ผูซื้อขอ ใหสงกาซมาในชวงเวลาหนึ่งๆ ภายใต CDC

(Contractual Delivery Capacity) หรือ DCQ (Daily Contract Quantity) ที่ไดรับรองไว จะถูก

ลงโทษโดยสงมอบกาซสวนที่สงขาดไปในภายหลังในราคาลดลง เชน ในราคา 75% ของ current price

Show

การปรากฏมีอยูของน้ำมันหรือกาซที่เห็นไดในเศษหินตัด (cuttings) แทงหิน (cores) หรือในน้ำโคลนที่ใชในการ

เจาะ (drilling mud)

Shut-in Well

การปดหลุม คือการทำใหหลุมเจาะอยูในสภาพความดันปด (สภาวะหลุมปด) เพื่อใหหลุมเจาะปรับสภาพความดันภายใน

หลุมดวยตัวของหลุมเจาะเอง

Shut Down

การหยุดปฏิบัติงานในหลุมเจาะชั่วคราว

Skimming Refinery

โรงกลั่นน้ำมันที่ประกอบดวยหนวยกลั่นบรรยากาศ และหนวยกลั่นสุญญากาศ หรือ โรงกลั่นน้ำมันที่มีเฉพาะ seperation

process ซึ่งจะกลั่นน้ำมันโดยอาศัยความแตกตางของจุดเดือดของสารประกอบไฮโดรคารบอน โดยจะไมมีการ

เปลี่ยนแปลงโครงสรางของโมเลกุลแตอยางใด

Solar Cell

เซลลแสงอาทิตย เปนสิ่งประดิษฐที่สรางขึ้นเพื่อเปนอุปกรณสำหรับการเปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตยใหเปนพลังงานไฟฟา โดย

การนำสารกึ่งตัวนำ เชน ซิลิคอน ซึ่งมีราคาถูกที่สุดและมีมาก นำมาผานกระบวนการทางวิทยาศาสตรผลิตใหเปนแผนบาง

บริสุทธิ ์ และในทันทีที่มีแสงตกกระทบบนแผนเซลล รังสีของแสงที่มีอนุภาคของพลังงานประกอบ จะมีการถายเทพลังงานให

กับสารกึ่งตัวนำและเกิดไฟฟากระแสตรงขึ้น กระบวนการแปรรูปพลังงานแสงอาทิตย Solution Gas กาซธรรมชาติที่

ละลายปนอยูในน้ำมันดิบในแหลงกักเก็บ เมื่อน้ำมันถูกสูบขึ้นมาบนพื้นผิวและความดันลดลง กาซนี้ก็จะแตกตัวออกมาจาก

น้ำมัน




Solution Gas

กาซธรรมชาติที่ละลายปนอยูในน้ำมันดิบในแหลงกักเก็บ เมื่อน้ำมันถูกสูบขึ้นมาบนพื้นผิวและความดันลดลง กาซนี้ก็จะแตก

ตัวออกมาจากน้ำมัน

Sour Gas

กาซธรรมชาติที่มีไฮโดรเจนซัลไฟลปนอยูในปริมาณมากเกินเกณฑมาตรฐานการซื้อขาย ซึ่งจะใหมีไดประมาณ 0.25

กรัม/100 ลูกบาศกฟุต หรือ 4 ppm sour gas จะมีกลิ่นเหม็นเหมือนไขเนาและมีสภาพเปนกรด ซึ่งเปนอันตรายตอ

อุปกรณการเจาะและการผลิต โดยทั่วไปจะใชสาร alkanolamine เพื่อกำจัดธาตุกำมะถันกอนที่จะนำกาซมาใชหรือ

กอนการขนสง

Sour Oil

น้ำมันดิบที่มีไฮโดรเจนซัลไฟลปนอยู ซึ่งปริมาณขั้นต่ำของกำมะถันที่อนุญาตใหมีไดในน้ำมันจะแตกตางกันไปแลวแตโรงกลั่น

และกฎระเบียบของแตละประเทศ แตโดยทั่วไปมากกวา 1% โดยน้ำหนัก

Source Rock

หินตนกำเนิดปโตรเลียม คือ หินชั้นหรือหินตะกอน (sedimentary rock) ที่มีสารอินทรียมาก เมื่อมีการเปลี่ยนแปลง

สภาพทางธรณีวิทยา ภายใตความรอนและความกดดัน สารอินทรียเหลานี้ก็จะเปลี่ยนแปลงและสลายตัวใหปโตรเลียม หินตน

กำเนิดปโตรเลียมจะตองมีปริมาณของสารอินทรียอยางนอย 0.5% และโดยทั่วไปควรจะมากกวา 1.5% สารอินทรียชนิด

Type II จะใหน้ำมันดิบ (crude oil) Type III จะใหกาซ ปริมาณของไฮโดรเจนในสารอินทรียควรจะมากกวา 7%

โดยน้ำหนัก สำหรับการเกิดน้ำมัน หินดินดานสีเทาดำหรือดำ และพวก reef limestone สวนใหญจะเปนหินตนกำเนิด

ปโตรเลียมที่ดี

Spot Market

ตลาดการคาน้ำมันหรือผลิตภัณฑน้ำมันนานาชาติ ซึ่งสามารถสงน้ำมันไดทันทีในราคาซื้อขาย ณ ปจจุบัน

Spot Purchase

การจัดซื้อน้ำมันจากตลาดจร

SPP

มาจากคำวา Small Power Producer หมายถึง ผูผลิตไฟฟารายเล็ก คือโครงการผลิตไฟฟาโดยใชระบบการผลิต

พลังงานความรอนและไฟฟารวมกัน (Co-generation) หรือการผลิตไฟฟาโดยใชพลังงานนอกรูปแบบ กากหรือเศษ

วัสดุเหลือใชเปนเชื้อเพลิง โครงการ SPP แตละโครงการจะจำหนายไฟฟาใหการไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย ไมเกิน 90

เมกะวัตต แตเนื่องจาก SPP แตละแหงสามารถขายไฟฟาใหผูบริโภคที่อยูบริเวณใกลเคียงไดโดยตรง กำลังการผลิตของ

SPP มักจะอยูในระดับ 120-150 เมกะวัตต SPP บางโครงการมีขนาดใกลเคียงกับ IPP แตใชรูปแบบการผลิตเปน

ระบบ Co-generation

Spud a Well

วันที่เริ่มเจาะหลุม




SRB

มาจากคำวา Special Remuneration Benefit หมายถึง การเก็บผลประโยชนพิเศษจากกำไรสวนเกิน ผล

ประโยชนตอบแทนพิเศษนี้ไดกำหนดใหมีขึ้นตามพระราชบัญญัติปโตรเลียม (ฉบับที ่ 4) พ.ศ. 2532 โดยมีจุดประสงคเพื่อ

ใหรัฐไดรับสวนแบงผลประโยชนมากยิ่งขึ้น (นอกเหนือไปจากคาภาคหลวงและภาษีที่ไดรับอยูตามปรกติ) ในกรณีของการที่

ผูรับสัมปทานพบแหลงปโตรเลียมขนาดใหญ หรือไดรับประโยชนจากการที่น้ำมันดิบในตลาดโลกมีราคาสูงขึ้นอยางฉับพลัน

หรือมีตนทุนการสำรวจและผลิตต่ำ การคำนวณผลประโยชนตอบแทนพิเศษจะกระทำเปนรายปจากจำนวน "กำไร

ปโตรเลียม" กอนหักภาษีเงินไดปโตรเลียม หากปใดไมมี "กำไรปโตรเลียม" เกิดขึ้นก็ยังไมมีภาระตองเสีย และ "จำนวน

ขาดทุนปโตรเลียม" ในปนั้น ก็สามารถยกยอดไปหักจากรายไดในปตอๆไปไดจนกวาจะหมด

Standard Rig

เปนแทนเจาะบนบกแบบเกาแกที่สุด โครงสรางหอคอย (derrick) จะถูกสรางครอมปากบอบริเวณที่จะทำการเจาะ และ

เมื่อการขุดเจาะแลวเสร็จก็อาจถอดแยกหอคอยออกเปนชิ้นเพื่อนำไปประกอบยังตำแหนงใหม

Steam Power Plant

โรงไฟฟาพลังไอน้ำ เปนโรงไฟฟาที่ใชเครื่องกังหันไอน้ำเปนเครื่องตนกำลังหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟาไอน้ำที่มีความดันและ

อุณหภูมิสูงนี้ไดจากการเปลี่ยนสถานะของน้ำในหมอน้ำ เมื่อไดรับ พลังความรอนจากการเผาไหมของเชื้อเพลิงในเตาเผา

(furnace) ไอน้ำจะถูกสงไปขับดันกังหันไอน้ำ ซึ่งมีเพลาตอกับเครื่องกำเนิดไฟฟา หลังจากนั้นก็จะผานไปกลั่นตัวเปนน้ำที่

เครื่องควบแนน (condensor) และถูกสงกลับมารับความรอนใหมในหมอน้ำ เนื่องจากไมสามารถเปลี่ยนสถานะของน้ำให

เปนไอไดอยาง รวดเร็ว เมื่อเริ่มเดินเครื่องแตละครั้งจนใชงานไดจะใชเวลาอยางนอยประมาณ 2-3 ชั่วโมง ดังนั้นจึงเหมาะที่

จะใชเปนโรงไฟฟาฐาน (base load plant) ซึ่งทำหนาที่ผลิตพลังงานไฟฟาตลอดเวลา เปนระยะเวลานานกอนการ

หยุดเครื่องแตละครั้ง โดยทั่วไปโรงไฟฟาพลังไอน้ำมีขนาดประมาณ 1-1,300 เมกะวัตต สามารถใชเชื้อเพลิงไดหลายชนิด

เชน ถานหิน น้ำมันเตา กาซธรรมชาติ ขยะ ฯลฯ และมีประสิทธิภาพประมาณ 30-35% และมีอายุการใชงานประมาณ

25 ป

Stimulation

การกระตุนการผลิต ในการผลิตปโตรเลียมอาจมีปญหาเกี่ยวกับการไหลของปโตรเลียมจากแหลงกักเก็บเขาหลุมผลิต

เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงสภาพของแหลงกักเก็บบริเวณใกลหลุมผลิต ถามีปญหาเชนนี้เกิดขึ้นจะมีการใชวิธีการกระตุนการ

ผลิต อาจใชวิธีการใชกรด (acidizing) หรือวิธีทำใหหินแตก (fracturing) เพื่อชวยใหการผลิตไดผลดียิ่งขึ้น

STOIIP

มาจากคำวา Stock Tank Oil Initially in Place หมายถึงน้ำมันที่มีอยูแตเดิมในแหลงกักเก็บ

Storage Tank

ถังเก็บน้ำมันดิบที่ไดผานขบวนการแยกน้ำออกแลว ถังเก็บน้ำมันแตละถังมีความจุประมาณ 330 บารเรล ในถังจะมีมาตรตั้ง

ระดับสูงต่ำเอาไว ซึ่งจะมีสัญญาณเตือนเมื่อระดับของเหลวในถังสูงหรือต่ำเกินกวาที่กำหนดไว

Subsea well

A well in which the wellhead, Christmas tree and production-control equipment is located on the seabed




Sweetening

วิธีการที่แยกเอากาซไฮโดรเจนซัลไฟลออกจากกาซธรรมชาติหรือน้ำมันที่มันปนอยู

Sweet Oil or Sweet Gas

น้ำมันหรือกาซธรรมชาติที่ผานขบวนการแยกเอากาซไฮโดรเจนซัลไฟลออกแลว

Swivel

หัวหมุน

A mechanical device that suspends the weight of the drillstring. It is designed to allow rotation of the drillstring beneath it conveying high volumes of high-pressure drilling mud between the rig's circulation

system and the drillstring.

Swing

ปริมาณกาซธรรมชาติที่ผูขายสงใหแกผูซื้อในปริมาณที่มากกวาหรือนอยกวาขอตกลงในสัญญาการสงกาซแตละวัน

SWOPS

มาจากคำวา Single Well Oil Production System หรือ Single Well Offshore Production

System หมายถึงระบบการผลิตน้ำมันจากหลุมเดี่ยว หรืออาจหมายถึงระบบการผลิตปโตรเลียมในทะเลจากหลุมเดี่ยว

Synthetic Gas

กาซที่ผลิตไดจากน้ำมันและถานหินซึ่งมีมีเทนอยูมาก คุณสมบัติและองคประกอบทางเคมีคลายกาซธรรมชาติ กาซนี้สามารถ

สงไปถึงผูใชไดแบบกาซที่มีคาความรอนต่ำหลังจากที่ไดแยกเอากาซคารบอนไดออกไซดออกแลว

T

Takeover

การเขาครอบครองกิจการ การเขาซื้อกิจการของบริษัทหนึ่งโดยบริษัทผูซื้ออาจเขาไปเจรจาขอซื้อโดยตรงกับฝายบริหารของ

บริษัทนั้น หรือโดยการแลกเปลี่ยนหุนของทั้งสองบริษัท ซึ่งอาจมีการจายเงินสดสวนเกินหรือไมก็ได มีลักษณะคลายกับการควบ

กิจการ

Take or Pay

ขอผูกพันในการซื้อขายกาซซึ่งผูซื้อไดตกลงกับผูขายที่จะซื้อและรับกาซในปริมาณที่ตกลงไว ถาผูซื้อไมสามารถรับกาซใน

ปริมาณและระยะเวลาที่ตกลงไว จะตองจายมูลคากาซที่ยังไมไดรับไปกอนแลวไปรับกาซคืนในปถัดไป (make-up) (ดู

คำ Make-up Gas)

Tcf

มาจาก trillion cubic feet (1012) ลานลานลูกบาศกฟุต




Temporary Suspension

การปดหลุมชั่วคราว

Term Purchase

การจัดซื้อน้ำมันดิบแบบสัญญามีระยะเวลา เปนการซื้อในกรณีที่ผูซื้อมีความตองการน้ำมันดิบบางชนิดจากแหลงบางแหลง

เปนพิเศษเพื่อใชกลั่นใหไดผลิตภัณฑที่มีคุณสมบัติตามตองการ หรืออีกกรณีหนึ่งผูซื้อหรือโรงกลั่นตองการลดความเสี่ยงและ

ความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นจากภาวะที่ไมมีน้ำมันดิบเขากลั่นทันเวลา โดยปกติสัญญาจะมีอายุเวลา 1 ป แตหากสถานการณ

น้ำมันดิบไมแนนอน ราคาเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงขึ้นลงเร็วมาก สัญญาซื้อขายอาจจะลดระยะเวลาลงเหลือเพียง 3-6 เดือน

Tertiary Recovery

การผลิตขั้นตติยภูมิ เมื่อมีการผลิตขั้นปฐมภูมิและขั้นทุติยภูมิแลว เปอรเซนตของน้ำมันดิบที่ผลิตไดก็ยังไมสูงมากนัก โดย

เฉพาะอยางยิ่งน้ำมันดิบชนิดหนักและชนิดปานกลาง ดังนั้นจึงมีน้ำมันดิบเหลือพอที่จะกระตุนใหเกิดการใชการผลิตขั้นตติยภูมิ

ขึ้น การผลิตขั้นตติยภูมินี้อาจแบงเปน 3 ชนิด คือชนิดที่ใชกระบวนการความรอน (thermal process) ชนิดที่ใช

กระบวนการผสมตัว (miscible process) และชนิดที่ใชกระบวนการทางเคมี (chemical process) โดยชนิด

แรกสวนมากใชกับแหลงกักเก็บน้ำมันดิบชนิดหนัก และสองชนิดหลังใชกับแหลงกักเก็บน้ำมันดิบชนิดเบาและชนิดปานกลางแต

เนื่องจากคาใชจายสูงและผลการทดลองใชจริงไมไดผลเปนที่นาพอใจ การใชการผลิตขั้นตติยภูมิจึงไมแพรหลาย

Tool Pusher

เปนตำแหนงลูกจางของบริษัทรับจางเหมาเจาะ (drilling contractor) มีหนาที่รับผิดชอบดูแลกลุมคนงานเจาะและ

แทนเจาะ ตำแหนงนี้บางทีเรียก drilling rig foreman, supervisor หรือ rig superintendent

Topdrive

A device that turns the drillstring. It consists of one or more motors (electric or hydraulic) connected with appropriate gearing to a short section of pipe called a quill, that in turn may be screwed into a saver sub

or the drillstring itself. The topdrive is suspended from the hook, so the rotary mechanism is free to travel up and down the derrick. This is radically different from the more conventional rotary table and kelly

method of turning the drillstring because it enables drilling to be done with three joint stands instead of single joints of pipe. It also enables the driller to quickly engage the pumps or the rotary while tripping pipe, which cannot be done easily with the kelly system. While not a panacea, modern topdrives are a

major improvement to drilling rig technology and are a large contributor to the ability to drill more difficult extended-reach wellbores. In addition, the topdrive enables drillers to minimize both frequency and cost

per incident of stuck pipe.

TOU

มาจากคำวา Time of Use หมายถึงอัตราคาไฟฟาแบบชวงเวลาการใช เปนการกำหนดอัตราคาไฟฟาตามตนทุนการ

ผลิตกระแสไฟฟาที่แทจริงในชวงเวลาของแตละวัน กลาวคือ ในชวงเวลาที่มีการใชไฟฟาสูง ระหวางเวลา 9.00 - 22.00

น. โรงไฟฟาทุกโรงจะตองเดินเครื่องเต็มที่และใชเชื้อเพลิงที่มีราคาแพงผลิตไฟฟา เชน น้ำมันเตา ขณะเดียวกันในชวงเวลาที่

มีการใชไฟฟาต่ำ ระหวางเวลา 22.00 - 9.00 น. โรงไฟฟาจะหยุดเดินเครื่องที่มีตนทุนการผลิตสูง ทำใหตนทุนการผลิต

ไฟฟาในชวงนี้ต่ำ คาไฟฟาชวงนี้จึงมีราคาถูกลงตามไปดวย ดังนั้นการติดตั้งมิเตอรไฟฟาแบบ TOU ทำใหผูใชสามารถเลือก

เวลาใชไฟฟาไดตามราคาตนทุนเพื่อลดภาระคาไฟฟาของตนเอง โดยหากผูใชไฟหลีกเลี่ยงการใชไฟฟาในชวงเวลา 9.00 -




22.00 น. ก็จะสามารถประหยัดคาไฟฟาของครอบครัวและจะสงผลใหความตองการพลังไฟฟาสูงสุดของประเทศลดลงได

จะสงผลดีตอการอนุรักษ พลังงานของประเทศโดยรวม

TPA

มาจากคำวา Third Party Access คือ การใหบริการขนสงกาซธรรมชาติทางทอแกบุคคลที่สาม

Trip

การยกกานเจาะขึ้นและลงจากหลุมเจาะ เชน เมื่อจะเปลี่ยนหัวเจาะ หรือเพื่อเก็บแทงหิน เปนตน

Trip Gas

กาซธรรมชาติที่ไหลเขามาในหลุมเจาะระหวางที่ดึงกานเจาะขึ้นจากหลุม การไหลเขามาของกาซเกิดขึ้นไดทั้งการดึงกานเจาะ

ขึ้นและเนื่องมาจากน้ำหนักน้ำโคลนที่ลดลงและความดันกนหลุมที่ลดลง

Tubing hanger [Well Completions] A device attached to the topmost tubing joint in the wellhead to

support the tubing string. The tubing hanger typically is located in the tubing head, with both components

incorporating a sealing system to ensure that the tubing conduit and annulus are hydraulically isolated.

Tubing head [Well Completions] A wellhead component that supports the tubing hanger and provides a

means of attaching the Christmas tree to the wellhead.

U

Ultimate Recovery

ปริมาณทั้งหมดของกาซธรรมชาติหรือน้ำมันดิบที่คาดวาจะผลิตขึ้นมาไดจากหลุมเจาะหรือจากแองภายใตสภาวะเศรษฐกิจ

ปจจุบันและสภาพทางวิศวกรรม ultimate recovery อาจจะเปนการผลิตขั้นปฐมภูมิอยางเดียวหรือรวมทั้งการผลิต

ขั้นทุติยภูมิดวย เชน การทำ water flood (ดูคำ Water Flood) เมื่อพิจารณาวาคุมคาตอการลงทุน

Unrecoverable Volumes

ปริมาณน้ำมันดิบและกาซธรรมชาติที่ประมาณได ณ เวลาใดเวลาหนึ่งวาจะเหลืออยูในแหลงกักเก็บหลังจากที่หยุดผลิตไปแลว

เนื่องจากไมสามารถผลิตไดโดยเทคโนโลยีและสภาพเศรษฐกิจที่คาดการณได ณ เวลานั้น

Upstream Petroleum Industry

อุตสาหกรรมตนสาย ประกอบดวยการสำรวจ การผลิตและการขนสงปโตรเลียม




V

Venting

การปลอยกาซสูบรรยากาศโดยไมมีการเผา

W

Water Flood

การอัดน้ำเขาทางหลุมเจาะ เพื่อใหน้ำเขาไปในแหลงกักเก็บปโตรเลียม และแทนที่น้ำมันดิบ ไลน้ำมันดิบมาเขาหลุมผลิต

เปนการชวยเพิ่มปริมาณการผลิตน้ำมันดิบ

Well Completion

เปนวิธีการที่จะใหน้ำมันและกาซธรรมชาติไหลจากแหลงกักเก็บมาที่ปากหลุมได โดยการติดตั้งอุปกรณเครื่องมือที่จำเปน

สำหรับเตรียมหลุมเพื่อการผลิตน้ำมันและกาซ หลังจากไดเจาะหลุมและทำการทดสอบหลุมแลว

Well Control

การควบคุมหลุมเจาะ คือ การควบคุมความดันภายในหลุมเจาะใหอยูในสภาพสมดุลย

Wellhead

1. [Drilling] The system of spools, valves and assorted adapters that provide pressure control of a production well.

2. [Well Completions] The surface termination of a wellbore that incorporates facilities for installing casing hangers during the well construction phase. The wellhead also incorporates a means of hanging the production tubing and installing the Christmas tree and surface flow-control facilities in preparation for the

production phase of the well.

Well head Platform (WP)

แทนหลุมผลิต เปนแทนที่ใชขุดเจาะหลุมผลิต ภายในแทนจะประกอบดวยหลุมผลิต 9 - 12 หลุม หรือมากกวา และมี

อุปกรณการผลิตเบื้องตน เชน อุปกรณแยกสถานะเพื่อทดสอบอัตราการผลิต โดยปโตรเลียมที่ถูกผลิตขึ้นมาจะผานอุปกรณการ

ผลิตเบื้องตนที่นี่ กอนสงไปขบวนการผลิตยังแทนผลิตตอไป

Well Logging

ในการเจาะสำรวจปโตรเลียม มีขั้นตอนการเก็บขอมูลที่สำคัญ เรียกวา การหยั่งธรณีหลุมเจาะ (well logging) เพื่อตรวจ

วัดคุณสมบัติทางฟสิกสของชั้นหินและของไหลในชั้นหินในแตละชวงความลึกที่ตองการหรือตลอดหลุมเจาะ ขอมูลที่ไดจะนำ




มาศึกษาวิเคราะหเพื่อหาชั้นไฮโดรคารบอน ลักษณะชั้นหินใตดิน ศึกษาและประเมินคุณสมบัติทางฟสิกสของไหลในชั้นหิน

และเพื่อทราบความลึกที่แนนอนสำหรับการปฏิบัติงานในหลุมเจาะไดละเอียดถูกตอง

Well Platform

เปนแทนเจาะหลุมผลิตในทะเล และสามารถที่จะเปลี่ยนเปนแทนผลิตได (production platform) เมื่อมีการผลิต

ปโตรเลียม

Well head Pressure

ความดันของของไหลที่ปากหลุมหลังจากที่มีการปดหลุม (shut-in) ในระยะเวลาหนึ่ง โดยทั่วไปเปนระยะเวลา 24

ชั่วโมง ระดับความดันที่ปากหลุมจะอานไดจากเครื่องวัด (gauge) ที่ wellhead

Well Stimulation

การกระตุนหลุมผลิตเพื่อเพิ่มการผลิตใหมากขึ้น

Wet Gas

คือ กาซธรรมชาติที่มีมีเทนในสัดสวนที่นอยลง มีอีเทน โปรเพน และบิวเทนในสัดสวนที่มากขึ้น และมี C5+ ดวย กาซ

ธรรมชาติชนิดนี้เมื่อผลิตขึ้นมาสวนหนึ่งจะมีสภาพเปนของเหลว (ซึ่งจะมากหรือนอยขึ้นอยูกับปริมาณของ C5+)

Wildcat

หลุมแรกเจาะสำรวจหาน้ำมันและกาซธรรมชาติในพื้นที่ที่ไมเคยเจาะพบน้ำมันหรือกาซมากอนเลย

Wireline operations Various operations that are performed by lowering instruments or tools on a

wire into the well.

Workover

การกลับเขาไปปฏิบัติงานกับหลุมที่ไดเจาะเสร็จสมบูรณแลวหรือหลุมที่มีการผลิตแลว เพื่อการบำรุงรักษาหลุม หรือเพื่อ

ซอมแซมwing valueหลุม หรือเพื่อเพิ่มสมรรถนะหลุมใหสามารถผลิตไดดีขึ้น

The process of performing major maintenance on an oil or gas well. This might include replacement of the tubing, a cleanup or new completions, new perforations and various other maintenance works such as the

installation of gas lift mandrels, new packing etc. Through-tubing workover operation is work performed with special tools that do not require the time-consuming full workover procedure including replacement or

removal of tubing. Well maintenance without killing the well and performing full workover is time-saving and often called well intervention.




vocab for offshore structure

Documents