viðarmiðlun framtíðar
DESCRIPTION
Viðarmiðlun framtíðar, erindi haldið á alþjóðlegri ráðstefnu um Ísland og skóga, 28. apríl, 2011. Loftur Jónsson, Fylkesskogmeister í Hordaland íNoregi.TRANSCRIPT
![Page 1: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/1.jpg)
Viðarmiðlun framtíðar kaup og sala timburs
Loftur Jónsson Fylkisskógmeistari í Hörðalandi
![Page 2: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/2.jpg)
Timburmarkaður Inngangur
Seljendur og kaupendur
Stjórnvöld
Hörðaland – 40 árum á undan Íslandi
Framtíðin - möguleikar og áskoranir
![Page 3: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/3.jpg)
Hnattræn framleiðsla (FAO 2011)
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
Ár 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Milljónir rúmmetra bolviðar
![Page 4: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/4.jpg)
Þróun timburverðs (Statistisk sentralbyrå 2011)
![Page 5: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/5.jpg)
Olíuöldin senn á enda
![Page 6: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/6.jpg)
Þróun á olíuverði
![Page 7: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/7.jpg)
Timbursala
Skógarbóndi
Skógarhögg Flutningur
Miðlari Flutningur
Verksmiðja
![Page 8: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/8.jpg)
Skógarbóndi vinnur afurð sjálfur
Skógarhögg, úrvinnsla,
flutningur og sala
![Page 9: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/9.jpg)
Skógarbóndi selur beint til verksmiðju
Skógarbóndi Seljandi
Skógarhögg Flutningur?
Verksmiðja Kaupandi
Flutningur
![Page 10: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/10.jpg)
Skógarbóndi selur til viðarmiðlunnar sem selur til verksmiðju
Skógarbóndi
Viðarmiðlun Skógarhögg Flutningur
Úrvinnsla
![Page 11: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/11.jpg)
Skógarbændur stofna kaupfélög
• Eru margir og með litla og ójafna sölu hver og einn
• Hafa oft lítið vit á skógarhöggi og léleg viðskiptasambönd við verktaka og flutningsaðila
• Eru í lélegri samningastöðu við verksmiðjur vegna stærðarmismunar
• Afleiðing: Skógarbændur stofna sölufélög (kaupfélög) sem skipuleggja högg, flutning og semja við verksmiðjurnar.
![Page 12: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/12.jpg)
Timburmæling
• Umgjörð og framkvæmd mælinga er forsenda þess að traust ríki á markaði
• Mikilvægt fyrir alla aðila, þ.m.t. stjórnvöld
• Það er stjórnvalda að setja reglugerðir
![Page 13: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/13.jpg)
Þáttur stjórnvalda
Skógar-bóndi
Viðar-miðlun
Verksmiðja
![Page 14: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/14.jpg)
Hagsmunir stjórnvalda
• Markaðsaðilar hugsa fyrst og fremst um eigin hag
• Markmið stjórnvalda eru mun víðtækari og annars eðlis.
• Auðveldasta leið stjórnvalda til að ná sínum markmiðum er að setja kvaðir og skyldur á seljendur og kaupendur timburs.
![Page 15: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/15.jpg)
Markmið Stjórnvalda • Að skógrækt sé eðlilega skattlögð
(timbur ekki á svörtum eða gráum markaði)
• Að stunduð sé sjálfbær skógrækt sem stuðli að sem mestri framleiðni, líka til langframa
• Að greinin sé arðbær og samkeppnisfær
• Byggðastefna/atvinnustefna • Samkeppnisstaða • Kolefnisbinding og alþjóðlegar
skuldbindingar • Ýmis markmið svo sem aukning á
hlutfalli skógarþekju, tegundafjölbreytni, svæði til útivistar, og ýmsar takmarkanir við skógrækt
![Page 16: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/16.jpg)
Skyldur stjórnvalda gagnvart markaði
• Að sjá til þess að umgjörð skógræktar almennt og timbursölu sérstaklega sé gagnsæ og auðveld i framkvæmd. Að ekki séu lagðar óeðlilegar kvaðir á framleiðsluna og að hún sé samkeppnisfær.
• Að sjá til þess að nauðsynlegir innviðir séu fyrir hendi. Þ.e. vegakerfi, hafnir o.fl.
• Að tryggja nauðsynlega nýliðun og fagkunnáttu innan greinarinnar. Þ.e. menntun og rannsóknir.
![Page 17: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/17.jpg)
Skogfond - Norska módelið
• Skogfond: 4-40% av brúttó sölu verður að nýta til fjárfestinga í skógrækt þ.e. gróðursetningu, bilun og vegagerð.
• Þegar Skogfond er notað er aðeins 15% þess skattlagður sem tekjur, þ.e. 85% skattaafsláttur af skógræktarframkvæmdum.
• Ábyrgð kaupanda að leggja þessa fjármuni til hliðar.
• Allir opinberir styrkir til skógræktar fara í gegnum Skogfond.
• Ríkar skyldur á sveitarfélögum og embættum sýslumanna varðandi eftirlit og rekstur kerfisins.
![Page 18: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/18.jpg)
Hörðaland – 40 árum á undan Íslandi
![Page 19: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/19.jpg)
Greniskógrækt • Fura og birki eru náttúrulegu
trjátegundirnar, en vaxa hægt og eru mun lakari að gæðum en t.d. í Austur-Noregi
• Greniskógrækt hefst að alvöru eftir seinni heimstyrjöld
• Grenið vex mun hraðar en í Austur-Noregi og gæðin eru mjög góð
![Page 20: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/20.jpg)
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
1929 1983 1991 2007
x 1
00
0 m
3 (
u.b
.)
Takstár
Standandi rúmmál í Hörðalandi
Fura
Greni
Lauf
Sum
32 mill m3
Fylkestakst 2005-2009
![Page 21: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/22.jpg)
Þróun í Hörðalandi undanfarin ár • Á síðustu öld var fura alls ráðandi á
timburmarkaði.
• Margar litlar sögunarmyllur og tunnusmiðjur helstu kaupendur
• Staðbundin (oftast bundin við sveitafélag) skógareigendafélög reyna að skipuleggja högg, flutning og sölu.
• Skógareigendafélögin sameinast i Vestskog. Félögin selja sig út úr úrvinnslufyrirtækjum.
• Greni verður stöðugt mikilvægari trjátegund. Betra verð og mun lægri kostnaður við skógarhögg og sérstaklega vegagerð
• 2010 er Vestskog markaðsráðandi (með um 80% af markaði)
• Ein stór sögunarmylla fyrir greni í sýslunni (Moelven-Granvin bruk) kaupir um 70-110 þús m3 árlega af rauðgreni.
• Útflutninur til meginlands Evrópu skiptir stöðugt meira máli.
![Page 23: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/23.jpg)
Sennileg framtíðarsýn í Hörðalandi á næstu árum
Fleiri timburkaupendur koma til sögunnar = meiri samkeppni og hærra verð fyrir skógarbændur
Gríðarleg aukning í sölu (3-5 faldast næsta áratuginn)
Vestskog (sameignarfélag) tapar markaðshlutdeild fyrir hreinræktuðum kapítalistum
Meiri útflutningur en alls óvíst um nýjar/stærri verksmiðjur í Hörðalandi
![Page 24: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/24.jpg)
Helstu áhrifavaldar (nánasta framtíð)
• Gengisþróun næstu ára og heimsmarkaðsverð timburs
• Opinber stuðningur við þróunarverkefni og rannsóknir
• Opinber stuðningur við innfrastrúktúr
• Opinber stuðningur við grisjanir • Staðbundnir markaðir
![Page 25: Viðarmiðlun framtíðar](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022052411/557714ecd8b42afa568b4d3a/html5/thumbnails/25.jpg)
Möguleg þróun á Íslandi á næstu árum
Meira efni en......
• Mjög lítið magn. (nokkur þúsund rúmmetrar árlega næsta áratuginn)
• Grisjunarviður = dýrt skógarhögg og lítill hagnaður fyrir skógarbóndann
• Dýr flutningur
• Skógarbændur miðla sjálfir sínu timbri eða???