Li ta Li ta 1 2

V sn tt c cc nc, on kt li !

V.I. L-Nin Ton tp

11

Li ta Li ta 5 6

V.I. L-NinTon tp

tp

11

Thng By - thng Mi 1905

Nh xut bn Chnh tr quc gia H Ni - 2005

Nhng tc phm ca V.I. L-nin trong tp ny in theo bn dch ca Nh xut bn S tht, H - Ni

Nh xut bn Tin b, 1979 10102-762

014(01)-79

901-79 0101020000

Li ta Li ta 7 8

Li nh xut bn

Khng nh ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh l nn tng t tng v kim ch nam hnh ng l vn c tnh nguyn tc i vi cch mng Vit Nam; l bc pht trin v nhn thc v t duy l lun ca ng ta trong cng cuc i mi, quyt tm xy dng t nc theo con ng x hi ch ngha.

Nhng thnh tu mi mt do cng cuc i mi t nc mang li trong nhng nm qua tht ng trn trng v khch l, ng thi i hi ton ng, ton dn phi tip tc nghin cu, pht trin l lun cch mng khoa hc ca ch ngha Mc - Lnin gii quyt nhng vn thc tin ang t ra trong s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc trong giai on hin nay.

Vi tinh thn , vic tm hiu, nghin cu c h thng v vn dng sng to nhng t tng, nhng tinh hoa ca ch ngha Mc - Lnin l v cng quan trng v cp thit i vi chng ta hin nay.

p ng nhu cu hc tp, nghin cu l lun ca ng o bn c, c bit l ca cc nh hoch nh chnh sch, cc nh khoa hc, cc nh nghin cu, ging vin v sinh vin cc trng i hc, nhn dp k nim 135 nm ngy sinh ca Vlaimia Ilch Lnin (22-4-1870 - 22-4-2005), Nh xut bn Chnh tr quc gia xut bn B sch qu V.I. Lnin - Ton tp gm 55 tp v hai tp tra cu.

B sch V.I. Lnin - Ton tp ra mt bn c ln ny c xut bn theo ng nguyn bn ca b V.I. Lnin - Ton tp, ting Vit, do Nh xut bn S tht, H Ni, hp tc vi Nh xut bn Tin b, Mt-xc-va, xut bn vo nhng nm 70 - 80 th k XX.

* * *

Tp 11 ca B sch V.I. Lnin - Ton tp bao gm cc tc phm ca V.I. Lnin vit t thng By n ngy 12 (25) thng Mi nm 1905.

y l thi k cuc cch mng dn ch - t sn Nga ang pht trin mnh m. i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga hp ma xun 1905, nh du mc ln trong lch s ng bn-s-vch; giai cp t sn ngy cng t r bn cht phn cch mng, i ngc li li ch ca dn tc. Nhng tc phm ca Lnin vit trong thi k ny ch r s cn thit phi thng nht hnh ng ca giai cp v sn v Ngi khng nh mt ng v sn kiu mi cng sch lc ng n l yu t tin quyt cho s thnh cng ca cch mng. Nhng tc phm vit trong thi k ny cng vch trn bn cht phn cch mng ca giai cp t sn v lp trng c hi ca nhng ngi men-s-vch Nga.

Ni dung nhng tc phm chnh trong tp ny c phn tch kh ton din trong phn Li ta in u sch, do Vin Nghin cu ch ngha Mc - Lnin (Lin X) vit cho ln xut bn bng ting Vit.

Phn Ph lc v cc Bn ch dn (vi nhng s trang tng ng ca phn ni dung trong tp) cui sch c trnh by ht sc khoa hc v chun xc; y l phn tra cu rt b ch, gp phn lm sng t nhiu vn trong ni dung tc phm, gip bn c hiu su sc hn t tng ca V.I. Lnin.

Ch thch cui trang bng du (*) l ca V.I. Lnin; Ch thch bng ch s Arp (1)) l ca Vin Nghin cu ch ngha Mc - Lnin trc thuc Ban Chp hnh Trung ng ng Cng sn Lin X (trc y).

Hy vng B sch s l ti liu nghin cu v tham kho b ch cho bn c.

Thng 6 nm 2005 Nh xut bn Chnh tr quc gia

Li ta Li ta 9 10

Li ta

Tp 11 trong V.I. L-nin Ton tp, gm nhng tc phm thuc v thi k t thng By n ngy 12 (25) thng Mi 1905. Chim v tr trung tm trong tp ny l cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch", vit vo thng Su - thng By 1905.

c im ca thi k ny l s pht trin hn na ca cch mng Nga - cuc cch mng dn ch - t sn u tin trong thi i ch ngha quc. i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, hp vo ma xun 1905, l mt ci mc ln trong lch s ng bn-s-vch. Nhng ngh quyt ca i hi, k hoch chin lc v ng li sch lc do i hi ra, l cng lnh chin u ca ng trong cuc u tranh a cch mng dn ch n thng li. Sau i hi, nhim v t ra trc ng bn-s-vch l: sit cht hng ng ng chung quanh nhng ngh quyt c i hi thng qua, hng cng tc ca tt c cc t chc ng vo vic thc hin cc ngh quyt y, gii thch nhng ngh quyt y trong qun chng cng nhn, trit vch trn sch lc c hi ch ngha ca phi men-s-vch, mt sch lc a n thu hp cch mng, v trao quyn lnh o cch mng vo tay giai cp t sn.

Cc ngh quyt ca hi ngh phi men-s-vch hp Gi-ne-v cng mt lc vi i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, cho thy r rng ng li sch

lc ca h hon ton tri ngc vi ng li sch lc ca nhng ngi bn-s-vch. Bng hnh ng ca mnh, nhng ngi men-s-vch ph v s thng nht trong hng ng giai cp cng nhn, v y l mi nguy hi ln i vi cuc u tranh ginh thng li cho cch mng. iu cn thit lc l phi vch trn phi men-s-vch, phi thng nht c hnh ng ca giai cp v sn, bo m c s ng h ca lc lng chin u ca giai cp cng nhn v tt c nhng ngi lao ng i vi nhng khu hiu sch lc ca nhng ngi bn-s-vch.

Trong nhng iu kin y, cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch" ca V.I. L-nin, xut bn vo thng By 1905, c ngha to ln. Trong cun sch ny, L-nin lun chng nhng ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, chin lc v sch lc ca ng bn-s-vch. Pht trin ch ngha Mc mt cch sng to, V.I. L-nin nghin cu nhng vn v c im ca cuc cch mng dn ch - t sn Nga din ra trong thi i ch ngha quc, v ng lc v trin vng ca n, v qu trnh chuyn bin cch mng dn ch - t sn thnh cch mng x hi ch ngha v nhng iu kin ca s chuyn bin y, v vai tr lnh o ca ng v sn kiu mi, iu kin quyt nh a cch mng n thng li. L-nin ph phn t m v ton din nhng ngh quyt c hi ch ngha ca hi ngh men-s-vch Gi-ne-v, ch r rng phi men-s-vch xa ri ch ngha Mc, gii quyt mt cch gio iu nhng vn quan trng nht ca cch mng. ng thi, L-nin cng vch trn nhng khuynh hng ci lng ch ngha ca nhng th lnh Quc t II, nhng k ng h phi men-s-vch.

L-nin ch ra rng nhng khu hiu sch lc ng n ca ng v sn l c bit quan trng cho vic lnh o qun chng. L-nin vit rng khng c g nguy him

VII VIII

Li ta Li ta 11 12

hn l h thp vai tr ca mt sch lc kin nh v nguyn tc trong thi k cch mng, "vic tho ra nhng ngh quyt sch lc ng li c mt ngha trng i i vi mt chnh ng mun lnh o giai cp v sn theo tinh thn nhng nguyn tc kin nh mc-xt, ch khng phi ch c chy lo o theo ui cc s bin" (xem tp ny, tr. 6). Nhng ngi bn-s-vch ra c mt sch lc ng n, xc nh c nhim v ca ng v ca giai cp cng nhn trong cch mng.

Trong cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch", L-nin lun chng mt cch ton din t tng ni rng giai cp v sn c th v phi l lnh t, l ngi lnh o cch mng dn ch - t sn Nga trong hon cnh lch s mi.

Ngi gii thch rng giai cp cng nhn thit tha mong mun sao cho nhng ci to dn ch - t sn c tin hnh khng phi bng con ng ci lng, m bng con ng cch mng; cch mng s kin quyt lm cho lc lng sn xut c kh nng pht trin, khng cn b tri buc bi cc tn tch ca ch nng n, s tiu dit ch chim hu rung t ca bn a ch v lt ch chuyn ch ca Nga hong. Cch mng dn ch - t sn c li cho giai cp v sn, v thng li ca n s to cho giai cp v sn c kh nng ginh c cc quyn t do dn ch, cng c cc t chc ca mnh, c c kinh nghim v thi quen lnh o qun chng lao ng v tin hnh cuc u tranh ginh chnh quyn. L-nin vit: "Cuc cch mng t sn cng y v kin quyt bao nhiu, cng trit bao nhiu, th cuc u tranh ca giai cp v sn cho ch ngha x hi, chng li giai cp t sn s cng c bo m by nhiu" (xem tp ny, tr. 45).

Cch mng dn ch - t sn Nga l mt cuc cch mng nhn dn. N pht ng c qun chng nhn dn, nhng tng lp x hi thp nht, b nng di ch p

bc v bc lt. Giai cp v sn, vi t cch l giai cp tin tin nht v cch mng duy nht trit , c ton b tin trnh pht trin ca lch s chun b ng u phong tro dn ch chung trong nc. c im quan trng trong s pht trin ca giai cp v sn Nga l s tp trung ca giai cp y trong cc x nghip ln. Tnh hnh y gp phn nng cao tnh t chc, thc gic ng v tinh thn cch mng ca n. N c lin h vi qun chng nhn dn ng o thnh th v nng thn. Giai cp cng nhn l lc lng chnh tr to ln nht trong nc.

Khc vi cc cuc cch mng t sn phng Ty, Anh, Php, c, trong giai cp t sn gi quyn lnh o v giai cp v sn lc y cn yu v cha phi l mt lc lng chnh tr c lp, cuc cch mng Nga din ra trong iu kin mt cuc u tranh giai cp pht trin gia giai cp v sn v giai cp t sn. Phong tro cng nhn l nhn t quan trng trong i sng t nc. Giai cp v sn Nga tin hnh nhiu cuc chin u thng li chng ch chuyn ch. Mt tnh hnh ht sc quan trng l giai cp v sn c chnh ng ring ca mnh, ng y lnh o cuc u tranh ca giai cp v sn. L-nin vit: "ng ta tin tin hn tt c cc ng khc, n c mt cng lnh chnh xc, c tt c mi ngi chp nhn" (xem tp ny, tr.7). Giai cp v sn c mi kh nng tr thnh ngi c quyn lnh o cch mng. Kt cc ca cch mng tu thuc ch giai cp v sn c s gi vai tr ngi lnh o cuc cch mng nhn dn khng, hay l n s gi vai tr k ng la vi giai cp t sn, nh phi men-s-vch mong mun.

L-nin ch ra rng giai cp v sn ch c th l ngi chin s u tranh thng li cho dn ch vi iu kin giai cp nng dn hng ng cuc u tranh cch mng ca n. L-nin nghin cu vn lin minh gia giai cp cng

IX X

Li ta Li ta 13 14

nhn v nng dn, trong giai cp cng nhn gi vai tr lnh o, coi l mt iu kin nht thit phi c cch mng dn ch - t sn thng li. Giai cp nng dn b thiu rung t, mong mun ginh li c rung t ca bn a ch, th tiu nhng tn tch ca ch nng n nng thn. Nhim v y ch c th thc hin bng con ng cch mng. Ch di s lnh o ca giai cp v sn, giai cp cch mng duy nht trit , th nng dn mi c th ginh c rung t ca bn a ch, thot khi ch p bc ca ch chuyn ch v ca bn a ch. Tri vi nhng li qu on c hi ch ngha ca phi men-s-vch v tnh cht phn ng ca nng dn, V.I. L-nin dy rng nhng li ch cn bn ca nng dn lm cho h tr thnh ngi kin quyt v hon ton ng h giai cp v sn trong cch mng dn ch, "v ch c mt cuc cch mng hon ton thng li mi c th em li cho nng dn tt c mi ci v phng din ci cch rung t, tt c nhng ci m nng dn mun c, nhng ci m h hng m c, nhng ci tht s cn thit cho h" (xem tp ny, tr. 112).

Nhng lun im do L-nin ra v b quyn lnh o ca giai cp v sn, v lin minh gia giai cp cng nhn v nng dn trong cch mng dn ch - t sn, hon ton p tan ng li sch lc ca phi men-s-vch l phi khng nh rng cuc cch mng y ch c th a li nhng ci c li cho giai cp t sn m thi. Nhng ngi men-s-vch phn i b quyn lnh o ca giai cp v sn, ph nhn vai tr cch mng ca nng dn v buc giai cp v sn phi coi giai cp t sn t do ch ngha l bn ng minh. H cho rng Nga cch mng dn ch - t sn cng phi tin hnh di s lnh o ca giai cp t sn nh cc nc phng Ty trc kia. L-nin kch lit ph phn nhng lun im y ca nhng ngi men-s-vch, bc trn tnh cht gio iu ca h, vch r l h khng hiu rng Nga cch mng din ra trong nhng

iu kin lch s khc v khng th gii quyt theo li c vn ng lc ca n.

L-nin vch trn bn cht phn cch mng ca giai cp t sn Nga. Ngi ch ra rng do a v giai cp ca n, giai cp t sn Nga khng t ra, m cng khng th t ra cho mnh nhim v u tranh kin quyt chng ch Nga hong. Giai cp cn n ch chuyn ch vi b my quan liu - cnh st ca n trn p tinh thn cch mng ang dng ln ca giai cp v sn v nng dn. N s rng giai cp v sn, sau khi ginh c nhng ci to dn ch ri, s li dng nhng ci tip tc u tranh cho ch ngha x hi.

L-nin gii thch rng giai cp t sn tm cch nm ly quyn lnh o cch mng vo tay mnh kt thc cuc cch mng bng s cu kt vi ch Nga hong lm hi cho cng nhn v nng dn. N i vi nhn dn nhng khng phi vi t cch l ngi i biu cho li ch ca nhn dn. "Vn sinh ra l con bun, h th ght u tranh v cch mng, nhng hon cnh buc h phi ng trn ming t cch mng, v h khng c mt ch ng no khc" (xem tp ny, tr. 149). Sch lc ca nhng ngi men-s-vch dnh cho giai cp t sn t do ch ngha vai tr b quyn, l mt s phn bi cch mng. Mun cho giai cp v sn thc t tr thnh lnh t, ngi lnh o cch mng th cn phi gt b v c lp giai cp t sn t do ch ngha.

Trong cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch", L-nin nghin cu t m vn nhng hnh thc v phng tin u tranh ca nhng ngi lao ng cho thng li ca cch mng. L-nin cho rng khi ngha v trang thng li l mt phng tin quyt nh lt ch chuyn ch v ginh ch cng ho dn ch. L-nin ch ra rng cc giai cp phn ng, nhng k u tin thng dng n bo lc, "t li l

XI XII

Li ta Li ta 15 16

vo chng trnh ngh s", gy ra ni chin cho nhn dn, nh chnh ph Nga hong lm, sau khi i vo con ng trn p m mu, bn git hng lot dn lnh. Sau ngy 9 thng Ging, bn thn tin trnh cc s bin t vn cn phi khi ngha v trang. V vy, mt nhim v thc tin t ra trc ng bn-s-vch l phi v trang cng nhn, t chc v on kt tt c cc lc lng cch mng khi ngha.

Gii thch ngh quyt ca i hi III ca ng v vn khi ngha v trang, L-nin ch ra ngha to ln ca nhng khu hiu c th pht ng qun chng ng dy u tranh v trang, nhng khu hiu pht huy tnh tch cc v tnh ch ng cch mng ca h. Nhng khu hiu y l: thc hin ngay lp tc bng con ng cch mng ch ngy lm vic tm gi; lp cc u ban nng dn cch mng tin hnh nhng ci to dn ch nng thn, cho n c tch thu rung t ca a ch; bi cng chnh tr ca qun chng; v trang cng nhn v thnh lp qun i cch mng. l nhng phng tin mi ng vin qun chng lm cch mng, m cc ng mc-xt trc kia cha bit n; nhng phng tin y c L-nin ra cn c vo hon cnh lch s mi v cuc u tranh ang trin khai ca qun chng nhn dn.

L-nin ch ra rng nhng ngi men-s-vch ng trn lp trng c hi ch ngha xem xt vn khi ngha v trang. H khng tnh n mt iu l hon cnh trong nc thay i t ra nhng nhim v mi trc giai cp cng nhn, ra khi ngha v trang nh mt phng tin duy nht c th c trong nhng iu kin y lt ch chuyn ch. Trong cc ngh quyt ca Hi ngh Gi-ne-v, nhng ngi men-s-vch khng tr li cu hi l thi c khi ngha n cha; thay cho nhng nhim v thc tin t chc khi ngha t ra trc ng, trc giai cp cng nhn, h a ra li ku gi v trang

giai cp v sn bng "nhu cu cp bch phi t v trang". H cho rng ng ca giai cp cng nhn khng nn chun b khi ngha, v iu c th lm cho giai cp t sn hong s. Ph phn ch ngha theo ui ca nhng ngi men-s-vch, L-nin ch ra rng khi ni chin bt u n ra ri, m ch gii hn tuyn truyn, khng nu ra khu hiu trc tip l chuyn sang hnh ng, th nh th l phn bi cch mng.

L-nin dy rng vn ch yu nht ca bt c cuc cch mng no l vn chnh quyn nh nc. Chnh quyn trong tay giai cp no, - iu y quyt nh ht thy. Trong tc phm "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch", L-nin chng minh rng cuc cch mng dn ch - t sn thng li, trong giai cp v sn l ngi nm b quyn lnh o, khng c a n vic giai cp t sn nm chnh quyn nh xy ra trong cc cuc cch mng t sn trc kia, m phi a n vic thit lp nn chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn. l cch gii quyt mi i vi vn chnh quyn nh nc. L-nin gii thch rng chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn "cng xc nh r "nhng nh kin trc" mi ca ci kin trc thng tng mi y c th v phi da vo nhng giai cp no, cng xc nh tnh cht ca ci kin trc thng tng y (chuyn chnh "dn ch" khc vi chuyn chnh x hi ch ngha) v phng thc xy dng n (chuyn chnh, ngha l dng bo lc p tan s phn khng bng bo lc, v trang cho cc giai cp cch mng trong nhn dn)" (xem tp ny, tr. 152-153).

L-nin nhn mnh rng thng li ca cch mng v vic tin hnh nhng ci to dn ch cn thit cho cng nhn v nng dn s lm cho ch Nga hong, bn a ch v giai cp t sn ln phn khng in cung. Ch c mt nn chuyn chnh da vo nhn dn c v trang mi

XIII XIV

Li ta Li ta 17 18

bp c s phn khng y, mi tin hnh cch mng dn ch n cng, mi chun b c c s cho giai cp v sn u tranh thng li cho ch ngha x hi. Nhng s khng phi l chuyn chnh x hi ch ngha, m s l chuyn chnh dn ch; khng ng n nhng c s ca ch ngha t bn, nn chuyn chnh dn ch c th tin hnh nhng ci to dn ch thnh th v nng thn. ng ca giai cp v sn ng u phong tro, phi t ra nhim v cch mng dn ch trc ton th nhn dn mt cch rng ri hn, mnh bo hn, ch ng hn. N phi ht sc cng quyt n lc lm cho cch mng dn ch ginh c thng li quyt nh. "M thng li quyt nh y, - L-nin vit,- khng phi l ci g khc hn l chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn" (xem tp ny, tr. 96).

Chnh ph cch mng lm thi s phi l c quan chnh tr ca chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn. Gii thch ngh quyt ca i hi III ca ng v vn chnh ph cch mng lm thi, L-nin ch ra rng chnh ph y phi thc hin cng lnh ti thiu ca ng cng nhn dn ch - x hi Nga, trong quy nh nhng ci to kinh t v chnh tr trc mt: thit lp nn cng ho dn ch, thi hnh ngy lm tm gi, tch thu rung t ca bn a ch. Vic thc hin nhng ci to y s em li kh nng bo m li ch ca nhn dn ng ln chng ch chuyn ch. ng thi nhng ci to y cng cn thit cho bc pht trin tip tc sau ny, cho vic chuyn sang cch mng x hi ch ngha.

Nhng nhim v t ra trc chnh ph cch mng lm thi v tnh cht giai cp ca n a n kt lun rng s tham gia ca cc i biu ng dn ch - x hi vo chnh ph chng nhng l c th c, m trong nhng iu kin thun li cn l cn thit. S tham gia y - n m bo vic thi hnh chnh sch dn ch - x hi - s l

hnh ng "t trn xung". L-nin gi l phng thc u tranh mi, hu nh cha tng thy t trc n nay. C hnh ng "t trn xung", v c sc p t di ln ca qun chng c v trang i vi chnh ph, s bo m u tranh c kt qu cho thng li ca cch mng dn ch.

L-nin ph phn kch lit lp trng ca nhng ngi men-s-vch phn i s tham gia ca nhng ngi dn ch - x hi vo chnh ph cch mng lm thi. Do khng t ra cho mnh nhim v thit lp nn chuyn chnh ca cc giai cp cch mng, ca cng nhn v nng dn sau khi lt ch chuyn ch, nn c trong vn ny na nhng ngi men-s-vch cng xut pht t lp trng sch lc chung ca h l sau khi cch mng dn ch - t sn thng li, giai cp t sn phi ln cm quyn. L-nin ch ra rng sch lc ca nhng ngi men-s-vch, "xt v ngha khch quan ca n, ang tip tay cho phi dn ch t sn" (xem tp ny, tr. 60).

Trong tc phm ca mnh, L-nin nghin cu l lun cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha. Vch ra k hoch u tranh cho thng li quyt nh ca cch mng dn ch - t sn, L-nin ch r l sau khi thc hin nhng ci to dn ch, mt nhim v mi s c t ra trc giai cp v sn: u tranh cho ch ngha x hi.

L-nin vit: "Giai cp v sn phi tin hnh cch mng dn ch ti cng, bng cch ko ng o qun chng nng dn theo mnh, bng sc mnh m bp s phn khng ca ch chuyn ch v lm t lit tnh khng kin nh ca giai cp t sn. Giai cp v sn phi lm cch mng x hi ch ngha bng cch ko ng o nhng phn t na v sn trong nhn dn theo mnh, bng sc mnh m p tan s phn khng ca giai cp t sn v lm t lit tnh khng kin nh ca nng dn v ca giai cp tiu t sn" (xem tp ny, tr. 114).

XV XVI

Li ta Li ta 19 20

L-nin cho rng thng li hon ton ca cch mng dn ch s dn ng cho cuc u tranh tht s cho ch ngha x hi, s em li cho giai cp v sn kh nng trin khai cuc u tranh y nhanh chng hn, rng hn, su hn v kin quyt hn. Chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn s chun b c s cho chuyn chnh x hi ch ngha ca giai cp v sn. L-nin gii thch rng chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn c qu kh v tng lai. Qu kh ca n l cuc u tranh chng ch chuyn ch, ch nng n, ch qun ch. Tng lai ca n l cuc u tranh chng ch t hu, cuc u tranh ca cng nhn lm thu chng bn ch, cuc u tranh cho ch ngha x hi.

L-nin coi cch mng dn ch - t sn v cch mng x hi ch ngha l mt qu trnh cch mng thng nht, nh hai mt xch ca mt si dy chuyn. Trong bi "Thi ca ng dn ch - x hi i vi phong tro nng dn" cng b thng Chn 1905, khi pht trin t tng y L-nin vit: "t cch mng dn ch, chng ta s bt u chuyn ngay v chnh l tu theo lc lng ca chng ta, lc lng ca giai cp v sn gic ng v c t chc, m chuyn ngay ln cch mng x hi ch ngha. Chng ta ch trng lm cch mng khng ngng. Chng ta quyt khng dng li na chng" (xem tp ny, tr.281). Vic chuyn t giai on th nht ca cch mng sang giai on th hai - L-nin ch r - s tu thuc vo mc chun b v trnh gic ng ca giai cp v sn, vo mc giai cp v sn on kt vi nng dn ngho.

Khi khi tho l lun thin ti ca mnh, L-nin da vo t tng ca Mc v cch mng khng ngng, v s kt hp phong tro cch mng ca nng dn vi cch mng v sn. Ngi pht trin hn na t tng ca Mc, to ra mt l lun cn i v vic cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha.

L-nin nghin cu l lun cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha, xut pht t s phn tch khoa hc cc mi quan h kinh t - x hi Nga. S pht trin ca ch ngha t bn Nga i hi phi th tiu v s tn d ca quan h phong kin - nng n. iu lm ny sinh ra s cn thit phi c cuc u tranh ca ton dn chng ch chuyn ch, to ra tin cho cch mng dn ch - t sn. ng thi s pht trin ca ch ngha t bn, nht l s pht trin ca nn cng nghip ln, s tp trung v tch t ca cng nghip ln, tnh trng ngy cng gay gt hn ca nhng mu thun gia lao ng v t bn, s ln mnh ln ca giai cp cng nhn, s pht trin rng ri ca u tranh giai cp, s c mt ca ng mc-xt cch mng Nga to ra mi iu kin cn thit cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha.

Khi xem xt vn sp xp lc lng giai cp trong nc trong thi k cch mng bt u, L-nin ch ra rng mt nhn dn vng dy chng ch chuyn ch, - nhn dn khng thun nht. N gm c nhng ngi s hu v cng nhn lm thu, gm mt s t ngi giu c v hng chc triu ngi khng c ca v ngi lao ng. Trong bi "Ch ngha x hi v nng dn", L-nin vit rng Nga ton b ni dung ca cch mng khng phi l hai lc lng u tranh vi nhau, m l hai cuc chin tranh khc nhau v khc loi: mt cuc chin tranh trong lng ch chuyn ch - nng n hin i, v mt cuc chin tranh trong lng ch tng lai ang ny sinh, ch dn ch - t sn. L-nin gii thch rng bn cnh cuc u tranh ca ton dn cho thng li ca cuc cch mng dn ch, cn c cuc u tranh ca giai cp v sn xy dng x hi x hi ch ngha. Cng vi ton th nng dn, giai cp v sn u tranh cho thng li ca cch mng dn ch - t sn, chng ch qun ch, chng bn

XVII XVIII

Li ta Li ta 21 22

a ch, chng th lc trung c. Cng vi nng dn ngho, cng vi nhng ngi na v sn, cng vi tt c nhng ngi b bc lt, giai cp v sn u tranh cho cch mng x hi ch ngha, chng ch ngha t bn, k c chng bn giu c nng thn v bn cu-lc. Xc nh nhim v ca ng v giai cp cng nhn trong cuc u tranh lm cho cch mng dn ch chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha, L-nin vit: "Lnh o ton dn, v c bit l lnh o nng dn ginh ly t do hon ton, thc hin mt cuc cch mng dn ch trit , thit lp ch cng ho! Lnh o tt c nhng ngi lao ng v tt c nhng ngi b bc lt thc hin ch ngha x hi !" (xem tp ny, tr. 133). L-nin ch ra rng khu hiu y phi c qun trit v quyt nh trong vic gii quyt mi mt vn sch lc, mi mt bin php thc tin ca ng trong thi k cch mng.

L lun ca L-nin v cch mng x hi ch ngha hon ton p tan quan im ca phi dn ch - x hi Ty u v nhng ngi men-s-vch Nga l bn ph nhn kh nng cch mng ca qun chng v sn v na v sn thnh th v nng thn, cho rng trong cch mng x hi ch ngha giai cp v sn u tranh n c, khng c bn ng minh, rng gia cch mng dn ch v cch mng x hi ch ngha nht nh phi c mt s gin on di v giai cp v sn ch c th thng li khi n chim a s trong nhn dn trong nc.

Cch mng x hi ch ngha Nga nm 1917 ch r tnh cht phn ng ca tt c nhng lun im c hi ch ngha y v hon ton xc minh tnh cht ng n ca l lun ca L-nin v cch mng.

Trong tc phm ca mnh "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch", L-nin pht trin hc thuyt v vai tr lnh o ca ng v sn trong cuc u tranh cho thng li ca cch mng dn ch v cch mng

x hi ch ngha. Gi cch mng l ngy hi ca nhng ngi b p bc v b bc lt, L-nin nhn mnh rng trong nhng thi k nh vy nhn dn l ngi tch cc sng to ra nhng trt t x hi mi v c nng lc to ra k tch. ng cch mng phi ra nhim v ca mnh mt cch rng hn v mnh bo hn, khu hiu ca ng y phi "lun lun i trc c tnh ch ng cch mng ca qun chng, dng lm ngn n pha soi sng ng i cho qun chng, ch r tt c s p v cao qu ca l tng dn ch v x hi ch ngha ca chng ta, ch r con ng thng nht v ngn nht i ti thng li hon ton, tuyt i, quyt nh" (xem tp ny, tr. 131).

L lun cch mng x hi ch ngha, do L-nin nu ln nm 1905, bao gm mt lot lun im xut pht ht sc quan trng kt lun v kh nng ch ngha x hi thng li trc tin mt nc t bn ch ngha ring r - nhng lun im v b quyn lnh o ca giai cp v sn trong cch mng, v lin minh cng nng, v vai tr lnh o v ch o ca ng kiu mi, v cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha v nhng bin php ca s chuyn bin . L-nin rt ra kt lun thin ti y nm 1915, da vo quy lut pht trin khng u v kinh t v chnh tr ca ch ngha t bn trong thi i quc ch ngha, do Ngi pht hin ra. L-nin lm phong ph thm ch ngha Mc bng l lun mi v cch mng x hi ch ngha, mt l lun c ngha lch s ton th gii.

Cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch" ca L-nin l mt cng hin ln vo kho tng ch ngha Mc. Trong , pht trin sng to hc thuyt ca Mc v ng-ghen cho ph hp vi iu kin lch s mi ca thi i ch ngha quc, L-nin v trang cho giai cp v sn Nga v quc t mt v kh t tng mnh m trong cuc u tranh cho thng li ca

XIX XX

Li ta Li ta 23 24

cch mng. Sc mnh v sc sng v i ca nhng t tng, chin lc v sch lc ca ng bn-s-vch, do L-nin pht trin trong tc phm y, c kim nghim bi kinh nghim ba cuc cch mng Nga, bi thng li ca Cch mng x hi ch ngha thng Mi v i, mt cuc cch mng lt chnh quyn ca bn a ch v bn t bn v thit lp chuyn chnh v sn nc chng ta.

Ly hc thuyt ca L-nin v b quyn lnh o ca giai cp v sn trong cch mng, v lin minh cng nng, v cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha lm kim ch nam, pht trin sng to v vn dng hc thuyt cn c vo nhng c th ca iu kin nc mnh, cc ng cng sn v cng nhn cc nc x hi ch ngha a giai cp cng nhn v qun chng lao ng n thng li ca cch mng x hi ch ngha. Nhng t tng c pht trin trong cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch" ca L-nin c ngha thi s i vi cc dn tc trn ton th gii trong cuc u tranh cho dn ch v ch ngha x hi.

Trong bi "Cch mng dy chng ta", tng kt kinh nghim u tranh t nhng ngy u ca cch mng Nga, L-nin ch ra rng cch mng Nga cung cp nhng ti liu chnh tr v cng phong ph, nhng ti liu y xc nhn s ng n ca ng li sch lc do ng bn-s-vch ra, v chng minh s tht bi hon ton ca sch lc ca nhng ngi men-s-vch. S pht trin ca nhng cuc bi cng chnh tr v kinh t trong nc hi ma h v u ma thu nm 1905, nhng cuc xung t v trang ca cng dn vi qun i v cnh st, phong tro nng dn ang trin khai chng t rng hng triu cng nhn v nng dn vng dy u tranh chng ch chuyn ch ca Nga hong. Giai cp cng nhn ng u phong tro. Nhng cuc bi cng v biu tnh qun chng ngy cng m rng, bao trm ngy cng nhiu khu vc. Thng By c 15 000 cng

nhn C-xt-r-ma bi cng. P-tc-bua, vic k nim na nm ngy 9 thng Ging, c nh du bng nhiu cuc bi cng ti mt lot x nghip ln. Thng By v thng Tm, bi cng v biu tnh xy ra Ni-gi-ni Np-g-rt, Ri-ga, B-l-xtc, Vc-sa-va, R-xtp, Khc-cp, N-v-rt-xi-xc v nhiu thnh ph khc trong nc. Chnh ph Nga hong huy ng qun i v cnh st chng li cng nhn bi cng. T m mt lu ca x hi n tuyn m bn ph Trm en, t chc tn st, n p dn lnh, cng nhn v tr thc. Trong bi "Bn Trm en v t chc khi ngha", ly mt lot thnh ph lm v d, L-nin ch ra rng p li hnh ng ca chnh ph gy ra ni chin cho nhn dn, giai cp cng nhn on kt lc lng ca mnh, t chc cc i t v, chun b v kh. Giai cp cng nhn tch lu kinh nghim v chun b khi ngha v trang. L-nin vit: y l cuc u tranh sinh t, mt mt mt cn. y l cuc u tranh gia nc Nga c ca n l, ca ch nng n v p bc vi nc Nga mi, tr tui ca qun chng lao ng, nhng ngi ang vn ti nh sng, t do, vn ti cuc u tranh hon ton gii phng khi mi ch p bc v bc lt.

S pht trin ca phong tro cng nhn cch mng c nh hng ln n nng thn. Trong thi k thng By - thng Chn 1905 ghi li 474 cuc u tranh ca nng dn. Phong tro bi cng ca cng nhn nng nghip c trin khai min Nam nc Nga v vng Pri-ban-tch. Phong tro nng dn pht trin v m rng Gru-di-a, mang tnh cht chnh tr r rt. n p phong tro nng dn, chnh ph Nga hong phi v nng thn nhng i qun trng pht, nhng i qun ny trn p nng dn mt cch tn bo.

Trong khi thi hnh chnh sch trn p, chnh ph Nga hong ng thi mu m dng nhng nhng b v ha hn nh lc hng nhn dn khi cuc u tranh cch

XXI XXII

Li ta Li ta 25 26

mng. Ngy 6 (19) thng Tm 1905, mt bn tuyn ngn ra i ni v vic triu tp u-ma nh nc, gi l u-ma Bu-l-ghin, theo tn gi ca tn b trng Bu-l-ghin, tc gi d n thnh lp u-ma. Ch c bn a ch, bn t bn ln v nng dn giu c mi c quyn bu c vo u-ma y. u-ma khng c quyn lp php, n ch c th tr thnh c quan t vn bn cnh Nga hong.

Nhim v t ra trc ng bn-s-vch l phi vch ra sch lc ng n i vi u-ma Bu-l-ghin. Nhn thy k hoch triu tp u-ma phn ng, do ch Nga hong ra, khng c s ng h no ca qun chng lao ng, nhn thy trong nc phong tro bi cng v phong tro rung t pht trin rng ri v khi ngha v trang chn mui, nhng ngi bn-s-vch tuyn b ty chay u-ma Bu-l-ghin. Cn nhng ngi men-s-vch th tri li, h quyt nh tham gia bu c u-ma ch khng ph cuc bu c . Nh vy, c trong vn ny cng l ra hai ng li sch lc khc nhau: ng li cch mng ca nhng ngi bn-s-vch, v ng li c hi ch ngha ca nhng ngi men-s-vch.

Trong mt lot bi ng trong tp ny: "Giai cp v sn tin hnh u tranh, giai cp t sn lun vo nm ly chnh quyn", "Ty chay u-ma Bu-l-ghin v khi ngha", "S thng nht ca Nga hong vi nhn dn, v s thng nht ca nhn dn vi Nga hong", "Theo ui giai cp t sn qun ch hay l ng u giai cp v sn cch mng v nng dn?", "Chi tr ngh trng", L-nin vch trn thc cht ca u-ma Bu-l-ghin l s ngy to th bo nht quyn i din ca nhn dn. L-nin ch r rng u-ma chc chn l mt s nhng b i vi cch mng, nhng c s nhng b y l nhm mc ch n p cch mng v khng a ra hin php. l ca b th m chnh ph chuyn ch Nga hong ban cho bn a ch v bn t sn ln. L-nin cm phn ln n vai tr phn bi ca giai cp

t sn, k sn sng v ly "mn qu" y ca tn Nga hong hong s cch mng, cu kt vi n sau lng nhn dn v phn bi cch mng.

Trong cc bi ca mnh, L-nin lun chng sch lc ty chay tch cc - do ng bn-s-vch a ra - i vi u-ma Bu-l-ghin. Ngi ra trc cc t chc ng nhim k trin khai rng ri vic c ng chnh tr trong qun chng nhn dn gii thch thc cht ca u-ma Bu-l-ghin l mt s nho bng nhn dn, vch trn c s giai cp ca ch chuyn ch Nga hong, vch trn tnh cht khng th iu ho c gia li ch ca ch v li ch ca nhn dn. L-nin ngh t chc cc cuc hp khp mi ni, li dng cc cuc hp vn ng bu c, t chc cc cuc biu tnh, bi cng. L-nin coi nhng khu hiu sau y l nhng khu hiu m ng phi xoy vo tp hp qun chng: khi ngha v trang, thnh lp qun i cch mng v lp chnh ph cch mng lm thi. Ngi ch ra rng cc lc lng cng nhn v nng dn ang pht trin t pht thc hin nhng nhim v t ra. "Nhim v ca chng ta l lm sao cho tt c nhng con sui nh y hp thnh dng thc mnh m, lm sao cho nh sng ca cng lnh cch mng t gic, trc tip, r rng v chnh xc v nhim v trc mt ca chng ta s soi ri phong tro t pht v nhn lc lng ca n ln gp bi" (xem tp ny, tr. 263).

Ph phn lp trng ca nhng ngi men-s-vch, nhng ngi phn i vic ty chay u-ma v ch trng thnh lp cc c quan t qun cch mng, coi l nhim v trc mt, L-nin ch ra rng cn phi vch trn khng thng tic nhng o tng c hi ch ngha - t sn , nhng o tng cho rng c th thc hin ch t qun m khng cn lt ch chuyn ch. Vic t chc c quan t qun cch mng, L-nin vit, khng phi l mn u, m l mn cui ca khi ngha. Ch sau khi

XXIII XXIV

Li ta Li ta 27 28

nh khi ngha thng li m lp c chnh ph cch mng lm thi th chnh ph y mi c th bt tay t chc c quan t qun cch mng. Sch lc ca nhng ngi men-s-vch l c li cho giai cp t sn t do ch ngha, gip n nh lc hng qun chng khi cuc u tranh cch mng. Nhng ngi men- s-vch biu l thi ca h i vi u-ma Bu-l-ghin trong cc ngh quyt ca Hi ngh sng lp min Nam ca nc Nga hp Ki-p vo thng Tm 1905. L-nin nh gi cng vic ca hi ngh ny trong cc bi: "Hi ngh mi ca phi men-s-vch" v "Pht minh mi nht trong sch lc ca phi "Tia la" hay l tr h bu c, mt l do mi kch thch khi ngha". L-nin vit rng ngh quyt ca hi ngh v u-ma nh nc s mi mi l mt k c ng bun v vic tm thng ho nhim v ca ng dn ch - x hi.

Sch lc bn-s-vch ty chay tch cc u-ma Bu-l-ghin c din bin v sau ca cc s kin lch s chng thc l ng v sch lc y thnh cng rc r. u-ma Bu-l-ghin b sc mnh ca cch mng qut sch, cc cuc bu c vo u-ma khng tin hnh c v chnh ph khng th triu tp n. V sau, khi nh gi sch lc ca ng trong thi k cch mng 1905 - 1907 v ni n vic ty chay u-ma Bu-l-ghin, L-nin ch ra rng l mt v d v vic nhng ngi bn-s-vch vn dng thnh cng v ng n sch lc ty chay.

Trong cc bi: "T phng ng n tn cng", "Nhim v ca cc i chin u ca o qun cch mng", trong th "Gi y ban chin u trc thuc Ban chp hnh ng b Xanh P-tc-bua", L-nin a ra nhng ch dn c th v vic thnh lp mi thnh ph cc i chin u ca o qun cch mng, v vic v trang cc i y, v vic tm cc phng tin thc hin mc ch y. L-nin t ra trc cc t chc ng v qun chng cng nhn nhim v nghin cu nghim tc cng vic qun s, tm hiu k

thut qun s hin i, nghin cu cc sch bo ni v chin u trn ng ph. L-nin cn dn l cc i chin u phi bt u hc tp iu trong thc t, khi u tranh chng cnh st, chng bn Trm en do chnh ph t chc. L-nin ch ra rng trong cuc u tranh s xut hin hng trm chin s c kinh nghim m n lc cn thit s dt dn hng chc vn ngi i theo mnh.

Nhng bi "Nhng ngy m mu Mt-xc-va", "Bi cng chnh tr v chin u trn ng ph Mt-xc-va", "Bi hc ca cc s bin Mt-xc-va" l nhm ni v cuc bi cng chnh tr n ra ngy 19 thng Chn (2 thng Mi) 1905 Mt-xc-va. Cng tc chnh tr - qun chng rng ri, do ng bn-s-vch tin hnh, nhng khu hiu do ng a ra nhn sch lc ty chay tch cc u-ma Bu-l-ghin, ngy cng on kt c qun chng v c ngha rt to ln trong s pht trin ca u tranh cch mng. c rnh tay u tranh chng cch mng, chnh ph Nga hong vi v kt thc cuc chin tranh Nga - Nht. Ngy 23 thng Tm (5 thng Chn), n k vi Nht mt bn ho c nhc nh cho nc Nga. Nhng hu qu ca chin tranh nng ln vai cng nhn v nng dn. Tt c nhng ci lm cho qun chng nhn dn cng cm phn chnh ph Nga hong v lm dy ln mt ln sng mi ca phong tro cch mng. Cuc bi cng chnh tr Mt-xc-va l trn chin u m mn ca giai cp v sn trung tm cng nghip ln. nh gi cc s bin Mt-xc-va, L-nin so snh cc s bin y vi tia chp u tin ca mt cn dng chiu sng mt chin trng mi. L-nin vit: "Hin gi, cuc khi ngha lan ti min trung tm nc Nga, lan n tri tim nhng min "Nga chnh cng" l nhng ni m tnh trng n nh xa nay vn lm cho bn phn ng thy vui mng nht" (xem tp ny, tr. 391).

cch xa nc Nga, L-nin hng ngy chm ch theo

XXV XXVI

Li ta Li ta 29 30

di din bin ca cuc bi cng. Trn c s phn tch cc s bin din ra, L-nin kt lun rng cuc bi cng Mt-xc-va cha phi l giai on cao nht ca phong tro, ch l mt trong nhng bc u ca cuc u tranh. Trong cuc bi cng khng c nhng cuc chin u ca cc i qun cch mng c v trang t trc v tt, khng c cc n v binh lnh chuyn sang pha nhn dn. L-nin ch ra rng khng phi l mt trong nhng trn chin u quyt nh kt cc ca chin tranh. ng thi Ngi vit rng cuc khi ngha ang pht trin, cuc u tranh ang m rng v ngy cng gay gt thm, qun i nht nh b li cun vo i sng chnh tr, ting gi chin u ca nc Nga tr thm ch vang n tn nhng tri lnh cm c nht, thc tnh nhng ngi ti tm nht, lc hu nht, n n nht. Cuc bi cng chnh tr Mt-xc-va l trng hc chnh tr quan trng i vi giai cp v sn. N gi vai tr to ln trong vic chun b cuc bi cng chnh tr ton Nga thng Mi 1905.

Trong bi "Bi cng chnh tr v chin u trn ng ph Mt-xc-va", nh gi phong tro cng nhn trong thi k u ca cch mng, L-nin vit: "Phong tro cng nhn in du n ca n trn ton b cuc cch mng Nga. Bt u bng nhng cuc bi cng l t, phong tro pht trin nhanh chng, mt mt thnh nhng cuc bi cng c tnh cht qun chng, mt khc - thnh nhng cuc biu tnh trn ng ph. T nm 1905, mt hnh thc ca phong tro hon ton hnh thnh - l bi cng chnh tr, hnh thc trc mt chng ta ang bin thnh khi ngha" (xem tp ny, tr. 432). V sau, khi tng kt kinh nghim ca cch mng nhng nm 1905 - 1907, L-nin vch ra c im ca n: tuy v tnh cht, n l cch mng dn ch - t sn, nhng v phng tin u tranh, n l cch mng v sn. N l cch mng v sn chng nhng theo ngha giai cp v sn l lc lng lnh o,

l i tin phong ca phong tro, m cn v chnh bi cng l phng tin u tranh qun chng, mt phng tin u tranh c th ca giai cp v sn, l phng tin ch yu kch ng qun chng, gio dc chnh tr cho qun chng.

Trong mt s tc phm in trong tp ny - trong bi "Bc tc v bt lc", trong "Li ta cun "Cng nhn ni v s chia r trong ng", trong tiu lun "V vn thng nht ng", L-nin ph phn lp trng ca nhng ngi men-s-vch ti Hi ngh Gi-ne-v v vn t chc, Ngi pht trin nhng nguyn tc t chc ca ng bn-s-vch, ch ra rng ch c da trn c s nhng nguyn tc y mi c th thng nht vi b phn ly khai ng. V vic chun b v nh ra nhng iu kin hp nht vi b phn ly khai ng, th c ghi trong ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga. Cng nhn cng c nhiu ln nu ln vn thng nht hai b phn ca ng. L-nin gii thch r s thng nht y c th thc hin c theo nhng iu kin no: "Hoc l hp nht vi ng trn c s cc ngh quyt ca i hi III, hoc l tin hnh mt i hi thng nht" (xem tp ny, tr. 380).

Nhng tc phm c a vo tp ny phn nh nim tin su sc ca L-nin vo lc lng ca qun chng nhn dn, vo thng li ca cch mng. Ngi ch ra rng giai cp v sn ang chun b u tranh quyt lit chng ch Nga hong, ang hc tp, cng c, trng thnh. C mi cuc chin u mi n li tr nn mnh hn v khng ngng i ti thng li. Vch r mc tiu v nhim v u tranh ca giai cp cng nhn v ng ca n, L-nin vit: "Chng ta s ginh c cho nc Nga ch cng ho vi quyn t do hon ton cho tt c cc dn tc b p bc, vi quyn t do hon ton cho nng dn v cng nhn. Khi , chng ta s dng tt c ngh lc cch mng ca giai cp v sn u tranh rng ri nht v dng cm

XXVII XXVIII

Li ta Li ta 31 32

nht cho ch ngha x hi, gii phng hon ton tt c nhng ngi lao ng khi mi s bc lt" (xem tp ny, tr. 201 - 202).

Trong tp 11 c cng b 17 tc phm trc kia cha a vo V.I. L-nin Ton tp. Ln u tin trong Ton tp c tiu lun "Ti chnh nc Nga", trong L-nin vit v tnh hnh ti chnh cc k nghim trng trong nc, do ch chuyn ch ca Nga hong a ti. Nhng vn kin cn li hp thnh mc cc ti liu chun b. Trong bao gm: dn bi li bt cun "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch", dn bi nhng bi c a vo tp ny vit v vn thi i vi u-ma Bu-l-ghin. Tp ny cng in c nhng nhn xt ph phn cc bi ca nhng phn t men-s-vch Mc-tp, c-xen-rt v nhng ngi khc. Nhng vn kin a vo mc cc ti liu chun b c ngha quan trng i vi vic nghin cu su v ton din vic L-nin ra chin lc v sch lc ca ng bn-s-vch trong cuc cch mng Nga ln th nht.

Vin nghin cu ch ngha Mc - L-nin trc thuc Ban chp hnh trung ng

ng cng sn Lin-x

XXIX

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 1 2

Hai sch lc Ca ng dn ch - x hi

Trong cch mng dn ch1

Vit vo thng Su - thng By 1905

In thnh sch ring vo thng By 1905 Gi-ne-v do Ban chp hnh trung ng ng cng nhn dn ch - x hi Nga xut bn

Theo ng nguyn vn trong sch, c i chiu vi bn tho v bn in trong vn tp: Vl. I-lin. "Trong 12 nm". 1907

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 3 4

Li ta

Trong thi k cch mng rt kh m theo di nhng s bin ang cung cp rt nhiu ti liu mi nh gi nhng khu hiu sch lc ca cc ng cch mng. Cun sch ny vit trc khi xy ra nhng s bin -t-xa*. Chng ti ch r trong bo "Ngi v sn"3 (s 9, bi "Cch mng dy chng ta")2) rng nhng s bin y bt buc cho n c nhng ngi dn ch - x hi l nhng ngi to ra thuyt khi ngha - qu trnh v ph nhn vic tuyn truyn cho mt chnh ph cch mng lm thi, cng phi chy sang hay bt u thc t chy sang pha nhng k phn i h. Chc chn rng cch mng gio dc c ngi ta mt cch nhanh chng v trit , iu khng th c c trong nhng thi k ho bnh pht trin v chnh tr. V iu c bit quan trng l cch mng gio dc khng nhng cc nh lnh o m c qun chng na.

Khng nghi ng cht no rng cch mng s gio dc ch ngha dn ch - x hi cho qun chng cng nhn Nga. Cch mng s chng minh trong thc t rng cng lnh v sch lc ca ng dn ch - x hi l ng, bng cch

__________ * y ni v cuc khi ngha ca thy th chic thit gip hm "Cng tc

P-tem-kin" 2 1). 1) Ch thch ca tc gi cho ln xut bn nm 1907. 2) Xem tp ny, tr. 173 - 174.

ch r bn cht tht s ca cc giai cp khc nhau trong x hi, tnh cht t sn ca phi dn ch nc ta v nhng nguyn vng tht s ca nng dn l giai cp c tinh thn cch mng theo kiu dn ch - t sn, nhng bn thn h khng c t tng "x hi ho" m bao hm mt cuc u tranh giai cp mi gia giai cp t sn nng thn v giai cp v sn nng thn. Nhng o tng c rch ca ch ngha dn tu gi ci ang l ra qu r rt, chng hn nh trong bn d tho cng lnh ca "ng x hi ch ngha - cch mng"4 khi bn n c vn pht trin ch ngha t bn Nga, c vn tnh cht dn ch ca "x hi" nc ta ln vn ngha ca s ton thng ca cuc khi ngha nng dn, tt thy nhng o tng y u s b cch mng nh tan hn mt cch khng thng tic. Cch mng s lm cho cc giai cp c tht s th thch ln u tin v chnh tr. Qua cch mng cc giai cp y s c c mt b mt chnh tr r rt, v cc giai cp y biu th r bn tnh ca h chng nhng trong cc cng lnh v khu hiu sch lc ca cc nh t tng ca h, m cn c trong hnh ng chnh tr cng khai ca qun chng na.

Chc chn l cch mng s gio dc chng ta, s gio dc qun chng nhn dn. Nhng i vi mt chnh ng ang u tranh th vn hin nay l tm hiu xem chng ta c th em li cho cch mng c bi hc g khng? Liu chng ta c th li dng c s chnh xc ca hc thuyt dn ch - x hi ca chng ta, mi lin h ca chng ta vi giai cp cch mng duy nht trit l giai cp v sn, lm cho cch mng c c ci du n v sn, a cch mng n mt thng li quyt nh trn thc t ch khng phi trn li ni, lm t lit tnh cht khng kin nh, na vi v phn bi ca giai cp t sn dn ch hay khng?

Tt thy mi c gng ca chng ta phi hng vo mc ch y. Cn t c mc ch y hay khng th iu ,

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 5 6

mt mt l tu chng ta c nh gi c ng tnh hnh chnh tr hay khng, tu khu hiu sch lc ca chng ta c chnh xc hay khng, v mt khc, tu nhng lc lng chin u thc t ca qun chng cng nhn c ng h nhng khu hiu y hay khng. Ton b cng tc thng xuyn, hng ngy, hin ti ca tt c cc t chc v tt c nhng nhm ca ng ta, tc l cng tc tuyn truyn, c ng v t chc, u phi hng vo vic cng c v m rng mi quan h vi qun chng. Cng tc y khi no cng cn thit, nhng thi k cch mng th, hn lc no ht, cng khng th coi l c. Trong thi k nh th, giai cp cng nhn, do bn nng, c mun hot ng cch mng cng khai, nn chng ta phi bit ra cho ng nhng nhim v ca hot ng , ri ph bin ht sc su rng cho ngi ta bit v hiu nhng nhim v . Chng ta khng nn qun rng thi bi quan thng thy i vi mi lin h gia chng ta v qun chng, ngy nay c bit thng hay che y nhng quan nim t sn v vai tr ca giai cp v sn trong cch mng. Chc chn l chng ta cn phi lm nhiu, lm nhiu na gio dc v t chc giai cp cng nhn, nhng hin nay ton b vn l ch xt xem trng tm chnh tr ch yu ca cng tc gio dc v t chc phi t vo u? Vo cc cng on v on th hp php hay vo cuc khi ngha v trang, vo vic thnh lp qun i cch mng v chnh ph cch mng? Trong c hai mt, giai cp cng nhn u c gio dc v t chc. ng nhin l c hai mt u cn thit. Nhng trong cuc cch mng hin ti, ton b vn chung quy l ch xt xem phi t trng tm ca cng tc gio dc v t chc giai cp cng nhn vo mt no, vo mt th nht hay vo mt th hai?

Kt cc ca cch mng l tu im ny: giai cp cng nhn s ng vai tr mt k ph gip cho giai cp t sn - mt k ph gip hng mnh v mt tn cng vo

ch chuyn ch, nhng li yu t v mt chnh tr, - hay ng vai tr ngi lnh o cch mng nhn dn. Nhng i biu gic ng ca giai cp t sn hiu rt r im . Chnh v vy m tp ch "Gii phng"5 tn dng phi A-ki-mp, tc l "ch ngha kinh t" trong phong tro dn ch - x hi, phi ny hin nay ang t cng on v cc on th hp php ln hng u. Chnh v vy m ng Xt-ru-v (trong tp ch "Gii phng", s 72) hoan nghnh nhng xu hng c tnh cht nguyn tc ca phi A-ki-mp trong phi "Tia la" mi. Chnh v vy m ng ta t ra ht sc phn n i vi tnh cht hp hi cch mng ng ght ca nhng ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga6.

Ngy nay cc khu hiu sch lc ng n ca ng dn ch - x hi c mt ngha c bit quan trng i vi vic lnh o qun chng. Trong thi k cch mng th khng cn c g nguy him bng vic h thp ngha ca nhng khu hiu sch lc c tnh cht kin nh v nguyn tc. V nh bo "Tia la"7, trong s 104, thc t chy sang pha nhng k phn i mnh trong ng dn ch - x hi, nhng ng thi li mit th ngha ca nhng khu hiu v nhng quyt nh c tnh cht sch lc ang i trc cuc sng, ang ch ra con ng m phong tro ang i theo vi mt s nhng tht bi, nhng sai lm v.v.. Tri li, vic tho ra nhng ngh quyt sch lc ng li c mt ngha trng i i vi mt chnh ng mun lnh o giai cp v sn theo tinh thn nhng nguyn tc mc-xt kin nh, ch khng phi ch c chy lo o theo ui cc s bin. Cc ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga v cc ngh quyt ca hi ngh ca b phn nhng ngi ly khai ra khi ng* l

__________ * Ch c nhng ngi bn-s-vch tham gia i hi III ng

cng nhn dn ch - x hi Nga (Lun-n, thng Nm 1905). Cn "hi

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 7 8

biu hin ng nht, chn chn nht, y nht ca nhng quan im v sch lc, nhng quan im khng phi l do mt vi nh chnh lun no ngu nhin ni ra, m l do nhng i biu c trch nhim ca giai cp v sn dn ch - x hi thng qua. ng ta tin tin hn tt c cc ng khc, n c mt cng lnh chnh xc, c tt c mi ngi chp nhn. N cng phi lm gng cho cc ng khc v thi chp hnh cht ch cc ngh quyt sch lc ca mnh, tri hn vi ch ngha c hi ca phi t sn dn ch l phi "Gii phng", tri hn vi li l cch mng ca phi x hi ch ngha - cch mng l phi i n lc cch mng n ra ri, mi a ra mt "d tho" cng lnh v ln u tin t hi c phi tht l mt cuc cch mng t sn n ra trc mt mnh khng.

Chnh v vy nn chng ta cho rng cng vic cp thit nht ca ng dn ch - x hi cch mng l phi nghin cu chu o cc ngh quyt sch lc ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga v ca hi ngh, phi xc nh r trong y nhng thin hng thot ly nhng nguyn tc ca ch ngha Mc v phi lnh hi c nhng nhim v c th ca giai cp v sn dn ch - x hi trong cch mng dn ch. Cun sch ny vit ra l lm cng vic . Vic kim tra sch lc ca chng ta theo nhng nguyn tc ca ch ngha Mc v nhng bi hc ca cch mng cng cn thit cho c ngi no mun chun b tht s s

__________ ngh" Gi-ne-v (cng hp lc by gi) th ch c phi men-s-vch8 tham gia; trong cun sch ny chng ti thng gi h l phi "Tia la" mi, v tuy vn tip tc xut bn bo "Tia la", nhng qua li k bn ng ca h lc by gi l T-rt-xki, th h tuyn b rng gia bo "Tia la" c v bo "Tia la" mi c s cch bit nhau mt tri mt vc1).

1) Ch thch ca tc gi cho ln xut bn nm 1907.

nht tr v sch lc, dng lm c s cho s thng nht hon ton sau ny ca ton ng cng nhn dn ch - x hi Nga, ch khng phi ch a ra nhng li khuyn khch u li.

N. L-nin Thng By 1905.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 9 10

1. Mt vn chnh tr cp bch

Trong thi k cch mng m hin nay chng ta ang tri qua, vn triu tp Quc hi lp hin ca ton dn l mt vn bc thit trc mt. Gii quyt vn y nh th no, cc kin u khng nht tr. C ba xu hng chnh tr biu hin ra. Chnh ph Nga hong tha nhn l cn phi triu tp cc i biu nhn dn, nhng d sao cng khng mun cho quc hi y tr thnh c tnh cht ton dn v lp hin. Nu c tin theo bo ch cho bit v cng vic ca U ban Bu-l-ghin9 th hnh nh chnh ph Nga hong s ng triu tp hi ng t vn, nhng khi bu th khng c t do c ng m phi theo mt ch tuyn c hn ch cht ch theo thu sut hoc theo ng cp. Giai cp v sn cch mng do ng dn ch - x hi lnh o, cho nn n i hi phi chuyn ton b quyn bnh vo tay Quc hi lp hin; nhm mc ch y n khng phi ch mun c quyn u phiu ph thng v c quyn hon ton t do c ng, m n cn mun lt ngay lp tc chnh ph Nga hong v thay th bng mt chnh ph cch mng lm thi. Sau cng, giai cp t sn t do ch ngha l giai cp biu th nguyn vng ca h qua li cc lnh t ca ci gi l "ng dn ch - lp hin"10 th khng i hi phi nh chnh ph Nga hong, khng nu ra khu hiu thnh lp chnh ph lm thi, khng yu cu c nhng bo m thc s cho cuc bu c c hon ton t do v theo

ng th tc quy nh, cho quc hi ny tr thnh thc s c tnh cht ton dn v thc s lp hin. K thc, giai cp t sn t do ch ngha, ch da x hi quan trng duy nht ca xu hng ca nhng ngi trong phi "Gii phng", li mun tm cch t c mt s tha hip ht sc ho bnh gia Nga hong v nhn dn cch mng, hn na, n mun t c mt s tha hip a li cho giai cp t sn nhiu quyn bnh nht v cho nhn dn cch mng, tc giai cp v sn v nng dn, t quyn bnh nht.

Hnh th chnh tr hin nay l nh th. l ba xu hng chnh tr ch yu ph hp vi ba lc lng x hi ch yu ca nc Nga ngy nay. Chng ti nhiu ln ni trn bo "Ngi v sn" (s 3, 4 v 5)1) n cch thc m phi "Gii phng" dng nhng li l gi danh dn ch che y chnh sch na vi ca h, hay ni cho n gin hn v r rt hn, che y chnh sch phn bi v gio gi ca h i vi cch mng. By gi chng ta hy xem nhng ngi dn ch - x hi nh gi cc nhim v trc mt nh th no. Hai ngh quyt c i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga v "hi ngh" ca b phn nhng ngi ly khai ra khi ng thng qua rt gn y, l nhng ti liu rt tt v phng din . Vn c mt ngha ti quan trng l tm hiu xem trong hai ngh quyt y ci no nh gi tnh hnh chnh tr c ng hn, v quy nh sch lc ca giai cp v sn cch mng c ng hn, nn bt c ng vin dn ch - x hi no mun t gic lm trn trch nhim tuyn truyn, c ng v t chc ca mnh u phi nghin cu vn mt cch ht sc chm ch, hon ton gt ra mt bn nhng iu khng lin quan g n thc cht ca vn .

__________ 1) Xem Ton tp, ting Vit, Nh xut bn Tin b, Mt-xc-va, t. 10, tr. 287-

297, 302-310, 326-333.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 11 12

Sch lc ca mt ng l thi chnh tr ca ng , hay l tnh cht, phng hng, phng php hot ng chnh tr ca ng . i hi ca ng thng qua nhng ngh quyt sch lc l nh ra cho ng ton b thi chnh tr ca ng i vi nhng nhim v mi hay mt tnh hnh chnh tr mi. Mt tnh hnh mi nh vy l do cch mng bt u Nga, ngha l do s xung t ton din, cng khai v quyt lit gia tuyt i a s nhn dn vi chnh ph Nga hong, to ra. Vn mi l xt xem phi dng nhng phng php thc tin no triu tp c mt Quc hi thc s ton dn, thc s lp hin (v mt l lun, vn Quc hi lp hin c ng dn ch - x hi chnh thc gii quyt trong bn cng lnh ca ng t lu v sm hn ht thy cc ng khc). Nu nhn dn khng ng vi chnh ph v nu qun chng nhn thc l cn phi thit lp mt ch mi, th ng t t cho mnh mc ch nh chnh ph, tt phi suy ngh xem l mnh s dng chnh ph no thay th chnh ph c b nh . Mt vn mi, vn chnh ph cch mng lm thi, c t ra. Mun gii p y vn ny, ng ca giai cp v sn gic ng phi lm sng t: 1) ngha ca chnh ph cch mng lm thi trong cuc cch mng ang din ra v trong ton b cuc u tranh ca giai cp v sn ni chung; 2) thi ca mnh i vi chnh ph cch mng lm thi; 3) nhng iu kin chnh xc ng dn ch - x hi tham gia chnh ph y; 4) nhng iu kin lm p lc t di ln i vi chnh ph y, ngha l trong trng hp m ng dn ch - x hi khng tham gia chnh ph y. V phng din ny, th ch sau khi lm sng t tt thy cc vn , thi chnh tr ca ng mi s c tnh cht nguyn tc, r rt v kin quyt.

Chng ta hy xem ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga gii quyt nhng vn y nh th no. y l ton vn bn ngh quyt :

"Ngh quyt v chnh ph cch mng lm thi. Xt rng: 1) li ch trc tip ca giai cp v sn, cng nh li ch ca

cuc u tranh ca n cho mc ch cui cng l ch ngha x hi, u i hi phi c t do chnh tr ht sc y v, do , i hi phi thay th hnh thc ch chuyn ch bng ch cng ho dn ch;

2) ch cng ho dn ch Nga ch c th thc hin c sau khi c cuc khi ngha thng li ca nhn dn, m c quan ca cuc khi ngha s l chnh ph cch mng lm thi, ch c chnh ph ny mi c th bo m cho vic c ng tuyn c c hon ton t do v triu tp c mt Quc hi lp hin tht s biu hin cho ch ca nhn dn, trn c s u phiu ph thng, bnh ng, trc tip v b phiu kn;

3) vi ch x hi v kinh t hin nay, cuc cch mng dn ch ny Nga khng nhng khng lm suy yu m s tng cng s thng tr ca giai cp t sn l giai cp, n mt lc no , nht nh s khng t mt th on no c mu cp li cng nhiu cng hay nhng thnh qu m giai cp v sn Nga ginh c trong thi k cch mng, - nn i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga quyt nh:

a) cn ph bin trong giai cp cng nhn mt khi nim c th v tin trnh chc chn nht ca cch mng v v s tt yu, n mt thi gian no , phi thnh lp mt chnh ph cch mng lm thi, chnh ph m giai cp v sn s i hi phi tha mn tt thy nhng yu sch chnh tr v kinh t trc mt ra trong cng lnh ca chng ta (cng lnh ti thiu);

b) tu theo lc lng so snh v nhng nhn t khc khng th xc nh trc mt cch chnh xc, c th cho cc i biu ton quyn ca ng ta tham gia chnh ph

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 13 14

cch mng lm thi nhm mc ch u tranh khng khoan nhng chng mi mu phn cch mng v bo v nhng li ch ring ca giai cp cng nhn;

c) iu kin cn thit ca s tham gia l: ng phi gim st cht ch cc i biu ton quyn ca mnh trong chnh ph v phi lun lun bo v tnh cht c lp ca ng dn ch - x hi l ng ang mong mun mt cuc cch mng x hi ch ngha hon ton, v v vy m th ch mt cch khng th iu ho c vi tt c cc ng t sn;

d) d ng dn ch - x hi c th tham gia chnh ph cch mng lm thi hay khng, th cng vn phi tuyn truyn trong nhng tng lp v sn rng ri nht, lm cho h hiu rng giai cp v sn v trang v c ng dn ch - x hi lnh o, cn phi lun lun c p lc i vi chnh ph lm thi, nhm mc ch bo v, cng c v m rng nhng thnh qu ca cch mng".

2. Ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi nga

v chnh ph cch mng lm thi a li cho chng ta nhng g?

Ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, nh u ca n ch r, hon ton v ch chuyn ni v chnh ph cch mng lm thi. Th ngha l vic cc ng vin dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi, y c coi l mt b phn ca vn . Mt khc, y ch ni v chnh ph cch mng lm thi, ch khng h ni v ci g khc na; do , y tuyt nhin khng cp n, chng hn, vn "ginh chnh quyn" ni chung, v.v.. i hi khng ni n vn v nhng vn khc tng t th c ng khng? Chc chn l i hi lm ng, v tnh hnh chnh tr ca nc

Nga cha h t nhng vn thnh vn trc mt. Tri li, ton th nhn dn ra vic lt ch chuyn ch v triu tp Quc hi lp hin thnh vn trc mt. Cc i hi ca ng cn nu ra gii quyt khng phi nhng vn do mt nh chnh lun no cp n mt cch ng lc hay khng ng lc, m l nhng vn do nhng iu kin hin thi v do tin trnh khch quan ca s pht trin x hi, c ngha chnh tr trng i.

Trong cuc cch mng hin nay v trong cuc u tranh chung ca giai cp v sn, chnh ph cch mng lm thi c ngha nh th no? Ngh quyt ca i hi gii thch vn bng cch ch ra, ngay phn u, l cn phi c "t do chnh tr ht sc y ", c v phng din li ch trc tip ca giai cp v sn cng nh v phng din "mc ch cui cng l ch ngha x hi". M mun c t do chnh tr y th phi thay th ch chuyn ch ca Nga hong bng ch cng ho dn ch, - nh cng lnh ca ng ta tha nhn. S nhn mnh vo khu hiu cng ho dn ch trong ngh quyt ca i hi l cn thit v mt l-gch v v mt nguyn tc, v giai cp v sn, vi t cch l chin s tin phong u tranh cho dn ch, chnh l ang c gng ginh ly t do y ; v li, vic nhn mnh vo khu hiu cng ho dn ch li cng thch hp trong lc ny, v ta chnh hin nay bn qun ch tc ci gi l ng "dn ch" - lp hin hay ng ca phi "Gii phng" ang hot ng np di ngn c "ch ngha dn ch". Mun lp nn mt ch cng ha th tuyt i phi c mt hi ngh i biu nhn dn, nht thit do ton dn bu ra (trn c s u phiu ph thng, bnh ng, trc tip v b phiu kn), v c quyn lp hin. l im m ngh quyt ca i hi tha nhn phn sau. Nhng ngh quyt khng phi ch b hp trong vn . Mun thit lp mt ch mi "tht s biu hin cho ch ca nhn dn", m ch gi quc hi i ngh l Quc hi lp hin th cha . Cn cn phi lm sao cho

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 15 16

quc hi c quyn hnh v sc mnh "lp hin". Nhn r iu , ngh quyt ca i hi khng phi ch ng khung trong ci khu hiu hnh thc l "Quc hi lp hin", n cn xc nh nhng iu kin vt cht m ch c nhng iu kin mi c th lm cho Quc hi y thc s lm trn c nhim v ca mnh. Nht thit phi ch r trong nhng iu kin no th mt Quc hi lp hin trn li ni c th tr thnh lp hin trn thc t, v giai cp t sn t do ch ngha, m i biu l ng qun ch - lp hin, ang c tnh xuyn tc, nh chng ti nhiu ln ch r, khu hiu Quc hi lp hin ca ton dn v bin n thnh mt li ni sung.

Ngh quyt ca i hi ni rng ch c mt chnh ph cch mng lm thi, - v li, chnh ph phi l c quan ca cuc khi ngha nhn dn thng li, - mi c th bo m cho vic c ng tuyn c c hon ton t do v triu tp c mt Quc hi tht s biu hin cho ch ca nhn dn. Lun im c ng khng? Ngi no c mun bc lun im y, t phi khng nh rng chnh ph Nga hong c th khng bt tay vi th lc phn ng, rng n c th vn ng trung lp trong cuc tuyn c, rng n c th quan tm lm cho ch ca nhn dn c tht s biu hin. Nhng li khng nh nh th v l n mc khng ai dm cng khai bnh vc c, nhng chnh bn ngi thuc phi "Gii phng" nc ta np di l c ca ch ngha t do m em gieo rc ln lt nhng li khng nh . Tt s phi c ngi triu tp Quc hi lp hin; tt s phi c ngi m bo vic tin hnh cuc tuyn c t do v theo ng th tc quy nh; tt s phi c ngi giao li ton b sc mnh v quyn hnh cho Quc hi y: ch c chnh ph cch mng, c quan ca cuc khi ngha, mi c th hon ton thnh thc mun iu v c sc lm tt c thc hin iu . Chnh ph Nga hong nht nh s chng li iu . Chnh ph ca phi

t do, tha hip vi Nga hong v khng hon ton da vo cuc khi ngha ca nhn dn, th khng th thnh thc mun iu , cng nh khng th thc hin c iu , du cho n c mun ht sc thnh thc chng na. Do khu hiu ra trong ngh quyt ca i hi l khu hiu dn ch duy nht ng v hon ton trit .

Nhng vic nh gi tm quan trng ca chnh ph cch mng lm thi s khng y v khng ng, nu ngi ta khng ch n tnh cht giai cp ca cuc cch mng dn ch. Cho nn ngh quyt c ni thm rng cuc cch mng y s tng cng s thng tr ca giai cp t sn. l iu khng th trnh khi trong ch kinh t v x hi hin ti, ngha l trong ch t bn ch ngha. V kt qu ca vic tng cng s thng tr ca giai cp t sn i vi giai cp v sn c t nhiu quyn t do chnh tr, tt nhin phi l mt cuc u tranh quyt lit gia hai giai cp vi nhau ginh chnh quyn, phi l mu toan tuyt vng ca giai cp t sn nhm "cp li nhng thnh qu m giai cp v sn ginh c trong thi k cch mng". L ngi i u v lnh o tt c mi ngi trong cuc u tranh cho dn ch, cho nn giai cp v sn khng mt pht no c lng qun nhng mu thun mi sn c trong lng ch dn ch t sn, cng nh khng c lng qun cuc u tranh mi.

Nh vy, tm quan trng ca chnh ph cch mng lm thi c nh gi y trong phn ngh quyt m chng ta va nghin cu: c v thi ca n i vi cuc u tranh ginh t do v ch cng ho, c v thi ca n i vi Quc hi lp hin, v c v thi ca n i vi cuc cch mng dn ch ang dn ng cho mt cuc u tranh giai cp mi.

Sau ngi ta t hi: ni chung, thi ca giai cp v sn i vi chnh ph cch mng lm thi phi nh th no? Gii p vn , ngh quyt ca i hi trc

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 17 18

ht ch r cho ton ng l phi ra sc thuyt phc cho giai cp cng nhn nhn thy s tt yu phi c mt chnh ph cch mng lm thi. Giai cp cng nhn cn nhn thc r s tt yu . Trong lc giai cp t sn "dn ch" l i khng ni n vn lt chnh ph Nga hong th chng ta phi t vn ln hng u v nhn mnh vo s tt yu phi c mt chnh ph cch mng lm thi. Hn na, chng ta phi trnh by cng lnh hnh ng ca chnh ph , cng lnh ph hp vi iu kin khch quan ca thi k lch s hin ti v vi nhng nhim v ca nn dn ch v sn. Cng lnh l ton b cng lnh ti thiu ca ng ta, tc l cng lnh v ci cch chnh tr v kinh t trc mt, nhng ci cch mt mt th hon ton c th thc hin c trn a ht nhng quan h kinh t v x hi hin ti, v mt mt khc li l cn thit phi c tin ln mt bc na, thc hin ch ngha x hi.

Nh vy, ngh quyt hon ton lm sng t tnh cht v mc ch ca chnh ph cch mng lm thi. Cn c vo ngun gc v tnh cht c bn ca n m ni, chnh ph y phi l c quan ca cuc khi ngha nhn dn. Cn c vo s mnh chnh thc ca n m ni, n phi l cng c triu tp mt Quc hi lp hin ca ton dn. Cn c vo ni dung hot ng ca n m ni, n phi thc hin cng lnh ti thiu ca phi dn ch v sn, v ch c cng lnh mi c th bo m c li ch ca nhn dn ni dy chng ch chuyn ch.

C l ngi ta s ci li rng chnh ph lm thi, v l lm thi, nn n s khng th thi hnh c mt cng lnh tch cc no m ton dn cha tn thnh. Li ci li nh th ch l mt li ngu bin ca k phn ng v ca "k ham chung ch chuyn ch" m thi. Khng thi hnh mt cng lnh tch cc no, tc l dung tng cho ch nng n ca mt nn chuyn ch thi nt tn ti. Ch c chnh ph ca bn phn bi s nghip cch mng, ch

khng phi mt chnh ph lm c quan ca cuc khi ngha nhn dn, mi c th dung th cho mt ch nh th tn ti. S l mt s giu ct, nu c k no ngh ng thi hnh trn thc t quyn t do hi hp khi m quyn t do cha c Quc hi lp hin tha nhn, ly c rng Quc hi lp hin rt c th s khng tha nhn quyn t do hi hp! Ln ting chng li vic chnh ph cch mng lm thi thi hnh tc khc cng lnh ti thiu th cng ng l mt s giu ct nh th.

Sau cng, chng ta hy ch rng ngh quyt, khi nu ra cho chnh ph cch mng lm thi nhim v thi hnh cng lnh ti thiu , do y m gt b ci t tng phi l, na v chnh ph ch ngha l mun thc hin tc khc cng lnh ti a, mun cp chnh quyn thc hin cch mng x hi ch ngha. Trnh pht trin kinh t ca nc Nga (iu kin khch quan) v trnh gic ng v trnh t chc ca qung i qun chng v sn (iu kin ch quan lin h cht ch vi iu kin khch quan) khin khng th thc hin c ngay tc khc vic gii phng hon ton giai cp cng nhn. Ch c nhng k dt nt nht mi c th khng thy tnh cht t sn ca cuc cch mng dn ch hin nay; ch c nhng k lc quan ngy th nht mi c th qun rng qun chng cng nhn cn cha bit g my v nhng mc tiu ca ch ngha x hi v v nhng phng php thc hin ch ngha x hi. Cn tt c chng ta th u tin chc rng gii phng cng nhn ch c th l s nghip ca chnh bn thn cng nhn; nu qun chng khng gic ng v khng c t chc, nu qun chng khng c cuc u tranh giai cp cng khai chng ton b giai cp t sn rn luyn v gio dc th khng th ni n cch mng x hi ch ngha c. V i vi nhng li bc b v chnh ph ch ngha cho rng chng ta lm tr hon cuc cch mng x hi ch ngha, chng ta s tr li: chng ta khng lm tr hon n, chng ta ang i bc u

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 19 20

t ti n bng phng php duy nht c th lm c v bng con ng duy nht ng n, tc l con ng ch cng ho dn ch. K no mun i ti ch ngha x hi bng mt con ng khc khng qua con ng ch dn ch chnh tr, th nht nh s i n nhng kt lun phi l v phn ng, c v phng din kinh t ln chnh tr. Nu c lc mt s cng nhn no hi chng ta: ti sao khng thc hnh cng lnh ti a, chng ta s ch cho h thy rng qun chng nhn dn c tinh thn dn ch hy cn xa l bit bao vi ch ngha x hi, mu thun giai cp vn cha c pht trin my, nhng ngi v sn cha c t chc bao nhiu. Vy cc anh hy t chc hng chc vn cng nhn trong ton nc Nga li, hy lm cho hng triu ngi ng tnh vi cng lnh ca chng ta i! Hy th lm nh th i, ch khng nn ch bit a ra nhng li l v chnh ph ch ngha, ku vang nhng trng rng, - th l cc anh s thy ngay rng mun thc hin c cng cuc t chc , mun truyn b c rng ri s gio dc x hi ch ngha , tt phi thc hin ht sc y nhng ci cch dn ch.

Chng ta hy ni tip. Mt khi lm sng t c ngha ca chnh ph cch mng lm thi v thi ca giai cp v sn i vi chnh ph , th nhng vn sau y c t ra: chng ta c th tham gia chnh ph y (hnh ng t trn xung) khng v trong nhng iu kin no th c th tham gia c? Hnh ng ca chng ta t di ln phi nh th no? Bn ngh quyt a ra nhng li gii p chnh xc cho hai vn . N tuyn b dt khot rng v nguyn tc th ng dn ch - x hi c th tham gia chnh ph cch mng lm thi (trong thi k cch mng dn ch, trong thi k u tranh cho ch cng ho). Tuyn b nh th l chng ta vch r ranh gii gia chng ta vi c bn v chnh ph ch ngha l nhng k, v nguyn tc, khng tn thnh vic tham gia , c vi bn

theo ui trong ng dn ch - x hi (nh Mc-t-np v nhng ngi trong phi "Tia la" mi) l nhng k tng c th em ci trin vng l chng ta tt phi tham gia chnh quyn ra lm cho chng ta s hi. Tuyn b nh th l i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga bc b hn lun im ca bo "Tia la" mi cho rng s tham gia ca nhng ngi dn ch - x hi vo chnh ph cch mng lm thi s l mt bin tng ca ch ngha Min-l-rng11; rng v nguyn tc, khng th tha nhn c vic tham gia , v nh th l tha nhn chnh thc ch t sn, v.v..

Nhng vn c th tha nhn v nguyn tc , ng nhin, cha phi l vn hp l trong thc t. Trong nhng iu kin no th phng thc u tranh mi , tc l u tranh "t trn xung", c i hi ca ng tha nhn, mi l hp l? ng nhin l ngay t by gi cha c th ni n nhng iu kin c th nh so snh lc lng, v. v., nn bn ngh quyt d nhin l khng quy nh trc c nhng iu kin y. Khng mt ngi no c l tr hin nay li dm on trc bt c ci g v vn ang lm cho chng ta quan tm. C th v phi xc nh mc ch v tnh cht ca vic tham gia ca chng ta. Chnh ngh quyt lm nh th, ngh quyt ch r hai mc tiu ca vic tham gia: 1) u tranh khng khoan nhng chng nhng mu phn cch mng v 2) bo v nhng li ch ring ca giai cp cng nhn. Trong lc m bn t sn t do ch ngha bt u say sa ni v tm l ca phi phn ng (xem "Bc th ng" rt c ngha ca ng Xt-ru-v ng trong tp ch "Gii phng", s 71), ang ra sc uy hip tinh thn ca nhn dn cch mng v khuyn nhn dn phi nhn nhng i vi ch chuyn ch, th vic ng ca giai cp v sn nhc nh n nhim v tin hnh mt cuc chin tranh thc s chng th lc phn cch mng, l iu c bit hp thi. Nhng vn ln v t do chnh tr v u

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 21 22

tranh giai cp chung quy ch c dng sc mnh mi gii quyt c, v chng ta phi quan tm chun b v t chc sc mnh v s dng n mt cch tch cc, khng nhng phng ng, m cn tn cng na. Thi k phn ng chnh tr lu di, hu nh trin min din ra chu u t Cng x Pa-ri ti nay, lm cho chng ta qu quen ch ngh n hnh ng "t di ln", lm cho chng ta qu quen nhn thy mt cuc u tranh n thun phng ng. Khng nghi ng g na, hin nay chng ta bc vo mt thi i mi; thi k nhng cuc o ln chnh tr v cch mng bt u. Trong mt thi k nh thi k nc Nga ang tri qua th khng c php ch dng nhng khun so c. Cn phi tuyn truyn ci t tng v hnh ng t trn xung; cn phi chun b i vo hnh ng cng quyt nht, i vo hnh ng tn cng; cn phi nghin cu nhng iu kin v hnh thc ca hnh ng . Ngh quyt ca i hi lm ni bt hai iu kin trong nhng iu kin y: mt iu kin thuc v mt hnh thc ca vic ng dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi (ng gim st cht ch cc i biu ton quyn ca mnh), iu kin khc l v chnh ngay ci tnh cht ca s tham gia (khng mt pht no c b qua mc tiu ca cch mng x hi ch ngha hon ton).

Cho nn, sau khi lm sng t v mi mt chnh sch ca ng ta trong vic hnh ng "t trn xung", - phng thc u tranh mi ny, t trc n nay hu nh cha h c, - ngh quyt cng d kin c trng hp chng ta khng th hnh ng t trn xung c. Trong bt k trng hp no th chng ta cng u phi tc ng t di ln i vi chnh ph cch mng lm thi. Mun gy c p lc t di ln nh th th giai cp v sn phi c v trang, - v trong thi k cch mng, tnh hnh d bin chuyn rt mau thnh ni chin cng khai, - v phi do ng dn ch - x hi lnh o. Mc ch ca p lc v trang ca giai cp

v sn l "bo v, cng c v m rng nhng thnh qu ca cch mng", tc l nhng thnh qu, ng v mt li ch ca giai cp v sn m ni, phi bao hm vic thc hin ton b cng lnh ti thiu ca chng ta.

Chng ta nghin cu xong cng yu ngh quyt ca i hi III v chnh ph cch mng lm thi. Nh c gi thy, ngh quyt ny lm sng t c tm quan trng ca vn mi, c thi ca ng ca giai cp v sn i vi vn y v c chnh sch ca ng bn trong cng nh bn ngoi chnh ph cch mng lm thi.

By gi chng ta hy xt n ngh quyt cng v vn y ca "hi ngh".

3. Th no l "thng li quyt nh ca cch mng i vi ch Nga hong"?

Ngh quyt ca "hi ngh" bn v vn "cp chnh quyn v tham gia chnh ph lm thi"*. Nh chng ti ch r, trong cch t vn nh vy c s ln ln ri. Mt mt th vn c t ra mt cch hp: ngi ta ch ni n vic chng ta tham gia chnh ph lm thi, ch khng ni n nhng nhim v ca ng, ni chung, i vi chnh ph cch mng lm thi. Mt khc th ngi ta ln ln hai vn c tnh cht hon ton khc nhau: vn chng ta tham gia mt trong nhng giai on ca cuc cch mng dn ch v vn cch mng x hi ch ngha. Tht vy, vic ng dn ch - x hi "cp chnh quyn" chnh l cch mng x hi ch ngha ch khng th __________

* c gi s c th ghp li ton vn bn ngh quyt ny theo nhng on trch dn nhng tr. 400, 403 - 404, 407, 431 v 433 - 434 ca cun sch ny 1).

1) Ch thch ca tc gi cho ln xut bn nm 1907. Xem tp ny, tr. 23, 31,

38, 84, 90.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 23 24

l ci g khc, nu ngi ta dng nhng danh t y theo ngha en v ngha thng dng. Cn nu ngi ta gii thch nhng danh t theo ngha l cp chnh quyn khng phi thc hin mt cuc cch mng x hi ch ngha, m thc hin mt cuc cch mng dn ch, th chng nhng ni n tham gia chnh ph cch mng lm thi, m c ni n "cp chnh quyn" ni chung na, l lm g? Hin nhin l chnh ngay "cc v i biu hi ngh" ca chng ta cng khng bit r h phi bn lun ci g: cch mng dn ch hay cch mng x hi ch ngha. Nhng ai theo di nhng sch bo bn v vn u bit rng chnh ng ch Mc-t-np l ngi m u cho s ln ln y trong cun "Hai nn chuyn chnh" ni ting ca ng ch : nhng ngi thuc phi "Tia la" mi khng mun nh ti cch thc m vn c t ra (ngay t trc ngy 9 thng Ging) trong tc phm y, mt tc phm kiu mu v ch ngha theo ui; tuy vy, im chc chn l tc phm y c nh hng v mt t tng i vi hi ngh.

Nhng chng ta hy gc u ca ngh quyt ra mt bn. Ni dung ca n cng ch cho chng ta thy r nhng sai lm qu su sc v nghim trng. y l phn u ca ngh quyt:

"Thng li quyt nh ca cch mng i vi ch Nga hong c th c biu hin hoc bng vic thnh lp mt chnh ph lm thi do cuc khi ngha nhn dn thng li sn sinh ra, hoc bng sng kin cch mng ca mt c quan i din no , c quan i din ny, di p lc cch mng trc tip ca nhn dn, s quyt nh t chc ra mt Quc hi lp hin ca ton dn".

Nh th l ngi ta bo chng ta rng thng li quyt nh ca cch mng i vi ch Nga hong c th va l mt cuc khi ngha thng li va l s quyt nh ca mt c quan i din t chc ra Quc hi lp hin! Nh th l th no? nh th th phi hiu th no? Thng li

quyt nh c th c biu hin bng s "quyt nh" t chc ra Quc hi lp hin ?? M "thng li" y li nu ra bn cnh vic thnh lp mt chnh ph lm thi "do cuc khi ngha nhn dn thng li sn sinh ra" !! Hi ngh khng nhn thy rng cuc khi ngha thng li ca nhn dn v vic thnh lp mt chnh ph lm thi c ngha l thng li thc t ca cch mng, cn nh vic "quyt nh" t chc ra mt Quc hi lp hin th ch l mt thng li trn li ni ca cch mng m thi.

Hi ngh ca nhng ngi men-s-vch thuc phi "Tia la" mi ri vo sai lm m phi t do, nhng ngi thuc phi "Gii phng" lun lun mc phi. Nhng ngi thuc phi "Gii phng" ni sung v Quc hi "lp hin" v bn ln nhm mt trc s thc l sc mnh v quyn hnh vn nm trong tay Nga hong; h qun rng mun "lp hin" c, th phi c sc mnh lp hin. Hi ngh cng qun rng t vic cc i biu ra mt "quyt nh", bt c h l nhng i biu nh th no i na, n ch thc hnh c quyt nh y, th hy cn cch nhau xa. Hi ngh cng qun rng, chng no chnh quyn cn trong tay Nga hong, th chng bt k nhng quyt nh no ca cc i biu, bt c h l nhng i biu nh th no, chung quy cng ch l nhng li ba hoa trng rng v ng thng nh nhng "quyt nh" ca ci ngh vin Phran-pho ni ting trong lch s cch mng c nm 1848. L i biu ca giai cp v sn cch mng, Mc, trong "Bo sng Ranh mi"12, dng nhng li l chm bim thng tay cng kch phi "Gii phng" t do ch ngha Phran-pho, chnh v bn h pht biu nhng li vn hoa, thng qua mi th "quyt nh" dn ch, "thit lp ra" mi th t do, nhng thc t chnh quyn nm trong tay nh vua m khng t chc u tranh v trang chng li lc lng qun s ca nh vua. V trong khi phi "Gii phng" Phran-pho ba hoa th nh vua nm ly thi c, cng c

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 25 26

lc lng qun s ca mnh, v phe phn cch mng, da c vo mt lc lng thc t, nh tan tnh phi dn ch vi tt c nhng "quyt nh" p ca h.

Hi ngh coi mt vic cn thiu chnh ci iu kin quyt nh thng li l mt s thng li quyt nh. Lm sao m mt s ng vin dn ch - x hi tha nhn cng lnh cng ho ca ng chng ta, li c th ri vo sai lm y c? Mun hiu hin tng k d y, chng ta phi xem ngh quyt ca i hi III ni v b phn nhng ngi ly khai ra khi ng*. Bn ngh quyt y ch r __________

* y l ton vn bn ngh quyt y: "i hi nhn thy rng t ngy tin hnh u tranh chng "ch ngha kinh t" n nay, trong ni b ng cng nhn dn ch - x hi Nga hy cn tn ti nhng sc thi c dnh lu vi "ch ngha kinh t" nhng mc khc nhau v v cc phng din khc nhau, nhng sc thi m c tnh l c xu hng chung coi nh tc dng ca yu t t gic trong cuc u tranh v sn, v mun bt yu t ph thuc vo yu t t pht. V mt t chc, th trn l lun, nhng i biu ca nhng sc thi y ra nguyn tc t chc - qu trnh l nguyn tc khng ph hp vi cng tc theo k hoch nh ca ng; trn thc tin, trong rt nhiu trng hp, h c ln trnh k lut ca ng; trong nhng trng hp khc, h ra sc ph hoi nhng c s c nht c th c c hin nay trong mi lin h ca ng, v h tuyn truyn cho b phn t gic ng nht trong ng v vic ng dng rng ri nguyn tc bu c, khng m xa n nhng iu kin khch quan ca thc t Nga. Trong nhng vn sch lc, h biu l mun thu hp phm vi cng tc ca ng, phn i mt sch lc hon ton c lp ca ng i vi cc ng t sn t do ch ngha, phn i vic ng ta c th v nn m nhim vai tr t chc trong cuc khi ngha ca nhn dn, phn i vic ng tham gia chnh ph cch mng - dn ch lm thi trong bt c iu kin no.

i hi ku gi ton th ng vin tin hnh khp ni mt cuc u tranh t tng mnh lit chng nhng s ln trnh b phn i vi nhng nguyn tc ca ch ngha dn ch - x hi cch mng; nhng ng thi i hi cho rng nhng ngi tn thnh ti mt chng mc no nhng kin y, cng c tham gia cc t chc

rng trong ng ta cn tn ti nhng tro lu "c dnh lu vi "ch ngha kinh t"". Cc v i biu d hi ngh ca chng ta (ng khng phi l v c m h chu s lnh o t tng ca Mc-t-np) bn v cch mng cng hon ton ng theo tinh thn m "phi kinh t" bn v u tranh chnh tr hay v vn ngy lm 8 gi. "Phi kinh t" h m ming l th ngay ci "thuyt giai on": 1) u tranh ginh quyn li; 2) c ng chnh tr; 3) u tranh chnh tr, - hoc l 1) ngy lm 10 gi; 2) ngy lm 9 gi; 3) ngy lm 8 gi. Mi ngi tha bit kt qu ca ci "sch lc - qu trnh" y nh th no ri. Ngy nay ngi ta ngh vi chng ta em c cch mng chia trc tht cn thn ra lm my giai on: 1) Nga hong triu tp mt c quan i din; 2) c quan i din ny, di p lc ca "nhn dn", "quyt nh" t chc ra mt Quc hi lp hin; 3) v giai on th ba, phi men-s-vch vn cha tha thun c vi nhau; h qun rng p lc cch mng ca nhn dn s vp phi p lc phn cch mng ca ch Nga hong, do hoc l ci "quyt nh" y vn s khng c thi hnh, hoc l chnh thng li hay tht bi ca cuc khi ngha nhn dn li s quyt nh vn . Ngh quyt ca hi ngh ging ht nh li suy lun ny ca "phi kinh t": thng li quyt nh ca cng nhn c th c biu hin hoc bng vic dng th on cch mng m ginh ngy lm 8 gi, hoc bng vic ban hnh lut ngy lm mi gi v "quyt nh" chuyn sang ngy lm chn gi Thc ng ht nh nhau.

C l ngi ta c th bc li chng ti rng nhng tc gi ca bn ngh quyt khng c mun coi s "quyt nh" ca mt c quan i din do Nga hong triu tp cng

__________ ca ng, vi iu kin cn thit l h phi tha nhn cc i hi ca ng v iu l ca ng, v phi tuyt i phc tng k lut ca ng" 1).

1) Ch thch ca tc gi cho ln xut bn nm 1907.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 27 28

ngang nh thng li ca cuc khi ngha, rng h ch mun d kin trc sch lc ca ng trong c hai trng hp. Chng ta s tr li li rng: 1) nguyn vn bn ngh quyt ni mt cch r rng v dt khot rng quyt nh ca mt c quan i din l "thng li quyt nh ca cch mng i vi ch Nga hong". C l l v tho ngh quyt s sut, c l ngi ta c th da theo cc bin bn m cha li vn bn , nhng chng no cha sa cha li th vn bn ch c mt ngha, m ngha hon ton l ngha theo kiu ca phi "Gii phng". 2) Ci lung t tng "theo kiu ca phi "Gii phng"" m nhng tc gi ca bn ngh quyt ang i theo, cn c biu hin mt cch v cng r rt hn na trong cc sch bo khc do nhng ngi thuc phi "Tia la" mi xut bn. V d c quan ngn lun ca Ban chp hnh ng b Ti-phlt, bo "Ngi dn ch-x hi"13 (xut bn bng ting Gru-di-a; n c bo "Tia la" tn tng ht li trong s 100), i n ch ni thng ra, trong mt bi bo u l "Hi ngh i biu ng cp ton Nga v sch lc ca chng ta", rng "sch lc" "ly Hi ngh i biu ng cp ton Nga lm trung tm hot ng ca chng ta" (m v vic triu tp hi ngh , th chng ta c th ni thm rng chng ta cn cha bit g r rt c !) "l c li cho chng ta hn" l "sch lc" khi ngha v trang v thnh lp mt chnh ph cch mng lm thi. Chng ta s tr li bi bo y sau. 3) Khng c g phn i c vic tho lun trc sch lc ca ng trong trng hp cch mng thng li cng nh trong trng hp tht bi, c trong trng hp khi ngha thnh cng ln trong trng hp khi ngha khng th pht trin c thnh mt lc lng ln lao. C th ri chnh ph Nga hong s i n triu tp c mt quc hi i ngh nhm tha hip vi giai cp t sn t do ch ngha; ngh quyt ca i hi III d tnh trc tnh hnh , nn ni r ngay rng l "chnh sch gi di", l "ch ngha dn ch

gi mo", v l nhng hnh thc i din nhn dn mt cch l bch ging nh ci gi l Hi ngh i biu ng cp ton Nga"*. Nhng vn l ch iu c ni n khng

__________ * Sau y l nguyn vn ca ngh quyt y v thi i vi sch

lc ca chnh ph trong m trc cch mng: "Xt rng, c th ng vng c trong thi k cch mng m

chng ta ang tri qua, chnh ph va tng cng nhng bin php n p thng dng, ch yu nhm chng cc phn t gic ng ca giai cp v sn, va 1) tm cch dng nhng nhn nhng v nhng ha hn ci cch, lm h hng giai cp cng nhn v mt chnh tr v do lm cho h i chch con ng u tranh cch mng; 2) cng nhm mc ch y, dng nhng hnh thc dn ch gi mo m che y chnh sch nhn nhng gi di ca mnh, bt u t vic ku gi cng nhn c i biu vo cc u ban v cc hi ngh, cui cng i n to ra nhng hnh thc i din nhn dn mt cch l bch ging nh ci gi l Hi ngh i biu ng cp ton Nga; 3) t chc ra ci gi l bn Trm en, v lm cho trong nhn dn, ni chung, tt c nhng phn t phn ng, khng gic ng hoc b nhng th hn v chng tc v tn gio lm m qung, ng ln chng li cch mng, -

i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga quyt nh ku gi tt c cc t chc ca ng:

a) bc trn mc ch phn ng ca nhng s nhn nhng ca chnh ph, v trong khi tuyn truyn v c ng th mt mt phi nhn mnh vo tnh cht bt buc ca nhng nhn nhng y v, mt khc, phi nhn mnh vo ch ch chuyn ch tuyt i khng th tin hnh nhng ci cch kh d lm tha mn c giai cp v sn;

b) li dng cuc vn ng tuyn c lm cho cng nhn hiu r mc ch thc s ca nhng bin php nh th ca chnh ph v chng minh r rng giai cp v sn tt phi triu tp, bng con ng cch mng, mt Quc hi lp hin do u phiu ph thng, bnh ng, trc tip v b phiu kn, bu ra;

c) t chc giai cp v sn thi hnh tc thi, bng con ng cch mng, ch ngy lm 8 gi v cc yu sch cp thit khc ca giai cp cng nhn;

d) t chc v trang chng li bn Trm en v, ni chung, chng tt thy cc phn t phn ng do chnh ph ch huy" 1).

1) Ch thch ca tc gi cho ln xut bn nm 1907.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 29 30

phi trong ngh quyt v chnh ph cch mng lm thi, v iu khng quan h g n chnh ph y c. Trng hp m chng ta ni lm hon li vn khi ngha v thnh lp mt chnh ph cch mng lm thi, lm cho vn y i khc i, v.v.. Nhng vn hin nay khng phi l ch c th c mi trng hp, c th c thng li ln tht bi, c ng thng ln ng quanh; vn l ch mt ng vin dn ch - x hi khng c php gy ra s ln ln trong quan nim ca cng nhn v con ng tht s cch mng, khng c php noi theo kiu ca phi "Gii phng" m gi mt s vic cn thiu iu kin cn bn thng li, l thng li quyt nh. C th ri chng ta cng s khng t c ngay tc khc ngy lm tm gi, m s ch c th t c thng qua mt con ng lu di, khut khc, nhng nu c ngi ly mt tnh trng bt lc, yu hn ang cn lm cho giai cp v sn khng c th ngn cn c nhng hin tng kht ln, do d, c k, phn bi v phn ng, m gi l thng li ca cng nhn, th cc bn s ngh nh th no i vi ngi ? C th l cch mng Nga s kt thc bng "mt bn hin php non", nh c ln bo "Tin ln" * ni nh th, nhng phi chng iu c th bin h cho ngi ng vin dn ch - x hi l ngi m ngay trc gi u tranh quyt lit li ni rng vic non y l "thng li quyt nh i vi ch Nga hong"? Trong trng hp xu __________

* Bo "Tin ln" bt u xut bn Gi-ne-v t thng Ging 1905, l c quan ca b phn bn-s-vch ca ng. T thng Ging n thng Nm, ra c 18 s. T thng Nm th bo "Ngi v sn" thnh C quan ngn lun trung ng ca ng cng nhn dn ch - x hi Nga v thay th cho bo "Tin ln", chiu theo mt ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga (i hi ny hp vo thng Nm ti Lun-n; phi men-s-vch khng n tham d, h t chc "hi ngh" ca h ti Gi-ne-v) 1).

1) Ch thch ca tc gi cho ln xut bn nm 1907.

nht th cng c th l chng ta s khng ginh c ch cng ho v, chng nhng th, cng c th l chng ta thm ch s ch t ti c mt hin php h o, mt hin php "kiu Si-pp"14 m thi, nhng c phi v th m ngi ta c th dung th cho ngi ng vin dn ch - x hi lm lu m khu hiu cng ho ca chng ta c chng?

C nhin, phi "Tia la" mi cha i n ch nh th. Nhng chnh vic trong ngh quyt ca mnh, h qun ni n ch cng ho cho ta thy mt cch c bit r rng rng h mt tinh thn cch mng n mc no, rng mt m l thuyt mt ht sinh kh che mt h n mc no, khin h khng nhn thy c nhng nhim v chin u hin nay ca h! l iu khng th tng tng c, nhng l s tht. Cc ngh quyt ca hi ngh u xc nhn, lp li, gii thch v chi tit ho tt c cc khu hiu ca ng dn ch - x hi, thm ch khng b qun c vn cng nhn phi bu c nhng ngi ng u v i din trong cc x nghip; nhng trong ngh quyt v chnh ph cch mng lm thi th ngi ta khng tm thy mt ch no nhc ti ch cng ho. Ni ti "thng li" ca cuc khi ngha nhn dn v s thnh lp mt chnh ph lm thi, m khng ch r mi quan h gia nhng "bin php" v nhng hnh ng y vi vic ginh ly ch cng ho, nh th l vit ra ngh quyt khng phi lnh o cuc u tranh ca giai cp v sn m l khp khing chy theo ui phong tro v sn.

Tm li: phn u ca ngh quyt: 1) hon ton khng lm sng t tm quan trng ca chnh ph cch mng lm thi v mt u tranh cho ch cng ho, v mt m bo triu tp mt quc hi thc s lp hin v thc s ton dn; 2) gieo rc s hn lon thc s vo thc dn ch ca giai cp v sn, v coi ci cc din chnh ra l cn thiu iu kin cn bn mi thng li thc s c, l mt thng li quyt nh ca cch mng i vi ch Nga hong.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 31 32

4. Th tiu ch qun ch v xy dng ch cng ho

By gi chng ta hy ni n phn tip sau ca bn ngh quyt y:

" Trong c trng hp ny ln trng hp kia, thng li y s l bc u ca mt giai on mi ca thi i cch mng.

Nhim v m nhng iu kin khch quan ca s pht trin x hi ra cho giai on mi y mt cch t pht l: phi trit th tiu ton b ch qun ch - ng cp trong mt qu trnh u tranh ln nhau gia cc thnh phn trong x hi t sn c gii phng v mt chnh tr, nhm thc hin nhng li ch x hi ca mnh v trc tip nm ly chnh quyn.

Bi vy, chnh ph lm thi m m nhim lm trn nhng nhim v ca cuc cch mng do tnh cht lch s ca n l cch mng t sn , th khi iu tit cuc u tranh ln nhau gia nhng giai cp i khng trong nc ang i n gii phng, n khng nhng s thc y cch mng pht trin m cn chng li nhng nhn t no trong cuc cch mng y ang e da nhng c s ca ch t bn ch ngha".

Chng ta hy bn v on vn y, on vn ng thnh mt phn ring bit trong ngh quyt. T tng ch o trong nhng on ngh lun m chng ti va trch dn ph hp vi t tng c trnh by im 3 ca ngh quyt ca i hi. Nhng em so snh nhng on ca hai ngh quyt vi nhau, ta thy ni bt ngay ln s khc nhau cn bn sau y gia hai ngh quyt y. Ngh quyt ca i hi gii thch ngn gn c s kinh t v x hi ca cuc cch mng, th li ht sc ch n cuc u tranh c xc nh r rng gia cc giai cp nhm ginh nhng thng li nht nh, v t nhng nhim v chin u ca giai cp v sn ln hng u. Cn ngh quyt ca hi ngh li din t mt cch di dng, m h, ti tm c s kinh t v x hi ca cuc cch mng, dng nhng li rt m h ni ti cuc u tranh nhm ginh nhng thng li nht nh v hon ton b qua khng ni n nhng nhim v chin u

ca giai cp v sn. Ngh quyt ca hi ngh ni ti vic th tiu ch c trong mt qu trnh u tranh ln nhau gia cc thnh phn khc nhau trong x hi. Ngh quyt ca i hi th ni rng chng ta, ng ca giai cp v sn, chng ta phi tin hnh vic th tiu y; rng ch c thnh lp mt ch cng ho dn ch mi thc s th tiu c ch c; rng chng ta phi ginh ly ch cng ho ; rng chng ta s chin u v n v v mt nn t do hon ton, khng nhng chng ch chuyn ch, m cng chng c giai cp t sn na, khi giai cp ny mu toan (m n nht nh s mu toan) ginh li nhng thnh qu ca chng ta. Ngh quyt ca i hi ku gi mt giai cp nht nh ng ra chin u v mt mc ch trc mt c xc nh r rng. Ngh quyt ca hi ngh bn ti mt cuc u tranh ln nhau gia cc th lc khc nhau. Trong hai bn ngh quyt, mt bn th biu hin ci tm l mun u tranh tch cc, cn mt bn li biu hin ci tm l mun ng nhn mt cch th ng; mt bn th t u ch cui l mt li ku gi i vo hot ng sinh ng; cn bn kia li ch mt m l thuyt cht cng. C hai ngh quyt u tuyn b rng i vi chng ta cuc cch mng ang tin hnh ch l bc u, sau s l bc th hai; nhng t , mt ngh quyt kt lun rng phi vt qua bc th nht cng nhanh cng tt, kt thc bc cng nhanh cng tt, ginh ly ch cng ho, tiu dit thng tay phe phn cch mng v chun b c s cho bc sau. Cn ngh quyt kia th c th ni l li tun ra hng trng nhng on m t di dng v bc th nht v (cho php ti dng mt t hi th) c nhai i nhai li mi ci t tng ca n v bc th nht y. Ngh quyt ca i hi ly nhng t tng c m lun lun mi ca ch ngha Mc (v tnh cht t sn ca cch mng dn ch) lm li m u hay lm tin cho nhng kt lun v nhng nhim v tin tin ca giai cp tin tin l

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 33 34

giai cp va chin u cho cch mng dn ch va chin u cho cch mng x hi ch ngha. Ngh quyt ca hi ngh ch dng li li m u thi, nhai i nhai li li m u , lm ra v thng minh.

Ch khc nhau chnh l ch khc nhau t lu phn chia nhng ngi mc-xt Nga thnh hai cnh: cnh l thuyt v cnh chin u trong thi k ch ngha Mc hp php trc y, cnh kinh t v cnh chnh tr trong thi k u tin ca phong tro qun chng. T ci tin chnh xc ca ch ngha Mc v nhng nguyn nhn kinh t su xa ca cuc u tranh giai cp ni chung, v ca cuc u tranh chnh tr ni ring, "phi kinh t" rt ra ci kt lun c o ny l: phi ri b cuc u tranh chnh tr v ngn cn ng cho n pht trin, phi gim bt quy m ca n i, h thp nhng nhim v ca n xung. Cnh chnh tr, tri li, cng cn c vo nhng tin nh th, li rt ra mt kt lun khc hn, tc l: nhng cn nguyn ca cuc u tranh ca chng ta ngy nay cng su sc bao nhiu th cuc u tranh ca chng ta cng phi rng ln, mnh bo, kin quyt, ch ng by nhiu. Hin nay, chng ta cng vn ang ng trc cuc tranh lun nh th, nhng trong hon cnh mi, di mt hnh thc khc. T nhng tin ni rng cch mng dn ch hon ton cha phi l cch mng x hi ch ngha, rng hon ton khng phi ch nhng ngi khng c ca mi "quan tm" n n, rng ngun gc su xa nht ca n l nhng yu cu v nhng nhu cu thit thn ca ton b x hi t sn, - t nhng tin chng ta rt ra kt lun rng giai cp tin phong cng phi ra nhng nhim v dn ch ca mnh mt cch mnh bo hn, cng phi trit nu nhng nhim v y ln mt cch r rt hn, nu ch cng ho thnh khu hiu trc tip, tuyn truyn t tng v s tt yu phi lp mt chnh ph cch mng lm thi v s tt yu phi thng tay tiu dit phe phn cch mng. Cn nhng k

phn i chng ta, tc nhng ngi thuc phi "Tia la" mi, th xut pht cng t nhng tin y m kt lun rng khng nn trit nu ra cc yu sch dn ch, rng trong s nhng khu hiu thc tin, c th khng nu khu hiu ch cng ho, rng c th khng tuyn truyn t tng v s tt yu phi lp mt chnh ph cch mng lm thi, rng ch c c s quyt nh triu tp mt Quc hi lp hin cng c th gi l thng li quyt nh, rng c th khng nu nhim v u tranh chng th lc phn cch mng ln thnh mt nhim v tch cc ca chng ta, m c th nhn chm n trong ci l do "qu trnh u tranh ln nhau", mt l do m h (v c din t mt cch khng ng, nh ta s thy di y). khng phi l cch ni ca cc nh chnh tr u, m l cch ni ca cc ngi nhn vin lu tr no thi!

V nu cc bn xt nhng cng thc ring l trong bn ngh quyt ca phi "Tia la" mi, th cc bn cng thy r hn na nhng c im ch yu m chng ti va vch ra. Chng hn h ni vi chng ta v mt "qu trnh u tranh ln nhau gia cc thnh phn trong x hi t sn c gii phng v mt chnh tr". Nh n ci mc ca ngh quyt (chnh ph cch mng lm thi), chng ta phi ngc nhin m hi rng: nu qu l phi ni ti mt qu trnh u tranh ln nhau th lm sao ngi ta li c th im khng ni ti nhng thnh phn ang n dch x hi t sn v mt chnh tr? Phi chng cc v i biu hi ngh tng rng mt khi h d on rng cch mng thng li, th nhng thnh phn y bin mt ri ? ngh y ni chung l v l; ni ring, l biu hin ca mt s ngy th ln v chnh tr, mt s thin cn v chnh tr. Th lc phn cch mng, sau khi b cch mng nh thng, s khng bin mt i, m tri li, n nht nh s bt u mt cuc u tranh mi, cn c lit hn. Dnh ring ngh quyt ca chng ta phn tch nhng nhim v khi cch mng

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 35 36

thng li, chng ta c bn phn ht sc ch n nhim v nh lui cc cuc tin cng ca phe phn cch mng (v chng ta lm nh th trong ngh quyt ca i hi), ch khng phi lm cho nhng nhim v chnh tr cp thit, gp rt, nng hi y ca mt ng chin u b chm ngp trong nhng ngh lun chung chung v ci s xy ra sau thi k cch mng hin nay, v v ci s xy ra khi thc hin c mt "x hi c gii phng v mt chnh tr". Cng nh "phi kinh t" trc kia vin ra nhng chn l chung v vic chnh tr phi ph thuc vo kinh t che y ch dt ca h l khng hiu ni nhng nhim v chnh tr cp thit, phi "Tia la" mi ngy nay vin ra nhng chn l chung v u tranh trong ni b mt x hi c gii phng v mt chnh tr che y ch dt ca h l khng hiu c nhng nhim v cch mng cp thit m s gii phng x hi y v mt chnh tr ra cho chng ta.

Cc bn hy xt cu: "trit th tiu ton b ch qun ch - ng cp". Theo ting Nga th trit th tiu ch qun ch l thnh lp ch cng ho dn ch. Nhng i vi ng bn Mc-t-np qu ho ca chng ta v nhng k sng bi ng ta, th ni nh th c v gin d qu v trong sng qu. H c nht nh mun cho "su sc" hn, mun ni "mt cch thng minh hn". Do m, mt mt, h i n ch c gng mt cch ng bun ci suy ngh cho su sc. Mt khc, ng l phi ra mt khu hiu, th li l mt bi vn miu t; ng l l mt li ku gi hng hn mi ngi tin ln, th li l su mun nhn v chuyn c. Trc mt chng ta hnh nh khng phi l nhng ngi cn sng mun chin u ngay tc khc, khng cht chm tr, cho ch cng ho, m l nhng ci xc p cng ang ng sub specie aeternitatis 1) m nhn xt vn theo quan im plusquamperfectum 2).

__________ 1) - trn quan im thin nin bt dit 2) - thi qua hn ri

Chng ta hy ni tip: "...chnh ph lm thi... m nhim lm trn nhng nhim v ca cuc cch mng... t sn ...". Th l ngi ta thy ngay rng cc v i biu hi ngh ca chng ta khng nhn thy vn c th ang t ra cho cc nh lnh o chnh tr ca giai cp v sn. Vn c th v chnh ph cch mng lm thi b vn v mt lot nhng chnh ph tng lai s lm trn cc nhim v ca cch mng t sn ni chung, xo khi tm mt ca h. Nu cc v mun ng "trn quan im lch s" m xt vn th bt c nc no chu u cng chng t cho cc v thy rng chnh mt lot chnh ph, tuyt nhin khng phi "lm thi" cht no, lm cc nhim v lch s ca cch mng t sn; rng ngay nhng chnh ph nh bi cch mng cng bt buc phi lm nhim v lch s ca cuc cch mng tht bi . Nhng ci gi l "chnh ph cch mng lm thi" tuyt nhin khng phi l ci m cc v ang ni ti u; ngi ta gi nh vy mt chnh ph ca thi k cch mng, chnh ph trc tip thay th ci chnh ph b lt , v da vo cuc khi ngha ca nhn dn, ch khng phi da vo cc c quan i din do nhn dn bu ra. Chnh ph cch mng lm thi l c quan ca cuc u tranh nhm lm cho cch mng thng li ngay tc khc, nhm trn p ngay lp tc nhng m mu phn cch mng, ch tuyt nhin khng phi l mt c quan lm trn nhng nhim v lch s ca cch mng t sn ni chung. Tha cc v, chng ta hy cho cc nh s hc tng lai xc nh, trong tp ch "Nc Nga c" 15 tng lai, xem nhng nhim v no ca cuc cch mng t sn m chng ta, tc l cc v v chng ti, hoc mt chnh ph no lm trn c, - vic , 30 nm sau lm cng vn khng mun; cn ngy nay, th chng ta cn phi ra cc khu hiu v nhng ch th thc t v cuc u tranh cho ch cng ho v v s tham gia cng quyt nht ca giai cp v sn vo cuc u tranh y.

Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch V. I. L-nin 37 38

Chnh v nhng l do trn m nhng lun im sau ca phn ngh quyt dn ra khng lm cho ngi ta tha mn c. Cu ni rng chnh ph lm thi phi "iu tit" cuc u tranh ln nhau gia cc giai cp i khng l cu ni rt khng tha ng, hay t ra cng l vng v: ngi mc-xt qu