__________________________________________________________________________________________________________________

juni 2009

__________________________________________________________________________________________________________________

bouwd en gelukkig aan toeristen wat te bieden

heeft, getuige zijn verhaal. Ga kijken of het waar is.

Piet Riemens doet verslag van de ALV van de

vereniging op 1april in Utrecht. Er was een grote

opkomst in het Beatrixgebouw. Het was weer een

hele prestatie van het bestuur om het allemaal voor

elkaar te krijgen. Dat mag ook wel eens gezegd

worden. Toch? Nou dan.

De voorzitter. Hij is blij, houden zo.

Hennie Looijestein doet zijn DOKA weer eens

open met het licht aan, want het is allemaal digitaal.

Nieuwe kunstjes. Probeer het ook eens mensen.

Wouter van der Horst vangt eenden en geeft ze een

nieuw leven. Wel eens van een donor-eend

gehoord? Wij spraken met hem.

Rob van der Velden vertelt iets over de automatise-

ring van het ledenbestand.

Van de redactie

door Ton van Daal

Hugo Groeneveld, u weet wel

van onze afdeling Kunst en Cul-

tuur, is naar de tentoonstelling Glinsterend Glas in

Den Haag geweest. Hij wist niet wat hij zag. Ja glas,

maar niet zomaar glas, afijn lees en ril. Hugo zou

Hugo niet zijn als hij er niet verder indook en zo

legt hij een relatie tussen glas, productie, historie en

kunst. Jawel.

Nelleke Persoons meldt de voortgang in het

Bedrijfshistorisch Archief; zij zoekt medewerkers en

getuigen. Elders schrijft zij over het 100-jarig

jubileum van Olivetti in Ivrea, Italië, door oud-

medewerkers van Oliservice, die ook al een

museum onderhouden. Zij wil foto’s. Kom op met

die dingen, maak je onsterfelijk.

Roland van Rossum geeft een reisimpressie van

Vietnam, een gehavend land dat weer is opge-

Inhoud

Van de redactie 2

Van de voorzitter 3

Uit de bestuurskamer 3

Digitale Doka (5) 6

Puzzelpagina 8

Colofon

Het redactieteam bestaat uit:

Piet Riemens

Ton van Daal

Henny Looijestein

Jan Boekhout

Hugo Groeneveld

Eric Roqué (bestuursvertegenwoordiger)

Opmaak:

Piet Riemens en Henny Looijestein.

Printen:

GDC, Apeldoorn

Redactieadres:

Jan Boekhout

Pyramideboomgaard 406; 3451 KV Vleuten

Tel: 030 6773955

E-mail: vggmagazine@planet.nl

Website:

www.vggetronics.nl

Verder werkten mee:

Nelleke Persoons

Roland van Rossum

Bedrijfshistorisch Archief 9

Vietnam, een reisimpressie 11

Wout van der Horst, eendenjager 13

Glas 16

Oliservice web 20

2

Bij de voorplaat

Het wagenpark van Wout van der Horst

bestaat uit nostalgische “eenden en kevers”.

foto Henny Looijestein.

__________________________________________________________________________________________________________________

Van de Voorzitter

door Henk Janssen Groesbeek

Het gaat goed met de vereniging.

Niet alleen het ledental stijgt, ook

zijn er steeds meer leden actief in de vereniging,

vooral in de regionale activiteiten.

Dit jaar werd de zesde jaarvergadering gehouden

en gaan we ook al voor de zesde maal met elkaar op

stap. Beide activiteiten zijn belangrijke vaste en

inmiddels succesvolle punten in het verenigings-

jaar. Contact met en tussen de leden is de belang-

rijkste taak van de vereniging. We zijn daarom blij

dat de regioconsulenten de taak van Pieter van den

Heuvel, voor de individuele contacten met de leden,

hebben overgenomen.

Op de jaarvergadering werd een nieuwe mogelijk-

heid voor contact gepresenteerd naast het succes-

volle magazine en de nieuwsbrief: de VGG-website.

Een bezoek aan deze site is de moeite waard,

ondanks dat hij nog niet af is.

Het contact met Getronics is door de veranderingen

na de overname door KPN wat moeilijker gewor-

den door de nieuwe regels die er zijn. In juni vindt

er op verzoek van het bestuur een ontmoeting

plaats met de nieuwe CEO (directeur) van

Getronics, de heer Erik van der Meijden om na te

gaan wat Getronics en de vereniging voor elkaar

kunnen betekenen.

Al met al er zijn volop activiteiten binnen de vereni-

ging om trots op te zijn. Wij zien u graag terug op

onze jaarlijkse uitgaansdag in september!

Ledenadministratie

Overleden

Dhr. F.A. Simons 13-03-2009

Dhr. F. de Vries 29-02-2009

Mevr. A. Dam-Wilkens 24-02-2009

Dhr. J.L. van Rheenen 11-05-2009

Nieuwe leden

Dhr. A.P. van Litsenburg Haarlem

Dhr. K. Rozema Apeldoorn

Dhr. A. Maat Apeldoorn

Dhr. P.J.M. Opstal Raalte

Dhr. D.J. Schrijvershof Lelystad

Mevr. S. de Vries Apeldoorn

Dhr. J.C. Setz Ridderkerk

Dhr. W.A.M. van der Horst IJsselstein

Dhr. B.L. de Jonge Apeldoorn

Dhr. M.J.M. van Mierlo Deurne

Dhr. M.L.M. Robben Nuenen

Dhr. H.C. Melse Beuningen

Dhr. J.A.V. Stolwijk Leidschendam

Dhr. G. Smits Ugchelen

Dhr. A. van der Velde Huizen

Mevr. C.M. van Akerlaken-Mooijen Almere

Op 1 juni is het aantal leden 362.

Verderop in dit magazine leest u meer over het ver-

nieuwde ledenbestand. Bij het lezen daarvan zult u

begrijpen dat het up-to-date houden van groot be-

lang is om op een efficiënte manier en op het juiste

moment met u te communiceren.

Voor sociale activiteiten maken we gebruik van de

gegevens van u en uw partner, zoals informatie

over korte of langere ziekte, overlijden, huwelijk of

partnerschap en verjaardagen. Voor het melden van

wijzigingen of aanvullingen kunt u terecht bij de

regioconsulent van uw regio of direct bij de leden-

administratie.

Nieuw VGG-ledenbestandIn het jaar 2008 is een nieuw ledenbestand ontwik-

keld. De regioconsulenten (RC’s) hebben met elkaar

vastgesteld welke informatie van belang was.

Naast de noodzakelijke NAW-gegevens van de

leden en hun partners zijn daar de volgende gege-

vens aan toegevoegd: roepnaam, geboortedatum,

datum overlijden, datum van huwelijk ▶

Uit de bestuurskamer

3

__________________________________________________________________________________________________________________

Er is een functie om etiketten te printen voor

volumeverzendingen van brieven.

Maandelijks worden er bestanden gemaakt met ge-

selecteerde gegevens voor het bestuur en de RC’s.

zoals: de ledenlijst en een bestand met de verjaarda-

gen, huwelijksjubilea, hobby’s, bijzonderheden en

beperkingen en werkachtergrond.

Statistiekjes en grafieken geven ons nog meer

inzicht.

Met dank aan bouwers

Piet Riemens en

Wim van Vliet.

Rob van der Velden, ledenadministratie

Roerdomp 1-A; 3641 TG Mijdrecht

Tel: 0297 - 28 35 14

E-mail: rob.vandervelden@casema.nl

Jaarlijkse uitgaansdagOp woensdag 9 september zijn de VGG-leden en hun partners voor een

dagje Poldernostalgie te gast bij Op d’n Akker in Nagele (NO-polder).

Noteer de datum vast in uw agenda.

De persoonlijke uitnodiging krijgt u eind juni in uw brievenbus.

Leo Smoltzak, activiteitencommisaris

www.vggetronics.nl

Van 3 leden hebben we nog geen

leeftijd in het bestand.

Contributie

Eind van de maand juni krijgen de leden die nog niet betaald hebben (131) een aansporingsberichtje.

De contributie bedraagt € 20,- . Ons bankrekeningnummer is 3879.26.623 t.n.v. VGG Leidschendam.

Hartelijk dank voor uw medewerking. Jan van der Goorbergh, penningmeester

Sinds april dit jaar wordt er gestaag gewerkt aan de VGG-website.

Neem eens een kijkje, dan krijgt u alvast een idee wat het gaat worden.

De rubrieken ‘Nieuws’ en ‘Activiteiten’ zijn al up-to-date

Rob van der Velden, sociale contacten

4

of partnerschap, werkachtergrond (bedrijf), hobby's.

Met deze informatie zijn wij in staat om bij het

organiseren van landelijke- en regionale activiteiten

rekening te houden met al deze gegevens.

Er is grote aandacht besteed aan de functionaliteit

voor de ledenadministrateur en de penningmeester.

Uitgangspunt was dat het ook “monkey proof”

moet zijn. De bouwers hebben ons goed begrepen

want het werkt allemaal goed en snel. Zodoende

blijft er ook voor ons vrije pensioentijd over.

Met dit bestand zijn wij in staat om de vastgelegde

gegevens per lid in één oogopslag van het scherm af

te lezen en per rubriek wijzigingen aan te brengen.

Ook het beheren van de contributiebetalingen is op-

genomen in het ledenbestand. Maandelijks is er een

updateslag met de penningmeester.

Automatisch worden totalen bijgewerkt en kan hij

eenvoudig trage betalers een aansporings-e-mail

sturen.

Aantal leden 362

Oudste lid 93

Jongste lid 59

Gemiddelde leeftijd leden 69

Oudste partner 91

Jongste partner 44

Gemiddelde leeftijd partners 67

Website

__________________________________________________________________________________________________________________

Algemene Ledenvergadering 2009

door Piet Riemens

In het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs in Utrecht is

op woensdag 1 april de algemene ledenvergadering

van de VGG gehouden. Bijna honderd leden zijn

aanwezig. Uit alle hoeken van het land hebben zij

de moeite genomen om deze belangrijke VGG-

activiteit bij te wonen. Het bestuur kan tevreden zijn

met deze hoge opkomst. Al direct al bij aankomst

zag je de blijverraste gezichten en het hartelijk

schudden van handen bij het herkennen van een

oud-collega.

Kort na half elf krijgt de voorzitter iedereen stil en

na zijn welkomstwoord is er een korte stilte ter

nagedachtenis aan de in 2008 overleden leden en

partners.

Bestuur

Rob van der

Velden is

recent toege-

treden tot

het bestuur

en heeft wat taken van andere bestuursleden over-

genomen, zoals de ledenadministratie, regio-

activiteiten en sociale contacten. De aftredende

leden Bram Bloemendaal en Eric Roqué worden

herkozen. Duidelijk is dat het bestuur er plezier in

heeft.

Penningmeester

De penningmeester geeft een duidelijke uitleg bij

het presenteren van zijn jaarrekening over 2008. De

vragen uit de vergadering worden naar tevreden-

heid door hem beantwoord. De kascommissie advi-

seert zijn werk goed te keuren en dat wordt met

applaus door de leden bekrachtigd.

De begroting voor 2009 vertoont nog een tekort. Het

bestuur hoopt dat Getronics dat wil bijpassen.

Verder is er aandacht voor de regio-activiteiten met

een terugblik over de activiteiten gehouden in 2008

en de presentatie van de agenda voor 2009.

Ook krijgen de leden een toelichting op de mogelijk-

heden van het vernieuwde en uitgebreide ledenbe-

stand en wordt de status van de VGG-website be-

sproken.

De rest van het ochtendprogramma wordt gevuld

met een presentatie over het Bedrijfshistorisch

Archief.

Lunch

Voor de lunch gaan we

van de zevende naar

de vijfde verdieping,

waar we ons bordje

kunnen vullen met

warme en koude spijzen.

Na de lunch geeft de redactie van het VGG-

magazine een toelichting op haar plannen voor 2009

en gaat Wim Koot van Getronics in op het wel en

wee van Getronics.

Pensioenen

Aansluitend geven o.a. de heren van het pensioen-

bureau uitgebreid aandacht aan het onderwerp pen-

sioenen. De berichten in de media hebben vele le-

den op scherp gezet, zoals uit de vragen blijkt. Om-

dat veel van de te nemen maatregelen tamelijk com-

plex zijn of alleen van belang zijn voor de huidige

premiebetalers, blijft het voor velen onduidelijk of

er in hun persoonlijke situatie nog andere zaken aan

de orde zijn dan het achterwege blijven van de

indexering.

Keurig op tijd sluit de voorzitter om drie uur de ver-

gadering en nodigt iedereen uit voor een drankje.

5

__________________________________________________________________________________________________________________

Digitale Doka (5)

door Henny Looijestein

De vakantietijd komt eraan. Daar-

bij hoort vanzelfsprekend fotogra-

feren en dat natuurlijk digitaal. Deze keer wil ik

het hebben over het maken van een fotoalbum van

jullie digitale plaatjes.

Er is uiteindelijk toch niets mooier dan al die

indrukken op papier vast te leggen en er mee te

pronken bij familie en kennissen, waarbij de bele-

venissen van die vakantie weer boven komen

drijven. In voorgaande edities heb ik uitgelegd hoe

je de digitale foto's kunt opslaan en organiseren op

je PC. Voor het maken van een fotoalbum moet je

natuurlijk wel uitgaan van een bepaalde volgorde

en moet er een keuze gemaakt worden van de

foto's die je uit die hele berg in het album wilt

hebben. Het is een goede start om te beginnen met

het selecteren van de foto's die je wilt gebruiken

en deze in een aparte map (folder) te zetten met bij-

voorbeeld de naam "album l".

Ordenen

De volgende stap is nu de volgorde, want, net als in

een ouderwets album, is het handig om voor je gaat

plakken na te denken over de volgorde.

De volgorde binnen de map "album 1" kan je door

Windows laten uitvoeren door de naamgeving van

de foto's te manipuleren met een nummer toevoe-

ging. Zie ook de eerdere “Digitale Doka”artikelen.

Ook jij zult wel de gewoonte hebben om foldertjes

en prentbriefkaarten tijdens de vakantie te be-

waren en er daarna nooit meer naar te kijken of

net als vroeger in je fotoalbum te plakken. Dit kan

nu nog steeds door ze te digitaliseren met behulp

van een scanner en met een fotoprogramma kunt

je daar dan weer stukjes uithalen, waarna je ze als

foto kunt tussenvoegen in de map "album 1".

Let hierbij wel op de kwaliteit. Mijn ervaring is

dat een kwaliteit van zo'n 250 tot 300 pixels per

inch voldoende is om een goede afdruk te garan-

deren. Dit geldt natuurlijk ook voor al je foto's.

Ook dit heb ik in de voorgaande ”Digitale Doka's”

behandeld. Het is misschien een leuk idee om routes

of tickets te verwerken in het album. Dit is mogelijk

als je kunt scannen of je maakt een digitaal-plaatje als

je de route op het scherm hebt staan.

Ook deze foto’s sla je op in de map ”album 1”

en zo kan je ook deze

tussen de foto’s van het

album zetten.

Bij wie ?

De volgende stap is dan

een keuze maken bij een

van de aanbieders voor

het afdrukken van een

digitale album. Hiervan

zijn er diverse aanbie-

ders op de markt waar-

van Hema en Kruidvat wel de bekendste zijn. Ikzelf

heb goede ervaringen met de Hema versie, waarin

veel keuzemogelijkheden geboden worden bij de

samenstelling van het album en het heeft een gemak-

kelijke bediening.

Ook zitten er veel controles ingebouwd ter voorko-

ming van fouten en, niet onbelangrijk, ook een con-

trole op slechte kwaliteit foto's.

Bij alle aanbieders ontkom je er niet aan om een pro-

gramma te downloaden waarmee het album

uiteindelijk kan worden opgebouwd. Ga naar

daar kan je het programma downloaden en vervol-

gens installeren op jouw PC.

Hierbij gewoon de aanwijzingen volgen en het is zo

gepiept. Hier zijn geen kosten aan verbonden.

Die komen pas als je daadwerkelijk een album laat

afdrukken.

Zodra je het programma opstart om een album te

maken, begint het spannend te worden. De eerste

keuze die je moet maken is het type album. Wil je een

harde of een zachte kaft? Indien je kiest voor een harde

kaft is de volgende stap het kiezen van het gewenste

formaat album, wat natuurlijk helemaal van jouw

persoonlijke voorkeur afhangt.

6

www.albumprintservice.nl/HEMA_fotoproducten

__________________________________________________________________________________________________________________

Hier kiezen we: vierkant Large met harde kaft.

Het programma kijkt meteen in de map

"my pictures" / "mijn afbeeldingen" op jouw PC en haalt

een serie

foto's daar-

uit naar vo-

ren. Niet

schrikken,

want jij bent

de baas en je

kan nu zelf

kiezen voor

de foto's uit de map "album 1" door deze map te se-

lecteren in het venster linksboven.

Het album samenstellen

In het venster linksonder kan je nu de foto's selecteren

die in het album geplakt moeten worden. Die selectie

heb je al vooraf gemaakt bij het ordenen dus we kun-

nen met een gerust hart kiezen voor "alles erbij". Al

jouw foto's verschuiven nu naar het rechter venster en

worden opgenomen in het album. Op dit punt kan je

weer een keuze maken en wel onderin het scherm

voor "handmatig" of "automatisch".

We kiezen nu even voor de makkelijke weg, dus auto-

matisch. Bedenk wel dat je het vanaf nu niet meer

helemaal in de hand hebt, het programma maakt nu

geheel automatisch een album. Het is wel heel erg

comfortabel, maar de indeling is wellicht niet wat je

zou willen. Na het aanmaken van het album ver-

schijnt nog de vraag of je een persoonlijke omslag wilt

maken voor de prijs van € … . En natuurlijk kiezen

we voor "JA" want dat is wel zo leuk, toch?

Er verschijnt nu een venster met de omslag waarin

je vervolgens foto's in de vakken kunt slepen die

dan op de omslag zullen worden afgedrukt.

Links is de

achterkant en

rechts de

voorkant van

het album.

Onderin het

scherm ver-

schijnt het

album per 2 pagina's en daar kan je nu doorheen

stappen door met de muis te klikken. Alles is nu

voor je gedaan en je zou kunnen overgaan tot het

bestellen van het album dat het programma voor

jou heeft gemaakt. Maar dit is wel een héél mak-

kelijke weg, want er kunnen nog zoveel leuke truc-

jes worden uitgehaald bij de opmaak van het album

dat het eigenlijk zonde is om dit zo te doen. Voor

niets meer kan je er echt iets moois van maken.

Kies dus maar voor "handmatig" en er gaat een we-

reld aan mogelijkheden open. Wees niet bang, want

je zit nog nergens aan vast, ook niet aan deze inde-

ling. Door op de pagina's te klikken kan je nu door

het lege album stappen en per pagina kan je nu

een aantal keuzes maken; n.l. de indeling van de

pagina, de achtergrondkleur, een kader, een sja-

bloon, invoegen van teksten, etc. etc..

Bestellen

Tenslotte druk je op bestellen waarna het pro-

gramma een controle uitvoert en alle onvolkomen-

heden aangeeft welke dan alsnog kunnen worden

gecorrigeerd. Pas als alles klopt kom je door de be-

stelling procedure heen, dit om teleurstellingen

zoveel mogelijk te voorkomen.

Mijn advies: ga experimenteren met zo'n album-

programma en dan komt de lol en de handigheid

vanzelf, want je kan echt schitterende resultaten

boeken. De afdrukkwaliteit is prima, waarbij ook

de kwaliteit van het papier en de wijze van inbin-

den een rol meespelen. Heel veel succes gewenst

in de komende maanden met het creëren van de

leukste en mooiste fotoalbums. Indien jullie het

willen kan ik de volgende keer verder gaan met het

aantal opties en mogelijkheden die nog niet bespro-

ken zijn, want er kunnen nog veel meer leuke

trucs worden toegepast.

Wellicht is het een idee om in samenwerking met de

regioconsulenten workshops te organiseren over dit

onderwerp. Ik verneem graag jullie mening en zie

de reacties met belangstelling tegemoet. Je kunt het

ook aan de regioconsulent laten weten.

henny.looijestein@xs4all.nl

7

__________________________________________________________________________________________________________________

Puzzelpagina

door Jan Boekhout

Beproef uw scherpzinnigheid op deze hersenkronkel.

Alles wat u nodig heeft voor het beantwoorden van de vragen zijn onderstaande

aanwijzigingen, uw analytisch vermogen en … koppig volhouden.

8

WIE DRINKT ER WATER EN WIE BEZIT DE ZEBRA?

De naast elkaar staande huizen, elk van een verschillende kleur, worden

bewoond door mensen van verschillende nationaliteiten, met verschillende

troeteldieren, drink- en rookgewoonten.

De Engelsman woont in het rode huis.

De Spanjaard is eigenaar van de hond.

In het groene huis wordt koffie gedronken.

De Oekraïner drinkt thee.

Het groene huis staat rechts van het witte huis (van u uit gezien).

De Clan-roker houdt slakken.

In het gele huis wordt Amphora-tabak gerookt.

In het middelste huis wordt melk gedronken.

De Noor woont in het eerste huis van links.

De man die zijn pijp met Coopvaert stopt woont in het huis naast

de man met de vos.

Amphora wordt gerookt in het huis van de man met het paard.

De man die sinaasappelsap drinkt, rookt Senator.

De Japanner rookt Willem II.

De Noor woont naast het blauwe huis.

Kijk voor de oplossing op de VGG-website of vraag de redactie. (zie colofon)

Veel puzzelplezier

__________________________________________________________________________________________________________________

Er wachten nog dozen vol foto’s en dia’s – ook van

andere bedrijfsonderdelen – die geselecteerd en ge-

scand moeten worden. Gelukkig is inmiddels een

extra computer en fotoscanner geïnstalleerd.

Het grootste deel van het archief is papierwerk. He-

le jaargangen personeelsbladen, technische hand-

boeken en jaarverslagen zijn inmiddels geordend, in

zuurvrije dozen gepakt en geregistreerd. Dit geeft

goede achtergrondinformatie bij de apparaten en

foto’s. Helaas is voor het napluizen soms te weinig

tijd.

Onze vrijwilligers Geert Fokkema en Hans Elsinger

zijn druk bezig met het selecteren van

(voornamelijk) GevekeGetronics-materiaal.

▶

Bedrijfshistorisch

Archiefdoor Nelleke Persoons

Voortgang

Het werk in het Bedrijfshistorisch Archief gaat

gestaag door. Een aantal projecten is zo goed als

afgerond of aardig op dreef.

Ongeveer 450 voorwerpen die in het systeem bij de

categorie computers, randapparaten, onderdelen,

dataopslag, e.d. zijn ingeschreven, schoongemaakt,

gefotografeerd en beschreven. Zij zijn veilig en stof-

vrij ingepakt en zullen klimatologisch veilig worden

opgeslagen. Door de foto’s en de beschrijvingen is

als het ware een virtueel museum ontstaan. Bij een

enkele vestiging is op locatie gewerkt om de com-

puters en apparatuur te fotograferen en te registre-

ren.

Bijna 1200 films en video’s zijn gedigitaliseerd en

globaal beschreven. Nog een dertigtal video’s wor-

den gedigitaliseerd en daarmee is dit project bijna

afgerond. Al kunnen we tussen het ‘ongesorteerde

goed’ nog video’s tegenkomen. Circa 400 foto’s zijn

ingescand en opgenomen in het bestand. Dit zijn

foto’s uit het RCC/Roccadetijdperk. Voorzover er

een beschrijving op de foto stond, is die overgeno-

men in het systeem. Bij lang niet alle foto’s is een

beschrijving voorhanden.

9

Poetser Bertus

Rangeerder Floor

Stoker Krelis

Conducteur Gert-Jan

Machinist Lubbert

Stationschef Janus

Opzichter Hannes

Functie Bekleedt door:

Oplossing puzzel VGGmagazine december 2008

Kijk op de VGG-website voor de uitwerking van de oplossing, u vindt er ook de puzzel zelf. (www.vggetronics.nl)

De vraag was: Welke functie wordt door elk van de spoorwegmannen bekleedt?

__________________________________________________________________________________________________________________

Maar wat heeft dit nieuws met het bedrijf te maken?

Pink Elephant heeft in het verleden via de Pink

Foundation een project met jonge olifanten in Em-

men financieel ondersteund. Zo was er een project

waarbij olifanten weer de kans kregen om te baren

zoals zij dat in de natuur zouden doen.

In het Bedrijfshistorisch Archief hebben wij een

gedigitaliseerde video waarop Aung Naing Lay

(Geboren Winnaar in het Birmees) wordt geboren.

Olifanten leven in een vrouwenmaatschappij en tan-

tes spelen bij geboorte en opvoeding van een jonge

olifant een grote rol. Annabel was ongetwijfeld een

van die tantes! Pink Roccade/Megaplex bleef enkele

jaren lang vriend van de olifant. Als vriend hebben

zij projecten financieel ondersteund.

Als bewijs hiervan hebben wij video’s, peetouder-

certificaten en nieuwsbladen. Alleen betreft het nu

Afrikaanse olifanten in plaats van Aziatische.

Reacties of vragen

Bedrijfshistorisch Archief

Donauweg 2 B, 1043 AJ Amsterdam

E-mail: Nelleke.persoons@getronics.com

Telefoon: 020-587 6910 (parttime aanwezig)

Zo worden bijvoorbeeld de foto’s van de verschil-

lende locaties uitgezocht of de aanvullende

informatie bij de apparatuur gezocht.

Alle materialen die we hebben vastgelegd worden

opgeslagen in een geconditioneerd depot bij een

opslagbedrijf.

Wij zoeken nog vrijwilligers die ons willen helpen

met de overige bedrijfsonderdelen. Tijdens de

ledenvergadering van 1 april deed Nico Boerboom

van het Bedrijfshistorisch Archief door

middel van een presentatie een oproep.

Biografie van de ‘bloedgroepen’

Samen met de redactie van VGG kijken we of een

‘biografieproject’ kans van slagen heeft.

Veel (oud-)werknemers zijn via één van de rechts-

voorgangers bij het bedrijf gekomen en zij hebben

verschillende veranderingen meegemaakt. Verande-

ringen van bedrijf(scultuur) en technische ontwik-

keling. Wat heeft dat voor effect gehad op hun per-

soonlijk leven en carrière? Deze verhalen willen wij

optekenen. Hiervoor zijn we op zoek naar zowel

“slachtoffers” als “journalisten” die het interview

kunnen afnemen en vastleggen. Dit verhaal kunnen

we dan weer koppelen aan voorwerpen en/of foto’s

in onze collectie. Voelt u voor een van deze rollen?

Neem dan contact met ons op.

In het bedrijf is ons bestaan niet onopgemerkt geble-

ven. Regelmatig krijgen wij verzoeken om informa-

tie of foto’s.

Annabel, een beetje Pink!

Het nieuws rond olifant Annabel werd door velen

gevolgd. Zij was met haar 45 jaar de oudste olifant

in het dierenpark van Emmen en de publiekslieve-

ling. Annabel kwam in de verdrukking toen twee

jonge bulletjes aan het stoeien waren en viel in de

droge greppel. Ze kwam daarbij zo ongelukkig te-

recht dat ze niet meer zelfstandig kon opstaan.

Op 1 maart heeft men Annabel laten inslapen. Ont-

roerend zijn de foto’s waarbij de olifanten afscheid

van haar nemen door stil te staan op de plaats waar

zij in de greppel is gevallen en te trompetteren.

10

__________________________________________________________________________________________________________________

Vietnam, een reisimpressiedoor Roland van Rossum

Aangespoord door enthousiaste

verhalen van vrienden over Vietnam

kunnen we in februari van 2009 dit land aan onze

Azie-ervaringen toevoegen.

De steden

We beginnen onze reis in Ho Chi Minh-stad, voor-

heen Saigon.

Bij het verlaten van het hotel viel de hectiek van het

verkeer onmiddellijk op.

De staat ontmoedigt autobezit, maar een 100cc

brommer is toegestaan. Die komen dan ook in grote

golven op je af. Van oversteekplaatsen trekt

niemand zich wat aan. Om aan de overkant te ko-

men moet je maar gewoon rustig beginnen te lopen

en het verkeer aankijken. Je hoopt er dan maar op,

dat ze rustig om je heen rijden.

Zo begeven we ons de eerste dag naar het centrum,

dat door de koloniale architectuur ook een Franse

stad had kunnen zijn.

Over 25 dagen zullen we de reis afsluiten in Hanoi.

Ook hier is een wijk die herinnert aan de Franse tijd.

De laatste dag lopen we de Chinese winkelwijk in.

Overal ter wereld blijft dit boeien.

Tussen HCM-stad en Hanoi bezoeken we de stadjes

aan de kust in centraal Vietnam. Hoi An is een schil-

derachtig stadje, dat zijn hoogtepunt 150 jaar gele-

den had. Naast de vele Chinese handelshuizen heeft

ook de VOC hier een vestiging gehad.

Daar is helaas niets van terug te vinden.

11

Hue is de oude keizerstad. Naar chinees voorbeeld

hadden de keizers hier hun Verboden Stad.

Tijdens het zogenaamde Tet-offensief in 1968 in de

“American war” is veel verloren gegaan.

Met Unesco-geld wordt er nu veel herbouwd.

Oude culturen

Voor ons als 60-plussers wordt het beeld van Viet-

nam bepaald door de zwart-wit beelden van de

Vietnam oorlog, die hier de “American war” ge-

noemd wordt.

Maar de geschreven geschiedenis gaat ver terug tot

het begin van onze jaartelling.

Zo ongeveer 380 na Chr. vestigden de Cham zich

hier, een volk dat vermoedelijk uit Indonesië stamt.

Dicht bij de stad Hoi An ligt My Son. In 1898 ont-

dekten Franse archeologen resten van tempels in

het oerwoud. Uiteindelijk wezen de ruïnes op een

grote stad die vergelijkbaar is met de Maya-

vondsten in Midden-Amerika. Ook nu nog wonen

er afstammelingen van de Cham in centraal

Vietnam. Zij hebben nog hun eigen religieuze ritue-

len. De tempels van My Son hebben erg veel te

lijden gehad van bombardementen door

B52 bommenwerpers en ook hier vindt herstel

plaats met steun van de Unesco.

Bij Nah Trang kan

je Cham-tempels vin-

den die minder on-

der de oorlog te lij-

den gehad hebben.

De Centrale hooglanden

De helft van de reis wordt besteed aan gebieden die

tegen de grenzen van Cambodja en Laos liggen.

Hier wonen etnische minderheden, die hun eigen

taal spreken. Vanwege conflicten met Cambodja zijn

deze gebieden nog lang voor toeristen gesloten ge-

weest. We brengen een paar dagen door in Dalat,

een voormalig Frans vakantieoord.

Overal zie je nog villa’s uit die tijd. ▶

Cham-tempel

Saigon

__________________________________________________________________________________________________________________

se religies samenkomen. De tempel is erg kleurrijk

en zou zo als sprookjespaleis in de Efteling passen.

“American war”

Gelukkig ligt de

nadruk bij deze

reis niet op de

oorlog, maar na 40 jaar kan je er ook niet omheen.

Onze Vietnamese gids Phuong zegt dat ze er veel

van haar ouders en op school over gehoord heeft.

Wat direct opvalt is de jonge bevolking in de

steden. Waar zijn de ouderen?

Vlak bij Ho Chi Minh-stad gaan we het tunnelstelsel

bij Cu Chi bezoeken. Verbazend is het vernuft waar-

mee men het met eenvoudige middelen tegen de

techniek van de Amerikanen opnam. Zoals we ons

nog kunnen herinneren hebben die het dan ook ge-

weten. We laten ons leiden langs boobytraps, geca-

moufleerde keukens, kleermakerijen en schoenma-

kers die autobanden verwerken tot sandalen.

In Hanoi bezoeken we nog een oorlogsmuseum.

Naast Amerikaans materieel en het wrak van een

B52 is er ook een foto-expositie. Interessant vond ik

vooral de expositie van de protesten in de wereld.

Wie herinnert zich niet het ”Johnson moordenaar”.

Momenteel is het een geliefd vakantieoord voor jon-

ge Vietnamezen, die er graag hun huwelijksreis

doorbrengen.

Trouwen is namelijk erg in en overal in de steden

zie je bruidswinkels. We maken een aantal wande-

lingen in dit gebied, waarbij we door de dorpjes van

de Montagnards lopen, zoals de bewoners door de

Fransen genoemd werden.

Naast aan de eigen taal, houden ze ook vast aan

animistische gebruiken, die vaak weer vermengd

zijn met het katholieke geloof. In Kontum bezoeken

we een RK-weeshuis dat door onze reisorganisatie

gesteund wordt. Wij hadden kleertjes van onze

kleinkinderen meegenomen, die dankbaar aanvaard

werden. Juist als wij er zijn geeft een jonge vader

zijn tweeling af.

De moeder was aan malaria overleden en hij was

niet in staat voor de kinderen te zorgen.

Godsdiensten

Onderweg komen we veel pagodes(tempels) tegen.

Het Boeddhisme en de Chinese varianten ervan vor-

men de godsdiensten met de grootste aanhang. In

tegenstelling tot Mao Zedong in China heeft

Ho Chi Minh nooit een godsdienst verboden.

Vietnamezen blijken een bijgelovig volkje te zijn.

Pagodes worden druk bezocht om voorouders te

vereren of wensen te doen. Die schrijf je op een for-

mulier waar je iets voor betaalt en je koopt een

wierrookspiraal. Onder het slaan op een gong wor-

den de spiraal met de wens in de tempel opgehan-

gen. Ook wij zullen als groep wensen dat de reis

zonder problemen zal verlopen.

Een typisch Vietnamese godsdienst is de Cao Dai.

Vlak bij Ho Chi Minh-stad wonen we een ceremonie

in de hoofdtempel bij. Het is een in 1926 ontstaan

geloof, waarin de gedachten van oosterse en wester-

12

Kinderen in Kontum

Cao Dai tempel

Cu Chi

__________________________________________________________________________________________________________________13

Halong baai

Wie kent niet de foto’s van uit mistflarden oprijzen-

de rotsen te midden van een blauwe zee? Dat ge-

bied is tot werelderfgoed uitgeroepen. Het beslaat

ruim 2000 eilandjes. We hebben veel geluk tijdens

deze tocht want het weer zit mee.

Sapa

Vanwege onbegaanbare wegen

voor bussen gaan we per trein

naar het Noorden.

Voor een aantal medepassagiers

was dit even slikken, maar ons

nachtverblijf zag er keurig uit met

een bloemetje voor het raam en zelfs het hurktoilet

is acceptabel. Bij de kleurrijke Hmong-stammen

brengen we de laatste week door. Ook hier maken

we een aantal bergwandelingen en bezoeken zo een

aantal markten.

Wil je meer weten, kijk dan op:

http://home.planet.nl/~rvrossum

Wouter van der Horst, eendenjagerdoor Ton van Daal en Henny Looijestein (foto’s)

Op naar IJsselstein. Daar woont hij. Geen nood,

TomTommetje aan, adresje ingetikt en hup met

de geit. Half Nederland gezien met diezelfde geit.

Was kennelijk loops. Een ritje van drie kwartier

werd twee keer zo lang, geen file gezien en ook

geen bord waarop IJsselstein stond. Ik reed over

weggetjes waar een auto bijna te breed is. Prachtig,

met boerderijen er langs. Mooi als je er moet zijn.

Maar ik kwam twee of drie maal langs dezelfde

plekken. Op een bepaald moment stond ik voor een

trambaan.

Wat nu?

Het zag er nogal raar uit. Aan de andere kant van

de spoorbaan stonden paaltjes, aan deze kant niet.

Omkeren dus. Daar stond een politiebusje dat al op

mij af reed. Hoe attent. “Maar goed dat u niet bent

doorgereden”, zei een agent in het politiebusje,

“want daar loopt een trambaan en dan komt u in de

problemen. U mag hier helemaal niet komen”.

Hij dus wel. Aardige man, die agent. “Hoe komt u

hier terecht?”. “Weet ik niet. Ik rij’ op een TomTom-

metje”. Láchen die man. “Tja, die zijn ook wel eens

de kluts kwijt. Waar moet u naar toe?”. “IJsselstein”.

Ik denk nog: dat weet ‘ie nooit, want gevoelsmatig

zat ik in China aan Zee. “Hier uitrijden, tweemaal

links, eerste rechts. Veel succes, meneer”.

De stemming zat er goed in, in het

busje. Opa met zijn Tommetje is de

weg kwijt. Had ‘ie natuurlijk net op

zijn verjaardag gekregen. Komt ‘ie

een keer op tijd. Ik heb een vrouw-

tjes Tomtom. Er zit gewoon een ver-

keerde juffrouw in of ze had haar

dag niet of juist wel. Eva van Tom-

Tom kon er ook geen chocola meer van maken. En-

fin, zo gezegd, zo gedaan. Eva haakte meteen in

alsof ze het zelf uitgevonden had.

Het is wat die man zei die ook ondanks zijn naviga-

tor verkeerd gereden was: ”Het zou ook de eerste

vrouw zijn die de weg weet”. Eenmaal In IJsselstein

reden we er prompt weer uit, Eva en ik, want mijn

slachtoffer woont aan een landelijk weggetje tussen

de weilanden. Henny was er al en zat prinsheerlijk

met gastheer Wouter van der Horst achter in de tuin

voor het prieel. Zonnetje scheen, blauwe lucht, lek-

ker warm en rust alom. Ideaal om de gemoederen te

kalmeren. De koffie hadden ze al op, ook dat nog.

Geen nood, het prieeltje bevatte alles wat nodig is

om daarin snel te voorzien. Ik deed mijn verhaal

waarom ik zo laat was, maar dat maakte weinig in-

druk. Hún TomToms waren anders, die deden zul-

ke dingen niet… zeker een oude versie… je moet

hem updaten… IJsselstein lag vroeger ergens an-

ders… nieuwe kaart… maar ouwe kaart beter…

Ja, het begon lekker. Waar kwamen we ook weer

voor? O, ja. ▶

Hmong vrouw

__________________________________________________________________________________________________________________

niet. Hij neemt ons mee naar een voormalige var-

kensstal op zo’n 5 minuten rijden van het huis,

waarin hij een garagebox heeft waar nog meer

auto’s wachten op een facelift. Daar staat hij dan: de

witte kever, verstopt onder een stofhoes. Na enkele

pogingen start de motor, hij wordt naar buiten gere-

den en de kap gaat open. Het is een schoonheid van

een auto en hij oogt dan ook schitterend tussen het

prille groen in de uitbundige voorjaarszon. Je ziet

het voor je: een bevallig bruidje dat dolgelukkig met

een boeketje zwaait.

De show

Ook de aangepaste Eend wordt onder de hoes van-

daan gehaald en uitgereden. Het is een type

“Hoffmann”, kenbaar aan een ongebruikelijk uitge-

bouwde achterkant, crèmekleurig met donkerrode

spatborden, werkelijk een plaatje om te zien. Het is

een soort reisauto met een verchroomd bagagerek

achterop.

Prachtige wagen. Hij heeft er veel bekijks mee,

vooral in Frankrijk, waar ze hem toeterend voorbij-

rijden met opgestoken duim. Ach, het is eigenlijk te

mooi om in te gaan rijden denk je dan.

Mandje eieren

Als je weet dat de Eend ooit is bedacht om te ge-

bruiken op het platteland door boeren die er mee

met volle melkbussen door de weilanden moesten

kunnen rijden. Op de achterbank een mandje met

eieren waarvan er niet één mocht breken. Het is

duidelijk dat dit een uitdagend project was. Dat is

gelukt en daarmee is de Eend de best geveerde auto

die ooit gemaakt is.

Wouter van der Horst

Wouter werkte bij Olivetti, was achtereenvolgens

buitendienstengineer voor computers, projectcoör-

dinator kantoorautomatisering bij ABN AMRO,

manager buitendienst en ging later terug naar de

afdeling ABN. Hij kocht ooit een witte volkswagen

kever cabriolet en ging die voor de gein opknappen.

Na de omvangrijke technische renovatie spoot hij

hem weer mooi wit en zette er ook wit leren stoelen

en bekleding in. Dat bracht iemand uit z’n omge-

ving op het idee dat hij er wel in wilde trouwen. Zo

werd hij van de ene dag op de andere dag chauffeur

in een trouwauto.

Dat groeide vanzelf

uit en zo rijdt

hij nu regelmatig

bruidsparen

rond in zijn trotse

bezit. Hij heeft nu vas-

te contacten met fotografen en staat zelfs met zijn

opknappertjes op bruidsbeurzen.

Donor-eend

Inmiddels had hij zich ook op een Citroën 2CV als

hobbyobject gestort. Hij vertelt enthousiast wat daar

allemaal aan te pas komt. Je start met een donor-

eend die je vervolgens helemaal uitkleedt en daarna

zorgvuldig gaat opbouwen met behulp van een

2CV-Kit, zoals een zogenaamde Hoffman-Kit. Het

mechanische en motorische gedeelte neemt hij hele-

maal voor z’n rekening alleen het spuitwerk wordt

uitbesteed bij een autospuiterij. Al dit werk voert hij

uit in de schuur achter het huis, die hij daarvoor ge-

heel heeft ingericht. Zelfs een douche en natuurlijk

koelkast en koffiezet benodigdheden ontbreken

14

__________________________________________________________________________________________________________________

En nog een

O ja, er staat nog

een “Charleston”,

die komt hierna

aan de beurt. Daar

rijdt zijn vrouw nu

in. In de werkplaats

wonen ook een paar

zwarte schapen en lammetjes.

Ik verdenk Wout ervan dat hij die ook wil reviseren,

maar hij hikt waarschijnlijk tegen het overspuiten

aan. In de sloot zitten vijftig kooikarpers, maar die

zijn nog niet aan de beurt. Ach, het is een huis vol

hobby’s.

Eén ding is zeker:

Wout komt zijn VUT-tijd wel door.

Gekte?

Als je hoort wat een tijd en moeite het kost om zo’n

voor de sloop weggetrokken vehikel in deze glori-

euze staat te brengen, vraag je je af waarom iemand

dat allemaal doet. Het resultaat is weliswaar fantas-

tisch, maar als je hoort wat er allemaal aan te pas

komt om aan de juiste spullen te komen en wat je

aan research moet doen om er achter te komen hoe

het precies moet, dan denk je: die man is gek. Wat

doe je als het object klaar is? Dan pak je de volgende

van jou of van een ander. Het is de sport, de uitda-

ging, de voldoening. Als het klaar is de lol er eigen-

lijk af. Het is de worsteling met de materie waar het

om gaat. Een ander leert zijn hond een pootje geven.

Ook leuk.

Andere Eend

Wij gaan terug naar de werkplaats bij zijn huis.

Daar staat nog een Eend, maar in zijn onderbroek.

Je gelooft niet dat het een auto is en dat het ooit nog

goed komt. Het ziet er niet uit. Alle functies zijn tot

hun basale essenties teruggebracht met houtje-

touwtjeconstructies, maar het werkt! De Fransen

zijn onmiskenbaar ingenieus, maar een Duitser zou

het niet in zijn hoofd halen. Hij komt er waarschijn-

lijk niet eens op.

15

Op de website van Wout vind je nog veel meer.

http://home.kabelfoon.nl/~wvdh/

__________________________________________________________________________________________________________________

De drinkhoorn

Een Romeinse drinkhoorn van minstens zeventien-

honderd jaar oud! Het glas is blauwgroen van kleur,

sommige ‘bubbels’ zijn van dezelfde tint en vormen

één geheel met de hoorn. De blauwe nokken daar-

entegen zijn opgebracht, zogezegd geappliqueerd.

De twee glazen ophangogen hebben een dolfijnach-

tig motief.

Een glazen meesterwerk van 29 cm. lengte met een

opening van ongeveer 8 cm., waarvan alleen de

Romeinse “jetset” zich de aanschaf kon permitteren!

De datering van de hoorn is te danken aan de vind-

plaats. In de buurt van Keulen is in 1965 een

Romeinse begraafplaats ontdekt met daarin een ge-

broken stenen sarcofaag. Zeer waarschijnlijk de laat-

ste rustplaats van een belangrijke Romein of een

hoge militair.

Naast de drinkhoorn werd nog een aantal glazen

kostbaarheden aangetroffen. Maar de belangrijkste

vondst bestond uit een zevental munten met afbeel-

dingen van keizer Constantijn die leefde van 280 tot

337 na Chr. Hij was het die Constantinopel, het hui-

dige Istanboel, heeft gesticht en de christelijke reli-

gie tot staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk heeft

verheven. Hij bekeerde zich tot het Christendom

nadat hij droomde dat hij de veldslag bij de Milvius

-brug alleen kon winnen als hij de slag als Christen

zou aangaan. Aldus geschiedden de bekering en de

overwinning. Overigens is de wetenschap het nog

steeds niet eens over hetgeen Constantijn precies

gedroomd zou hebben.

16

Zoals vele machthebbers waren ook de Romeinse

keizers verzot op naamsbekendheid. Tenslotte dient

de massa te weten wie de baas is.

Anders gezegd: aan wie ze zonder mankeren hun

belasting verschuldigd waren. Dus liet elke nieuwe

machthebber grote aantallen nieuwe (bronzen)

munten en iets minder gouden munten slaan,

uiteraard met zijn beeldenaar. Door de grote aantal-

len die toen in omloop waren, worden vandaag de

dag nog altijd munten uit de Romeinse keizertijd

gevonden! De munten in de sarcofaag dragen de

beeldenaar van Constantijn. Dus zijn ze geslagen in

de vierde eeuw. De glazen drinkhoorn is dan mini-

maal zo oud als keizer Constantijn toentertijd was.

Zo zit de berekening van de leeftijd in elkaar.

Romeinse glazen drinkhoorn. Eerste helft 4e eeuw na Chr. Gevonden

in Keulen in1965 in een sarcofaag in de Achterstrasse, bij de kruising

met de Landsbergerstrasse.

Glas

door Hugo Groeneveld

Naar aanleiding van de tentoonstelling Glinsterend Glas in het Haags Gemeentemuseum, kwam

ik op het idee een bijdrage over glas te schrijven.

Bij mijn bezoek aan de tentoonstelling ben ik diep onder de indruk geraakt van de grote technische vaardigheden van de

makers van de glazen voorwerpen. De catalogus van Glinsterend Glas heb ik uiteraard aangeschaft. Ik heb daaruit een

keuze gemaakt voor deze bijdrage. Ook heb ik geput uit het boek Glass of the Caesars, uitgegeven ter gelegenheid van

de tentoonstelling van diezelfde naam in Londen 1987. Deze tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door Olivetti

en vertelt het verhaal van het Romeinse glas uit de periode 100 jaar vóór, tot 500 jaar ná Christus.

Over enkele stukken uit beide tentoonstellingen gaat deze bijdrage.

__________________________________________________________________________________________________________________17

Eén van de drie, Medusa, was sterfelijk en werd

daarom door Perseus onthoofd. Het hoofd was zo

afschrikwekkend dat het door Zeus op zijn schild,

de Aigis, werd geplaatst. Pallas Athena, zijn doch-

ter, schijnt het schild later in haar bezit te hebben

gehad. Geërfd of gejat, zij had wel iets afschrikwek-

kends nodig. Ze was de grote intrigante binnen de

mythologische “upperten”, ze wist ‘er’ zogezegd

raad mee.

Medusa is dus van origine Grieks. Klopt, maar de

Romeinen waren meesters in het jatten en namaken

van cultuurschatten van volken die ze hadden over-

wonnen. Bovendien werden de belangrijkste kun-

stenaars uit hun hele rijk verhuisd naar de artistieke

centra van het Romeinse Rijk om daar hun kunsten

te vertonen. Het is dus mogelijk dat de glazen

Medusa in Griekenland is gemaakt en naar Rome is

vervoerd of in Rome is gemaakt door ‘verhuisde’

Griekse handwerkslieden.

Heden ten dage zijn Medusa-achtige platte koppen

in vele uitvoeringen te koop. Een versteende inbre-

ker duidt op een poging tot inbraak. Het gilde is

gewaarschuwd!

De Portland Vaas

De Portland Vaas is een van de beroemdste glazen

objecten uit de Oudheid. De vaas is gemaakt in de

tijd van keizer Augustus, omstreeks het begin van

onze jaartelling. De keramische kopieën die in de

17e eeuw zijn gemaakt door de Engelse

pottenbakker Josiah Wedgwood, (van de crème-

kleurige kop- en-

schotels) hebben

sterk bijgedragen

tot de weten-

schappelijke

interesse voor het

glazen object. ▶

Medusa Plaquette

Dit stukje glas was ooit transparant groen. Door

verwering is het echter ondoorzichtig geworden en

heeft het kleuren aangenomen die variëren van

geelachtig bruin tot diepblauw. Het is gevonden in

zeven stukken. Gelukkig bleek het kompleet te zijn

en daardoor uitstekend restaureerbaar.

Onduidelijk is welke functie deze ‘Medusa Plaque’

heeft gehad. Verfraaiing van een meubel misschien?

Op hout gelijmd? Ingemetseld als siervenstertje?

Geen enkel spoor van lijm of cement is in de vele

oneffenheden van het glas gevonden.

De plaquette is gevormd met de ‘mould-pressed’-

techniek. Vele sporen op het glas getuigen hiervan.

Het glas werd verhit tot het ‘kneedbaar’ was, waar-

na het in een veelal houten mal werd gedrukt.

Wat het voorstelt? Eens even zien: diepliggende bol-

le ogen, een zuinig mondje en de haren: een slan-

genkuil. Een tronie om van te schrikken, vooral in

het donker. Ik denk dat daarom heden ten dage de

Medusa-afbeelding als versiering op voordeuren en

ramen te vinden is. Wie kwade bedoelingen heeft en

door Medusa wordt aangestaard, verandert op slag

in een klomp steen, aldus de Griekse mythologie,

want dat is de achtergrond van mijn verhaal over

het stukje groene glas.

Medusa was een van drie Gorgonen. Dat waren af-

zichtelijke wezens die woonden bij de ingang van

de onderwereld.

Medusa plaquette, 1e of 2e eeuw.

Gevonden in Rome. Diameter: ca. 15 cm.

Dwarsdoorsnede

Glazen amfoor met cameotechniek. Gedateerd: omstreeks

begin jaartelling. Hoog: 25 cm. Grootste diameter: 18 cm.

__________________________________________________________________________________________________________________

De vaas is van donkerblauw transparant geblazen

glas. De witte taferelen bestaan uit opaalglas dat

zachter is dan het blauwe glas.

Het werd opgebracht als het blauwe glas nog een

hoge temperatuur had. De glassoorten moesten aan

elkaar hechten maar mochten niet in elkaar overlo-

pen. Na afkoeling werden in het opaalglas de

afbeeldingen uitgesneden.

Een andere techniek is het dopen van de glazen

vaas in een bak vloeibaar opaalglas. De dikte van

het opaalglas ‘omhulsel’ is bij die techniek echter

moeilijk te controleren. Gegoten, geblazen, na het

opbrengen van het opaalglas opnieuw verhit, ge-

lijmd zelfs? Eén ding is zeker: de vaas trekt al

eeuwenlang de belangstelling van wetenschappers.

Overigens is de vaas vernoemd naar de laatste eige-

naar, de Duke of Portland, die de vaas in 1810 voor

onbepaalde tijd uitleende aan het British Museum.

Na deze kennismaking met enkele antieke glazen

voorwerpen, nemen we een kijkje in Den Haag. De

pracht van de tentoonstelling doet mij verzuchten

dat ik u helaas slechts enkele voorwerpen kan to-

nen. Ik begin met enige toelichting op het Waldglas.

Waldglas

Met de term waldglas of woudglas wordt gebruiks-

glas aangeduid dat tussen 1250 en 1700 is vervaar-

digd in glasovens die waren gevestigd in de bossen

van Noord- en Midden-Europa. Bosrijke omgevin-

gen waren bij uitstek geschikt voor de productie

van glas, omdat hout zowel een van de grondstof-

fen van glas is als brandstof voor de smeltovens.

Bovendien was het veiliger de hete ovens ver buiten

de steden met hun houten huizen, te stoken.

Ook in Nederland werd veel van dit groene, in

Duitsland geproduceerde, glas gebruikt. Kenmer-

kend voor woudglas is de groene kleur door veront-

reiniging van de glasmassa door ijzeroxide. Tot het

waldglas behoren ook de Onbreekbare Bekers.

Deze bekers worden vrijwel zeker zo genoemd om-

dat een groot aantal identieke exemplaren bewaard

is gebleven. Ze waren niet stuk te krijgen! Niet al-

leen het model, ook de gegraveerde tekst is dezelf-

18

de. De data die aan de tekst zijn toegevoegd liggen

tussen 1643 en 1677.

De gegraveerde tekst is hierboven zonder vertaling

weergegeven omdat de gravering glashelder is.

De voet en de mondrand vertonen slijtplekken! Die

duiden op een roerig bestaan.

Zoals veel oud glaswerk zijn ook deze bekers voor-

zien van noppen. Bovendien is een zogenaamde

glasdraad aangebracht. Versiering of maatstreep?

Hoe het zij, de noppen dienden als houvast. De

maaltijden werden toentertijd nog vrijwel zonder

bestek genuttigd. Het kluiven zorgde voor vette

kluiven die zonder noppen op de bekers zouden

zorgen voor glijpartijen en dat zou toch vreselijk

zonde zijn van gerstenat of druivensap.

Herkomst: Duitsland 1657 met diamantgravure, hoogte 12,3 cm,

diam. 8,6 cm.

‘Trinck mich auss und wutft mich nider

Heb mich auff und vill mich wider Ao 1657.‘

__________________________________________________________________________________________________________________

De Roemer

De kenmerken van de roemer zijn een bolle kelk,

noppen in braammotief en een voet met veelal

spiraalmotief. Waar komt de soortnaam ‘roemer’

vandaan? Vrijwel zeker is dit type drinkglas ver-

noemd naar Anna Roemer Visscher. Ze was een Ne-

derlandse dichteres en schrijfster in de 17ee eeuw;

een tijdgenote van vadertje Cats. Naast haar poëti-

sche kwaliteiten was ze een begaafd graveerster.

Het graveren van glas werd in haar tijd door velen

uit de hogere kringen als tijdverdrijf beoefend. De

kunst bestond echter hierin dat men niet alleen het

schoonschrijven diende te beheersen, maar ook in-

zicht moest hebben in vlakverdeling en het effect

van de rondingen en bollingen van het glas op de te

graveren teksten. Het was ook een kostbaar tijdver-

drijf. Met een stift waarop een ruwe diamant was

bevestigd werden lijnen op het glas getrokken of

gestippeld.

Er zijn meerdere glazen met graveringen van Anna

bewaard gebleven. Helaas is op de huidige tentoon-

stelling geen graveerwerk van haar te bewonderen.

Maar er komt een vervolg op deze tentoonstelling.

Daar zullen wel graveringen van Anna Roemer Vis-

scher te zien zijn. In elk geval bent u op de hoogte

van de herkomst van wellicht uw favoriete model

drinkglas.

Jammer, jammer

Toen ik aan dit artikel begon dacht ik aan vier pag-

ina’s wel genoeg te hebben om iets boeiends over

glas te vertellen. Het artikel werd tweemaal zo

groot en de illustraties het dubbele aantal van wat u

onder ogen heeft. Dat werd schrappen! De glas-

kunst blijkt eenvoudigweg onuitputtelijk te zijn.

Omdat het drinkglas zo’n alledaags karakter heeft,

hebben vele kunstenaars zich uitgeleefd om het

drinkglas iets bijzonders te laten zijn.

Op de tentoonstelling in Den Haag, die tot 1 novem-

ber te zien is, kunt u nog veel meer genieten.

Met deze bijdrage hoop ik u een voor-

proefje te hebben gegeven.

Met de roemer in de hand zeg ik:

Proost! Op een prachtige zomer!

De standaard waarop deze roemer is geplaatst wordt een bekerschroef genoemd

en heeft geen andere functie dan indruk te maken op gasten.

Het materiaal is gedeeltelijk verguld zilver.

Op veel stilleven-schilderijen uit de 17e eeuw zijn rijkversierde roemers afgebeeld.

Ook dat had geen andere reden dan het tonen van vaardigheden. In dit geval van de schilder.

19

__________________________________________________________________________________________________________________

In Ivrea houden gepensi-

oneerde werknemers op

vrijwillige basis een Oli-

vetti-museum open.

Het 100-jarig jubileum is

gevierd met een reünie

van oud-medewerkers.

Uiteraard vonden deze

feestelijkheden plaats in

Ivrea. Daar werd het ini-

tiatief genomen voor de

oprichting van een (internationaal) Oliservice web

met veel foto’s.

Note: In Nederland werd de naam Olivetti Service

gebruikt, Oliservice deed te veel aan olie denken.

Wilt u de Oliservice website

bezoeken ga dan naar:

http://www.oliservice.org/

OLISERVICE WEBdoor Nelleke Persoons

In oktober 2008 bestond Olivetti honderd jaar.

Olivetti, de fabrikant van typemachines, rekenauto-

maten en computers geniet vooral bekendheid van-

wege de vormgeving en bedrijfsfilosofie (licht en

ruimte voor de arbeider).

In de hoogtijdagen (midden jaren zeventig) werkten

er 20.000 mensen in Ivrea,

Italië en 50.000 elders in

de wereld.

De afdeling Systemen en

Service, die de computers

en diensten ontwikkelde,

werd in 1997 verkocht aan Wang, dat in 1999 weer

opging in Getronics.

De belangstelling voor de oude machines van

Olivetti is nog steeds groot.

Gezellig in de lounge

van hotel Sirio in Ivrea.

Het jubileum werd vanuit

Nederland bijgewoond door vlnr)

Joris Seebrechts, Nico Beuker

(Enzo Biandrino—IT)

en Hans Kalkman

Oproep voor Nederlandse foto’s

Uiteraard horen in het museum ook foto’s van de

Nederlandse tak.

Met nadruk wordt gevraagd om foto’s van gebouwen,

elektronisch lab, helpdesk, auto met logo en mensen die

een machine repareren.

Hiervoor is het Bedrijfshistorisch Archief benaderd maar

helaas was onze opbrengst wat mager.

Daarom doe ik hierbij een oproep aan oud-Olivetti/Olsy-

medewerkers om foto’s uit die tijd in te zenden voor dit

web. Wellicht is dit het moment om eens te kijken wat er

allemaal in die oude schoenendoos zit.

Oprichter Olivetti; Camillo Olivetti

Olivetti fabriek

Olivetti M1, de eerste

Olivetti schrijfmachine

Olivetti ET 110, model uit

Electrische schrijfmachinelijn

Olivetti M24,

de eerste Olivetti PC

Programma 101,

Desktopcomputer van Olivetti

Wij zorgen dan dat het ter bestemder plekke komt

en wij slaan het meteen op in ons eigen Bedrijfshis-

torische Archief.

U kunt de foto zelf opsturen of in digitale vorm. Als

u de foto terug wil, geeft u dit dan aan.

Alvast hartelijk dank voor uw hulp.

Het adres is om uw foto’s naar toe te sturen is:

Bedrijfshistorisch Archief Getronics

Donauweg 2 B, 1043 AJ Amsterdam

E-mail: nelleke.persoons@getronics.com

Telefoon: 020-587 6910 (parttime aanwezig)

20