100

VESTİBÜLER TESTLER

ENG ve rotasyon testleri ancak horizontal yarım daire kanalları ve bunlardan doğan süperior

vestibüler siniri sorgulamaktadır. Vertikal kanalları ve otolitik sistemi muayene etmek için henüz

güvenilir bir yöntem yoktur. Bu yüzden bir çok periferik vestibüler sistem hastalığında (meniere,

süper market sendromu, perilenfatik fistül) ancak diğer nedenleri ekarte etmek yoluyla tanıya

ulaşılmaya çalışılmaktadır.

1-Elektronistagmografi (ENG) :

ENG’de temel olay: vestibüler sistemi stimüle ederek, ortaya çıkan göz hareketlerini ve bunun

sonucu oluşan korneo-retinal potansiyel değişiklerini ( kornea +,retina -) kaydetmektir. Elektrotlar

yatay hareketler için her iki göz küresinin dış kantuslarına; vertikal hareketler için ise pupilin alt ve

üstüne yerleştirilir. Toprak elektrodu ise alına konur. Göz hareketleri göz kapalı iken de

kaydedildiğinden, gözün fiksasyonundan doğan sakıncalar da ortadan kaldırılmış olur.

ENG vestibülospinal bozukluklar hakkında bilgi vermez, sadece periferik vestibüler sistemin sadece

bir kısmını sorgular; Bu sistemde organik bir bozukluk olup olmadığını araştırır. ENG’nin

yorumlanmasında göz hareketlerinin fonksiyonlarının da bilinmesinin büyük önemi vardır. Çünkü

vestibüler sistemdeki bozukluğun anatomik lokalizasyonu ve gerçek tanısı, ancak motor göz

fonksiyonlarının gerçek bir şekilde değerlendirilmesine bağlıdır. Bu yüzden ENG bir çok alt gruba

ayrılmıştır: Gaze testi, sakkadik göz hareketleri testi, oküler pursuit testi, optokinetik supresyon ve

fiksasyon testleri; santral vestibüler yolları ve göz motor yollarını sorgular. Geri kalan statik ve

dinamik pozisyon testleri ise periferik vestibüler sistemi sorgular.

a- Gaze (fiksasyon) testi:

Gaze (fiksasyon); normal kişilerde görme alanı içindeki bir cisme bakarken, bakışlarını

odaklayarak, görüntüyü sabit bir şekilde fovea üzerine düşürebilme yeteneğidir.Fiksasyon yeteneği

bozulmuş kişilerde gözler sabit kalmaz, rastgele göz hareketleri yada nistagmus ortaya çıkabilir.

Test sırasında hastaya 20-30° derece olmak üzere yukarı,aşağı ve yanlara baktırılır.Eğer hastada

tek taraflı periferik veya santral lezyon var ise fiksasyon olmaz .Genelde nistagmus olmak üzere

bazı göz hareketleri ortaya çıkar. Test yaptırılırken hastanın görme kusurları düzeltilmiş olmalıdır.

Görme kusuru varsa gözlük tercih edilmelidir.

Eğer tek taraflı bir labirent lezyonu var ise, hızlı faz sağlam tarafa olmak üzere nistagmus yönü aynı

kalır. Nedeni lezyon tarafında zayıflık sonucu iki VOR arasında dengesizlik olmasıdır.

SSS lezyonlarında ise hızlı komponent yönüne olan bakışlarda genelde nistagmusun frekans ve

amplitüdü artar. Fakat hızlı komponent yönünden farklı yönlere bakışlarda sıklıkla nistagmusun

yönü değişir. Hızlı komponent aksi yönünde, merkezin birkaç derece ilerisinde nistagmusun

minimal olduğu veya olmadığı Null bölgesi vardır. Bu bölgenin ötesine bakış sıklıkla nistagmusun

yönünde değişiklikle sonuçlanır. Vestibüler sistemi tutan beyin sapı lezyonlarında ise, gözün

horizontal ekseni etrafında döndüğü rotatuar nistagmus görülebilir. Göz – ve + kutuplardan eşit

101

uzaklıkda kaldığı için ENG’de düz bir çizgi oluşur. MS’de 4. ventrikül tabanının tutulumuna bağlı

olarak bu tip nistagmus görülebilir. Vertikal nistagmus’da genelde SSS lezyonlarına bağlı meydana

gelebilir. Özellikle kafa tabanı ve serviko-meduller lezyonlarda ve VBY’de yana bakışda aşağı

vuran vertikal nistagmus görülebilir.

Şekil: Normal gaze

Periyodik alternan nistagmus (PAN) ;

Hastanın bakış yönü değişmeden ortalama 2-6 dakikada bir yön değiştiren nistagmusdur. En fazla

serebellum hastalıklarında olmak üzere, beyin sapının ve orta beynin vasküler ve yer kaplayıcı

lezyonlarında görülür. ENG’de kare dalgalar halinde kendini gösterir.

Gaze evoked nistagmus (GEN):

Simetrik olarak:Fenitoin, fenibarbütal, diazem, alkol alanlarda fiksasyon zayıflayacağı için ve yine

MG, MS ve serebellar atrofili hastalarda görülebilir.

Asimetrik horizontal GEN daima yapısal beyin sapı lezyonunu gösterir. Bu hastalarda lezyon

tarafına bakmakla, nistagmus ampitüdü artar. Brun’s nistagmusu serebello-pontin açı tümörlerinde

beyin sapı ve serebelluma bası sonucu oluşan asimetrik GEN’dur.

Dissosiye (diskonjuge) GEN (İnterokuler optalmopleji): Sıklıkla MLF lezyonlarında meydana gelir.

End-point nistagmus 30° fazla açıyla bakanlarda ortaya çıkan fizyolojik bir nistagmusdur.

Göz açık Göz kapalı

Şekil: Periferal gaze bulguları

102

b- Sakkadik Test:

Sakkadik göz hareketlerinin iki önemli görevi vardır: 1- gözün hızlı hareket eden bir cisimden

diğerine en kısa sürede çevrilmesi 2-mümkün olan en kısa sürede görüntünün fovea üzerine

düşürülmesi. Sakkadik göz hareketlerinin oluşması sırasında beyin sapındaki Pause hücreleri

bütün aktivitelerini keserken, Burst hücreleri aktif hale geçerler. İstemli sakkadik göz hareketleri

frontal lob ve korteks tarafından sağlanır. İstemsiz horizontal olanlar pontin paramedian retiküler

formasyon yolu, vertikal olanlar ise pretektal bölge aracılığı ile sağlanır.İki önemli parametre

değerlendirilir: Sakkadın hızı ve keskinliği.

Şekil: Normal Saccade

SSS lezyonlarında sakkad keskinliği azalır.Buna oküler dismetri denir.Bakış bir cisimden diğerine

kaydırılırken sakkad ampitüdü gerekenden ya büyük olur yada küçük kalır. Sonuçta ya cismin

önünde odaklanır (overshoot, hipermetri); yada arkasında odaklanır (undershoot, hipometri). MS,

VBY, dejeneratif hastalıklar gibi beyin sapı lezyonlarında ve parkinson hastalığı, huntington koresi,

wilson hastalığı gibi bazal ganglion hastalıklarında genellikle hipometrik sakkadlar görülür.Oküler

dismetri genellikle serebellar hastalıkların göstergesidir. Serebellar atrofide dismetri iki taraflı ve

hipermetrikdir. Periferik hastalıklarda ise dismetri çok seyrek görülür.

Şekil: Overshoot

103

Şekil; Sakkadik yavaşlama

Sakkad hızı periferik vestibüler ve serebellar hastalıklarda değişmez. Retiküler formasyon ve beyin

sapı hastalıklarında horizontal sakkad hızı yavaşlar

Abdusens paralizisinde ve MLF lezyonlarında sakkadik hareketler yanında pursuit ve optokinetik

hareketlerde de bozukluk meydana gelir.Bu test ile bu lezyonların erken tanısı yapılabilir.

c- Oküler pursuit test :

Yavaş hareket eden bir cisme bakarken, cismin hızıyla göz küresinin hızını eşitleyip, görüntünün

fovea üzerine düşmesini sağlamak oküler pursuit olarak adlandırılır. Test için sakkadların devre

dışı kaldığı 60-70 dereceden düşük hızda ve 1-15 frekans arasında sinusoidal hareket yapan bir

cisim kullanılır. Sonuçların değerlendirilmesinde iki parametre dikkate alınır: 1-Süperempoze

sakkadların sayımı (Düşük hızda sakkad görülmesi patolojiktir. Oküler pursuitde bozukluk

süperempoze sakkadlarla telafi edilmeye çalışılır) 2-Pursuit kazancın hesaplanması (pursui hızının

cismin hızına oranı).

Şekil; Normal Pursuit

Kr. Periferik vestibüler bozukluklarda pursuit testi normal sonuçlar vermesine rağmen, akut

hadiselerde optokinetik nistagmus ve pursuit bozukluk ortaya çıkar. MS başta olmak üzere beyin

sapı lezyonlarında ,bazal ganglion ve supratententoriyel hastalıklarda ve SSS’nin dejeneratif

104

hastalıklarında bilateral pursuit bozukluk ortaya çıkar. Barbitüratlar, hipnotikler ve antikonvülzanlar

pursuit hızı düşürürler.

Şekil; Sakkadik pursuit

d- Optokinetik Test:

Vestibüler sistem VOR yardımıyla, başın hızlı hareketleri sırasında görüntüyü fovea üzerine

düşürmeyi sağlarken; başın yavaş hareketleri sırasında bu görevi optokinetik sistem üstlenmişdir.

Optokinetik sistem nistagmusunu ortaya çıkarmak için üzerinde düşey çizgiler bulunan, yavaş

hareket eden, ışıklı farlar veya silindirler kullanılır. Nistagmus genelde düşük ampitüdlü, asimetrik,

zayıf dalgalara sahip ve sağlam tarafa vuran bir nistagmusdur. Optokinetik nistagmus (ON) kortikal

(aktif ) veya subkortikal (pasif) olarak oluşabilir. (Aksesuar optik traktus yoluyla kortekse

uğramadan vestibüler çekirdeklerde meydana gelir.)

Şekil; Normal Optokinetik test

Tek başına ON serebral korteks lezyonlarında görülür.Yönü değişen gaze nistagmus ile beraber

ise beyin sapı ve serebellar bozukluğa işaret eder. Lezyon beyin sapında ise daha çok asimetrik

nistagmuslar görülür. Kr vestibüler bozukluklarda ON görülmez fakat akut tek taraflı hadiselerde

spontan nistagmusla beraber ON’da görülür. Stimülüsün yönünün değişmesiyle değişen nistagmus

(reverse ON), MS’de ve madencilerin nistagmusunda görülür.

105

Şekil; Anormal Optokinetik Test (Asimetri)

e- Statik Pozisyonel Testler:

Bu testlerin amacı baş pozisyonundaki değişikliklerin nistagmusun şeklini değiştirip değiştirmediğini

saptamaktır. Visüel supresyonu ortadan kaldırmak için gözler kapalı olmalıdır.Baş hareketsiz iken

vücuda değişik pozisyonlar verilir. Bu durumda ortaya çıkan nistagmus genelde organik bir

hastalığın göstergesidir.

Pozisyonel nistagmusda başın pozisyonuyla nistagmusun yönü değişmiyor ise statik pozisyonel

nistagmus; yönü değişiyor ise yön değiştiren pozisyonel nistagmus adını alır. Periferik vestibüler

hastalıklarda daha çok olmak üzere santral patolojilerde de görülür.

Spontan nistagmus gözler kapalı, oturur pozisyonda ortaya çıkan nistagmusdur. Başın

pozisyonuyla nistagmusun yönü değişiyor ise Spontan pozisyonel nistagmus; Başın pozisyonuyla

ortaya çıkıyor ise salt pozisyonel nistagmus denir.

Sabit pozisyonda değişen yönlü nistagmus genelde SSS lezyonlarında görülür.

Şekil; Sabit pozisyonda değişen yönlü nistagmus

Pozisyonel veya spontan nistagmuslarda hızlı fazın yönü ve yavaş fazın ampitüdü

saptanmalıdır.Eğer nistagmus üzerine yatılan kulağa vuruyor ise geotropik nistagmus denir ve

genelde periferik vestibüler bozukluklarda görülür. Üste kalan kulağa vuruyor ise ageotropik

nistagmus denir ve genelde santral nedenlidir.

106

Greçek spontan veya pozisyonel nistagmuslar baş pozisyonu değişmeden kaybolmazlar. Eğer baş

yana bakar pozisyonda nistagmus oluşmuş ise boyuna ait nedenleri ekarte etmek için baş sabit

tutularak vücut çevrilir. Saniyede 6-7° altında çıkan nistagmuslar ancak belirlenmiş vestibüler

sistem anomalileri var ise dikkate alınmalıdır, aksi halde normal kabul edilmelidir.

f- Dinamik Pozisyonel Testler :

Dix-Hallpike manevrası:

40-70 yaşları arasında ortaya çıkan vertigo nedenlerinin çoğunu Benign Paroksismal Pozisyonel

Vertigo (BPPV) oluşturmaktadır. En önemli bulgusu baş hareketleriyle vertigo ve nistagmusun

ortaya çıkmasıdır.

Hasta öne oturur ve karşıya bakar pozisyondadır. Baş 45° yana çevirilir ve hasta yatar ve baş

sarkık duruma getirilir.Her iki taraf için de yapılır.Şu kriterler değerlendirilir:

*Hasta final pozisyonda baş dömesi hissetmelidir.

*Nistagmus ve vertigonun şiddeti ve süresi,test yinelendikce giderek azalmalıdır.

(fatigue=yorgunluk)

*Latent süre olmalıdır.(1-10 sn)

BPPV’de oluşan nistagmus rotatuar tiptedir. Elektrot yerleşimi buna uygun olur ise ENG’de

görülür. Veya test göz açık konumda Frenzel Gözlüğü ile yapılmalıdır.(20 dioptri olduğundan

fiksasyon olmaz.

Kriterlerin tamamının olduğu durumlara klasik yanıt denir ve hasta kulak altta olduğu zaman

ortaya çıkar ve periferik bir nedene bağlıdır.

Kriterlerin bir kısmının olmadığı durumlara ise klasik olmayan yanıt denir.Lezyon tarafı

belirsizdir.Periferik veya santral kaynaklı olabilir.

107

Şekil; Dix-Hallpike Manevrası

f- Bitermal Kalorik Test:

Isıtılması veya soğutulması ile endolenf de bir akım oluşturma prensibine dayanır. Vücut

ısısından 0.5° bir fark akım için yeterlidir.+7 ve -7° sınırları içinde ısı farkındaki artış, oluşan

nistagmusun şiddeti ve süresini doğru orantılı olarak artırır.Bu nedenle testte 30 ve 44 derecelik

stimüluslar kullanılır.

Etkilenen kanal en yüzeyel ve ulaşılması en kolay olan lateral yarım daire kanallarıdır. Test

DKY’na su verilerek yapılır. Perfore kulaklarda hava verilir. Soğukta endolenfin ısısı düşer, özgül

ağırlığı artar, yerçekiminin etkisi ile aşağı doğru hareket eder. Isı artışıyla bu olayın tersi olur.

Sonuçta endolenf akımı kupulada harekete, bu da istirahat elektrik yükünü değiştirerek nistagmusa

neden olur. Nistagmus yönü soğukla karşı kulağa, sıcakla aynı kulağa doğrudur.

Test yapılırken hastanın horizontal kanalı vertikal konuma getirilmelidir. Göz dış açısı ve DKY

üstünden geçen doğru kanalın doğrultusudur. Baş yatar pozisyonda 30° anterofleksiyonda; oturur

pozisyonda 60 posterofleksiyonda olmalıdır.

SSS’e baskılayıcı etkisi olan ilaçlar testten en az 48 saat önce kesilmelidir. Günümüzde kalorik

test ENG ile yapılmaktadır.Ancak pratikde sık kullanılan minimal kalorik testdir.

Bitermal kalorik test (Fitzgerald-Hallpike Testi ) : Yatar pozisyonda,baş 30° anterofleksiyonda iken;

30 ve 44 °C’lık en az 250 cc su ile enaz 30 sn her iki kulağın uyarılması ve meydana gelen

nistagmusun yazdırılması esasına dayanır. Testler arası en az 5 dakikalık süre geçmelidir. Normal

kişilerde su verilmesinden 60-90 sn sonra nistagmus en yüksek düzeyine ulaşır. Sonuçların

değerlendirilmesinde testten sonraki nistagmusun süresi esas alınır. Yine sonuçların

değerlendirilmesinde iki farklı terim kullanılır:

*kanal parezisi ;her iki kanalın sıcak ve soğukla meydana getirilen nistagmus süreleri arasında

%20’den fazla fark var ise

108

*Yön üstünlüğü;Sağa ve sola doğru olan nistagmus süreleri ayrı ayrı toplanıp aralarındaki

farka bakılır. %30’dan fazla ise yön üstünlüğünden bahsedilir.

Kalorik teste etki eden bazı faktörler: DKY’nun çap ve uzunluğu, mastoidin pnömatizasyonu,

su sıcaklığının test boyunca sabit kalmasıdır.

Bazı beyin sapı lezyonlarında da görülmekle beraber tek ve iki taraflı kanal parezisi, periferik

vestibüler organ bozukluğunu gösterir.

Kalorik teste nistagmusun en yüksek hıza erişmesinden sonra hastanın gözlerini açması ve bir

cisme fkse etmesi sağlanır. Nistagmus yavaş faz amplitüdü ve süresi normal kişilerde ve periferik

bozukluklarda düşer.SSS bozukluğu olan şahıslarda nistagmus amplitüd ve süresinde değişiklik

meydana gelmez.Buna göre optik fiksasyon indeksi (OFİ) gözler açık iken olan nistagmus

şiddetinin,gözler kapalı iken olan nistagmus şiddetine oranıdır.Normal kişilerde ve periferik

bozukluklarda genelde %18-25 arasında değişmekle beraber %50’nin altındadır.SSS

hastalıklarında bu değer %25-200 hata daha yüksektir.Optik fiksasyon etkinin kaybolması;

inhibisyon etkinin ortadan kalkmasına bağlı olarak en sık serebellum hastalıklarında

görülür.Supratentoryal lezyonlarda ise bu etki artar.

Yine test sırasında olan nistagmusun ampitüdünün çok yüksek olmasıyla karekterize

durumlara vestibüler hiperaktivite denir.(yavaş faz hızı 60-80 /sn ve süre 3 dakikanın üstündedir.

)Bu olay posterior fossa orta hat lezyonları,kafa travmaları,serebral ve serebellar tümörler,subdural

hematom gibi SSS hastalıklarında görülür.

Test ile beraber koklear bulgular da değerlendirilmelidir.Labirent bozukluklarında genelde hem

işitme hem de denge bozuklukları görülür.Ancak iştme fonksiyonlarında herhangi bir bozukluk

olmadan vestibüler belirtilerin ortaya çıkmasına vestibülo-koklear disosiyasyon denir.En tipik örneği

vestibüler nörit olmasına rağmen,ototoksik ilaçlar da neden olabilir.

2-Fistül Testi :

DKY’nu sıkıca tıkayan bir kanülden – veya + basınç uygulanması ile şiddetli vertigo ve

nistagmusun ortaya çıkmasıdır.Genelde kolesteatomların yarım daire kanallarını erode etmesi ile

ortaya çıkar.Bazı perilenfatik fistülalarda ani işitme kaybı olabilir.Burada gerçek bir vertigodan çok

disoryantasyon hissi vardır.Bu tip şüpheli vakalarda test pnemotoksik otoskopla yapılır

Tipik pozitif reaksiyon: + basınç ampullopedal akıma neden olur ve aynı kulağa vuran nistagmus

görülür.Kemik duvar defekti ile membranöz labirent arasında perilenf olduğunu gösterir.

Paradoksik reaksiyon: - basınç ampullofugal akıma neden olur ve karşı kulağa vuran nistagmus

görülür.Kemik duvar defekti ile membranöz labirent arasında perilenf olmadığını gösterir.Bu test %

25 vakada pozitif sonuç verir.

Diğer bir test ise Turning testidir.Hasta düz bir çizgi üzerinde gözler kapalı olarak yürütülür.180

derece sağa ve sola döndürülür.Perilenfatik fistül var ise hasta lezyon tarafına doğru sapar.Bu

testin güvenilirliği %90 dır.

109

3- Sono-oküler Refleksin aranması :

Perilenfatik fistülalarda ve bazı sensörinöral işitme kayıplarında hasta kulağa yüksek şiddetle ses

verilmesi sonucu vertigo ortaya çıkar.Bu ENG ile kaydedilir.Çocuklarda görülmesi kongenital bir

anomaliyi düşündürür.

4-Rotasyon Testleri :

Komputerize edilmiş aletin, motorla dönme hareketi yaptırılan sandelyesine hasta oturtulur.Oda

karanlıktır.Hastanın başı 30 öne eğik pozisyondadır. Göz hareketleri ENG yardımıyla

kaydedilir.Sandelye yerçekimi doğrultusu çevresinde dönmeye başlar.Dönme yönünün tersi

yönünde göz hareketleri ortaya çıkar.Sakkadik göz hareketleri Fourier transformatörü ile elimine

edilir.

Şekil; Rotasyon Testi

Nistagmusun yavaş faz hızı, düşük frekanslı sandelye hareketlerine hemen hemen eşittir. Buna faz

denir. Bu uyum hız artıkça bozulur. Simetri ise bir tarafa doğru elde edilen nistagmusun en yüksek

ampitüdü ile, diğer tarafa doğru olan nistagmus ampitüdünün % olarak karşılaştılmasıdır.Bu oran

normal kişilerde eşittir. Kazanç: yavaş faz hızının en yüksek değeri ile sandelye hızının en yüksek

değerinin karşılaştırılmasıdır.

Kompüterize rotasyon test sonuçları, bu 3 parametreye göre değerlendirilir. Bunun için rotasyon

alçak ve yüksek frekanslarda tekrarlanır. Testin santral veya periferik bozukluklara ait özel bulguları

yoktur. Sadece vestibüler sistem içinde ve özellikle periferde meydana gelen değişiklikleri haber

verir.

5-Postürografi :

SSS birçok sistemden gelen bilgileri birleştirip ilgili kas gruplarının tonüslerini düzenleyerek, kişinin

gerek dinamik gerekse statik olarak dengesinin sürmesini sağlar. Bu olaya dengenin motor

fonksiyonu denmektedir. VOR motor fonksiyonların göz hareketleri ile ilgili olan parçasıdır,

vestibülospinal reflekslerle ilgili bilgi vermez.

110

Resim; Dinamik Posturografi

Proprioseptif sistem ve motor muskuler sistemi son yıllarda kullanıma giren kompüterize dinamik

postürografi ile sorgulayabilmekteyiz(KDP). KDP bilgisayarla kontrol edilen ve hastanın üzerine

bastığı hareketli bir platform ile ayrı olarak hareket edebilen, hastanın bütün görme alanını

dolduran, fiksasyon amaçlı renkli noktalar içeren bir geri plan platformu mevcuttur. Bacak omuz

genişliğinde, olacak şekilde yapılan hareketler sırasında hastanın dengesini koruması istenir. Hasta

düşme ihtimaline karşı arkadan kayışlarla korunur. Klinik olarak KDP ile 2 grup test yapılır: Motor

kontrol testleri, Sensoryal organizasyon testleri

a- Motor Kontrol Testleri:

Küçük, orta ve büyük ampitüdlerde olmak üzere; Önce önden arkaya, sonra arkadan öne doğru

ani platform hareketleri yaptırılır. Bundan 5 seri topuk aşağı ve topuk yukarı testleri yaptırılır.

Değerlendirmede:

1-Platform haraketi sırasında her 2 ayağın platforma uyguladığı basınç eşit olup olmadığı

2-Bu basıncın hareketle orantılı artıp artmadığı

3-Platfom hareketi sonrası hastanın verdiği yanıtın süresi (latent süre )

4-Tekrarlarda basınç azalıyor mu? (alışma)

Bu soruların yanıtlarına göre hastada nörolojik, ortopedik bir hastalık varlığı; var ise hastanın

dengesi üzerine etkisi araştırılır.

b- Sensoriyal Organizasyon Testleri:

Her biri 20 sn süren 6 testten oluşur.

a - Hasta dik durur, gözler açıktır. Normal kişiler bozukluk göstermez.

b - Gözler kapalı, bütün kaslar simetrik konumdadır. Eğer vestibüler sistem sağlamsa denge

bozukluğundan somatosensoriyal sistem sorumludur.

111

c - Platform öne doğru eğilir. Çevre durumu değiştiğinden görme alanı bozulur. Bu durumda

SSS vestibüler ve somatosensoriyal sistemi kullanarak dengeyi sağlamaya çalışır. Vestibüler

lezyonlarda önemli bir değişiklik olmamasına rağmen somatosensoriyal bozukluklarda denge

kaybı önemlidir. Diğer 3 testte platform hareketlidir.

d - Görme alanı sabit tutulur. Fakat hasta ön arka doğrultuda hareket halindedir. Vizüel sistem

sağlamsa vestibüler sistem bozuklukları dengede önemli bir bozukluk yapmaz.

e - Gözler kapatılır, bu şekilde visüel sistem devre dışı kalır. Çevreye dokunma olmaz ise

sadece vestibüler sistem ile denge sağlanır. Santral veya periferik bozukluklarda hasta eğilme

tarafına doğru hareket eder.

f -Hem platform hemde çevre platformu hareket eder. Somatosensoriel ve vizüel sistemler bu

durumda devre dışı kalmıştır. Ve SSS salt vestibüler sistemden gelen komutlarla dengeyi

sağlamaya çalışır. Lezyon varlığında büyük bozukluklar ortaya çıkar.

6-Konvansiyonel Vestibülospinal Testler:

Vestibüler çekirdekler, vestibülospinal lifler yoluyla agonist adalelerin, kısmen de antagonist

adalelerin tonüslerini ayarlayarak denge olayında büyük yer tutar. Bu sisteme ait bozuklukların

ortaya konulabilmesi için denge merkezinin diğer uzay oryantasyon bilgisi veren uyarılardan

yoksun bırakılması lazımdır. Bunun için gözler kapatılır, dayanma düzlemleri en küçük yüzeye

indirilir, hasta hiçbir yere dokunmaz ve kas grupları simetrik konumda tutulur. Bu durumda denge

sadece vestibülden gelen oryantasyon duyusuna göre sağlanır.

a- Romberg Testi:

Ayak topukları ve uçları bitişik hazır-ol konumda, gözler kapalıdır.Hasta olan vestibül tarafında kas

tonüsleri azalmıştır. Bu tarafa sapma olur. Baş hareketleriyle vestibül konumu değişir ise düşme o

tarafa doğru olur.

Merkezi bozukluklarda hastada sapma yerine küçük çemberler çizme hali vardır. Baş hareketlerinin

sapma yönüne etkisi yoktur. Serebellar bozukluklarda sapma genelde yana ve arkaya doğrudur.

Gözlerin açık veya kapalı olmasının test üzerine etkisi yoktur.

Eskimiş vakalarda test negatif çıkar. Bu vakalarda hastanın tek-ayak üzerinde durduğu

Hassaslaştırılmış Romberg Testi yaptırılır.

b- İşaret Testi (Barany Deneyi):

Hasta oturur pozisyonda, eller paralel olarak ileri uzatılmış, karşısında aynı durumda olan hekimin

parmağına değmesi istenir. Ancak derin duyunun işe karışmaması için dokunma olmamalıdır. Test

gözler açık ve kapalı olarak tekrar edilir. Belirtilerin çıkması için en az 20 kez veya 1 dakika

sürmelidir.

Periferik vestibüler bozukluklarda, ellerin her ikisi de lezyon tarafına doğru kayar. Kayma tek elde

112

olur ise tek taraflı serebellar bozukluğu; yatay düzlemde değilde düşey düzlemde olur ise

ekstrapiramidal bozukluğu gösterir.

c- Yürüme (Babinski-Weil) Testi :

Ani hareketlerde vestibülospinal etkiler devreye girer. Hasta dengesini koruyamaz. Hastadan düz

bir çizgi üzerinde gözleri açık ve kapalı yürümesi istenir. 6-8 metrede bir geri dönderilir.

Periferik vestibüler bozukluklarda, hasta paralitik tarafa doğru sapar. Geri dönderildiğinde tekrar

sapıp ilk pozisyonundaki konumuna gelir (Yıldız biçimli yürüyüş).

Merkezi bozukluklarda,dengeyi sağlamak için hasta küçük adımlarla yürür. Serebellar lezyonlarda

ise dayanma düzlemini artırmak için ayaklarını açarak yürür (ördek yürüyüşü).

d- Fukuda (Unterberger) Testi :

Kollar açık ileri doğru uzatılmış iken, olduğu yerde hızlı bir şekilde 50-100 adım atması hastadan

istenir. Lezyon tarafına deviasyon meydana gelir. Gözler açık iken serebellar fonksiyon; kapalıyken

vestibüler fonksiyon test edilir.