vernieuwing 2010 – 2011 bemestingswijzer
TRANSCRIPT
Vernieuwing 2010 – 2011: BemestingsWijzer®
Arjan Reijneveld
Vernieuwing 2010 – 2011: Bemestingswijzer
● Bodemstructuur inclusief (!) advies
● Calciumbemesting
Bodemstructuur: hoe zat het ook al weer ?
Ca2+ Ca2+ Ca2+ Ca2+
Veel kalium aan de kleiplaatjes
Kleiplaatjes dicht op elkaar, slechte, dichte structuur
Veel calcium aan de kleiplaatjes
Kleiplaatjes op mooie afstand van elkaar, luchtige structuur en geeft een goede binding van de plaatjes
Magnesium ook grotere deeltjes, maar geven minder binding dan calcium
K+K+ K+ K+
Na+
Na+
Na+
Na+
Veel natrium aan de kleiplaatjes
Slechtere binding, ‘kaart-huis’ structuur
(peptisatie)
>5% = risico
Calcium en structuur
calcium toegediend
0 - behandeling
kalium toegevoegd
D.Tessier, INRA, France
natrium nog slechter
Verhoging aandeel Ca aan klei-humuscomplex ● nodig voor stabiele kruimelstructuur
● aggregaatvorming● aggregaatstabiliteit● minder sterke zwel en vervloeiing
Verlagen K en Na ● verdringen Ca van klei-humuscomplex
● sterke zwel en vervloeien● geen stabiele aggregaatvorming
maakt werk van bodemkwaliteit in het landelijk gebied
Bussink en Van Schöll
Calcium en structuur
Structuurdriehoek
StreefwaardeCalcium 65 – 85 %Magnesium 6 - 12 %Kalium 2 - 5 %
Structuurdriehoek
Nu incl. advies
● Ca in kg per hectare en of
● Mg in kg per hectare
Advies houdt rekening met voorkeur van kationen aan complex (Al3+ = H+ > Ca2+ > Mg2+ > K+ = NH4
+ > Na+)
Vernieuwing 2010 – 2011: Bemestingswijzer
● Bodemstructuur incl. (!) advies
● Calciumbemesting
Dat moet toch wel genoeg zijn?Dat moet toch wel genoeg zijn?
Aanvoerpost: koolzure kalk afbraak: Flevoland
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
kool
zure
kal
k, p
erce
nta
ge
Aanvoerpost: koolzure kalk afbraak
huidig % trendZeeland 5 gelijk..Noord Holland (klei) 5,5 gelijkKlei Groningen/Friesland 2,5 gelijkKleiig veen 1,2 gelijkDuingrond 0,8 gelijkFlevoland 8,0 iets dalende?NOpolder 5,8 gelijk..
Alleen bij afbraak komt er calcium vrij
Aanvoerpost: Calcium aan kleihumuscomplex
0
10
20
30
40
50
60
<70 70-75 75-80 80-85 85-90 90-95 95-100
Ca-CEC bezetting aan het CEC complex
per
cen
tag
e (%
)
zeekleigronden
rivierklei
loss
zand
Afvoerpost: Calcium neerslagen (Ca-P en CaCO3)
Oplosbaarheid Ca-PO4
0
5
10
15
20
25
6 6.4 6.8 7.2 7.6 8 8.4 8.8
pH
P-P
AE
(m
g/l
)
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
Ca
con
c (m
g/l
)
P-PAE
Ca
Afvoerpost: Calciumuitspoeling
● Uitspoeling: ● 30 kg Ca tot 300 kg Ca per hectare
● Dat is meer dan uitspoeling N, K, Mg en Na tezamen!
● Ook op jongere zeeklei kan de hoeveelheid Ca-beschikbaar laag zijn
Behoefte calcium
Opname varieert:
● 5 kg per ha = graan
● maïs, 1e snede gras, ui = 20-50 kg Ca per ha
● Wortelen 50-80 kg Ca per ha
● Kool, klaver, tomaat, appels, suikerbiet 80 kg Ca per ha
Dus
● Koolzure kalk niet altijd een Ca-bron● Ca-CEC soms laag● Bij hoge pH Ca-beschikbaar heel laag● Ca-in oplossing kan uitspoelen● Ca behoefte varieert
Nog genoeg voor het gewas?
We willen weten wat er echt in de bodem zit!
Ca-beschikbaar = Nieuw op het verslag
Vanuit het onderzoek
Bornman et al., 1998
Tegenstrijdige resultaten met betrekken tot Ca-giften en opbrengst/kwaliteit
- Bodem
- Gewas
- Kalksoort (stabiel/afbreekbaar)
- Fosfaatbemesting
Hebben allemaal een significant effect op gewasproductie
- Interactie met K (bijv Jakobsen, 1993)
- Vrije calcium belangrijk (bijv. Heyman et al., 2007)
- Vochtvoorziening
Calciumopname door de plantenwortel
CaCa
Ca
NH4+
NH4+
NH4+
K
K
P Ca
Ca SO32-
Alleen nieuwe groeipunten nemen Ca op
Voldoende calcium in bodemvocht nodig!
K + Mg + NH4+ worden overal
opgenomen én beconcurreren Ca
Benodigde hoeveelheid calcium is afhankelijk van K, Mg en NH4
+ concentratie
Opname in plant tezamen met nitraat, sulfaat en fosfaat (anion)
Bij te hoge pH in combi met P zijn neerslagen mogelijk
Calcium in het gewas
Lift mee met sapstroom
Snelheid onder andere afhankelijk van verdamping, dus meeste calcium in de bladranden en risico op weinig calcium in bijvoorbeeld vruchten (weinig verdamping)
Kan zich niet verplaatsen binnen de plant
Gebreken het eerst bij jonge bladeren/groeipunten
Calcium in de cel …
90% van de calcium in de celwandenTe weinig calcium betekent slechtere celwand
Te weinig calcium betekent dat de cel lek is,afvalstoffen kunnen de cel in (neusrot/stip)
Botrytus, cavity spot, stip, zacht, rand (tip burn,bladgewassen).
Ca en uien
R2 = 0,88
aangepaste R2 = 0,21
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000
model (met Ca-CEC, P-AL, %K-CEC)
to
tale
op
bre
ng
st in
kg
per
hec
tare
k
Voorspelde opbrengst met combi P-Al, Ca-beschikbaar en K-CEC in de bodem
Nieuw onderzoek
Zonder Ca Met Ca
MvGurp
Advisering
● Voorgaande verwerkt in Ca – advies
● Bodemdeel
● Gewasdeel
Advies - bodemdeel
0
10
20
30
40
50
60
'laag' 'vrij laag' 'goed' 'vrij hoog' 'hoog'
aa
nta
l, p
erc
en
tag
e
zeeklei
zand
Ca - beschikbaar
K-beschikbaar (K-PAE)
Mg-beschikbaar (Mg-PAE)
CEC parameters
pH
Advies: Gewasdeel
Gewastype- Bovengronds eindproduct generatief:
snijmaïs, peulen- Open groeiende bladgewassen:
bladspinazie, asperges, prei- Ondergronds eindproduct:
bol, stengel, knol- (gesloten) bladgewassen:
kool, andijvie- Vegetatief in combi met generatief eindproduct:
aardbei, broccoli, erwten
Opname- Wintertarwe (4 kg) naar luzerne (>200)
Kwaliteit- appels, aardbei via zaaiuien en fabrieksaardappelen
naar triticale
Advies
Advies (gemiddeld)● Klei: 75 kg CaO● Zand: 125 kg CaO
Ca-bemesting● Gips● Brandkalk● Ca-mengmeststoffen● Ca-nitraat● Ca bladmeststoffen● Ca (varkens)mest
Vragen?