Veolia RATP : kinh nghiệm tại

Seoul và Hong Kong

– bài học cho Việt Nam

Emmanuel VIVANT

General Manager, Hong Kong Tramways Ltd

Director, Seoul Line 9 Operation Co.

2

Veolia RATP –

Giới thiệu chung Ⅰ.

3

Veolia Transport RATP, nhà khai thác dịch vụ giao thông công cộng

hàng đầu

Mô hình kinh doanh của chúng tôi = ủy quyền quản lý –

nhà khai thác tư nhân về dịch vụ giao thông công cộng

Một vài con số

32 nước

~€12 tỷ thu nhập năm 2012

160,000 nhân viên

hơn 75 hợp đồng trên toàn thế giới – Hợp đồng nhượng quyền

O&M, PPP, v.v.

LRT, metro, commuter, đường sắt địa phương, đường sắt quốc

gia, và hiện tại là đường sắt cao tốc

Tại châu Á: Seoul Metro 9, Mumbai Metro 1, Hong

Kong Tram, Macau bus, Nam Kinh & Anhui bus

4

Cải thiện hệ

thống tàu điện

Hồng Kông II

5

TRAM LINE

HONG KONG HK Tramways trong mạng lưới đường sắt hiện nay tại Hong Kong

6

Là một trong những biểu tượng và di sản của thành

phố…

• Công ty HK Tramways Ltd. được thành lập năm 1904

• hệ thống toa xe hai tầng lớn nhất thế giới

•Một đội 163 tàu (trong đó có hai 2 tàu điện cổ)

• Chạy hơn 6 triệu km mỗi năm

• Tổng thu nhập năm 2012 : ~26 triệu EUR

• 650 nhân viện trong đó có 340 lái tàu

• 1 tuyến chính + 1 tuyến vòng, 6 ga cuối, 29.5km chiều

dài, 118 bến đỗ

• hệ thống vận tải công suất lớn với 230,000 lượt

khách/ngày (84,000,000/năm)

• HKTramways Ltd. represents 16-18% of trips within

HK island

HONG KONG TRAMWAYS Ltd. Một vài con số…

7

• HK Tramways Ltd. là công ty 100% tư nhân

• Không có hợp đồng khai thác giữa chính quyền Hong Kong và

công ty HK Tramways Ltd.

• Hoạt động khai thác được thực hiện theo “pháp lệnh” với một danh

sách các quy định về tiêu chuẩn khai thác.

• Quyền khai thác được gia hạn 5 năm một lần theo quyết định

của Cục giao thông vận tải Hong Kong.

• Chính quyền HK không cung cấp bất kỳ một khoản trợ cấp

nào và công ty HKT phải tự hạch toán tăng doanh thu để đứng

vững…

HONG KONG TRAMWAYS Ltd. Một “Hợp đồng” rất riêng biệt…

8

Môi trường hoạt động của chúng tôi

•Cạnh tranh lành mạnh với các loại hình giao thông

khác

• MTR

• Bus

• Minibus

• Taxi

• Đi bộ

Giao thông công cộng là phương thức

chia sẻ đến 90%

•Tăng mật độ giao thông, tắc nghẽn

•Sụt giảm bảo trợ

•Increasing operating cost

•Public pressure on service improvements

9

HONG KONG TRAMWAYS Ltd. Chính sách thu phí

• giá vé người lớn là 2,3 HKD (từ năm 2011) (2 HKD từ năm

1998 đến năm 2011)

• Trẻ em dưới 12 tuổi : 1,2 HKD và hành khách trên 65 : 1,1 HKD

• Vé tháng, vé du lịch có giá trị sử dụng trong 4 ngày

•Hành khách có thể thanh toán bằng thẻ (Octopus) hoặc bằng

tiền xu, khi lên tàu.

• HK Tramways là phương tiện giao thông rẻ nhất tại Hong

Kong

10

HONG KONG TRAMWAYS Ltd. Phát triển các nguồn thu khác

Hong Kong Tramways limited Company

page 10

11

Những thay đổi gần đây cùng với nhà khai thác quốc tế

•Veolia RATP tiếp quản khai thác hệ thống tài điện từ năm 2009

•Các chiến lược phát triển mới

• Nâng cấp dịch vụ để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế

• Đẩy nhanh tiến độ các dự án cải tạo nâng cấp

• Cung cấp dịch vụ chất lượng cho hành khách

• Khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông xanh

• Góp phần giảm bớt các vấn đề môi trường tại Hong Kong

12 12

Mục tiêu của các biện pháp cải thiện

• An toàn / Tin cậy

• Giảm tiếng ồn

• Cải thiện dịch vụ

• Hiệu quả / linh hoạt trong khai thác

• Chặn đà bảo trợ giảm sút / đảo ngược xu hướng

Bắt đầu từ việc khảo sát thị trường và mở rộng các bên liên quan,

tăng cường sự tham gia của cộng đồng

13

Hiểu được nhu cầu của hành khách

• Thực hiện thăm dò ý kiến hành khách : OD & Mong đợi

Westbound Charge

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

T -

SK

W

4W

SW

HM

TR

12W

16W

QB

MT

R

24W

28W

T -

NP

FH

MT

R

38W

42W

T -

CW

B

CW

BM

TR

106

108

109

111

50W

54W

58W

62W

66W

CenM

TR

74W

T -

WM

80W

84W

88W

T -

WS

94W

98W

102W

WS->KT

WM->WS

WC->WM

HV

CWB->WC

NP->CWB

SKW->NP

Eastbound Charge

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

T -

KT

03E

07E

09E

13E

17E

T -

WM

23E

CenM

TR

31E

Adm

MT

R

39E

WC

MT

R

47E

105

107

T -

HV

110

112

CW

BM

TR

55E

TH

MT

R

63E

67E

T -

NP

73E

77E

QB

MT

R

85E

89E

SW

HM

TR

97E

101E

NP->SKW

CWB->NP

WC->CWB

HV

WM->WC

WS->WM

KT->WS

14

Tàu điện & và lịch chạy tàu

• Sử dụng công cụ VTRA để lên lịch chạy tàu hiệu quả nhất và phù hợp

nhất với điều kiện của địa phương

• Thêm nhu cầu mà

không cần bỏ qua các

ràng buộc về mặt xã

hội

Old & New Scheduled trams in service

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

4:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 0:00 1:00 2:00

Time

No

of tr

ams

0

200

400

600

800

15

Nắm được các yêu cầu về mặt xã hội để đưa ra các dịch vụ tàu điện phù hợp

Hong Kong Tramways limited Company

page 15

• Ban đầu tập trung vào đáp ứng nhu cầu, thiếu thông tin về các

yêu cầu về mặt xã hội trên hệ thống tàu điện

• Sau đó, có các sáng kiến để tăng cường công tác truyền thông

như

Tập trung nhân sự theo nhóm

Làm việc nhóm để lên lịch chạy tàu mới

Tổ chức lại nhân sự

OM

ACM SMM MM MM MM MM

OM

ACM

SMM

MM

SMM

MM

SMM

MM

ACM

SMM

MM

SMM

MM

SMM

MM

12 12 12 12 12 12

350

Trước Sau

16

Cải thiện quản lý thông qua nâng cấp OCC

• Chúng tôi đã xây dựng một hệ thống

OCC/định vị tàu mới

• Hệ thống dựa trên thiết bị cảm ứng RFID gắn

tại mỗi bến và điểm dừng đỗ tự động

• Xác định vị trí của tàu trong thời gian thực

có thể bố trí thanh tra kiểm tra từ trước

• liên lạc trực tiếp với lái tàu trên đường

• có thể tăng tốc độ của tàu đầu tiên chạy

chậm trong nhóm bằng cách thu hẹp khoảng

cách với tàu chạy phía trước

17

Báo cáo hoạt động

• Nhờ công cụ VTRA và hệ thống định vị tàu OCC, chúng tôi có

thể lập báo cáo quản lý và vận hành chi tiết giúp kiểm soát tốt

hơn các kết quả như khoảng cách quãng đường đã lái, số giờ lái

được thanh toán

Năm

2011 2010 2011 2010

Năng suất nhân viên

lái tàu Planned Actual Duties % Var Actual Duties % Var Planned Actual Duties % Var Actual Duties % Var

Số giờ thanh toán

Số giờ cơ sở 69031 68311 -1.0% 68256 0.1% 627983 615008 -2.1% 623448 -1.4%

- Giờ làm việc bình

thường 60904 57470 -5.6% 59472 551952 519960 -5.8% 547872

Thực làm MM 58000 55814 6990 57128 7141 525656 503616 63033 525552 65694

ACM 616 544 68 584 73 5616 5088 636 5064 633

SD 2288 1112 139 1760 220 20680 11256 1408 17256 2157

- Giờ làm thêm 3360 2018 253 -40.0% 30576 14050 1757 -54.1%

Giờ chính + giờ làm

thêm 61360 57831 7243 57128 7141 556232 517666 64790 525552 65694

18

Hợp lý hóa môi trường bên ngoài

• Xác định các điểm đen tắc nghẽn

• Nghiên cứu và lập mô hình giao thông

• Hợp tác với chính quyền để xây dựng các giải pháp hai bên

cùng có lợi

19

Thông tin hành khách

20

Thế hệ tàu điện mới

21

Thế hệ tàu điện mới

22

• Bảo trì

• Đường điện

trên cao

Kỹ thuật bảo dưỡng mới

23

Những gì nhà khai thác quốc tế đã mang lại

Hong Kong Tramways limited Company

page 23

Nhờ năng lực và kinh nghiệm quốc tế của VT-RATP, chúng tôi có

thể kết hợp với các lĩnh vực khác để phát triển các dự án mới…

• Lắp đặt các công cụ VT để xây dựng lại hệ thống lên lịch và lên kế

hoạch chạy tàu.

• Lắp đặt hệ thống OCC/định vị tàu trong thời gian thực

• Phân tích các điểm đen tắc nghẽn để tăng vận tốc chạy thương mãi.

• Thêm tàu vòng và chuyển tàu miễn phí để rút ngắn quãng đường và

tăng độ tin cậy cho dịch vụ.

• Thông tin hành khách

• Chất lượng và an toàn dịch vụ (kiểm soát tai nạn, tập huấn nhân viên

lái tàu, dịch vụ khách hàng)

24

Những gì nhà khai thác quốc tế đã mang lại

Veolia Transport-RATP mang đến tầm nhìn dài hạn cho dịch vụ

vận tải công cộng vốn được quản lý bởi một công ty kinh doanh

bất động sản/công ty tài chính…

• VT-RATP hiện đang tận dụng kinh nghiệm và năng lực học hỏi được từ

các nước khác trên thế giới.

• VT-RATP xây dựng quan hệ lâu dài và tin cậy với Cục giao thông vận

tải Hong Kong.

• VT-RATP cải thiện chất lượng dịch vụ để tăng sức cạnh tranh trong môi

trường cạnh tranh năng động hiện nay, và đặt mục tiêu trở thành biểu

tượng và hình ảnh một hệ thống tàu điện thân thiện với môi trường.

• VT-RATP đang tìm kiếm cơ hội để tăng số lượng hành khách và thu

nhập.

HKT, với sự hỗ trợ của VT-RATP, sẽ tiếp tục duy trì cung cấp

dịch vụ đi lại an toàn, tin cậy và hiệu quả cho người dân Hong

Kong với giá cạnh tranh nhất.

25

Bài học từ HK cho Việt Nam

• Dựa trên sự năng động của các doanh nghiệp tư nhân và đưa vào một mức độ

cạnh tranh nhất định sẽ tạo ra sự cạnh tranh về chi phí và các nguồn thu mới,

v.v.

• Các công ty khai thác quốc tế sẽ mang đến kinh nghiệm, năng lực và tầm nhìn

dài hạn (không giống như các công ty tài chính)

• Hệ thống bán vé tích hợp sẽ mang lại sự thu hút cho dịch vụ

• Thiếu tích hợp hệ thống vé sẽ dẫn đến chồng chéo và lãng phí

• Cần có sự điều tiết từ chính phủ để đảm bảo mức độ dịch vụ cung cấp, đảm bảo

cung cấp dịch vụ cho các tuyến đường hẻo lánh nhưng cần thiết về mặt xã hội

• Tích hợp thông tin hành khách vốn hiện nay vẫn còn thiếu và gây nhầm lẫn cho

người ít sử dụng dịch vụ

• HK là một trường hợp ngoại lệ – nhưng càng ngày càng có sự can thiệp từ

chính quyền – hỗ trợ cho người cao tuổi; đầu tư vào hệ thống MTR thông qua

quyền phát triển đất đai.

26

Seoul Metro

Dự án tuyến số 9 III.

27

Đường (GĐ I)

Gimpo Airport ~ Gangnam (25.5km, 25 ga & 1 Depot/GĐ II-12km, 12 ga)

Ngân sách

Thời gian thi công 2006 ~ 2009 (3 năm) – bắt đầu khai thác vào tháng 7 năm 2009

Loại hình dự án

Dự án BTO đầu tiên của HQ về đầu tư tư nhân vào hệ thống MRT

(thỏa thuận nhượng lại sau 30 năm khai thác )

Thiết kế chi tiết SPC Thiết kế & xây dựng, E&M, Test & Chạy thử, Khai thác và Bảo trì

Khoảng. USD 4tỷ. Theo tính toán của SMG, USD 1tỷ(E&M+O&M) theo tính toán

của Private SPC

Seoul Metro dự án tuyến số 9

28

Seoul, HQ

bản đồ tàu điện ngầm TP Seoul

GĐ 1 25.5km 25 ga, 1 depot

Khánh thành : 07.2009 GĐ 2

dự kiến khánh thành : 2014

12.5km 12 ga

29

Quyết định của chính quyền TP Seoul: HIỆU QUẢ

Chính quyền TP quyết định mời các đối tác tư nhân tham gia vào dự án

xây dựng tuyến tàu điện ngầm mới: tại sao?

Thiếu quan hệ lao động hợp tác và thâm hụt thường xuyên trên các tuyến đang khai thác

Hiệu quả, thiết lập tiêu chuẩn cho các công ty khai thác của nhà nước thúc đẩy cải cách khu vực công

Lợi ích từ việc tranh thủ kinh nghiệm của các nhà khai thác quốc tế

Cải thiện hình ảnh và chất lượng dịch vụ

Hạng mục VTRA’s SL9

Seoul Metro

(các tuyến

1~4)

SMRT

(các tuyến

5~8)

Thi công nhà

ga

Công trường di

động trong khi

vẫn khai thác

tàu chạy

Hệ thống ga đỗ tàu 24h

Hệ thống

trưởng ga Không Một trưởng ga cho mỗi trạm

Loại lịch chạy

tàu

Không vào ga,

không làm việc

đêm 24-h chờ chuyển

Thời gian làm

việc của lái tàu 6:00 h 4:40 ~ 5:00 h

Loại dịch vụ Nhanh / tàu chợ Chỉ tàu chợ

Seoul Metro

SMRT SL9

68

22

44

[No. of employee per km]

30

CQ TP Seoul

Tuyến số 9 Seoul (SPC)

CI (51%) FI (49%)

Thỏa thuận thầu

Hợp đồng EPC

Ủy ban xây dựng Ban quản lý dự án

Người cho vay

Thỏa thuận vay

Hợp đồng O&M (2+10 năm)

O&M Company

VTRA(80%) ROTEM (20%)

30 năm

*Tại Mumbai, VTRA giữ 5% cổ phần của công ty

SPC

Hợp đồng dự án xây dựng tuyến số 9 TP Seoul

31

90%

80%

70%

100%

110%

2009 2014 2019 2023

Lợi nhuận vượt hơn 110% cho TP Seoul

Được TP Seoul bảo lãnh nếu không đạt mục tiêu

Minimum Revenue Guarantee for the first 15 years Thu nhập được đảm bảo trong tối thiểu 15 năm đầu tiên

32

Chia sẻ rủi ro Thu nhập được đảm bảo tối thiểu trong 15 năm

và hoàn trả thanh toán

Phân chia đầu tư Phần xây dựng do TP đầu tư; phần khai thác và

bảo dưỡng do nhà thầu đầu tư

Phí

Phí theo hợp đồng khác với phí của các tuyến

do nhà nước sở hữu (nhưng hiện tại vẫn cùng

mức phí)

Khai thác và bảo dưỡng

Nhà khai thác chuyên nghiệp đã được lựa chọn

và góp phần cải thiện rất nhiều cho dịch vụ của

HQ và tạo ra chuẩn mực cho các nước khác

Key elements in this PPP model m Các yếu tố chủ chốt trong mô hình PPP

33

Tàu thường : mất khoảng 54 phút, dừng đỗ ở tất cả 24 ga

Tàu nhanh : mất khoảng 30 minutes, chỉ dừng đỗ ở 9 ga chính

Tuyến đường sắt đô thị đầu tiên tại HQ cho phép hoạt động cả tàu thường dừng đỗ ở tất

cả các ga và tàu nhanh dừng đỗ ở các ga chính.

Tổng quan hoạt động của tuyến số 9

Tối ưu hóa dịch vụ – dịch vụ tốc hành và dịch vụ chuẩn

34

Tổ chức

Hiệu quả

Hướng tới hành khách

Tàu nhanh &tàu thường

Dựa trên năng lực và hiệu quả

Ở các nơi thuận lợi

~22 nhân viên/ Km

Hướng tới sản xuất và nhân viên

Tàu thường

Dựa trên thâm niên

Phòng vé với đầy đủ nhân viên

hơn 50 nhân viên / Km

34

Văn hóa “an toàn số 1”, ISO 9001 Bảo dưỡng theo ngày, v.v.

Bảo trì dự phòng Sửa chữa và theo kế hoạch

Nhân viên vận hành Chỉ nhân viên bảo trì

Đa năng Chuyên biệt

Dịch vụ

Bảo dưỡng

Nhân sự

1st

can thiệp

Thăng tiến

Phòng vé

An toàn

Các đặc điểm chính Các nhà khai thác

hiện nay Seoul tuyến số 9

35

[Sep 28 2010] Seoul Line 9 exceed 100 million passengers [Jul 24 2009] Station reading a book, line 9 station launched ‘Kium’, space for reading books [Aug 21 2009] Gold line, Seoul line 9, stations are also gold commercial areas [ Jun 6 2011] Seoul line 9 effect… more passengers at Kimpo Airport [Jul 22 2010] Seoul Line 9 ‘Super express for Commuting’ [Apr 7 2010] Line 9 implement Han river Cherry Blossom Festival [May 4 2010] Line 9 conducted customer welcoming events for family month [Dec 21 2010] Seoul Line 9 implemented Meet the Manager [Jan 22 2011] Seoul line 9 station staff conducted CPR and saved one customer’s life. [March 31 2011] Seoul Lien 9 provides more express trains during morning RH

Thời gian

[May 28 2009] Opening Seoul Line 9, 30 minutes from Kimpo airport to Shinnonhyon [May 8 2010 Gold line, Line 9, Gold route and interior [May 20 2009] Indoor garden at stations of line 9 [July 21 2011] Environment friendly station [Jul 22 2011] Ghế tàu trên tuyến số 9 đảm bảo an toàn nhờ sử dụng vật liệu chống cháy

Mức độ hài lòng/mong đợi của hành khách

GĐ tiền vận hành

GĐ hiệu chỉnh GĐ ổn định Tương lai…..

? And…….

Sự hài lòng/mong đợi của hành khách đối với tuyến số 9

36

3 năm tới – Tuyến số 9 vẫn tiếp tục được xây dựng và nâng cấp

Hướng dẫn sử dụng cho nhà khai thác Thực tập cứu hỏa

Sửa chữa khẩn cấp

Cứu hộ

Chiến dịch không tai nạn ISO 9001/14001

37

3 năm tới – tuyến số 9 vẫn tiếp tục được xây dựng và nâng cấp

Quản lý bằng

KPIs và SQIs

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

07 2

6 2

009

08 1

6 2

009

09 6

20

0909

27

20

0910

18

20

0911

8 2

009

11 2

9 2

009

12 2

0 2

009

01 1

0 2

010

01 3

1 2

010

02 2

1 2

010

03 1

4 2

010

04 4

20

1004

25

20

1005

16

20

1006

6 2

010

Hall door interlock switch;

29 Main

board; 26

Gate switch

; 24

Brake open

sensor; 18

IOC card; 13

Hall door;

11

Inverter (Main);

10

Locking device;

10

Brake; 9

Multi-beam

sensor; 8

etc.; 80

Bảo trì dự phòng

Phát triển xanh và

mức độ thỏa mãn

của hành khách

Bàn tròn gặp gỡ

người dân và nhà quản lý

Hệ thống tập lái và

điều khiển trên máy

Khai thác thêm tàu nhanh

38

3 năm tới – tuyến số 9 vẫn tiếp tục được xây dựng và nâng cấp

39

Bài học từ Seoul – nhiều nhà khai thác trên cùng một mạng lưới

• Việc nhiều nhà khai thác cùng cung cấp một dịch vụ tích hợp và liền mạch là

hoàn toàn có thể thực hiện được … nhưng cần có

•Năng lực và khả năng điều tiết mạnh mẽ của chính phủ

•Lập kế hoạch tập trung để điều phối việc thiết kế/kết nối chuyển đổi giữa các nhà khai

thác, v.v.

•Đảm bảo mình bạch giữa các nhà khai thác, tinh thần cộng tác phối hợp

•Tích hợp cơ sở dữ liệu thông tin tới hành khách

•Tích hợp hệ thống vé và phí

•Phân quyền quản lý OCC

39 Titre de la présentation

• Với những điều kiện trên, hoàn toàn có thể mong muốn kết

hợp nhiều nhà khai thác

•Đối chiếu chéo các chuẩn mực

•Ưu đãi thực hiện

•Thi đua = đổi mới, ý tưởng mới, kinh nghiệm thực hành tốt

•Tuyến số 9 đã thúc đẩy các công ty khai thác nhà nước học tập và chỉnh

sửa để thích nghi

40

Bài học từ Seoul: nhà khai thác tham gia ngay từ những giai đoạn đầu

• Nhà khai thác cần phải được tham gia vào dự án

đường sắt đô thị càng sớm càng tốt, tốt nhất là

trước khi khởi công xây dựng

> Tham gia nhiều ý kiến quan trọng về phương diện kỹ thuật, và quan trọng hơn là

trên quan điểm của nhà khai thác tương lai

> Tránh việc tái đầu tư vốn thường mất thời gian và tốn kém hơn đầu tư ban đầu

> Làm quen với hạ tầng và thiết bị, chuẩn bị kế hoạch khai thác, tiết kiệm thời gian

chuyển giao từ giai đoạn xây dựng sang giai đoạn khai thác

40 Titre de la présentation

41

Bài học từ Seoul : có sự tham gia của năng lực và kinh nghiệm quốc tế

• Năng lực và kinh nghiệm của các công ty quốc tế rất hữu

ích:

> Để tránh đi vào “vết xe đổ”

> Thách thức các tiêu chuẩn địa phương

> Mang đến kinh nghiệm và ý tưởng hay – cùng có lợi

> Tận dụng trình độ kỹ thuật công nghệ của nhiều nhà khai thác

> Đảm bảo hoạt động khai thác nhỏ gọn, hiệu quả, ít chi phí, ít cần đến hỗ

trợ tài chính

> Đảm bảo an toàn, độ tin cậy và dịch vụ chất lượng theo tiêu chuẩn quốc

tế

41 Titre de la présentation

42

Xin cám ơn!