VELOV 2015 

Symposium Teacher Design Teams 

Een nieuwe kijk op het professionaliseren  van lerarenopleiders  

Voorzi<er: Jo Tondeur Discussant: Wouter HusCnx Sprekers: Heleen Becuwe, Vicky Willegems, Bram Pynoo & Veronique Sanctobin 

 

Condi6es voor de succesvolle 

implementa6e van Teacher Design Teams 

 

Een casus van ICT‐integra6e in de lerarenopleiding 

 

Heleen Becuwe, Jo Tondeur, Natalie Pareja 

Els Castelein, Jeroen Thys 

Introduc6e 

VOETen voor ICT in BO en SO 

 

 

ICT‐competente (student)leraren 

 

 

ICT‐competente lerarenopleiders 

 

Probleemstelling 

 

 Kloof tussen manier waarop ICT aan bod komt in de 

lerarenopleiding  en  hetgeen  van  toekomsCge 

leraren wordt verwacht  (Tondeur, Pareja, van Braak, 

Fisser, & Voogt, 2013) 

 

Probleemstelling 

•  Hoe kunnen lerarenopleiders ICT‐competenter 

worden? 

 

     door in teamverband eigen lessen te 

 (her)ontwerpen (cf. Alayyar e.a., 2012; Angeli & 

 Valanides, 2005; Polly, 2011) 

#SoE‐TDT project 

•  Teacher Design Team = een groep van twee of meer 

leraren(opleiders) die samen curriculummaterialen 

(her)ontwerpen (Handelzalts, 2009) 

 

•  4 Teacher educator Design Teams (TeDTs) in 4 ≠ 

Vlaamse lerarenopleidingen 

Doelen van het #SoE‐TDT project 

gezamenlijk digitale curriculummaterialen voor de lerarenopleiding ontwikkelen 

professionalisering lerarenopleiders op het vlak van ICT‐integra6e 

#SoE‐TDT project: de 3 O’s 

1) Ontwerp 

 

2) Ondersteuning 

 

3) Onderzoek 

1) Ontwerp 

•  Leerlijn mediagele<erdheid kleuteronderwijs 

 

•  Digitalisering cursussen mediakunde 

 

•  Blended traject lesvoorbereidingen 

•  Blended traject wereldoriëntaCe 

2) Ondersteuning 

3) Onderzoek 

        

 

Onder welke condiCes kunnen TeDTs 

voor ICT‐integraCe succesvol zijn?  

Delphi studie 

(1) het raadplegen van een mondig 

onderzoeksveld 

(2) op een anonieme manier 

(3) in verschillende ronden 

(4) met terugkoppeling van de resultaten  

(5) de mogelijkheid voor de deelnemers om 

hun standpunt te herzien 

(Koster, 2003) 

(1) Het raadplegen van een mondig 

onderzoeksveld 

Groep  N (1ste R)  N (2e R) 

Deelnemers TeDTs  14  9 

Coaches  6  5 

Opleidingshoofden  4  6 

ResonanAegroepsleden  8  6 

(2) Op een anonieme manier 

• Google Form 

 

• Limesurvey 

(3) In verschillende ronden 

•  Ronde 1: uitgebreide literatuurstudie 

 Negen thema’s  

 Open vragen 

 KwalitaCeve analyse 

 

Ontwerptaak 

Samenstelling van het 

team 

Samenwerking 

Ontwerpac6viteiten 

Coach 

Externe 

ondersteuning 

Rol van het beleid 

Structurele 

randvoorwaarden 

Coördina6eprocedures 

(3) In verschillende ronden 

•  Ronde 2: zespunt Likertschaal 

 76 stellingen 

 1: helemaal niet belangrijk tot 6: noodzakelijk 

 KwanCtaCeve analyse 

InterkwarCelafstand 

IKA≤0,5  0,5<IKA≤1  IKA>1 

Mediaan 

1‐2 

3‐4 

5‐6 

Hoge 

consensus 

MaCge 

consensus 

Lage 

consensus 

(4) Met terugkoppeling van de resultaten + 

(5) De mogelijkheid voor de deelnemers 

om hun antwoorden te herzien  

•  In de derde ronde: 28 condiCes 

•  CondiCes met mediaan ≥ 5 in ronde 2 

•  Lage (*), maCge (**) of hoge consensus 

▫  Hoeveel eensgezindheid over het belang van een 

condiCe? 

Resultaten 

Resultaten 

Resultaten 

Resultaten 

Resultaten 

Resultaten 

Resultaten 

Conclusie 

•  Teamsamenstelling 

▫ Wat met de groo<e? (Handelzalts, 2009; Tondeur, 

Pareja Roblin & Thys, 2012; Truijen, Sleegers, 

Meelissen, en Nieuwenhuis 2013) 

 

•  De coach stuurt en trekt, bewaakt het proces, is 

flexibel 

▫  “guiding leader”, procesbewaker (Becuwe, Tondeur & 

Pareja Roblin, 2014); flexibel (Petrone & Orquist‐

Ahrens, 2004) 

Conclusie 

•  De rol van het beleid: 

▫  innovaCe aannemen, innovaCe operaConaliseren in de 

prakCjk en innovaCe erkennen als een deel van het 

systeem (Hipp e.a., 2008) 

• Opvallend: ruimte in de taakbelasCng lijkt voor 

(bijna) alle respondenten belangrijk: 

▫  Onvoldoende Cjd is een belemmerende 

randvoorwaarde voor het werk in TDTs (Handelzalts, 

2009) 

Discussie 

•  Resultaten casusspecifiek voor ICT‐integraCe ? 

•  “Externe ondersteuning” en 

“coördinaCeprocedures” minder belangrijk? 

 

•  Zijn er condiCes die volgens jullie ontbreken? 

26‐2‐2015 VELOV Symposium Teacher Design Teams 

ICT‐competenCes van 

lerarenopleiders: van een 

ontwikkelingsprofiel via ICT design 

teams naar meer ICT‐competente 

lerarenopleiders 

Presentatoren: 

Bram Pynoo, ENW AUGent 

Veronique Sanctobin, PCVO 

PerspecCef 

Jo Tondeur, Universiteit 

Gent 

 

Co‐auteurs: 

Mark Verbeke (CVO Kisp),  

Jouri van Landeghem 

(HoGent),  

Griet Lust 

(Arteveldehogeschool), 

Project ICT competenCes 

van lerarenopleiders 

interENW/RP project met het ENW AUGent als 

penvoerende instelling. Andere ENWs/RP maken deel uit 

van de stuurgroep en de ICT design teams 

Eerste fase (2012‐13): ontwikkeling van het Vlaamse ICT 

ontwikkelingsprofiel voor lerarenopleiders 

Tweede fase (2014‐15): ICT design teams 

ICT Design Teams 

ICT Design Teams: teams van lerarenopleiders/

lectoren/experten die gezamenlijk een ontwerpproces 

doorlopen teneinde een kwalitaAef product af te 

leveren. Het doel van de design teams is: (1) 

versterken van ICT‐competenAes: (2) bijdragen tot de 

verdere professionalisering van lerarenopleiders; en 

(3) samenwerking tussen diverse actoren in het 

onderwijsveld te sAmuleren 

Uit ten minste drie verschillende instellingen 

Financiering: 10.000€ per design team, max. 5000€ 

voor trekker 

Teamleden nemen deel op vrijwillige basis! 

CondiCes 

Bo<om‐up proces 

Deelname op vrijwillige basis, maar eens geëngageerd, wordt 

een bijdrage verwacht aan het design team, en wordt 

verwacht om de bevindingen te delen met collega’s 

Aanvraagformulier is een startpunt en richtlijn. Op basis van 

vastgestelde noden kan de route aangepast worden. 

Vier ICT design teams, vier werkwijzen 

Design team  Invalshoek  Verwachte uitkomst  Methode 

Smart Science 

Kunnen mobiele 

devices lln moC‐veren 

voor STEM 

Verschillende types 

videos, bruikbaar in 

een FTC context 

Workshops gericht op 

creëren video's 

Moderne 

Vreemde Talen 

ICT‐tools voor 

samenwerkend leren 

Verschillende 

les(deel)pakke<en 

Voorbereidende 

workshops gevolgd door 

brainstorm sessies 

Blended Learning 

Hoe kunnen 

lerarenopleiders hun 

cursus blended 

maken 

Stappenplan, 

prototypes 

Community of PracCce; 

onderwerpen zijn 

vastgelegd in 1e CoP 

Kunst & Cultuur 

Een noodzaak om te 

werken rond ICT 

competenCes 

Traject Street Art in 

Gent 

Workshops  gericht op het 

bereiken van het 

eindproduct 

TussenCjdse resultaten 

Projectsite ENW AUGent: h<p://www.enwaugent.be  

CommunicaCekanalen ICT Design Teams 

Smart Science: google drive 

Kunst & Cultuur: h<p://projectstreetartgent.weebly.com/ 

Blended Learning: LinkedIn groep, Linoit, google drive 

Moderne Vreemde Talen: Basecamp 

Gecombineerd onderwijs 

als krachCge tool 

ter ondersteuning van het 

talenonderwijs 

 

 

Véronique Sanctobin 

S.L.O. Het PerspecCef PCVO 

Gent 

 

Actoren 

 UGent         Hilde Lauwers 

 HoGent         Annemie Demol 

 HoWest         Filip Verroens 

 Thomas More      Katelijne Van der Pas  

 PCVO Het PerspecCef    Trui Van de Casteele 

 CoördinaCe door Het PerspecCef ▫  Véronique Sanctobin 

 Voorgeschiedenis: ENW AUGent‐project 2013‐2014 

Profielen 

• Geïntegreerde/Specifieke lerarenopleiding 

⇒ Lerarenopleiders (taal en/of taaldidacCek) 

 

•  ICT‐competenCe : beginsituaCe = divers 

Doelen 

•  Processen  Professionalisering via samenwerkend leren 

 ExperCsedeling 

•  Producten 

 Goede prakCjk (Teach as you preach !)  Handleidingen 

 

=> Studiedag, najaar 2015 + website 

Model Analyse 

Ontwerp 

Design PrakCjk 

ReflecCe 

Tijdspad 

 

• Mei‐juni 2014: opstart 

 

•  Vanaf augustus 2014: workshops 

•  December 2014: “buzz‐sessies” 

•  5 maart a.s.: “synergeCsche sessie” 

•  Schooljaar 2015‐16 : implementaCe en rapportering  

Voorbereiding 

•  3 workshops door Bram Bruggeman als ICT‐expert 

▫  Blogs 

▫  Samenwerkend leren 

▫  CommuniCes of PracCce (CoP’s) 

=> h<p://mvt‐ict.posthaven.com 

•  Fiche invullen als leidraad bij het ontwerp 

=> Ordening volgens 4C/ID‐model (van Merriënboer)  

 

Lopende projecten 

• Werken aan mediawijsheid via blogging 

•  Bloggen doorheen de opleiding (leerlijn + scorewijzer) 

•  Een CoP rond het zelfstandig naamwoord 

•  Skypen over de taalgrens 

•  Edmodo in het VWO Italiaans 

•  Taal‐ en prakCjkleraren leren van elkaar 

Tool 

 

CondiCes voor succes 

•  ICT : verder gaan dan het technische aspect 

 

•  Focus en toewijding van de deelnemers 

•  Autonomie – verbondenheid ‐ competenCe 

• Goede overlegtool 

•  Bo<om‐up > “Work in progress” (Cjd !) 

Discussie 

Hoe verankeren in onderwijs? 

ScripCeonderzoek Aygul 

Bo<om‐up 

Inhoud? 

Engagement? 

Wat is het beste format om de gegenereerde kennis te 

ontsluiten? 

Bedankt! 

 

Bram Pynoo Bram.Pynoo@augent.be 

www.augent.be/enw 

  

 

 

 

Veronique Sanctobin veronique.sanctobin@scarlet.be 

www.hetperspecCef.net 

Teacher Design Teams Discussie: Wouter HusCnx 

•  Doel ▫    Onderzoekende teams?  

▫    Ontwerpende teams? 

▫    CombinaCes? 

• Methode ▫    HeurisCek? 

    Welke stappen?  

    Welke volgorde? 

    Overgang ene naar andere stap? 

Doel en methode 

•    Teacher design teams      versus 

•    Workshops, studiedagen      versus 

•    MOOCs 

ParCcipaCegraad 

• OpCmale samenstelling van een TDT in een     

lerarenopleiding? 

• Moeten ook… 

▫  leraren uit het leerplichtonderwijs betrokken worden?  

▫  lerarenopleiders uit andere instellingen betrokken 

worden? 

• Wie is begeleider? Wie is expert?, … 

• Wat is de precieze rol van de begeleider? 

Samenstelling en rollen 

• Over welke actuele thema’s zou een TDT in de 

lerarenopleiding zich kunnen buigen? 

•  Hoe creëer je taakspanning in een TDT (voor alle 

leden)? 

Inhoudelijke thema’s 

•  Proces > = < Product ? 

•  Contextgebondenheid van output? 

▫  Gericht op ‘handleidingen om…’? 

▫  Gericht op gecontextualiseerd ontwerp? 

•  Hoe transfer bewerkstelligen vanuit een TDT? 

Resultaten 

•  Hoe creëer je (een cultuur van) TDT’s, zonder 

bedreigend over te komen? 

•  Hoe kan een sCmulerend beleid er precies uitzien? 

▫  Op mesoniveau? 

▫  Op macroniveau? 

SCmulerend beleid 

•  DoorloopCjd TDT’s? 

•  Inherent aan de opdracht of vrijstelling? 

• Who pays the bill? 

Knelpunten