velhasıl…kÜpÜ-kisa kisa- velhasıl ezcÜmle bilgiler ekledik. – Çalışmaya vakti olmayan,...

Velhasıl…ÖSYM’nin Yeni Tarzı…

Velhasıl Yeni MBSTS Kitabı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Mesleki Bilgiler Yeterlilik Sınavına yöne-lik, ÖSYM’nin Yeni Tarzına uygun olarak hazırlanmıştır.

Yeni Velhasıl MBSTS Kitabı;Detaylı konu anlatımı ve soru bankası kitabı olarak hazırladık.Metinler içinde verilen bilgileri, ilk bakışta görebilmeniz için;

– DİKKAT!

– BİLİYOR MUSUNUZ?

– ÖNEMLİ!

– KAVRAMLAR şekline getirdik.

“DİKKAT SINAVDA ÇIKABİLİR!” şeklinde çıkma ihtimalli sorular hazırladık. Metni okuyup, me-tindeki önemli bilgilere yönelik hazırlanmış soruları çözebilmeniz adına bu metodu izledik.

“EZCÜMLE” sloganıyla, her bölümün sonuna 10 sayfalık, bilinmesi gereken “HAP BİLGİ-BİLGİ KÜPÜ-KISA KISA- Velhasıl EZCÜMLE bilgiler ekledik.

– Çalışmaya vakti olmayan,

– Sınava çok kısa bir süre kaldığı için çalışmaktan vazgeçen,

– Kendini başarılı olmak zorunda hisseden ve başaracağına inanan,

– Bugüne kadarki tüm başarısızlıklarını unutmak isteyenler vs.

İçin hazırladığımız bu bölümdeki bilgilerle bile MBSTS sınavına hazır olduğunuzu hissedecek-siniz. Bu bölümdeki bilgilerin, sınavdaki başarınızı %50 arttıracağından hiç kuşkunuz olmasın.

Çok önemli bilgileri, “VELHASIL” kutucuğu içerisine koyarak dikkat çekmeye çalıştık.

Bugüne kadar bu alanda olmayan bir yeniliği de bu kitapta sizlerle buluşturduk. Velhasıl MBSTS kitabı ilk defa “RENKLİ” olarak sizlerle buluştu. Gözü yormayan, farkındalık oluşturan bu özelliği çok seveceğinizi umuyoruz.

Ayrıca son 5 yılda, adayların başarısız oldukları derslerin istatistiklerini ÖSYM’nin sayfasından al-dık. Adaylar hangi bölümdeki soruların çözümünde zorlanıyorsa, o bölüm ve konulara Velhasıl kitabında daha çok yer ayırdık.

Yeni Velhasıl MBSTS kitabının yazı fontlarını büyüterek 7’den 70’e herkesin rahatça faydalana-bileceği kitap haline getirdik.

Yıllardır bizlere gelen olumlu-olumsuz tüm eleştirileri, dikkate alarak hazırlanan Velhasıl MBSTS Kitabı, alanında birçok ilkleri barındıran ve başarıyı hedefleyen bir kitaptır.

Hazırladığımız çalışmadaki tüm eksiklikler bizim, başarı ve takdir sizlerindir.

Selam ve dua ile…DDY Yayınları Komisyon Başkanı

Necmi KOBYA

1. BÖLÜM - KUR'AN TARİHİ VE TECVİD 1. KUR’AN-I KERİM’İN NÜZUL ORTAMI ...................................................................................................................9

2. KUR’ÂN’IN SÖZCÜK VE TERİM ANLAMI İLE

DİĞER İSİMLERİ .................................................................................................................................................10

3. KUR’ÂN’IN BÖLÜMLERİ .....................................................................................................................................11

4. VAHİY ..................................................................................................................................................................14

5. VAHYİN KORUNMASI VE YAZILMASI.................................................................................................................17

6. KUR’ÂN’IN HZ. EBU BEKİR ZAMANINDA CEM’İ ...............................................................................................19

7. KUR’ÂN-I KERİM’İN HZ. OSMÂN ZAMANINDA ÇOĞALTILMASI .......................................................................20

8. KUR’ÂN-I KERİM’İN HAREKELENMESİ, NOKTALANMASI VE DURAK İŞARETLERİ ........................................21

9. TECVİD İLMİ ........................................................................................................................................................24

10. HARFLER ............................................................................................................................................................25

11. HARFLERİN SIFATLARI ......................................................................................................................................27

12. MEDLER ..............................................................................................................................................................31

13. İDĞAMLAR ..........................................................................................................................................................34

14. İHFA ....................................................................................................................................................................36

15. İZHAR ..................................................................................................................................................................37

16. İKLAB ..................................................................................................................................................................37

17. SAKİN MÎM’E AİT HALLER ..................................................................................................................................37

18. LÂM-I TA’RİFE AİT HÜKÜMLER ..........................................................................................................................38

19. KALKALE .............................................................................................................................................................38

20. RÂ HARFİNE AİT HÜKÜMLER ............................................................................................................................39

21. ZAMİR .................................................................................................................................................................40

22. LAFZATULLÂH ....................................................................................................................................................41

23. SEKTE .................................................................................................................................................................41

24. KUR’AN’DA BULUNAN İŞARETLER ...................................................................................................................42

25. AMACI YÖNÜNDEN VAKF ÇEŞİTLERİ ...............................................................................................................44

2. BÖLÜM - TEFSİR 1. KIRAÂT ................................................................................................................................................................51

2. KUR’AN İLİMLERİ ................................................................................................................................................54

3. KUR’ÂN-I KERİM TEFSİRİNE DUYULAN İHTİYAÇ ..............................................................................................77

4. TEFSİR VE TE’VİL KELİMELERİNİN ANLAMI .....................................................................................................77

5. KUR’ÂN’IN BATI VE DOĞU DİLLERİNDEKİ TERCÜMELERİ ..............................................................................80

6. KUR’ÂN-I KERİM TEFSİRİNDE FARKLILIK SEBEPLERİ .....................................................................................81

7. TEFSİR ÇEŞİTLERİ .............................................................................................................................................82

8. YAKLAŞIMLARI BAKIMINDAN TEFSİRLER ........................................................................................................85

9. HAZRETİ PEYGAMBERİN TEFSİRDEKİ YERİ ....................................................................................................89

10. SAHABENİN TEFSİRDEKİ YERİ .........................................................................................................................90

11. TÂBİÎLERİN TEFSİRDEKİ YERİ ...........................................................................................................................91

12. TEFSİRDE İSRÂİLİYÂT ........................................................................................................................................91

13. ETBÂU’T-TÂBİÎNİN TEFSİRDEKİ YERİ ................................................................................................................92

İÇİNDEKİLER

3. BÖLÜM - AKAİD & KELAM 1. DİN ......................................................................................................................................................................99

2. DİNLERİN TASNİFİ ............................................................................................................................................100

3. İTİKÂDİ VE AMELÎ MEZHEPLERİN DOĞUŞ SEBEPLERİ ....................................................................................... 101

4. TASAVVUF ........................................................................................................................................................109

5. AKAİD ................................................................................................................................................................113

6. İMAN ESASLARI ...............................................................................................................................................115

7. ALLAH’A İMAN ..................................................................................................................................................115

8. MELEKLERE İMAN ...........................................................................................................................................121

9. KİTAPLARA İMAN ..............................................................................................................................................125

10. PEYGAMBERLERE İMAN .................................................................................................................................130

11. AHİRETE İMAN .................................................................................................................................................138

12. KADER VE KAZA’YA İMAN ................................................................................................................................149

4. BÖLÜM - FIKIH & İLMİHAL 1. KAVRAM ............................................................................................................................................................159

2. KAYNAK VE METOT ..........................................................................................................................................159

3. MÜKELLEFİYET VE HÜKÜM ............................................................................................................................166

4. İLMİHAL .............................................................................................................................................................176

5. TEMİZLİK ...........................................................................................................................................................176

6. NAMAZ ..............................................................................................................................................................193

7. ORUÇ ................................................................................................................................................................237

8. ZEKÂT ...............................................................................................................................................................245

9. HAC ...................................................................................................................................................................267

10. KURBAN ............................................................................................................................................................309

11. KEFÂRETLER ....................................................................................................................................................312

12. ADAK VE YEMİNLER ........................................................................................................................................313

5. BÖLÜM - HADİS 1. SÜNNETİN LÜGAT VE ISTILAH MANÂSI .........................................................................................................321

2. HABERİN LÜGAT VE ISTILAH MANASI ............................................................................................................322

3. HADİS VE SÜNNET ARASINDAKİ İLİŞKİ ..........................................................................................................323

4. HADİSİN LÜGAT VE ISTILAH MANÂSI .............................................................................................................323

5. HADİSE DAİR BAZI ISTILAHLAR ......................................................................................................................323

6. HADİS ÇEŞİTLERİ .............................................................................................................................................343

7. HADİSTE ZİYADE ..............................................................................................................................................357

8. HADİSTE NESH ................................................................................................................................................357

9. HADİS SEYAHATLERİ VE HADİS ALMA YOLLARI (TAHAMMULÜ’L-HADİS) ...................................................357

6. BÖLÜM - SİYER VE İSLAM TARİHİ 1. HZ MUHAMMED (S.A.V.)’İN PEYGAMBER OLARAK GÖNDERİLDİĞİ ORTAM ...............................................365

2. SOSYAL VE KÜLTÜREL DURUM ......................................................................................................................367

3. EKONOMİK DURUM .........................................................................................................................................371

4. DİNİ DURUM .....................................................................................................................................................371

5. PEYGAMBERLİĞİNE KADAR HZ. MUHAMMED (S.A.V.) .................................................................................373

6. PEYGAMBERLİĞİN MEKKE DÖNEMİ ..............................................................................................................378

7. HİCRET VE MEDİNE’DE İSLAM TOPLUMUNUN OLUŞUMU ..........................................................................385

8. KURUMSALLAŞMA SÜRECİNİN BAŞLAMASI .................................................................................................388

9. HZ. MUHAMMED’İN İSLAM’A VE MÜSLÜMANLARA YÖNELİK SALDIRILARLA MÜCADELESİ .....................391

10. YAHUDİLERLE İLİŞKİLER .................................................................................................................................405

11. HRİSTİYANLARLA İLİŞKİLER ............................................................................................................................409

12. TANITIM FAALİYETLERİ VE İSLAM’IN YAYILIŞI ................................................................................................413

13. HZ. MUHAMMED(S.A.V.)’İN AİLE HAYATI ........................................................................................................416

14. HZ. MUHAMMED (S.A.V.) VE İDARE ................................................................................................................421

15. EKONOMİK FAALİYETLER ...............................................................................................................................425

16. SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLER ............................................................................................................427

17. HZ. MUHAMMED VE BAZI TOPLUM KESİMLERİ ...........................................................................................432

18. HZ. MUHAMMED(S.A.V.)’İN SON GÜNLERİ VE VEFATI ....................................................................................433

7. BÖLÜM - DİNLER VE MEZHEPLER TARİHİ 1. DİNİN ANLAMI ..................................................................................................................................................443

2. DİNLER, MEZHEPLER VE KÜLTLER ................................................................................................................444

3. DİNLER TİPOLOJİSİ/TASNİFİ ...........................................................................................................................444

4. İSLAM DİNİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ ................................................................................................................445

5. HRİSTİYANLIK ...................................................................................................................................................450

6. YAHUDİLİK ........................................................................................................................................................464

7. HİNDUİZM .........................................................................................................................................................477

8. BUDİZM .............................................................................................................................................................483

9. CAYNİZM ...........................................................................................................................................................491

10. SİH DİNİ / SİHİZM .............................................................................................................................................495

11. KONFÜÇYANİZM ..............................................................................................................................................497

12. TAOİZM .............................................................................................................................................................502

13. BATIDA ORTAYA ÇIKAN YENİ DİNİ AKIMLAR ..................................................................................................505

14. POSTMODERNİZMİN DİN ANLAYIŞI ................................................................................................................516

15. İSLAM DÜNYASINDA ORTAYA ÇIKAN AKIMLAR .............................................................................................517

16. ESKİ TÜRK DİNİ ................................................................................................................................................531

17. İSLAM ÖNCESİ ARAP DİNİ ...............................................................................................................................533

18. MEZHEPLER TARİHİ .........................................................................................................................................535

19. İSLÂM MEZHEPLERİ TARİHİ ............................................................................................................................535

20. İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ KAYNAKLARI......................................................................................................536

21. MEZHEPLERİN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ ...................................................................................................537

22. EHL-İ SÜNNET VE’L-CEMAAT ..........................................................................................................................539

23. MUTEZİLE .........................................................................................................................................................542

24. CEBRİYYE/CEHMİYYE ......................................................................................................................................544

25. HARİCİLİK / HAVARİC .......................................................................................................................................545

26. ŞİA VE İLK Şİİ FIRKALAR ..................................................................................................................................546

27. KADERİYE (MUVAFFIDA) .................................................................................................................................550

28. NUSAYRİLİK ......................................................................................................................................................550

29. DÜRZİLİK ..........................................................................................................................................................552

30. ALEVİLİK – BEKTÂŞİLİK....................................................................................................................................553

31. YEZİDİLİK ..........................................................................................................................................................556

32. VEHHABİLİK ......................................................................................................................................................558

33. KADİYÂNÎLÎK / AHMEDÎLİK ...............................................................................................................................559

34. BABÎLİK / BAHÂÎLİK ..........................................................................................................................................560

35. MEHDİLİK ..........................................................................................................................................................561

36. İSLÂM DÜNYASINDA İHYA HAREKETLERİ ......................................................................................................561

37. GÜNÜMÜZ İSLÂM DÜNYASINDA ANA DİNÎ AKIMLAR ....................................................................................562

8. İSLAM ANSİKLOPEDİSİ ÖZETLERİ .....................................................................................................................569

CEVAP ANAHTARI ......................................................................................................................................................591

VELHASIL - 1

KUR'AN TARİHİ VE TECVİD

9VELHASIL MBSTS KONU ANLATIMLI HAZIRLIK KİTABI

1KUR'AN TARİHİ VE TECVİD

1. KUR’AN-I KERİM’İN NÜZUL ORTAMI

Coğrafi konum: Doğuda Umman Denizi ve

Kur’an-ı Kerim’in indirildiği şehir olan Mekke ya-rımadanın orta batısında, Kızıldeniz’e daha ya-kın olan kenarında bulunmaktadır.

Velhasıl

Basra Körfezi, batıda Kızıldeniz, güneyde de Aden Körfezi ve Hint Okyanusu ile çevrili olan yarımadaya Arap yarımadası adı verilir.

Dini yapı: Putperestlik yaygındı. Bunun dışında belli bölgelerde Yahudiler vardı. Az da olsa Hristiyan, Mecusi, Sabii (yıldızlara tapanlar) ve Hanifler yaşardı.

Ticaret: Kabe’nin Mekke’de olması şehre önemli bir değer kazandırmıştır. Bu sayede yılın değişik zamanlarında kurulan fuarlar sayesinde ticari hayat oldukça canlı idi.

e Mekke’nin ticaret hayatında önemli yer tutan işlerden biri de kervan ticaretidir. Bu şekilde Mekke’li tüccarlar mallarını Mekke dışında bir çok şehre gönderebilmekte ve o yörelerden mal getirtebil-mektedirler.

e Yarımadanın Mekke dışında kalan yerlerinde tarım ve hayvancılık başlıca geçim kaynağıydı.Mekke’de tarım ve hayvancılığın az gelişmiş olması su ve otlak imkanının azlığından kaynaklan-maktadır. Buna karşın Medine’de (eski adıyla Yesrib) tarım ve hayvancılık gelişmişti. Bölgenin başlıca ürünü hurmadır.

e Faiz, tefecilik, köle ticareti gibi kötü faaliyetler de bölgedeki diğer ticaret faaliyetleri arasında sayılabilir.

Sosya-Kültürel Hayat : Toplum Bedevi (Göçebe) ve Medeni (yerleşik hayat süren şehirliler) olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Mekke de okuma yazma oranı son derece düşüktü.

e Okuma yazma oranının düşük olmasına rağmen sözlü edebiyat gelişmişti. Sözlü edebiyat örnek-lerinin başında şiir ve belağat (güzel söz söyleme) gelmektedir.

e Şiir konusunda o kadar gelişmişlerdi ki özellikle fuar zamanlarında şiir yarışmaları yapılır, birinci gelen şiirler "Muallakât-ı Seb’a (Yedi Askı)" adıyla anılır. Kabe’nin duvarına asılır ve ödüllendirilirdi.

e Erkek egemen bir toplum anlayışı hakimdi. Bunun en belirgin örneklerinden birisi; kız çocuğunun dün-yaya gelmesi birçok açıdan zaafiyet oluşturduğundan, erkekler için utanç ve korku sebebi olmasıydı.

e Kölelik yaygındı. Kölelere değer verilmezdi. Bunun yanında kadınların, yoksul ve güçsüzlerin, fakirlerin ve sonradan Mekke’ye gelmiş göçmenlerin de değeri yoktu.

e Araplar kabileye bağlılık kendi aşiretinin üstünlüğüyle övünme gibi özelliklere sahipti. Kur’an-ı Kerim’in indirildiği dönemdeki toplumun özellikleri göz önüne alınırsa Mekke dönemi ayetlerinin neden inanç konularını daha çok işlediği anlaşılır. Söz konusu olumsuz özelliklerin ortadan kaldı-rılması için toplumda ahiret inancının geliştirilmesi gerekmekteydi.

DDY

YAYI

NLAR

I

10 VELHASIL MBSTS KONU ANLATIMLI HAZIRLIK KİTABI

1 KUR'AN TARİHİ VE TECVİD

Kur’an-ı Kerim’in indirildiği dönemdeki Mekke'lile-rin inanç konusunda en önemli özelliklerinden biri de Ahirete inanmamalarıydı.

Velhasıl

2. KUR’ÂN’IN SÖZCÜK VE TERIM ANLAMI İLE DIĞER İSIMLERI

2.a. Kur’ân’ın Sözcük Anlamı

“Kur’an / القرآن ” kelimesinin hemzesiz ve türemiş olduğunu savunanlardan Eş’arî’ye göre; Kur’an ke-limesi, sözlükte bir şeyi diğer bir şeye yaklaştırmak anlamına gelen karene/ قرن fiilinden türemiştir.

“Kur’an” kelimesinin hemzesiz, türememiş ve alem-i mürtecel (bir tür özel isim) olduğunu savunanlardan Şafiî ve taraftarlarına göre; Kur’an lafzı, Hz. Pey-gamber’e inen kelâma özel isim olarak konmuştur ve türememiştir.

“Kur’an” kelimesinin hemzeli ve türemiş olduğunu sa-vunanlara göre okumak anlamına gelen kara’e’den türemiş fu’lân/ فعالن vezninde bir kelimedir.

2.b. Kur’an’ın Terim Anlamı

“Kur’an, Hz. Muhammed’e vahiyle indirilmiş, te-vatürle nakledilmiş, mushaflarda yazılmış, okun-ması ile ibadet edilen, insan eliyle benzerinin ya-zılması imkansız olan Allah (c.c.) kelâmıdır.”

2.c. Kur’ân-ı Kerim’in Diğer İsimleri

Kur’an-ı Kerim’in en bilinen ismi olan “Kur’an” keli-mesi Arapça -kökünden türemiştir. Okuma anla قرأmına gelen bu ifadeden türeyen “Kur’an” kelimesi “çok okunan, çok okunması gereken” anlamındadır. Bu mukaddes Kitabın çeşitli isimleri arasında en çok kullanılanı Kur’an olup, diğerleri şöyledir;

Kavram

Hanif: İslam’ın indirildiği dönemde Hz. İbrahim’in yolundan gittiklerine inanılan ve putlara tapmayanlara verilen isim.

Dikkat !Yeryüzünde yapılan ilk yapının Kabe ol-duğuna inanılır. Mekke’nin ticari, sosyal ve siyasi olarak etkin olmasının nedeni de Kabe’dir. Bu duruma Kur’an-ı Ke-rim’de Kureyş suresinde dikkat çekil-mektedir.

İslam’dan önceki döneme “Cahiliye Dö-nemi” denir. Bu dönemin böyle adlandı-rılmasının nedeni toplumun bilgi eksik-liği değil İslam’ı inkar konusunda inatçı bir tavır takınmalarıdır.

Biliyor musunuz? ?Arap sözlü edebiyatının;1. Şiirler,

2. Hutbeler,

3. Darb-ı meseller,

4. Tarihi rivayetler, menkıbeler,

5. Önemli olaylar (eyyâm),

6. Masallar, hikayeler,

7. Hikem,

8. Vasiyyet (tek kişiye yapılan hitap türü)

gibi çeşitleri bulunmaktadır.

Sınavda Çıkabilir! 1

Arabistan Yarımadasının coğrafi ko-numu hakkında verilen bilgilerden yanlış olan hangisidir?A) Doğusunda Umman Denizi vardır.B) Batısında Kızıldeniz vardır.C) Doğusunda Basra Körfezi vardır.D) Kuzeydoğusunda Pers İmparatorlu-

ğu vardır.E) Güneyinde Aden Körfezi ve Hint Ok-

yanusu vardır.



Kur’an’ın diğer ismi Anlamı

Kitab Yazılmış, kalemle yazılan

Doğru yolu gösteren, yanlış olanların yanlışlığını ortaya koyan

Allah’a ait açıklama, herşeyi açıklayan

Aydınlık, aydınlatan, cehaleti bitiren

Kalpleri dirilten

Öğüt, nasihatler veren

Hatırlama, Allah’ı anma olan

Allah’ın insanlara sunduğu şifa

Doğru ile yanlışı, hak ile batılı ayıran

Allah’ın sözü, kullarına söyledikleri, vahiy olan

Hüda

Beyan

Nur

Ruh

Mev’ıza

Zikr

Şifa

Furkan

Kelam

3. KUR’ÂN’IN BÖLÜMLERİ

3.a. Sûre

Sözlükte, yüksek rütbe, mevki, şeref, yüksek bina, sur gibi manalara gelen sûre terim olarak; "ayetlerden meydana gelen, başı ve sonu bulunan müstakil Kur’an parçası” demektir.

e Kur’an’da 114 sûre vardır. Übey b. Ka’b’a göre bunların 87’si Mekkî, 27’si ise Medenîdir.

e Surelerin en uzunu, 286 ayeti olan Bakara sûresi, en kısası ise, 3 ayetten oluşan Kevser sure-sidir.

Kur’ân’ın sûrelere ayrılması hususunda üç görüş bulunmaktadır:

1. Tertibin tamamı Hz. Peygamber tarafından yapılmıştır.

2. Tertibin tamamı sahabe içtihadı ile yapılmıştır.

3. Tertibin bir kısmı Hz. Peygamber, bir kısmı da sahabe içtihadı ile yapılmıştır.

Bu görüşler arasında en kuvvetli olanı, tertibin tamamının Hz. Peygamber tarafından tevkifi biçim-de yani vahye dayalı olarak yapıldığıdır.

Velhasıl

Bir görüşe göre sûrelerin sûretü’l-Bakara, sûretü Âl-i İmrân gibi adlarla anılması uygun değildir. Bunun yerine “es-sûretü’lletî tüzkerü fîhe’l Bakara” (içinde ineğin anıldığı sûre), “essûretü’lletî yüzke-rü fîhâ Âlü İmrân” (içinde İmrân ailesinin anıldığı sûre) denilmesi gerekmektedir.

DDY

YAYI

NLAR

I



3.a.1. Sûrelerin İsimleri

Sureler isimlerini;

– İlk kelimelerinden,

– Başlarındaki huruf-û mukatta’a’dan,

– İçinde kıssası geçen bir kişi ya da topluluktan,

– İçinde geçen bir konudan alırlar.

Bazı surelerin birden fazla ismi bulunmaktadır.

Bazen de birden fazla sureye bir isim verilmiştir.

3.a.2. Mekki ve Medeni Sureler

Surelerin Mekki ve Medeni oluşu hakkındaki görüşler üç grupta toplanmaktadır.

Vahyin nazil olduğu mekan dikkate alınarak yapı-lan taksim: Mekke’de nazil olan ayetler “el-Mekki”, Medine’de nazil olanlar ise “el-Medeni”dir.

Hicret esas alınarak yapılan taksim: Bu görüşe göre hicretten evvel nazil olan vahiyler “el-Mekki”, hicretten sonrakiler de “el-Medeni” kabul edilmiştir. Meşhur olan da bu görüştür.

Muhataplar esas alınarak yapılan taksim: Bu görü-şe göre Mekkelilere hitap eden ayetler, “Mekki”, Me-dinelilere hitap eden ayetler de “Medeni”dir.

– Mekki ve Medeniyi bilmenin Faydaları

e İki veya daha fazla ayetin, bir konuda ittifak et-meyip, birbirine muhalif gibi görünmeleri halinde, nâsih’i mensuh’tan ayırt etmekte husule gelecek problemi çözmekte faydalı olacaktır.

e Genel olarak teşri tarihi bilinmiş olur ve bunun hik-metli tedrici tekâmülü ortaya çıkar.

e Kur’an’ın tağyir ve tahrifden salim olarak ulaş-masını temin eder. Bu bakımdan Müslümanların buna âzâmi ehemmiyeti vermeleri icab eder.

Kavram

Tevatür: 1. Bir haberin ağızdan ağıza yayılması, yaygın söylenti. 2. Yalan ola-rak söylenmiş bir söz üzerine birleşme-leri mümkün olmayan, her zaman güve-nilen kimselerin bir haberi bildirmeleri.

Dikkat ! e Sûre kelimesi Kur’an’da dokuz yerde

tekil, bir yerde çoğul olarak zikredilir.

e Tam bir sûre olarak ilk önce Fatiha suresinin, son olarak da Nasr suresi-nin indirildiği rivayet edilmektedir.

e Bir hadise göre yapılan tasnifte su-reler, Seb'u't-tıval, Mîun, Mesâni ve Mufassal gibi sınıflara ayrılmaktadır.

Biliyor musunuz? ?Kur’an’ın belli bölümlerine sûre denil-mesinin, birbiriyle âhenkli veya mânevî derecesi yüksek parçalardan meydana gelmesi yahut onların her birinin Kur’an binasının bir katını veya bir parçasını teşkil etmesi sebebiyle olduğunu unut-mayınız.


“Doğru yolu gösteren, yanlış olanların yanlışlığını ortaya koyan” anlamında-ki Kur’an’ın diğer ismi, seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Furkan

B) Beyan

C) Hüda

D) Kelam

E) Şifâ



Kur’ân âyetlerinin ve surelerinin nâzil oldukları yerler iyi bilinirse, bunların aleyhinde konuşanlara karşı daha doğru cevaplar verilebilir.

– Mekkî Sûrelerin Özellikleri

e Muhteva olarak Mekkî sûrelerde şirke ve putperestliğe karşı bir mücadele vardır.

e Müşriklerin bâtıl inançları çürütülerek şirk ortadan kaldırılmaya çalışılır.

e Tek Allah inancı, nübüvvet ve ahirete iman esasları veciz ifadelerle anlatılır.

e İyi ahlaka sarılmaya ve istikamete teşvik ederler.

e Ayet ve sûreler kısa, ifadeler hararetli ve vurguludur.

e Kasemlere fazla yer verilmiştir.

e İçinde “kellâ” lafzı olan,

e Secde ayeti ihtiva eden,

e Bakara sûresi hariç, içinde Âdem ve İblis kıssası yer alan,

e Bakara ve Âl-i İmrân sûresi hariç, başında hurûf-ı mukatta’a bulunan,

e Bakara sûresi hariç, içinde peygamberlerin ve geçmiş milletlerin kıssaları anlatılan,

e Bazı istisnalar dışında, içinde “ey insanlar” ibaresi geçen sûrelerin hepsi Mekkîdir.

– Medenî Sûrelerin Özellikleri

e Ankebût sûresi hariç, içinde münafıklardan bahsedilen,

e Cihada izin veren ve cihad hükümlerini beyan eden,

e Hadler (cezalar) ve miras paylaşımından bahseden,

e Bazı istisnalar dışında, içinde “ey iman edenler” ibaresi bulunan surelerin tümü Medenîdir.

3.b. Âyet

Sözlükte, "iz, açık işaret, burhan, emare, ibret, nişane, şaşırtıcı iş ve mucize" gibi anlamlara gelir. Terim olarak ise; "Kur’an’ın herhangi bir sûresinde, bir veya birkaç kelime ya da cümleden meydana gelen, başından ve sonundan ayrılmış olan bölümlere âyet" denir. Ayetlerin son kelimesi-ne “fasıla”, fasılanın son harfine de “harfu’l-fasıla” denmektedir.

3.b.1. Ayetlerin Tertibi

e Kur'an, 23 yılda ve parça parça indirilmiştir.

e Tedricen inen bir surenin içindeki ayetler peş peşe ve tek seferde gönderilmemiştir.

e Nazil olan bütün ayetler, bizzat Hz. Peygamber’in göstermiş olduğu yerlere yazdırılmışlardır.

e Dolayısı ile ayetlerin tertibi vahye dayanmaktadır ve bu konuda herhangi bir ihtilaf yoktur.

DDY

YAYI

NLAR

I



3.b.2. Ayetlerin Sayısı

Kur’an’daki ayetlerin sayısı konusunda farklı rakam-lar bulunmaktadır. Bu konuda farklı görüşlerin ortaya çıkmasının nedenleri şunlardır:

e Surelerin başlarında bulunan besmelelerin ayet olarak kabul edilip edilmemesi

e Hurûf-u mukatta'â'nın müstakil bir ayet sayılıp sa-yılmaması

Buna göre Kur’an’da; İbn Abbas 6216, Basralılar 6204, Medineliler 6219, Şamlılar 6226, Kûfeliler de 6236 ayet bulunduğu görüşündedirler. Bu görüşler-den 6236 ayet bulunduğuna dair görüş daha revaç-tadır.

3.b.3. İlk ve Son Nazil Olan Ayetler

İlk inen ayetler Alak suresinin ilk beş ayetidir. Son inen ayetlerin hangileri olduğu konusunda görüş fark-lılıkları söz konusudur. Ancak âlimlerin çoğu, “Allah’a döndürüleceğiniz, sonra da herkese hak ettiğinin ek-siksiz verileceği ve kimsenin haksızlığa uğratılmaya-cağı bir günden sakının” şeklindeki Bakara suresinin 281. ayetinin son inen ayet olduğu görüşündedirler.

4. VAHİY

Vahiy kelimesi وحى kökünden gelmektedir. Vahiy ke-limesi Kur’an-ı Kerim’de farklı yerlerde ve farklı an-lamlarda kullanılmaktadır.

4.a. Vahiy Kelimesinin Sözcük ve Terim Anlamı

Vahiy, canlılara, cansızlara, akıllı ve akılsız varlıklara da indirilmektedir.

“Vahiy” kelimesinin sözlük anlamı; fısıldamak, tel-kin etmek, teşvik etmek, gizli ve süratli bir şekil-de bildirmek, seslenmek, emretmek, ilham etmek, elçi göndermek, işaret etmek … gibi anlamlara gel-mektedir.

Kavram

Sözlükte “değiştirmek” mânasına ge-len “tağyîr” kelimelerde harekeleme ve noktalama hataları yapmak anlamında kullanılır.

Dikkat ! e Mekkî sûrelerde âyetler genellikle

mensur şiir biçiminde olduğundan kısa, Medenî sûrelerdeki ayetler ise genellikle anlatım üslûbu hâkim oldu-ğundan uzundur.

e Bazı Medenî sûrelerin Mekkî sûreler-deki üslûbu taşıdığı görülmektedir. Bunun örnekleri arasında Ra‘d, Rah-mân ve Zilzâl sûreleri yer alır.

Biliyor musunuz? ?Son devir İslâm âlimlerine göre âyet başlıca iki kısma ayrılır:1. Fiilî âyetler. Bunlara “kevnî”, “tek-vînî” veya “ilmî âyet” de denilir.

2. Kavlî âyetler. Bunlara “teşrîî”, “ten zîlî” ve “vahyî âyetler” de denilir.


“Yaygın anlayışa göre Kur’ân-ı Kerîm’de 114 sûre mevcuttur. Aralarında besme-le bulunmayan ...... ile ...... sûrelerini tek sûre kabul eden telakkiye göre bu sayı 113’tür.”

Boşluklara gelmesi gereken sure isimleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?A) Maide - Nur B) Enfal - Nisa

C)Tevbe - Nisa D) Nur - Yusuf

E) Enfal - Tevbe



VAHİY

Gizli konuşma İmâ ve işaret etme

Ortaya çıkarmaElçi gönderme

Fısıltıİlham

EmretmeMektup

Seslenme

Acele etme

Vahyin terim anlamı “Yüce Allah’ın insanlara ulaştırılmasını istediği mesajlarını peygamberlerine, alışılmışın dışında farklı bir yolla süratli bir şekilde bildirmesidir”. Buna, “İlahi Vahy”, Allah’ın vahyi denir ki, 5 çeşittir.

4.b. Vahyin Çeşitleri

e Peygamberlere gelen vahiy. Vahiy denilince akla ilk gelen çeşittir.

e Allah’ın Cebrail ve diğer meleklere vahyi.

e Allah’ın cansız varlıklardan yeryüzü ve gökyüzüne vahyi. Emretmek anlamındadır.

e İnsanlardan Hz. Musa'nın (a.s.) annesine ve Hz. İsâ'nın (a.s.) havarilerine vahyi. Bu vahiy, fıtrî ilham, îma, emir anlamındadır.

e Allah’ın canlı varlıklardan bal arısına vahyi. Bu konuda şöyle bir örnek verilebilir: “Rabb’in, bal arı-sına şöyle vahyetti: “Dağlardan, ağaçlardan ve insanların yaptıkları çardaklardan (kovanlardan) kendine evler edin.” (Nahl/68) Bu ayette geçen vahiy kelimesi ilham ve içgüdü anlamındadır.

4.c. Vahyin Gönderiliş Amacı

e Toplumun yanlış inanışlarını düzeltmek.

e Kötü ahlak örneklerini ortadan kaldırmak.

e Ahiret inancını yerleştirerek dünya hayatını güzelleştirmek.

4.d. Vahyin Özellikleri

e Son derece gizli ve süratli gerçekleşir.

e Melek aracılığı ile olabildiği gibi arada aracı olmaksızın da gerçekleşebilir.

e Vahiy tek yönlüdür. Yani vahyi alan konumunda olan Peygamberlerdir.

DDY

YAYI

NLAR

I



4.e. Vahyin Başlaması

e 610 yılı Ramazan ayı Kadir gecesinde gerçekleş-miştir.

e Hz. Muhammed (s.a.v.) kırk yaşında idi. Gerek ibadet gerekse de yaşadığı toplumun ahlâki ve sosyal bunalımlarını tefekkür etmek maksadıyla Hirâ mağarasına çıkar burada bir müddet kalırdı.

e 610 yılında Allah (c.c.), Hz. Cebrail'i Alak suresinin ilk 5 ayeti ile gönderdi ve peygamberlik görevini tebliğ etti.

e Hz. Peygamber bu olayın ardından eşi Hz. Hati-ce’nin yanına gelip “beni örtünüz, beni örtünüz” dedi. Korkusu geçinceye kadar onu örttüler.

e Rasulullah (s.a.v.) başından geçenleri eşi Hz. Hatice’ye (r.a.) anlattı. Hz. Hatice (r.a.), Hz. Pey-gamber’i alıp amcasının oğlu Varaka b. Nevfel’e götürdü.

e Rasulullah Varaka’ya, yaşadıklarını anlattı. Bu-nun üzerine Varaka şöyle dedi: “Bu gördüğün, Allah’ın Musa’ya gönderdiği Namus’tur (melektir). Ah! Keşke senin davet günlerinde genç olsam da kavminin seni yurdundan çıkaracağı zaman ya-nında olsam”. Bunun üzerine Rasulullah, “onlar beni (yurdumdan) çıkaracaklar mı?” diye sordu. O da, “evet, senin getirdiğin gibi bir şey getirmiş yani, vahiy tebliğ etmiş olan hiçbir kimse yoktur ki düş-manlığa uğramış olmasın. Senin davet günlerine yetişirsem sana yardım ederim.” cevabını verdi.

4.f. Vahyin Geliş Biçimleri

Sözlü vahiy: Allah’ın perde arkasından Peygamberi-ne hitap etmesidir.

Sözsüz vahiy: Rüyada veya uyanık iken vahyin Pey-gamberin kalbine ilkası şeklinde olur.

Kavram

Vahy-i gayr-i metlüv: Başta Sünnîler olmak üzere âlimlerin büyük çoğunluğu-na göre Hz. Peygamber’e Kur’an dışın-da gelen vahiy.

İlkâ: Sözlük anlamı öğretme, bırakma, yerleştirme olan İlka; vahyin uykuda ya da uyanık iken Hz. Peygamberin kalbi-ne yerleştirilmesidir.

Kadir gecesi: Kudretli gece anlamı-na gelir. İslam tarihinde bu geceye Kur'an'ın indirilmeye başlanması nede-niyle bu isim verilmiştir. Çünkü Kur'an'ın indirilmeye başlanması insanlık için bü-yük ve kudretli bir olaydır.

Dikkat !Kur'an-ı Kerim'in ilk ayetlerinin gel-mesi şu anlamlara gelmektedir:

e Hz. Muhammed (s.a.v.) peygamber-lik görevi ile görevlendirilmiştir.

e Son din olarak İslam dininin kuralları indirilmeye başlanmıştır.


Vahyin kelime anlamları aşağıda üçlü gruplar şeklinde verilmiştir. Hangi se-çenekte verilen anlam ya da anlamlar yanlıştır?

A) Gizli Konuşma, Fısıltı, İlham

B) Emretme, İma ve İşaret Etme, Mek-tup

C) Acele Etme, Susma, Rahatlama

D) Ortaya Çıkarma, Elçi Gönderme, Seslenme

E) Mektup, Fısıltı, Acele Etme



Cebrail vasıtasıyla vahiy üç şekilde gerçekleşir.

e Peygamber uyanık veya uykuda iken vahyi Peygamberin kalbine ilkası ile,

e Cebrail’in melek veya insan suretinde vahiy getirmesi ile,

e Cebrail görünmeden vahyin çıngırak sesi şeklinde gelmesi ile olur.

4.g. Vahye Dair Bazı Terimler

El-Hadarî: Hz. Peygamber seferde bulunmadığı zamanlarda inen vahiylerdir.

Es-Seferî: Hz. Peygamber yolculuk veya savaşta bulunduğunda nazil olan vahiylerdir.

En-Nehârî: Gündüz nâzil olan vahiylerdir.

El-Leylî: Geceleyin inen vahiylerdir.

Es-Sayfî: Yaz mevsiminde nâzil olan vahiylerdir.

Eş-Şitâî: Kış mevsiminde nâzil olan vahiylerdir.

El-Firâşî: Hz. Peygamber yatağında iken nâzil olan vahiylerdir.

El-Ardî: Hz. Peygamber yeryüzünde iken nâzil olan vahiylerdir.

Es-Semâî: Hz. Peygamber semada iken inen vahiylerdir. Meselâ Bakara’nın 285. ayetinin Rasulul-lah Miraç’ta iken indirildiği rivayet edilmektedir.

4.h. Vahiy Esnasında Hz. Peygamberde Görülen Bazı Haller

e Rasulûllâh’ın, en soğuk günlerde bile alnının terlemesi.

e Rasulûllâh’ın üzerine büyük bir ağırlığın çökmesi.

e Rasulûllâh’ın yanında horultuya veya arı uğultusuna benzer bir ses işitilmesi.

e Rasulûllâh’ın sırt üstü yatarak üzerinin örtülmesi ve yüzünün kızarması.

e Rasulûllâh’ın uykusunun gelmesi.

e Vücudunun kaskatı kesilip ağırlaşması.

e Üzerine sekînet inmesi.

e Gözlerini belli bir noktaya dikmesi.

5. VAHYİN KORUNMASI VE YAZILMASI

Peygamberimiz gelen vahiyleri önce yakınındaki arkadaşlarına iletirdi. Onlardan, indirilen ayetleri ezberlemelerini sonra da onları diğer arkadaşlarına iletmelerini isterdi. Peygamberimizin çevresinde

DDY

YAYI

NLAR

I



kendisine gelen vahiyleri yazan katipleri bulunuyor-du. Sayıları kırkı geçen bu katipler gelen vahiyleri ya-zar, Peygamberimize okur ve kontrolünü yaptırırlardı. “Peygamberimiz de gelen vahiylerin Kur’an-ı Kerim’in neresine konacağını “tevkifî” olarak söylerdi. Yazılan ayetlerin asıl nüshası ise Peygamberimizde bulunur-du.

Kur’an-ı Kerim’in yazıya geçirilmesi günümüze kadar bozulmadan gelmesine yardımcı olmuştur. Bunun yanı sıra Kur’an-ı Kerim’in bozulmadan günümüze gelmesini sağlayan diğer bir yöntem de “arz” ve “mu-kabele”dir.

Mukabele; Peygamberimizin her yıl ramazan ayında o güne kadar indirilen ayetleri Cebrail’le karşılıklı okumasıdır. Peygamberimizin vefat ettiği yıl yaptığı mukabeleye “son mukabele” denir ve o yıl Peygamberimiz Kur’an-ı Kerim’in tamamını iki defa “arz” etmiştir.

Velhasıl

5.a. Vahyin Yazıldığı Araçlar

Vahiy yoluyla gelen ayetler, dönemin imkanları çer-çevesinde şu malzemeler kullanılarak kayıt altına alı-nıyordu:

e Hurma ağacının, yaprakları, kabukları ve yaprak-larının orta damarları,

e İnce beyaz taşlar,

e Kürek ve kaburga kemikleri,

e İşlenmemiş deri,

e İnce deri (rakk),

e Çanak ve çömlek parçaları,

e Parşömen parçaları,

e Tahtadan yapılmış levhalar,

e Bez parçaları

Kavram

Tevkîfî: Kur’an ayetlerinin yerlerinin Cebrail tarafından Hz. Peygambere işa-ret edilmesi ve Hz. Peygamberin her ayetin yerini vahiy katiplerine bildirme-sidir.

Dikkat !İmam Mâtürîdî’ vahyi; 1. Kur’an vahyi. 2. Beyan vahyi. 3. İlham ve ifham (bildirmek, ikna edip

sükût ettirmek) vahyi diye üçe ayır-maktadır.

Biliyor musunuz? ?Varaka b.Nevfel’in soyu olan Benî Abdüluzzâ, Kusay’da Resûl-i Ekrem’in soyu ile birleşmektedir. Bir dönem Hris-tiyanlığı benimsemiş olmakla beraber daha sonraları Mekke’li Haniflerden birisi olmuştur. İbranice okuma-yazma bilmekte olup, aynı zamanda gözleri de görmemekteydi.


“Vahyi, indiriliş zaman ve mekanına göre sınıflandırmak da mümkündür.” Bu yargıya göre, aşağıdaki gruplamalar-dan hangisi Hz. Peygamber (s.a.v.) mukim iken, gece vaktinde ve yata-ğında iken inen ayetleri göstermek-tedir?A) el-Hadarî, en-Nehârî, eş-ŞitâiB) es-Seferî, el-Firâşî, el-Ardî C) es-Sayfî, el-Leylî, es-Semâî D) el-Hadarî, el-Leylî, el-FirâşîE) el-Hadarî, el-Firâşî, en-Nehârî



5.b. Vahiy Katipleri

Abdullah b. Sa’d b. Ebî Sarh: Mekke’de iken ilk vahiy kâtipliği yapan sahabi.

Übeyy b. Ka’b: Medîne’de iken ilk vahiy kâtipliği yapan sahabi. Ondan sonra Zeyd b. Sâbit vahiy kâtipliği yapmıştır.

Bunlardan başka vahiy kâtiplerinin bazılarının isimleri alfabetik sıralamaya göre şöyledir:

Abdullah b. Erkâm, Abdullah b. Revâha, Abdullah b. Zeyd, Ali b. Ebî Tâlib, Âmir b. Füheyre, Amr İbnu’l-Âs, Cehm İbnu’s-Salt, Ebû Bekir, Ebân b. Sa’îd, Hâlid b. Sa’îd, Halid b. Velîd, Hanzala b. er- Rabî, Huseyin en-Nemerî, Huvaytıb b. Abdi’l-Uzzâ, Huzeyfe İbnu’l-Yemân, Muhammed İbnu’l- Mesleme, Mu’âviye, Muâz b. Cebel, Muğîre b. Şu’be, Osman b. Affân, Ömer b. el-Hattâb, Sâbit b. Kays, Sa’d b. Ebî Vakkâs, Şurahbil b. Hasene, Talha b. Ubeydillah ve Zübeyir b. Avvâm.

Velhasıl

6. KUR’ÂN’IN HZ. EBU BEKİR ZAMANINDA CEM’İ

Peygamberimiz zamanında tamamı yazıya geçirilen ve ezberlenen Kur’an-ı Kerim tek bir kitap halin-de değildi. Diğer bir deyişle Peygamberimiz Kur’an-ı Kerim’i kitap şeklinde hiç görmemiştir.

Bunun başlıca nedenleri;

e Hz. Peygamber hayatta olduğu müddetçe vahiy devam ediyordu. Vahiy bitmeden Kur’an cilt ha-line getirilemezdi.

e Ayet ve sureler nüzul tarihine göre sıralanmıyordu. Bazen daha önce inen bir sureye, sonradan inen bazı ayetler ilave ediliyordu.

e Vahyin tamamlanmasıyla Hz. Peygamber’in vefatı arasındaki süre, Kur’an’ın bir cilt halinde top-lanmasına yetecek kadar değildi. Âlimlerin çoğuna göre bu süre 9 gecedir.

Bu nedenle Kur’an-ı Kerim zihinlerde ve yazıldığı parça parça yazı araçlarında bulunuyordu. Dağınık malzemelerde yazılı halde ve akıllarda ezberlenmiş olarak duran Kur’an-ı Kerim kaybolma tehlike-si ile karşı karşıya kalmıştı. Çünkü Peygamberimizden sonra Hz. Ebu Bekir zamanında yapılan savaşlarda, özellikle Yemame savaşında pek çok sahabinin şehit düşmesi ile Kur’an-ı Kerim’i ezbere bilen kişi sayısı azalmıştı.

Yemame Savaşı: Kur'an'ın bir kitap haline getirilmesine neden olan savaştır. Bu savaşta Kur'an'ı ezberlemiş pek çok hafız sahabi şehit düşmüştür.

Hz. Ömer (r.a.): Kur'an'ı kitap haline getirme fikrini ilk olarak teklif eden kimsedir.

Velhasıl

DDY

YAYI

NLAR

I



Kavram

Cem': Toplamak, derlemek, bir araya getirmek anlamlarına gelir. Kur'an'ın cem'i denilince Kur'an'ın Hz. Ebubekir döneminde mushaf haline getirilmesi kast edilmektedir.

Dikkat ! e Kur’an’ı Mushaf haline getirme faali-

yeti, yaklaşık olarak bir yıl sürmüştür. e Toplanan bu nüshaya Abdullah b.

Mes’ûd’un teklifiyle Mushaf adı veril-miştir.

e Cem’ yani toplama işi bittikten sonra Mushaf, Hz. Ebubekir’e teslim edil-miş ve vefatına kadar onun yanında kalmıştır.

e Onun vefatından sonra Hz. Ömer’e, onun vefatıyla da Hz. Ömer’in kızı Hafsa’ya verilmiştir.

Biliyor musunuz? ?Bazı âyetlerde (en-Nahl 16/2; el-Mü’min 40/15) peygamberlere indirilen vahyin “ruh” diye anılmasının sebebi; vahyin insanları, mecazi mânada ölüm demek olan bilgisizlik ve imansızlıktan kurtarıp onların gerçeği bulmasına yardım etme-si hikmetine bağlıdır.


Aşağıdakilerden hangisi Medine'ye hicretten sonra vahiy katibi olarak görevlendirilen sahabilerin ilkidir?A) Abdullah b. Sa’d b. Ebî SarhB) Übeyy b. Ka’bC) Zeyd b. SâbitD) Ebu BekirE) Ömer b. Hattab

Hz. Ebubekir bu fikri, Hz. Peygamberin yapmadığı bir iş olduğundan önce benimsememiş daha sonra gerekliliği hususunda ikna olmuştur. Kur’an-ı Kerim’in kitap haline getirilmesi için bazı kurallar konulmuştur.

Bunların başında;

e Herkesin elinde yazılı halde bulunan ayet ya da ayetleri iki şahit ile getirmesi.

e Kur’an-ı Kerim’in iç düzeninin Peygamberimizin Hz. Cebrail ile yaptığı son mukabeleye göre oluş-turulması gelmektedir.

e Kur’an metinlerinin bir araya getirilmesi işi tamam-lanınca buna verilecek isim müzakere edilmiş, ba-zıları “sifr” ismini teklif etmiş, ancak yahudilerin kul-landığı bu kelime kabul görmemiş, Habeşistan’da mushaf kelimesinin kullanıldığının belirtilmesi üzerine kitaba bu adın verilmesi kabul edilmiştir. Ancak literatürde mushaf, daha çok Hz. Osman döneminde yazılıp çoğaltılan Kur’an nüshaları için kullanılmış, Ebû Bekir zamanında cemedilen Kur’an metni suhuf olarak anılmıştır.

7. KUR’ÂN-I KERİM’İN HZ. OSMÂN ZAMANINDA ÇOĞALTILMASI

Hz. Osman döneminde sahabe, genişlemiş olan İs-lam topraklarının önemli merkezlerine dağıldı. Dolayı-sı ile her şehrin ahalisi, aralarında bulunan sahabinin öğrettiği kıraâti öğrendi. Böylece şehirler arasında kıraât farklılıkları ortaya çıktı. Ayrıca yeni Müslüman olanlar, diğer kıraatleri bilmediklerinden, öğrendikleri kıraatin, tek kıraât olduğuna inanıyordu.

Bu yüzden ihtilaflar çıkıyor, münakaşalar oluyor, hat-ta birbirlerini küfürle itham edenlere rastlanıyordu. En son olay ise şu hâdise idi: Ermenistan ve Azer-baycan’ın fethi sırasında Kur’an’ı Ubey b. Ka’b’ın kıraatine göre okuyan Suriyeli askerlerle, onu Ab-dullah b. Mes’ûd’un kıraatine göre okuyan Iraklı askerler arasında kıraat ihtilafları çıktı.



Orduyu kumanda eden Huzeyfe İbnu’l-Yemân Medine’ye döner dönmez Hz. Osman’ın huzuruna çıkarak, “Ey müminlerin emîri! Şu ümmet, Yahudi ve Hıristiyanların kitaplarında düşmüş oldukları ihtilafa düşmeden önce sen bu işin çaresine bak” dedi.

Bunun üzerine Hz. Osman da Kur’an’ın istinsahına (çoğaltılmasına) karar verdi.

Velhasıl

Hz. Osman, Hafsa’ya haber gönderip elinde bulunan Mushaf’tan nüshalar çoğaltılacağını, bu iş bit-tikten sonra Mushaf’ının kendisine iade edileceğini söyleyerek bu asıl nüshayı ondan istedi. Hafsa da Mushaf’ı Osman’a gönderdi. Hz. Osman istinsah için bir heyet kurdu.

Kur'an'ın Çoğaltılması için toplanan heyette; Zeyd b. Sâbit, Abdullah b. ez-Zübeyr, Sa’îd b. el-Âs ve Abdurrahman b. Hâris bulunuyordu.

Dikkat

Hicretin 25. yılında istinsah işine başlayan heyet, şu prensiplere göre çalışacaktı:

e Çoğaltmada, Ebubekir döneminde toplanan Mushaf esas alınacak.

e Çoğaltılacak nüshalara, Hz. Peygamber’in son arzda okumuş olduğu bir harf alınacak, geriye kalan altı harf alınmayacaktır.

e Heyetteki üyeler arasında lehçe bakımından herhangi bir ihtilaf çıkarsa, Kureyş lehçesi tercih edilecektir.

e Sureler bugün elimizdeki Kur’an’larda olduğu şekilde tertip edilecektir.

e Çeşitli maksatlarla kaydedilen birtakım özel not ve kayıtlar bu Mushaflara yazılmayacaktır.

Çoğaltılan Kur’an-ı Kerim örnekleri birer öğretici sahabi ile birlikte Mekke, Kûfe, Basra, Şam, Ye-men ve Bahreyn’e gönderildi.

Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılmasından sonra Hz. Osman herkesin elindeki farklı Kur’an-ı Kerim nüsha-larını yakmasını emretmiştir. Bunun nedeni Kur’an-ı Kerim’in farklı örneklerinin birbirine karışmasını önlemek ve birliği sağlamaktır.

8. KUR’ÂN-I KERİM’İN HAREKELENMESİ, NOKTALANMASI VE DURAK İŞARETLERİ

Hz. Osman döneminde çoğaltılan Mushaflar, noktasız ve harekesiz olarak yazılmıştı. Çünkü nok-tasız ve harekesiz yazıyla Kur’an’ı çeşitli kıraat vecihlerine göre okuyabilmek mümkün oluyordu. Ancak İslam devletinin sınırlarının genişlemesiyle Arap olmayanların da İslam’a girmeleri, Kur’an’ı yanlış okuma hâdiselerinin artmasına neden oldu.

DDY

YAYI

NLAR

I



8.a. Harekelenmesi ve Noktalama İşaretlerinin Konulması

Okuyuşu kolaylaştırmak için Kur’an’ın harekelenme-si işini ilk defa gündeme getiren Basra valisi Ziyâd b. Ebih’tir. O, Ebû’l-Esved ed-Dü’elî’ye müracaat ederek ondan Kur’an’a, yanlış okumaları önlemek için bazı işaretler koymasını istedi. Ebû’l-Esved ed-Dü’elî ilk başta bunu kabul etmese de kendisinin de şahit olduğu bir yanlış okuma hadisesiyle bu işe giriş-ti. Yanına bir kâtip alarak Kur’an’ı okudu. O okurken kâtip de fetha için harfin üstüne, kesre için altına ve ötre için de yanına veya ortasına bir nokta koydu. Tenvin olduğunda da iki nokta koydu. Böylece nok-ta şeklinde harekeleme işi yapıldı. Sonraki dönemde Irak Valisi olan Haccac b. Yusuf birbirine benzeyen harfleri ayırma maksadıyla noktalama işlemi için Yah-ya b. Ya’mer ve Nasr b. Asım’ı görevlendirmiştir. Bu iki isim Ebu’l-Esved’in öğrencileridir.

Basra valisi Ziyâd b. Ebih: Okuyuşu kolaylaş-tırmak için Kur’an’ın harekelenmesi işini ilk defa gündeme getiren kişidir.

Ebu'l-Esved ed-Dü'eli: Ziyad b. Ebih'in isteğiyle Kur'an'ı noktalama yapmak suretiyle harekeleyen ilk kimsedir.

Irak Valisi Haccac b. Yusuf: Ebu'l-Esved'den sonra Kur'an harflerinin noktalanmasını isteyen kimsedir.

Yahya b. Ya’mer ve Nasr b. Asım: Haccac'ın emriyle Kur'an harflerinin noktalanması çalışma-sını yapan kimselerdir. İkisi de Ebu'l-Esved'in öğ-rencisidir.

Halil b. Ahmed: Kur'an'daki noktalama ve hareke-leme sistemine son halini veren kimsedir.

Velhasıl

Kavram

Kırtas: Peygamberimize indirilen ayet-lerin yazıldığı kağıt parşömenlere ve-rilen ad.

İstinsah: Kur'an'ın çoğaltılmasına veri-len isimdir.

Teksir: Ke-se-ra kökünden türemiş ve çoğaltma anlamına gelen kelimedir. Bir nesnenin asıl nüshasından kopyalarını meydana getirmeye denir.

Dikkat !Kur'an'ın çoğaltılma işini gerçekleştiren heyet, hicretin 25. yılında başladığı is-tinsah işini beş yılda bitirdi. Mushafların istinsahı sona erince sahifeler Hz. Haf-sa’ya iade edildi. İstinsah edilen nüs-haların her biri, ayrı ayrı baştan sona büyük mescitte alenî olarak okundu. Böylece bu nüshalar ashabın tasvibin-den geçmiş oldu.

İstinsah edilen nüshaların beş adet olup ikisinin Medine’de kaldığı (ki bunlardan biri Hz. Osman, diğeri de Medine ahalisi içindi), diğerleri farklı İslam beldelerine gönderildi. Bu nüshalar ilgili şehirlere, onların kıraat vecihlerini bilen kişilerle birlikte gönderilmişlerdir. Bu zatlar, gö-türdükleri nüshalarını o şehirlerin ahali-sine okutmuşlar ve ihtiva ettikleri kıraat vecihlerini de öğretmişlerdir.


Kur’an’ın çoğaltılması ile ilgili komis-yonda görev alan sahabe arasında, seçeneklerin hangisindeki isim yok-tur?A) Zeyd b. Sâbit

B) Abdullah b. ez-Zübeyr

C) Sâd b. Ebi Vakkas

D) Said b. el-As

E) Abdurrahman b. Haris



8.b. Durak İşaretleri

Noktalama ve harekeleme çalışmalarından çok sonraları Kur’an-ı Kerim’de Secavend adı verilen durak işaretleri yine aynı adı taşıyan İslam alimi tarafından gerçekleştirilmiştir. Muhammed b. Tay-fur es-Secavendi; günümüzde kullanılan durak işaretlerini “Vakıf ve İbtida” adlı eserinde ortaya koyan İslam alimidir.

Âlimler vakf ve ibtida ilmini bilip, öğrenme ve üzerine itinâ ile eğilmeye teşvik etmişlerdir. Yine âlim-lerin büyük bir kısmı bu ilmi bilmeden kimseye fetvâ vermemeyi şart koşmuşlardır. Zira Kur’ân’ın manaları bu ilim sayesinde bilinir. Şerî delilleri istinbât etmek ancak fâsılaları bilmekle mümkün olur.

Vakf iki manada kullanılır. Birincisi, Kur’ân okumakta olan kişinin susup sesini kestiği yer, durak; ikincisi, okuyanın susması ve okumayı durdurması manasına gelen kat.

Velhasıl

Kat’, Kur’ân okumakta olan kimsenin kendi tercih ve arzusuyla okumasını kesmesinden ibarettir. Bu kavramın diğer bir tarifi ise şöyledir: Kur’ân okumakta olan kimsenin, bir başka şeye intikâl etmesi yahut da Kur’ân okumaktan vazgeçmesi. Kat’ın da vakıf da olduğu gibi tam, hasen ve kabih kısım-ları mevcuttur.

Kur’an-ı Kerim’in Kıraat Açısından Günümüze Kadar Geçirdiği Süreç

Miladi 610 Yı-lında Başlayan Kur’an’ın İnzal’i

Tamamlandı(Miladi 632)

Hz. Ebu Bekir Döneminde

Kur’an Mushaf Haline

Getirildi (Miladi 632 - 634)

Ebul Esved Düeli Tarafından

Harekelendi (Miladi 670-680)

Muhammed b. Tayfur es Seca-vendi TarafındanDurak İşaretleri Konuldu (Miladi 1100 sonrası)

Hz. Osman Döneminde

6 Adet Çoğaltıldı.(Miladi 644-656)

Yahya b.Ya’mer ve Nasr b. Asım

Tarafından Noktalama Yapıldı (Miladi 700 son-

rası)

DDY

YAYI

NLAR

I



Vakf ve kat' hüküm bakımından şu dört maddede farklılaşır:

1. Kat’ın vakıftan en önemli farkı, âyet sonlarında olmasının mecburi oluşudur.

2. Vakfta olduğu gibi, Kat’da da Resm-i Usmâni’ye uyma şartı vardır fakat âyet sonları bundan müstesnadır.

3. Kıraati esnasında vakf yapan kişinin okumaya yeniden başlaması esnasında eûzü-besmele çekmesi gerekmezken kat’da bunun tam tersi bir şekilde eûzü-besmele çekilmesi gerekir.

4. Vakf yapan kişinin bunun sonucunda

demesi gerekmezken kat yapan صدق هللا العظيم kişinin bunu söylemesi gerekir.

Velhasıl

Durak işaretleri hakkında sayfa “24. KUR’AN’DA BU-LUNAN İŞARETLER” başlıklı konuya bakabilirsiniz.

9. TECVİD İLMİ

Tecvid: Sözlükte “bir şeyi güzel yapmak, süslemek” anlamına gelir. Terim olarak ise sıfatlarına uygun şe-kilde harfleri mahreçlerinden çıkarmak demektir.

Tecvid ilmi: “Kur’an-ı Kerim’i harflerin mahreç ve sı-fatlarına riayet edip vakıf (duruş), vasıl (geçiş), sekte (nefes kesme) gibi tilâvet kurallarına uyarak güzel ve hatasız okumayı öğreten ilim” şeklinde tanımlanabilir.

Konusu: Tecvid ilminin konusu Kur’an-ı Kerim’in harfleridir. Bu harflerin mahreç ve sıfatları, bağımsız ve birleşik ses özellikleri, med, kasır gibi konular tec-vid ilminin inceleme alanına girer.

Kavram

Mesâhif-i Osmâniyye: Halife Osman zamanında yazılıp belli başlı merkezle-re gönderilen Kur’an nüshalarının genel adı.

“Vakıf ve İbtida”: Muhammed b. Tayfur es-Secavendi'nin günümüzde kullanılan durak işaretlerini anlattığı eseridir.

Biliyor musunuz? ?Ebu’l-Esved ed-Düeli’nin (69/688) Kur’an-ı Kerim’i harekelemeye karar vermesinde; Tevbe Suresi 3. ayetinde

ن المشر كين و ر سولھ أن ا� بر يء م

geçen “Ve Rasuluhu” (Allah ve Rasülü müşriklerden beridir) yerine “Ve Rasu-luhi” (Allah, müşriklerden ve Rasülü’n-den de beridir) şeklinde okunduğunu duyması etkili olmuştur. Harekelemeye göre değişen bu okuyuş hatalarını, Arap olmayanların veya Arapça’yı bilmeyen-lerin farketmesi imkansızdır. Harekele-me ihtiyacı, bu zaruretten doğmuştur.


Hz. Osman döneminde 6 adet çoğaltılan Mushaf, bazı İslam beldelerine gönderil-miştir. Bu yargıya göre, aşağıdaki ikili grupların hangisinde bu beldelerden birisi yoktur?

A) Mekke, Şam

B) Basra, Yemen

C) Bağdat, Kûfe

D) Kûfe, Yemen

E) Basra, Bahreyn


EZCÜMLEKUR'AN TARİHİ VE TECVİD

Vahiy sözlükte gizli ve süratli bir şekilde bildirmek seslenmek, fısıldamak manalarına gelir. İlk vahiy sadık rüya şeklinde nazil olmuştur.Çıngırak sesine benzer sesle gelen vahiy, vahyin en ağır şeklidir Cebrail bir çok kez sahabeden Dıhye el-Kel-bi suretine girerek vahiy getirmiştir.Vayhin yazıldığı malzemeler: – İşlenmiş ince hayvan derileri (en çok kullanılan) – Tahtadan yapılmış levhalara – Bez parçaları – Kabuğu soyulmuş hurma dalları – Beyaz ve yassı taşlar Hz. Peygamber hayattayken yazılmış olan yazılı belgeler; – Medine sözleşmesi – İmtiyaz belgeleri– Dine davet mektupları – Ebu Rafi’nin yazdıkları Mekke ilk vahiy katipliği yapan; Abdullah bin Sa’d b. Ebu Sarh, Medine’de ilk vahiy katipliği yapan sahabi ise Ubey bin Ka’b’dır. Şahitliği iki kişinin yerine geçen: Huzeyme b. SabitVahye ait bazı terimler; Hadarî : Yerleşik durumdayken gelen vahiydir. Vahyin geneli böyle gelmiştir. Seferî : Yolculuk sırasındayken gelen vahiydir. Neharî : Gündüz inen ayetlerdir. Kur’an’ın büyük bir bölümü gündüz inmiştir. Leylî : Gece vakti inen ayetlerdir. Sayfî : Yaz mevsiminde nazil olan ayetlerdir. Şitaî : Kış mevsiminde nazil olan ayetlerdir. Firaşî : Peygamberimiz yatağındayken nazil olan ayetlerdir. Nevmî : Resulullah uykuda iken nazil olan ayetlerdir. Ardî : Resulullah yeryüzünde iken nazil olan ayetlerdir. Kur’anın hemen hemen hepsi bu şekilde nazil olmuştur. Semaî : Resulullah semada iken gelen vahiydir. Bakara suresinin son iki ayeti Miraçta iken gelmiştir. KUR’AN’IN İSİMLERİ El-Furkan : Hak ile batılı birbirinden ayıran El-Mev’iza: Öğüt, nasihat veren El-Beyan : Herşeyi açıklayan Ez-Zikr : Allahı hatırlatan El-Kitab: Kalemle yazılan En-Nûr : Apaçık aydınlatan Er-Ruh : Kalpleri dirilten Eş-Şifa : Şifa veren El-Hüda : Doğru yolu gösteren El-Kelam : Allah’ın sözü Er-Rahmet : Tüm insanlığa rahmet olan El-Mesani: El-Hak Ebul-Esved ed-Düeli: İlk noktalama hareke işaretleri Yahya bin Ya'mer ise bu sistemi geliştirmiştir. Halil bin Ahmed: Günümüzde kullanılan hareke ve noktalama işaretlerine son şeklini veren kişidir.Ayet: Sözlükte iz, açık işaret, burhan, emare gibi anlamlara gelir. Ayetlerin tertibi tevkîfî olup vahye dayan-maktadır. Kur’anın ilk ayetleri Alak suresinin ilk 5 ayeti, son ayetleri ise Mâide suresinin 3. Ayetidir. Allah’ın birliğini anlatan ayetler Bakara suresinin 255. Ayetine Ayetel Kürsi denir. Sure: Sözlükte yüksek rütbe, mevki, şeref ve yüksek bina gibi anlamlara gelir. Kur’anda 114 sure vardır. Sureler adlarını içinde geçen bir olaydan, bir konudan veya peygamber adı yada başka isimlerden alır. Surelerin en uzunu 286 ayetle Bakara suresi, en kısa suresi ise 3 ayetle Kevser sure-sidir. Bir bütün olarak ilk önce Fatiha daha sonra Nasr suresi vahyedilmiştir. Başında besmele olmayan sure Tevbe Suresidir. İmam Malik, sure başındaki besmelelerin Kur’an’dan olmadığı görüşündedir. Bedir Savaşı: Ali İmran ve Enfal suresinde, Duhân suresi 16. Ayette ise, “Batşetü’l-kübrâ” kavramları Bedir Gazvesi’ne işaret eder. Uhud savaşı : Ali İmran suresinde


EZCÜMLE KUR'AN TARİHİ VE TECVİD

Hendek Savaşı Ahzab suresinde anlatılmaktadır.İbnu Cübeyr anlatıyor: “İbnu Abbas (r.a)’a: “Enfal suresi ne hususta indi?) diye sordum, bana: “Bedir Savaşı üzerine indi.” Cüz : Kur’anın 20 sayfadan oluşan her bir bölümüne cüz denilmektedir. Cüzler hizb denilen beşer sayfalık bölümlere ayrılır. Her cüzün başlangıcında sayfa kenarında bulunan gül resmine cüz gülleri denir.

KUR’AN’IN (KIRAATİ) OKUNMASI Alimlere göre Kuran 3 şekilde okunur; 1. Tahkîk : Her bir harfin hakkını tam vererek okumaktır. 2. Hadr : Kur’anı tecvid ve kaidelerine uyarak hızlı şekilde okumaktır.3. Tedvir : Tahkik ile Hadr arasında bir okuyuş tarzıdır. Bu okuyuşta orta bir yol izlenir.KUR’AN’IN ANLAŞILMASI VE YORUMLANMASIYLA İLGİLİ KAVRAMLAR Tefsir: Sözlükte açıklamak, yorumlamak, ortaya çıkarmak gibi anlamlara gelir. Te’vil: Sözlükte aslına dönmek manasına gelir. Meşru bir sebep veya delilden dolayı ayeti zahiri manasından alıp kendinden önceki veya sonraki ayete uygun, Kur’an ve sünnete uygun manalardan birine hamletmek demektir. Mesela Kur’an’da Allahın eli yüzü olan arşa istiva eden gibi özelliklerden bahsetmektedir.Tercüme: Sözlükte bir kelamı bir dilden başka bir dile çevirmek,bir sözü diğer bir dilde tefsir ve beyan etmek demektir. Terim olarak bir sözün bir beyanın başka bir dildeki karşılığını bulmak ve manasını o dile aktarmaktır. İkiye ayrılır: 1. Lafzî (harfî) tercüme : Metnin bütün özellikleriyle başka bir dile aynen tercüme edilmesine denir.2. Manevî (tefsiri) tercüme: Asıl metnin sadece manasının başka dile aktarılmasına denir. Amaç metindeki mananın güzel olarak ve asıl metne uygun olmasıdır.Meal: Sözlükte bir şeyin özü, hülasası ve akıbeti gibi anlamlara gelir. Kavram olarak eksik ve hatalı tercüme veya bir metnin ifadenin manasını tam olarak değilde biraz noksanıyla ifade etmektir. İfadenin manasının ay-nen aktarılmasının zor olduğu için Kur’an Meali tabiri kullanılır. Karşılaştırmalı (mukaran) tefsire örnek: Alusi “Ruhu’l-Meani” En eski Kur’an Meali (Farsça): Samanoğlu Emiri Mansur Nuh Kur’an nüshaları; Mekke, Medine, Basra, Kufe, Bahreyn, Şam ve Yemen’e gönderilmiştir.Hibru’l-Umme (Ümmetin bilgini) olarak unvan kazanan, Kur’anın Hz. Peygamber'den en yetkili müfessiri, yani Tercümanül-Kur’an olarak anılan kişi Abdullah bin Abbas’tır. Kur’an-ı tamamen tefsir eden eser: Kurtubi’nin Cami’ul Ahkam

SURELERİN ANLAMLARI VE İSİMLERİNİ NEREDEN ALDIKLARI 1. Fatiha Sûresi: Birşeyin başlangıcı anlamına gelir. (açan-anahtar). Surenin bir diğer adı da Hamd Suresi olup 7 ayetten oluşur. 2.Bakara Suresi: Sığır inek anlamına gelir. Kur’anın en uzun suresi olup 286 ayettir. Peygamberimiz (sav) bu sureye Kur’anın çadırı demiştir. 3.Ali İmran: (İmran Ailesi) İmran ailesinden bahsedildiğinden bu adı almıştır. Ayette geçen İmran Hz. Mer-yem’in babasıdır. 4.Nisa: (Kadınlar) pek çok ayetinde kadınların haklarından bahsedildiği için bu adı almıştır. Mirasçıların hisse-lerinden açık ve net bir şekilde belirlenmiş olmasına feraiz denir. 5.Maide: (Sofra) Hz. İsa’nın havarilerinin gökten inmesini istediği sofradan söz edildiğinden bu adı almıştır. 6.En’am: Davar, koyun, keçi, deve, sığır suresi, Arapların uyguladıkları bazı gelenekler kınandığı için bu adı almıştır. 7.Araf: Ayette yer alan cennet ve cehennem arasındaki orta yer bölgesindeki insanlardan bahsedildiği için bu adı almıştır. 8.Enfal: (Ganimetler) savaş ganimetlerinin durumundan bu adı almıştır.


EZCÜMLEKUR'AN TARİHİ VE TECVİD

9.Tevbe: (Tevbe) ismini 104. ayetinde yer alan Allah’ın, tövbeleri çokça kabul ettiği, çokça bağışladığının ifade edilmesinden alır. Surenin diğer adı ‘beraedir. Buda ultimatom (ilişkileri kesme) anlamına gelir. Tek başına başında besmele olmayan tek suredir. 10. Yunus: (Yunus) 98. ayette Hz. Yunus ve kavminden bahsedildiği için bu adı almıştır. 11. Hud: Hz. Hud’un hayatı anlatıldığı için bu adı almıştır. 123 ayettir. 12. Yusuf: Hz. Yusuf’un hayatı anlatıldığı için bu adı almıştır. 13. Rad: (Gök Gürültüsü) 13. ayetinde gök gürültüsünün Allah’ı tesbih edip yücelttiği anlatıldığından bu adı almıştır. 14. İbrahim: İbrahim, 35-41. ayetlerinde Hz. İbrahim’in yaptığı dua anıldığından bu adı almıştır. 52 ayettir. 15. Hicr: (Hicr) Adını 80-84. ayetlerinde bahsedilen bir yer adı olan Hicr’den almıştır. Hicr Hz.Salih as.’ın pey-gamber olarak gönderildiği Semud kavminin yaşadığı yerin adıdır. 16.Nahl: (Arı) 68-69. ayetlerinde Allah’ın bal arısına, dağlardan, ağaçlardan ve çardaklardan evler edinmesi emrinden dolayı bu adı almıştır. 17. İsra: (Gece Yürüyüşü) Allah’ın Hz. Muhammed’i gecenin bir vaktinde ayetlerinden bir kısmını göstermek üzere Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksaya yürütmesinde almıştır.18. Kehf: (Mağara) 9-27. ayetlerinde putperest kavimlerinden kaçıp mağaraya gizlenen bir grup gencin hika-yesi anlatıldığından dolayı bu ismi almıştır. 19. Meryem: (Meryem) Hz. Meryem’den bahsedildiği için bu ismi almıştır. 20. Ta-Ha: (Ta-Ha) ismini surenin başında yer alan Ta ve Ha harflerinden almıştır. 21. Enbiya: Peygamberler, ağırlıklı olarak peygamberlerden söz edildiğinden bu adı almıştır. 22. Hac: 27. ayette Hac ibadetinden bahsedildiğinden bu adı almıştır. 23. Müminun: İnananların başarıya ulaşacaklarından bahsedildiğinden bu adı almıştır. 24. Nur: Işık, ismini 35. ayetinde yer alan ve Allah’ın nurunu tasvir eden ayetten alır. 25. Furkan: Hakkı batıldan ayıran anlamına gelir. İsmini 1. ayetinde geçen hakkı batıldan ayıran manasındaki Furkan kelimesinden alır. 26. Şuara: (Şairler) 224. ayetinde şairlerden söz edildiği için bu adı almıştır. 227 ayettir. 27. Neml: (Karınca) ismini 18. ayetinde Hz. Süleyman’ın ordusunu görünce yoldan çekilen karıncalardan al-mıştır. Bu surenin başında ve 30. Ayette olmak üzere iki Besmele vardır. 28. Kasas: Tarihi Vakalar, ismini 25. ayetinde geçen kasas kelimesinden alımıştır. 29. Ankebut: Örümcek, 41. ayetinde kâfirlerin işleri örümcek ağına benzetildiğinden bu adı almıştır. 69 ayettir. 30. Rum: Rumlar yenildi (Bizanslılar), ismini 1. ayetinde Persliler ile yapılan savaşta yenilgiye uğrayan Roma-lıların yakında gelip geleceğinin ifade edilmesinden almıştır. 31. Lokman: (Lokman) İsmini Allah’ın Hz. Lokman’a verdiği hikmetten bahseden 12. ayetten almıştır. 32. Secde: (Secde) İsmini 15. ayette geçen secde kelimesinden almıştır. 30 ayettir. 33. Ahzab: Hizipler Gruplar (Topluluklar), ismini Müslümanlara karşı savaşmak üzere birleşen Arap kabilele-rinden almıştır. Hendek savaşının diğer adı Ahzab savaşıdır. “Hizipler, topluluklar” anlamlarına gelmekte-dir. Çoğunlukla Hendek savaşından bahsedildiği için bu adı almıştır. Kur’anda zikredilen tek sahabe 37. Ayette geçen ‘Zeyd bin Harise’ dir. 34. Sebe: Yemen’de bir yer ismidir. İsmini 15. ayetinde yer alan Yemen’de bir bölge veya kabile ismi olan Sebâ kelimesinden almıştır. 35. Fâtır: (Yaratıcı anlamına gelir) İsmini 1. ayetinde geçen fâtır kelimesinden almıştır. 36. Ya-Sin: İsmini 1. ayetinde geçen ya ve sin harflerinden alır. Ya-sin Kur’anın kalbidir. 37. Saffat: (Saf Tutanlar) Adını ilk ayetinde yer alan sıra sıra dizilenler ifadesinden almıştır. Bu sıra sıra dizi-lenlerinde melekler olduğunu müfessirler ifade etmiştir. 38. Sad: (Davud Suresi) Sad harfi ile başladığından dolayı bu adı almıştır. Bu surede Hz. Davud’un kıssası daha fazla geçtiği için Davud suresi denir.39. Zümer (Guraf : Köşk): Zümreler, gruplar 71 ve 73. ayetinde geçen bu kelime sureye ismini vermiştir.


EZCÜMLE KUR'AN TARİHİ VE TECVİD

40. Gafir (Mü’min Suresi): İman eden, Allah’ın günahları bağışlayan sıfatının yer aldığı 3. ayetteki Gafir keli-mesinden ötürü bu adı almıştır. 41. Fussilet (Ha-Mim Suresi): Ayrıntılı, Kur’an’ın ayrıntılı kılındığını ifade eden fussilet kelimesinin geçtiği 3. ayetinden ismini almıştır. 42. Şura: (Danışma) 38. ayetinde mü’minlerin işlerini aralarında danışma ile gördükleri anlatıldığından bu adı almıştır. 43. Zuhruf: Altın, mücevher, süslenmek ismini 35. ayetinde Allah’ın verdiği ifade edilen altın-gümüş gibi süs-lerin sadece bu dünya hayatının malı olduğunun ifade edilmesinden almıştır. 44. Duhan: (Duman) İsmini 10. ayetinde geçen duhan kelimesinden almıştır. 45. Casiye: (Diz Çöküş) İsmini 28. ayetinde geçen casiye kelimesinden alır. 46. Ahkaf: (Kum Tepeleri) İsmini 21. ayetinde geçen yer adından almıştır. Aynı zamanda Hz. Hud (as)’ın kavminin yaşadığı yerin adıdır. 47. Muhammed: (Kıtal Suresi) Savaşa izin veren sure. Muhammed, övülmek manasına gelir, ikinci ayetinde Hz. Muhammed’in ismi anıldığından bu adı almıştır. 48. Fetih: (Fethetmek, açma, ele geçirme) Ayetlerinde birkaç defa fetihten söz edildiğinden bu ismi almıştır. 49. Hucurat: (Odalar) İsmini 4. ayetinde geçen hucurat kelimesinden almıştır. 50. Kaf: Kaf Suresi, adını 1. ayetinde geçen kaf harfinden almıştır. 51. Zariyat: Tozutup Savuranlar, rüzgarlar, (Zariyat toz toprak savur rüzgar) 1. ayetinde geçen zariyat kelime-sinden almıştır ismini. 52. Tur: (Tur Dağı) Adını ilk ayetinde yer alan Hz. Musa as’a vahyin geldiği Tur dağından almıştır. 53. Necm: (Yıldız) Adını 1. ayetinde yer alan necm kelimesinden almıştır. 54. Kamer: (Ay Suresi) Adını ilk ayetinde yer alan kamer kelimesinden almıştır. 55. Rahman: (Merhametli Suresi) İsmini 1. ayetinde yer alan, Allah’ın Rahman isminden almıştır. 56. Vakıa: (Olay) 1. Ayetinde yer alan vakıa kelimesinden almıştır. 57. Hadid: (Demir) 25. Ayetinde demirin yararlarından söz edildiği için bu adı almıştır. Musebbihat (Sebbeha, yusebbihu kelimeleriyle başlayan) surelerinin ilkidir. Diğerleri Haşr, Saff, Cuma ve Teğabün.58. Mücadele: (Tartışmak) Adını 1. ayetinde geçen fiilden alır. 59. Haşr: (Beni Nadir) : Toplanma adını 2-17. ayetler arası anlatılan topraklarından sürülen kavimden almıştır. 60. Mümtehine: (Sorgulanan) Meveddet suresi ve ismini 10. ayette müşriklerden kaçıp inananlara gelen ka-dınların imtihan edilmesinden alır. 61. Saff: (İsa, Havariyyun Suresi) (Saf Tutmak) 4. Ayette mü’minlerin saf tutarak Allah yolunda mücadele etmeleri anlatıldığından bu adı almıştır. 62. Cuma: (Toplanma), 9. ayetinde Cuma günü çağrı yapıldığında toplu halde namaza gidilmesi emredildiğin-den bu adı almıştır. 63. Münafikun: İkiyüzlüler, münafıklardan bahsettiği için bu adı almıştır. 64. Tegabun: (Aldanış) Adını 9. ayetinde geçen teğabün kelimesinden alır. 65. Talak: (Kısa Nisa Suresi): (Boşanma) Surenin ilk ayetlerinde boşanma işlemi anlatıldığından bu adı al-mıştır. 66. Tahrim: (Yasaklama, haram kılma) İsmini 1. ayetinde yer alan tahrim kelimesinden almıştır. 67. Mülk: Yönetim, sahip olunan şeyler anlamına gelir. Adını 1. ayetinde yer alan mülk kelimesinden almıştır. 68. Kalem: (Nun suresi) Adını 1. ayetinde yer alan kalem kelimesinden almıştır. Nun suresi de denmiştir. 69. Hakka: (Gerçekleşen, hak ve hakikat) Adını 1. ayetinde geçen hakka kelimesinden almıştır. 70. Mearic: (Yükseliş Yolları) ismini 3. ayetinde yer alan Allah’ın yükselme dereceleri-yollarının sahibi olduğu anlamına gelen mearic kelimesinden almıştır. 71. Nuh: Hz. Nuh’un elçi olarak gönderilişi ve mücadelesi anlatıldığından bu adı almıştır. 72. Cin: Cinlerden bir grubun Kur’an’ı dinleyerek doğru yola bulmaları anlatıldığından bu adı almıştır. 73. Müzemmil: (Örtünüp Bürünen) İsmini 1. ayetinde yer alan müzemmil kelimesinden almıştır.

velhasıl…kÜpÜ-kisa kisa- velhasıl ezcÜmle bilgiler ekledik. – Çalışmaya vakti olmayan,...

Documents