VEGETATİV ÇOXALTMAVEGETATİV ÇOXALTMA

k.t.e.doktoru, professorZaur HƏSƏNOV

İxtisaslaşmış orqanlarlaİxtisaslaşmış orqanlarla BasmalarlaBasmalarla Kolların bölünməsiləKolların bölünməsilə Kök pöhrəsiləKök pöhrəsilə ÇiliklərləÇiliklərlə Canlı toxuma ilə (invitro)Canlı toxuma ilə (invitro) CalaqlarlaCalaqlarla

İXTİSASLAŞMIŞ ORQANLARLA ÇOXALTMAİXTİSASLAŞMIŞ ORQANLARLA ÇOXALTMA

BASMALARLA ÇOXALTMABASMALARLA ÇOXALTMA

KOLLARIN BÖLÜNMƏSİLƏ ÇOXALTMAKOLLARIN BÖLÜNMƏSİLƏ ÇOXALTMA

KÖK PÖHRƏSİLƏ ÇOXALTMAKÖK PÖHRƏSİLƏ ÇOXALTMA

ÇİLİKLƏRLƏ ÇOXALTMAÇİLİKLƏRLƏ ÇOXALTMA

CANLI TOXUMA İLƏ (İNVİTRO) ÇOXALTMACANLI TOXUMA İLƏ (İNVİTRO) ÇOXALTMA

Şəkil18. Vegetativ çoxaltına üsulları.1 - bığcıqlarla, 2 - kök pöhrələrilə, 3 - qövsi, 4 - üfqi və 5 - şaquli basmalarla, 6 - odunlaşmış çiliklərlə, 7 - yaşıl çiliklə, 8 - kök çiliyilə, 9 - canlı toxuma ilə (invitro) çoxaltına.

CALAQLARLA ÇOXALTMACALAQLARLA ÇOXALTMA

• ƏHƏMİYYƏTİƏHƏMİYYƏTİ

CALAQLA ÇOXALTMA

ƏHƏMİYYƏTİ

Mövcud sortların çoxaldılması

Meşələrin bağa çevrilməsi

Ağacda bağ yaratma

Bitkini əlverişsiz şəraitə uyğunlaşdırmaq

İkievli bitkiləri birevli etmək

Kol biktisini ağac bitkisinə çevirmək

Hibridin şaxtaya davamlılığını yüksəltmək

CALAĞIN TUTMASINA CALAĞIN TUTMASINA TƏSİR EDƏN AMİLLƏRTƏSİR EDƏN AMİLLƏR

Calağın tutmasına təsir edən amillər

Alət və avadanlıqların saf və təmiz

olması

A f f i n i t e t

Calaq komponentləri

Nantomik və fizioloji uyğunsuzluq

Hava şəraiti və qida mühiti

Calaqüstüdə toplanmış maddələr

calaqaltıya toksik təsir

edir

Karbohidrat aclığı baş

verir

Calaqüstünün forması

Tinglər bağda quruyur

CALAQ ALƏT VƏ CALAQ ALƏT VƏ AVADANLIQLARIAVADANLIQLARI

Şəkil 19. Mişarhr və bağqayçılın.A - bag mişarı: 1 - iri mişar, 2 - əyri dəstəklər, 3 - yay tipli, 4 - uzun dəstəkli. B - bag qayçıları və onun hissələri: a - birtə-rəfli kəsimli, b- ikitərəffi kəsimli, c- düz tiyəli və yumşaq dayaqlı, d- uzun dəstəkli. 1 - kəsici tiyə, 2 - dayaq tiyə, 3 - bərkidici ox, 4 - yay, 5 - dəstəklər.

Şəkil20. Bıçaq tipləri vəhissələri. A - bag bıçaqları: 1 –qarmaq dəstəkli, 2 - iri konus dəstəkli, 3 - orta qövsvari dəstəkli (118 mm), 4 - bag (qələm calagı) bıçağı, 5 - kiçik bag bıçağı.B calaq bıçaqları: 1 - arxasında çıxmtı olan göz calagı bıçagı, 2 - göz və qələm calagı bıçagı, 3 - adi göz calagı bıçagı, 4 - tiyəsi çıxm-tıh göz calagı bıçagı, 5-6 - kopulirovka (qələm) calagı bıçaqları.

CALAQ ÜSULLARICALAQ ÜSULLARI

Calaq üsulları

Yaxınlaşdırma calağı

Qələm calağı Göz calağı

Sadə və dilli kopulirovka

Yarma

Yandan

Qabıqaltı

Körpü

Aralıq (interkulyar)

Adi

Qondarma

Nikolirovka

Lülə

Şəkil25. Çəp və dilli kəsim qaydası. A - özünə çəkməklə, B - kənara çəkməklə çəp kəsimin açılması, C - çəp kəsimdə dil açılması: 1 - baslanması, 2- sonu.

Şəkil 26. Qələm calagı üsulları. 1 - yarma, 2 - yarım yarma, 3 - qabıqaltı, 4 - yandan, 5 - haysfus (keçi dırnagı), 6 - dilli (yaxşılaşdırılmış), 7 - yandan yəhərli, 8 - dilsiz qondarma, 9 - dilli qondarma, 10 - adi körpü, 10a - mismarla bərkidilmiş körpü, 11 - kambi qatları üst-üstə düşməlidir, 12 - sərbəst budagın qabıqaltı və qondarma calaq.

Şəkil 21. Adigöz calağı. 1 - calaqaltıda «T»-şəkilli kəsimin alınması; 2 -çilikdən sipərcik kəsilməsi; 3 - sipərciyin yarıga geydirilməsi.

Şəkil 22. Göz calağının sarınınası ardıcıllığı.

Şəkil 23. Qondarma göz calagı və lülə göz calagı.A. Qondarma göz calagı. Calaqaltıda 1 - köndələn, 2 - uzununa kəsim aparılması və 3 - kəsim forması, 4 - çilikdən sipərcik kəsilməsi, 5 - sipərciyin calaqaltına qondarılması.B. Lülə göz calagı. 1 - calaqaltıda kəsim aparılması və 2 - kəsim yeri, 3 - calaqüstüdən kəsilmiş lüləvarı sipər.

Şəkil24. Nikolirovka göz calagı. A - arahq sortdan tumurcuqsuz sipərciyin kəsilməsi; B –aralıq və əsas sortun sipərciklərinin «T»-şəkilli yarıga geydirilməsi.

MƏNBƏMƏNBƏ

Zaur Həsənov, Cəbrayıl Əliyev – Zaur Həsənov, Cəbrayıl Əliyev – Meyvəçilik, B., 2007, səh. 150-167.Meyvəçilik, B., 2007, səh. 150-167.