vaskularne urgencije

Vaskularna urgentna Vaskularna urgentna stanjastanja

Vladan PopovićVladan Popović

AneurysmaAneurysma

Lokalizovano proširenje krvnog suda za 1 1/2 do 2 Lokalizovano proširenje krvnog suda za 1 1/2 do 2 puta u odnosu na uobičajeni dijametar krvnog puta u odnosu na uobičajeni dijametar krvnog sudasuda

Arterije, vene – phlebectasiae ( retko )Arterije, vene – phlebectasiae ( retko )

Aorta, periferne arterije ( poplit.art ), visceralne Aorta, periferne arterije ( poplit.art ), visceralne arterije...arterije...

5% populacije starije od 50 godina5% populacije starije od 50 godina

15-20% aneurizma “ first degree relative”15-20% aneurizma “ first degree relative”

IstorijatIstorijat

2 vek – Antyllus – ligatura aneurizme2 vek – Antyllus – ligatura aneurizme Vesalius 16 vek – detaljan opis aneurizmeVesalius 16 vek – detaljan opis aneurizme 1923 Rudolf Matas – prva ligatura aortne 1923 Rudolf Matas – prva ligatura aortne

aneurizmeaneurizme 1948 upotreba reaktivnog celofana kojim se 1948 upotreba reaktivnog celofana kojim se

obmotavala aneurizmaobmotavala aneurizma 1949 A. Ainstein operisan na ovaj način – umro 6 1949 A. Ainstein operisan na ovaj način – umro 6

godina kasnije od rupturegodina kasnije od rupture 1951 Dubost prva interpozicija homografta1951 Dubost prva interpozicija homografta 1953 Blekmoore vynil-ski tubus1953 Blekmoore vynil-ski tubus 1980 prvi endograft ( Palmaz stent)1980 prvi endograft ( Palmaz stent)

AneurysmaAneurysma

Smanjenje brzine – POVEĆANJE PRITISKA

LokalizacijaLokalizacija

DijagnozaDijagnoza

Klinički pregledKlinički pregled UZUZ CT ( MSCT )CT ( MSCT )

AneurysmaAneurysma

Prave ( sve hist. Prave ( sve hist. slojeve )slojeve )

LažneLažne

AterosklerotskeAterosklerotske TraumatskeTraumatske SifilitičneSifilitične MikotičneMikotične DisekcioneDisekcione DegenerativneDegenerativne

Aneurysma - komplikacijeAneurysma - komplikacije

RupturaRuptura TrombozaTromboza EmbolijaEmbolija

Diferencijalna dijagnoza Diferencijalna dijagnoza rupturerupture

Upala slepog creva Upala slepog creva Holelitiaza Holelitiaza Gastritis i paptički čir Gastritis i paptički čir Infarkt miokarda Infarkt miokarda Pankreatitit Pankreatitit Opstrukcija creva Opstrukcija creva Infekcije urinarnog trakta Infekcije urinarnog trakta Nefrolitijaza Nefrolitijaza

Godišnja stopa rizika za rupturu AAA

Prečnik AAA (cm) Procenat ruptura (%)

< 3,0 0

3 - 3,9 0,4

4 - 4,9 1,1

5 - 5,9 3,3

6 - 6,9 9,4

7 - 7,9 24,0

Rizik rupture AAA

Mali rizikMali rizik Umeren rizikUmeren rizik Visok rizikVisok rizik

> 70 godina 70 – 80 godina 80 i više godina

Fizički aktivan Aktivan Fizički neaktivan, nepokretan

Bez znakova srčane bolesti

Stabilna srčana bolest , EF>35%

Značajna koronarna bolest, česti anginozni bolovi,

EF < 25%

- Kreatinin 2,0 – 3,0 Kreatinin > 3,0

Normalan anatomski nalaz

Anatomski poremećaj sa jasnim znacima AAA

Bolesti jetre (albumin < 2)

Moguća postoperativna smrtnost 1%-3%

Moguća postoperativna smrtnost 3% - 7%

Moguća postoperativna smrtnost 5% - 10%,

Svaka nova komplikacija bolesti uvećava smrtnost za 3%-5%

MortalitetMortalitet

Disekcija aorteDisekcija aorte

Mladi muškarci Mladi muškarci ( 40-( 40-50 godina )50 godina )

HipertenzijaHipertenzija

““Faty strakes”Faty strakes” Aortna Aortna

medionekrozamedionekroza Art. Elastičnog tipaArt. Elastičnog tipa Ateroskleroza(!?)Ateroskleroza(!?)


Zid aorte Prskanje zida Disecirani

zid


Pravi lumen

Lažni lumen

Visc art


Учесталост

60 % 10-15 % 25-30 %

Тип Де Бејки I Де Бејки IIДе Бејки

III

Станфорд AСтанфорд

B

Почетни део Крајњи део

Tab. 1: Подела дисекција аорте

Smrtnost Smrtnost 1% na sat1% na sat

Dyssectio Dyssectio thoracoabdominalisthoracoabdominalis

Disekcija aorteDisekcija aorte Ruptura sa krvavljenjemRuptura sa krvavljenjem Tromboza visceralnih grana Tromboza visceralnih grana

( kompresija jednim od lumena )( kompresija jednim od lumena ) Sindrom autne okluzije arterijeSindrom autne okluzije arterije

Periferne aneurizmePeriferne aneurizme

Pseudoaneurysma ( scarpae, AV Pseudoaneurysma ( scarpae, AV fistulae )fistulae )

Poplitealna arterijaPoplitealna arterija Visceralne arterijeVisceralne arterije Karotidne arterijeKarotidne arterije

KomplikacijeKomplikacije Smrtni slučaj - kao posledica tromboze ili embolije javlja se u Smrtni slučaj - kao posledica tromboze ili embolije javlja se u

1,8-5% slučajeva a 50% kod rupture aneurizme. 1,8-5% slučajeva a 50% kod rupture aneurizme. Pneumonija - 5% Pneumonija - 5% Infarkt miokarda - 2-5% Infarkt miokarda - 2-5% Preponske infekcija - manje od 5% Preponske infekcija - manje od 5% Infekcije Grafta - manje od 1% Infekcije Grafta - manje od 1% Nedovoljan priliv krvi u delovima tela koje snabdeva trbušna Nedovoljan priliv krvi u delovima tela koje snabdeva trbušna

aorta aorta Incisiona kila - 10-20% Incisiona kila - 10-20% Opstrukcije creva Opstrukcije creva Amputacija ekstremiteta zbog arterijske okluzije Amputacija ekstremiteta zbog arterijske okluzije Intermitentna klaudikacija u nogama Intermitentna klaudikacija u nogama Nemoć u muškaraca - Erektilna disfunkcija i retrogradan Nemoć u muškaraca - Erektilna disfunkcija i retrogradan

ejakulacija (> 30%) ejakulacija (> 30%) Parestezije u bedrima Parestezije u bedrima Lymphocele u preponi - približno 2% Lymphocele u preponi - približno 2% Kasna enterična fistula grafta. .Kasna enterična fistula grafta. .

Lečenje AneurysmaeLečenje Aneurysmae

Interpozicija graftaInterpozicija grafta Bypass procedureBypass procedure

AneurysmaAneurysma

LečenjeLečenje Operativna interpozicija graftaOperativna interpozicija grafta EVAR ( EVAR ( EEndondoVVasc asc AAneury. neury. RRapair)apair) TEVAR ( TEVAR ( TThor hor EEndondoVVasc asc AAneur. neur. RRapair )apair )

Akutne okluzije arterijaAkutne okluzije arterija

Zapušenje arterijskog krvnog suda trombom ili Zapušenje arterijskog krvnog suda trombom ili embolusomembolusom

TrombozaTromboza Zaživotno zgrušavanje krvi u krvnom suduZaživotno zgrušavanje krvi u krvnom sudu Posledica ranije stenoze, poremećaja koagulacije, Posledica ranije stenoze, poremećaja koagulacije,

usporenog protokausporenog protoka Bolesnici sa prethodnom istorijom klaudikacija i trofičnim Bolesnici sa prethodnom istorijom klaudikacija i trofičnim

promenama na stopalimapromenama na stopalima EmbolijaEmbolija

Tromb nošen krvnom strujom se zaustavlja na račvi Tromb nošen krvnom strujom se zaustavlja na račvi ( kardijalni embolus, autoarterijeki embolus)( kardijalni embolus, autoarterijeki embolus)

Stariji ljudi sa aritmijomStariji ljudi sa aritmijom

Klinička slika akutne okluzije Klinička slika akutne okluzije ekstremitetaekstremiteta

Pain (bol)Pain (bol) Pale (bledilo)Pale (bledilo) Parestesia ( utrnutost )Parestesia ( utrnutost ) Paralysis ( nemogućnost pokreta )Paralysis ( nemogućnost pokreta ) Poykilotermia ( hladnoća )Poykilotermia ( hladnoća ) Pulslessness ( nedostatak pulseva )Pulslessness ( nedostatak pulseva )

““6” P 6” P signsign

LečenjeLečenje

Konzervativno – tromboliza Konzervativno – tromboliza (tromboze – redje embolije )(tromboze – redje embolije )

Operativno – operativna Operativno – operativna trombektomija direktnim pristupom trombektomija direktnim pristupom ili kateterom za trombektomiju ili kateterom za trombektomiju ( Fogarty kateter)( Fogarty kateter)

DVTDVT

Zaživotno zgrušavanje krvi u krvnom Zaživotno zgrušavanje krvi u krvnom sudusudu

Vodeći uzrok smrti na svim hirurškim Vodeći uzrok smrti na svim hirurškim odeljenjimaodeljenjima

Krvni sudovi:Krvni sudovi: Nogu – solealne veneNogu – solealne vene Male karlice – periuteralni i Male karlice – periuteralni i

periprostatični pleksusiperiprostatični pleksusi Vene GE – DVT podključne veneVene GE – DVT podključne vene

DVTDVT

Tromb nastaje:Tromb nastaje: Narušen integritet zidaNarušen integritet zida Usporen protok krvi – stazaUsporen protok krvi – staza Narušen sastav krvi – Narušen sastav krvi –

hiperkoagulabilnosthiperkoagulabilnost

VIRHOFLJEV TRIJASVIRHOFLJEV TRIJAS

DVTDVT

Posledice:Posledice: Lokalni otok, bol i nemogućnost pokretaLokalni otok, bol i nemogućnost pokreta PLUĆNA EMBOLIJAPLUĆNA EMBOLIJA

DVTDVT Tretman:Tretman:

Elevacija, hladni oblozi, hod samo sa Elevacija, hladni oblozi, hod samo sa elastičnom bandažomelastičnom bandažom

TrombolizaTromboliza SistemskaSistemska kateterskakateterska

Antikoagulantna terapijaAntikoagulantna terapija HepariniHeparini

Intravenski Intravenski LMWHLMWH

Oralna AK terapijaOralna AK terapija VarfarinVarfarin kumarinkumarin

vaskularne urgencije

Documents