van gennep bijt …
DESCRIPTION
Van Gennep bijt …. Naar een kritische orthopedagogiek. In het bijzonder van de zwakzinnige mens. Ad van Gennep. Prof. A. Th. van Gennep. Belangrijkste uitgangspunten:. van normalisatie naar integratie volwaardig burgerschap kwaliteit van het bestaan zelfbepaling. Kort overzicht deel I. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Naar een kritische orthopedagogiek
In het bijzonder van de zwakzinnige mens.
Ad van Gennep
Prof. A. Th. van Gennep
Belangrijkste uitgangspunten:
• van normalisatie naar integratie
• volwaardig burgerschap
• kwaliteit van het bestaan
• zelfbepaling
Kort overzicht deel I
1800-1850• Sensualisme & rationalisme• Zwakzinnigenzorg: -als object v/d wet.
-als maatsch. probl.
1850-1950• Positivisme & sociaal-darwinisme• nadruk op zorg, aanleg & opl. voor
maatschappelijk probleem
De pioniers en de ondermensen …
De periode1800 - 1850
De pioniers
Economie
• Opkomst en bloei kapitalisme
• Industriële revolutie
Politiek
• Adel Burgerij
Politieke macht Economische macht
Ideologie:pedagogiek
• Descartes
• Sensualisme: ervaringen zijn bron van kennis; Locke, Condillac
• Rationalisme: aangeboren ideeën en vermogens; Wolff
Zwakzinnigenzorg
1. Als object van de wetenschappen
2. Als maatschappelijk probleem
1. Zwakzinnigenzorg als object van de wetenschappen“Wat is de natuur van de mens?”
• de mens is de top van het dierenrijk (Linnaeus)
• nature vs nurture• mens-maatschappij-verhouding:
Rousseau
Itard
Itard
• wetenschappelijke bestudering van zwakzinnigen
• sensualist
• medisch-pedagogische behandeling
2. Zwakzinnigen als maatschappelijk probleem
• Evolutie van voor en na de 17de eeuw• Séguin: * mens-maatschappij-verhouding * tegen vermogenspsychologie en
frenologie (Gall) * geïnspireerd door utopisch socialisme
en christelijke school van Saint Simon * leerling van Itard
De periode1850 -
1950De ondermensen
Economie
• Verdere bloei van het kapitalisme
• Hogere eisen aan arbeiders -meer scholen
-scholen meer prestatiegericht
Ideologie
• Positivisme: Comte
• Sociaal-Darwinisme
Zwakzinnigenzorg
• nadruk op verzorgen• nadruk op aanleg als oorzaak• maatschappelijk probleem• gradaties in zwakzinnigheid testbeweging oplossingen: * buitengewoon onderwijs * inrichtingen * eugenetische maatregelen
De historische erfenis m.b.t. zwakzinnigheid en zwakzinnigenzorg vormt
een geheel aan tegenstellingen
Kort overzicht deel II
Opvattingen over
• Zwakzinnigheid en zwakzinnigenzorg continuïteit & verandering
2. Wetenschappelijke benaderingen -natuurwetenschappelijk
-geesteswetenschappelijk -kritisch-maatschappelijk
1. Opvattingen over zwakzinnigheid en zwakzinnigenzorg
Vanaf 1950:• lijn gericht op continuïteit• lijn gericht op verandering
* Lijn gericht op continuïteit
• nadruk op defect• geen ontwikkelingsvermogen• ondermens• lage kwaliteit van zorg
*Lijn gericht op verandering
• nadruk op ontwikkelingsvermogen• nadruk op leefmilieu: normalisatie-
principe
gevolgen in de praktijk: segregatiegedachte neemt af
2. Opvattingen over wetenschappelijke benaderingen
a) De natuurwetenschappelijke benadering
b) De geesteswetenschappelijke benadering
c) De kritisch-maatschappelijke benadering
a) De natuurwetenschappelijke benadering:
2 methodologische lijnen:
* Rationalisme & deductie
* Empirisme & inductie
* Rationalisme & deductie
• rationeel denken• van algemeen naar specifiek• aangeboren ideeën positief: gerichtheid op
maatschappelijke verandering negatief: vermogenspsychologie
* Empirisme & inductie
• zintuiglijke ervaring• sensualisme positief: Itard & Séguinnegatief: Behaviorisme -
gedragsmodificatie
b) De geesteswetenschappelijke benadering
• hermeneutiek als methode• nadruk op individuele mens• historiciteit• relativisme positief: rede EN geest negatief: - conservatief - nationaal socialisme
c) De kritisch-maatschappelijke benadering
• progressieve zijstroom van de natuurwetenschappelijke benadering
• kritische ingesteldheid
Kris & Yves
Op weg naar een kritische orthopedagogiek
(methode en object)
Kort overzicht deel III
• Orthopedagogiek als kritische wet.
doel: realiteit toetsen aan ideaalbeeld
• Object van de kritische orthopedagogiek
1. Orthopedagogiek als kritische wetenschap
• Kritische wet. traditionele wet.:
* maatschappelijke invloed* historische component* dialectische benadering* nadruk op handelen
* Maatschappelijke invloedOrthopedagogiek als maatschappelijke
wetenschap
Wetenschap = deel van totale maatschappijsysteem
wederzijdse beïnvloeding tussen maatschappij en wetenschap
*Historische componentOrthopedagogiek als historische wet.
Orthopedagogiek en zwakzinnigenzorg =
resultaat van een historische ontwikkeling
relatie tussen actuele en voorgaande situaties
* Dialectische benaderingOrthopedagogiek als dialectische wet.
Dialectiek = 1) maatschappelijk proces 2) wetenschappelijke methode
1) nadruk op verandering als vertrekpunt2) tegenstelling is de motor voor verandering Kenmerken:
~ empirische grondslag~ feiten niet neutraal
~ wet. onderzoek niet waardenvrij
~ gevonden waarheid is plaats-, tijd- en maatschappijgebonden
Doel:
Kritisch zijn
= bestaande realiteit toetsen aan ideaalbeeld
* Nadruk op handelenOrthopedagogiek als handelingswetenschap
Behandelt relatie tussen praktijk en theorie
3 standpunten: ~ gescheiden ~ eenheid ~ dialectische relatie
2. Het object van de kritische orthopedagogiek
• het begrip “ontwikkelingsbelemmering”
• belemmerde persoonlijkheidsontwikkeling en verhinderde participatie aan het samenlevingsgebeuren
• het orthopedagogisch handelen
•Het begrip ontwikkelingsbelemmering
• maatschappelijk van aard• oorzaak is biologisch?
biologische kenmerken gezien binnen een bepaalde maatschappelijke context
•Belemmerde persoonlijkheidsontwikkeling en
verhinderde participatie
• segregatie isolatie inrichtingen en buitengewoon onderwijs
• gevolgen isolatie:- onderbelasting- overbelasting- inconsequente belasting
resultaat : belemmering ontwikkeling
•Het orthopedagogisch handelen
het handelen heeft 2 kanten:- op emancipatie gerichte verandering
van de samenleving- verandering van de ontwikkeling van
het individu
1) Dialectiek van behandeling en ontwikkeling
2) “ “ zelfontplooiing en participatie
3) “ “ aanpassing en emancipatie
1) Dialectiek van behandeling en ontwikkeling
traditioneel orthopedagogisch handelen
nadruk op persoonlijkheidsontwikkeling
2) Dialectiek van zelfontplooiing en participatie
“meer zelfontplooiing indien meer actieve participatie aan
de samenleving”
3) Dialectiek van aanpassing en emancipatie
• participatie – niet participatie? beide leiden tot aanpassing aan
de bestaande samenleving aanpassing nodig als
overgang (!) om te komen tot emancipatie door participatie
“Subjectief goede bedoelingen pakken
vaak objectief anders uit in de
maatschappelijke context”
Ik wil geen cliënt zijn, ik wil een persoon zijn.
Ik wil geen label zijn,ik wil een naam zijn.Ik wil geen zorg, ik wil ondersteuning en
hulp.Ik wil niet geplaatst worden in een instituut,
ik wil een thuis.Ik wil plezier hebben, van mijn leven
genieten en vrienden hebben.Ik wil dezelfde kansen hebben als jullie,ik
wil gelukkig zijn.Ik heb gezegd.
U was een fantastisch publiek
Dank u voor uw aandacht en tot ziens!
Merel, Eveline, Tine,Joni,Imke, Chris, Fien, Nathalie & Kelly.