Van Elcker-Ik over Hart boven Hard en ‘kleine revoluties’

tot Bolivia

Collectief werken 3

Collectief werken 4

De concrete utopie: het ‘nog’ niet zijnde

Collectief werken 5

Van Utopie naar dystopieTuol Sleng, ‘martelcollege’ van rode Kmer in Pnom Penh

Collectief werken 6

Over de geboorte van een wrikker in de marge (1968-1979)

Kenmerken van nieuwe sociale bewegingen

1.De stichtingsdatum van de nieuwe sociale bewegingen ligt bijna altijd na 1965. Dat is niet toevallig. De vaak kritische babyboomers, verwekt in de roes van de bevrijdingsjaren, werden in die periode immers volwassen. Terwijl hun ouders blij waren dat de schoorsteen eindelijk weer rookte, de versobering achter de rug was en de spaarpot gevuld, wendden hun kinderen zich schouderophalend af van al dat materialistische fraais dat hun in de schoot geworpen was. 2. De nieuwe sociale bewegingen vertrokken de nieuwe bewegingen vanuit een links-libertaire ideologie. Niet vanuit het traditioneel links à la KP of BSP, dat teveel naar buraucratie en ‘biefstuksocialisme’ rook. Er werd accent gelegd op niet-materiële thema’s zoals basisdemocratie, zelfontplooiing en geweldloosheid. Het werd een zoektocht naar een meer libertair socialisme, met ruimte voor anarchistische principes. 3. Bij de nieuwe sociale bewegingen vind je weinig industriearbeiders, ondernemers of landbouwers, zoals in de traditionele bewegingen. De recrutering gebeurt vooral onder hoogopgeleiden zoals leerkrachten, maatschappelijk assistenten of bediendes. 4. Het vierde kenmerk van de nieuwe bewegingen is hun organisatorische zwakheid. Ze hebben een broertje dood aan strak geleide hiërarchieën, zijn zeer geatomiseerd en kennen een zeer beperkte verticale integratie. Door die zwakte wegen ze ook slechts beperkt door op de politieke besluitvorming.

(Hooghe en Hellemans)

Ook in de iron eighties groeide Elcker-Ik fors (1979-1989)

Elcker-Ik in moeilijk vaarwater (1989-2003)

De tweede adem van het Antwerpse Elcker-Ik(2004-2015)

Beweging van onderuit Zoektocht naar transitie

Collectief werken 53

Collectief werken 54

Humanizing the economy 56

Humanizing the economy 57

Humanizing the economy 58

Reciprociteit en coöperaties

Wederkerigheid is het cement waarop een coöperatie gebouwd is

Bedrijven zonder managers: sneller en goed voor de samenhorigheid

Collectief werken 61

REPORTAGE DE STRUISE BROUWERS UIT OOSTVLETEREN ZIJN VOLGENS RATEBEER DE BESTE BROUWERIJ VAN HET LAND: ‘pannepotje’

‘Tijd is ons belangrijkste ingrediënt’

Humanizing the economy 62

The Rochdale-pioneers (1844)

Humanizing the economy 63

Humanizing the economy 64

Belgian delegation in Mondragón

Humanizing the economy 65

NewB, naar een coöperatieve bank

Collectief werken 66

Humanizing the economy 67

Penha Longa, Mozambique

Humanizing the economy 69

Collectief werken 70

Humanizing the economy 71

Chilavert, fábrica recuperada

Humanizing the economy 72

Sporen van transitie

Als de koopwaar de celvorm is van het kapitalisme, dan is het gemeengoed de celvorm van een maatschappij voorbij het kapitaal.(Nick Dyer-Witheford)

 Nick Dyer-Witheford, ‘Commonism( http://turbulence.org.uk/tubulence-i/commonism, geciteerd in Kenis, Anneleen en Matthias Lievens, op. cit. 2012, p. 215

Reconquering the commons

Humanizing the economy 74

Community supported agriculture ‘Grondsmaak’ (CSA)

Humanizing the economy 75

Collectief werken 76

Collectief werken 78

Collectief werken 79

Over foutvriendelijke utopieën

IMMANUEL KANT (1784) EN HERNOMEN DOOR ISAIAH BERLIN)

‘Uit zulk krom hout waaruit de mens is gemaakt, kan nooit iets rechts worden vervaardigd.’

Collectief werken 81

Collectief werken 82

reconquering of the commons

zoals de inheemsen, de grondwetten van Ecuador en Bolivia, maar natuurlijk ook al de Petrella’s, Bauwens’en en Barrez’s van deze aarde bedoelen. Mutualiseren is daarbij de boodschap.

BoliviaOver het proceso de

cambio

85

86

Boliviaanse grondwet (2009)Artikel 8 -‘De staat aanvaardt en bevordert als ethische principes van de plurinationale samenleving: Ama Qhilla, Amma Llulla, Ama Suwa (wees niet zwak, wees niet leugenachtig of een dief), Suma Qamaña (het goede leven), Ñandereko (een harmonieus leven), Teko Kavi (een goed leven), Ivi Maraei (grond zonder kwaad) en Qhapaj Ñan (nobele weg of leven).

-Enkele waarden waarop de nieuwe Boliviaanse grondwet steunt, zijn: eenheid, gelijkheid, waardigheid, vrijheid, wederkerigheid, respect, complementariteit, harmonie, transparantie, evenwicht, gelijkheid van kansen, verantwoordelijkheid, verdeling en herverdeling van goederen en van de commons.

88

Geert Noels: "Beter elke twee jaar van premier wisselen"Jeroen Van Horenbeek − 05/08/14, 17u42                     © belga. Geert Noels.

Geert Noels

"Beter elke twee jaar van premier wisselen” (econoom Geert Noels)

(Jeroen Van Horenbeek − DM 05/08/14, 17u42 )                    

"Managers moeten hun nut aantonen of verdwijnen"Filosoof en managementjournalist Ben Kuiken bepleit meer macht voor werknemers

‘Het is mijn overtuiging dat eenvoud heel goed verenigbaar is met genot, vreugde en geluk en bij uitstek samengaat met zelfontplooiing en levenskunst.’(7) ‘Eenvoudig leven is méér dan het residu dat overblijft als men minder consumeert. Het is in mijn opvatting een toegang – misschien dé toegang – tot het ‘goede’ leven, en is dus een kernelement van elke levenskunst.’

(Ton Lemaire, De val van Prometheus)

Pachamama, geen pachamamismoWe moeten buen vivir niet opvatten als een 'terug naar vroeger'-gedachte, naar de prekoloniale tijd van de grote indianenculturen in Zuid-Amerika.

Eduardo Gudynas, sociaal-ecoloog uit Montevideo"Ik propageer geen terugkeer naar de gemeenschappen van jagers-verzamelaars in het oerwoud. Het gaat erom dat de kwaliteit van het leven centraal komt te staan, niet de toename van het bruto nationaal product."

Economische ontwikkeling en Buen Vivir

‘De grootschalige mijnbouw en de enorme stuwdammen worden in niet weinig gevallen ontworpen of verdedigd door diegene die zich opwerpen als beschermers van de natuur, het milieu en het 'buen vivir'. In Peru is er een race aan de gang tussen machtige staten en multinationals om zich de 'commons' toe te eigenen

tegenover een lokale bevolking die zich daar heftig tegen verzet. Dit is fundamenteel een strijd over welk

ontwikkelingsmodel het land wil volgen. Het is evenzeer een existentiële strijd, zeggen de inheemsen, over de betekenis van

het leven op aarde, kortom over menselijke waardigheid.’ (Georges Spriet van Vrede over Peru)

96

‘Bolivia blijft het toneel van een strijd om de macht. Het is een interessante case omdat de regering-Morales, ondanks een indrukwekkende verkiezingsoverwinning, op dit ogenblik veel tegenwind krijgt. Dit is de paradox van vele linkse regeringen: zij sluiten de rangen om hun macht te behouden, maar zij weten niet goed om te springen met de dynamiek van de sociale bewegingen aan de basis.’ (Raúl Zibechi)

De moeilijke weg van:

97

Beweging naar partij

Extractivisme van grondstoffen naar industrialisatie

-DIENEN EN NIET GEDIEND WORDEN-VERTEGENWOORDIGEN EN ZICH NIET LATEN VERTEGENWOORDIGEN-OPBOUWEN EN NIET AFBREKEN-GEHOORZAMEN EN NIET BEVELEN-VOORSTELLEN EN NIET OPLEGGEN-OVERTUIGEN EN NIET OVERWINNEN-AFDALEN EN NIET OPKLIMMEN

Para todos todo, para nosotros nada (Voor iedereen alles, voor ons niets) Mandar obedeciendo (besturen al gehoorzamend)

Zoektocht naar:

100

Een nieuwe grammatica voor linksHet dekoloniseren van het denkenHet goede levenEen pluriculturele samenlevingEenheid in verscheidenheidEen nieuwe stedelijke omgevingEen participatieve democratieEen radicale sociaaldemocratie