valkuilen bij pijnbehandeling

29
Paul Lieverse, anesthesioloog-pijnspecialist

Upload: paul-lieverse

Post on 21-Jun-2015

472 views

Category:

Health & Medicine


0 download

DESCRIPTION

Hand-out van presentatie voor Verenso (Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde) over Valkuilen bij pijnbehandeling, op 30 september 2014 in Delft.

TRANSCRIPT

Page 1: Valkuilen bij pijnbehandeling

Paul Lieverse, anesthesioloog-pijnspecialist

Page 2: Valkuilen bij pijnbehandeling

Voor bijeenkomst mogelijk relevante

relaties met bedrijven Bedrijfsnamen

• Sponsoring of onderzoeksgeld

• Honorarium of andere

(financiële) vergoeding

• Aandeelhouder

• Andere relatie, namelijk…

• Geen

• Vergoeding voor spreekbeurten

Janssen-Cilag, Mundipharma,

Pfizer, MSD, Nycomed, Takeda

• Geen

• Geen

Disclosure slide vlg. Stichting Code Geneesmiddelenreclame en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Page 3: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 4: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 5: Valkuilen bij pijnbehandeling

Functionele depletie van catecholamines en endogene opioïden

Sensitisatie en wind-up in achterhoorn

Learned helplessness Therapeutisch doel:

herwinnen van sense of control, ‘pijn de baas’

Page 6: Valkuilen bij pijnbehandeling

spinal cord

medulla

midbrain

thalamus

cortex

Descartes, 1596-1650

Page 7: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 8: Valkuilen bij pijnbehandeling

Associatie met “stress” Activatie bij pijn

(PET-scan en fMRI) Rol bij “leren” en

conditionering

Belang: Affectieve dimensie naast sensorische dimensie

Page 9: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 10: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 11: Valkuilen bij pijnbehandeling

Begrip toegenomen vanaf eind jaren 80 Amitriptyline (Tryptizol, Sarotex, 1961) Nortriptyline (Nortrilen) Carbamazepine (Tegretol) Valproïnezuur (Depakine)

Nieuwere medicamenten, dus beter? Duloxetine (Cymbalta, 1991) Lamotrigine (Lamictal, 1994) Gabapentine (Neurontin, 1999) Pregabaline (Lyrica, 2004)

Page 12: Valkuilen bij pijnbehandeling

Mechanisme 1

Mechanisme 2

Mechanisme 3

Mechanisme 1

Mechanisme 2

Mechanisme 3

Mechanisme 1

Symptoom 1

Symptoom 2

Symptoom 3

Symptoom 1

Symptoom 2

Symptoom 3

Symptoom 1

Page 13: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 14: Valkuilen bij pijnbehandeling

Pijn als ‘stressor’ (Hans Selye, 1936) Belang van sociale context (Henry Beecher, 1951) ‘Poort theorie’ (1965) Around-the-clock medicatie (Cicely Saunders, 1967) Oprichting IASP (1973) Opioïden in het ruggenmerg (Tony Yaksh, 1976) ‘Pijn ladder’ (WHO, 1986) Doorbraakpijn (Russell Portenoy, 1990) Gen expressie (jaren 90) Plasticiteit van het ruggenmerg ‘Neuromatrix’ (Melzack, 1999) Farmacogenetica van pijn…

Page 15: Valkuilen bij pijnbehandeling

Onderliggend mechanisme invloed (bv. kanker) … maar ook de context Multimodale therapie nodig Lange termijn effecten van behandeling

Page 16: Valkuilen bij pijnbehandeling

Misselijkheid en braken Ademhalingsdepressie Urineretentie Concentratieproblemen Hoest onderdrukking Obstipatie en ileus Euforie Jeuk Droge mond

Page 17: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 18: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 19: Valkuilen bij pijnbehandeling

Morfine doseren op effect (M-6-G stapeling) Fentanyl geen dosisaanpassing Methadon geen dosisaanpassing

Oxycodon ?? Hydromorfon geen dosisaanpassing,

maar wel bij dialyse

Page 20: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 21: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 22: Valkuilen bij pijnbehandeling

Incidente pijn (‘incident pain’)

Spontane pijn

‘End-of-dose’ pijn

Page 23: Valkuilen bij pijnbehandeling

Fentanyl neusspray Fentanyl sublinguale tablet

Subcutane toediening van een opioïd

Page 24: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 25: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 26: Valkuilen bij pijnbehandeling

Onderscheid Neurolytische blokkades (bv. coeliacus blokkade) Farmacotherapeutische technieken

(bv. intrathecaal katheter) Neuroaugmentatie (bv. epidurale stimulatie)

Vooral een uitkomst in geval van… Heftige bijwerkingen Bepaalde gelokaliseerde pijnproblemen

Page 27: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 28: Valkuilen bij pijnbehandeling
Page 29: Valkuilen bij pijnbehandeling