valjanje w

2.6.2015

1

Obrada metala valjanjem

Pregled postupaka valjanja

Klasifikacija proizvoda dobijenih valjanjem

Konstrukcija valjaka za valjanje

Valjanje navoja

Sadržaj

2.6.2015

2

Proizvodnja:

Profila

Šipki

Cijevi

Limova

Tračnica

Žice

Traka

Vrste proizvoda dobijenih valjanjem metala

Primjeri proizvoda dobijenih valjanjem

2.6.2015

3

Valjanje se vrši pomoću valjaka

Polazni materijal je užareni trupac okruglog, četvrtastog ili višeugaonog

presjeka

Proces valjanja

Proces valjanja

2.6.2015

4

Polazni materijal prolazi kroz valjke više puta

i pritom mu se smanjuje visina i povećava širina.

Veći predmeti valjaju se u toplom stanju.

(čelici - 900 do 1300 °C; aluminij - 500 °C).

Tanki limovi, trake i žice se najčešće valjaju u

hladnom stanju jer se tako postiže glaĎa površina.

Proces valjanja

Konstrukcija valjaka za valjanja

2.6.2015

5

Mogu biti ravni (glatki) ili kalibrirani

Glatki valjci služe za valjanje limova. Kalibrirani valjci služe za valjanje profila.

Valjci se sastoje od:

- radnog dijela (L),

- rukavca ležaja (t)

- rukavca spojke (t1) - za priključak na pogon


Primjeri kalibriranih valjaka


2.6.2015

6

Zbog sile valjanja javlja se ugib valjaka koji uzrokuje netačnost limova

Da bi se to izbjeglo valjci imaju blago bačvasti oblik, tj imaju izbočinu (tzv.

"bombirung") po sredini.

Ravni valjci -

usljed progiba lim ima nepravilan oblik

Bačvasti valjci

- lim je pravilnog oblika.


Valjci se izraĎuju od čelika ili čeličnog liva

Površina valjaka mora imati odreĎenu tvrdoću i biti otporna na trošenje

Valjci moraju biti čvrsti i žilavi te otporni na visoke temperature ako se radi u

toplom stanju

Površina valjaka se kali

Valjci se pri radu neravnomjerno troše (habaju) i na njih se lijepe čestice metala

koji se valja.

Zbog toga se nakon nekog vremena valjci bruse na posebnim brusilicama.

Najčešće se koriste ugljični i legirani alatni čelici npr.:

Č 1943 (C125W)

Č 6440 (100 WCr 6)

Č 4750 (X165 CrMoV 12)

Č 4850 (X155 CrVMo 12 1)

Materijali valjaka za valjanja

2.6.2015

7

Strojevi za valjanje

Strojevi za valjanje se nazivaju valjaonički stanovi.

Razlikuju se po broju valjaka, smjeru valjanja i namjeni.

Vrste strojeva za valjanje

A) Duo valjci

B) Trio valjci

C) Kvatro valjci

D) Stroj sa više valjaka

E) Univerzalni valjci

F) Specijalni valjci


2.6.2015

8

A) Duo valjaonički stan

Sastoji se od 2 valjka koji su pogonjeni.

Postoji obična i reverzibilna izvedba.

a- reverzbilni (povratni) valjci

Moguće je valjanje u oba smjera.

Valjci su pomični po visini i

mogu mijenati smjer vrtnje.

b- nepovratni valjci

Moguće je valjanje samo u jednom

smjeru, valjci su fiksni.


A) Duo valjaonički stan (reverzibilni)


2.6.2015

9

B) Trio valjaonički stan

Sastoji se od 3 valjka.

Moguće je valjanje u oba smjera bez promjene smjera vrtnje.

Pogonjeni su samo gornji i donji valjak.

Srednji valjak se više troši od vanjskih.

Kod valjanja profila i tračnica

sva tri valjka su istog promjera.

Kod valjanja limova i traka

srednji valjak je manjeg

promjera.


B) Trio valjaonički stan


2.6.2015

10

C) Kvatro valjaonički stan

Sastoji se od 4 valjka

Srednji (manji) valjci su radni i pogonjeni, a

vanjski (veći) valjci su poduporni

Vanjski valjci preuzimaju opterećenja od

unutrašnjih i daju veću krutost i tačnost stroja

Koristi se za toplo i hladno valjanje limova i traka

Može biti reverzibilan i ireverzibilan


C) Kvatro valjaonički stan


2.6.2015

11

D) Valjaonički stan s više valjaka

Koriste se za valjanje tankih limova sa strogim tolerancijama debljine.

Samo srednji valjci su radni. Ostali su poduporni.


E) Univerzalni valjaonički stan

Koriste se za valjanje debljih ploča, greda i traka.

Osim horizontalnih valjaka postoje i vertikalni valjci koji valjaju bočne površine.


2.6.2015

12

Specijalni valjci

1. Redukcija promjera cijevi valjanjem

2. Valjanje okruglih cijevi u pravougle

3. Valjci za dobijanje trouglastog profila

4. Kalibrirani valjci

5. Proizvodnja bešavnih cijevi valjanjem

6. Proizvodnja šavnih cijevi valjanjem

7. Valjanje (utiskivanje) navoja

8. Valjanje (utiskivanje) zupčanika i žljebova

Specijalni valjci

2.6.2015

13

1. Redukcija promjera cijevi valjanjem

Koriste se za valjanje specifičnih proizvoda (profila, cijevi, tračnica, navoja i dr.)

Specijalni valjci

2. Valjci za valjanje okruglih cijevi u pravougle

Specijalni valjci

2.6.2015

14

3. Valjci za trokutni profil

Specijalni valjci

4. Kalibrirani valjci za valjanje profila

za šipke

okruglog

presjeka

za profile

za tračnice

(predobrada

i završna

obrada)

Specijalni valjci

2.6.2015

15

5. Proizvodnja bešavnih cijevi valjanjem

a) Mannesmannov postupak

Užareni okrugli profil se ukošenim

valjcima navlači preko trna.

Koristi se za izradu kraćih cijevi

većeg promjera.

Specijalni valjci

Proizvodnja bešavnih cijevi valjanjem

Mannesmann-ov postupak Pilger postupak

Specijalni valjci

2.6.2015

16


Valjanje šavnih cijevi

Savijanje i zatvaranje trake u oblik cijevi (za cijevi do 100 mm)

Plašt cijevi se oblikuje valjcima, provlači kroz matricu, a zatim se

šav zavaruje.

traka

cijev

Specijalni valjci


Valjanje šavnih cijevi

1 - plinska sapnica za zagrijavanje

2 - valjci za zatvaranje trake

3 - kalibrirane elektrode

traka

cijev

Specijalni valjci

2.6.2015

17

7. Valjanje (utiskivanje) navoja

Valjanje navoja

pomoću ravnih čeljusti.

Jedna čeljust (a) je nepomična,

a druga (b) pomična

Dužina navoja

ograničena je

dužinom čeljusti

Specijalni valjci

Valjanje (utiskivanje) navoja

Valjanje navoja

pomoću kalibriranih valjaka

a, b - kalibrirani valjci

c - vijak

d - podložna letva

Specijalni valjci

2.6.2015

18

8. Valjanje (utiskivanje) zupčanika ili žljebova

Primjenjuje se kod serijske izrade

zupčanika.

Specijalni valjci

Navoj izraĎen rezanjem

Navoj izraĎen valjanjem (utiskivanjem)

Valjanje (utiskivanje) navoja i ozubljenja

Vijci i ozubljenja izrađeni valjanjem su čvršdi jer nema otkidanja materijala i prekidanja linije strukture.

Specijalni valjci

valjanje w

Documents