vaka - dunyaenerji.org.tr · vaka Çalışmaları İle sanayide enerji verimliliği 03 Şubat 2018...

Vaka

Çalışmaları

İle Sanayide

Enerji

Verimliliği 03 Şubat 2018

Dünya Enerji Konseyi-Türk Milli Komitesi

Dr. Kubilay Kavak

1. Enerji Verimliliği Hakkında Genel Bilgiler 03-11

2. Bazı Temel Tespitler 12-16

3. Proje Faaliyetlerinden Örnekler 17-53

İçerik ve Program

1) Enerji Verimliliği Hakkında Kısa Bilgiler

TEMEL TANIMLAR

1) Enerji verimliliği versus enerji tasarrufu

Enerji tasarrufu: Kullanıcılar tarafından alınan tedbirlerle belirli miktardaki üretimi ve hizmeti gerçekleştirmek için her aşamada harcanan enerji miktarında sağlanan azalmadır.

Enerji verimliliği: Enerji kaynaklarının üretimden tüketime kadar tüm safhalarda en yüksek etkinlikte değerlendirilmesidir. Enerji kayıplarının minimizasyonundan her çeşit atıkların değerlendirilmesine, endüstriyel süreçlerin geliştirilmesinden enerji iletiminde etkinliğin artırılmasına kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsar.

Enerji yoğunluğu: Gayri safi yurtiçi hasıla başına tüketilen toplam birincil enerji miktarıdır ($/MTEP). Bir ülkenin enerji yoğunluğu ne kadar düşükse, o ülkede birim hasıla üretmek için harcanan enerji de o kadar düşük demektir.

Dilimizin Sınırları... Düşüncemizin Sınırları

Fosil dışı yakıtlardan enerji eldesi

Enerji politikalarını sürdürülebilir kılmanın iki ana yolu vardır:

Enerji verimliliği

Nükleer

- Yeni enerji politikalarının, mevcut problemleri de dikkate alarak, sürdürülebilirlik esası dahilinde tasarlanması / planlanması gerekliliği

Hidroelektrik

Yakılabilir yenilenebilir (odun, bitki artıkları, biyoyakıtlar)

Diğer yenilenebilir (güneş, rüzgâr, jeotermal, deniz dalga, vb.)

Yeni Enerji Politikasının Bileşenleri

Enerji Verimliliği Nedir?

- Enerji verimliliği programlarının önemli bir özelliği, bu programların çevresel öncelikleri dikkate alan modeller önermeleridir. Bu programların çevresel faydaları son derece açıktır, çünkü en az kirlilik yaratan enerji hiç üretilmemiş enerjidir. Herhangi bir ihtiyaç için enerji tüketiminin azaltılması (evleri yalıtarak, motor verimliliğini artırarak, vb.), otomatik ve oransal olarak kirletici emisyonlarını da azaltmaktadır.

Sektörler İtibariyle Enerji Verimliliği

(Sanayi)

Binalar Santraller Ulaştırma Sanayi

Demir-çelik, cam, çimento, kâğıt ve tuğla-kiremit sanayii

kollarında prosesten kaynaklanan büyük tasarruf imkânları var

1970’li yıllardan itibaren tasarruf çalışmalarının ilk başladığı alan

Kontrol sistemlerine, basit yalıtımlara ve sayaçlamaya yönelik

yatırımlar kısa sürede amorti edilebilirken, teknoloji ve proses

değişiklikleri daha uzun sürede kendini geri ödüyor

Motor veriminin artırılması, basınçlı hava sistemleri, yeni kazan teknolojileri sanayide enerji tasarrufunda öne çıkan konular

Mevzuatın ve Politikaların Gelişimi

2007 2008 2010 2011 2012 2014 2018

Energy Efficiency

Law

Regulation on the Increase of Energy

Efficiency in the Use of Energy Resources

and Energy

By-Laws on Support,

Authorization and Trainings

10th Development

Plan

REV

ISED

Energy Efficiency Strategy Paper Regulation on Energy Performenance of

Buildings

Regulation on KOSGEB

Support Programs

By-Law on the Calculation of Efficiency in Cogeneration

and Micro-Cogeneration Kojenerasyon

Plants

NEEAP

Enerji Verimliliği Strateji Belgesi

Metrikler

İndikatörler ve Zayıflıkları:

Enerji yoğunluğu

Spesifik enerji tüketimi

m2 başına enerji tüketimi / hane başına enerji tüketimi / ürün başına enerji tüketimi

Regresyon ve CUSUM Analizi

Metrikler

2) Bazı Temel Tespitler

BAZI TESPİTLER

Tespitler:

1) YEGM – Enerji Etütleri (Japon yaklaşımı)

2) Tartışma konusu: «Holistic approach rather than the audits since the audits could provide only a snapshot about the energy patterns of a plant»

3) The EnMS approach defends that an audit only portrays the current situation whereas both structural changes and retrofits in production lines continuously take place within the plant during the course of time, which necessitate a more dynamic approach involving all plant employees and proposing a continuous improvement.

4) Patrik Thollander and Jenny Palm, Improving Energy Efficiency in Industrial Energy Systems: An Interdisciplinary Perspective on Barriers, Energy

Audits, Energy Management, Policies, and Programs, London: Springer-Verlag, 2013, p.141.

«We can conclude that energy audits, conducted in-house or by external actors, represent the first step toward the successful adoption of industrial energy management practices, thereby playing a key role in making industrial energy systems more sustainable. The process cannot stop with the audit, and energy management is important as it can keep strategic activities ongoing.”

Enerji Etüdü: Nereye Kadar Faydalı?-1

BAZI TESPİTLER

Tespitler:

5) AB 2012 Direktifi’nin 8.4 ve 8.6’ncı maddeleri: ISO 50001’i olan firmalara muafiyet

6) TSE: ISO 50002 konusunda inisiyatif aldı ve bunu Türkçeleştirdi. Ancak...

7) YEGM, 2001 yılındaki yönetmelik değişikliğiyle ISO 50001’in VAP başvurularının ön şartı olarak tanımladı. Ancak yönetmeliğin genelinde hala etütler öncelikli olarak görülüyor. EYS daha çok OSB’lerle ilgili kısımlarda zikrediliyor.

8) Thomas Kuhn: The Structure of Scientific Revolution (Paradigm Shift)

Enerji Etüdü: Nereye Kadar Faydalı?-2

BAZI TESPİTLER

Çıkarılan Başlıca Dersler:

1) Hazır modellerin ülke gerçeklerine göre uyarlanması şarttır: Program modifikasyonu

2) Enerji yönetiminde prensipler aynıdır, ölçek bunu değiştirmez (Petkim, Erbakır, Nuh Çimento, Baştaş, Çimentaş, vb. ---versus--- KOBİ’ler)

3) Enerji sadece mühendislerin işi değildir, enerji yönetimi bir bütündür. (Sınav sonuçlarından ilginç örnekler)

4 Enerji sadece mühendislerin işi değildir, enerji yönetimi bir bütündür. Enerji verimli satın alma, enerji verimli dizayn, vb. (Ömür boyu maliyet örnekleri...)

Enerji Yönetim Sistemi Gözlemleri

6) Sonuç odaklı olabilmek için, önce süreç odaklı olmak lazımdır: Kapasite inşası zaman alan bir iştir ve balık tutmayı öğretmeyi gerektirir.

7) Üst yönetimin taahhüdü hayati önemi haizdir. (Başarı ve başarısızlık örnekleri)

5) Enerji yönetiminin yaygınlaştırılmasında kadın çalışanaların daha özverili ve başarılı oldukları gözlenmektedir. (Kişisel gözlem.)

BAZI TESPİTLER

Veri Sorunu

Veriyi İşleme Sorunu

Finansman Sorunu

Raporlama Sorunu

En Önemli Sorunlar

3) Proje Faaliyetleri

BAŞLICA PROJE FAALİYETLERİ

2-4 Nisan 2014 : Ankara 23-24 Haziran 2014 : İstanbul Avrupa 26-27 Haziran 2014 : İstanbul Anadolu 3-4 Kasım 2014 : Ankara 6-7 Kazım 2014 : Gaziantep 8-9 Aralık 2014 : Kayseri 11-12 Aralık 2014 : İzmir

(Toplam 190 Katılımcı)

EVD şirketleri, enerji şirketleri, sertifikasyon firmaları, bağımsız uzmanlar ve sanayi çalışanları

Kullanıcı Seviye (User Level) Eğitimleri

A) Enerji Yönetim Sistemi Faaliyetleri - 1

19-20 Ocak 2015 : Bursa 22-23 Ocak 2015 : Denizli 19-20 Şubat 2015 : Adana 27-28 Nisan 2015 : Konya 29-30 Nisan 2015 : Ankara



Enerji Yönetim Sistemi (EnMS) Faaliyetleri - 2


5-9 Mayıs 2014 : Ankara (26 kişi) 16-18 Şubat 2015 : İstanbul (29 kişi)


Kullanıcı seviye eğitimlerde 3 kişi / Uzman seviye eğitimlerde 31 kişi

Eğiticilerin Eğitimi


Amaç: Yerel kapasitenin artırılması ve EYS konusunda yerel uzmanların yetiştirilmesi


Uzman Seviye Eğitimi-1

*3 Modül *3 Grup (Ankara, İstanbul ve İzmir) *36 Fabrika *31 Yerel Danışman



18 Webinars (GoToMeeting)



Basecamp (web tabanlı bilgi paylaşım programı)



Sınav ve değerlendirme (Sınav notu + final raporu + webinar puanı + anket puanı)

3 Sınav (Ankara + İzmir + Telafi [Ankara])

Sertifika töreni: 14 Mart


Sertifika töreni: 14 Mart 2017




Fabrikaların final raporları ve sonuçlar (2 fabrika hariç)

Toplam

Enerji

Tasarrufu

(TEP)

Toplam

Mali

Tasarruf

(Yıllık) (TL)

Toplam

Sermaye

Yatırımı

(TL)

Toplam

Enerji

Tasarrufu

(TEP)

Toplam

Mali

Tasarruf

(Yıllık) (TL)

Toplam

Sermaye

Yatırımı

(TL)

Ankara Grubu 1,207.5 2,975,332 4,025,046 3,144.6 5,675,836 13,704,651

İstanbul Grubu 18,576.4 21,241,880 83,008,019 1,911.1 8,012,590 15,629,555

İzmir Grubu 4,546.9 4,926,989 14,007,276 4,313.5 4,654,420 21,023,634

NİHAİ TOPLAM 24,330.8 29,144,200 101,040,341 9,369.2 18,342,846 50,357,840

Uygulanan Projeler Planlanan Projeler



Ağustos 2016: Uzman Seviye Eğitimlerinin duyurusu

Uzman Seviye Eğitimi – 2. Faz

*3 Modül *2 Grup (Ankara ve İstanbul) *27 Firma *4 Asistan Eğitici *14 Kıdemli Yerel Danışman *16 Yeni Yerel Danışman

Eylül 2016: Firmaların seçilmesi

4 eğitim ve 12 Webinar


Hem büyük işletmeler, hem KOBİ’ler. - Kardemir - Bursa Çimento - Eczacıbaşı - Mercedes - Zorlu Tekstil - İzmir Demir Çelik - Ege Çelik - Kale Seramik - İGSAŞ Gübre Mümkün olduğunda çok sektöre yer verilmeye çalışıldı: Çimento, demir-çelik, kimya, petro-kimya, seramik, tekstil, döküm, makine-imalat, plastik, mobilya, vb.





Final raporları Haziran 2017’de tamamlandı. 70 kadar kişinin girdiği sınavlarda büyük bir başarı performansı ortaya çıktı.

EYS denetimleri


Fabrikaların final raporları ve sonuçlar


Toplam

Enerji

Tasarrufu

(TEP)

Toplam Mali

Tasarruf

(Yıllık) (TL)

Toplam

Sermaye

Yatırımı (TL)

Toplam

Enerji

Tasarrufu

(TEP)

Toplam Mali

Tasarruf

(Yıllık) (TL)

Toplam

Sermaye

Yatırımı (TL)

Ankara Grubu 67,105 155,036,402 263,151,208 18,168 37,066,651 52,445,952

İstanbul Grubu 20,313 32,909,804 119,843,254 24,617 234,361,637 85,328,440

NİHAİ TOPLAM 87,418 187,946,206 382,994,462 42,786 271,428,288 137,774,392

Uygulanan Projeler Planlanan Projeler

Eylül 2014: OSB’lerin kriterlerine göre değerlendirilmesi

Kasım-Aralık 2014: Seçilen 9 OSB’nin ziyaret edilmesi.

Sürecin özeti ve ulaşılan aşama

B) OSB’lere Enerji Yönetim Birimi Kurulması - 1

Ekim 2014: Ortakların katılımıyla seçim yaparak desteklenecek 9 OSB’nin belirlenmesi

Ocak 2015: Final değerlendirilmesi ve 3 OSB’nin elenmesi

Şubat 2015: Seçilen 6 OSB’ye mektup


https://basecamp.com/3054851/






Nisan 2015: UNIDO’nun ölçüm cihazları için uluslararası ihaleye çıkması

Temmuz 2015: İhalenin değerlendirilmesi ve kazanan firmaya beyan edilmesi

1. Termal Kamera 2. Infrared Termometre 3. Ultrasonik Debimetre 4. Enerji Analizörü 5. Çok Fonksiyonlu HVAC Ekipmanı 6. Baca Gazı Analizörü 7. Ultrasonik Sızıntı Dedektörü 8. Takometre 9. Su İletkenlik Ölçer

1. Gebze OSB 2. Bursa OSB 3. Ankara-Sincan OSB 4. İzmir-Kemalpaşa OSB 5. Gaziantep OSB 6. Denizli OSB







30-31 Mart – 1 Nisan 2016 tarihlerinde 3 günlük eğitim programı ve cihazların teslimi

Geribildirim: Daha fazla teknik eğitim ihtiyacı


9-13 Ocak 2017 tarihleri arasında 6 OSB’ye yönelik eğitim (basit enerji etüdü, ölçme, değerlendirme, finansal analiz)


10 Ocak Gebze OSB ziyareti – Uygulamalı etüt



Mart 2015: Proje dokümanındaki ilgili madde revizyonu

Aralık 2016: Seçilen 3 OSB’nin ziyaret edilmesi

Yeni OSB’lerin seçilmesi

Kasım 2016: İkinci grup OSB’lerin seçilmesi

Şubat 2017: Seçilen 2 OSB’nin ziyaret edilmesi

Ağustos 2016: Çağrı ilanı

Ekim 2016: Cihaz alımı için ihale ilanı

Aralık 2016: Ekipman ihalesi değerlendirmesi






04-06 Nisan 2017 tarihlerinde 3 günlük eğitim programı ve cihazların teslimi

1. Eskişehir OSB 2. Uşak OSB 3. Malatya OSB 4. Trabzon-Arsin OSB 5. Malatya OSB

Haziran 2017: 11 OSB’den faaliyet raporlarının toplanması




Kasım 2014: EVD şirketlerine yönelik ön etüt eğitimi ve Arçelik fabrikasında uygulama

Ön etüt kılavuzu ve EVD şirketleri eğitimi

C) Enerji Etüt Kılavuzları - 1



2015’te tamamlanan 9 ön ve detaylı enerji etüdü: 1) ABS Alçı 2) Ankara Seramik 3) Asaş Ambalaj 4) Gürsan Cam 5) Mitaş 6) ORS 7) Saint Gobain-Bala 8) Saint Gobain-Elmadağ 9) Termikel

Ön etüt kılavuzu ve kılavuzun uygulandığı ön etütler




2015: Etüt raporlarının değerlendirilmesi ve düzeltmeler

Ön etüt kılavuzu ve etütler




Ağustos 2016: Sektörel detaylı etüt kılavuzları ihalesi

Detaylı etüt kılavuzu çalışmaları


1. Demir Çelik 2. Çimento 3. Kağıt 4. Seramik 5. Cam 6. Tekstil 7. Gıda

Kasım 2016: İhale değerlendirme

Ocak 2017: Clarification toplantısı ve kontratlama

1. Envidatec - Almanya 2. Mercados - İspanya 3. Pranat - Hindistan 4. Alioğlu - Türkiye





4-7 Temmuz 2017: Etüt kılavuzu eğitimi


1. Ege Çelik – İzmir (Demir-çelik) 2. Kaleseramik Vitrified – Çanakkale (Seramik) 3. Kaleseramik Tiles – Yozgat (Seramik) 4. Limak Çimento – Ankara (Çimento) 5. Zorlu Tekstil – Tekirdağ (Tekstil) 6. Özen Mensucat – Tekirdağ (Tekstil) 7. ATT Concorde – Tekirdağ (Tekstil) 8. Şişecam Flat – Bursa (Glass) 9. Şişecam Container – Bursa (Glass) 10. Pınar Süt – Eskişehir (Gıda ve içecek) 11. Beypiliç – Bolu (Gıda ve içecek) 12. Savola-Yudum Yağ – Balıkesir (Gıda ve içecek) 13. Hayat Kimya – Kocaeli (Kağıt) 14. Kartonsan – Kocaeli (Kağıt)

Etüdü yapılan sanayi tesisleri





Regenerators 3.017 11,473 Nm3/h 354.5 ton/day

Melting tank 8.51 0.128 MW 31 °C

Port 1.532

Batch 728.22 Ton/day 0.304 MW 1,616 Nm3/h 49.9 ton/day

Cullet 74.25 Ton/day 0.032 MW 0.018 MW 31 °C

Moisture 28.9 Ton/day 0.027 MW

4.10% 41 °C

MW

675 ton/day 1397 °C

14.842 MW

5,620 Nm3/h 101.9 ton/day 3.3862 MW 487 KJ/kg cam

21.7 °C 56.9461 MW

Specific heat capacity

1167 Nm3/h 36.1 ton/day Air

51,351 Nm3/h 1,586.7 ton/day 80 Nm3/h 1.4 ton/day Gas

33 °C 0.609 MW 0.782 MW 0.282 MW

95,063 Nm3/h 2,882.5 ton/day 23,757 Nm3/h 734.1 ton/day

542 °C O2= 7.69% 0.265 MW 31 °C

22.568 MW 1.2479 kJ/kg K

0.597 MW 0.784 MW 0.204 MW

High heat loss areas

Surface heat loss

13.059

Metal line coolingWater cooling

Air leakage

Air leakge

Air leakage

Glass pull

Melting reactions

Frost burners (total of 2 on either side)

Combustion air in

Raw materials

Natural gas

Flue gas to stack

Evaporation of moisture

0.780

Working end

Furnace

Regenerators


UNIDO tarafından yayımlanan Enerji Yönetim Sistemleri Kılavuzu Türkçe’ye tercüme edilmesi ve 5000 adet bastırılması (Kılavuzun CD eki de tercüme ettirilerek aynı adette çoğaltılmıştır.)

D) Teknik Eğitim Materyallerinin Geliştirilmesi – 1

Kılavuzun özellikle sanayi kuruluşlarına, enerji verimliliği alanında çalışan şirket ve uzmanlara, OSB’lere dağıtımı

2016 Enerji Verimliliği Fuarı öncesinde enerji yöneticilerine 2500 adet gönderilmesi



D) Teknik Eğitim Materyallerinin

Geliştirilmesi – 2

Basınçlı Hava, Pompa, Fan ve Buhar Sistemleri kitapları

Ayrıca bu dört alanda 2270 sayfalık Word ve PPT formatındaki teknik malzemenin çevirisi





D) Teknik Eğitim Materyallerinin Geliştirilmesi – 3

YEGM Eğitim Tesislerindeki ünitelerin işleyişini anlatan 9 adet kısa film: Açık Brülör / Aydınlatma /Basınçlı Hava / Fırın / Buhar Kapanları / Fan / Kazan / Pompa / Soğutma

Uluslararası eğitimlerde kullanılabilmesi için her bir filmin ayrıca İngilizce altyazılı versiyonları üretildi.



1) Baseline çalışması: Türkiye’de ilk defa kullanılan projeksiyon yöntemi

E) Daha Önce Geliştirilen Diğer Teknik Raporlar

2) ESCO boşluk analizi (Gap Analysis) çalışması (5 adet rapor)

3) Finansal mekanizmalar alanında üretilen raporlar ( 4 adet rapor ve ekleri)




F) Finansal Mekanizmalar - 1


Meksika Ziyareti

19 Kasım 2015: Çalıştay

F) Finansal Mekanizmalar - 2

Bu konuda akim kalmış adımlar...

http://www.bmdergi.org/en/wp-content/uploads/2015/12/unido2.jpg


G) Portal Çalışması-1

Haziran 2016: Enerji verimliliği portal sistemi ihtiyaç analizi

Kasım 2016: Web tabanlı EV portalı için uluslararası ihaleye çıkılması

Ocak 2017: İhalenin değerlendirilmesi / Şubat 2017: Kontratlama sürecinin tamamlanması • Analiz aşamasında ihtiyaçlara göre tasarlanmış ve geliştirilmiş uygulama yazılımları ve entegre enerji

portalı • Uygulama süreçleri ve bilgi sistemlerini içeren ve ileride geliştirilecek yönetmeliklerle uyumlu bir veri

platformu • Kimlik bilgileri ve kurum tarafından verilen eğitimlerle ilgili içeriği içerecek elektronik eğitim sistemi

altyapısı • Enerji verimliliği karar destek ve kıyaslama (benchmarking) ihtiyaçlarına cevap verecek veri ambarı ve iş

zekâsı altyapısı






10-12-13 Ocak 2017: Enerji Verimliliği Haftası’nda EPC (enerji performans sözleşmeleri) başlıklı eğitime 15 farklı EVD şirketinden temsilciler katıldı.

H) Diğer Faaliyetler - 1


H) Diğer Faaliyetler - 2

Benchmarking: 3-4-5 Mayıs 2017 tarihinde eğitim (Avusturya Enerji Ajansı) Seçilmiş üç sektör: Tekstil, kağıt, gıda (süt ve süt ürünleri)

TEŞEKKÜRLER….

vaka - dunyaenerji.org.tr · vaka Çalışmaları İle sanayide enerji verimliliği 03 Şubat 2018...

Documents