vademecum magazynowania - topserw

104
Marek Różycki Vademecum magazynowania chemikaliów Podręcznik Praktyczny Wydawca: Redakcja www.Towary-Niebezpieczne.pl Patner wydania

Upload: topserw-sj

Post on 31-Mar-2016

268 views

Category:

Documents


7 download

DESCRIPTION

Vademecum Magazynowania - Topserw

TRANSCRIPT

Page 1: Vademecum Magazynowania - Topserw

Marek Różycki

Vademecum magazynowania chemikaliów

Podręcznik Praktyczny

Wydawca: Redakcjawww.Towary-Niebezpieczne.pl

Patner wydania

Page 2: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 5 09-10-28 11:57

Page 3: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 2 09-10-28 11:57

Page 4: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 4 09-10-28 11:57

Page 5: Vademecum Magazynowania - Topserw

Marek RóŜycki

VADEMECUM MAGAZYNOWANIA CHEMIKALIÓW

Podręcznik Praktyczny

Redakcja �Towary Niebezpieczne” Mikołów 2009-2010

Page 6: Vademecum Magazynowania - Topserw

ISBN 978-83-61251-08-8 Wydanie 1 Nakład 2 000 sztuk W wydawnictwie wykorzystano grafiki Sewera Salomona oraz zdjęcia firmy Topserw i materiały kwartalnika �Towary Niebezpieczne”

Wydawca: Redakcja Towary Niebezpieczne www.towary-niebezpieczne.pl 43-190 Mikołów, Rybnicka 43 Tel./ fax. 032 2263 998 Mail: [email protected]

Nota prawna: Zawarte w broszurze zalecenia są wynikiem doświadczeń autora. W ich opracowaniu wykorzystano przepisy oraz wyniki badan i obserwacji. Zalecenia oraz sugestie nie są wykładnią prawa i powinna być traktowana jako materiał poglądowy. W wydawnictwie wykorzystano grafiki udostępnione przez firmę Topserw.

www.towary-niebezpieczne.pl

6

Page 7: Vademecum Magazynowania - Topserw

SPIS TREŚCI Spis treści ………………………………………………………………………………………………………. 1 Wstęp……………………………………………………………………………………………………………. 3 Definicje ………………………………………………………………………………………………………….. 5 Zezwolenia szczególne………………………………………………………………………………………… 7 Szkolenia i wymagania wobec magazynierów………………………………………………………………. 9 Magazynowanie – obowiązki pracodawcy…………………………………………………………………… 10 Kilka uwag praktycznych………………………………………………………………………………………. 28 Magazynowanie dla „nie magazynierów” – jakie mam obowiązki w przypadku składowania chemii w celach produkcyjnych?............................. 36 Przepisy szczególne – związane z poszczególnymi branŜami i produktami ……………………………. 38 Procesy galwanizacyjne ………………………………………………………………………………………. 38 Stosowanie cyjanków………………………………………………………………………………………….. 38 Stosowanie rtęci………………………………………………………………………………………………... 39 Paliwa w opakowaniach ………………………………………………………………………………………. 39 Magazynowanie gazów w butlach – gazy palne (paliwa) …………………………………………………. 40 Materiały wybuchowe – materiały pirotechniczne (sztuczne ognie)………………………………………. 41 Tworzywa sztuczne……………………………………………………………………………………………… 43 Przemysł gumowy……………………………………………………………………………………………….. 43 Środki Ochrony Roślin………………………………………………………………………………………….. 44 Nadtlenki organiczne……………………………………………………………………………………………. 45 Produkty Medyczne……………………………………………………………………………………………… 51 Gazy Techniczne………………………………………………………………………………………………… 52 Azbest…………………………………………………………………………………………………………….. 54 Odpady niebezpieczne …………………………………………………………………………………………. 55 Aerozole…………………………………………………………………………………………………………… 55 Zapalniczki………………………………………………………………………………………………………… 56 Farby i lakiery……………………………………………………………………………………………………... 56 Akumulatory i baterie…………………………………………………………………………………………….. 56 Oleje przepracowane…………………………………………………………………………………………….. 57 Magazyn dla magazynierów……………………………………………………………………………………... 59 Regały……………………………………………………………………………………………………………… 61 Podstawowe zasady składowania towarów w magazynach…………………………………………………. 63 Zabezpieczenie regałów przed uszkodzeniem - odbojniki…………………………………………………… 63 Przykłady dobrych praktyk magazynowych…………………………………………………………………..… 66 Magazyn jako obiekt budowlany………………………………………………………………………………… 68 Magazyn w świetle obowiązków z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej……………………………………. 70 Magazyn jako zakład zwiększonego i duŜego ryzyka wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej……… 79 Propozycje rozwiązań w zakresie magazynowania łącznego………………………………………………… 84 Ryzyka związane z magazynowaniem chemii………………………………………………………………….. 87 Co jest czym? ……………………………………………………………………………………………………… 87 Co się moŜe wydarzyć? …………………………………………………………………………………………… 90 Alfabetyczny wykaz haseł ………………………………………………………………………………………… 92

www.towary-niebezpieczne.pl

1

Page 8: Vademecum Magazynowania - Topserw

PODZIĘKOWANIANiniejsza pozycja nie powstałaby bez wielu osób. Dziękuję klientom naszego Zespołu Doradców ds. Bezpieczeństwa oraz czytelnikom kwartalnika „Towary Niebezpieczne” za pomysły w zakresie treści i konsultacje praktyczne. Specjalnie wyróŜnić naleŜy jednak następujące osoby: Pana Andrzeja Szmida – za pomoc w składzie i druku. Pana Sewera Salomona za udostę pnienie grafiki. Pana Mirosław Kiziuka – dyrektora zarządzającego firmy Topserw Stanisław Echilczuk, Mirosław Kuziuk sp z j. za pomoc i udostępnienie materiałów. Pana Krzysztofa Kociołka ze Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie (moim zdaniem najlepszego specjalisty w zakresie problematyki przeciwpoŜarowej). Wielkie podziękowania składam teŜ mojej rodzinie a w szczególności Ŝonie Marcie. Bez jej cierpliwości i pomocy praca ta nie ujrzałaby światła dziennego. Marek RóŜycki Autor

www.towary-niebezpieczne.pl

2

Page 9: Vademecum Magazynowania - Topserw

Wstęp

Magazynowanie jest niezbędnym procesem w kaŜdej organizacji. O problemach w tej dziedzinie Ŝycia firmy dowiadujemy się jednak dopiero, gdy coś pójdzie �nie tak”, lub gdy dojdzie do awarii. Zwiększająca się ilość pytań oraz zainteresowanie tematem magazynowania wśród czytelników kwartalnika �Towary Niebezpieczne” zachęciły redakcję, której mam przyjemność przewodniczyć, do spisania zgłaszanych problemów oraz poszukania wzorcowych rozwiązań. Pierwsząpróbę usystematyzowania wiedzy w obszarze magazynowania chemikaliów podjąłem publikując na początku roku 2009, jako dodatek do naszego kwartalnika, broszurę o tytule �Magazynowanie Towarów Niebezpiecznych i Chemikaliów”. Spotkała się ona z tak dobrym przyjęciem, Ŝe postanowiłem dogłębnie przedstawić temat magazynowania chemikaliów.

Zajmując się tematyką magazynowania produktów chemicznych od 2003 r. wiele razy spotykałem się z dośćuproszczonym podejściem do zagadnienia. Jednym z przykładów takiego podejścia moŜe być powszechne uŜywanie zwrotu �magazyn ADR”, jako określenie magazynu, w którym składowane są chemikalia wypełniające definicję towarów niebezpiecznych w transporcie. Dalszą konsekwencją tak przyjętego uproszczenia jest adresowanie wszelkich pytań w zakresie magazynowania do doradcy ds. bezpieczeństwa w transporcie zgodnie z przepisami ADR (transport drogowy) lub RID (transport kolejowy). Funkcja takiego doradcy ds. bezpieczeństwa została jednak wyraźnie opisana w umowach międzynarodowych oraz przepisach krajowych. Jego funkcją nie jest doradzanie w zakresie magazynowania, lecz transportu. Jak jednak wielu uwaŜa – skoro magazynuję towary niebezpieczne w transporcie to doradca musi wiedzieć …. Często nie wie, ale zaleca rozwiązania bardziej właściwe w transporcie niŜ w magazynowaniu. Jest to �jakieś” rozwiązanie. Sprawa jest jednak bardziej skomplikowana. Polskie prawo nie jest zbyt precyzyjne w zakresie magazynowania. MoŜna twierdzić, Ŝe to źle, jednak … dzięki temu osoba znająca przepisy moŜe więcej, niŜ w innych krajach. Nie mamy przepisów, które zbyt wiele nakazują. Nie ma ogólnych przepisów, które jasno mówią ile towarów moŜna magazynować w danym budynku. NaleŜy stosować �ogólne zasady bezpieczeństwa wyraŜone w odpowiednich przepisach”. Mało jednak osób wie, o co tak naprawdę chodzi…

W podejmowaniu decyzji magazynowych naleŜy zachować umiar i zasady dobrej praktyki. Chemia i poŜar nie umiejączytać i raczej nie będą stosowały się do magicznych formuł zaklinania w postaci najlepszych instrukcji czy teŜ oznaczeńinformacyjnych. Jeśli załoŜymy, Ŝe nie będzie poŜaru, gdyŜ w ciągu ostatniego roku nic się nie spaliło, twierdzenie takie będzie oparte na lichych podstawach. KaŜdy, kto prowadzi magazyn, powinien przeanalizować moŜliwe zagroŜenia i przeciwdziałać im w sposób skuteczny. Polskie prawo zdaje się popierać tezę, Ŝe do czasu, do którego jest dobrze - to jest dobrze. Jeśli jednak coś się wydarzy …. to prokurator poszuka winnego. A taki zawsze się znajdzie … Podstawowym zarzutem będzie niezachowanie naleŜytej staranności.

Osiągnięcie wymaganego poziomu bezpieczeństwa jest moŜliwe tylko poprzez wprowadzenie dobrowolnych ograniczeń przez uŜytkowników magazynu. Ograniczenia te będą związane z kosztami. Przygotowując opracowanie dokonałem analizy rynku. Dostosowanie �zwykłego” magazynu do magazynowania chemii związane jest z kosztami rzędu od czterystu tysięcy do miliona dolarów amerykańskich na kaŜdy tysiąc metrów kwadratowych powierzchni. Usługa magazynowania chemii musi być zatem droŜsza… nie wszyscy jednak to rozumieją. Bardzo często właściciele produktów i producenci nie zwracająuwagi na �takie drobiazgi” jak bezpieczeństwo i zlecają magazynowanie tym, którzy zadeklarują najniŜszą cenę. Cena jednak nie zawsze czyni cuda a Ŝycie weryfikuje przyjęte załoŜenia. Do pierwszej katastrofy lub wypadku rzeczywiście moŜemy nie spotkaćsię z problemami, ale co będzie później? Czy koszty zniszczeń i straty nie będą większe niŜ potencjalne wydatki na dostosowanie magazynu? Mam zatem nadzieję, Ŝe niniejsze wydawnictwo pomoŜe w podejmowaniu właściwych decyzji. Przedstawiono w nim najczęstsze problemy oraz wzorcowe sposoby ich rozwiązania.

Jeśli lektura wydawnictwa wzbudzi Państwa pytania proszę o ich przesłanie na adres redakcji kwartalnika �Towary Niebezpieczne”. Na pewno nie zostawimy ich bez odpowiedzi.

Marek RóŜycki

www.towary-niebezpieczne.pl

3

Page 10: Vademecum Magazynowania - Topserw

Rzut oka w przeszłość - rynna ładunkowa działająca na zasadzie cięŜkości w składach Trafford Park przed rokiem 1919. Źródło: Brysson Cunningham �Ładunki Portowe”

Definicje Magazynowanie, składowanie, gromadzenie to słowa, które często są stosowane zamiennie. Analizując akty prawne moŜemy dojść do wniosku, Ŝe z kilkoma wyjątkami ustawodawca nie przykłada wagi do dokładnego znaczenia uŜytego zwrotu.

Problemem jest jednak te kilka wyjątków ….

Podobnie jak ustawodawca uwaŜamy, Ŝe nazwa ma w praktyce magazynowej drugorzędne znaczenie, a waŜny jest cel czynności, którą wykonujemy. Trzeba być zatem świadomym znaczenia jakie nadajemy naszym słowom. Postanowiliśmy przyjąć w niniejszej pracy zasadę nazywania wszystkiego �magazynowaniem”. Jeśli jednak zgodnie z prawem wymagana będzie inna nazwa, podamy ją w nawiasie.

Jak rozumiemy poszczególne pojęcia? Przechowywanie - to uchronienie czegoś przed zepsuciem, zniszczeniem, zaginięciem itp. przez umieszczenie w odpowiednich warunkach.

Operacja magazynowa to kaŜda operacja związana z towarem, jakie ma miejsce w magazynie

Składowanie to przechowywanie materiałów, substancji szkodliwych w takich warunkach, by nie zagraŜały ludziom i środowisku naturalnemu. Pojęcie to często pojawia się w kontekście przepisów celno – podatkowych.

Magazynowanie – to proces przechowywania czegoś w imieniu swoim, lub na czyjeś zlecenie polegający na składowaniu lub przechowywaniu w odpowiednich warunkach. MoŜemy dokonywać operacji magazynowych dla swoich potrzeb (np. w celach produkcyjnych) lub świadczyć usługę związaną z przechowywaniem towarów będących własnością innych lub w celu poddania ich operacjom transportowym.

Warto zatem przypomnieć kilka występujących w przepisach dopuszczalnych form magazynowania:

Magazynowanie w górotworze (składowanie) określane jako bezzbiornikowe magazynowania substancji. Polega na bezpośrednim składowaniu materiałów pod ziemią bez specjalnych konstrukcji. Ma zastosowanie przede wszystkim do składowania materiałów wybuchowych w praktyce zakładów górniczych oraz odpadów w górotworze, w tym podziemnych wyrobiskach górniczych.

Magazynowanie w obiektach budowlanych (wiata, hala, budynek oraz instalacjach i zbiornikach). Najprostszy sposób magazynowania.

Magazynowanie na placach składowych – dotyczy zwykle towarów drobnicowych lub �luzem”, jak np. węgiel, ziemia, piasek, itp.

Magazynowanie w silosach – pojęcie uŜywane głównie w kontekście pasz, materiałów budowlanych sypkich oraz … w technice wojskowej (magazynowanie rakiet balistycznych z głowicami atomowymi). Ta forma magazynowania moŜe być związana z umoŜliwieniem powstania procesu technologicznego (np. zakiszania lub fermentacji).

Magazynowanie w przenośnych jednostkach niestacjonarnych (np. szafach celowych (np. ognioodpornych) lub kontenerach) – sposób magazynowania nie wymieniany przez polskie prawo.

Magazynowanie w cysternach – związane z tymczasowym charakterem operacji. Polega na przechowywaniu towarów w jednostkach transportowych (cysternach dopuszczonych do przewozu) lub urządzeniach.

Magazynowanie tymczasowe – w obiektach budowlanych (budynkach i budowlach) i urządzeniach (np. kontenerach), a takŜe w jednostkach transportowych. Uwaga 1. Pojęcie tymczasowego składowania pojawia się w ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego. Forma ta dopuszczona jest w przypadku konieczności prowadzenia prac przy uŜyciu materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego poza terenem przedsiębiorstwa lub jednostki naukowej. Materiały takie mogą być magazynowane w tymczasowym magazynie zlokalizowanym w sposób zapewniający bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska oraz zabezpieczonym przed dostępem osób nieupowaŜnionych.

www.towary-niebezpieczne.pl

4

Page 11: Vademecum Magazynowania - Topserw

Rzut oka w przeszłość - rynna ładunkowa działająca na zasadzie cięŜkości w składach Trafford Park przed rokiem 1919. Źródło: Brysson Cunningham �Ładunki Portowe”

Definicje Magazynowanie, składowanie, gromadzenie to słowa, które często są stosowane zamiennie. Analizując akty prawne moŜemy dojść do wniosku, Ŝe z kilkoma wyjątkami ustawodawca nie przykłada wagi do dokładnego znaczenia uŜytego zwrotu.

Problemem jest jednak te kilka wyjątków ….

Podobnie jak ustawodawca uwaŜamy, Ŝe nazwa ma w praktyce magazynowej drugorzędne znaczenie, a waŜny jest cel czynności, którą wykonujemy. Trzeba być zatem świadomym znaczenia jakie nadajemy naszym słowom. Postanowiliśmy przyjąć w niniejszej pracy zasadę nazywania wszystkiego �magazynowaniem”. Jeśli jednak zgodnie z prawem wymagana będzie inna nazwa, podamy ją w nawiasie.

Jak rozumiemy poszczególne pojęcia? Przechowywanie - to uchronienie czegoś przed zepsuciem, zniszczeniem, zaginięciem itp. przez umieszczenie w odpowiednich warunkach.

Operacja magazynowa to kaŜda operacja związana z towarem, jakie ma miejsce w magazynie

Składowanie to przechowywanie materiałów, substancji szkodliwych w takich warunkach, by nie zagraŜały ludziom i środowisku naturalnemu. Pojęcie to często pojawia się w kontekście przepisów celno – podatkowych.

Magazynowanie – to proces przechowywania czegoś w imieniu swoim, lub na czyjeś zlecenie polegający na składowaniu lub przechowywaniu w odpowiednich warunkach. MoŜemy dokonywać operacji magazynowych dla swoich potrzeb (np. w celach produkcyjnych) lub świadczyć usługę związaną z przechowywaniem towarów będących własnością innych lub w celu poddania ich operacjom transportowym.

Warto zatem przypomnieć kilka występujących w przepisach dopuszczalnych form magazynowania:

Magazynowanie w górotworze (składowanie) określane jako bezzbiornikowe magazynowania substancji. Polega na bezpośrednim składowaniu materiałów pod ziemią bez specjalnych konstrukcji. Ma zastosowanie przede wszystkim do składowania materiałów wybuchowych w praktyce zakładów górniczych oraz odpadów w górotworze, w tym podziemnych wyrobiskach górniczych.

Magazynowanie w obiektach budowlanych (wiata, hala, budynek oraz instalacjach i zbiornikach). Najprostszy sposób magazynowania.

Magazynowanie na placach składowych – dotyczy zwykle towarów drobnicowych lub �luzem”, jak np. węgiel, ziemia, piasek, itp.

Magazynowanie w silosach – pojęcie uŜywane głównie w kontekście pasz, materiałów budowlanych sypkich oraz … w technice wojskowej (magazynowanie rakiet balistycznych z głowicami atomowymi). Ta forma magazynowania moŜe być związana z umoŜliwieniem powstania procesu technologicznego (np. zakiszania lub fermentacji).

Magazynowanie w przenośnych jednostkach niestacjonarnych (np. szafach celowych (np. ognioodpornych) lub kontenerach) – sposób magazynowania nie wymieniany przez polskie prawo.

Magazynowanie w cysternach – związane z tymczasowym charakterem operacji. Polega na przechowywaniu towarów w jednostkach transportowych (cysternach dopuszczonych do przewozu) lub urządzeniach.

Magazynowanie tymczasowe – w obiektach budowlanych (budynkach i budowlach) i urządzeniach (np. kontenerach), a takŜe w jednostkach transportowych. Uwaga 1. Pojęcie tymczasowego składowania pojawia się w ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego. Forma ta dopuszczona jest w przypadku konieczności prowadzenia prac przy uŜyciu materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego poza terenem przedsiębiorstwa lub jednostki naukowej. Materiały takie mogą być magazynowane w tymczasowym magazynie zlokalizowanym w sposób zapewniający bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska oraz zabezpieczonym przed dostępem osób nieupowaŜnionych.

www.towary-niebezpieczne.pl

5

Page 12: Vademecum Magazynowania - Topserw

Uwaga 2. Pojęcie tymczasowego składowania związane jest z umową ADR (ADR 1.2.1). W tym kontekście rozumiane jest ono jako przewóz. Musi być jednak spełnionych kilka warunków:

1. operacja występuje między operacjami transportowymi, związana jest ze zmianą rodzaju lub środka transportu (przeładunek);

2. mogą być okazane na Ŝądanie dokumenty przewozowe, w których wskazane jest miejsce wydania i miejsce odbioru;

3. sztuki przesyłki i cysterny nie będą otwierane w czasie takiego składowania, z wyjątkiem przypadków, gdy były kontrolowane przez właściwe władze.

Krótkotrwałe składowanie związane ze zmianami jednostki transportowej moŜe być traktowane jako przewóz. Mają zatem zastosowanie regulacje umowy ADR w zakresie zakazów ładowania razem oraz zalecenia w zakresie

bezpieczeństwa.

Warto takŜe przytoczyć kilka definicji związanych z chemikaliami.

Czynnik chemiczny – będzie to kaŜdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie kaŜdej pracy, niezaleŜnie od faktu, czy jest albo nie jest wytwarzany celowo lub jest albo nie jest wprowadzany do obrotu. ZagroŜenie czynnikiem chemicznym – to swoista właściwość czynnika chemicznego mogącą potencjalnie spowodować szkodę. Ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny - prawdopodobieństwo (moŜliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika chemicznego lub naraŜenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy. Praca z udziałem czynnika chemicznego - kaŜda praca, w której stosuje się lub zamierza się stosować czynnik chemiczny, w jakimkolwiek procesie, łącznie z jego wytwarzaniem, wszelkimi manipulacjami, przechowywaniem, transportem oraz usuwaniem w postaci odpadów i procesami przeróbki odpadów, a takŜe wszelką działalność, która wynika z takiej pracy.

Zezwolenia szczególne Niektóre operacje magazynowe będą wymagały dodatkowych dopuszczeń oraz spełnienia dodatkowych wymagań wynikających z przepisów szczególnych, regulujących dany rodzaj aktywności. Pamiętajmy, Ŝe produkty chemiczne mogą podlegać pod nadzór celny, być farmaceutykami czy środkami ochrony roślin. Spełnienie norm szczegółowych dla danej branŜy nie zwalnia z obowiązku zabezpieczenia ludzi i środowiska przed działaniem chemii. Zwracamy uwagę na najwaŜniejsze regulacje.

Cło i podatki Towary wprowadzane na teren Unii Europejskiej mogą podlegać obowiązkowi uiszczenia cła. W przepisach celnych istnieje pojęcie �składu celnego” oraz magazynu �czasowego składowania”. Są to miejsca pod szczególnym dozorem od strony celno –podatkowej. Nie ma znaczenia, jakie będą to towary. Prowadzenie takiego magazynu wymaga uzyskania od naczelnika urzędu celnego właściwego ze względu na przewidywaną lokalizację magazynu pozwolenia. Szczegóły reguluje rozporządzenie ministra finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie magazynów czasowego składowania (Dz. Nr 89, poz. 847). Zgodnie z § 7. 1. tego aktu towary mogą być składowane w magazynie, jeŜeli magazyn posiada odpowiednie warunki techniczne i jest przystosowany do przechowywania tego rodzaju towarów.

Farmacja Prawo farmaceutyczne przewiduje specjalne wymogi dla podmiotów zajmujących się operacjami produktami farmaceutycznymi. Hurtownia farmaceutyczna Prowadzenie hurtowni wymaga zezwolenia wydanego przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego. W przypadku hurtowni produktów leczniczych weterynaryjnych decyzję wydaje Główny Lekarz Weterynarii. Do obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność polegającą na prowadzeniu hurtowni farmaceutycznej naleŜy przestrzeganie �Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej”, które określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie procedur Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej. Hurtownia farmaceutyczna składa się co najmniej z komory przyjęć, pomieszczenia magazynowego, pomieszczenia ekspedycyjnego oraz pomieszczenia administracyjnego i socjalnego; komora przyjęć i pomieszczenie ekspedycyjne muszą posiadać odrębne wejścia (§ 2. 1). Podobnie posiadanie zezwolenia jest wymagane przy prowadzeniu punktu aptecznego. Wymagania szczegółowe dla magazynów produktów farmaceutycznych opisano na stronie 51.

Środki Ochrony Roślin Działalność gospodarcza w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) i wymaga wpisu do odpowiedniego rejestru, prowadzonego przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Zgodnie z ustawą z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (art. 64 ust. 1), �konfekcjonowanie środków ochrony roślin” rozumiane jest jako przepakowywanie ich z większych opakowań do mniejszych, natomiast obrót określono jako składanie ofert albo zawieranie umów sprzedaŜy lub innych umów mających na celu zbycie środków ochrony roślin, a takŜe wprowadzanie ich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z tego względu, podmioty świadczące usługi w zakresie magazynowania środków ochrony roślin nie podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru działalności regulowanej, jeŜeli magazynowanie tych środków nie jest związane z prowadzeniem przez te podmioty konfekcjonowania lub obrotu tymi środkami. NaleŜy równieŜ zaznaczyć, Ŝe stosownie do art. 65 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie roślin, obowiązek wskazania miejsca przechowywania konfekcjonowanych lub wprowadzanych do obrotu środków ochrony roślin ciąŜy na podmiocie wykonującym działalność regulowaną w tym zakresie. Wymagania szczegółowe dla magazynów środków ochrony roślin, w którym wykonywane są operacje konfekcjonowania opisano na stronie 44.

www.towary-niebezpieczne.pl

6

Page 13: Vademecum Magazynowania - Topserw

Uwaga 2. Pojęcie tymczasowego składowania związane jest z umową ADR (ADR 1.2.1). W tym kontekście rozumiane jest ono jako przewóz. Musi być jednak spełnionych kilka warunków:

1. operacja występuje między operacjami transportowymi, związana jest ze zmianą rodzaju lub środka transportu (przeładunek);

2. mogą być okazane na Ŝądanie dokumenty przewozowe, w których wskazane jest miejsce wydania i miejsce odbioru;

3. sztuki przesyłki i cysterny nie będą otwierane w czasie takiego składowania, z wyjątkiem przypadków, gdy były kontrolowane przez właściwe władze.

Krótkotrwałe składowanie związane ze zmianami jednostki transportowej moŜe być traktowane jako przewóz. Mają zatem zastosowanie regulacje umowy ADR w zakresie zakazów ładowania razem oraz zalecenia w zakresie

bezpieczeństwa.

Warto takŜe przytoczyć kilka definicji związanych z chemikaliami.

Czynnik chemiczny – będzie to kaŜdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie kaŜdej pracy, niezaleŜnie od faktu, czy jest albo nie jest wytwarzany celowo lub jest albo nie jest wprowadzany do obrotu. ZagroŜenie czynnikiem chemicznym – to swoista właściwość czynnika chemicznego mogącą potencjalnie spowodować szkodę. Ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny - prawdopodobieństwo (moŜliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika chemicznego lub naraŜenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy. Praca z udziałem czynnika chemicznego - kaŜda praca, w której stosuje się lub zamierza się stosować czynnik chemiczny, w jakimkolwiek procesie, łącznie z jego wytwarzaniem, wszelkimi manipulacjami, przechowywaniem, transportem oraz usuwaniem w postaci odpadów i procesami przeróbki odpadów, a takŜe wszelką działalność, która wynika z takiej pracy.

Zezwolenia szczególne Niektóre operacje magazynowe będą wymagały dodatkowych dopuszczeń oraz spełnienia dodatkowych wymagań wynikających z przepisów szczególnych, regulujących dany rodzaj aktywności. Pamiętajmy, Ŝe produkty chemiczne mogą podlegać pod nadzór celny, być farmaceutykami czy środkami ochrony roślin. Spełnienie norm szczegółowych dla danej branŜy nie zwalnia z obowiązku zabezpieczenia ludzi i środowiska przed działaniem chemii. Zwracamy uwagę na najwaŜniejsze regulacje.

Cło i podatki Towary wprowadzane na teren Unii Europejskiej mogą podlegać obowiązkowi uiszczenia cła. W przepisach celnych istnieje pojęcie �składu celnego” oraz magazynu �czasowego składowania”. Są to miejsca pod szczególnym dozorem od strony celno –podatkowej. Nie ma znaczenia, jakie będą to towary. Prowadzenie takiego magazynu wymaga uzyskania od naczelnika urzędu celnego właściwego ze względu na przewidywaną lokalizację magazynu pozwolenia. Szczegóły reguluje rozporządzenie ministra finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie magazynów czasowego składowania (Dz. Nr 89, poz. 847). Zgodnie z § 7. 1. tego aktu towary mogą być składowane w magazynie, jeŜeli magazyn posiada odpowiednie warunki techniczne i jest przystosowany do przechowywania tego rodzaju towarów.

Farmacja Prawo farmaceutyczne przewiduje specjalne wymogi dla podmiotów zajmujących się operacjami produktami farmaceutycznymi. Hurtownia farmaceutyczna Prowadzenie hurtowni wymaga zezwolenia wydanego przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego. W przypadku hurtowni produktów leczniczych weterynaryjnych decyzję wydaje Główny Lekarz Weterynarii. Do obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność polegającą na prowadzeniu hurtowni farmaceutycznej naleŜy przestrzeganie �Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej”, które określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie procedur Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej. Hurtownia farmaceutyczna składa się co najmniej z komory przyjęć, pomieszczenia magazynowego, pomieszczenia ekspedycyjnego oraz pomieszczenia administracyjnego i socjalnego; komora przyjęć i pomieszczenie ekspedycyjne muszą posiadać odrębne wejścia (§ 2. 1). Podobnie posiadanie zezwolenia jest wymagane przy prowadzeniu punktu aptecznego. Wymagania szczegółowe dla magazynów produktów farmaceutycznych opisano na stronie 51.

Środki Ochrony Roślin Działalność gospodarcza w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) i wymaga wpisu do odpowiedniego rejestru, prowadzonego przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Zgodnie z ustawą z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (art. 64 ust. 1), �konfekcjonowanie środków ochrony roślin” rozumiane jest jako przepakowywanie ich z większych opakowań do mniejszych, natomiast obrót określono jako składanie ofert albo zawieranie umów sprzedaŜy lub innych umów mających na celu zbycie środków ochrony roślin, a takŜe wprowadzanie ich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z tego względu, podmioty świadczące usługi w zakresie magazynowania środków ochrony roślin nie podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru działalności regulowanej, jeŜeli magazynowanie tych środków nie jest związane z prowadzeniem przez te podmioty konfekcjonowania lub obrotu tymi środkami. NaleŜy równieŜ zaznaczyć, Ŝe stosownie do art. 65 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie roślin, obowiązek wskazania miejsca przechowywania konfekcjonowanych lub wprowadzanych do obrotu środków ochrony roślin ciąŜy na podmiocie wykonującym działalność regulowaną w tym zakresie. Wymagania szczegółowe dla magazynów środków ochrony roślin, w którym wykonywane są operacje konfekcjonowania opisano na stronie 44.

www.towary-niebezpieczne.pl

7

Page 14: Vademecum Magazynowania - Topserw

Materiały wybuchowe Będziemy mieli tu do czynienia z trzema przypadkami: 1. materiały wybuchowe przeznaczone do uŜytku cywilnego z wyłączeniem amunicji, wyrobów pirotechnicznych oraz

materiałów niebezpiecznych klasy 4.1 ADR; 2. amunicja; 3. materiały pirotechniczne.

W pierwszym przypadku wymagane jest posiadanie następujących uprawnień dopuszczających poszczególne podmioty do wykonywania operacji związanych z materiałami wybuchowymi przeznaczonymi do uŜytku cywilnego: • Koncesja na sprzedaŜ materiałów wybuchowych (art. 8.1 ustawy o Materiałach wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego). Nabywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego jest dozwolone od przedsiębiorcy posiadającego koncesję na wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi. • Pozwolenie na nabywanie i przechowywanie materiałów wybuchowych (art. 9.1 ww. ustawy). Podstawowy obowiązkiem uŜytkownika materiałów jest dysponowanie pozwoleniem na nabywanie i przechowywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego przez wojewodę lub właściwy organ nadzoru górniczego. Dodatkowo, art. 31 ww ustawy nakłada zarówno na odbiorcę jak i przewoźnika obowiązek przechowywania zgody na przewóz materiałów niebezpiecznych przez okres nie krótszy niŜ ten, na jaki została ona wydana. Tak sformułowany zapis nakłada na odbiorcę obowiązek posiadania kopii zgody wydanej przewoźnikowi. • Zgoda na przemieszczanie materiałów wybuchowych (art. 24.1 ww. ustawy) wydawana na okres jednego roku. Pod pojęciem przemieszczanie rozumiemy zmianę właściciela, a nie operacje transportowe. Odbiorca materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego i przewoŜący te materiały są obowiązani przechowywać zgodę przez okres nie krótszy niŜten, na który została ona wydana.

Uwaga! Przedsiębiorca moŜe nabywać, przechowywać lub uŜywać materiały wybuchowe przeznaczone do uŜytku cywilnego bez uzyskania pozwolenia, jeŜeli: 1) posiada koncesję na wytwarzanie lub obrót materiałami wybuchowymi,2) rodzaj nabywanych, przechowywanych lub uŜywanych materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego odpowiada rodzajowi materiałów określonych w koncesji, 3) posiada pomieszczenia magazynowe spełniające wymagania określone w przepisach, 4) zatrudnia osoby spełniające wymagania, w zakresie dostępu do materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego.

O terminie podjęcia działalności w zakresie nabywania, przechowywania lub uŜywania materiałów wybuchowych przeznaczonych do uŜytku cywilnego, przedsiębiorca jest zobowiązany pisemnie wojewodę właściwego ze względu na siedzibęprzedsiębiorcy. Do zawiadomienia dołącza się opinię potwierdzającą moŜliwość spełnienia warunków określonych w przepisach. Opinia powinna zawierać ocenę bezpieczeństwa procesów technologicznych przewidywanych do realizacji oraz występujących w tych procesach surowców, produktów i gotowych wyrobów, a takŜe ocenę bezpieczeństwa urządzeńtechnologicznych. Zasady wydawania i cofania pozwoleń na nabywanie oraz przechowywanie amunicji określają przepisy ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji.

Odpady Problem składowania odpadów związany jest z czasowym gromadzeniem wytwarzanych odpadów w celu ich dalszego przekazania lub z przetwarzaniem / unieszkodliwianiem odpadów. Wytwarzający odpady niebezpieczne w ilości powyŜej 0,1 Mg rocznie, (zarówno prowadzący instalację jak i nieprowadzący jej) jest zobowiązany uzyskać decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi. Elementem wniosku o wydanie decyzji jest opisanie sposobów i metod gromadzenia odpadów.

UWAGA! O ile firma posiadająca zezwolenie na transport odpadów nie musi posiadać zezwolenia na ich zbieranie, o tyle w momencie konieczności ich czasowego magazynowania zezwolenie na magazynowanie jest wymagane.

Przetwarzający odpady. Definicje magazynowania reguluje ustawa o odpadach z dnia 27.04.2001 (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), która określa tą nazwą czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwieniem. Magazynowanie musi być ograniczone w czasie. Odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania mogą być magazynowane maksymalnie do 3 lat, natomiast odpady przeznaczone do składowania nie dłuŜej niŜ 1 rok. Wykonywanie takiej czynności wymaga uzyskania zezwolenia i uzgodnienia planu gospodarki odpadami (art. 26 ustawy o odpadach). Dodatkowo ustawa wymienia składowanie jako jedną z metod unieszkodliwiania odpadów. MoŜe się ono odbywaćpoprzez składowanie przez głębokie zatłaczanie (np. zatłaczanie odpadów, które moŜna pompować) (kod D3) lub składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niŜ niebezpieczne (kod D5) oraz składowanie odpadów w pojemnikach w ziemi (np. w kopalni) (kod D12).

Szkolenia i wymagania wobec magazynierów Magazynier jest pracownikiem magazynu i wykonuje wszystkie czynności związane z jego działalnością, tj. przyjmuje, przechowuje i wydaje przedmioty, materiały i surowce. Z tego względu podlega regulacjom kodeksu pracy oraz wymaganiom związanym z zapewnieniem warunków BHP i PPOś. Podstawą zatrudniania magazyniera moŜe być umowa o pracę lub umowa cywilno – prawna (np. zlecenie). Zdarza się takŜe, Ŝe w przypadku korzystania z agencji pracy tymczasowej magazynier jest pracownikiem w innym przedsiębiorstwie niŜ wykonuje prace. W takim wypadku wymagane jest koordynowanie zagadnień BHP oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu szkolenia. PoniŜej prezentujemy zestawienie najwaŜniejszych norm.

Szkolenie pracownika Pracownik zobowiązany jest do ukończenia całego szeregu szkoleń. Szkolenie wstępne Ma miejsce w przypadku zatrudnienia. Obejmuje: InstruktaŜ ogólny, trwający 3 godziny. Powinien on zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy, z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy, a takŜe z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. InstruktaŜ ogólny prowadzi pracownik słuŜby bezpieczeństwa i higieny pracy lub osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej słuŜby albo pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniające właściwąrealizację programu instruktaŜu.

InstruktaŜ stanowiskowy, trwający do 8 godzin. Czas trwania instruktaŜu stanowiskowego powinien być uzaleŜniony od przygotowania zawodowego pracownika, dotychczasowego staŜu pracy oraz rodzaju pracy i zagroŜeń występujących na stanowisku pracy, na którym pracownik ma byćzatrudniony.

UWAGA! InstruktaŜ przeprowadza się u osób nowo zatrudnianych oraz zmieniających stanowisko oraz w przypadku zmian procesu technologicznego, zmian organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń. Tematyka i czas trwania instruktaŜu stanowiskowego powinny być uzaleŜnione od rodzaju i zakresu wprowadzonych na stanowisku zmian.

Powinien on zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagroŜeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.

InstruktaŜ stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeŜeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktaŜu stanowiskowego.

Szkolenie okresowe Przeprowadza się w formie instruktaŜu, nie rzadziej niŜ raz na 3 lata, a na stanowiskach, na których występują szczególnie duŜe zagroŜenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, nie rzadziej niŜ raz w roku. Pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach. Pierwsze szkolenie okresowe magazynierów przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy. Ze szkolenia okresowego moŜe być zwolniona osoba, która przedłoŜy aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego lub odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku naleŜącym do innej grupy stanowisk, jeŜeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestnika szkolenia wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Egzamin przeprowadza organizator szkolenia. Szkolenie okresowe prowadzą uprawnione jednostki.

Szkolenie związane z operacjami transportowymi towarów niebezpiecznych Zgodnie z brzmieniem przepisów umowy ADR (1.3.1) osoby inne niŜ kierowcy, które są niezobowiązane do posiadania zaświadczenia ADR, zatrudnione przy przewozie towarów niebezpiecznych lub czynnościach związanych z tym przewozem, w tym przy załadunku lub rozładunku, powinny zostać przeszkolone w zakresie odpowiednim do odpowiedzialności i obowiązków. Koszty szkolenia pokrywa zatrudniający.

Inne szkolenia Magazynier moŜe być zobowiązany do posiadania takŜe i innych uprawnień zwianych z obsługą urządzeń (np. wózków widłowych czy teŜ urządzeń ciśnieniowych) lub specyfiką magazynowanych towarów (np. materiały wybuchowe).

www.towary-niebezpieczne.pl

8

Page 15: Vademecum Magazynowania - Topserw

Szkolenia i wymagania wobec magazynierów Magazynier jest pracownikiem magazynu i wykonuje wszystkie czynności związane z jego działalnością, tj. przyjmuje, przechowuje i wydaje przedmioty, materiały i surowce. Z tego względu podlega regulacjom kodeksu pracy oraz wymaganiom związanym z zapewnieniem warunków BHP i PPOś. Podstawą zatrudniania magazyniera moŜe być umowa o pracę lub umowa cywilno – prawna (np. zlecenie). Zdarza się takŜe, Ŝe w przypadku korzystania z agencji pracy tymczasowej magazynier jest pracownikiem w innym przedsiębiorstwie niŜ wykonuje prace. W takim wypadku wymagane jest koordynowanie zagadnień BHP oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu szkolenia. PoniŜej prezentujemy zestawienie najwaŜniejszych norm.

Szkolenie pracownika Pracownik zobowiązany jest do ukończenia całego szeregu szkoleń. Szkolenie wstępne Ma miejsce w przypadku zatrudnienia. Obejmuje: InstruktaŜ ogólny, trwający 3 godziny. Powinien on zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy, z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy, a takŜe z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. InstruktaŜ ogólny prowadzi pracownik słuŜby bezpieczeństwa i higieny pracy lub osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej słuŜby albo pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniające właściwąrealizację programu instruktaŜu.

InstruktaŜ stanowiskowy, trwający do 8 godzin. Czas trwania instruktaŜu stanowiskowego powinien być uzaleŜniony od przygotowania zawodowego pracownika, dotychczasowego staŜu pracy oraz rodzaju pracy i zagroŜeń występujących na stanowisku pracy, na którym pracownik ma byćzatrudniony.

UWAGA! InstruktaŜ przeprowadza się u osób nowo zatrudnianych oraz zmieniających stanowisko oraz w przypadku zmian procesu technologicznego, zmian organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń. Tematyka i czas trwania instruktaŜu stanowiskowego powinny być uzaleŜnione od rodzaju i zakresu wprowadzonych na stanowisku zmian.

Powinien on zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagroŜeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.

InstruktaŜ stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeŜeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktaŜu stanowiskowego.

Szkolenie okresowe Przeprowadza się w formie instruktaŜu, nie rzadziej niŜ raz na 3 lata, a na stanowiskach, na których występują szczególnie duŜe zagroŜenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, nie rzadziej niŜ raz w roku. Pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach. Pierwsze szkolenie okresowe magazynierów przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy. Ze szkolenia okresowego moŜe być zwolniona osoba, która przedłoŜy aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego lub odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku naleŜącym do innej grupy stanowisk, jeŜeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestnika szkolenia wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Egzamin przeprowadza organizator szkolenia. Szkolenie okresowe prowadzą uprawnione jednostki.

Szkolenie związane z operacjami transportowymi towarów niebezpiecznych Zgodnie z brzmieniem przepisów umowy ADR (1.3.1) osoby inne niŜ kierowcy, które są niezobowiązane do posiadania zaświadczenia ADR, zatrudnione przy przewozie towarów niebezpiecznych lub czynnościach związanych z tym przewozem, w tym przy załadunku lub rozładunku, powinny zostać przeszkolone w zakresie odpowiednim do odpowiedzialności i obowiązków. Koszty szkolenia pokrywa zatrudniający.

Inne szkolenia Magazynier moŜe być zobowiązany do posiadania takŜe i innych uprawnień zwianych z obsługą urządzeń (np. wózków widłowych czy teŜ urządzeń ciśnieniowych) lub specyfiką magazynowanych towarów (np. materiały wybuchowe).

www.towary-niebezpieczne.pl

9

Page 16: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazynowanie – obowiązki pracodawcy Polskie przepisy nie są zbyt precyzyjne w zakresie magazynowania. Nie oznacza to, Ŝe przepisy są złe. Ich ogólne sformułowanie wymaga, by prowadzący działalność magazynową ponosili odpowiedzialność za skutki swoich działań. Prawo ochrony środowiska (art.6) wymaga, by podejmujący działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, podejmowali działania mające na celu zapobieŜeniu takiemu oddziaływaniu. Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie moŜliwe środki zapobiegawcze. NaleŜy zatem dokładać naleŜytych starań, by w wyniku wykonywanych operacji nie doszło do zagroŜenia bezpieczeństwa oraz pogorszenia stanu środowiska. PoniŜsza analiza ma na celu podsumowanie podstawowych obowiązków wynikających z przepisów.

ABC pracodawcy Podstawowym wymaganiem jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. PoniŜsza tabela zestawia najwaŜniejsze wymagania i obowiązki dla magazynów. Zestawiliśmy je w kolejności wynikającej z przepisów:

Przepis Regulacja § 4.1 Obowiązek oznaczenia dróg komunikacyjnych i transportowych. § 6.1 Obowiązek oznaczenia znakami bezpieczeństwa. § 6.4 Obowiązek oznaczenia stromizn i stopni. § 4.3 Wymagana utwardzona nawierzchnia odpowiednia do składowanych materiałów. § 4.4 Wymaganie, by drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe posiadały urządzenia lub

inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych. § 6.5 Obowiązek stosowanie barierek lub ograniczników na drogach, gdy istnieje ryzyko wtargnięcia pieszych. § 11. Obowiązek wyposaŜenia w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub skaŜeniu - powietrza, gruntu

oraz wód. § 12. Wymagane zabezpieczenie przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej. § 15.4 Jeśli istnieje niebezpieczeństwo wybuchu – istnieje obowiązek, by konstrukcje budowlane spełniały

wymagania dla takiego zagroŜenia. § 16.2 W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub gazów z

powietrzem, wymaga się, by powierzchnie podłóg były wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych.

§ 17 W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych naleŜy umieścić informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu stropów

§ 22. Drzwi rozsuwane muszą być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające ich wypadnięciu z prowadnic. Drzwi i bramy otwierające się do góry muszą być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu opadaniu. Wrota bram powinny być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu zamknięciu.

§ 32.2 W pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna byćzapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekraczane wartości najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń tych substancji.

§ 62. 1 Obowiązek eliminowania transportu ręcznego. § 66 Obowiązek opracowanie zasad ruchu na drogach wewnątrzzakładowych, zgodnych z przepisami prawa o

ruchu drogowym. § 68.1 Towary powinny być magazynowane w pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych.

Pomieszczenia magazynowe powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa, stosownie do rodzaju i właściwości składowanych w nich materiałów.

Przy składowaniu materiałów naleŜy: 1) określić dla kaŜdego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i dopuszczalną wysokośćskładowania; 2) zapewnić, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciąŜenia urządzeńprzeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.); 3) zapewnić, aby masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obciąŜenia podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie; 4) wywiesić czytelne informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowania.

§ 70.2 Przedmioty łatwo tłukące się, niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne oraz materiały o największej masie powinny być składowane na najniŜszych półkach regałów.

§ 71 Przedmioty, których wymiary, kształt i masa decydują o ich indywidualnym sposobie składowania, powinny być ustawiane lub układane stabilnie, z uwzględnieniem połoŜenia ich środka cięŜkości, tak aby zapobiec ich wywróceniu się lub spadnięciu.

§ 69.2 Szerokość odstępów między regałami powinna być odpowiednia do stosowanych środków transportowych oraz powinna umoŜliwiać bezpieczne operowanie tymi środkami i ładunkami.

§ 75.1 Przy składowaniu materiałów pylących luzem naleŜy zapewnić szczelne ogrodzenie co najmniej do

wysokości 0,5 m ponad wysokość składowanego materiału. § 76. Przy składowaniu materiałów skłonnych do samozapalenia się naleŜy je zabezpieczyć przed

samozapłonem, a w szczególności ograniczyć wysokość składowania, stosować kominy wentylacyjne oraz przesypywać lub często przerzucać hałdy i zwały.

Poza wymienionymi obowiązkami warto zwrócić uwagę na jeszcze kilka waŜnych regulacji. Prace szczególnie niebezpieczne, czyli prace o zwiększonym zagroŜeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu takich prac oraz powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy ich wykonywaniu.

Przechowywanie materiałów ciekłych w stałych zbiornikach. NaleŜy stosować odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki rezerwowe z systemem ostrzegania.

Pakowanie, składowanie, załadunek i transport materiałów niebezpiecznych z innymi materiałami stwarzającymi dodatkowe zagroŜenie na skutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów w przypadku uszkodzenia opakowania jest niedopuszczalne.

W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportumateriałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji naleŜy zapoznać pracowników zatrudnionych przy tych pracach. Instrukcje powinny takŜe przewidywać sytuacje awaryjne. Sposób składowania powinien:

• zapewniać zachowanie temperatur, wilgotności i ochronę przed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości;

• przestrzeganie ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów; • ograniczenie ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego

pomieszczenia; przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów;

• zachowanie dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania; rozmieszczenie materiałów w sposób umoŜliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów.

W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogą wydzielać się substancje toksyczne lub palne, w ilościach mogących stworzyć zagroŜenie wybuchem, pracodawca powinien zapewnić awaryjną wentylację wyciągową uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń - zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z właściwymi przepisami i polskimi normami.

Przeładunek materiałów niebezpiecznych powinien odbywać się w miejscu do tego przystosowanym, przy wykorzystaniu odpowiednich do tego celu urządzeń oraz środków ochrony zbiorowej i indywidualnej chroniących przed zagroŜeniami i skutkami zagroŜeń, szczególnie pochodzących od elektryczności statycznej oraz występujących przy przelewaniu cieczy.

JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi lub zapalenia odzieŜy na pracowniku - nie dalej niŜ 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy powinny byćzainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu. Natryski takie powinny, w razie potrzeby, umoŜliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodąnieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne.

Zaopatrzenie w wodęIlość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na kaŜdego pracownika jednocześnie zatrudnionego nie moŜe byćmniejsza niŜ:

1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków;

2) 90 l - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających zapewnienia naleŜytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z natrysków;

3) 30 l - przy pracach pozostałych.

NiezaleŜnie od ilości wody dla potrzeb higienicznych naleŜy zapewnić wodę niezbędną do utrzymania czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na kaŜdy metr kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na kaŜdy metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (tereny zielone, utwardzone ulice, place itp.).

Chemia na pokładzie - czyli rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych..

Zgodnie z definicjami rozporządzenia, praca z udziałem chemikaliów jest to takŜe czynności manipulowania, przechowywania i transportu. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia, czy w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny stwarzający zagroŜenie oraz do dokonania i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny.

www.towary-niebezpieczne.pl

10

Page 17: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazynowanie – obowiązki pracodawcy Polskie przepisy nie są zbyt precyzyjne w zakresie magazynowania. Nie oznacza to, Ŝe przepisy są złe. Ich ogólne sformułowanie wymaga, by prowadzący działalność magazynową ponosili odpowiedzialność za skutki swoich działań. Prawo ochrony środowiska (art.6) wymaga, by podejmujący działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, podejmowali działania mające na celu zapobieŜeniu takiemu oddziaływaniu. Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie moŜliwe środki zapobiegawcze. NaleŜy zatem dokładać naleŜytych starań, by w wyniku wykonywanych operacji nie doszło do zagroŜenia bezpieczeństwa oraz pogorszenia stanu środowiska. PoniŜsza analiza ma na celu podsumowanie podstawowych obowiązków wynikających z przepisów.

ABC pracodawcy Podstawowym wymaganiem jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. PoniŜsza tabela zestawia najwaŜniejsze wymagania i obowiązki dla magazynów. Zestawiliśmy je w kolejności wynikającej z przepisów:

Przepis Regulacja § 4.1 Obowiązek oznaczenia dróg komunikacyjnych i transportowych. § 6.1 Obowiązek oznaczenia znakami bezpieczeństwa. § 6.4 Obowiązek oznaczenia stromizn i stopni. § 4.3 Wymagana utwardzona nawierzchnia odpowiednia do składowanych materiałów. § 4.4 Wymaganie, by drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe posiadały urządzenia lub

inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych. § 6.5 Obowiązek stosowanie barierek lub ograniczników na drogach, gdy istnieje ryzyko wtargnięcia pieszych. § 11. Obowiązek wyposaŜenia w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub skaŜeniu - powietrza, gruntu

oraz wód. § 12. Wymagane zabezpieczenie przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej. § 15.4 Jeśli istnieje niebezpieczeństwo wybuchu – istnieje obowiązek, by konstrukcje budowlane spełniały

wymagania dla takiego zagroŜenia. § 16.2 W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub gazów z

powietrzem, wymaga się, by powierzchnie podłóg były wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych.

§ 17 W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajdujących się w obiektach budowlanych naleŜy umieścić informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu stropów

§ 22. Drzwi rozsuwane muszą być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające ich wypadnięciu z prowadnic. Drzwi i bramy otwierające się do góry muszą być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu opadaniu. Wrota bram powinny być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu zamknięciu.

§ 32.2 W pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna byćzapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekraczane wartości najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń tych substancji.

§ 62. 1 Obowiązek eliminowania transportu ręcznego. § 66 Obowiązek opracowanie zasad ruchu na drogach wewnątrzzakładowych, zgodnych z przepisami prawa o

ruchu drogowym. § 68.1 Towary powinny być magazynowane w pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych.

Pomieszczenia magazynowe powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa, stosownie do rodzaju i właściwości składowanych w nich materiałów.

Przy składowaniu materiałów naleŜy: 1) określić dla kaŜdego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i dopuszczalną wysokośćskładowania; 2) zapewnić, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciąŜenia urządzeńprzeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.); 3) zapewnić, aby masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego obciąŜenia podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie; 4) wywiesić czytelne informacje o dopuszczalnym obciąŜeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowania.

§ 70.2 Przedmioty łatwo tłukące się, niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne oraz materiały o największej masie powinny być składowane na najniŜszych półkach regałów.

§ 71 Przedmioty, których wymiary, kształt i masa decydują o ich indywidualnym sposobie składowania, powinny być ustawiane lub układane stabilnie, z uwzględnieniem połoŜenia ich środka cięŜkości, tak aby zapobiec ich wywróceniu się lub spadnięciu.

§ 69.2 Szerokość odstępów między regałami powinna być odpowiednia do stosowanych środków transportowych oraz powinna umoŜliwiać bezpieczne operowanie tymi środkami i ładunkami.

§ 75.1 Przy składowaniu materiałów pylących luzem naleŜy zapewnić szczelne ogrodzenie co najmniej do

wysokości 0,5 m ponad wysokość składowanego materiału. § 76. Przy składowaniu materiałów skłonnych do samozapalenia się naleŜy je zabezpieczyć przed

samozapłonem, a w szczególności ograniczyć wysokość składowania, stosować kominy wentylacyjne oraz przesypywać lub często przerzucać hałdy i zwały.

Poza wymienionymi obowiązkami warto zwrócić uwagę na jeszcze kilka waŜnych regulacji. Prace szczególnie niebezpieczne, czyli prace o zwiększonym zagroŜeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu takich prac oraz powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy ich wykonywaniu.

Przechowywanie materiałów ciekłych w stałych zbiornikach. NaleŜy stosować odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki rezerwowe z systemem ostrzegania.

Pakowanie, składowanie, załadunek i transport materiałów niebezpiecznych z innymi materiałami stwarzającymi dodatkowe zagroŜenie na skutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów w przypadku uszkodzenia opakowania jest niedopuszczalne.

W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportumateriałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji naleŜy zapoznać pracowników zatrudnionych przy tych pracach. Instrukcje powinny takŜe przewidywać sytuacje awaryjne. Sposób składowania powinien:

• zapewniać zachowanie temperatur, wilgotności i ochronę przed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości;

• przestrzeganie ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów; • ograniczenie ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego

pomieszczenia; przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów;

• zachowanie dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania; rozmieszczenie materiałów w sposób umoŜliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów.

W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogą wydzielać się substancje toksyczne lub palne, w ilościach mogących stworzyć zagroŜenie wybuchem, pracodawca powinien zapewnić awaryjną wentylację wyciągową uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń - zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z właściwymi przepisami i polskimi normami.

Przeładunek materiałów niebezpiecznych powinien odbywać się w miejscu do tego przystosowanym, przy wykorzystaniu odpowiednich do tego celu urządzeń oraz środków ochrony zbiorowej i indywidualnej chroniących przed zagroŜeniami i skutkami zagroŜeń, szczególnie pochodzących od elektryczności statycznej oraz występujących przy przelewaniu cieczy.

JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi lub zapalenia odzieŜy na pracowniku - nie dalej niŜ 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy powinny byćzainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu. Natryski takie powinny, w razie potrzeby, umoŜliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodąnieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne.

Zaopatrzenie w wodęIlość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na kaŜdego pracownika jednocześnie zatrudnionego nie moŜe byćmniejsza niŜ:

1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków;

2) 90 l - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających zapewnienia naleŜytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z natrysków;

3) 30 l - przy pracach pozostałych.

NiezaleŜnie od ilości wody dla potrzeb higienicznych naleŜy zapewnić wodę niezbędną do utrzymania czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w ilości co najmniej 1,5 l na dobę na kaŜdy metr kwadratowy powierzchni podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na kaŜdy metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania (tereny zielone, utwardzone ulice, place itp.).

Chemia na pokładzie - czyli rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych..

Zgodnie z definicjami rozporządzenia, praca z udziałem chemikaliów jest to takŜe czynności manipulowania, przechowywania i transportu. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia, czy w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny stwarzający zagroŜenie oraz do dokonania i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny.

www.towary-niebezpieczne.pl

11

Page 18: Vademecum Magazynowania - Topserw

Wymagana jest ocena przeprowadzona w formie pisemnej. Zapisy rozporządzenia są co prawda adresowane do firm produkcyjnych, lecz pamiętajmy, Ŝe proces magazynowania został uznany za proces zrównany z innymi procesami produkcyjnymi.

Ocena ryzyka związana z występowaniem w magazynie chemikaliów (§ 3. 1.) W ocenie ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany uwzględnić: 1) niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego; 2) otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagroŜenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki, o których mowa w odrębnych przepisach; 3) rodzaj, poziom i czas trwania naraŜenia; 4) wartości najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń w środowisku pracy, jeŜeli zostały ustalone; 5) wartości dopuszczalnych stęŜeń w materiale biologicznym, jeŜeli zostały ustalone; 6) efekty działań zapobiegawczych; 7) wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeŜeli została przeprowadzona; 8) warunki pracy przy uŜytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości tych czynników.

Pracodawca jest obowiązany do uzyskania dodatkowej informacji od dostawcy czynnika chemicznego lub z innych dostępnych mu źródeł, jeŜeli jest to niezbędne w celu dokonania oceny ryzyka zawodowego. W tych przypadkach, gdy występuje naraŜenie na kilka czynników chemicznych, naleŜy ocenić ryzyko stwarzane przez wszystkie czynniki chemiczne łącznie.

Ocena ryzyka zawodowego musi zawierać ocenę takŜe tych rodzajów prac, w czasie których moŜe wystąpić istotny wzrost naraŜenia, w szczególności: 1) podczas remontów i napraw urządzeń; 2) innych działań, które mogą mieć szkodliwy wpływ na bezpieczeństwo lub zdrowie pracowników, takŜe w tych przypadkach, gdy podjęto wszelkie niezbędne środki zapobiegawcze. NaleŜy uwzględnić takŜe zagroŜenia wynikające z postępowańawaryjnych.

Ocena ryzyka jest aktualizowana po zmianach związanych ze składem produktu, przepisami lub postępem technologicznym, jeŜeli zostanie uzupełniona wiedza o oddziaływaniu czynnika na zdrowie ludzi. MoŜe zostać zaktualizowana takŜe po zgłoszeniu wniosku przez lekarza prowadzącego profilaktyczną opiekę zdrowotną, w przypadkach uzasadnionych oceną zdrowia pracowników.

Ocena ryzyka wystąpienia awarii chemicznej w magazynie będzie podstawowym dokumentem decydującym o działaniach podejmowanych przez pracodawcę. Powinien on na podstawie kart charakterystyki ocenić moŜliwe zagroŜenia, prawdopodobieństwa uwolnienia się materiałów w procesach magazynowych i na tej podstawie wdroŜyć wymagane procedury bezpieczeństwa.

Zasady eliminacji ryzyka Główną zasadą obowiązującą pracodawcę jest eliminowanie czynników chemicznych, które mogą szkodliwie oddziaływać na ludzi lub środowisko. NaleŜy zastąpić je w procesach produkcyjnych ich bezpieczniejszymi odpowiednikami. Pozostałe ryzyka wynikające z pracy z czynnikiem chemicznym naleŜy eliminować lub ograniczać do minimum zgodnie z ogólnymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. NaleŜy w tym celu: 1) właściwie projektować i organizować pracę; 2) dostarczać odpowiednie wyposaŜenie dla prac z czynnikami chemicznymi; 3) zmniejszyć do minimum liczbę pracowników naraŜonych lub tych, którzy mogą być naraŜeni na czynniki chemiczne w miejscu pracy; 4) zmniejszać do minimum czas i poziom naraŜenia na czynnik chemiczny; 5) stosować odpowiednią higienę miejsca pracy; 6) stosować właściwe procedury pracy, w tym procedury lub instrukcje bezpiecznego obchodzenia się z czynnikiem chemicznym stwarzającym zagroŜenie i odpadami zawierającymi taki czynnik oraz procedury ich przechowywania i transportu w miejscu pracy; 7) właściwe stosowanie urządzeń i sprzętu w pracach z czynnikiem chemicznym, zapewniające bezpieczeństwo i ochronęzdrowia pracowników.

Przykład praktyczny – zapisy z karty charakterystyki produktu chemicznego/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/ 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ/PREPARATEM I JEJ/JEGO MAGAZYNOWANIE

Postępowanie z preparatem Zasady bezpiecznego postępowania : Stosować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapewnić

odpowiednią wentylację szczególnie w pomieszczeniach zamkniętych. Unikaćkontaktu ze skórą i oczami.

Wytyczne ochrony przeciwpoŜarowej : Brak specjalnych wymagań dotyczących środków ochrony przeciwpoŜarowej. Zapewnić wystarczającą ilość powietrza i/lub wentylację w miejscu pracy.

Magazynowanie Wymagania względem pomieszczeń i pojemników magazynowych

: Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. Przechowywać w chłodnym miejscu. Chronić przed zamarznieciem.

Wytyczne składowania : Nie przechowywać w pobliŜu źródeł zapłonu i bezpośredniego działania słońca. Nie przechowywać wraz z kwasami i materiałami alkaicznymi. Chronić przed kontaktem z wodą.

Stabilność w trakcie składowania Temperatura magazynowania : < 25 °C Czas składowania : 3 miesiące

/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/

Przykład praktyczny – zapewnienie właściwego sposobu magazynowania Zastosowanie szaf gwarantujących spełnienie głównych zasad bezpieczeństwa.

Zastosowanie szaf umoŜliwia uniknięcie moŜliwości powstania wybuchu lub poŜaru, poprzez moŜliwość zamknięcia szafy oraz jej uziemienie moŜna wyeliminować moŜliwość powstania źródła zapłonu, które mogą spowodować poŜar lub wybuch. Umieszczenie szaf w odpowiednich miejscach pozwala stworzyć warunki optymalne dla materiałów chemicznie niestabilnych. Urządzenia są równieŜ zabezpieczone przed ewentualnym rozprzestrzenianiem się zagroŜeń w przypadku wycieku.

Wszystkie działania i środki słuŜące wyeliminowaniu ryzyka zawodowego lub jego ograniczeniu do minimum w przypadkach, gdy moŜliwe jest powstanie awarii lub wycieku, podejmuje się w następującej kolejności poprzez:

1) wyeliminowanie uwalniania do środowiska pracy stwarzającego zagroŜenie czynnika chemicznego poprzez właściwe projektowanie procesów pracy i kontrolę technicznąoraz stosowanie odpowiedniego wyposaŜenia i materiałów; 2) ograniczenie uwalniania do środowiska pracy stwarzającego zagroŜenie czynnika chemicznego poprzez właściwe projektowanie i właściwą organizację procesów pracy, stosowanie odpowiedniego wyposaŜenia i materiałów oraz systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz ustalenie sposobów rejestracji nieprawidłowości i metod ich usuwania;

Sterowanie instalacją detekcji gazu w magazynie Przykład zastosowania środków ochrony zbiorowej

Z oferty Topserw Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

12

Page 19: Vademecum Magazynowania - Topserw

Wymagana jest ocena przeprowadzona w formie pisemnej. Zapisy rozporządzenia są co prawda adresowane do firm produkcyjnych, lecz pamiętajmy, Ŝe proces magazynowania został uznany za proces zrównany z innymi procesami produkcyjnymi.

Ocena ryzyka związana z występowaniem w magazynie chemikaliów (§ 3. 1.) W ocenie ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany uwzględnić: 1) niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego; 2) otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagroŜenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki, o których mowa w odrębnych przepisach; 3) rodzaj, poziom i czas trwania naraŜenia; 4) wartości najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń w środowisku pracy, jeŜeli zostały ustalone; 5) wartości dopuszczalnych stęŜeń w materiale biologicznym, jeŜeli zostały ustalone; 6) efekty działań zapobiegawczych; 7) wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeŜeli została przeprowadzona; 8) warunki pracy przy uŜytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości tych czynników.

Pracodawca jest obowiązany do uzyskania dodatkowej informacji od dostawcy czynnika chemicznego lub z innych dostępnych mu źródeł, jeŜeli jest to niezbędne w celu dokonania oceny ryzyka zawodowego. W tych przypadkach, gdy występuje naraŜenie na kilka czynników chemicznych, naleŜy ocenić ryzyko stwarzane przez wszystkie czynniki chemiczne łącznie.

Ocena ryzyka zawodowego musi zawierać ocenę takŜe tych rodzajów prac, w czasie których moŜe wystąpić istotny wzrost naraŜenia, w szczególności: 1) podczas remontów i napraw urządzeń; 2) innych działań, które mogą mieć szkodliwy wpływ na bezpieczeństwo lub zdrowie pracowników, takŜe w tych przypadkach, gdy podjęto wszelkie niezbędne środki zapobiegawcze. NaleŜy uwzględnić takŜe zagroŜenia wynikające z postępowańawaryjnych.

Ocena ryzyka jest aktualizowana po zmianach związanych ze składem produktu, przepisami lub postępem technologicznym, jeŜeli zostanie uzupełniona wiedza o oddziaływaniu czynnika na zdrowie ludzi. MoŜe zostać zaktualizowana takŜe po zgłoszeniu wniosku przez lekarza prowadzącego profilaktyczną opiekę zdrowotną, w przypadkach uzasadnionych oceną zdrowia pracowników.

Ocena ryzyka wystąpienia awarii chemicznej w magazynie będzie podstawowym dokumentem decydującym o działaniach podejmowanych przez pracodawcę. Powinien on na podstawie kart charakterystyki ocenić moŜliwe zagroŜenia, prawdopodobieństwa uwolnienia się materiałów w procesach magazynowych i na tej podstawie wdroŜyć wymagane procedury bezpieczeństwa.

Zasady eliminacji ryzyka Główną zasadą obowiązującą pracodawcę jest eliminowanie czynników chemicznych, które mogą szkodliwie oddziaływać na ludzi lub środowisko. NaleŜy zastąpić je w procesach produkcyjnych ich bezpieczniejszymi odpowiednikami. Pozostałe ryzyka wynikające z pracy z czynnikiem chemicznym naleŜy eliminować lub ograniczać do minimum zgodnie z ogólnymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. NaleŜy w tym celu: 1) właściwie projektować i organizować pracę; 2) dostarczać odpowiednie wyposaŜenie dla prac z czynnikami chemicznymi; 3) zmniejszyć do minimum liczbę pracowników naraŜonych lub tych, którzy mogą być naraŜeni na czynniki chemiczne w miejscu pracy; 4) zmniejszać do minimum czas i poziom naraŜenia na czynnik chemiczny; 5) stosować odpowiednią higienę miejsca pracy; 6) stosować właściwe procedury pracy, w tym procedury lub instrukcje bezpiecznego obchodzenia się z czynnikiem chemicznym stwarzającym zagroŜenie i odpadami zawierającymi taki czynnik oraz procedury ich przechowywania i transportu w miejscu pracy; 7) właściwe stosowanie urządzeń i sprzętu w pracach z czynnikiem chemicznym, zapewniające bezpieczeństwo i ochronęzdrowia pracowników.

Przykład praktyczny – zapisy z karty charakterystyki produktu chemicznego/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/ 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ/PREPARATEM I JEJ/JEGO MAGAZYNOWANIE

Postępowanie z preparatem Zasady bezpiecznego postępowania : Stosować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapewnić

odpowiednią wentylację szczególnie w pomieszczeniach zamkniętych. Unikaćkontaktu ze skórą i oczami.

Wytyczne ochrony przeciwpoŜarowej : Brak specjalnych wymagań dotyczących środków ochrony przeciwpoŜarowej. Zapewnić wystarczającą ilość powietrza i/lub wentylację w miejscu pracy.

Magazynowanie Wymagania względem pomieszczeń i pojemników magazynowych

: Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. Przechowywać w chłodnym miejscu. Chronić przed zamarznieciem.

Wytyczne składowania : Nie przechowywać w pobliŜu źródeł zapłonu i bezpośredniego działania słońca. Nie przechowywać wraz z kwasami i materiałami alkaicznymi. Chronić przed kontaktem z wodą.

Stabilność w trakcie składowania Temperatura magazynowania : < 25 °C Czas składowania : 3 miesiące

/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/\/

Przykład praktyczny – zapewnienie właściwego sposobu magazynowania Zastosowanie szaf gwarantujących spełnienie głównych zasad bezpieczeństwa.

Zastosowanie szaf umoŜliwia uniknięcie moŜliwości powstania wybuchu lub poŜaru, poprzez moŜliwość zamknięcia szafy oraz jej uziemienie moŜna wyeliminować moŜliwość powstania źródła zapłonu, które mogą spowodować poŜar lub wybuch. Umieszczenie szaf w odpowiednich miejscach pozwala stworzyć warunki optymalne dla materiałów chemicznie niestabilnych. Urządzenia są równieŜ zabezpieczone przed ewentualnym rozprzestrzenianiem się zagroŜeń w przypadku wycieku.

Wszystkie działania i środki słuŜące wyeliminowaniu ryzyka zawodowego lub jego ograniczeniu do minimum w przypadkach, gdy moŜliwe jest powstanie awarii lub wycieku, podejmuje się w następującej kolejności poprzez:

1) wyeliminowanie uwalniania do środowiska pracy stwarzającego zagroŜenie czynnika chemicznego poprzez właściwe projektowanie procesów pracy i kontrolę technicznąoraz stosowanie odpowiedniego wyposaŜenia i materiałów; 2) ograniczenie uwalniania do środowiska pracy stwarzającego zagroŜenie czynnika chemicznego poprzez właściwe projektowanie i właściwą organizację procesów pracy, stosowanie odpowiedniego wyposaŜenia i materiałów oraz systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz ustalenie sposobów rejestracji nieprawidłowości i metod ich usuwania;

Sterowanie instalacją detekcji gazu w magazynie Przykład zastosowania środków ochrony zbiorowej

Z oferty Topserw Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

13

Page 20: Vademecum Magazynowania - Topserw

3) stosowanie środków ochrony zbiorowej u źródła powstawania zagroŜenia, takich jak na przykład odpowiednia wentylacja, i odpowiednie działania organizacyjne; 4) stosowanie środków ochrony indywidualnej jeŜeli zagroŜeniu nie moŜna przeciwdziałać w inny sposób.

Zacytujmy rozporządzenie:

§ 10. 1. Pracodawca zapewni ochronę pracowników przed zagroŜeniami wynikającymi z fizykochemicznych właściwości czynnika chemicznego, podejmując, na podstawie wyników oceny ryzyka zawodowego, techniczne lub organizacyjne działania i środki zmierzające do bezpiecznego stosowania czynnika chemicznego stwarzającego zagroŜenie.

W procesach magazynowych moŜna zalecić kilka podstawowych zasad, mających zastosowanie przy zapewnieniu bezpieczeństwa. Podajemy je w kolejności, w której powinny być one stosowane.

1) Unikaj moŜliwości powstania wybuchu lub poŜaru Pracodawca powinien zapobiegać obecności w miejscu pracy substancji palnych w stęŜeniu stwarzającym zagroŜenie lub substancji chemicznie niestabilnych, w ilościach stwarzających zagroŜenie wybuchem lub poŜarem.

2) Usuwaj źródła zapłonu Pracodawca powinien eliminować źródła zapłonu, które mogą spowodować poŜar lub wybuch, oraz wyeliminować warunki, które mogą powodować, Ŝe substancje chemicznie niestabilne mogą wywołaćszkodliwe skutki fizyczne.

3) Zadbaj o nierozprzestrzenianie się zagroŜeń – czyli uszczelnij magazyn na okoliczność awarii lub wypadku

NaleŜy dąŜyć do ograniczenia skutków dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w przypadku poŜaru lub wybuchu substancji palnych, substancji chemicznie niestabilnych lub ich mieszanin.

Procedury Pracodawca zobowiązany jest określić i wdroŜyć procedury działania celem zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Powinny one obejmować ćwiczenia ratownicze powtarzane okresowo, zapewnienie odpowiednich środków i urządzeń ratowniczych oraz zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. Gdy procedury zawiodą i będziemy mieli do czynienia z wypadkiem lub awarią, pracodawca natychmiast poinformuje o tym pracowników i podejmie działania w celu ograniczenia skutków tych zdarzeń. Dodatkowo w obszarze, w którym wystąpił wypadek lub awaria, naleŜy niezwłocznie przejrzeć procedury oraz wprowadzić procedury dopuszczające do pracy tylko pracowników niezbędnych ze względów technologicznych i upowaŜnionych.

Uwarunkowania szczegółowe - ołów w miejscu pracy W przypadku naraŜenia pracowników na ołów i jego związki nieorganiczne, w ramach kontroli stanu zdrowia, obowiązkowy jest monitoring biologiczny obejmujący pomiar stęŜenia ołowiu we krwi (PbB) z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej lub metody dającej równowaŜne wyniki. Dopuszczalne stęŜenie ołowiu w materiale biologicznym dla ołowiu wynosi 50 g Pb/100 ml krwi.

Zabudowany w regale czujnik stęŜenia par palnych

Przykłady rozwiązań w praktyce magazynowej

Obowiązek oznaczenia dróg komunikacyjnych i transportowych

Oznaczenia powinny być czytelne i zrozumiałe dla pracowników oraz poruszających się na terenie magazynu osób. Drogi powinny byćna stałe oznaczone barwąbezpieczeństwa. W zaleŜności od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy powinny być stosowane znaki i sygnały uŜywane w transporcie drogowym, kolejowym, śródlądowym, morskim i powietrznym. Znaki powinny być okresowo przeglądane na okoliczność ich odpowiedniości. Przy ustalaniu stref składowania czy pól odkładczych najlepiej skonsultować się z pracownikami. Celem oznaczeń jest przeciwdziałanie kolizji osób z wózkami oraz uregulowanie przebiegów pracowników.

Przytoczmy przepisy Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

§12. 1. Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy mają dostęp podczas pracy, a w których istnieje ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub spadania przedmiotów, powinny być oznakowane skośnymi pasami - na przemian Ŝółtymi i czarnymi lub czerwonymi i białymi. 2. Wymiary oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, powinny być odpowiednie do rozmiaru przeszkody lub niebezpiecznego miejsca. 3. śółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny być narysowane pod kątem około 45° i powinny mie ć zbliŜone wymiary.

§ 13. 1. Drogi w budynkach powinny być wyraźnie wyznaczone za pomocą ciągłych pasów o dobrze widocznej barwie (z uwzględnieniem barwy podłoŜa) - najlepiej Ŝółtej lub białej. 2. Rozmieszczenie pasów wyznaczających drogi powinno uwzględniać niezbędną (bezpieczną) odległość między pojazdami i jakąkolwiek przeszkodą mogącą znajdować się w pobliŜu oraz między pieszymi i pojazdami. 3. Przepis ust. 1 dotyczy równieŜ stałych dróg na zewnątrz budynków, o ile drogi te nie są otoczone odpowiednimi barierami lub chodnikami.

www.towary-niebezpieczne.pl

14

Page 21: Vademecum Magazynowania - Topserw

3) stosowanie środków ochrony zbiorowej u źródła powstawania zagroŜenia, takich jak na przykład odpowiednia wentylacja, i odpowiednie działania organizacyjne; 4) stosowanie środków ochrony indywidualnej jeŜeli zagroŜeniu nie moŜna przeciwdziałać w inny sposób.

Zacytujmy rozporządzenie:

§ 10. 1. Pracodawca zapewni ochronę pracowników przed zagroŜeniami wynikającymi z fizykochemicznych właściwości czynnika chemicznego, podejmując, na podstawie wyników oceny ryzyka zawodowego, techniczne lub organizacyjne działania i środki zmierzające do bezpiecznego stosowania czynnika chemicznego stwarzającego zagroŜenie.

W procesach magazynowych moŜna zalecić kilka podstawowych zasad, mających zastosowanie przy zapewnieniu bezpieczeństwa. Podajemy je w kolejności, w której powinny być one stosowane.

1) Unikaj moŜliwości powstania wybuchu lub poŜaru Pracodawca powinien zapobiegać obecności w miejscu pracy substancji palnych w stęŜeniu stwarzającym zagroŜenie lub substancji chemicznie niestabilnych, w ilościach stwarzających zagroŜenie wybuchem lub poŜarem.

2) Usuwaj źródła zapłonu Pracodawca powinien eliminować źródła zapłonu, które mogą spowodować poŜar lub wybuch, oraz wyeliminować warunki, które mogą powodować, Ŝe substancje chemicznie niestabilne mogą wywołaćszkodliwe skutki fizyczne.

3) Zadbaj o nierozprzestrzenianie się zagroŜeń – czyli uszczelnij magazyn na okoliczność awarii lub wypadku

NaleŜy dąŜyć do ograniczenia skutków dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w przypadku poŜaru lub wybuchu substancji palnych, substancji chemicznie niestabilnych lub ich mieszanin.

Procedury Pracodawca zobowiązany jest określić i wdroŜyć procedury działania celem zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Powinny one obejmować ćwiczenia ratownicze powtarzane okresowo, zapewnienie odpowiednich środków i urządzeń ratowniczych oraz zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. Gdy procedury zawiodą i będziemy mieli do czynienia z wypadkiem lub awarią, pracodawca natychmiast poinformuje o tym pracowników i podejmie działania w celu ograniczenia skutków tych zdarzeń. Dodatkowo w obszarze, w którym wystąpił wypadek lub awaria, naleŜy niezwłocznie przejrzeć procedury oraz wprowadzić procedury dopuszczające do pracy tylko pracowników niezbędnych ze względów technologicznych i upowaŜnionych.

Uwarunkowania szczegółowe - ołów w miejscu pracy W przypadku naraŜenia pracowników na ołów i jego związki nieorganiczne, w ramach kontroli stanu zdrowia, obowiązkowy jest monitoring biologiczny obejmujący pomiar stęŜenia ołowiu we krwi (PbB) z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej lub metody dającej równowaŜne wyniki. Dopuszczalne stęŜenie ołowiu w materiale biologicznym dla ołowiu wynosi 50 g Pb/100 ml krwi.

Zabudowany w regale czujnik stęŜenia par palnych

Przykłady rozwiązań w praktyce magazynowej

Obowiązek oznaczenia dróg komunikacyjnych i transportowych

Oznaczenia powinny być czytelne i zrozumiałe dla pracowników oraz poruszających się na terenie magazynu osób. Drogi powinny byćna stałe oznaczone barwąbezpieczeństwa. W zaleŜności od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy powinny być stosowane znaki i sygnały uŜywane w transporcie drogowym, kolejowym, śródlądowym, morskim i powietrznym. Znaki powinny być okresowo przeglądane na okoliczność ich odpowiedniości. Przy ustalaniu stref składowania czy pól odkładczych najlepiej skonsultować się z pracownikami. Celem oznaczeń jest przeciwdziałanie kolizji osób z wózkami oraz uregulowanie przebiegów pracowników.

Przytoczmy przepisy Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

§12. 1. Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy mają dostęp podczas pracy, a w których istnieje ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub spadania przedmiotów, powinny być oznakowane skośnymi pasami - na przemian Ŝółtymi i czarnymi lub czerwonymi i białymi. 2. Wymiary oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, powinny być odpowiednie do rozmiaru przeszkody lub niebezpiecznego miejsca. 3. śółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny być narysowane pod kątem około 45° i powinny mie ć zbliŜone wymiary.

§ 13. 1. Drogi w budynkach powinny być wyraźnie wyznaczone za pomocą ciągłych pasów o dobrze widocznej barwie (z uwzględnieniem barwy podłoŜa) - najlepiej Ŝółtej lub białej. 2. Rozmieszczenie pasów wyznaczających drogi powinno uwzględniać niezbędną (bezpieczną) odległość między pojazdami i jakąkolwiek przeszkodą mogącą znajdować się w pobliŜu oraz między pieszymi i pojazdami. 3. Przepis ust. 1 dotyczy równieŜ stałych dróg na zewnątrz budynków, o ile drogi te nie są otoczone odpowiednimi barierami lub chodnikami.

www.towary-niebezpieczne.pl

15

Page 22: Vademecum Magazynowania - Topserw

Bardzo dobra praktyka …polega na zastosowaniu jako oznaczenia dróg specjalnego profilu wzmacnianego włóknem szklanym, wykonanym w technologii prasowania ciągłego.

Posiada kontrastowy kolor oraz nawiercone otwory montaŜowe. Krawędzie listwy łagodnie schodzą do podłoŜa, przez co zredukowano do minimum moŜliwość potknięcia o nią. Nie wymaga specjalnego przygotowania podłoŜa i pozwala uniknąć problemów z zabezpieczeniem świeŜo malowanych linii. Listwa ma szerokość 50 mm.

Stworzona w celu zaoferowania nowego i trwałego rozwiązania w zakresie oznakowania liniowego. Wyznacza wewnątrz hal produkcyjnych strefy bezpieczeństwa dla pieszych. Lista DuraLine

Z oferty Topserw

Obowiązek oznaczenia znakami bezpieczeństwa Stosowane znaki i sygnały powinny być odpowiednio czytelne, widoczne i słyszalne. Ich czytelność, widoczność i słyszalnośćnie moŜe być zmniejszana przede wszystkim przez:

1. jednoczesne stosowanie znaków lub sygnałów tego samego rodzaju. W szczególności naleŜy unikać: • umieszczania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko siebie, • jednoczesnego stosowania dwóch sygnałów świetlnych, które łatwo mogą być pomylone, • stosowania sygnału świetlnego blisko innego źródła światła, • uŜywania jednocześnie dwóch sygnałów dźwiękowych, • stosowania sygnałów dźwiękowych przy zbyt duŜym natęŜeniu hałasu tła (otoczenia),

2. zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku, 3. niewystarczającą liczbę znaków lub sygnałów oraz ich nieodpowiednie umiejscowienie, 4. niewystarczającą dbałość o stan techniczny lub prawidłowe funkcjonowanie urządzeń sygnalizacyjnych.

Znaki bezpieczeństwa i urządzenia sygnalizacyjne powinny być sprawdzane, czyszczone i konserwowane w regularnych odstępach czasu oraz, w zaleŜności od potrzeb, naprawiane i wymieniane tak, aby zapewnić spełnianie przez nie funkcji informacyjnej i sygnalizacyjnej. Liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa i urządzeń sygnalizacyjnych powinna byćuzaleŜniona od wielkości terenu, na którym są stosowane, oraz od rodzajów i poziomu występujących zagroŜeń.

Wszelkie znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe. Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z przeszkodami, powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa lub znakiem bezpieczeństwa.

Dokładniejsze zasady stosowania oznaczeń podają normy: PN-ISO 3864-1:2006, PN-ISO 7010:2006 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy. PN-N-01256.05:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach poŜarowych. PN-N-01256-01:1992 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpoŜarowa. Zgodnie z tymi dokumentami określony jest umiejscowienie znaków. Umieszczamy je: na ścianach – od 150 cm do 200 cm od podłogi, zawieszone – powyŜej 200 cm od podłogi. Nisko umieszczone znaki ewakuacyjne powinny być usytuowane – nie wyŜej niŜ 40 cm od podłogi.

Uwaga praktyczna

Współczesna technologia pozwala na dostosowanie oznaczeń do kaŜdej sytuacji. Drukarki termotransferowe pozwalają na tworzenie wymaganych znaków. Dzięki takiemu urządzeniu moŜna drukować znaki i inne oznaczenia w rozdzielczości 300 dpi w kolorach odpowiadających kolorom BHP.

Na zdjęciu produkt firmy BRADY o maksymalnej szerokości wydruku wielokolorowego do 250 mm. Drukarka ta moŜe pracować samodzielnie lub być podłączona do komputera. (z oferty Topserw)

www.towary-niebezpieczne.pl

16

Page 23: Vademecum Magazynowania - Topserw

Bardzo dobra praktyka …polega na zastosowaniu jako oznaczenia dróg specjalnego profilu wzmacnianego włóknem szklanym, wykonanym w technologii prasowania ciągłego.

Posiada kontrastowy kolor oraz nawiercone otwory montaŜowe. Krawędzie listwy łagodnie schodzą do podłoŜa, przez co zredukowano do minimum moŜliwość potknięcia o nią. Nie wymaga specjalnego przygotowania podłoŜa i pozwala uniknąć problemów z zabezpieczeniem świeŜo malowanych linii. Listwa ma szerokość 50 mm.

Stworzona w celu zaoferowania nowego i trwałego rozwiązania w zakresie oznakowania liniowego. Wyznacza wewnątrz hal produkcyjnych strefy bezpieczeństwa dla pieszych. Lista DuraLine

Z oferty Topserw

Obowiązek oznaczenia znakami bezpieczeństwa Stosowane znaki i sygnały powinny być odpowiednio czytelne, widoczne i słyszalne. Ich czytelność, widoczność i słyszalnośćnie moŜe być zmniejszana przede wszystkim przez:

1. jednoczesne stosowanie znaków lub sygnałów tego samego rodzaju. W szczególności naleŜy unikać: • umieszczania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko siebie, • jednoczesnego stosowania dwóch sygnałów świetlnych, które łatwo mogą być pomylone, • stosowania sygnału świetlnego blisko innego źródła światła, • uŜywania jednocześnie dwóch sygnałów dźwiękowych, • stosowania sygnałów dźwiękowych przy zbyt duŜym natęŜeniu hałasu tła (otoczenia),

2. zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku, 3. niewystarczającą liczbę znaków lub sygnałów oraz ich nieodpowiednie umiejscowienie, 4. niewystarczającą dbałość o stan techniczny lub prawidłowe funkcjonowanie urządzeń sygnalizacyjnych.

Znaki bezpieczeństwa i urządzenia sygnalizacyjne powinny być sprawdzane, czyszczone i konserwowane w regularnych odstępach czasu oraz, w zaleŜności od potrzeb, naprawiane i wymieniane tak, aby zapewnić spełnianie przez nie funkcji informacyjnej i sygnalizacyjnej. Liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa i urządzeń sygnalizacyjnych powinna byćuzaleŜniona od wielkości terenu, na którym są stosowane, oraz od rodzajów i poziomu występujących zagroŜeń.

Wszelkie znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe. Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z przeszkodami, powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa lub znakiem bezpieczeństwa.

Dokładniejsze zasady stosowania oznaczeń podają normy: PN-ISO 3864-1:2006, PN-ISO 7010:2006 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy. PN-N-01256.05:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach poŜarowych. PN-N-01256-01:1992 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpoŜarowa. Zgodnie z tymi dokumentami określony jest umiejscowienie znaków. Umieszczamy je: na ścianach – od 150 cm do 200 cm od podłogi, zawieszone – powyŜej 200 cm od podłogi. Nisko umieszczone znaki ewakuacyjne powinny być usytuowane – nie wyŜej niŜ 40 cm od podłogi.

Uwaga praktyczna

Współczesna technologia pozwala na dostosowanie oznaczeń do kaŜdej sytuacji. Drukarki termotransferowe pozwalają na tworzenie wymaganych znaków. Dzięki takiemu urządzeniu moŜna drukować znaki i inne oznaczenia w rozdzielczości 300 dpi w kolorach odpowiadających kolorom BHP.

Na zdjęciu produkt firmy BRADY o maksymalnej szerokości wydruku wielokolorowego do 250 mm. Drukarka ta moŜe pracować samodzielnie lub być podłączona do komputera. (z oferty Topserw)

www.towary-niebezpieczne.pl

17

Page 24: Vademecum Magazynowania - Topserw

Zestawienie znaków Zestawienie prezentuje najwaŜniejsze znaki dopuszczone w normach oraz ich warianty, które moŜna spotkać w magazynach.

Prezentacja graficzna Znaczenie znaku Znaczenie znaku Prezentacja graficzna

Palenie tytoniu zabronione Niebezpieczeństwo poŜaru - materiały

łatwopalne

Zakaz uŜywania otwartego ognia - palenie zabronione

Materiały utleniające

Zakaz gaszenia wodąNiebezpieczeństwo wybuchu - materiały

wybuchowe

Nie zastawiać Niebezpieczeństwo poŜaru

Uruchamianie klap dymnych Uwaga! Gaz płynny - produkt łatwopalny

Hydrant zewnętrzny Materiały utleniające

Zestaw sprzętu poŜarowego Niebezpieczeństwo wybuchu - materiały

wybuchowe

lub

Sprzęt przeciwpoŜarowy Droga poŜarowa

lub

Hydrant wewnętrzny Sprzęt gaśniczy

Telefon do uŜycia w stanie zagroŜenia

Telefon alarmowy

Przyłącze półstałego urządzenia gaśniczego

Prezentacja graficzna Znaczenie znaku Znaczenie znaku Prezentacja graficzna

Alarmowy sygnalizator akustyczny

Kurek główny instalacji gazowej

Drabina wewnętrzna

Drabina poŜarowa

Suchy pion

Kierunek do miejsca rozmieszczenia sprzętu

poŜarowego lub urządzenia ostrzegawczego

PrzeciwpoŜarowy zbiornik wodny

Uruchamianie ręczne PrzeciwpoŜarowe

stanowisko czerpania wody

Drzwi przeciwpoŜarowe. Zamykać! Kierunek drogi

ewakuacyjnej w lewo

Dźwig przeciwpoŜarowy

Drzwi przeciwpoŜarowe. Zamykać! Kierunek drogi ewakuacyjnej w prawo;

Otwieranie klap przeciwpoŜarowych

PrzeciwpoŜarowy wyłącznik prądu Wyłącznik prądu

Przycisk alarmowy Tablica rozdzielcza

www.towary-niebezpieczne.pl

18

Page 25: Vademecum Magazynowania - Topserw

Prezentacja graficzna Znaczenie znaku Znaczenie znaku Prezentacja graficzna

Alarmowy sygnalizator akustyczny

Kurek główny instalacji gazowej

Drabina wewnętrzna

Drabina poŜarowa

Suchy pion

Kierunek do miejsca rozmieszczenia sprzętu

poŜarowego lub urządzenia ostrzegawczego

PrzeciwpoŜarowy zbiornik wodny

Uruchamianie ręczne PrzeciwpoŜarowe

stanowisko czerpania wody

Drzwi przeciwpoŜarowe. Zamykać! Kierunek drogi

ewakuacyjnej w lewo

Dźwig przeciwpoŜarowy

Drzwi przeciwpoŜarowe. Zamykać! Kierunek drogi ewakuacyjnej w prawo;

Otwieranie klap przeciwpoŜarowych

PrzeciwpoŜarowy wyłącznik prądu Wyłącznik prądu

Przycisk alarmowy Tablica rozdzielcza

www.towary-niebezpieczne.pl

19

Page 26: Vademecum Magazynowania - Topserw

Obowiązek oznaczenia stromizn i stopni oraz miejsc niebezpiecznych

Wszelkie miejsca, które mogą stwarzać zagroŜenie dla komunikacji wewnętrznej powinny być oznaczone. Dobra praktyka obejmuje, poza oznaczeniem, takŜe ustawienie barier zapobiegających zniszczeniu wraŜliwych elementów infrastruktury magazynu lub miejsc niebezpiecznych. Na przykładzie obok prezentujemy zabezpieczenie otworu bramy poŜarowej. Zastosowano oznaczoną (barwy ostrzegawcze) barierkę, która ma uniemoŜliwić naruszenie krawędzi bramy.

Oprowadzenie wód opadowych.

Wymaganie jest, by drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe posiadały urządzenia lub inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych. Podczas wyboru rozwiązania naleŜy uwzględnić moŜliwość powstania wycieku oraz szkodliwych wód gaśniczych, i jeśli taka sytuacja ma miejsce przygotować moŜliwość ich zebrania. Pamiętajmy, Ŝe separatory stosowane w kanalizacji deszczowej zwykle mają na celu przeciwdziałanie przedostaniu się do środowiska olejów i materiałów ropopochodnych. Nie zatrzymują one chemii.

Na przykładzie obok zaprezentowano zabezpieczenie hali poprzez system poprzecznych kanałów odprowadzających wodę do zbiornika. Podczas projektowania takiego rozwiązania waŜne jest zapewnienie odpowiedniego wyprofilowania nawierzchni w sposób uniemoŜliwiający powstanie kałuŜ bez moŜliwości odcieku.

System odprowadzenia wód powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniami wynikającymi z eksploatacji powierzchni przez pojazdy.

Przykład zastosowania uszczelnionego zbiornika na wody odpadowe. W przypadku wyposaŜenia go w uszczelniania oraz śluzę moŜe on słuŜyć takŜe jako zbiornik wód gaśniczych. Dobierając pojemność zbiornika oraz uszczelnienia naleŜy przeprowadzić wyliczenie ilości wód, które mogą być zrzucane do tak przygotowanego zbiornika. Podstawowym celem jest zabezpieczenie środowiska przed przedostaniem się szkodliwych produktów chemicznych.

Obowiązek wyposaŜenia w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub skaŜeniu - powietrza, gruntu oraz wód.

Szczególnie wraŜliwym elementem konstrukcyjnym magazynu są łączenia ścian z podłogą oraz bramy. Powinny one być skonstruowane w sposób pozwalający na uzyskanie szczelności w przypadku awarii.

Sposób wypoziomowania podłogi, wyposaŜenie magazynu w podłogowe pojemniki awaryjne mogą doskonale pomóc w wypełnieniu tego obowiązku. Jeśli ze względów konstrukcyjnych nie jest moŜliwym zabezpieczenie szczelności magazynu moŜna zastosować rozwiązania przenośne wymienione poniŜej.

Na zdjęciu: Przykład litego łączenia ścian z podłoŜem. Ściana do wysokości ok. 90 cm jest wykonana z betonu.

www.towary-niebezpieczne.pl

20

Page 27: Vademecum Magazynowania - Topserw

Obowiązek oznaczenia stromizn i stopni oraz miejsc niebezpiecznych

Wszelkie miejsca, które mogą stwarzać zagroŜenie dla komunikacji wewnętrznej powinny być oznaczone. Dobra praktyka obejmuje, poza oznaczeniem, takŜe ustawienie barier zapobiegających zniszczeniu wraŜliwych elementów infrastruktury magazynu lub miejsc niebezpiecznych. Na przykładzie obok prezentujemy zabezpieczenie otworu bramy poŜarowej. Zastosowano oznaczoną (barwy ostrzegawcze) barierkę, która ma uniemoŜliwić naruszenie krawędzi bramy.

Oprowadzenie wód opadowych.

Wymaganie jest, by drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe posiadały urządzenia lub inne rozwiązania techniczne zapewniające odprowadzanie wód opadowych. Podczas wyboru rozwiązania naleŜy uwzględnić moŜliwość powstania wycieku oraz szkodliwych wód gaśniczych, i jeśli taka sytuacja ma miejsce przygotować moŜliwość ich zebrania. Pamiętajmy, Ŝe separatory stosowane w kanalizacji deszczowej zwykle mają na celu przeciwdziałanie przedostaniu się do środowiska olejów i materiałów ropopochodnych. Nie zatrzymują one chemii.

Na przykładzie obok zaprezentowano zabezpieczenie hali poprzez system poprzecznych kanałów odprowadzających wodę do zbiornika. Podczas projektowania takiego rozwiązania waŜne jest zapewnienie odpowiedniego wyprofilowania nawierzchni w sposób uniemoŜliwiający powstanie kałuŜ bez moŜliwości odcieku.

System odprowadzenia wód powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniami wynikającymi z eksploatacji powierzchni przez pojazdy.

Przykład zastosowania uszczelnionego zbiornika na wody odpadowe. W przypadku wyposaŜenia go w uszczelniania oraz śluzę moŜe on słuŜyć takŜe jako zbiornik wód gaśniczych. Dobierając pojemność zbiornika oraz uszczelnienia naleŜy przeprowadzić wyliczenie ilości wód, które mogą być zrzucane do tak przygotowanego zbiornika. Podstawowym celem jest zabezpieczenie środowiska przed przedostaniem się szkodliwych produktów chemicznych.

Obowiązek wyposaŜenia w urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu lub skaŜeniu - powietrza, gruntu oraz wód.

Szczególnie wraŜliwym elementem konstrukcyjnym magazynu są łączenia ścian z podłogą oraz bramy. Powinny one być skonstruowane w sposób pozwalający na uzyskanie szczelności w przypadku awarii.

Sposób wypoziomowania podłogi, wyposaŜenie magazynu w podłogowe pojemniki awaryjne mogą doskonale pomóc w wypełnieniu tego obowiązku. Jeśli ze względów konstrukcyjnych nie jest moŜliwym zabezpieczenie szczelności magazynu moŜna zastosować rozwiązania przenośne wymienione poniŜej.

Na zdjęciu: Przykład litego łączenia ścian z podłoŜem. Ściana do wysokości ok. 90 cm jest wykonana z betonu.

www.towary-niebezpieczne.pl

21

Page 28: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przykład wypoziomowania podłogi w magazynie odpadów.

Przykład wanny bezodciekowej w podłoŜu.

Przykład zabezpieczenia bram. Zastosowano kątowniki stalowe oraz deski z uszczelnieniem.

Rozwiązania przenośne. JeŜeli w wyniku przeprowadzonej analizy ryzyka ilość chemikaliów, która moŜe się uwolnić w sytuacji awaryjnej jest ograniczona, moŜna zastosować przenośne wanny i zbiorniki mające na celu przechwycenie wyciekającej zawartości lub / i zamknięcie uszkodzonego pojemnika.

Palety i wanny wychwytowe mogą słuŜyć zarówno jako zabezpieczenie przestrzeni roboczych jak i urządzenia bezpieczeństwa na wypadek rozszczelnienia. Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

22

Page 29: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przykład wypoziomowania podłogi w magazynie odpadów.

Przykład wanny bezodciekowej w podłoŜu.

Przykład zabezpieczenia bram. Zastosowano kątowniki stalowe oraz deski z uszczelnieniem.

Rozwiązania przenośne. JeŜeli w wyniku przeprowadzonej analizy ryzyka ilość chemikaliów, która moŜe się uwolnić w sytuacji awaryjnej jest ograniczona, moŜna zastosować przenośne wanny i zbiorniki mające na celu przechwycenie wyciekającej zawartości lub / i zamknięcie uszkodzonego pojemnika.

Palety i wanny wychwytowe mogą słuŜyć zarówno jako zabezpieczenie przestrzeni roboczych jak i urządzenia bezpieczeństwa na wypadek rozszczelnienia. Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

23

Page 30: Vademecum Magazynowania - Topserw

Zabezpieczenie elektrostatyczne

W przypadku magazynowania materiałów łatwopalnych, mogących stworzyć atmosferę wybuchowa lub gdy jest to wskazane w kartach charakterystyki, magazyn powinien byćzabezpieczony przed moŜliwością powstania wyładowańelektrostatycznych. W przypadku magazynowania materiałów w ograniczonych ilościach (np. dla potrzeb produkcji) najlepszym zabezpieczeniem będą uziemione szafy.

W pozostałych przypadkach naleŜy zalecić uziemianie regałów oraz wykonywanie posadzek w wersji odprowadzającej ładunki lub nie przewodzące ich (np. przez stosowanie odpowiednich farb).

W przypadku, gdy w magazynie moŜe powstać atmosfera wybuchowa moŜe okazać się koniecznym stosowanie wózków widłowych wykonanych w wersji antywybuchowej (zgodnie z dyrektywą ATEX).

Zabezpieczenie pracowników Pracodawca ma obowiązek zapewnić sprawnie funkcjonujący system udzielania pierwszej pomocy. JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi lub zapalenia odzieŜy na pracowniku - nie dalej niŜ 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy, powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu. Natryski takie powinny, w razie potrzeby, umoŜliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodąnieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne.

Na zdjęciu po lewej: Szafa zabezpieczająca ognioodporna Classic SL ML1, 90 min z oferty Topserw

Myjki awaryjne do oczu i twarzy powinny spełniaćwymagania normy europejskiej PN-EN 15154. Strumień wodny podawany przez wylewki powinien sięgać minimum do wysokości 100 mm i moŜe sięgaćmaksimum do wysokości 300 mm, mierzonej od środka wylewki do miejsca, w którym zaczyna opadać. Obserwacje medyczne wskazują, Ŝe w przypadku oczu naraŜonych na szkodliwe działanie substancji chemicznych naleŜy do ich spłukiwania podawać wodę o letniej temperaturze. Udowodniono, Ŝe woda o temperaturze przekraczającej 37°C jest szkodliwa dla oczu i moŜe przyspieszyć oddziaływanie substancji chemicznej na oczy i skórę. Natomiast temperatura 15°C jest najniŜszą dopuszczalną temperaturą letniej wody.

Na zdjęciu myjka do oczu i twarzy HAWS z oferty Topserw

Przechowywanie materiałów ciekłych w stałych zbiornikach. NaleŜy stosować odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki rezerwowe z systemem ostrzegania.

UWAGA! Pamiętajmy o właściwościach materiałów, które mogą się wydostać z magazynowanych opakowań!

Na zdjęciach – wanny wychwytowe z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

24

Page 31: Vademecum Magazynowania - Topserw

Zabezpieczenie elektrostatyczne

W przypadku magazynowania materiałów łatwopalnych, mogących stworzyć atmosferę wybuchowa lub gdy jest to wskazane w kartach charakterystyki, magazyn powinien byćzabezpieczony przed moŜliwością powstania wyładowańelektrostatycznych. W przypadku magazynowania materiałów w ograniczonych ilościach (np. dla potrzeb produkcji) najlepszym zabezpieczeniem będą uziemione szafy.

W pozostałych przypadkach naleŜy zalecić uziemianie regałów oraz wykonywanie posadzek w wersji odprowadzającej ładunki lub nie przewodzące ich (np. przez stosowanie odpowiednich farb).

W przypadku, gdy w magazynie moŜe powstać atmosfera wybuchowa moŜe okazać się koniecznym stosowanie wózków widłowych wykonanych w wersji antywybuchowej (zgodnie z dyrektywą ATEX).

Zabezpieczenie pracowników Pracodawca ma obowiązek zapewnić sprawnie funkcjonujący system udzielania pierwszej pomocy. JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi lub zapalenia odzieŜy na pracowniku - nie dalej niŜ 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy, powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu. Natryski takie powinny, w razie potrzeby, umoŜliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodąnieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne.

Na zdjęciu po lewej: Szafa zabezpieczająca ognioodporna Classic SL ML1, 90 min z oferty Topserw

Myjki awaryjne do oczu i twarzy powinny spełniaćwymagania normy europejskiej PN-EN 15154. Strumień wodny podawany przez wylewki powinien sięgać minimum do wysokości 100 mm i moŜe sięgaćmaksimum do wysokości 300 mm, mierzonej od środka wylewki do miejsca, w którym zaczyna opadać. Obserwacje medyczne wskazują, Ŝe w przypadku oczu naraŜonych na szkodliwe działanie substancji chemicznych naleŜy do ich spłukiwania podawać wodę o letniej temperaturze. Udowodniono, Ŝe woda o temperaturze przekraczającej 37°C jest szkodliwa dla oczu i moŜe przyspieszyć oddziaływanie substancji chemicznej na oczy i skórę. Natomiast temperatura 15°C jest najniŜszą dopuszczalną temperaturą letniej wody.

Na zdjęciu myjka do oczu i twarzy HAWS z oferty Topserw

Przechowywanie materiałów ciekłych w stałych zbiornikach. NaleŜy stosować odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki rezerwowe z systemem ostrzegania.

UWAGA! Pamiętajmy o właściwościach materiałów, które mogą się wydostać z magazynowanych opakowań!

Na zdjęciach – wanny wychwytowe z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

25

Page 32: Vademecum Magazynowania - Topserw

W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogąwydzielać się substancje toksyczne lub palne, w ilościach mogących stworzyć zagroŜenie wybuchem, pracodawca powinien zapewnić awaryjną wentylację wyciągowąuruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń - zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z właściwymi przepisami i Polskimi Normami. Miejsce pobierania powietrza z magazynu powinno uwzględniać właściwości składowanych materiałów oraz przewidywane scenariusze zdarzeń awaryjnych.

W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportumateriałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji naleŜy zapoznaćpracowników zatrudnionych przy tych pracach. Instrukcje powinny takŜe przewidywać sytuacje awaryjne. Sposób składowania powinien:

• zapewniać zachowanie temperatur, wilgotności i ochronęprzed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości;

• przestrzeganie ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów;

• ograniczenie ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego pomieszczenia; przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów;

• zachowanie dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania; rozmieszczenie materiałów w sposób umoŜliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów

JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi lub zapalenia odzieŜy na pracowniku - nie dalej niŜ 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy powinny byćzainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu. Natryski takie powinny, w razie potrzeby, umoŜliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodąnieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne.

Zgodnie z normą PN EN 15154 woda dostarczana przez natrysk awaryjny powinna mieć stałą prędkość przepływu, zgodną z krajowymi przepisami, przy ciśnieniu określonym przez producenta. Ciśnienie wody jest podawane i mierzone w miejscu, gdzie natrysk jest podłączony do instalacji wodnej. Natrysk awaryjny powinien być zdolny do dostarczania wody w określonej ilości przez minimum 15 minut. Przyjmuje się, Ŝe właściwa prędkość wypływu wody wynosi 60 l/min. Optymalna temperatura wody powinna wynosić nie wiecej niŜ 37 °C. O ile zimna woda zapewnia natychmiastowe schłodzenie ciała po oparzeniach lub zetknięciu z substancjami chemicznymi, to jej długotrwałe oddziaływanie na ciało powoduje obniŜenie jego temperatury i moŜe prowadzić do zbyt wczesnego zaprzestania korzystania z urządzenia pierwszej pomocy. Najnowsze informacje wskazują, Ŝe temperatura 15°C jest najni Ŝsządopuszczalną temperaturą letniej wody, nie wywołującąhipotermii u uŜytkownika urządzenia.

Na zdjęciu Urządzenie łączone - myjka do oczu i twarzy, natrysk (prysznic) bezpieczeństwa, model 8300AXION z oferty Topserw .

www.towary-niebezpieczne.pl

26

Page 33: Vademecum Magazynowania - Topserw

W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogąwydzielać się substancje toksyczne lub palne, w ilościach mogących stworzyć zagroŜenie wybuchem, pracodawca powinien zapewnić awaryjną wentylację wyciągowąuruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń - zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z właściwymi przepisami i Polskimi Normami. Miejsce pobierania powietrza z magazynu powinno uwzględniać właściwości składowanych materiałów oraz przewidywane scenariusze zdarzeń awaryjnych.

W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportumateriałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji naleŜy zapoznaćpracowników zatrudnionych przy tych pracach. Instrukcje powinny takŜe przewidywać sytuacje awaryjne. Sposób składowania powinien:

• zapewniać zachowanie temperatur, wilgotności i ochronęprzed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości;

• przestrzeganie ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów;

• ograniczenie ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego pomieszczenia; przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów;

• zachowanie dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania; rozmieszczenie materiałów w sposób umoŜliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów

JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi lub zapalenia odzieŜy na pracowniku - nie dalej niŜ 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy powinny byćzainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu. Natryski takie powinny, w razie potrzeby, umoŜliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodąnieogrzewaną i działać niezawodnie bez względu na warunki atmosferyczne.

Zgodnie z normą PN EN 15154 woda dostarczana przez natrysk awaryjny powinna mieć stałą prędkość przepływu, zgodną z krajowymi przepisami, przy ciśnieniu określonym przez producenta. Ciśnienie wody jest podawane i mierzone w miejscu, gdzie natrysk jest podłączony do instalacji wodnej. Natrysk awaryjny powinien być zdolny do dostarczania wody w określonej ilości przez minimum 15 minut. Przyjmuje się, Ŝe właściwa prędkość wypływu wody wynosi 60 l/min. Optymalna temperatura wody powinna wynosić nie wiecej niŜ 37 °C. O ile zimna woda zapewnia natychmiastowe schłodzenie ciała po oparzeniach lub zetknięciu z substancjami chemicznymi, to jej długotrwałe oddziaływanie na ciało powoduje obniŜenie jego temperatury i moŜe prowadzić do zbyt wczesnego zaprzestania korzystania z urządzenia pierwszej pomocy. Najnowsze informacje wskazują, Ŝe temperatura 15°C jest najni Ŝsządopuszczalną temperaturą letniej wody, nie wywołującąhipotermii u uŜytkownika urządzenia.

Na zdjęciu Urządzenie łączone - myjka do oczu i twarzy, natrysk (prysznic) bezpieczeństwa, model 8300AXION z oferty Topserw .

www.towary-niebezpieczne.pl

27

Page 34: Vademecum Magazynowania - Topserw

Kilka uwag praktycznych Prowadzący magazyn powinien przewidzieć moŜliwe zagroŜenia oraz przeciwdziałać ich rozprzestrzenianiu się. Rozmawiając z prowadzącymi magazyny, zarówno dla potrzeb produkcyjnych jak i usługowo, bardzo często zgłaszane są problemy przedstawione poniŜej. Koszt przygotowania magazynu do składowania chemii moŜe się moŜe być zmniejszony, jeśli zastosujemy środki gwarantujące bezpieczeństwo.

Coś moŜe wybuchnąć lub się zapalićW przypadku produktów chemicznych musimy oddzielićmagazynowanie produktów łatwopalnych od chemicznych. Oto kilka sugestii, z jakiego powodu:

Materiały PALNE mogą:

• zapalić się od źródła zapłonu (iskra, wyładowanie elektrostatyczne, ciepło, itp). Z tego względu naleŜy przeciwdziałać takiej moŜliwości (np. uziemienie regałów, wprowadzenie ).

• w trakcie poŜaru mogą zapalić się znajdujące w pobliŜu materiały palne. Z tego względu naleŜy unikać składowania materiałów łatwopalnych na paletach drewnianych

Systemy palet z tworzywa pozwalają nie tylko na zmniejszenie wartości obciąŜenia ogniowego składowanych towarów, lecz mogą takŜe słuŜyć jako doskonałe środki zapobiegania wyciekom.Palety (wanny) wychwytowe, ociekowe z oferty Topserw

Pamiętajmy, Ŝe materiały PALNE mogą tworzy z powietrzem pary palne, które w najbardziej niesprzyjających warunkach mogąspowodować powstanie atmosfery wybuchowej. NaleŜy zalecić, by materiały takie były składowane w wydzielonych przestrzeniach lub obiektach budowlanych. Jeśli ze względów produkcyjnych i ograniczenie miejsca nie jest moŜliwym wydzielenie przestrzeni, doskonałym rozwiązaniem są szafy ognioodporne. Szafy zabezpieczające spełniają jednocześnie kilka waŜnych zadań.

• Pierwszym i najwaŜniejszym jest zapewnienie ognioodpornego pomieszczenia zamkniętego do przechowywania pojemników z płynami łatwo palnymi, co przyczynia się do ochrony ludzi i mienia przed groźnymi skutkami poŜaru.

• Szafy ułatwiają oznaczenie, uporządkowanie i rozdzielenie niebezpiecznych płynów. • Często mogą być ustawione w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca uŜycia ich zawartości, co pozwala na

wyeliminowanie częstego przynoszenia niebezpiecznych płynów z magazynu centralnego. • W celu zapewnienia czytelnej identyfikacji zawartości szafy oznaczane są widoczną naklejką ostrzegawczą: �Łatwo

palne - nie zbliŜać się z ogniem". Naklejki powinny być odblaskowe, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie w sytuacjach awaryjnych. Po oświetleniu naklejki latarką w warunkach zadymienia lub awarii oświetlenia, pracownicy lub interweniujący straŜacy szybko orientują się co do miejsca przechowywania niebezpiecznych materiałów.

• Ostatnią funkcją szafy zabezpieczającej jest zapewnienie ochrony ich groźnej potencjalnie zawartości przed uŜyciem przez osoby do tego nieupowaŜnione.

Polskie przepisy nie określają wymagań dla szaf. Podamy zatem dla porównania wymagania konstrukcyjne szaf zabezpieczających zamieszczone w rozdziale 30 przepisów amerykańskich NFPA, Płyny łatwo palne i zapalne, oraz w innych przepisach międzynarodowych (OSHA). Szafy te muszą posiadać podwójne ściany wykonane z blachy stalowej 1 mm z izolacyjną pustką powietrzną o szerokości 38 mm od góry, od dołu, z boków i w drzwiach szafy. Dodatkowe wymagania określają, Ŝe wszystkie spoiny muszą być spawane, nitowane lub uszczelniane innymi, równie skutecznymi metodami, oraz Ŝe drzwi muszą być wyposaŜone w trzypunktowy system zamkowy. Próg drzwi powinien być uniesiony na wysokość co najmniej 51 mm nad dno szafy, a na drzwiach powinna znaleźć się naklejka �Łatwo palne - nie zbliŜać się z ogniem". Szafa jest uwaŜana za bezpieczną jeśli jej konstrukcja zapewnia ograniczenie temperatury wewnętrznej do nie więcej niŜ 163°C w przypadku wystawienia szafy na działanie 10-minutowej próby ogniowej zgodnie z określoną przez przepisy NFPA 251 standardowąkrzywą przebiegu temperatury względem czasu.

WentylacjaSzafy zabezpieczające powinny być wyposaŜone w otwory wentylacyjne z wbudowanymi pułapkami przeciwogniowymi z korkami, zwykle umieszczone po bokach szafy: jeden znajduje się wysoko, a drugi nisko. Przepisy NFPA 30 nie wymagająjednak wentylacji szafy dla celów ochrony przeciwpoŜarowej. Przepisy mówią natomiast, Ŝe w przypadku braku wentylacji otwory wentylacyjne naleŜy zamknąć dostarczonymi w komplecie korkami. NaleŜy takŜe dodać, Ŝe w przypadku stosowania wentylacji jej przewody powinny być poprowadzone bezpośrednio na zewnątrz budynku, ale w taki sposób, aby nie wpływały niekorzystnie na funkcjonowanie szafy i były zgodne z wymaganiami właściwych instytucji nadzorczych. Zabezpieczenie sejsmiczne W regionach, gdzie zdarzają się trzęsienia ziemi lub po prostu dla poprawy stabilności szafy, oferowany jest zestaw wsporników mocujących szafę do podłogi lub ściany. Stosowany zestaw wsporników nie moŜe wymagać wiercenia w szafie, poniewaŜnaruszyłoby to warunki szczelności jej podwójnych ścianek, które zapewniają ochronę przeciwpoŜarową.

UziemienieW celu zabezpieczenia przed powstaniem wyładowań elektrostatycznych stalowe szafy zabezpieczające mogą być wyposaŜone w złącze do uziemienia. Zwykle znajduje się ono u dołu prawej ścianki szafy. Przy przechowywaniu płynów łatwo palnych zawsze zalecane jest uziemienie szafy, o ile jest to tylko moŜliwe. Bezwzględnie konieczne jest uziemienie szafy oraz wykonanie połączeń wyrównawczych w przypadku wykonywania przy pojemnikach znajdujących się w szafie czynności wymagających przelewania płynów, np. pompowanie z beczki do pojemników lub wlewanie zuŜytych płynów do beczki przez lejek.

www.towary-niebezpieczne.pl

28

Page 35: Vademecum Magazynowania - Topserw

Kilka uwag praktycznych Prowadzący magazyn powinien przewidzieć moŜliwe zagroŜenia oraz przeciwdziałać ich rozprzestrzenianiu się. Rozmawiając z prowadzącymi magazyny, zarówno dla potrzeb produkcyjnych jak i usługowo, bardzo często zgłaszane są problemy przedstawione poniŜej. Koszt przygotowania magazynu do składowania chemii moŜe się moŜe być zmniejszony, jeśli zastosujemy środki gwarantujące bezpieczeństwo.

Coś moŜe wybuchnąć lub się zapalićW przypadku produktów chemicznych musimy oddzielićmagazynowanie produktów łatwopalnych od chemicznych. Oto kilka sugestii, z jakiego powodu:

Materiały PALNE mogą:

• zapalić się od źródła zapłonu (iskra, wyładowanie elektrostatyczne, ciepło, itp). Z tego względu naleŜy przeciwdziałać takiej moŜliwości (np. uziemienie regałów, wprowadzenie ).

• w trakcie poŜaru mogą zapalić się znajdujące w pobliŜu materiały palne. Z tego względu naleŜy unikać składowania materiałów łatwopalnych na paletach drewnianych

Systemy palet z tworzywa pozwalają nie tylko na zmniejszenie wartości obciąŜenia ogniowego składowanych towarów, lecz mogą takŜe słuŜyć jako doskonałe środki zapobiegania wyciekom.Palety (wanny) wychwytowe, ociekowe z oferty Topserw

Pamiętajmy, Ŝe materiały PALNE mogą tworzy z powietrzem pary palne, które w najbardziej niesprzyjających warunkach mogąspowodować powstanie atmosfery wybuchowej. NaleŜy zalecić, by materiały takie były składowane w wydzielonych przestrzeniach lub obiektach budowlanych. Jeśli ze względów produkcyjnych i ograniczenie miejsca nie jest moŜliwym wydzielenie przestrzeni, doskonałym rozwiązaniem są szafy ognioodporne. Szafy zabezpieczające spełniają jednocześnie kilka waŜnych zadań.

• Pierwszym i najwaŜniejszym jest zapewnienie ognioodpornego pomieszczenia zamkniętego do przechowywania pojemników z płynami łatwo palnymi, co przyczynia się do ochrony ludzi i mienia przed groźnymi skutkami poŜaru.

• Szafy ułatwiają oznaczenie, uporządkowanie i rozdzielenie niebezpiecznych płynów. • Często mogą być ustawione w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca uŜycia ich zawartości, co pozwala na

wyeliminowanie częstego przynoszenia niebezpiecznych płynów z magazynu centralnego. • W celu zapewnienia czytelnej identyfikacji zawartości szafy oznaczane są widoczną naklejką ostrzegawczą: �Łatwo

palne - nie zbliŜać się z ogniem". Naklejki powinny być odblaskowe, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie w sytuacjach awaryjnych. Po oświetleniu naklejki latarką w warunkach zadymienia lub awarii oświetlenia, pracownicy lub interweniujący straŜacy szybko orientują się co do miejsca przechowywania niebezpiecznych materiałów.

• Ostatnią funkcją szafy zabezpieczającej jest zapewnienie ochrony ich groźnej potencjalnie zawartości przed uŜyciem przez osoby do tego nieupowaŜnione.

Polskie przepisy nie określają wymagań dla szaf. Podamy zatem dla porównania wymagania konstrukcyjne szaf zabezpieczających zamieszczone w rozdziale 30 przepisów amerykańskich NFPA, Płyny łatwo palne i zapalne, oraz w innych przepisach międzynarodowych (OSHA). Szafy te muszą posiadać podwójne ściany wykonane z blachy stalowej 1 mm z izolacyjną pustką powietrzną o szerokości 38 mm od góry, od dołu, z boków i w drzwiach szafy. Dodatkowe wymagania określają, Ŝe wszystkie spoiny muszą być spawane, nitowane lub uszczelniane innymi, równie skutecznymi metodami, oraz Ŝe drzwi muszą być wyposaŜone w trzypunktowy system zamkowy. Próg drzwi powinien być uniesiony na wysokość co najmniej 51 mm nad dno szafy, a na drzwiach powinna znaleźć się naklejka �Łatwo palne - nie zbliŜać się z ogniem". Szafa jest uwaŜana za bezpieczną jeśli jej konstrukcja zapewnia ograniczenie temperatury wewnętrznej do nie więcej niŜ 163°C w przypadku wystawienia szafy na działanie 10-minutowej próby ogniowej zgodnie z określoną przez przepisy NFPA 251 standardowąkrzywą przebiegu temperatury względem czasu.

WentylacjaSzafy zabezpieczające powinny być wyposaŜone w otwory wentylacyjne z wbudowanymi pułapkami przeciwogniowymi z korkami, zwykle umieszczone po bokach szafy: jeden znajduje się wysoko, a drugi nisko. Przepisy NFPA 30 nie wymagająjednak wentylacji szafy dla celów ochrony przeciwpoŜarowej. Przepisy mówią natomiast, Ŝe w przypadku braku wentylacji otwory wentylacyjne naleŜy zamknąć dostarczonymi w komplecie korkami. NaleŜy takŜe dodać, Ŝe w przypadku stosowania wentylacji jej przewody powinny być poprowadzone bezpośrednio na zewnątrz budynku, ale w taki sposób, aby nie wpływały niekorzystnie na funkcjonowanie szafy i były zgodne z wymaganiami właściwych instytucji nadzorczych. Zabezpieczenie sejsmiczne W regionach, gdzie zdarzają się trzęsienia ziemi lub po prostu dla poprawy stabilności szafy, oferowany jest zestaw wsporników mocujących szafę do podłogi lub ściany. Stosowany zestaw wsporników nie moŜe wymagać wiercenia w szafie, poniewaŜnaruszyłoby to warunki szczelności jej podwójnych ścianek, które zapewniają ochronę przeciwpoŜarową.

UziemienieW celu zabezpieczenia przed powstaniem wyładowań elektrostatycznych stalowe szafy zabezpieczające mogą być wyposaŜone w złącze do uziemienia. Zwykle znajduje się ono u dołu prawej ścianki szafy. Przy przechowywaniu płynów łatwo palnych zawsze zalecane jest uziemienie szafy, o ile jest to tylko moŜliwe. Bezwzględnie konieczne jest uziemienie szafy oraz wykonanie połączeń wyrównawczych w przypadku wykonywania przy pojemnikach znajdujących się w szafie czynności wymagających przelewania płynów, np. pompowanie z beczki do pojemników lub wlewanie zuŜytych płynów do beczki przez lejek.

www.towary-niebezpieczne.pl

29

Page 36: Vademecum Magazynowania - Topserw

Elementy decydujące o bezpieczeństwie szafy

1. Podwójne ściany z blachy stalowej 1 mm z izolacyjną pustką powietrzną o szerokości 38, zapewniające odporność na wypadek poŜaru. 2. Całkowicie spawana konstrukcja zapewnia długotrwałe zachowanie geometrii szafy, zwiększa bezpieczeństwo w razie poŜaru dzięki redukcji szczelin powietrznych. 3. Silnie odblaskowa naklejka �Łatwo palne - nie zbliŜać się z ogniem" ostrzega o zawartości szafy i poprawia jej widocznośćpo oświetleniu latarką w sytuacji zadymienia w czasie poŜaru. Dolna naklejka odblaskowa ostrzega straŜaków w przypadku unoszącego się wyŜej zadymienia ograniczającego widoczność. 4. Zaokrąglone naroŜniki drzwi zmniejszają ryzyko przypadkowego zaczepienia. 5. W szafach z drzwiami wyposaŜonymi w samozamykacz, drzwi utrzymywane są w pozycji otwartej przez łącznik topliwy. W przypadku poŜaru łącznik topi się w temperaturze 74°C, co powoduje automatyczne zamk nięcie drzwi dla ochrony zawartości szafy. Szafy dwudrzwiowe są tak zbudowane, by drzwi zamykały się samoczynnie w prawidłowej kolejności. 6. Trzypunktowy system sworzni zamkowych ze stali nierdzewnej zapewnia łatwe, bezpieczne w razie awarii, pewne zamknięcie drzwi oraz posiada wysoką odporność na ciepło. 7. Zagłębiona w drzwiach szafy klamka zmniejsza ryzyko zaczepienia przez przechodzących ludzi i pozwala na załoŜenie kłódki lub zamknięcie kluczem, aby chronić zawartość przed dostępem osób nieupowaŜnionych. 8. Półki są lekko pochylone, aby kierować groźne wycieki do tyłu i na dół szafy do szczelnej misy zbiorczej. Półki mająbezpieczną nośność dopuszczalną 159 kg i odpowiadają normom ANSI. 9. Spawane haki półek zatrzaskują się na miejscu, aby zapewnić stabilność i bezpieczeństwo dla ustawionych na półkach pojemników oraz pozwalają na regulację wysokości ustawienia półek co 76 mm.. 10. Złącze uziemienia pozwala na podłączenie przewodu antystatycznego dla uziemienia szafy. Opcjonalne wsporniki sejsmiczne umoŜliwiają przymocowanie szafy do podłoŜa lub ściany, zapewniając jej wyŜszą stabilność i odporność na wstrząsy. 11. Dwa otwory wentylacyjne z pułapkami przeciwogniowymi, zamykane korkami. 12. Szczelna misa zbiorcza o głębokości 51 mm pozwala na gromadzenie wyciekających niebezpiecznych płynów. 13. Regulowane nóŜki umoŜliwiają wypoziomowanie szafy na nierównych powierzchniach.

Szafa zgodna z wymogami OSHA 29 CFR 1910.106 i NFPA 30, rozdział 9.5 Sprawdzone i zatwierdzone przez Factory Global pod względem bezpieczeństwa poŜarowego. Opracowano na przykładzie produktu Szafa zabezpieczająca Uniwersalna na materiały łatwopalne, model 170 l

Szafy mogą być takŜe uŜyte w celu zabezpieczenia poszczególnych opakowań.

Przykład zastosowania szafy zabezpieczającej ognioodpornej 90 min zgodnej z normą EN14470, model Classic Vario XL z oferty Topserw do dozowania chemikaliów.

Szafa zabezpieczająca ognioodporna 90 min. zgodna z normą EN 14470, model FLOW XL uŜyta do zabezpieczenia bębna 200 l z oferty Topserw. Gwarantuje bezpieczne magazynowanie w pozycji, w celu redukcji zagroŜenia poŜarowego, ochrony personelu i mienia. Zastosowanie szafy wpływa na poprawę wydajności pracy poprzez umoŜliwienie przechowywania rozpuszczalników w pobliŜu miejsca ich uŜytkowania. Zwiększa bezpieczeństwo dzięki moŜliwości zamknięcia szafy na zamek lub kłódkę. Podczas akcji ratowniczych ostrzega straŜaków o lokalizacji niebezpiecznych płynów, aby odpowiednio obchodzić się z nimi w razie poŜaru. Odblaskowe naklejki ostrzegawcze pozwalają na szybkie dostrzeŜenie punktów zagroŜenia w warunkach ciemności lub zadymienia. Konstrukcja szafy wykonana z dwuwarstwowej blachy stalowej, w technice spawania i nie zawiera elementów nitowych.

www.towary-niebezpieczne.pl

30

Page 37: Vademecum Magazynowania - Topserw

Elementy decydujące o bezpieczeństwie szafy

1. Podwójne ściany z blachy stalowej 1 mm z izolacyjną pustką powietrzną o szerokości 38, zapewniające odporność na wypadek poŜaru. 2. Całkowicie spawana konstrukcja zapewnia długotrwałe zachowanie geometrii szafy, zwiększa bezpieczeństwo w razie poŜaru dzięki redukcji szczelin powietrznych. 3. Silnie odblaskowa naklejka �Łatwo palne - nie zbliŜać się z ogniem" ostrzega o zawartości szafy i poprawia jej widocznośćpo oświetleniu latarką w sytuacji zadymienia w czasie poŜaru. Dolna naklejka odblaskowa ostrzega straŜaków w przypadku unoszącego się wyŜej zadymienia ograniczającego widoczność. 4. Zaokrąglone naroŜniki drzwi zmniejszają ryzyko przypadkowego zaczepienia. 5. W szafach z drzwiami wyposaŜonymi w samozamykacz, drzwi utrzymywane są w pozycji otwartej przez łącznik topliwy. W przypadku poŜaru łącznik topi się w temperaturze 74°C, co powoduje automatyczne zamk nięcie drzwi dla ochrony zawartości szafy. Szafy dwudrzwiowe są tak zbudowane, by drzwi zamykały się samoczynnie w prawidłowej kolejności. 6. Trzypunktowy system sworzni zamkowych ze stali nierdzewnej zapewnia łatwe, bezpieczne w razie awarii, pewne zamknięcie drzwi oraz posiada wysoką odporność na ciepło. 7. Zagłębiona w drzwiach szafy klamka zmniejsza ryzyko zaczepienia przez przechodzących ludzi i pozwala na załoŜenie kłódki lub zamknięcie kluczem, aby chronić zawartość przed dostępem osób nieupowaŜnionych. 8. Półki są lekko pochylone, aby kierować groźne wycieki do tyłu i na dół szafy do szczelnej misy zbiorczej. Półki mająbezpieczną nośność dopuszczalną 159 kg i odpowiadają normom ANSI. 9. Spawane haki półek zatrzaskują się na miejscu, aby zapewnić stabilność i bezpieczeństwo dla ustawionych na półkach pojemników oraz pozwalają na regulację wysokości ustawienia półek co 76 mm.. 10. Złącze uziemienia pozwala na podłączenie przewodu antystatycznego dla uziemienia szafy. Opcjonalne wsporniki sejsmiczne umoŜliwiają przymocowanie szafy do podłoŜa lub ściany, zapewniając jej wyŜszą stabilność i odporność na wstrząsy. 11. Dwa otwory wentylacyjne z pułapkami przeciwogniowymi, zamykane korkami. 12. Szczelna misa zbiorcza o głębokości 51 mm pozwala na gromadzenie wyciekających niebezpiecznych płynów. 13. Regulowane nóŜki umoŜliwiają wypoziomowanie szafy na nierównych powierzchniach.

Szafa zgodna z wymogami OSHA 29 CFR 1910.106 i NFPA 30, rozdział 9.5 Sprawdzone i zatwierdzone przez Factory Global pod względem bezpieczeństwa poŜarowego. Opracowano na przykładzie produktu Szafa zabezpieczająca Uniwersalna na materiały łatwopalne, model 170 l

Szafy mogą być takŜe uŜyte w celu zabezpieczenia poszczególnych opakowań.

Przykład zastosowania szafy zabezpieczającej ognioodpornej 90 min zgodnej z normą EN14470, model Classic Vario XL z oferty Topserw do dozowania chemikaliów.

Szafa zabezpieczająca ognioodporna 90 min. zgodna z normą EN 14470, model FLOW XL uŜyta do zabezpieczenia bębna 200 l z oferty Topserw. Gwarantuje bezpieczne magazynowanie w pozycji, w celu redukcji zagroŜenia poŜarowego, ochrony personelu i mienia. Zastosowanie szafy wpływa na poprawę wydajności pracy poprzez umoŜliwienie przechowywania rozpuszczalników w pobliŜu miejsca ich uŜytkowania. Zwiększa bezpieczeństwo dzięki moŜliwości zamknięcia szafy na zamek lub kłódkę. Podczas akcji ratowniczych ostrzega straŜaków o lokalizacji niebezpiecznych płynów, aby odpowiednio obchodzić się z nimi w razie poŜaru. Odblaskowe naklejki ostrzegawcze pozwalają na szybkie dostrzeŜenie punktów zagroŜenia w warunkach ciemności lub zadymienia. Konstrukcja szafy wykonana z dwuwarstwowej blachy stalowej, w technice spawania i nie zawiera elementów nitowych.

www.towary-niebezpieczne.pl

31

Page 38: Vademecum Magazynowania - Topserw

Musimy zapewnić bezpieczne warunki magazynowania, a nie mamy gdzie …

W takim przypadku najwłaściwszym rozwiązaniem wydaje się być zastosowanie �kontenera”, czyli przenośnego magazynu o odpowiedniej wytrzymałości. Na początku warto jednak zastanowić się nad tym, czym jest ów �kontener”. Interesujące jest zdefiniowanie, jakie przepisy mają zastosowanie wobec takiego �kontenera”, a przede wszystkim musimy określić czy jest to obiekt budowlany. Przytoczmy definicje. Obiekt budowlany (art. 3 Prawa Budowlanego) to budynek wraz z instalacjami i

urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całośćtechniczno-uŜytkową wraz z instalacjami i urządzeniami lub obiekt małej architektury. Co jest czym? Budynek – to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Budowla to obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia

terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a takŜe części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość uŜytkową. Obiekt małej architektury to niewielki obiekt, a w szczególności kultu religijnego (kapliczki, krzyŜe przydroŜne, figury), posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej oraz uŜytkowe słuŜące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku (piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki). Nasz �kontener” nie jest zatem obiektem budynkiem ani obiektem małej architektury. W kontekście �budowli” pojawia się co prawda zwrot �urządzenia techniczne”, lecz pojecie �urządzenia” (zgodnie ze słonikiem języka polskiego PWN) to «mechanizm lub zespół mechanizmów, słuŜący do wykonania określonych czynności». Nasz �kontener” nie będzie zatem takŜe urządzeniem technicznym. W celu dochowania naleŜytej staranności warto przytoczyć normy graniczne dla obiektów budowlanych, które nie wymagają uzyskiwania pozwolenia na budowę. Dokument ten nie jest wymagany dla parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niŜ 4,80 m, suszarni kontenerowych o powierzchni zabudowy do 21 m2 oraz naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większej niŜ 4,50 m. Zgodnie z tymi normami moŜna postawić tezę, Ŝe obiekt o wielkości do 30 (35) m3 oraz o wysokości nie większej niŜ 4,5 m nawet gdy zostanie zakwalifikowany jako obiekt budowlany, nie będzie wymagał pozwolenia na budowę. A zatem moŜna postawić tezę, Ŝe w zasadzie dowolnie moŜna go ustawiaćna terenie. Warto jednak pamiętać o zachowaniu odległości od dróg i innych obiektów oraz zaleceń instrukcji bezpieczeństwa poŜarowego. Przed podjęciem decyzji o umiejscowieniu warto teŜ przejrzeć decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zwyczajowo �kontenery” umiejscawia sięna zewnątrz budynków, choć nie jest wykluczonym umiejscawianie ich wewnątrz. Pełnią w takim przypadku rolęzamkniętego, wydzielonego �pokoju”.

Niestacjonarny magazyn chemiczny SAFE CENTER Z oferty Topserw

Wątpliwość w zakresie ochrony środowiska …

Magazyn, zgodnie z prawem ochrony środowiska jest uznany za �instalację”. W przypadku, gdy magazynowane ilości przekraczają limity określone dla Zakładu Zwiększonego Ryzyka (ZDR) lub Zakładu DuŜego Ryzyka (ZDR) powaŜnej awarii chemicznej wymagane jest zgłoszenie magazynu do Państwowej StraŜy PoŜarnej oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Zgodnie z art. 3 wspomnianej ustawy przez instalację rozumie się: a) stacjonarne urządzenie techniczne; b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i połoŜonych na terenie jednego zakładu, c) budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja moŜe spowodować emisję. Jak wykazano powyŜej �kontener” magazynowy nie jest budowlą ani stacjonarnym urządzeniem techniczny. CzyŜby zatem magazyn w postaci kontenera nie był �instalacją” i pozwalał na nie wliczanie magazynowanych ilości do podanych limitów?

Magazyny niestacjonarne mogą być teŜ doskonałym rozwiązaniem dla magazynów butli z gazami.

Kontener na butle gazowe Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

32

Page 39: Vademecum Magazynowania - Topserw

Musimy zapewnić bezpieczne warunki magazynowania, a nie mamy gdzie …

W takim przypadku najwłaściwszym rozwiązaniem wydaje się być zastosowanie �kontenera”, czyli przenośnego magazynu o odpowiedniej wytrzymałości. Na początku warto jednak zastanowić się nad tym, czym jest ów �kontener”. Interesujące jest zdefiniowanie, jakie przepisy mają zastosowanie wobec takiego �kontenera”, a przede wszystkim musimy określić czy jest to obiekt budowlany. Przytoczmy definicje. Obiekt budowlany (art. 3 Prawa Budowlanego) to budynek wraz z instalacjami i

urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całośćtechniczno-uŜytkową wraz z instalacjami i urządzeniami lub obiekt małej architektury. Co jest czym? Budynek – to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Budowla to obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia

terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a takŜe części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość uŜytkową. Obiekt małej architektury to niewielki obiekt, a w szczególności kultu religijnego (kapliczki, krzyŜe przydroŜne, figury), posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej oraz uŜytkowe słuŜące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku (piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki). Nasz �kontener” nie jest zatem obiektem budynkiem ani obiektem małej architektury. W kontekście �budowli” pojawia się co prawda zwrot �urządzenia techniczne”, lecz pojecie �urządzenia” (zgodnie ze słonikiem języka polskiego PWN) to «mechanizm lub zespół mechanizmów, słuŜący do wykonania określonych czynności». Nasz �kontener” nie będzie zatem takŜe urządzeniem technicznym. W celu dochowania naleŜytej staranności warto przytoczyć normy graniczne dla obiektów budowlanych, które nie wymagają uzyskiwania pozwolenia na budowę. Dokument ten nie jest wymagany dla parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niŜ 4,80 m, suszarni kontenerowych o powierzchni zabudowy do 21 m2 oraz naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większej niŜ 4,50 m. Zgodnie z tymi normami moŜna postawić tezę, Ŝe obiekt o wielkości do 30 (35) m3 oraz o wysokości nie większej niŜ 4,5 m nawet gdy zostanie zakwalifikowany jako obiekt budowlany, nie będzie wymagał pozwolenia na budowę. A zatem moŜna postawić tezę, Ŝe w zasadzie dowolnie moŜna go ustawiaćna terenie. Warto jednak pamiętać o zachowaniu odległości od dróg i innych obiektów oraz zaleceń instrukcji bezpieczeństwa poŜarowego. Przed podjęciem decyzji o umiejscowieniu warto teŜ przejrzeć decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zwyczajowo �kontenery” umiejscawia sięna zewnątrz budynków, choć nie jest wykluczonym umiejscawianie ich wewnątrz. Pełnią w takim przypadku rolęzamkniętego, wydzielonego �pokoju”.

Niestacjonarny magazyn chemiczny SAFE CENTER Z oferty Topserw

Wątpliwość w zakresie ochrony środowiska …

Magazyn, zgodnie z prawem ochrony środowiska jest uznany za �instalację”. W przypadku, gdy magazynowane ilości przekraczają limity określone dla Zakładu Zwiększonego Ryzyka (ZDR) lub Zakładu DuŜego Ryzyka (ZDR) powaŜnej awarii chemicznej wymagane jest zgłoszenie magazynu do Państwowej StraŜy PoŜarnej oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Zgodnie z art. 3 wspomnianej ustawy przez instalację rozumie się: a) stacjonarne urządzenie techniczne; b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i połoŜonych na terenie jednego zakładu, c) budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja moŜe spowodować emisję. Jak wykazano powyŜej �kontener” magazynowy nie jest budowlą ani stacjonarnym urządzeniem techniczny. CzyŜby zatem magazyn w postaci kontenera nie był �instalacją” i pozwalał na nie wliczanie magazynowanych ilości do podanych limitów?

Magazyny niestacjonarne mogą być teŜ doskonałym rozwiązaniem dla magazynów butli z gazami.

Kontener na butle gazowe Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

33

Page 40: Vademecum Magazynowania - Topserw

Gdy coś moŜe zatruć, być Ŝrące lub zanieczyścić środowisko … Materiały TRUJĄCE z zasady powinny być przechowywane w miejscach gwarantujących trudny dostęp dla osób postronnych oraz łatwe poradzenie sobie z ewentualnym wyciekiem. W przypadku rozszczelnienia waŜnym będzie takŜe ograniczenie skutków poprzez zminimalizowanie przestrzeni, w której materiał toksyczny będzie mógł oddziaływać na ludzi i środowisko. Optymalnym rozwiązaniem w praktyce produkcyjnej i laboratoryjnej sąwszelkiego rodzaju szafy i pojemniki. Dobierając szafę lub pojemnik powinniśmy zwrócić uwagę na kilka waŜnych spraw.

• Stosujmy zasady składowania oddzielnego. Wyczytamy je z kart charakterystyki. Pozwoli to uniknąć emisji toksycznych gazów oraz rozdzielić substancje chemiczne, które nie mogą byćprzechowywane razem.

• Zwróćmy uwagę na materiał konstrukcyjny szafy. Nie bez znaczenia jest sposób reagowania substancji chemicznej z materiałem konstrukcyjnym szafy. Na przykład, w przypadku kwasów niepalnych i płynów korozyjnych materiałem konstrukcyjnym musi być polietylen lub laminat drewniany. JednakŜe do mniej agresywnych płynów korozyjnych, które posiadają cechy palności, zaleca się zastosowanie szafy wykonanej ze stali odpornej na chemikalia z półkami wyposaŜonym we wkładki z polietylenu. Szafy wykonane ze stali są odpowiednie do przechowywania płynów łatwo palnych, a wybór odpowiedniego koloru pozwala na prawidłowe organizowanie i segregowanie róŜnych rodzajów płynów. JeŜeli przepisy nie określają koloru szafy, zaleca się stosowanie do zwyczajowo przyjętej kolorystyki.

• śółty do płynów łatwo palnych • Czerwony do farb, barwników i innych płynów zapalnych • Niebieski do płynów korozyjnych • Zielony do pestycydów i insektycydów • Srebrny lub neutralny do wyposaŜenia laboratoriów • Biały lub szary do odpadów lub schowków stojących na zewnątrz

• Kryteria konstrukcji szafy muszą odpowiadać wymaganiom podanym przez NFPA i OSHA. W niektórych rejonach, gdzie wymaga się stosowania do Międzynarodowych Przepisów PrzeciwpoŜarowych (IFC) lub przepisów NFPA 1, stosuje się jednolite przepisy przeciwpoŜarowe (UFC), które wymagają, aby drzwi do szafy, w której przechowywane sąpłyny łatwopalne, były dobrze zamocowane i wyposaŜone w automat samozamykający.

• Szafy zabezpieczające oferowane są zazwyczaj w formie jednodrzwiowej i dwudrzwiowej: z zamknięciem ręcznym lub automatycznym. Ekonomiczna wersja z drzwiami zamykanymi ręcznie pozwala na ich otwarcie pod kątem 180° i wymaga ręcznego zamknięcia drzwi. W wersji z drzwiami zamykanymi automatycznie odpowiedni mechanizm po zwolnieniu zamyka drzwi. Łączniki topliwe utrzymują drzwi w pozycji otwartej, ale na wypadek poŜaru, przy przypadkowym pozostawieniu drzwi otwartych, łączniki w temperaturze 74°C ulegaj ą stopieniu i drzwi automatycznie zamykają się.

• W niektórych krajach przepisy przeciwpoŜarowe wymagają stosowania szaf z drzwiami samozamykającymi się. Drzwi samozamykające pozwalają na uniknięcie ryzyka �czynnika ludzkiego", czyli ewentualnego zapomnienia zamknięcia drzwi szafy. Jest to więc wersja zalecana przy konstruowaniu dobrego programu bezpieczeństwa ogólnego dla całego zakładu.

Materiały śRĄCE mogą działać szkodliwie na niektóre materiały. Przede wszystkim w kontakcie z metalami mogą powodowaćpowstanie gazów palnych. Do magazynowania kwasów oraz prowadzenia postępowańawaryjnych powinny być uŜywane urządzenia wykonane ze stali kwasoodpornej lub tworzywa.

Materiały SZKODLIWE DLA ŚRODOWISKA musimy zabezpieczać przed wypływem czy wysypaniem. Wymóg ten będzie szczególnie waŜny przy odpadach, jak np. oleje przepracowane.

Gdy jednak coś się rozleje …Kilka uwag o sorbentach

Materiałem sorpcyjnym moŜe być piasek, ziemia okrzemkowa, trociny lub inny materiał chłonny. Dobry sorbent pochłania wodę, oleje, płyny przemysłowe, produkty ropopochodne i chemikalia. MoŜe byćuŜywany zarówno do wiązania rozlanych kałuŜ jak i zatrzymywania wycieków spod maszyn, nieszczelnych pojemników i przewodów hydraulicznych oraz rozlewów zagraŜających bezpieczeństwu na stanowiskach roboczych.

Najbezpieczniejszym sposobem poradzenia sobie z wyciekiem jest sorbent w postaci maty wykonany z polipropylenu. Pozwala nie tylko związać materiał, lecz takŜe w łatwy sposób usunąć go po wykonaniu pracy. Sorbent to najprostszy i najtańszy system do usuwania wszelkiego typu wycieków i rozlewów.

Przystępując do unieszkodliwiania rozlanych materiałów pamiętajmy o konieczności stosowania ochron. KaŜda praca związana z usuwaniem awarii wymaga co najmniej dwóch pracowników.

Rozwiązanie problemu przemieszczania, zabezpieczenia i ustawienia bębnów z chemikaliami. Bęben jest zabezpieczony przy pomocy paska, co pozwala ustawić go w dogodnej pozycji. Z oferty Topserw

Wiązanie rozlanego oleju przy pomocy sorbentu polipropylenowego w formie maty. Na zdjęciu MGP102 Sorbent Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

34

Page 41: Vademecum Magazynowania - Topserw

Gdy coś moŜe zatruć, być Ŝrące lub zanieczyścić środowisko … Materiały TRUJĄCE z zasady powinny być przechowywane w miejscach gwarantujących trudny dostęp dla osób postronnych oraz łatwe poradzenie sobie z ewentualnym wyciekiem. W przypadku rozszczelnienia waŜnym będzie takŜe ograniczenie skutków poprzez zminimalizowanie przestrzeni, w której materiał toksyczny będzie mógł oddziaływać na ludzi i środowisko. Optymalnym rozwiązaniem w praktyce produkcyjnej i laboratoryjnej sąwszelkiego rodzaju szafy i pojemniki. Dobierając szafę lub pojemnik powinniśmy zwrócić uwagę na kilka waŜnych spraw.

• Stosujmy zasady składowania oddzielnego. Wyczytamy je z kart charakterystyki. Pozwoli to uniknąć emisji toksycznych gazów oraz rozdzielić substancje chemiczne, które nie mogą byćprzechowywane razem.

• Zwróćmy uwagę na materiał konstrukcyjny szafy. Nie bez znaczenia jest sposób reagowania substancji chemicznej z materiałem konstrukcyjnym szafy. Na przykład, w przypadku kwasów niepalnych i płynów korozyjnych materiałem konstrukcyjnym musi być polietylen lub laminat drewniany. JednakŜe do mniej agresywnych płynów korozyjnych, które posiadają cechy palności, zaleca się zastosowanie szafy wykonanej ze stali odpornej na chemikalia z półkami wyposaŜonym we wkładki z polietylenu. Szafy wykonane ze stali są odpowiednie do przechowywania płynów łatwo palnych, a wybór odpowiedniego koloru pozwala na prawidłowe organizowanie i segregowanie róŜnych rodzajów płynów. JeŜeli przepisy nie określają koloru szafy, zaleca się stosowanie do zwyczajowo przyjętej kolorystyki.

• śółty do płynów łatwo palnych • Czerwony do farb, barwników i innych płynów zapalnych • Niebieski do płynów korozyjnych • Zielony do pestycydów i insektycydów • Srebrny lub neutralny do wyposaŜenia laboratoriów • Biały lub szary do odpadów lub schowków stojących na zewnątrz

• Kryteria konstrukcji szafy muszą odpowiadać wymaganiom podanym przez NFPA i OSHA. W niektórych rejonach, gdzie wymaga się stosowania do Międzynarodowych Przepisów PrzeciwpoŜarowych (IFC) lub przepisów NFPA 1, stosuje się jednolite przepisy przeciwpoŜarowe (UFC), które wymagają, aby drzwi do szafy, w której przechowywane sąpłyny łatwopalne, były dobrze zamocowane i wyposaŜone w automat samozamykający.

• Szafy zabezpieczające oferowane są zazwyczaj w formie jednodrzwiowej i dwudrzwiowej: z zamknięciem ręcznym lub automatycznym. Ekonomiczna wersja z drzwiami zamykanymi ręcznie pozwala na ich otwarcie pod kątem 180° i wymaga ręcznego zamknięcia drzwi. W wersji z drzwiami zamykanymi automatycznie odpowiedni mechanizm po zwolnieniu zamyka drzwi. Łączniki topliwe utrzymują drzwi w pozycji otwartej, ale na wypadek poŜaru, przy przypadkowym pozostawieniu drzwi otwartych, łączniki w temperaturze 74°C ulegaj ą stopieniu i drzwi automatycznie zamykają się.

• W niektórych krajach przepisy przeciwpoŜarowe wymagają stosowania szaf z drzwiami samozamykającymi się. Drzwi samozamykające pozwalają na uniknięcie ryzyka �czynnika ludzkiego", czyli ewentualnego zapomnienia zamknięcia drzwi szafy. Jest to więc wersja zalecana przy konstruowaniu dobrego programu bezpieczeństwa ogólnego dla całego zakładu.

Materiały śRĄCE mogą działać szkodliwie na niektóre materiały. Przede wszystkim w kontakcie z metalami mogą powodowaćpowstanie gazów palnych. Do magazynowania kwasów oraz prowadzenia postępowańawaryjnych powinny być uŜywane urządzenia wykonane ze stali kwasoodpornej lub tworzywa.

Materiały SZKODLIWE DLA ŚRODOWISKA musimy zabezpieczać przed wypływem czy wysypaniem. Wymóg ten będzie szczególnie waŜny przy odpadach, jak np. oleje przepracowane.

Gdy jednak coś się rozleje …Kilka uwag o sorbentach

Materiałem sorpcyjnym moŜe być piasek, ziemia okrzemkowa, trociny lub inny materiał chłonny. Dobry sorbent pochłania wodę, oleje, płyny przemysłowe, produkty ropopochodne i chemikalia. MoŜe byćuŜywany zarówno do wiązania rozlanych kałuŜ jak i zatrzymywania wycieków spod maszyn, nieszczelnych pojemników i przewodów hydraulicznych oraz rozlewów zagraŜających bezpieczeństwu na stanowiskach roboczych.

Najbezpieczniejszym sposobem poradzenia sobie z wyciekiem jest sorbent w postaci maty wykonany z polipropylenu. Pozwala nie tylko związać materiał, lecz takŜe w łatwy sposób usunąć go po wykonaniu pracy. Sorbent to najprostszy i najtańszy system do usuwania wszelkiego typu wycieków i rozlewów.

Przystępując do unieszkodliwiania rozlanych materiałów pamiętajmy o konieczności stosowania ochron. KaŜda praca związana z usuwaniem awarii wymaga co najmniej dwóch pracowników.

Rozwiązanie problemu przemieszczania, zabezpieczenia i ustawienia bębnów z chemikaliami. Bęben jest zabezpieczony przy pomocy paska, co pozwala ustawić go w dogodnej pozycji. Z oferty Topserw

Wiązanie rozlanego oleju przy pomocy sorbentu polipropylenowego w formie maty. Na zdjęciu MGP102 Sorbent Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

35

Page 42: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazynowanie dla �nie magazynierów” – jakie mam obowiązki w przypadku składowania chemii w celach produkcyjnych? Problem magazynowania nie jest związany tylko z usługą magazynowania, lecz bardzo często jest wpleciony w procesy produkcyjne. Dokonaliśmy zatem przeglądu aktów prawnych związanych z ogólnie pojętym BHP, by zdefiniować najwaŜniejsze wskazówki.

Zalecenie ogólne Analizując przepisy spotkamy zaledwie kilka szczegółowych regulacji odnośnie magazynowania w konkretnych przypadkach. Najczęściej spotykamy się z zapisem o obowiązku stosowania �ogólnych norm w zakresie bezpieczeństwa”. Postanowiliśmy zatem przejrzeć prawo, by ułatwić właściwe zarządzanie operacjami magazynowymi jako procesami pomocniczymi przy operacjach produkcyjnych. Ogólne obowiązki w zakresie magazynowania i procedur magazynowych zestawiamy poniŜej.

• Podstawą jest przeprowadzenie oceny ryzyka związanego z występowaniem w miejscu pracy chemikaliów. Na podstawie wiedzy przedsiębiorstwa oraz zapisów z kart charakterystyki naleŜy zdefiniowaćmoŜliwe scenariusze zagroŜeń oraz wdroŜyć działania mające na celu przeciwdziałanie awariom i wypadkom.

• Magazynowanie materiałów chemicznych musi odbywać się w miejscach do tego przeznaczonych. Jeśli nie ma moŜliwości wydzielenia przestrzeni, moŜna stosować odpowiednie szafy.

• Przygotowywanie chemikaliów, w szczególności mieszanie, przelewanie i innego rodzaju czynności, przy których wydzielają się pary, gazy i pyły, powinno odbywać się w wydzielonych pomieszczeniach pracy, w urządzeniach zhermetyzowanych.

• W pomieszczeniach produkcyjnych, magazynowych lub laboratoryjnych, w których powstaje stłuczka szklana, umieszcza się pojemniki do jej gromadzenia, wykonane z materiału nieaŜurowego.

• Pomieszczenia produkcyjne i magazynowe wyposaŜa się w oświetlenie awaryjne z niezaleŜnym źródłem zasilania, włączające się automatycznie w przypadku wyłączenia dopływu energii elektrycznej.

• Organizując ręczne prace transportowe, naleŜy brać pod uwagę konieczność unikania ręcznego przemieszczania przedmiotów. Organizacja i metody prac związanych z ręcznym przemieszczaniem materiałów mogących stwarzać

zagroŜenia w związku z ich właściwościami (Ŝrących, trujących, pylących) powinny eliminować lub ograniczać te zagroŜenia.

• Niedopuszczalne jest przenoszenie przez jednego pracownika materiałów ciekłych - gorących, Ŝrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg. Balony szklane z kwasami lub innymi cieczami Ŝrącymi powinny być przewoŜone na specjalnych wózkach. W wyjątkowych przypadkach balony takie mogą być przenoszone przez dwóch pracowników w odpowiednio wytrzymałych koszach z uchwytami.

• Przedmioty nieporęczne lub trudne do uchwycenia i utrzymania powinien być przemieszczany przy uŜyciu odpowiedniego sprzętu pomocniczego, nieograniczającego pola widzenia, zapewniającego bezpieczeństwo podczas prac.

• Ze względów technologicznych optymalnym rozwiązaniem moŜe okazać się stosowanie szaf i pojemników przeznaczonych do magazynowania odpowiednich chemikaliów.

• Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni, łącznie z masąwózka, nie moŜe przekraczać: 1) 350 kg - na wózku 2-kołowym, 2) 450 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

Przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochyleniach większych niŜ 5 % masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie moŜe przekraczać: 1) 250 kg - na wózku 2-kołowym, 2) 350 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

Pamiętaj!

Przepisy nie zastąpią myślenia.

Pracodawca musi przewidzieć, co moŜe się wydarzyć i wyposaŜyć magazyn co najmniej w następujące elementy:

• Wanny lub zbiorniki awaryjne. • (Jeśli jest to moŜliwe i wskazane) środki do uszczelniania opakowań. • Zestawy odpowiednich materiałów sorpcyjnych. • Zestaw ochron osobistych do zastosowania w przypadkach awaryjnych. • Gdy istnieje moŜliwość oblania się pracownika – prysznice awaryjne oraz płuczki do oczu. • Sprzęt poŜarowy.

NaleŜy unikać zbędnego przenoszenia. Jeśli korzystamy z produktów chemicznych w miejscu pracy, właściwszym rozwiązaniem będzie zastosowanie specjalistycznych szaf czy pojemników w pobliŜu miejsca pracy.

Miejsce zamontowania sprzętu powinien określić nie tylko projektant, ale takŜe i osoby, które będą z niego korzystały. KaŜdy sprzęt awaryjny moŜe zostać uŜyty, a zatem naleŜy sprawdzać, czy jest to moŜliwe. Dla przykładu – jeśli rozwaŜamy zainstalowanie prysznicy awaryjnych to pracownik powinien do nich dotrzeć z poziomu podłogi bez konieczności wykonywania akrobatycznych ruchów ….

www.towary-niebezpieczne.pl

36

Page 43: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazynowanie dla �nie magazynierów” – jakie mam obowiązki w przypadku składowania chemii w celach produkcyjnych? Problem magazynowania nie jest związany tylko z usługą magazynowania, lecz bardzo często jest wpleciony w procesy produkcyjne. Dokonaliśmy zatem przeglądu aktów prawnych związanych z ogólnie pojętym BHP, by zdefiniować najwaŜniejsze wskazówki.

Zalecenie ogólne Analizując przepisy spotkamy zaledwie kilka szczegółowych regulacji odnośnie magazynowania w konkretnych przypadkach. Najczęściej spotykamy się z zapisem o obowiązku stosowania �ogólnych norm w zakresie bezpieczeństwa”. Postanowiliśmy zatem przejrzeć prawo, by ułatwić właściwe zarządzanie operacjami magazynowymi jako procesami pomocniczymi przy operacjach produkcyjnych. Ogólne obowiązki w zakresie magazynowania i procedur magazynowych zestawiamy poniŜej.

• Podstawą jest przeprowadzenie oceny ryzyka związanego z występowaniem w miejscu pracy chemikaliów. Na podstawie wiedzy przedsiębiorstwa oraz zapisów z kart charakterystyki naleŜy zdefiniowaćmoŜliwe scenariusze zagroŜeń oraz wdroŜyć działania mające na celu przeciwdziałanie awariom i wypadkom.

• Magazynowanie materiałów chemicznych musi odbywać się w miejscach do tego przeznaczonych. Jeśli nie ma moŜliwości wydzielenia przestrzeni, moŜna stosować odpowiednie szafy.

• Przygotowywanie chemikaliów, w szczególności mieszanie, przelewanie i innego rodzaju czynności, przy których wydzielają się pary, gazy i pyły, powinno odbywać się w wydzielonych pomieszczeniach pracy, w urządzeniach zhermetyzowanych.

• W pomieszczeniach produkcyjnych, magazynowych lub laboratoryjnych, w których powstaje stłuczka szklana, umieszcza się pojemniki do jej gromadzenia, wykonane z materiału nieaŜurowego.

• Pomieszczenia produkcyjne i magazynowe wyposaŜa się w oświetlenie awaryjne z niezaleŜnym źródłem zasilania, włączające się automatycznie w przypadku wyłączenia dopływu energii elektrycznej.

• Organizując ręczne prace transportowe, naleŜy brać pod uwagę konieczność unikania ręcznego przemieszczania przedmiotów. Organizacja i metody prac związanych z ręcznym przemieszczaniem materiałów mogących stwarzać

zagroŜenia w związku z ich właściwościami (Ŝrących, trujących, pylących) powinny eliminować lub ograniczać te zagroŜenia.

• Niedopuszczalne jest przenoszenie przez jednego pracownika materiałów ciekłych - gorących, Ŝrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg. Balony szklane z kwasami lub innymi cieczami Ŝrącymi powinny być przewoŜone na specjalnych wózkach. W wyjątkowych przypadkach balony takie mogą być przenoszone przez dwóch pracowników w odpowiednio wytrzymałych koszach z uchwytami.

• Przedmioty nieporęczne lub trudne do uchwycenia i utrzymania powinien być przemieszczany przy uŜyciu odpowiedniego sprzętu pomocniczego, nieograniczającego pola widzenia, zapewniającego bezpieczeństwo podczas prac.

• Ze względów technologicznych optymalnym rozwiązaniem moŜe okazać się stosowanie szaf i pojemników przeznaczonych do magazynowania odpowiednich chemikaliów.

• Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni, łącznie z masąwózka, nie moŜe przekraczać: 1) 350 kg - na wózku 2-kołowym, 2) 450 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

Przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochyleniach większych niŜ 5 % masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie moŜe przekraczać: 1) 250 kg - na wózku 2-kołowym, 2) 350 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

Pamiętaj!

Przepisy nie zastąpią myślenia.

Pracodawca musi przewidzieć, co moŜe się wydarzyć i wyposaŜyć magazyn co najmniej w następujące elementy:

• Wanny lub zbiorniki awaryjne. • (Jeśli jest to moŜliwe i wskazane) środki do uszczelniania opakowań. • Zestawy odpowiednich materiałów sorpcyjnych. • Zestaw ochron osobistych do zastosowania w przypadkach awaryjnych. • Gdy istnieje moŜliwość oblania się pracownika – prysznice awaryjne oraz płuczki do oczu. • Sprzęt poŜarowy.

NaleŜy unikać zbędnego przenoszenia. Jeśli korzystamy z produktów chemicznych w miejscu pracy, właściwszym rozwiązaniem będzie zastosowanie specjalistycznych szaf czy pojemników w pobliŜu miejsca pracy.

Miejsce zamontowania sprzętu powinien określić nie tylko projektant, ale takŜe i osoby, które będą z niego korzystały. KaŜdy sprzęt awaryjny moŜe zostać uŜyty, a zatem naleŜy sprawdzać, czy jest to moŜliwe. Dla przykładu – jeśli rozwaŜamy zainstalowanie prysznicy awaryjnych to pracownik powinien do nich dotrzeć z poziomu podłogi bez konieczności wykonywania akrobatycznych ruchów ….

www.towary-niebezpieczne.pl

37

Page 44: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przepisy szczególne – związane z poszczególnymi branŜami i produktami W analizie pominęliśmy branŜe, które wymagająspecjalnych dopuszczeń i zezwoleń (np. materiały wybuchowe do zastosowańprofesjonalnych) oraz problematykęmagazynowania produktów w cysternach i zbiornikach naziemnych lub podziemnych. Przeglądając przepisy wybraliśmy tylko te, które w sposób bezpośredni odnoszą się do zagadnieńmagazynowania. W nawiasach podajemy dla kaŜdej z branŜ artykuły z poszczególnych aktów prawnych.

Procesy galwanizacyjne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 lipca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych.

Wymagania w zakresie pomieszczeń (§ 4. 1.)Ściany, sufity i podłogi muszą być odporne na

oddziaływanie substancji i kąpieli galwanicznych stosowanych w procesie galwanotechnicznym, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne. Nie mogą mieć pęknięć i innych uszkodzeń, a miejsca połączeń, w szczególności ścian z podłogą, muszą być wykonane w sposób ograniczający gromadzenie się zanieczyszczeń i ułatwiający ich usuwanie oraz zapobiegający przenikaniu substancji i preparatów stosowanych w procesie galwanotechnicznym do elementów konstrukcyjnych budynku. Pozostałe elementy budowlane oraz wyposaŜenie pomieszczeń muszą być odporne lub zabezpieczone przed niszczącym oddziaływaniem substancji i preparatów stosowanych w procesach galwanotechnicznych.

Wymagania dla magazynu (§ 20. 1.)Substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne stosowane w procesie galwanotechnicznym przechowuje się w magazynie wyposaŜonym w: 1) instalację wodno-odpływową umoŜliwiającą mycie pomieszczeń i wyposaŜenia magazynu; 2) drzwi otwierane na zewnątrz magazynu, wyposaŜone w zamknięcie otwierane przez dwóch niezaleŜnych pracowników; 3) informację zakazującą wstępu osobom nieupowaŜnionym. Przed otwarciem magazynu naleŜy włączyć wentylację mechaniczną. Wejście do magazynu moŜe nastąpić po wyposaŜeniu pracowników w odpowiednie ochrony osobiste i po zapewnieniu asekuracji.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurPobieranie z magazynu cyjanków oraz innych substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych stanowiących szczególne zagroŜenie dla zdrowia i Ŝycia musi być wykonywane przez co najmniej dwie osoby. KaŜdorazowe pobranie tych substancji i preparatów naleŜy odnotować w określonym przez pracodawcę, odpowiednio zabezpieczonym, systemie rejestracji.Podczas pobierania, dostarczania lub wykonywania w magazynie innych prac z udziałem substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych naleŜy stosować, w zaleŜności od stopnia zagroŜenia, odpowiednie środki zabezpieczające, w tym środki ochrony indywidualnej. JeŜeli stęŜone kwasy lub ługi nie są przechowywane w oryginalnych opakowaniach, to naleŜy je przechowywać w zamkniętych pojemnikach napełnionych nie więcej niŜ do 90 % ich pojemności. Naczynia szklane o pojemności powyŜej 5 litrów, w których przechowuje się substancje lub preparaty, umieszcza się w odpowiednio wytrzymałych opakowaniach ochronnych z uchwytami.

Stosowanie cyjanków Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac z uŜyciem cyjanków do obróbki cieplnej metali, ich roztworów i mieszanin.

Wymagania dla magazynów (§ 3.)Pomieszczenia, w których przechowuje się cyjanki o wadze powyŜej 10 kg, powinny być wyposaŜone w: 1) oddzielne wejście oddzielone od pomieszczeń higieniczno-sanitarnych; 2) okratowane okna; 3) podłogę nienasiąkliwą, zmywalną, o nachyleniu w kierunku kratek ściekowych; 4) ogrzewanie; 5) urządzenia do neutralizacji ścieków; 6) bieŜącą wodę; 7) urządzenia mechanicznej wentylacji z włącznikami umieszczonymi na zewnątrz tych pomieszczeń. Powierzchnie ścian i sufitów powinny być gładkie i umoŜliwiające ich zmywanie, a zetknięcia ścian z podłogą i sufitem - zaokrąglone.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurCyjanki o wadze do 10 kg powinny być przechowywane w metalowych szafach lub skrzyniach, umieszczonych w pomieszczeniach wyposaŜonych w mechaniczną wentylację. W pomieszczeniach tych powierzchnie podłóg, ścian i sufitów powinny być gładkie i umoŜliwiające ich zmywanie, a zetknięcia ścian z podłogą i sufitem - zaokrąglone. Powierzchnie ścianek metalowych szaf lub skrzyń powinny być zmywalne. Niedozwolone jest: 1) przechowywanie cyjanków razem z kwasami; 2) wyposaŜanie pomieszczenia, magazynowego w drewniane regały.

Do pomieszczeń, w których są przechowywane cyjanki, powinny mieć dostęp wyłącznie osoby upowaŜnione przez pracodawcę. Przechowywanie cyjanków powinno odbywać się w opakowaniach fabrycznych lub w trwale oznaczonych pojemnikach. Prace w pomieszczeniach, w których są składowane cyjanki, powinny być wykonywane przez co najmniej dwóch pracowników w

obecności kierownika składu, przy czym pracownicy mogą wejść do składu dopiero po upływie 10 minut od chwili uruchomienia mechanicznej wentylacji.

Wymagane jest prowadzenie ewidencji przychodu i rozchodu cyjanków, której i zasady kontroli tej ewidencji ustala pracodawca. Przychód i rozchód cyjanków powinien być prowadzony w księdze z numerowanymi stronami, przesznurowanej i opatrzonej specjalnąpieczęcią. Ewidencja przychodu i rozchodu cyjanków powinna byćprowadzona na bieŜąco a pracodawca kontroluje co najmniej raz na miesiąc, czy dane zawarte w księgach odpowiadają rzeczywistemu stanowi ilości cyjanków.

W pomieszczeniach sąsiadujących z pomieszczeniami, w których jest wykonywana praca z uŜyciem cyjanków, powinny znajdować siępunkty pierwszej pomocy zaopatrzone w niezbędne leki i odtrutki do udzielenia pierwszej pomocy na wypadek zatrucia cyjankami oraz butle z tlenem dla celów ratunkowych.

Stosowanie rtęci Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas stosowania rtęci i jej związków.

Wymagania dla magazynowania (§ 4)Rtęć przechowuje się w szczelnie zamykanych pojemnikach. W pojemnikach na rtęci powinna znajdować się warstwa wody o wysokości co najmniej 3 cm.

Paliwa w opakowaniach Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosięŜne słuŜące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie

W jakim zakresie będzie to rozporządzenie miało zastosowanie do magazynów paliw w opakowaniach?

Rozporządzenie dzieli paliwa na trzy klasy w zaleŜności od temperatury zapłonu: • do I klasy - ropę naftową i produkty naftowe o temperaturze zapłonu do 294,15 K (21 °C); • do II klasy - produkty naftowe o temperaturze zapłonu od 294,15 K (21 °C) do 328,15 K (55 °C); • do III klasy - produkty naftowe o temperaturze zapłonu od 328,15 K (55 °C) do 373,15 K (100 °C).

Wymagania dla magazynów opakowań (§ 31.)Produkty naftowe wszystkich klas przechowywane w opakowaniach jednostkowych, w szczególności takich jak: bębny, pojemniki lub kanistry, mogą być składowane w wydzielonych pomieszczeniach magazynowych, a produkty naftowe III klasy - takŜe pod wiatami lub na otwartych placach składowych.

Produkty naftowe I i II klasy przechowywane w opakowaniach jednostkowych, w ilości nieprzekraczającej 20 m3 mogą byćskładowane w specjalnie wydzielonych pomieszczeniach magazynowych spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpoŜarowej.

www.towary-niebezpieczne.pl

38

Page 45: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przepisy szczególne – związane z poszczególnymi branŜami i produktami W analizie pominęliśmy branŜe, które wymagająspecjalnych dopuszczeń i zezwoleń (np. materiały wybuchowe do zastosowańprofesjonalnych) oraz problematykęmagazynowania produktów w cysternach i zbiornikach naziemnych lub podziemnych. Przeglądając przepisy wybraliśmy tylko te, które w sposób bezpośredni odnoszą się do zagadnieńmagazynowania. W nawiasach podajemy dla kaŜdej z branŜ artykuły z poszczególnych aktów prawnych.

Procesy galwanizacyjne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 lipca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych.

Wymagania w zakresie pomieszczeń (§ 4. 1.)Ściany, sufity i podłogi muszą być odporne na

oddziaływanie substancji i kąpieli galwanicznych stosowanych w procesie galwanotechnicznym, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne. Nie mogą mieć pęknięć i innych uszkodzeń, a miejsca połączeń, w szczególności ścian z podłogą, muszą być wykonane w sposób ograniczający gromadzenie się zanieczyszczeń i ułatwiający ich usuwanie oraz zapobiegający przenikaniu substancji i preparatów stosowanych w procesie galwanotechnicznym do elementów konstrukcyjnych budynku. Pozostałe elementy budowlane oraz wyposaŜenie pomieszczeń muszą być odporne lub zabezpieczone przed niszczącym oddziaływaniem substancji i preparatów stosowanych w procesach galwanotechnicznych.

Wymagania dla magazynu (§ 20. 1.)Substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne stosowane w procesie galwanotechnicznym przechowuje się w magazynie wyposaŜonym w: 1) instalację wodno-odpływową umoŜliwiającą mycie pomieszczeń i wyposaŜenia magazynu; 2) drzwi otwierane na zewnątrz magazynu, wyposaŜone w zamknięcie otwierane przez dwóch niezaleŜnych pracowników; 3) informację zakazującą wstępu osobom nieupowaŜnionym. Przed otwarciem magazynu naleŜy włączyć wentylację mechaniczną. Wejście do magazynu moŜe nastąpić po wyposaŜeniu pracowników w odpowiednie ochrony osobiste i po zapewnieniu asekuracji.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurPobieranie z magazynu cyjanków oraz innych substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych stanowiących szczególne zagroŜenie dla zdrowia i Ŝycia musi być wykonywane przez co najmniej dwie osoby. KaŜdorazowe pobranie tych substancji i preparatów naleŜy odnotować w określonym przez pracodawcę, odpowiednio zabezpieczonym, systemie rejestracji.Podczas pobierania, dostarczania lub wykonywania w magazynie innych prac z udziałem substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych naleŜy stosować, w zaleŜności od stopnia zagroŜenia, odpowiednie środki zabezpieczające, w tym środki ochrony indywidualnej. JeŜeli stęŜone kwasy lub ługi nie są przechowywane w oryginalnych opakowaniach, to naleŜy je przechowywać w zamkniętych pojemnikach napełnionych nie więcej niŜ do 90 % ich pojemności. Naczynia szklane o pojemności powyŜej 5 litrów, w których przechowuje się substancje lub preparaty, umieszcza się w odpowiednio wytrzymałych opakowaniach ochronnych z uchwytami.

Stosowanie cyjanków Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac z uŜyciem cyjanków do obróbki cieplnej metali, ich roztworów i mieszanin.

Wymagania dla magazynów (§ 3.)Pomieszczenia, w których przechowuje się cyjanki o wadze powyŜej 10 kg, powinny być wyposaŜone w: 1) oddzielne wejście oddzielone od pomieszczeń higieniczno-sanitarnych; 2) okratowane okna; 3) podłogę nienasiąkliwą, zmywalną, o nachyleniu w kierunku kratek ściekowych; 4) ogrzewanie; 5) urządzenia do neutralizacji ścieków; 6) bieŜącą wodę; 7) urządzenia mechanicznej wentylacji z włącznikami umieszczonymi na zewnątrz tych pomieszczeń. Powierzchnie ścian i sufitów powinny być gładkie i umoŜliwiające ich zmywanie, a zetknięcia ścian z podłogą i sufitem - zaokrąglone.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurCyjanki o wadze do 10 kg powinny być przechowywane w metalowych szafach lub skrzyniach, umieszczonych w pomieszczeniach wyposaŜonych w mechaniczną wentylację. W pomieszczeniach tych powierzchnie podłóg, ścian i sufitów powinny być gładkie i umoŜliwiające ich zmywanie, a zetknięcia ścian z podłogą i sufitem - zaokrąglone. Powierzchnie ścianek metalowych szaf lub skrzyń powinny być zmywalne. Niedozwolone jest: 1) przechowywanie cyjanków razem z kwasami; 2) wyposaŜanie pomieszczenia, magazynowego w drewniane regały.

Do pomieszczeń, w których są przechowywane cyjanki, powinny mieć dostęp wyłącznie osoby upowaŜnione przez pracodawcę. Przechowywanie cyjanków powinno odbywać się w opakowaniach fabrycznych lub w trwale oznaczonych pojemnikach. Prace w pomieszczeniach, w których są składowane cyjanki, powinny być wykonywane przez co najmniej dwóch pracowników w

obecności kierownika składu, przy czym pracownicy mogą wejść do składu dopiero po upływie 10 minut od chwili uruchomienia mechanicznej wentylacji.

Wymagane jest prowadzenie ewidencji przychodu i rozchodu cyjanków, której i zasady kontroli tej ewidencji ustala pracodawca. Przychód i rozchód cyjanków powinien być prowadzony w księdze z numerowanymi stronami, przesznurowanej i opatrzonej specjalnąpieczęcią. Ewidencja przychodu i rozchodu cyjanków powinna byćprowadzona na bieŜąco a pracodawca kontroluje co najmniej raz na miesiąc, czy dane zawarte w księgach odpowiadają rzeczywistemu stanowi ilości cyjanków.

W pomieszczeniach sąsiadujących z pomieszczeniami, w których jest wykonywana praca z uŜyciem cyjanków, powinny znajdować siępunkty pierwszej pomocy zaopatrzone w niezbędne leki i odtrutki do udzielenia pierwszej pomocy na wypadek zatrucia cyjankami oraz butle z tlenem dla celów ratunkowych.

Stosowanie rtęci Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas stosowania rtęci i jej związków.

Wymagania dla magazynowania (§ 4)Rtęć przechowuje się w szczelnie zamykanych pojemnikach. W pojemnikach na rtęci powinna znajdować się warstwa wody o wysokości co najmniej 3 cm.

Paliwa w opakowaniach Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosięŜne słuŜące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie

W jakim zakresie będzie to rozporządzenie miało zastosowanie do magazynów paliw w opakowaniach?

Rozporządzenie dzieli paliwa na trzy klasy w zaleŜności od temperatury zapłonu: • do I klasy - ropę naftową i produkty naftowe o temperaturze zapłonu do 294,15 K (21 °C); • do II klasy - produkty naftowe o temperaturze zapłonu od 294,15 K (21 °C) do 328,15 K (55 °C); • do III klasy - produkty naftowe o temperaturze zapłonu od 328,15 K (55 °C) do 373,15 K (100 °C).

Wymagania dla magazynów opakowań (§ 31.)Produkty naftowe wszystkich klas przechowywane w opakowaniach jednostkowych, w szczególności takich jak: bębny, pojemniki lub kanistry, mogą być składowane w wydzielonych pomieszczeniach magazynowych, a produkty naftowe III klasy - takŜe pod wiatami lub na otwartych placach składowych.

Produkty naftowe I i II klasy przechowywane w opakowaniach jednostkowych, w ilości nieprzekraczającej 20 m3 mogą byćskładowane w specjalnie wydzielonych pomieszczeniach magazynowych spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpoŜarowej.

www.towary-niebezpieczne.pl

39

Page 46: Vademecum Magazynowania - Topserw

Opakowania na stacjach paliw (§ 105)W pomieszczeniach magazynowych pawilonu stacji paliw płynnych dopuszcza się przechowywanie cieczy palnych o temperaturze zapłonu:

• 328,15 K (55 °C) i ni Ŝszej w szczelnie zamkniętych opakowaniach o pojemności do 1 dm3 i łącznej ich pojemności do 50 dm3;

• powyŜej 328,15 K (55 °C) w opakowaniach konfekcjonowanych w ilościach bez ograniczeń.

Magazynowanie gazów w butlach – gazy palne (paliwa) Magazynowanie gazu płynnego (paliwa) w butlach

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarkiz dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosięŜne słuŜące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.

Wymagania dla magazynów (§ 80, 81). Butle z gazem płynnym mogą być składowane na utwardzonych placach otwartych, pod zadaszeniem lub w budynkach przystosowanych do tego celu. Na placach otwartych butle z gazem płynnym niebędące w paletach powinny być składowane w oddzielnych stosach, oddalonych od siebie co najmniej o 1,5 m. Masa gazu płynnego w stosie nie moŜe przekraczać5.500 kg. Na placach otwartych butle z gazem płynnym składowane w paletach lub w kontenerach o konstrukcji aŜurowej powinny być składowane w oddzielnych stosach, oddalonych od siebie co najmniej o 2,5 m, przy czym masa gazu płynnego składowanego w stosie nie moŜe przekraczać łącznie 15.000 kg. Składowisko butli

na placu otwartym nie moŜe być usytuowane poniŜej poziomu terenu, jego podłoŜe powinno być utwardzone, a takŜe wolne od zagłębień i studzienek kanalizacyjnych, wodociągowych i ciepłowniczych oraz otworów do pomieszczeń z podłogą poniŜej poziomu terenu na odległość określoną w załączniku do rozporządzenia dla magazynów butli na placu otwartym lub pod zadaszeniem.Magazyn, w którym są składowane butle z gazem płynnym powinien być parterowy z otworami wywiewnymi zlokalizowanymi na wysokości nie większej niŜ 0,15 m nad poziomem podłogi.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedur Butli przeznaczonych do napełniania gazem płynnym nie wolno uŜywać i przechowywać w warunkach wpływających ujemnie na ich wytrzymałość. W magazynach, w których składowane są butle z gazem płynnym o łącznej masie powyŜej 1.350 kg, butle pełne i puste zawierające tylko fazę gazową powinny być składowane oddzielnie w miejscach oznakowanych. Miejsca parkowania i postoju pojazdów i naczep załadowanych butlami z gazem płynnym powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa przewidziane dla magazynów na placach otwartych. Łączna masa gazu płynnego w butlach, która moŜe być magazynowana w pomieszczeniach, nie powinna przekraczać 5.500 kg.

Wymagania w zakresie bezpieczeństwaW zaleŜności od masy składowanego gazu płynnego, wyposaŜa się w gaśnice proszkowe o masie 9 kg w ilości: a) 1 gaśnica - w przypadku składowanego gazu płynnego o masie do 440 kg, b) 2 gaśnice - w przypadku składowanego gazu płynnego o masie od 441 kg do 5.500 kg oraz dodatkowo jedną gaśnicę na kaŜde 10.000 kg masy składowanego gazu płynnego powyŜej 5.500 kg. Dopuszcza się stosowanie 2 gaśnic śniegowych CO2 o masie 5 kg kaŜda zamiast gaśnicy proszkowej o masie 9 kg. W przypadku, gdy w magazynie składowane są butle z gazem płynnym o masie powyŜej 440 kg, do celów przeciwpoŜarowych powinny być stosowane hydranty zewnętrzne o następującej wydajności: 1) 10 dm3/s - w przypadku masy składowanego gazu płynnego do 25.000 kg; 2) 20 dm3/s - powyŜej wielkości masy składowanego gazu płynnego określonej powyŜej. Odległość magazynu butli z gazem płynnym od budynków mieszkalnych, budynków zamieszkania zbiorowego oraz obiektów uŜyteczności publicznej powinna wynosić co najmniej 30 m.

Materiały wybuchowe – materiały pirotechniczne (sztuczne ognie) Podstaw prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych

Wymagania dla magazynów (§ 42)Pomieszczenia zakładów pracy, w których prowadzony jest obrót wyrobami pirotechnicznymi widowiskowymi, dzieli się na pomieszczenia: 1) sklepowe - przeznaczone do realizacji bezpośredniej sprzedaŜy; 2) zaplecza - przeznaczone do przechowywania ilości wyrobów pirotechnicznych widowiskowych zapewniających ciągłośćsprzedaŜy; 3) magazynowe - pomieszczenia przystosowane do składowania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych o masie brutto ponad 1.000 kg nieprzerwanie przez okres co najmniej 90 dni w roku.

Pomieszczenia sklepowe i zaplecza moŜna lokalizować w obiektach przeznaczonych na cele handlowe, pod warunkiem spełnienia następujących wymagań:

• temperatura w pomieszczeniach przy pomiarze na wysokości 1 m od podłogi nie przekracza 30 °C (303 K) i zainstalowane są środki techniczne gwarantujące spełnienie tego wymogu;

• są wyposaŜone w podręczny sprzęt gaśniczy dostosowany do zagroŜenia stwarzanego przez przechowywane wyroby; • przechowywane wyroby pirotechniczne posiadają zabezpieczenie przed powstawaniem w nich niekorzystnych

przemian chemicznych lub fizycznych, mogących powodować zwiększenie wraŜliwości materiału na bodźce, pogorszenie trwałości chemicznej oraz powodujących inicjację wybuchu lub zapłon;

• posiadają konstrukcję zabezpieczającą przechowywane materiały przed kradzieŜą oraz dostępem nieuprawnionych osób;

• posiadają system wentylacji wyciągowej; • posiadają ochronę przed wyładowaniami atmosferycznymi, zgodną z wymaganiami Polskiej Normy dotyczącej

zabezpieczeń przed wyładowaniami atmosferycznymi; • urządzenia i instalacje elektryczne odpowiadają wymaganiom stawianym urządzeniom instalowanym w miejscach

zagroŜonych poŜarem zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotyczącej instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych, zapewniających bezpieczeństwo;

• elementy i przewody grzewcze w pomieszczeniach są rozmieszczone przynajmniej w odległości 1 m od opakowańzawierających wyroby pirotechniczne, a ich temperatura nie przekracza 120 °C (393 K);

• drzwi ewakuacyjne otwierają się na zewnątrz pomieszczenia i posiadają zamki rolkowe, działające w wyniku pchnięcia lub rozsuwają się na zewnątrz;

• okna słuŜące za wyjścia awaryjne otwierają się na zewnątrz, natomiast otwory okienne posiadają wymiary co najmniej 0,75 m x 0,75 m;

• wymiary wewnętrzne pomieszczeń zapewniają bezpieczne operowanie opakowaniami składowanych wyrobów oraz swobodne poruszanie się osób kupujących i personelu;

• półki, regały i inne wyposaŜenie pomieszczeń są wykonane z materiałów trudno palnych, uniemoŜliwiających w czasie poŜaru tworzenie toksycznych związków, zagraŜających zdrowiu lub Ŝyciu ludzi.

UWAGA

W związku z przewidywanym stopniem zniszczeń w przypadku wybuchu lub spalenia materiału wybuchowego obiekty, w których znajdują się materiały wybuchowe, zalicza się do kategorii �MW1" lub �MW2". Wokół obiektów zaliczonych do kategorii MW1 lub MW2 naleŜy wyznaczyć i oznaczyć strefę ochrony obiektu. Zasięg strefy ochrony obiektu ustala pracodawca w zaleŜności od kategorii zagroŜenia obiektu wybuchem lub spaleniem materiału wybuchowego. Strefa taka powinna być odrębną strefą poŜarową. W strefie ochrony pracodawca nie powinien dopuścić do: 1) uŜywania otwartego ognia; 2) palenia tytoniu; 3) prowadzenia prac spawalniczych; 4) prowadzenia innych prac mogących stworzyć warunki dla zapłonu lub wybuchu zgromadzonych wyrobów pirotechnicznych;

5) gromadzenia i przechowywania materiałów palnych innych niŜ wynikające z wyposaŜenia obiektu handlowego.

JeŜeli pomieszczenia sklepowe i zaplecza, stanowiące fragment obiektów handlowych nie są pomieszczeniami wydzielonymi, wówczas w bezpośrednim ich otoczeniu nie naleŜy przechowywać substancji łatwo palnych lub butli zawierających gaz pod ciśnieniem.

www.towary-niebezpieczne.pl

40

Page 47: Vademecum Magazynowania - Topserw

Opakowania na stacjach paliw (§ 105)W pomieszczeniach magazynowych pawilonu stacji paliw płynnych dopuszcza się przechowywanie cieczy palnych o temperaturze zapłonu:

• 328,15 K (55 °C) i ni Ŝszej w szczelnie zamkniętych opakowaniach o pojemności do 1 dm3 i łącznej ich pojemności do 50 dm3;

• powyŜej 328,15 K (55 °C) w opakowaniach konfekcjonowanych w ilościach bez ograniczeń.

Magazynowanie gazów w butlach – gazy palne (paliwa) Magazynowanie gazu płynnego (paliwa) w butlach

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarkiz dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosięŜne słuŜące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.

Wymagania dla magazynów (§ 80, 81). Butle z gazem płynnym mogą być składowane na utwardzonych placach otwartych, pod zadaszeniem lub w budynkach przystosowanych do tego celu. Na placach otwartych butle z gazem płynnym niebędące w paletach powinny być składowane w oddzielnych stosach, oddalonych od siebie co najmniej o 1,5 m. Masa gazu płynnego w stosie nie moŜe przekraczać5.500 kg. Na placach otwartych butle z gazem płynnym składowane w paletach lub w kontenerach o konstrukcji aŜurowej powinny być składowane w oddzielnych stosach, oddalonych od siebie co najmniej o 2,5 m, przy czym masa gazu płynnego składowanego w stosie nie moŜe przekraczać łącznie 15.000 kg. Składowisko butli

na placu otwartym nie moŜe być usytuowane poniŜej poziomu terenu, jego podłoŜe powinno być utwardzone, a takŜe wolne od zagłębień i studzienek kanalizacyjnych, wodociągowych i ciepłowniczych oraz otworów do pomieszczeń z podłogą poniŜej poziomu terenu na odległość określoną w załączniku do rozporządzenia dla magazynów butli na placu otwartym lub pod zadaszeniem.Magazyn, w którym są składowane butle z gazem płynnym powinien być parterowy z otworami wywiewnymi zlokalizowanymi na wysokości nie większej niŜ 0,15 m nad poziomem podłogi.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedur Butli przeznaczonych do napełniania gazem płynnym nie wolno uŜywać i przechowywać w warunkach wpływających ujemnie na ich wytrzymałość. W magazynach, w których składowane są butle z gazem płynnym o łącznej masie powyŜej 1.350 kg, butle pełne i puste zawierające tylko fazę gazową powinny być składowane oddzielnie w miejscach oznakowanych. Miejsca parkowania i postoju pojazdów i naczep załadowanych butlami z gazem płynnym powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa przewidziane dla magazynów na placach otwartych. Łączna masa gazu płynnego w butlach, która moŜe być magazynowana w pomieszczeniach, nie powinna przekraczać 5.500 kg.

Wymagania w zakresie bezpieczeństwaW zaleŜności od masy składowanego gazu płynnego, wyposaŜa się w gaśnice proszkowe o masie 9 kg w ilości: a) 1 gaśnica - w przypadku składowanego gazu płynnego o masie do 440 kg, b) 2 gaśnice - w przypadku składowanego gazu płynnego o masie od 441 kg do 5.500 kg oraz dodatkowo jedną gaśnicę na kaŜde 10.000 kg masy składowanego gazu płynnego powyŜej 5.500 kg. Dopuszcza się stosowanie 2 gaśnic śniegowych CO2 o masie 5 kg kaŜda zamiast gaśnicy proszkowej o masie 9 kg. W przypadku, gdy w magazynie składowane są butle z gazem płynnym o masie powyŜej 440 kg, do celów przeciwpoŜarowych powinny być stosowane hydranty zewnętrzne o następującej wydajności: 1) 10 dm3/s - w przypadku masy składowanego gazu płynnego do 25.000 kg; 2) 20 dm3/s - powyŜej wielkości masy składowanego gazu płynnego określonej powyŜej. Odległość magazynu butli z gazem płynnym od budynków mieszkalnych, budynków zamieszkania zbiorowego oraz obiektów uŜyteczności publicznej powinna wynosić co najmniej 30 m.

Materiały wybuchowe – materiały pirotechniczne (sztuczne ognie) Podstaw prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych

Wymagania dla magazynów (§ 42)Pomieszczenia zakładów pracy, w których prowadzony jest obrót wyrobami pirotechnicznymi widowiskowymi, dzieli się na pomieszczenia: 1) sklepowe - przeznaczone do realizacji bezpośredniej sprzedaŜy; 2) zaplecza - przeznaczone do przechowywania ilości wyrobów pirotechnicznych widowiskowych zapewniających ciągłośćsprzedaŜy; 3) magazynowe - pomieszczenia przystosowane do składowania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych o masie brutto ponad 1.000 kg nieprzerwanie przez okres co najmniej 90 dni w roku.

Pomieszczenia sklepowe i zaplecza moŜna lokalizować w obiektach przeznaczonych na cele handlowe, pod warunkiem spełnienia następujących wymagań:

• temperatura w pomieszczeniach przy pomiarze na wysokości 1 m od podłogi nie przekracza 30 °C (303 K) i zainstalowane są środki techniczne gwarantujące spełnienie tego wymogu;

• są wyposaŜone w podręczny sprzęt gaśniczy dostosowany do zagroŜenia stwarzanego przez przechowywane wyroby; • przechowywane wyroby pirotechniczne posiadają zabezpieczenie przed powstawaniem w nich niekorzystnych

przemian chemicznych lub fizycznych, mogących powodować zwiększenie wraŜliwości materiału na bodźce, pogorszenie trwałości chemicznej oraz powodujących inicjację wybuchu lub zapłon;

• posiadają konstrukcję zabezpieczającą przechowywane materiały przed kradzieŜą oraz dostępem nieuprawnionych osób;

• posiadają system wentylacji wyciągowej; • posiadają ochronę przed wyładowaniami atmosferycznymi, zgodną z wymaganiami Polskiej Normy dotyczącej

zabezpieczeń przed wyładowaniami atmosferycznymi; • urządzenia i instalacje elektryczne odpowiadają wymaganiom stawianym urządzeniom instalowanym w miejscach

zagroŜonych poŜarem zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotyczącej instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych, zapewniających bezpieczeństwo;

• elementy i przewody grzewcze w pomieszczeniach są rozmieszczone przynajmniej w odległości 1 m od opakowańzawierających wyroby pirotechniczne, a ich temperatura nie przekracza 120 °C (393 K);

• drzwi ewakuacyjne otwierają się na zewnątrz pomieszczenia i posiadają zamki rolkowe, działające w wyniku pchnięcia lub rozsuwają się na zewnątrz;

• okna słuŜące za wyjścia awaryjne otwierają się na zewnątrz, natomiast otwory okienne posiadają wymiary co najmniej 0,75 m x 0,75 m;

• wymiary wewnętrzne pomieszczeń zapewniają bezpieczne operowanie opakowaniami składowanych wyrobów oraz swobodne poruszanie się osób kupujących i personelu;

• półki, regały i inne wyposaŜenie pomieszczeń są wykonane z materiałów trudno palnych, uniemoŜliwiających w czasie poŜaru tworzenie toksycznych związków, zagraŜających zdrowiu lub Ŝyciu ludzi.

UWAGA

W związku z przewidywanym stopniem zniszczeń w przypadku wybuchu lub spalenia materiału wybuchowego obiekty, w których znajdują się materiały wybuchowe, zalicza się do kategorii �MW1" lub �MW2". Wokół obiektów zaliczonych do kategorii MW1 lub MW2 naleŜy wyznaczyć i oznaczyć strefę ochrony obiektu. Zasięg strefy ochrony obiektu ustala pracodawca w zaleŜności od kategorii zagroŜenia obiektu wybuchem lub spaleniem materiału wybuchowego. Strefa taka powinna być odrębną strefą poŜarową. W strefie ochrony pracodawca nie powinien dopuścić do: 1) uŜywania otwartego ognia; 2) palenia tytoniu; 3) prowadzenia prac spawalniczych; 4) prowadzenia innych prac mogących stworzyć warunki dla zapłonu lub wybuchu zgromadzonych wyrobów pirotechnicznych;

5) gromadzenia i przechowywania materiałów palnych innych niŜ wynikające z wyposaŜenia obiektu handlowego.

JeŜeli pomieszczenia sklepowe i zaplecza, stanowiące fragment obiektów handlowych nie są pomieszczeniami wydzielonymi, wówczas w bezpośrednim ich otoczeniu nie naleŜy przechowywać substancji łatwo palnych lub butli zawierających gaz pod ciśnieniem.

www.towary-niebezpieczne.pl

41

Page 48: Vademecum Magazynowania - Topserw

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurZ zastrzeŜeniem do pomieszczeń magazynowych, w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza mogąznajdować się wyłącznie wyroby pirotechniczne widowiskowe, oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.4 G i 1.4 S. W pomieszczeniach sklepowych oraz w pomieszczeniach zaplecza mogą być przechowywane wyroby oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.1 G, 1.2 G i 1.3 G w opakowaniach jednostkowych, bądź w opakowaniach kartonowych lub tekturowych o masie brutto co najwyŜej 50 kg, jeŜeli ilość mieszaniny pirotechnicznej w jednostkowym wyrobie nie przekracza w: 1) rakietach - 100 g, w tym mieszaniny wywołującej efekt pirotechniczny do 70 g; 2) moździerzach - 40 g; 3) petardach - 5 g; 4) strzelającym konfetti - 10 mg; 5) ogniach bengalskich - 2.500 g; 6) bateriach - 500 g, nie więcej jednak niŜ do 40 g w pojedynczym wystrzale; 7) innych wyrobach - 50 g w pojedynczym wystrzale. W takim przypadku wyroby te traktuje się jak wyroby pirotechniczne widowiskowe oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.4 G. Wyroby pirotechniczne widowiskowe mogą być przechowywane w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza w ilościach brutto podanych w poniŜszej tabeli:

Szczegółowe wymagania w stosunku do pomieszczeń magazynowych, o których określają przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r. w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

Pracodawca prowadzący obrót wyrobami pirotechnicznymi, w tym o przeznaczeniu widowiskowym, powinien zapewnićbezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska, a w szczególności: 1) przechowywać wyroby pirotechniczne właściwie opakowane i oznakowane, w ustalonych terminach waŜności; 2) opracować i posiadać aktualną instrukcję przechowywania wyrobów pirotechnicznych, obejmującą zasady ich utylizacji, oraz instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dla wszystkich stanowisk pracy; 3) zapewniać przestrzeganie instrukcji magazynowania wyrobów pirotechnicznych oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na wszystkich stanowiskach pracy; 4) zapewniać bezpieczny transport wewnątrzzakładowy wyrobów pirotechnicznych; 5) zapewniać ochronę wyrobów pirotechnicznych przed kradzieŜą oraz dostępem osób nieupowaŜnionych; 6) w pomieszczeniach, w których znajdują się wyroby pirotechniczne, nie przechowywać materiałów, narzędzi oraz wyposaŜenia innego niŜ określone w instrukcji przechowywania; 7) wykluczyć moŜliwość wpływu na wyroby pirotechniczne bodźców mogących spowodować wybuch lub zapłon; 8) w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza prowadzić wyłącznie prace związane z przeznaczeniem tych pomieszczeń; 9) prace mogące doprowadzić do ogrzewania i zapłonu wyrobów pirotechnicznych, w szczególności prace remontowe pomieszczeń, prowadzić wyłącznie po usunięciu wyrobów pirotechnicznych z tych pomieszczeń oraz po potwierdzeniu na piśmie przez upowaŜnioną przez pracodawcę osobę, Ŝe wyroby zostały usunięte; 10) w razie uszkodzenia opakowania rozsypaną zawartość zbierać i neutralizować we właściwy sposób, zgodnie z obowiązującą instrukcją magazynowania; 11) urządzenia elektryczne, sygnalizacyjne, odgromowe oraz inne instalacje znajdujące się w pomieszczeniach i obiektach poddawać kontroli przed dopuszczeniem do eksploatacji, a następnie, raz w roku kontrolować, dokumentując wyniki kontroli pisemnym protokołem; 12) opakowania lub pojemniki z wyrobami pirotechnicznymi przechowywać na półkach, regałach lub w miejscach do tego przeznaczonych oraz układać w sposób uniemoŜliwiający ich przypadkowe przemieszczanie się, przewracanie lub deformowanie pod wpływem nadmiernego cięŜaru, z zachowaniem moŜliwości ich przemieszczania zgodnie z potrzebami; 13) w przypadku powstania zagroŜenia spowodowanego zainicjowaniem przechowywanych wyrobów pirotechnicznych działaćzgodnie z instrukcją postępowania w sytuacji awaryjnej; 14) w pomieszczeniach, w których znajdują się wyroby pirotechniczne, nie uŜywać otwartego ognia.

Pracodawca prowadzący obrót wyrobami pirotechnicznymi, w tym o przeznaczeniu widowiskowym, powinien opracowaćinstrukcję postępowania w sytuacji awaryjnej i organizacji akcji ratowniczej, określającą: 1) rodzaj i skalę zagroŜeń; 2) sposób postępowania w przypadku awarii i sposób organizacji akcji ratowniczej, ze wskazaniem lokalizacji stosowanych środków gaśniczych; 3) zasady oraz miejsce ewakuacji ludzi; 4) sposób powiadamiania straŜy poŜarnej, policji lub innych jednostek ratowniczych; 5) sposoby zabezpieczenia miejsca awarii, likwidacji bezpośrednich skutków oraz metody przeciwdziałania rozszerzaniu sięskutków awarii.

W pomieszczeniach sklepowych i na zapleczu transport wyrobów pirotechnicznych moŜe odbywać się przy uŜyciu wózków obsługiwanych ręcznie.

Klasyfikacja wyrobu pirotechnicznego Pomieszczenie sklepowe Pomieszczenie zaplecza 1.4 S 1.000 kg 1.000 kg 1.4 G 1.000 kg 1.000 kg

Tworzywa sztuczne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie tworzyw sztucznych.

Wymagania dla magazynu (§ 20)Magazynowanie substancji toksycznych, Ŝywic poliestrowych, polichlorku winylu i innych surowców wykorzystywanych do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych powinno odbywaćsię:

1) w pomieszczeniach murowanych, o wymaganej wentylacji i odpowiedniej odporności ogniowej konstrukcji, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub

2) w zamkniętych metalowych pojemnikach składowanych na wydzielonym placu zakładu, zabezpieczonych przed działaniem promieni słonecznych.

Przemysł gumowy Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 października 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji wyrobów gumowych.

Wymagania w zakresie magazynowania (§ 2)W pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych, w których odbywa się proces przygotowania roztworów i następuje technologiczne ich zastosowanie, niedopuszczalne jest stosowanie ognia otwartego, palenie tytoniu oraz uŜywanie narzędzi iskrzących i odzieŜy elektryzującej się, nieposiadającej atestu dopuszczającego do stosowania w przestrzeniach zagroŜonych wybuchem. Obiekty i pomieszczenia magazynowe, muszą być wyposaŜone w instalacje i urządzenia techniczne zapewniające właściwe i bezpieczne warunki składowania surowców i komponentów do produkcji wyrobów gumowych, zgodnie z odrębnymi przepisami

Pomieszczenia magazynowe cieczy łatwo palnych muszą być wyposaŜone w: 1) instalację elektryczną spełniającą wymagania ochrony przeciwwybuchowej, 2) instalację wentylacyjną, 3) środki gaśnicze i czujniki alarmowe.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurKleje, roztwory mieszanek gumowych, rozpuszczalniki, lakiery i inne ciecze palne w ilościach większych od 1.000 litrów naleŜy przechowywać w oddzielnych obiektach oddalonych co najmniej o 15 m od innych obiektów lub przechowywać w wydzielonych pomieszczeniach spełniających wymagania ochrony przeciwpoŜarowej i przeciwwybuchowej.

Kauczuki naleŜy składować w paletach skrzyniowych. Palety skrzyniowe zawierające kauczuk w kostkach moŜna ustawiaćnajwyŜej do trzech warstw. W przypadku składowania kauczuku w kostkach bezpośrednio na podłodze, moŜna je układaćnajwyŜej do pięciu warstw, a w workach - do dwóch warstw. Kauczuk naleŜy składować w pomieszczeniu o temperaturze nieprzekraczającej 303 K (30°C), z dala od źródła ciepła i miejsc bezpośrednio naraŜonych na działanie promieni słonecznych. Transport kauczuku z miejsc jego składowania do działów produkcyjnych powinien być zmechanizowany.

Sadze techniczne naleŜy składować w silosach wyposaŜonych w urządzenia do mechanicznego lub pneumatycznego przemieszczania sadzy. MoŜne je układać w paletach najwyŜej do siedmiu warstw lub w workach w pozycji leŜącej na suchym podłoŜu w taki sposób, aby nie ulegały one rozsuwaniu, deformacji lub uszkodzeniu podczas składowania. Podczas formowania warstw, powinna być zachowana odległość co najmniej 0,6 m od źródła ciepła. Siarkę i inne komponenty chemiczne do produkcji wyrobów gumowych naleŜy przechowywać w oddzielnych pomieszczeniach i na wydzielonych polach magazynowych. Worki z siarką lub komponentami chemicznymi naleŜy układać w warstwach do wysokości nie wyŜszej niŜ 1,5 m, oddalonych co najmniej o 0,75 m od źródła ciepła i instalacji wodnokanalizacyjnej.

Podczas układania warstw z worków zawierających surowce i komponenty chemiczne worki naleŜy układać w sposób uniemoŜliwiający rozsuwanie się lub deformowanie warstw.

Wzorcowy sposób magazynowania substancji toksycznych, Ŝywic i pozostałych chemikaliów w zamkniętych metalowych pojemnikach na wydzielonym placu Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

42

Page 49: Vademecum Magazynowania - Topserw

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurZ zastrzeŜeniem do pomieszczeń magazynowych, w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza mogąznajdować się wyłącznie wyroby pirotechniczne widowiskowe, oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.4 G i 1.4 S. W pomieszczeniach sklepowych oraz w pomieszczeniach zaplecza mogą być przechowywane wyroby oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.1 G, 1.2 G i 1.3 G w opakowaniach jednostkowych, bądź w opakowaniach kartonowych lub tekturowych o masie brutto co najwyŜej 50 kg, jeŜeli ilość mieszaniny pirotechnicznej w jednostkowym wyrobie nie przekracza w: 1) rakietach - 100 g, w tym mieszaniny wywołującej efekt pirotechniczny do 70 g; 2) moździerzach - 40 g; 3) petardach - 5 g; 4) strzelającym konfetti - 10 mg; 5) ogniach bengalskich - 2.500 g; 6) bateriach - 500 g, nie więcej jednak niŜ do 40 g w pojedynczym wystrzale; 7) innych wyrobach - 50 g w pojedynczym wystrzale. W takim przypadku wyroby te traktuje się jak wyroby pirotechniczne widowiskowe oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.4 G. Wyroby pirotechniczne widowiskowe mogą być przechowywane w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza w ilościach brutto podanych w poniŜszej tabeli:

Szczegółowe wymagania w stosunku do pomieszczeń magazynowych, o których określają przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r. w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

Pracodawca prowadzący obrót wyrobami pirotechnicznymi, w tym o przeznaczeniu widowiskowym, powinien zapewnićbezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska, a w szczególności: 1) przechowywać wyroby pirotechniczne właściwie opakowane i oznakowane, w ustalonych terminach waŜności; 2) opracować i posiadać aktualną instrukcję przechowywania wyrobów pirotechnicznych, obejmującą zasady ich utylizacji, oraz instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dla wszystkich stanowisk pracy; 3) zapewniać przestrzeganie instrukcji magazynowania wyrobów pirotechnicznych oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na wszystkich stanowiskach pracy; 4) zapewniać bezpieczny transport wewnątrzzakładowy wyrobów pirotechnicznych; 5) zapewniać ochronę wyrobów pirotechnicznych przed kradzieŜą oraz dostępem osób nieupowaŜnionych; 6) w pomieszczeniach, w których znajdują się wyroby pirotechniczne, nie przechowywać materiałów, narzędzi oraz wyposaŜenia innego niŜ określone w instrukcji przechowywania; 7) wykluczyć moŜliwość wpływu na wyroby pirotechniczne bodźców mogących spowodować wybuch lub zapłon; 8) w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza prowadzić wyłącznie prace związane z przeznaczeniem tych pomieszczeń; 9) prace mogące doprowadzić do ogrzewania i zapłonu wyrobów pirotechnicznych, w szczególności prace remontowe pomieszczeń, prowadzić wyłącznie po usunięciu wyrobów pirotechnicznych z tych pomieszczeń oraz po potwierdzeniu na piśmie przez upowaŜnioną przez pracodawcę osobę, Ŝe wyroby zostały usunięte; 10) w razie uszkodzenia opakowania rozsypaną zawartość zbierać i neutralizować we właściwy sposób, zgodnie z obowiązującą instrukcją magazynowania; 11) urządzenia elektryczne, sygnalizacyjne, odgromowe oraz inne instalacje znajdujące się w pomieszczeniach i obiektach poddawać kontroli przed dopuszczeniem do eksploatacji, a następnie, raz w roku kontrolować, dokumentując wyniki kontroli pisemnym protokołem; 12) opakowania lub pojemniki z wyrobami pirotechnicznymi przechowywać na półkach, regałach lub w miejscach do tego przeznaczonych oraz układać w sposób uniemoŜliwiający ich przypadkowe przemieszczanie się, przewracanie lub deformowanie pod wpływem nadmiernego cięŜaru, z zachowaniem moŜliwości ich przemieszczania zgodnie z potrzebami; 13) w przypadku powstania zagroŜenia spowodowanego zainicjowaniem przechowywanych wyrobów pirotechnicznych działaćzgodnie z instrukcją postępowania w sytuacji awaryjnej; 14) w pomieszczeniach, w których znajdują się wyroby pirotechniczne, nie uŜywać otwartego ognia.

Pracodawca prowadzący obrót wyrobami pirotechnicznymi, w tym o przeznaczeniu widowiskowym, powinien opracowaćinstrukcję postępowania w sytuacji awaryjnej i organizacji akcji ratowniczej, określającą: 1) rodzaj i skalę zagroŜeń; 2) sposób postępowania w przypadku awarii i sposób organizacji akcji ratowniczej, ze wskazaniem lokalizacji stosowanych środków gaśniczych; 3) zasady oraz miejsce ewakuacji ludzi; 4) sposób powiadamiania straŜy poŜarnej, policji lub innych jednostek ratowniczych; 5) sposoby zabezpieczenia miejsca awarii, likwidacji bezpośrednich skutków oraz metody przeciwdziałania rozszerzaniu sięskutków awarii.

W pomieszczeniach sklepowych i na zapleczu transport wyrobów pirotechnicznych moŜe odbywać się przy uŜyciu wózków obsługiwanych ręcznie.

Klasyfikacja wyrobu pirotechnicznego Pomieszczenie sklepowe Pomieszczenie zaplecza 1.4 S 1.000 kg 1.000 kg 1.4 G 1.000 kg 1.000 kg

Tworzywa sztuczne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie tworzyw sztucznych.

Wymagania dla magazynu (§ 20)Magazynowanie substancji toksycznych, Ŝywic poliestrowych, polichlorku winylu i innych surowców wykorzystywanych do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych powinno odbywaćsię:

1) w pomieszczeniach murowanych, o wymaganej wentylacji i odpowiedniej odporności ogniowej konstrukcji, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub

2) w zamkniętych metalowych pojemnikach składowanych na wydzielonym placu zakładu, zabezpieczonych przed działaniem promieni słonecznych.

Przemysł gumowy Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 października 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji wyrobów gumowych.

Wymagania w zakresie magazynowania (§ 2)W pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych, w których odbywa się proces przygotowania roztworów i następuje technologiczne ich zastosowanie, niedopuszczalne jest stosowanie ognia otwartego, palenie tytoniu oraz uŜywanie narzędzi iskrzących i odzieŜy elektryzującej się, nieposiadającej atestu dopuszczającego do stosowania w przestrzeniach zagroŜonych wybuchem. Obiekty i pomieszczenia magazynowe, muszą być wyposaŜone w instalacje i urządzenia techniczne zapewniające właściwe i bezpieczne warunki składowania surowców i komponentów do produkcji wyrobów gumowych, zgodnie z odrębnymi przepisami

Pomieszczenia magazynowe cieczy łatwo palnych muszą być wyposaŜone w: 1) instalację elektryczną spełniającą wymagania ochrony przeciwwybuchowej, 2) instalację wentylacyjną, 3) środki gaśnicze i czujniki alarmowe.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurKleje, roztwory mieszanek gumowych, rozpuszczalniki, lakiery i inne ciecze palne w ilościach większych od 1.000 litrów naleŜy przechowywać w oddzielnych obiektach oddalonych co najmniej o 15 m od innych obiektów lub przechowywać w wydzielonych pomieszczeniach spełniających wymagania ochrony przeciwpoŜarowej i przeciwwybuchowej.

Kauczuki naleŜy składować w paletach skrzyniowych. Palety skrzyniowe zawierające kauczuk w kostkach moŜna ustawiaćnajwyŜej do trzech warstw. W przypadku składowania kauczuku w kostkach bezpośrednio na podłodze, moŜna je układaćnajwyŜej do pięciu warstw, a w workach - do dwóch warstw. Kauczuk naleŜy składować w pomieszczeniu o temperaturze nieprzekraczającej 303 K (30°C), z dala od źródła ciepła i miejsc bezpośrednio naraŜonych na działanie promieni słonecznych. Transport kauczuku z miejsc jego składowania do działów produkcyjnych powinien być zmechanizowany.

Sadze techniczne naleŜy składować w silosach wyposaŜonych w urządzenia do mechanicznego lub pneumatycznego przemieszczania sadzy. MoŜne je układać w paletach najwyŜej do siedmiu warstw lub w workach w pozycji leŜącej na suchym podłoŜu w taki sposób, aby nie ulegały one rozsuwaniu, deformacji lub uszkodzeniu podczas składowania. Podczas formowania warstw, powinna być zachowana odległość co najmniej 0,6 m od źródła ciepła. Siarkę i inne komponenty chemiczne do produkcji wyrobów gumowych naleŜy przechowywać w oddzielnych pomieszczeniach i na wydzielonych polach magazynowych. Worki z siarką lub komponentami chemicznymi naleŜy układać w warstwach do wysokości nie wyŜszej niŜ 1,5 m, oddalonych co najmniej o 0,75 m od źródła ciepła i instalacji wodnokanalizacyjnej.

Podczas układania warstw z worków zawierających surowce i komponenty chemiczne worki naleŜy układać w sposób uniemoŜliwiający rozsuwanie się lub deformowanie warstw.

Wzorcowy sposób magazynowania substancji toksycznych, Ŝywic i pozostałych chemikaliów w zamkniętych metalowych pojemnikach na wydzielonym placu Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

43

Page 50: Vademecum Magazynowania - Topserw

Składowanie i transport substancji o właściwościach silnie utleniających (nadtlenki organiczne, azotany, azotyny i inne) powinny odbywać się według zasad określonych przez ich producentów.

Środki porotwórcze naleŜy składować w pomieszczeniach suchych i chłodnych, wyposaŜonych w wentylację wywiewną, zabezpieczonych przed naświetleniem słonecznym, w odległości co najmniej 2 m od źródła ciepła i substancji o właściwościach silnie utleniających i innych mogących wywoływać reakcję rozkładu tych środków. W pokrywach opakowań środków porotwórczych powinny znajdować się otwory odprowadzające substancje lotne, jeŜeli przechowywanie nie odbywa się w oryginalnych opakowaniach producenta.

Zmiękczacze ciekłe i plastyfikatory stosowane do produkcji mieszanek gumowych naleŜy składować w zbiornikach wyposaŜonych w instalacje przesyłowe zapewniające pełne zmechanizowanie prac przy ich dystrybucji. Towary składowane w beczkach naleŜy przechowywać w wyodrębnionych do tego celu pomieszczeniach lub pod wiatami spełniającymi wymagania jak dla pomieszczeń magazynowych materiałów palnych.

Składowanie i przechowywanie lateksów moŜe odbywać się w pojemnikach dostarczonych przez producenta lub specjalnych do tego celu przeznaczonych zbiornikach. Zbiorniki powinny posiadać otwory lub kanały do odprowadzania lotnych substancji wydzielających się podczas składowania lateksu. Dopuszczalna wysokość składowania w pojemnikach dostarczonych przez producenta najwyŜej do trzech warstw, pod warunkiem oddzielenia ich przekładkami drewnianymi. Lateks naleŜy transportowaćw pojemnikach producenta lub specjalnie do tego celu przystosowanych zbiornikach. Benzynę ekstrakcyjną i rozpuszczalniki organiczne naleŜy przechowywać w magazynach cieczy palnych według wymagańokreślonych w odrębnych przepisach. Niedopuszczalne jest przewoŜenie oraz przechowywanie benzyny i rozpuszczalników organicznych razem z materiałami wybuchowymi, utleniającymi lub podtrzymującymi palenie.

Zalecenia w zakresie bezpieczeństwaW pomieszczeniach magazynowych, w których odbywa się proces przygotowania roztworów i następuje technologiczne ich zastosowanie, niedopuszczalne jest stosowanie ognia otwartego, palenie tytoniu oraz uŜywanie narzędzi iskrzących i odzieŜy elektryzującej się, nieposiadającej atestu dopuszczającego do stosowania w przestrzeniach zagroŜonych wybuchem.

Środki ochrony roślin Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych i organiczno-mineralnych.

Wymagania dla magazynu (§ 7, 8, 9) Na drzwiach zewnętrznych magazynu umieszcza się napis odpowiedni do magazynowanych środków: 1) �MAGAZYN ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN l NAWOZÓW” albo 2) �MAGAZYN ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN”, albo 3) �MAGAZYN NAWOZÓW”. Magazyn powinien być wyposaŜony w: 1) system wentylacji: a) awaryjnej - uruchamiany z zewnątrz i od wewnątrz magazynu, zapewniający co najmniej 10-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny, b) ciągłej - uruchamiany z zewnątrz magazynu, godzinę przed rozpoczęciem pracy, zapewniający co najmniej 3-krotną wymianępowietrza w ciągu godziny, 2) okna z szybami ograniczającymi oddziaływanie promieni słonecznych, 3) instalację elektryczną gazoszczelną i pyłoszczelną, 4) oddzielną bezodpływową kanalizację, wyposaŜoną w urządzenia słuŜące do neutralizacji powstałych ścieków, 5) środki ochrony indywidualnej w zaleŜności od występujących zagroŜeń, 6) apteczki zawierające środki do udzielania pierwszej pomocy w przypadku zatrucia środkami ochrony roślin lub nawozami.

W magazynie w widocznym miejscu umieszcza się: 1) wykaz przechowywanych w nim środków ochrony roślin lub nawozów, 2) instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględniającą zasady składowania środków ochrony roślin i nawozów, 3) numery telefonów najbliŜszego centrum powiadamiania ratunkowego lub zakładu opieki zdrowotnej. Magazyn wyposaŜa się w posadzki z materiałów niepalnych, łatwo zmywalnych, ograniczających poślizg oraz odpornych na uderzenia i działanie substancji Ŝrących.

W magazynie wyodrębnia się zamykane pomieszczenia słuŜące do: 1) przechowywania środków ochrony roślin zaliczanych do bardzo toksycznych i toksycznych, 2) gromadzenia niepełnowartościowych środków ochrony roślin, pustych opakowań po tych środkach lub nawozach oraz zanieczyszczonych środkami ochrony roślin lub nawozami środków ochrony indywidualnej przeznaczonych do likwidacji.

Magazyn wyposaŜa się w sprzęt i urządzenia do składowania, przemieszczania i spiętrzania środków ochrony roślin lub nawozów oraz w przyrządy do pomiaru temperatury i wilgotności w magazynie.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurDrzwi magazynu oraz drzwi pomieszczeń wewnątrz magazynu zamyka się przy kaŜdym wejściu i wyjściu. Przed wejściem pracownika do pomieszczeń z materiałami trującymi, niepełnowartościowymi lub pustymi opakowaniami, włącza się na co najmniej 5 minut system wentylacji awaryjnej, niezaleŜnie od systemu wentylacji ciągłej. Środki ochrony roślin przechowuje się w oryginalnych opakowaniach oraz grupuje według ich przeznaczenia i toksyczności. W magazynie niedopuszczalne jest palenie tytoniu i spoŜywanie posiłków oraz przechowywanie:

1) artykułów Ŝywnościowych i leków, 2) pasz dla zwierząt, 3) nasion i zbóŜ niezaprawionych środkami ochrony roślin, 4) przedmiotów osobistego uŜytku, 5) materiałów pędnych i łatwo palnych.

Niedopuszczalne jest składowanie saletry amonowej razem z innymi nawozami.

Załadunku i wyładunku środków ochrony roślin lub nawozów dokonuje się w taki sposób, aby nie uszkodzić ich opakowań. Środki ochrony roślin lub nawozy transportowane z magazynu na miejsce ich stosowania zabezpiecza się przed działaniem czynników atmosferycznych oraz przed pyleniem, rozsypaniem lub wylaniem, a w szczególności - przed bezpośrednim kontaktem z pracownikami.

Niedopuszczalne jest przewoŜenie ludzi, zwierząt, materiałów pojazdem lub sprzętem, na którym znajdują się środki ochrony roślin, nawozy lub opakowania po nich.

Uwagi w zakresie bezpieczeństwaW razie rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin lub nawozów w czasie transportu usuwa się je z podłoŜa, a skaŜone miejsce spłukuje wodą lub przekopuje. Zgodnie z zaleceniami kart charakterystyki naleŜy zapobiegać przedostaniu się takich materiałów do środowiska.

Nadtlenki organiczne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 1 marca 1995 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, stosowaniu, magazynowaniu i transporcie wewnątrzzakładowym nadtlenków organicznych.

Uwagi o magazynowanym towarze: Nadtlenki to substancje organiczne zawierające w cząstce ugrupowanie - O - O -, mogące rozkładać się samoprzyspieszająco z wydzieleniem ciepła w normalnej lub podwyŜszonej temperaturze. Rozkład moŜe przebiegać wybuchowo, z wydzieleniem palnych i szkodliwych dla zdrowia par i gazów. Ze względu na zagroŜenie wybuchowe nadtlenki dzieli się na typy określone poniŜej:

• Typ A - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które mogą detonować lub ulegać szybkiej deflagracji. • Typ B - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków mających właściwości wybuchowe, które w opakowaniach nie

ulegają ani detonacji, ani szybkiej deflagracji, ale są podatne na wybuch termiczny. • Typ C - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków mających właściwości wybuchowe, które w opakowaniach nie

wykazują podatności na detonację, szybką deflagrację i nie są podatne na wybuch termiczny. • Typ D - obejmuje trzy rodzaje formulacji nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych:

- częściowo detonują, ale nie ulegają szybkiej deflagracji i nie wykazują gwałtownych objawów reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem; - wcale nie detonują, ulegają powolnej deflagracji i nie wykazują gwałtownych objawów reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem; - wcale nie detonują i nie ulegają deflagracji i wykazują umiarkowane objawy reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem.

www.towary-niebezpieczne.pl

44

Page 51: Vademecum Magazynowania - Topserw

Składowanie i transport substancji o właściwościach silnie utleniających (nadtlenki organiczne, azotany, azotyny i inne) powinny odbywać się według zasad określonych przez ich producentów.

Środki porotwórcze naleŜy składować w pomieszczeniach suchych i chłodnych, wyposaŜonych w wentylację wywiewną, zabezpieczonych przed naświetleniem słonecznym, w odległości co najmniej 2 m od źródła ciepła i substancji o właściwościach silnie utleniających i innych mogących wywoływać reakcję rozkładu tych środków. W pokrywach opakowań środków porotwórczych powinny znajdować się otwory odprowadzające substancje lotne, jeŜeli przechowywanie nie odbywa się w oryginalnych opakowaniach producenta.

Zmiękczacze ciekłe i plastyfikatory stosowane do produkcji mieszanek gumowych naleŜy składować w zbiornikach wyposaŜonych w instalacje przesyłowe zapewniające pełne zmechanizowanie prac przy ich dystrybucji. Towary składowane w beczkach naleŜy przechowywać w wyodrębnionych do tego celu pomieszczeniach lub pod wiatami spełniającymi wymagania jak dla pomieszczeń magazynowych materiałów palnych.

Składowanie i przechowywanie lateksów moŜe odbywać się w pojemnikach dostarczonych przez producenta lub specjalnych do tego celu przeznaczonych zbiornikach. Zbiorniki powinny posiadać otwory lub kanały do odprowadzania lotnych substancji wydzielających się podczas składowania lateksu. Dopuszczalna wysokość składowania w pojemnikach dostarczonych przez producenta najwyŜej do trzech warstw, pod warunkiem oddzielenia ich przekładkami drewnianymi. Lateks naleŜy transportowaćw pojemnikach producenta lub specjalnie do tego celu przystosowanych zbiornikach. Benzynę ekstrakcyjną i rozpuszczalniki organiczne naleŜy przechowywać w magazynach cieczy palnych według wymagańokreślonych w odrębnych przepisach. Niedopuszczalne jest przewoŜenie oraz przechowywanie benzyny i rozpuszczalników organicznych razem z materiałami wybuchowymi, utleniającymi lub podtrzymującymi palenie.

Zalecenia w zakresie bezpieczeństwaW pomieszczeniach magazynowych, w których odbywa się proces przygotowania roztworów i następuje technologiczne ich zastosowanie, niedopuszczalne jest stosowanie ognia otwartego, palenie tytoniu oraz uŜywanie narzędzi iskrzących i odzieŜy elektryzującej się, nieposiadającej atestu dopuszczającego do stosowania w przestrzeniach zagroŜonych wybuchem.

Środki ochrony roślin Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych i organiczno-mineralnych.

Wymagania dla magazynu (§ 7, 8, 9) Na drzwiach zewnętrznych magazynu umieszcza się napis odpowiedni do magazynowanych środków: 1) �MAGAZYN ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN l NAWOZÓW” albo 2) �MAGAZYN ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN”, albo 3) �MAGAZYN NAWOZÓW”. Magazyn powinien być wyposaŜony w: 1) system wentylacji: a) awaryjnej - uruchamiany z zewnątrz i od wewnątrz magazynu, zapewniający co najmniej 10-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny, b) ciągłej - uruchamiany z zewnątrz magazynu, godzinę przed rozpoczęciem pracy, zapewniający co najmniej 3-krotną wymianępowietrza w ciągu godziny, 2) okna z szybami ograniczającymi oddziaływanie promieni słonecznych, 3) instalację elektryczną gazoszczelną i pyłoszczelną, 4) oddzielną bezodpływową kanalizację, wyposaŜoną w urządzenia słuŜące do neutralizacji powstałych ścieków, 5) środki ochrony indywidualnej w zaleŜności od występujących zagroŜeń, 6) apteczki zawierające środki do udzielania pierwszej pomocy w przypadku zatrucia środkami ochrony roślin lub nawozami.

W magazynie w widocznym miejscu umieszcza się: 1) wykaz przechowywanych w nim środków ochrony roślin lub nawozów, 2) instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględniającą zasady składowania środków ochrony roślin i nawozów, 3) numery telefonów najbliŜszego centrum powiadamiania ratunkowego lub zakładu opieki zdrowotnej. Magazyn wyposaŜa się w posadzki z materiałów niepalnych, łatwo zmywalnych, ograniczających poślizg oraz odpornych na uderzenia i działanie substancji Ŝrących.

W magazynie wyodrębnia się zamykane pomieszczenia słuŜące do: 1) przechowywania środków ochrony roślin zaliczanych do bardzo toksycznych i toksycznych, 2) gromadzenia niepełnowartościowych środków ochrony roślin, pustych opakowań po tych środkach lub nawozach oraz zanieczyszczonych środkami ochrony roślin lub nawozami środków ochrony indywidualnej przeznaczonych do likwidacji.

Magazyn wyposaŜa się w sprzęt i urządzenia do składowania, przemieszczania i spiętrzania środków ochrony roślin lub nawozów oraz w przyrządy do pomiaru temperatury i wilgotności w magazynie.

Wskazówki w zakresie instrukcji i procedurDrzwi magazynu oraz drzwi pomieszczeń wewnątrz magazynu zamyka się przy kaŜdym wejściu i wyjściu. Przed wejściem pracownika do pomieszczeń z materiałami trującymi, niepełnowartościowymi lub pustymi opakowaniami, włącza się na co najmniej 5 minut system wentylacji awaryjnej, niezaleŜnie od systemu wentylacji ciągłej. Środki ochrony roślin przechowuje się w oryginalnych opakowaniach oraz grupuje według ich przeznaczenia i toksyczności. W magazynie niedopuszczalne jest palenie tytoniu i spoŜywanie posiłków oraz przechowywanie:

1) artykułów Ŝywnościowych i leków, 2) pasz dla zwierząt, 3) nasion i zbóŜ niezaprawionych środkami ochrony roślin, 4) przedmiotów osobistego uŜytku, 5) materiałów pędnych i łatwo palnych.

Niedopuszczalne jest składowanie saletry amonowej razem z innymi nawozami.

Załadunku i wyładunku środków ochrony roślin lub nawozów dokonuje się w taki sposób, aby nie uszkodzić ich opakowań. Środki ochrony roślin lub nawozy transportowane z magazynu na miejsce ich stosowania zabezpiecza się przed działaniem czynników atmosferycznych oraz przed pyleniem, rozsypaniem lub wylaniem, a w szczególności - przed bezpośrednim kontaktem z pracownikami.

Niedopuszczalne jest przewoŜenie ludzi, zwierząt, materiałów pojazdem lub sprzętem, na którym znajdują się środki ochrony roślin, nawozy lub opakowania po nich.

Uwagi w zakresie bezpieczeństwaW razie rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin lub nawozów w czasie transportu usuwa się je z podłoŜa, a skaŜone miejsce spłukuje wodą lub przekopuje. Zgodnie z zaleceniami kart charakterystyki naleŜy zapobiegać przedostaniu się takich materiałów do środowiska.

Nadtlenki organiczne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 1 marca 1995 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, stosowaniu, magazynowaniu i transporcie wewnątrzzakładowym nadtlenków organicznych.

Uwagi o magazynowanym towarze: Nadtlenki to substancje organiczne zawierające w cząstce ugrupowanie - O - O -, mogące rozkładać się samoprzyspieszająco z wydzieleniem ciepła w normalnej lub podwyŜszonej temperaturze. Rozkład moŜe przebiegać wybuchowo, z wydzieleniem palnych i szkodliwych dla zdrowia par i gazów. Ze względu na zagroŜenie wybuchowe nadtlenki dzieli się na typy określone poniŜej:

• Typ A - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które mogą detonować lub ulegać szybkiej deflagracji. • Typ B - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków mających właściwości wybuchowe, które w opakowaniach nie

ulegają ani detonacji, ani szybkiej deflagracji, ale są podatne na wybuch termiczny. • Typ C - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków mających właściwości wybuchowe, które w opakowaniach nie

wykazują podatności na detonację, szybką deflagrację i nie są podatne na wybuch termiczny. • Typ D - obejmuje trzy rodzaje formulacji nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych:

- częściowo detonują, ale nie ulegają szybkiej deflagracji i nie wykazują gwałtownych objawów reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem; - wcale nie detonują, ulegają powolnej deflagracji i nie wykazują gwałtownych objawów reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem; - wcale nie detonują i nie ulegają deflagracji i wykazują umiarkowane objawy reakcji podczas ogrzewania pod zamknięciem.

www.towary-niebezpieczne.pl

45

Page 52: Vademecum Magazynowania - Topserw

• Typ E - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych ani nie detonują, ani nie ulegajądeflagracji, a ogrzewane pod zamknięciem wykazują słabe objawy reakcji lub nie wykazują jej wcale.

• Typ F - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych nie detonują w stanie rozdrobnionym, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane wykazują tylko słabe objawy reakcji lub jej brak. Formulacje tego typu nie są stabilne termicznie lub zawierają jako środek odczulający rozcieńczalniki inne niŜ typu A.

• Typ G - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków organicznych, które w badaniach laboratoryjnych nie detonują w stanie rozdrobnionym, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane pod zamknięciem nie wykazują Ŝadnych objawów ani skłonności do wybuchu. Takie formulacje są stabilne termicznie (TSR [temperatura samoprzyspieszajacego sięrozkładu] powyŜej 50oC) i zawierają jako środek odczulający rozcieńczalnik typu A.

Objaśnienie: 1) Przez odczulenie nadtlenków naleŜy rozumieć wprowadzenie do nich ciekłych rozcieńczalników organicznych, stałych materiałów organicznych albo wody w celu obniŜenia stęŜenia nadtlenku, aby w razie wycieku nie osiągnęło ono poziomu niebezpiecznego. 2) Przez rozcieńczalnik typu A naleŜy rozumieć ciekły materiał organiczny zgodny z ciekłym nadtlenkiem o temperaturze wrzenia nie niŜszej niŜ 150oC.

Magazyny nadtlenków, ze względów bezpieczeństwa, powinny być usytuowane w bezpiecznej odległości od innych obiektów. Wymagania zestawia tabela.

Odległości bezpieczeństwa dla obiektów wymienionych w tabeli ustala się według równania E = K • M1/3, przy czym: 1) E - oznacza odległość w metrach wymienioną w tabeli, 2) K - oznacza współczynnik liczbowy, którego wartości określa tabela poniŜej, 3) M - oznacza masę nadtlenku znajdującego się w magazynie w kilogramach.

Grupy niebezpieczeństwa I grupa II grupa III grupa Typ nadtlenku A,B,C D E,F,G Kwalifikacja zagroŜenia wybuchem MW1 MW2 MW3

Odległość w metrach

Ilośćmagazynowana

(kg) Nazwa obiektu

Nie

obw

ałow

any

Obw

ałow

any

Nie

obw

ałow

any

Obw

ałow

any

Nie

obw

ałow

any

Obw

ałow

any

Ogrodzenie zewnętrzne 43 34 32 25 27 21 Budynki i hale produkcyjne 30 23 23 18 19 15 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 32 25 24 19 20 16 Budynki administracyjne i socjalne 40 31 30 23 25 19Drogi i koleje publiczne 45 35 34 26 28 22 Osiedla 65 50 50 39 42 33

1000

Pojedyncze budynki mieszkalne 55 43 42 33 35 27 Ogrodzenie zewnętrzne 70 51 51 40 38 30 Budynki i hale produkcyjne 50 39 36 28 27 21 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 53 42 38 30 29 23 Budynki administracyjne i socjalne 60 47 44 34 33 26Drogi i koleje publiczne 73 59 53 42 40 31 Osiedla 109 86 80 63 60 47

5000

Pojedyncze budynki mieszkalne 85 66 62 49 47 37 Ogrodzenie zewnętrzne 89 63 64 45 45 35 Budynki i hale produkcyjne 64 51 46 36 33 26 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 65 51 47 36 33 26 Budynki administracyjne i socjalne 77 55 55 43 39 30Drogi i koleje publiczne 92 72 67 52 47 37 Osiedla 138 110 100 78 69 54

10.000

Pojedyncze budynki mieszkalne 100 78 72 56 51 40 Ogrodzenie zewnętrzne 45 35 Budynki i hale produkcyjne 33 26 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 33 26 Budynki administracyjne i socjalne 39 30 Drogi i koleje publiczne 47 37 Osiedla 69 54

50.000

Pojedyncze budynki mieszkalne 51 40

Wartość współczynnika "k" dla określenia minimalnych odległości pomiędzy budynkami i pomieszczeniami, w których znajdująsię nadtlenki, dla róŜnych rozwiązań budowlanych

Dla nadtlenków I i II grupy niebezpieczeństwa

Rodzaj budynku nie obwałowany

ze ścianąwytłumiającą

poŜar

ze ścianąoddzielenia

przeciwpoŜarowego obwałowany zasypany ziemią

- nie obwałowany 4,4 2,0 1,7 2,0 1,4 - ze ścianą wytłumiającąpoŜar 2,5 1,7 1,4 2,0 1,25 - ze ścianą oddzielenia przeciwpoŜarowego

1,7 1,4 1,25 1,4 1,0

- obwałowany 2,5 1,7 1,4 2,0 1,25 - zasypany ziemią 1,4 1,25 1,0 1,25 0,8

Dla nadtlenków III grupy niebezpieczeństwa Rodzaj budynku nie obwałowany obwałowany zasypany ziemią- nie obwałowany 1,47 0,66 0,47 - obwałowany 0,83 0,66 0,4 - zasypany ziemią 0,47 0,4 0,26

Zasady wyznaczania w obiektach stref zagroŜenia wybuchem mieszanin materiałów palnych z powietrzem do odpowiedniej kategorii zagroŜenia wybuchem określają przepisy przeciwpoŜarowe.

Kierownik zakładu pracy dokonuje zakwalifikowania magazynów do kategorii zagroŜenia wybuchem MW 1 i MW 2. Jeśli ma to miejsce, to wokół kaŜdego obiektu zakwalifikowanego do kategorii zagroŜenia wybuchem MW 1 lub MW 2 kierownik zakładu pracy wyznacza strefę ochronną na terenie naleŜącym do tego zakładu pracy. Na obszarze strefy ochronnej nie wolno budowaćdróg, z wyjątkiem dróg prowadzących do tych obiektów, przechowywania i gromadzenia materiałów palnych, uŜywania i przechowywania materiałów mogących zainicjować wybuch lub zapalenie, uŜywania otwartego ognia, przebywania osób nie związanych z realizacją zadań wynikających z funkcji obiektu. Wszystkie prace remontowe i spawalnicze powinny byćprowadzone w sposób uniemoŜliwiający zainicjowanie poŜaru lub wybuchu.

Wymagania dla pomieszczeń magazynowychNadtlenki mogą być magazynowane w następujących magazynach:

• Magazyn izolowany moŜe się mieścić wyłącznie w odrębnym budynku. Jest to wolno stojący obiekt jednokondygnacyjny, bez podpiwniczenia i poddasza, jednokomorowy lub wielokomorowy. Komory powinny być rozmieszczone szeregowo, a wszystkie drzwi komór powinny być usytuowane z tej samej strony. Rozmieszczenie dwuszeregowe jest dopuszczalne w magazynie, w którym są cztery komory stykające się jedną ze ścian bocznych i ścianą tylną(przeciwległą do drzwi). Powierzchnie odciąŜające mogą byćwówczas usytuowane tylko na drugiej ścianie bocznej kaŜdej komory. Magazyn izolowany powinien być, zaleŜnie od projektowanego obładowania, zlokalizowany z zachowaniem odległości bezpieczeństwa ustalonych według równania określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia, z uwzględnieniem współczynników liczbowych "K", określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

• Magazyn oddzielony moŜe się mieścić w budynku magazynowym o zróŜnicowanym przeznaczeniu i powinien być oddzielony od reszty obiektu elementami oddzieleńprzeciwpoŜarowych. W magazynie oddzielonym moŜna przechowywać nadtlenki III grupy niebezpieczeństwa oraz I i II grupy niebezpieczeństwa, w ilościach określonych poniŜej:

o w I grupie niebezpieczeństwa 50 kg, o w II grupie niebezpieczeństwa 200 kg, o w III grupie niebezpieczeństwa 400 kg,

W powyŜszych przypadkach zachowanie odległości bezpieczeństwa nie są wymagane. Dotyczy to równieŜ magazynów podręcznych i nawaŜalni.

Chłodzenie w magazynie podręcznym nadtlenków

www.towary-niebezpieczne.pl

46

Page 53: Vademecum Magazynowania - Topserw

• Typ E - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych ani nie detonują, ani nie ulegajądeflagracji, a ogrzewane pod zamknięciem wykazują słabe objawy reakcji lub nie wykazują jej wcale.

• Typ F - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków, które w badaniach laboratoryjnych nie detonują w stanie rozdrobnionym, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane wykazują tylko słabe objawy reakcji lub jej brak. Formulacje tego typu nie są stabilne termicznie lub zawierają jako środek odczulający rozcieńczalniki inne niŜ typu A.

• Typ G - obejmuje wszystkie formulacje nadtlenków organicznych, które w badaniach laboratoryjnych nie detonują w stanie rozdrobnionym, ani nie ulegają deflagracji, a ogrzewane pod zamknięciem nie wykazują Ŝadnych objawów ani skłonności do wybuchu. Takie formulacje są stabilne termicznie (TSR [temperatura samoprzyspieszajacego sięrozkładu] powyŜej 50oC) i zawierają jako środek odczulający rozcieńczalnik typu A.

Objaśnienie: 1) Przez odczulenie nadtlenków naleŜy rozumieć wprowadzenie do nich ciekłych rozcieńczalników organicznych, stałych materiałów organicznych albo wody w celu obniŜenia stęŜenia nadtlenku, aby w razie wycieku nie osiągnęło ono poziomu niebezpiecznego. 2) Przez rozcieńczalnik typu A naleŜy rozumieć ciekły materiał organiczny zgodny z ciekłym nadtlenkiem o temperaturze wrzenia nie niŜszej niŜ 150oC.

Magazyny nadtlenków, ze względów bezpieczeństwa, powinny być usytuowane w bezpiecznej odległości od innych obiektów. Wymagania zestawia tabela.

Odległości bezpieczeństwa dla obiektów wymienionych w tabeli ustala się według równania E = K • M1/3, przy czym: 1) E - oznacza odległość w metrach wymienioną w tabeli, 2) K - oznacza współczynnik liczbowy, którego wartości określa tabela poniŜej, 3) M - oznacza masę nadtlenku znajdującego się w magazynie w kilogramach.

Grupy niebezpieczeństwa I grupa II grupa III grupa Typ nadtlenku A,B,C D E,F,G Kwalifikacja zagroŜenia wybuchem MW1 MW2 MW3

Odległość w metrach

Ilośćmagazynowana

(kg) Nazwa obiektu

Nie

obw

ałow

any

Obw

ałow

any

Nie

obw

ałow

any

Obw

ałow

any

Nie

obw

ałow

any

Obw

ałow

any

Ogrodzenie zewnętrzne 43 34 32 25 27 21 Budynki i hale produkcyjne 30 23 23 18 19 15 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 32 25 24 19 20 16 Budynki administracyjne i socjalne 40 31 30 23 25 19Drogi i koleje publiczne 45 35 34 26 28 22 Osiedla 65 50 50 39 42 33

1000

Pojedyncze budynki mieszkalne 55 43 42 33 35 27 Ogrodzenie zewnętrzne 70 51 51 40 38 30 Budynki i hale produkcyjne 50 39 36 28 27 21 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 53 42 38 30 29 23 Budynki administracyjne i socjalne 60 47 44 34 33 26Drogi i koleje publiczne 73 59 53 42 40 31 Osiedla 109 86 80 63 60 47

5000

Pojedyncze budynki mieszkalne 85 66 62 49 47 37 Ogrodzenie zewnętrzne 89 63 64 45 45 35 Budynki i hale produkcyjne 64 51 46 36 33 26 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 65 51 47 36 33 26 Budynki administracyjne i socjalne 77 55 55 43 39 30Drogi i koleje publiczne 92 72 67 52 47 37 Osiedla 138 110 100 78 69 54

10.000

Pojedyncze budynki mieszkalne 100 78 72 56 51 40 Ogrodzenie zewnętrzne 45 35 Budynki i hale produkcyjne 33 26 Parki zbiornikowe i wolno stojące instalacje 33 26 Budynki administracyjne i socjalne 39 30 Drogi i koleje publiczne 47 37 Osiedla 69 54

50.000

Pojedyncze budynki mieszkalne 51 40

Wartość współczynnika "k" dla określenia minimalnych odległości pomiędzy budynkami i pomieszczeniami, w których znajdująsię nadtlenki, dla róŜnych rozwiązań budowlanych

Dla nadtlenków I i II grupy niebezpieczeństwa

Rodzaj budynku nie obwałowany

ze ścianąwytłumiającą

poŜar

ze ścianąoddzielenia

przeciwpoŜarowego obwałowany zasypany ziemią

- nie obwałowany 4,4 2,0 1,7 2,0 1,4 - ze ścianą wytłumiającąpoŜar 2,5 1,7 1,4 2,0 1,25 - ze ścianą oddzielenia przeciwpoŜarowego

1,7 1,4 1,25 1,4 1,0

- obwałowany 2,5 1,7 1,4 2,0 1,25 - zasypany ziemią 1,4 1,25 1,0 1,25 0,8

Dla nadtlenków III grupy niebezpieczeństwa Rodzaj budynku nie obwałowany obwałowany zasypany ziemią- nie obwałowany 1,47 0,66 0,47 - obwałowany 0,83 0,66 0,4 - zasypany ziemią 0,47 0,4 0,26

Zasady wyznaczania w obiektach stref zagroŜenia wybuchem mieszanin materiałów palnych z powietrzem do odpowiedniej kategorii zagroŜenia wybuchem określają przepisy przeciwpoŜarowe.

Kierownik zakładu pracy dokonuje zakwalifikowania magazynów do kategorii zagroŜenia wybuchem MW 1 i MW 2. Jeśli ma to miejsce, to wokół kaŜdego obiektu zakwalifikowanego do kategorii zagroŜenia wybuchem MW 1 lub MW 2 kierownik zakładu pracy wyznacza strefę ochronną na terenie naleŜącym do tego zakładu pracy. Na obszarze strefy ochronnej nie wolno budowaćdróg, z wyjątkiem dróg prowadzących do tych obiektów, przechowywania i gromadzenia materiałów palnych, uŜywania i przechowywania materiałów mogących zainicjować wybuch lub zapalenie, uŜywania otwartego ognia, przebywania osób nie związanych z realizacją zadań wynikających z funkcji obiektu. Wszystkie prace remontowe i spawalnicze powinny byćprowadzone w sposób uniemoŜliwiający zainicjowanie poŜaru lub wybuchu.

Wymagania dla pomieszczeń magazynowychNadtlenki mogą być magazynowane w następujących magazynach:

• Magazyn izolowany moŜe się mieścić wyłącznie w odrębnym budynku. Jest to wolno stojący obiekt jednokondygnacyjny, bez podpiwniczenia i poddasza, jednokomorowy lub wielokomorowy. Komory powinny być rozmieszczone szeregowo, a wszystkie drzwi komór powinny być usytuowane z tej samej strony. Rozmieszczenie dwuszeregowe jest dopuszczalne w magazynie, w którym są cztery komory stykające się jedną ze ścian bocznych i ścianą tylną(przeciwległą do drzwi). Powierzchnie odciąŜające mogą byćwówczas usytuowane tylko na drugiej ścianie bocznej kaŜdej komory. Magazyn izolowany powinien być, zaleŜnie od projektowanego obładowania, zlokalizowany z zachowaniem odległości bezpieczeństwa ustalonych według równania określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia, z uwzględnieniem współczynników liczbowych "K", określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

• Magazyn oddzielony moŜe się mieścić w budynku magazynowym o zróŜnicowanym przeznaczeniu i powinien być oddzielony od reszty obiektu elementami oddzieleńprzeciwpoŜarowych. W magazynie oddzielonym moŜna przechowywać nadtlenki III grupy niebezpieczeństwa oraz I i II grupy niebezpieczeństwa, w ilościach określonych poniŜej:

o w I grupie niebezpieczeństwa 50 kg, o w II grupie niebezpieczeństwa 200 kg, o w III grupie niebezpieczeństwa 400 kg,

W powyŜszych przypadkach zachowanie odległości bezpieczeństwa nie są wymagane. Dotyczy to równieŜ magazynów podręcznych i nawaŜalni.

Chłodzenie w magazynie podręcznym nadtlenków

www.towary-niebezpieczne.pl

47

Page 54: Vademecum Magazynowania - Topserw

• Magazyn podręczny jest wydzielonym pomieszczeniem w budynku produkcyjnym na potrzeby krótkotrwałego składowania nadtlenków zuŜywanych w bieŜącej produkcji. Nadtlenki znajdujące się w magazynach podręcznych powinny być zuŜyte w ciągu jednej zmiany.

Nadtlenki musza być chronione przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, wszelkich źródeł ciepła i umieszczone w wentylowanych pomieszczeniach. Dopuszcza się maksymalne poziomy temperatury roboczej i alarmowej podczas magazynowania i transportu nadtlenków na podstawie ich temperatury samoprzyspieszającego się rozkładu według poniŜszej tabeli.

Temperatura Samoprzyspieszajacego

się Rozkłądu Temperatura robocza (kontrolowana) Temperatura alarmowa

poniŜej 20oC 20oC do 35oC powyŜej 35oC

20oC poniŜej TSR 15oC poniŜej TSR 10oC poniŜej TSR

10oC poniŜej TSR 10oC poniŜej TSR 5oC poniŜej TSR

Objaśnienia: 1) temperatura samoprzyspieszającego się rozkładu, zwana TSR - najniŜsza temperatura, przy której moŜe rozpocząć się samorzutny rozkład nadtlenku znajdującego się w opakowaniu, 2) temperatura robocza - najwyŜsza temperatura, przy której nadtlenek moŜe być bezpiecznie przechowywany i transportowany, 3) temperatura alarmowa - temperatura, przy której powinny rozpocząć się działania ratownicze uniemoŜliwiające osiągnięcie przez nadtlenek temperatury samoprzyspieszającego się rozkładu.

Klasę odporności ogniowej obiektów, w których znajdują się nadtlenki, z wyłączeniem magazynów podręcznych oraz klasęodporności ogniowej elementów budowlanych tych obiektów zestawiono poniŜej.

Klasa odporności ogniowej stropodachu Grupa

niebezpieczeństwa Przeznaczenie

obiektu obiektu głównych elementów

ścian działowych jako powierzchni

odciąŜającej zwykłego

I i II magazyn A 4 1 0,5 1 III magazyn D 0,5 N 0,25 0,5

Maksymalna masa nadtlenków magazynowanych w jednej komorze nie moŜe przekroczyć: 1) 1000 kg nadtlenków I grupy niebezpieczeństwa, 2) 2500 kg nadtlenków II grupy niebezpieczeństwa, 3) 5000 kg nadtlenków III grupy niebezpieczeństwa.

Budynki i pomieszczenia, w których znajdują się nadtlenki, powinny być wyposaŜone w powierzchnie odciąŜające (ściany, dach lub przepony). Stropodach, jako powierzchnia odciąŜająca, nie powinien waŜyć więcej niŜ 75 kg/m2. Nie dopuszcza sięlokalizacji drzwi w ścianach odciąŜających. Minimalną powierzchnię odciąŜającą określa poniŜsza tabela: Kubatura pomieszczeń: wskaźnik powierzchni odciąŜających m2/m3 dla nadtlenków I i II grupy niebezpieczeństwa

m3 I grupa niebezpieczeństwa II grupa niebezpieczeństwa powyŜej 600

powyŜej 500 do 600 powyŜej 200 do 500

poniŜej 200

0,06 0,065 0,15 0,2

0,065 0,065

0,1 0,15

Do powierzchni odciąŜających zalicza się równieŜ okna oraz drzwi łatwo otwierające się na zewnątrz. Dachy budynków i pomieszczeń powinny być wykonane z płyt bezodłamkowych, natomiast ich ściany powinny być wykonane z materiałów niepalnych, przy czym jedna ze ścian lub dach bądź ich odpowiednia część powinny stanowić powierzchnięodciąŜającą. Powierzchnia odciąŜająca nie powinna być skierowana w stronę stanowisk pracy, obiektów socjalnych i mieszkalnych. W halach produkcyjnych, między reaktorami a powierzchnią odciąŜającą, nie powinno znajdować się Ŝadne urządzenie, które mogłoby spowodować dodatkowe zagroŜenie w przypadku niebezpiecznego rozkładu nadtlenków. Jeśli powierzchnię odciąŜającą stanowią okna, powinny one być na zewnątrz zabezpieczone siatką chroniącą przed odłamkami, umieszczoną w odległości 1 m od okna. Dla budynków i pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki III grupy niebezpieczeństwa, powierzchnie odciąŜające nie są wymagane.

W magazynach wielokomorowych ściany boczne i działowe powinny wystawać ponad dach na wysokość co najmniej 0,3 m, jeśli powierzchnią odciąŜającą jest dach lub wystawać przed ścianę odciąŜającą na odległość 1,0 m na całej wysokości.

W magazynach, w których znajdują się nadtlenki I i II grupy niebezpieczeństwa, od strony ściany odciąŜającej powinien byćusypany wał ziemny o wysokości nie mniejszej niŜ wysokość budynku magazynowego, tak aby stopa wału oddalona była od budynku od 1 do 3 metrów. Kąt między podstawą a tworzącą wału powinien wynosić 40±5o. Wały ziemne mogą być podparte murem do 1/3 ich wysokości jednostronnie lub dwustronnie. Powierzchnie wałów ziemnych powinny być uodpornione na erozję

powietrzną i wodną. W przypadku komór w magazynach dla nadtlenków o TSR poniŜej 20oC powinny być stosowane przedsionki.

Teren ze zlokalizowanymi na nim magazynami, w których przechowywane są nadtlenki, powinien być ogrodzony. W odległości 20 m od obrysu tych obiektów teren nie powinien być zadrzewiony i nie moŜe zarastać krzewami, wysoką trawą lub chwastami. Ogrodzenie powinno zabezpieczać teren przed wstępem osób postronnych, mieć wysokość 2,5 m i być oświetlone na całej długości oraz posiadać dwie bramy, w tym jedną słuŜącą do stałego uŜytkowania, a drugą awaryjną usytuowaną z przeciwnej strony. Droga dojazdowa i główne ciągi dla pieszych, usytuowane w obrębie strefy ochronnej, nie powinny przebiegać od strony powierzchni odciąŜających i powierzchni groŜących zawaleniem w razie wybuchu. Droga dojazdowa, jeŜeli nie jest drogąprzelotową, powinna być zakończona pętlą lub placem manewrowym o wymiarach 20x20 m albo innym rozwiązaniem równorzędnym. Drogi dojazdowe i ciągi dla pieszych powinny być utwardzone, nie pylące i dające się łatwo spłukiwać.

Wymagania w zakresie magazynowaniaZabronione jest przechowywanie nadtlenków w jednym pomieszczeniu z innymi materiałami. Opakowania z nadtlenkami naleŜy składować w jednej warstwie, rzędami. Odległość pomiędzy opakowaniami powinna wynosić: 1) co najmniej 5 cm, jeŜeli dno opakowania ma kształt prostokątny lub kwadratowy, 2) co najmniej 2 cm, jeŜeli dno opakowania ma kształt okrągły lub owalny. Dopuszcza się składowanie nadtlenków na regałach z zachowaniem następujących warunków: 1) w pionie rozmieszczone mogą być tylko opakowania z tym samym nadtlenkiem, 2) półki regału powinny być wykonane w postaci kratownic, przy czym najwyŜsza półka powinna znajdować się na wysokości 150 cm, 3) regały przeznaczone do składowania opakowań z ciekłymi nadtlenkami powinny mieć zainstalowane, w odległości 10 cm pod kaŜdą półką, tace z tworzywa sztucznego. 4) regały nie powinny zawierać elementów drewnianych i palnych. W magazynie lub w komorze magazynowej poszczególne partie nadtlenków naleŜy rozdzielić i oznakować datą przyjęcia. Do przetwórstwa naleŜy wydawać zawsze opakowania najstarsze. Niedozwolone jest magazynowanie nadtlenków z uszkodzonymi opakowaniami. W pomieszczeniach magazynów nie wolno otwierać opakowań z nadtlenkami, poza przypadkami pobierania próbek przez kontrolę techniczną.

W przypadku hermetycznie zamkniętych opakowań z nadtlenkami, potrzebę i częstotliwość ich odpowietrzania reguluje instrukcja magazynowa.Zabrania się stosowania palet drewnianych do składowania nadtlenków. Dopuszcza się piętrzenie opakowań z nadtlenkami III grupy niebezpieczeństwa będącymi w stanie stałym, zgodnie z instrukcjąproducenta.

W kaŜdym pomieszczeniu, w którym znajdują się nadtlenki i utrzymuje siętemperatura powyŜej 0oC, powinna znajdować się instalacja wodociągowa zawierająca wodę pitną. W skład instalacji wodociągowej wchodzą natryski bezpieczeństwa, umywalki oraz urządzenia do przepłukiwania oczu. Do pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki i w których utrzymuje siętemperatura poniŜej 0oC, instalacja wodociągowa, powinna znajdować się w najbliŜszym pomieszczeniu, w którym utrzymuje się temperatura powyŜej 0oC, jednak oddalonym nie więcej niŜ o 10 m.

Na zewnątrz pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych, w których znajdują się nadtlenki, powinien znajdować się kryty zbiornik ściekowy do gromadzenia rozlanych cieczy i dokonywania ich neutralizacji przed odprowadzeniem do ogólnej sieci kanalizacyjnej lub wywiezieniem. Zbiorniki ściekowe oraz zbiorniki słuŜące do awaryjnego opróŜnienia instalacji technologicznej powinny być zlokalizowane na terenie ogrodzonym, w odległości co najmniej 8 m od hali produkcyjnej i 12 m od drogi dojazdowej. Pojemność zbiornika, powinna być równa iloczynowi powierzchni największej komory i 0,5 m wysokości zalania. Zbiorniki takie powinny być połączone z kratkami ściekowymi w pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych kanałami ściekowymi o spadkach wykluczających moŜliwość osadzania sięnadtlenków. Kanały ściekowe powinny być regularnie płukane, nie rzadziej niŜraz na tydzień.

Pomieszczenia, w których znajdują się nadtlenki, powinny mieć wentylację naturalną wszędzie tam, gdzie to moŜliwe z uwagi na wymaganą temperaturę roboczą pomieszczenia, z wyłączeniem magazynów, w których przechowuje się nadtlenki w temperaturze poniŜej 0oC. W pomieszczeniach, w których istnieje moŜliwość przeschnięcia nadtlenków, powinien byćzastosowany, zgodnie z instrukcją technologiczną, nawiew nawilŜanego powietrza i pomiar jego wilgotności.

W pomieszczeniach, w których znajdują się nadtlenki I i II grupy niebezpieczeństwa, naleŜy instalować wyłączniki główne, bezpieczniki, mufy kablowe i gniazda wtykowe wyłącznie poza tymi pomieszczeniami. Lampy elektryczne naleŜy instalować w ścianach za hermetycznym oszkleniem typu antisol. Dostęp do tych lamp powinien być moŜliwy tylko z zewnątrz. Jeśli zaistnieje

www.towary-niebezpieczne.pl

48

Page 55: Vademecum Magazynowania - Topserw

• Magazyn podręczny jest wydzielonym pomieszczeniem w budynku produkcyjnym na potrzeby krótkotrwałego składowania nadtlenków zuŜywanych w bieŜącej produkcji. Nadtlenki znajdujące się w magazynach podręcznych powinny być zuŜyte w ciągu jednej zmiany.

Nadtlenki musza być chronione przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, wszelkich źródeł ciepła i umieszczone w wentylowanych pomieszczeniach. Dopuszcza się maksymalne poziomy temperatury roboczej i alarmowej podczas magazynowania i transportu nadtlenków na podstawie ich temperatury samoprzyspieszającego się rozkładu według poniŜszej tabeli.

Temperatura Samoprzyspieszajacego

się Rozkłądu Temperatura robocza (kontrolowana) Temperatura alarmowa

poniŜej 20oC 20oC do 35oC powyŜej 35oC

20oC poniŜej TSR 15oC poniŜej TSR 10oC poniŜej TSR

10oC poniŜej TSR 10oC poniŜej TSR 5oC poniŜej TSR

Objaśnienia: 1) temperatura samoprzyspieszającego się rozkładu, zwana TSR - najniŜsza temperatura, przy której moŜe rozpocząć się samorzutny rozkład nadtlenku znajdującego się w opakowaniu, 2) temperatura robocza - najwyŜsza temperatura, przy której nadtlenek moŜe być bezpiecznie przechowywany i transportowany, 3) temperatura alarmowa - temperatura, przy której powinny rozpocząć się działania ratownicze uniemoŜliwiające osiągnięcie przez nadtlenek temperatury samoprzyspieszającego się rozkładu.

Klasę odporności ogniowej obiektów, w których znajdują się nadtlenki, z wyłączeniem magazynów podręcznych oraz klasęodporności ogniowej elementów budowlanych tych obiektów zestawiono poniŜej.

Klasa odporności ogniowej stropodachu Grupa

niebezpieczeństwa Przeznaczenie

obiektu obiektu głównych elementów

ścian działowych jako powierzchni

odciąŜającej zwykłego

I i II magazyn A 4 1 0,5 1 III magazyn D 0,5 N 0,25 0,5

Maksymalna masa nadtlenków magazynowanych w jednej komorze nie moŜe przekroczyć: 1) 1000 kg nadtlenków I grupy niebezpieczeństwa, 2) 2500 kg nadtlenków II grupy niebezpieczeństwa, 3) 5000 kg nadtlenków III grupy niebezpieczeństwa.

Budynki i pomieszczenia, w których znajdują się nadtlenki, powinny być wyposaŜone w powierzchnie odciąŜające (ściany, dach lub przepony). Stropodach, jako powierzchnia odciąŜająca, nie powinien waŜyć więcej niŜ 75 kg/m2. Nie dopuszcza sięlokalizacji drzwi w ścianach odciąŜających. Minimalną powierzchnię odciąŜającą określa poniŜsza tabela: Kubatura pomieszczeń: wskaźnik powierzchni odciąŜających m2/m3 dla nadtlenków I i II grupy niebezpieczeństwa

m3 I grupa niebezpieczeństwa II grupa niebezpieczeństwa powyŜej 600

powyŜej 500 do 600 powyŜej 200 do 500

poniŜej 200

0,06 0,065 0,15 0,2

0,065 0,065

0,1 0,15

Do powierzchni odciąŜających zalicza się równieŜ okna oraz drzwi łatwo otwierające się na zewnątrz. Dachy budynków i pomieszczeń powinny być wykonane z płyt bezodłamkowych, natomiast ich ściany powinny być wykonane z materiałów niepalnych, przy czym jedna ze ścian lub dach bądź ich odpowiednia część powinny stanowić powierzchnięodciąŜającą. Powierzchnia odciąŜająca nie powinna być skierowana w stronę stanowisk pracy, obiektów socjalnych i mieszkalnych. W halach produkcyjnych, między reaktorami a powierzchnią odciąŜającą, nie powinno znajdować się Ŝadne urządzenie, które mogłoby spowodować dodatkowe zagroŜenie w przypadku niebezpiecznego rozkładu nadtlenków. Jeśli powierzchnię odciąŜającą stanowią okna, powinny one być na zewnątrz zabezpieczone siatką chroniącą przed odłamkami, umieszczoną w odległości 1 m od okna. Dla budynków i pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki III grupy niebezpieczeństwa, powierzchnie odciąŜające nie są wymagane.

W magazynach wielokomorowych ściany boczne i działowe powinny wystawać ponad dach na wysokość co najmniej 0,3 m, jeśli powierzchnią odciąŜającą jest dach lub wystawać przed ścianę odciąŜającą na odległość 1,0 m na całej wysokości.

W magazynach, w których znajdują się nadtlenki I i II grupy niebezpieczeństwa, od strony ściany odciąŜającej powinien byćusypany wał ziemny o wysokości nie mniejszej niŜ wysokość budynku magazynowego, tak aby stopa wału oddalona była od budynku od 1 do 3 metrów. Kąt między podstawą a tworzącą wału powinien wynosić 40±5o. Wały ziemne mogą być podparte murem do 1/3 ich wysokości jednostronnie lub dwustronnie. Powierzchnie wałów ziemnych powinny być uodpornione na erozję

powietrzną i wodną. W przypadku komór w magazynach dla nadtlenków o TSR poniŜej 20oC powinny być stosowane przedsionki.

Teren ze zlokalizowanymi na nim magazynami, w których przechowywane są nadtlenki, powinien być ogrodzony. W odległości 20 m od obrysu tych obiektów teren nie powinien być zadrzewiony i nie moŜe zarastać krzewami, wysoką trawą lub chwastami. Ogrodzenie powinno zabezpieczać teren przed wstępem osób postronnych, mieć wysokość 2,5 m i być oświetlone na całej długości oraz posiadać dwie bramy, w tym jedną słuŜącą do stałego uŜytkowania, a drugą awaryjną usytuowaną z przeciwnej strony. Droga dojazdowa i główne ciągi dla pieszych, usytuowane w obrębie strefy ochronnej, nie powinny przebiegać od strony powierzchni odciąŜających i powierzchni groŜących zawaleniem w razie wybuchu. Droga dojazdowa, jeŜeli nie jest drogąprzelotową, powinna być zakończona pętlą lub placem manewrowym o wymiarach 20x20 m albo innym rozwiązaniem równorzędnym. Drogi dojazdowe i ciągi dla pieszych powinny być utwardzone, nie pylące i dające się łatwo spłukiwać.

Wymagania w zakresie magazynowaniaZabronione jest przechowywanie nadtlenków w jednym pomieszczeniu z innymi materiałami. Opakowania z nadtlenkami naleŜy składować w jednej warstwie, rzędami. Odległość pomiędzy opakowaniami powinna wynosić: 1) co najmniej 5 cm, jeŜeli dno opakowania ma kształt prostokątny lub kwadratowy, 2) co najmniej 2 cm, jeŜeli dno opakowania ma kształt okrągły lub owalny. Dopuszcza się składowanie nadtlenków na regałach z zachowaniem następujących warunków: 1) w pionie rozmieszczone mogą być tylko opakowania z tym samym nadtlenkiem, 2) półki regału powinny być wykonane w postaci kratownic, przy czym najwyŜsza półka powinna znajdować się na wysokości 150 cm, 3) regały przeznaczone do składowania opakowań z ciekłymi nadtlenkami powinny mieć zainstalowane, w odległości 10 cm pod kaŜdą półką, tace z tworzywa sztucznego. 4) regały nie powinny zawierać elementów drewnianych i palnych. W magazynie lub w komorze magazynowej poszczególne partie nadtlenków naleŜy rozdzielić i oznakować datą przyjęcia. Do przetwórstwa naleŜy wydawać zawsze opakowania najstarsze. Niedozwolone jest magazynowanie nadtlenków z uszkodzonymi opakowaniami. W pomieszczeniach magazynów nie wolno otwierać opakowań z nadtlenkami, poza przypadkami pobierania próbek przez kontrolę techniczną.

W przypadku hermetycznie zamkniętych opakowań z nadtlenkami, potrzebę i częstotliwość ich odpowietrzania reguluje instrukcja magazynowa.Zabrania się stosowania palet drewnianych do składowania nadtlenków. Dopuszcza się piętrzenie opakowań z nadtlenkami III grupy niebezpieczeństwa będącymi w stanie stałym, zgodnie z instrukcjąproducenta.

W kaŜdym pomieszczeniu, w którym znajdują się nadtlenki i utrzymuje siętemperatura powyŜej 0oC, powinna znajdować się instalacja wodociągowa zawierająca wodę pitną. W skład instalacji wodociągowej wchodzą natryski bezpieczeństwa, umywalki oraz urządzenia do przepłukiwania oczu. Do pomieszczeń, w których znajdują się nadtlenki i w których utrzymuje siętemperatura poniŜej 0oC, instalacja wodociągowa, powinna znajdować się w najbliŜszym pomieszczeniu, w którym utrzymuje się temperatura powyŜej 0oC, jednak oddalonym nie więcej niŜ o 10 m.

Na zewnątrz pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych, w których znajdują się nadtlenki, powinien znajdować się kryty zbiornik ściekowy do gromadzenia rozlanych cieczy i dokonywania ich neutralizacji przed odprowadzeniem do ogólnej sieci kanalizacyjnej lub wywiezieniem. Zbiorniki ściekowe oraz zbiorniki słuŜące do awaryjnego opróŜnienia instalacji technologicznej powinny być zlokalizowane na terenie ogrodzonym, w odległości co najmniej 8 m od hali produkcyjnej i 12 m od drogi dojazdowej. Pojemność zbiornika, powinna być równa iloczynowi powierzchni największej komory i 0,5 m wysokości zalania. Zbiorniki takie powinny być połączone z kratkami ściekowymi w pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych kanałami ściekowymi o spadkach wykluczających moŜliwość osadzania sięnadtlenków. Kanały ściekowe powinny być regularnie płukane, nie rzadziej niŜraz na tydzień.

Pomieszczenia, w których znajdują się nadtlenki, powinny mieć wentylację naturalną wszędzie tam, gdzie to moŜliwe z uwagi na wymaganą temperaturę roboczą pomieszczenia, z wyłączeniem magazynów, w których przechowuje się nadtlenki w temperaturze poniŜej 0oC. W pomieszczeniach, w których istnieje moŜliwość przeschnięcia nadtlenków, powinien byćzastosowany, zgodnie z instrukcją technologiczną, nawiew nawilŜanego powietrza i pomiar jego wilgotności.

W pomieszczeniach, w których znajdują się nadtlenki I i II grupy niebezpieczeństwa, naleŜy instalować wyłączniki główne, bezpieczniki, mufy kablowe i gniazda wtykowe wyłącznie poza tymi pomieszczeniami. Lampy elektryczne naleŜy instalować w ścianach za hermetycznym oszkleniem typu antisol. Dostęp do tych lamp powinien być moŜliwy tylko z zewnątrz. Jeśli zaistnieje

www.towary-niebezpieczne.pl

49

Page 56: Vademecum Magazynowania - Topserw

potrzeba zainstalowania wyłączników, silników i lamp wewnątrz pomieszczeń z nadtlenkami, to powinny to być urządzenia typu Exe dla I i II grupy niebezpieczeństwa i o stopniu ochrony IP56 dla I grupy, IP54 dla II grupy oraz IP44 dla III grupy niebezpieczeństwa. Klasę temperaturową i podgrupę urządzeń określa się tylko w przypadku urządzeń produkcyjnych, w których obok nadtlenków występują inne substancje. Kable i przewody elektryczne powinny być odporne na przewidywane wpływy chemiczne, termiczne i mechaniczne otoczenia. Zewnętrzne ich powłoki i otuliny powinny być niepalne. Przejścia kabli przez ściany powinny być uszczelnione. NaleŜy stosować środki chroniące przed elektrycznością statyczną lub urządzenia odprowadzające elektryczność statyczną. Urządzenia odgromowe naleŜy instalować w halach produkcyjnych oraz w magazynach zgodnie z Polską Normą.

Wewnątrz komór magazynowych oraz w reaktorach do wytwarzania nadtlenków powinny być zainstalowane czujniki temperatury wskazujące na tablicy pomiarowej pomiar i rejestrację temperatur oraz sygnalizujące za pomocą sygnalizacji świetlnej i akustycznej temperatury alarmowe i krytyczne. Czujniki zainstalowane wewnątrz komór magazynowych powinny podawać impulsy sterujące urządzeniami wentylacyjno-klimatyzacyjnymi, zraszaczowymi, zalewowymi, a czujniki temperatury zainstalowane w reaktorach do wytwarzania nadtlenków - impulsy sterujące dodatkowym chłodzeniem bądź, w sytuacjach awaryjnych, opróŜnieniem aparatów. Dodatkowo reaktory naleŜy wyposaŜyć w regulatory przepływu i poziomu pH.

W pomieszczeniach, w których znajdują się nadtlenki, w miejscach bezpiecznych i łatwo dostępnych dla obsługi powinny byćzainstalowane aparaty telefoniczne słuŜące do alarmowania.

Wewnątrz magazynów i hal produkcyjnych naleŜy stosować automatyczne stałe instalacje gaśnicze (zraszaczowe). W pomieszczeniach niskotemperaturowych naleŜy stosować do gaszenia dwutlenek węgla lub azotu. W komorach o powierzchni większej niŜ 54 m2 sieć zraszaczową moŜna instalować w postaci oddzielnych sekcji, a uruchomienie całej sieci powinno następować oddzielnym impulsem ręcznym. W halach produkcyjnych naleŜy stosować instalacje zraszaczowe oraz podręczny sprzęt gaśniczy. Na zewnątrz hal produkcyjnych oraz magazynów powinny być zlokalizowane hydranty zewnętrzne, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm. JeŜeli gęstość nadtlenku jest niŜsza od 1 g/cm3, powinno się stosować stałe instalacje gaśnicze z dwutlenkiem węgla typu W oraz P lub stałe instalacje gaśnicze z ciekłym azotem.

Jako podręczny sprzęt gaśniczy naleŜy stosować agregaty i gaśnice śniegowe oraz gaśnice proszkowe.

Pracodawca jest zobowiązany do zaopatrywania pracowników zatrudnionych przy produkcji i magazynowaniu nadtlenków w podstawowy zestaw odzieŜy roboczej i ochronnej składający się z:

• obuwia na spodach prądoprzewodzących do pracy przy nadtlenkach I i II grupy niebezpieczeństwa lub na spodach gumowych przy nadtlenkach III grupy niebezpieczeństwa,

• bielizny i ubrań nie elektryzujących się, • szczelnych okularów lub odchylnej zasłony przeciwodpryskowej, • rękawic wykonanych z gumy lub z polichlorku winylu, • fartucha niepalnego, • nakrycia głowy.

OdzieŜ powinna być prana nie rzadziej niŜ co 1 miesiąc, a w razie oblania lub skaŜenia - natychmiast. Sprzęt ochrony indywidualnej powinien być konserwowany zgodnie z zaleceniami producenta.

We wszystkich pomieszczeniach, gdzie znajdują się nadtlenki, obowiązuje zakaz palenia tytoniu oraz posługiwania się otwartym ogniem.

Uwaga! Zgodnie z § 36. rozporządzenia nie dotyczy ono lokalizacji obiektów stałych, w których wytwarza się, przetwarza, obrabia, magazynuje lub transportuje nadtlenki organiczne, nie odpowiadających jego przepisom, jeŜeli zostały wybudowane zgodnie z przepisami obowiązującymi w czasie ich wznoszenia, a ich stan techniczny nie zagraŜa bezpieczeństwu ludzi i mienia oraz nie nastąpiła zmiana ich przeznaczenia.

Produkty medyczne Część produktów medycznych, ze względu na wypełnienie granic kryteriów jest uznana za produkty niebezpieczne. Z tego w względu naleŜy przytoczyć podstawowe regulacje w tym zakresie. Kwestie magazynowania produktów farmaceutycznych reguluje Dobra Praktyka Dystrybucyjna wprowadzona w formie rozporządzenia Ministra Zdrowia.

Wymagania w zakresie magazynuHurtownia farmaceutyczna składa się co najmniej z komory przyjęć, pomieszczenia magazynowego, pomieszczenia ekspedycyjnego oraz pomieszczenia administracyjnego i socjalnego; komora przyjęć i pomieszczenie ekspedycyjne musząposiadać odrębne wejścia. Przewiduje się ciągi komunikacyjne, takie jak korytarze i przejścia pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami hurtowni, odpowiednie do charakteru wykonywanych zadań. Pomieszczenia magazynowe hurtowni farmaceutycznej i ich otoczenie utrzymuje się w czystości oraz zapewnia skuteczne izolowanie od warunków zewnętrznych, w szczególności powierzchnia, kubatura oraz wyposaŜenie pomieszczeń muszą byćdostosowane do prowadzonego asortymentu, a takŜe odpowiednio wyposaŜone w: 1) urządzenia wentylacyjne, 2) urządzenia termoregulacyjne, 3) legalizowane przyrządy umoŜliwiające całodobową kontrolę oraz rejestrację temperatury i wilgotności, aby temperatura we wszystkich częściach pomieszczeń była zgodna z warunkami przechowywania produktów leczniczych określonymi przez podmiot odpowiedzialny lub w odpowiedniej farmakopei. Względna wilgotność w pomieszczeniach utrzymujących temperaturę pokojową nie moŜe przekraczać 70%. Przedsiębiorca prowadzący hurtownię farmaceutyczną przechowuje rejestr obejmujący wpisy pomiaru temperatury i wilgotności za dany rok kalendarzowy, przez okres 12 miesięcy, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, którego wpisy dotyczą.

Wymagania w zakresie elementów budowlanych 1) ściany, podłogi i sufity pomieszczeń muszą być gładkie, bez uszkodzeń, niepylące i łatwe do mycia i czyszczenia, a w

razie potrzeby do dezynfekcji, 2) powierzchnia i wyposaŜenie magazynowe muszą być wolne od odpadków, kurzu i szkodników oraz zapewniać:

a. zabezpieczenie produktów leczniczych przed zanieczyszczeniami organicznymi oraz uszkodzeniami mechanicznymi, a takŜe przed mikroorganizmami i szkodnikami,

b. warunki uniemoŜliwiające wzajemne skaŜenie produktów leczniczych, c. warunki uniemoŜliwiające dostęp do produktów leczniczych osobom nieupowaŜnionym.

www.towary-niebezpieczne.pl

50

Page 57: Vademecum Magazynowania - Topserw

potrzeba zainstalowania wyłączników, silników i lamp wewnątrz pomieszczeń z nadtlenkami, to powinny to być urządzenia typu Exe dla I i II grupy niebezpieczeństwa i o stopniu ochrony IP56 dla I grupy, IP54 dla II grupy oraz IP44 dla III grupy niebezpieczeństwa. Klasę temperaturową i podgrupę urządzeń określa się tylko w przypadku urządzeń produkcyjnych, w których obok nadtlenków występują inne substancje. Kable i przewody elektryczne powinny być odporne na przewidywane wpływy chemiczne, termiczne i mechaniczne otoczenia. Zewnętrzne ich powłoki i otuliny powinny być niepalne. Przejścia kabli przez ściany powinny być uszczelnione. NaleŜy stosować środki chroniące przed elektrycznością statyczną lub urządzenia odprowadzające elektryczność statyczną. Urządzenia odgromowe naleŜy instalować w halach produkcyjnych oraz w magazynach zgodnie z Polską Normą.

Wewnątrz komór magazynowych oraz w reaktorach do wytwarzania nadtlenków powinny być zainstalowane czujniki temperatury wskazujące na tablicy pomiarowej pomiar i rejestrację temperatur oraz sygnalizujące za pomocą sygnalizacji świetlnej i akustycznej temperatury alarmowe i krytyczne. Czujniki zainstalowane wewnątrz komór magazynowych powinny podawać impulsy sterujące urządzeniami wentylacyjno-klimatyzacyjnymi, zraszaczowymi, zalewowymi, a czujniki temperatury zainstalowane w reaktorach do wytwarzania nadtlenków - impulsy sterujące dodatkowym chłodzeniem bądź, w sytuacjach awaryjnych, opróŜnieniem aparatów. Dodatkowo reaktory naleŜy wyposaŜyć w regulatory przepływu i poziomu pH.

W pomieszczeniach, w których znajdują się nadtlenki, w miejscach bezpiecznych i łatwo dostępnych dla obsługi powinny byćzainstalowane aparaty telefoniczne słuŜące do alarmowania.

Wewnątrz magazynów i hal produkcyjnych naleŜy stosować automatyczne stałe instalacje gaśnicze (zraszaczowe). W pomieszczeniach niskotemperaturowych naleŜy stosować do gaszenia dwutlenek węgla lub azotu. W komorach o powierzchni większej niŜ 54 m2 sieć zraszaczową moŜna instalować w postaci oddzielnych sekcji, a uruchomienie całej sieci powinno następować oddzielnym impulsem ręcznym. W halach produkcyjnych naleŜy stosować instalacje zraszaczowe oraz podręczny sprzęt gaśniczy. Na zewnątrz hal produkcyjnych oraz magazynów powinny być zlokalizowane hydranty zewnętrzne, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm. JeŜeli gęstość nadtlenku jest niŜsza od 1 g/cm3, powinno się stosować stałe instalacje gaśnicze z dwutlenkiem węgla typu W oraz P lub stałe instalacje gaśnicze z ciekłym azotem.

Jako podręczny sprzęt gaśniczy naleŜy stosować agregaty i gaśnice śniegowe oraz gaśnice proszkowe.

Pracodawca jest zobowiązany do zaopatrywania pracowników zatrudnionych przy produkcji i magazynowaniu nadtlenków w podstawowy zestaw odzieŜy roboczej i ochronnej składający się z:

• obuwia na spodach prądoprzewodzących do pracy przy nadtlenkach I i II grupy niebezpieczeństwa lub na spodach gumowych przy nadtlenkach III grupy niebezpieczeństwa,

• bielizny i ubrań nie elektryzujących się, • szczelnych okularów lub odchylnej zasłony przeciwodpryskowej, • rękawic wykonanych z gumy lub z polichlorku winylu, • fartucha niepalnego, • nakrycia głowy.

OdzieŜ powinna być prana nie rzadziej niŜ co 1 miesiąc, a w razie oblania lub skaŜenia - natychmiast. Sprzęt ochrony indywidualnej powinien być konserwowany zgodnie z zaleceniami producenta.

We wszystkich pomieszczeniach, gdzie znajdują się nadtlenki, obowiązuje zakaz palenia tytoniu oraz posługiwania się otwartym ogniem.

Uwaga! Zgodnie z § 36. rozporządzenia nie dotyczy ono lokalizacji obiektów stałych, w których wytwarza się, przetwarza, obrabia, magazynuje lub transportuje nadtlenki organiczne, nie odpowiadających jego przepisom, jeŜeli zostały wybudowane zgodnie z przepisami obowiązującymi w czasie ich wznoszenia, a ich stan techniczny nie zagraŜa bezpieczeństwu ludzi i mienia oraz nie nastąpiła zmiana ich przeznaczenia.

Produkty medyczne Część produktów medycznych, ze względu na wypełnienie granic kryteriów jest uznana za produkty niebezpieczne. Z tego w względu naleŜy przytoczyć podstawowe regulacje w tym zakresie. Kwestie magazynowania produktów farmaceutycznych reguluje Dobra Praktyka Dystrybucyjna wprowadzona w formie rozporządzenia Ministra Zdrowia.

Wymagania w zakresie magazynuHurtownia farmaceutyczna składa się co najmniej z komory przyjęć, pomieszczenia magazynowego, pomieszczenia ekspedycyjnego oraz pomieszczenia administracyjnego i socjalnego; komora przyjęć i pomieszczenie ekspedycyjne musząposiadać odrębne wejścia. Przewiduje się ciągi komunikacyjne, takie jak korytarze i przejścia pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami hurtowni, odpowiednie do charakteru wykonywanych zadań. Pomieszczenia magazynowe hurtowni farmaceutycznej i ich otoczenie utrzymuje się w czystości oraz zapewnia skuteczne izolowanie od warunków zewnętrznych, w szczególności powierzchnia, kubatura oraz wyposaŜenie pomieszczeń muszą byćdostosowane do prowadzonego asortymentu, a takŜe odpowiednio wyposaŜone w: 1) urządzenia wentylacyjne, 2) urządzenia termoregulacyjne, 3) legalizowane przyrządy umoŜliwiające całodobową kontrolę oraz rejestrację temperatury i wilgotności, aby temperatura we wszystkich częściach pomieszczeń była zgodna z warunkami przechowywania produktów leczniczych określonymi przez podmiot odpowiedzialny lub w odpowiedniej farmakopei. Względna wilgotność w pomieszczeniach utrzymujących temperaturę pokojową nie moŜe przekraczać 70%. Przedsiębiorca prowadzący hurtownię farmaceutyczną przechowuje rejestr obejmujący wpisy pomiaru temperatury i wilgotności za dany rok kalendarzowy, przez okres 12 miesięcy, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, którego wpisy dotyczą.

Wymagania w zakresie elementów budowlanych 1) ściany, podłogi i sufity pomieszczeń muszą być gładkie, bez uszkodzeń, niepylące i łatwe do mycia i czyszczenia, a w

razie potrzeby do dezynfekcji, 2) powierzchnia i wyposaŜenie magazynowe muszą być wolne od odpadków, kurzu i szkodników oraz zapewniać:

a. zabezpieczenie produktów leczniczych przed zanieczyszczeniami organicznymi oraz uszkodzeniami mechanicznymi, a takŜe przed mikroorganizmami i szkodnikami,

b. warunki uniemoŜliwiające wzajemne skaŜenie produktów leczniczych, c. warunki uniemoŜliwiające dostęp do produktów leczniczych osobom nieupowaŜnionym.

www.towary-niebezpieczne.pl

51

Page 58: Vademecum Magazynowania - Topserw

Produkty lecznicze przechowuje się zgodnie z następującymi zasadami:

1) produkty lecznicze przechowuje się w oryginalnych opakowaniach zbiorczych lub jednostkowych, w warunkach określonych przez podmiot odpowiedzialny,

2) substancje farmaceutyczne bardzo silnie działające, przeznaczone do sporządzania leków recepturowych lub aptecznych przechowuje się w wydzielonych pomieszczeniach, miejscach lub w oddzielnych szafach odpowiednio zabezpieczonych. Jeśli będą to chemikalia stwarzające zagroŜenie, to naleŜy przeciwdziałać moŜliwości powstania zagroŜenia wynikającego z właściwości tych substancji.

3) produkty lecznicze będące produktami silnie wonnymi, materiałami łatwopalnymi, Ŝrącymi lub cuchnącymi, przechowuje się w wydzielonych pomieszczeniach lub miejscach,

4) środki odurzające i substancje psychotropowe przechowuje się zgodnie z odrębnymi przepisami,

5) opakowania zawierające produkty lecznicze przechowuje się w odległości minimum 50 cm od urządzeńgrzewczych i sufitu oraz 10 cm od ścian i podłogi.

Prowadzący hurtownie zobowiązany jest do wdroŜenia procedur określających czynności naleŜących do pracownika przyjmującego i wydającego produkty oraz postępowania dotyczącego produktów leczniczych nieodpowiadających wymaganiom jakościowym, w tym zwróconych lub wycofanych z obrotu.

Gazy techniczne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami oraz uŜywaniu i magazynowaniu karbidu.

Wymagania w zakresie magazynu (§ 11)Zbiorniki przenośne napełnione gazami oraz opróŜnione z gazów powinny być magazynowane oddzielnie w oznakowanych pomieszczeniach lub miejscach składowych w następujący sposób:

• na otwartej przestrzeni w paletach - pojemnikach o aŜurowej konstrukcji.

• pod zadaszeniem; • w wydzielonym pomieszczeniu.

Niedopuszczalne jest magazynowanie zbiorników przenośnych w piwnicach, na klatkach schodowych, na korytarzach, w wąskich dziedzińcach, w przejściach dla pieszych i przejazdach, a takŜe w ich pobliŜu, w garaŜach pojazdów, w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz na podestach roboczych urządzeń i innych instalacji. W ogrzewanych pomieszczeniach do magazynowania zbiorników przenośnych grzejniki powinny być zasilane wodąlub parą wodną pochodzącą z zewnętrznych źródeł. Odległość zbiorników przenośnych od czynnych grzejników powinna wynosić co najmniej 1,0 mm, a w przypadku zastosowania osłon termicznych odległośc ta moŜe byćzmniejszona do nie mniej niŜ 0,1 m.

Zalecenia w zakresie instrukcjiNiedopuszczalne jest, aby zbiorniki przenośne były:

• rzucane; • toczone po podłodze w pozycji leŜącej z wyjątkiem beczek ciśnieniowych z obręczami do toczenia; • uderzane metalowymi przedmiotami; uŜywane do innych celów niŜ te, do których zostały zaprojektowane; • poddane usuwaniu korozji z zewnętrznych powierzchni, jeŜeli są napełnione gazem; • poddawane bezpośredniemu działaniu ognia.

Niedopuszczalne jest przetaczanie gazów ze zbiorników przenośnych do innych zbiorników przenośnych poza zakładem napełniającym.

Niedopuszczalne jest otwieranie niepołączonych z instalacjąodbiorczą zaworów słuŜących do opróŜniania zbiorników przenośnych zawierających gazy palne lub toksyczne. Zbiorniki przenośne przeznaczone w szczególności do przechowywania tlenu i mieszanin tlenu z innymi gazami powinny byćw sposób szczególny chronione przed kontaktem z tłuszczami i smarami lub z substancjami palnymi. Zawory zamykające zbiorników przenośnych powinny być skutecznie zabezpieczone kołpakiem, kołnierzem lub konstrukcją osłaniającąprzed uszkodzeniem, które mogłoby spowodować wydostanie sięgazu ze zbiornika

Wymagania odnośnie specjalnych materiałów

Acetylen - zbiorniki przenośne o pojemności powyŜej 1 litra powinny być magazynowane i uŜytkowane wyłącznie w pozycji stojącej. Karbid - powinno się przechowywać w suchych i wodoszczelnych pojemnikach z hermetycznym zamknięciem, w miejscu uniemoŜliwiającym kontakt pojemnika z wodą. Niedopuszczalne jest przechowywanie pojemników z karbidem na przejściach i przejazdach dróg transportu wewnętrznego, na klatkach schodowych, na korytarzach pomieszczeń produkcyjnych i socjalnych, w piwnicach, w miejscach ogólnie dostępnych, w pomieszczeniu przeznaczonym dla ludzi, z materiałami stwarzającymi zagroŜenie wybuchem

Uwaga szczególna:Zbiorniki przenośne mogą być pozostawione w miejscu pracy po uprzednim zamknięciu zaworów głównych i zabezpieczeniu ich przed osobami nieupowaŜnionymi. Warunkiem jest jednak zabezpieczenie ich przed przypadkowym przewróceniem.

Czujnik systemu detekcji gazu dwutlenku węgla (CO2) w magazynie gazów

www.towary-niebezpieczne.pl

52

Page 59: Vademecum Magazynowania - Topserw

Produkty lecznicze przechowuje się zgodnie z następującymi zasadami:

1) produkty lecznicze przechowuje się w oryginalnych opakowaniach zbiorczych lub jednostkowych, w warunkach określonych przez podmiot odpowiedzialny,

2) substancje farmaceutyczne bardzo silnie działające, przeznaczone do sporządzania leków recepturowych lub aptecznych przechowuje się w wydzielonych pomieszczeniach, miejscach lub w oddzielnych szafach odpowiednio zabezpieczonych. Jeśli będą to chemikalia stwarzające zagroŜenie, to naleŜy przeciwdziałać moŜliwości powstania zagroŜenia wynikającego z właściwości tych substancji.

3) produkty lecznicze będące produktami silnie wonnymi, materiałami łatwopalnymi, Ŝrącymi lub cuchnącymi, przechowuje się w wydzielonych pomieszczeniach lub miejscach,

4) środki odurzające i substancje psychotropowe przechowuje się zgodnie z odrębnymi przepisami,

5) opakowania zawierające produkty lecznicze przechowuje się w odległości minimum 50 cm od urządzeńgrzewczych i sufitu oraz 10 cm od ścian i podłogi.

Prowadzący hurtownie zobowiązany jest do wdroŜenia procedur określających czynności naleŜących do pracownika przyjmującego i wydającego produkty oraz postępowania dotyczącego produktów leczniczych nieodpowiadających wymaganiom jakościowym, w tym zwróconych lub wycofanych z obrotu.

Gazy techniczne Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami oraz uŜywaniu i magazynowaniu karbidu.

Wymagania w zakresie magazynu (§ 11)Zbiorniki przenośne napełnione gazami oraz opróŜnione z gazów powinny być magazynowane oddzielnie w oznakowanych pomieszczeniach lub miejscach składowych w następujący sposób:

• na otwartej przestrzeni w paletach - pojemnikach o aŜurowej konstrukcji.

• pod zadaszeniem; • w wydzielonym pomieszczeniu.

Niedopuszczalne jest magazynowanie zbiorników przenośnych w piwnicach, na klatkach schodowych, na korytarzach, w wąskich dziedzińcach, w przejściach dla pieszych i przejazdach, a takŜe w ich pobliŜu, w garaŜach pojazdów, w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz na podestach roboczych urządzeń i innych instalacji. W ogrzewanych pomieszczeniach do magazynowania zbiorników przenośnych grzejniki powinny być zasilane wodąlub parą wodną pochodzącą z zewnętrznych źródeł. Odległość zbiorników przenośnych od czynnych grzejników powinna wynosić co najmniej 1,0 mm, a w przypadku zastosowania osłon termicznych odległośc ta moŜe byćzmniejszona do nie mniej niŜ 0,1 m.

Zalecenia w zakresie instrukcjiNiedopuszczalne jest, aby zbiorniki przenośne były:

• rzucane; • toczone po podłodze w pozycji leŜącej z wyjątkiem beczek ciśnieniowych z obręczami do toczenia; • uderzane metalowymi przedmiotami; uŜywane do innych celów niŜ te, do których zostały zaprojektowane; • poddane usuwaniu korozji z zewnętrznych powierzchni, jeŜeli są napełnione gazem; • poddawane bezpośredniemu działaniu ognia.

Niedopuszczalne jest przetaczanie gazów ze zbiorników przenośnych do innych zbiorników przenośnych poza zakładem napełniającym.

Niedopuszczalne jest otwieranie niepołączonych z instalacjąodbiorczą zaworów słuŜących do opróŜniania zbiorników przenośnych zawierających gazy palne lub toksyczne. Zbiorniki przenośne przeznaczone w szczególności do przechowywania tlenu i mieszanin tlenu z innymi gazami powinny byćw sposób szczególny chronione przed kontaktem z tłuszczami i smarami lub z substancjami palnymi. Zawory zamykające zbiorników przenośnych powinny być skutecznie zabezpieczone kołpakiem, kołnierzem lub konstrukcją osłaniającąprzed uszkodzeniem, które mogłoby spowodować wydostanie sięgazu ze zbiornika

Wymagania odnośnie specjalnych materiałów

Acetylen - zbiorniki przenośne o pojemności powyŜej 1 litra powinny być magazynowane i uŜytkowane wyłącznie w pozycji stojącej. Karbid - powinno się przechowywać w suchych i wodoszczelnych pojemnikach z hermetycznym zamknięciem, w miejscu uniemoŜliwiającym kontakt pojemnika z wodą. Niedopuszczalne jest przechowywanie pojemników z karbidem na przejściach i przejazdach dróg transportu wewnętrznego, na klatkach schodowych, na korytarzach pomieszczeń produkcyjnych i socjalnych, w piwnicach, w miejscach ogólnie dostępnych, w pomieszczeniu przeznaczonym dla ludzi, z materiałami stwarzającymi zagroŜenie wybuchem

Uwaga szczególna:Zbiorniki przenośne mogą być pozostawione w miejscu pracy po uprzednim zamknięciu zaworów głównych i zabezpieczeniu ich przed osobami nieupowaŜnionymi. Warunkiem jest jednak zabezpieczenie ich przed przypadkowym przewróceniem.

Czujnik systemu detekcji gazu dwutlenku węgla (CO2) w magazynie gazów

www.towary-niebezpieczne.pl

53

Page 60: Vademecum Magazynowania - Topserw

oraz z materiałami palnymi i innymi stwarzającymi zagroŜenie oddziaływania na siebie lub materiał, z którego wykonany jest pojemnik. Podczas magazynowania i transportu pojemniki na karbid powinny być szczelnie zamknięte, chronione przed wilgocią, z wyjątkiem pojemników specjalnych na karbid oraz chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Azbest Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest.

Wymagania w zakresie magazynowaniaAzbest magazynowany jest przede wszystkim jako odpad. Pomieszczenia w zakładzie lub warsztacie zamkniętym, w którym prowadzona jest działalność w kontakcie z wyrobami zawierającymi azbest, powinny zostać odpowiednio oznakowane, a takŜe powinna zostać umieszczona w widocznym miejscu instrukcja bezpiecznego postępowania i ochrony przed naraŜeniem na pył azbestowy. Obowiązek składowania wszystkich zdemontowanych wyrobów oraz ich części w opakowaniach, w osobnym pomieszczeniu zabezpieczonym przed dostępem osób niepowołanych. (§ 5.3) Materiały te powinny być opakowane w folię o grubości nie mniejszej niŜ 0,2 mm i oznakowane zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia. Po zakończeniu prac miejsca składowania odpadów naleŜy oczyścić z ewentualnych pozostałości azbestu.

Opis zagroŜenia: Pojęciem �azbest” określamy grupę minerałów krzemianowych tworzących włókna. Ich klasyfikację techniczną oparto na długościach i średnicach wiązek włókien. Długość wiązek wynosi od dziesiętnych części milimetra do 100 mm. Azbest jest przyczyną pylicy azbestowej i międzybłoniaka opłucnej. Najbardziej niebezpieczne są włókna długie (>5 m) i cienkie (do 0,01 m). Szkodliwe działanie azbestu polega na przenikaniu do dolnych dróg oddechowych, gdzie następnie wbijają się do płuca i ze względu na swe rozmiary pozostają i w wyniku wieloletniego draŜnienia komórek wywołują zmiany chorobowe.

Wymagania dla opakowań:Opakowania zawierające azbest powinny być wykonane w sposób eliminujący emisję włókien azbestowych do powietrza przez: 1) szczelne opakowanie w folię polietylenową wyrobów i odpadów o gęstości objętościowej większej niŜ 1.000 kg/m3, 2) umieszczenie w workach z folii polietylenowej i szczelne zamknięcie pyłu azbestowego oraz wyrobów i odpadów o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1.000 kg/m3, a następnie umieszczenie worków w opakowaniu zbiorczym z folii, lub przez zestalenie tych wyrobów przy uŜyciu cementu i po utwardzeniu szczelne opakowanie w folię polietylenową, 3) utrzymywanie w czasie pakowania wyrobów i odpadów zawierających azbest w stanie wilgotnym (§ 7. 1. )

Oznaczenie: Oznakowanie opakowań powinno mieć formę etykiety, trwale przytwierdzonej do opakowania, lub bezpośredniego nadruku na opakowaniu. Wyroby nie opakowane, zawierające azbest, powinny mieć oznakowanie w formie etykiety, trwale przytwierdzonej do wyrobu, lub bezpośredniego nadruku na wyrobie. Etykiety i napisy na nich zamieszczone oraz nadruki powinny być trwałe (nie ulegające zniszczeniu, zwłaszcza pod wpływem warunków atmosferycznych i czynników mechanicznych).

Oznakowanie powinno spełniać następujące wymagania:

1. wysokość znaku powinna wynosić co najmniej 5 cm, a szerokość co najmniej 3 cm,

2. górna część powinna zawierać białą literę "a" na czarnym tle; dolna część powinna zawieraćczytelny napis koloru białego lub czarnego na czerwonym tle, o treści "UWAGA! ZAWIERA AZBEST! Wdychanie pyłu azbestu stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia! Postępuj zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy!",

3. jeŜeli produkt zawiera krokidolit, wyrazy "ZAWIERA AZBEST!" naleŜy zastąpić wyrazami "ZAWIERA AZBEST - KROKIDOLIT! ",

4. jeŜeli oznaczenie jest w formie nadruku bezpośrednio na produkcie, wystarczające jest oznaczenie jednokolorowe na kontrastującym kolorze tła,

5. oznakowanie odpadów róŜni się od oznakowania wyrobów.

Zaprezentowany wzór oznaczenia jest zgodny z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia.

Odpady niebezpieczne Definicje magazynowania reguluje ustawa o odpadach, która określa tą nazwą czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem odzyskiem lub unieszkodliwieniem. Odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania mogą być magazynowane maksymalnie do 3 lat, natomiast odpady przeznaczone do składowania nie dłuŜej niŜ 1 rok. Generalną zasadą jest gromadzenie odpadów w sposób uniemoŜliwiający zanieczyszczenie środowiska oraz stworzenie zagroŜeń. Szczegóły postępowania poda nam karta charakterystyki.

Generalną zasadą jest nie mieszanie odpadów. MoŜna to jednak robić, jeśli powstający w ten sposób odpad będzie mniej niebezpieczny. Magazynowanie odpadów naleŜy wykonać w odpowiednio przystosowanych pojemnikach. Dokładny sposób powinien być opisany w planie gospodarki odpadami. Często odpady są gromadzone w opakowaniach przekazywanych do transportu i z tego względu naleŜy rozwaŜyć spełnienie wymagań umowy ADR w tym zakresie.

Uwarunkowania szczególne związane z pakowaniem odpadów w procesie przygotowywania ich do transportu

Aerozole Aerozole odpadowe przewoŜone w celu napraw lub utylizacji nie muszą byćzabezpieczone przed przypadkowym rozładowaniem pod warunkiem, Ŝe podjęto odpowiednie środki zapobiegające przed niebezpiecznym wzrostem ciśnienia i uwolnieniem niebezpiecznej zawartości. Opakowania powinny uniemoŜliwiaćwyciek cieczy podczas przewozu, np. przez zastosowanie materiału absorpcyjnego. Powinno teŜ być odpowiednio odpowietrzane w celu zapobieŜenia powstawania atmosfery zapalnej i wzrostu ciśnienia. Aerozole pakujemy w odpowiednie (certyfikowane ze względów transportowych) opakowania zewnętrzne. NaleŜy stosować opakowania zewnętrzne wykonane z odpowiedniego materiału, o wystarczającej wytrzymałości, zaprojektowane z uwzględnieniem pojemności opakowania i jego przeznaczenia. Aerozole nieszczelne lub powaŜnie zdeformowane powinny być przewoŜone w opakowaniach awaryjnych pod warunkiem, Ŝe podjęto odpowiednie środki zapobiegające przed niebezpiecznym wzrostem ciśnienia.

www.towary-niebezpieczne.pl

54

Page 61: Vademecum Magazynowania - Topserw

oraz z materiałami palnymi i innymi stwarzającymi zagroŜenie oddziaływania na siebie lub materiał, z którego wykonany jest pojemnik. Podczas magazynowania i transportu pojemniki na karbid powinny być szczelnie zamknięte, chronione przed wilgocią, z wyjątkiem pojemników specjalnych na karbid oraz chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Azbest Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest.

Wymagania w zakresie magazynowaniaAzbest magazynowany jest przede wszystkim jako odpad. Pomieszczenia w zakładzie lub warsztacie zamkniętym, w którym prowadzona jest działalność w kontakcie z wyrobami zawierającymi azbest, powinny zostać odpowiednio oznakowane, a takŜe powinna zostać umieszczona w widocznym miejscu instrukcja bezpiecznego postępowania i ochrony przed naraŜeniem na pył azbestowy. Obowiązek składowania wszystkich zdemontowanych wyrobów oraz ich części w opakowaniach, w osobnym pomieszczeniu zabezpieczonym przed dostępem osób niepowołanych. (§ 5.3) Materiały te powinny być opakowane w folię o grubości nie mniejszej niŜ 0,2 mm i oznakowane zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia. Po zakończeniu prac miejsca składowania odpadów naleŜy oczyścić z ewentualnych pozostałości azbestu.

Opis zagroŜenia: Pojęciem �azbest” określamy grupę minerałów krzemianowych tworzących włókna. Ich klasyfikację techniczną oparto na długościach i średnicach wiązek włókien. Długość wiązek wynosi od dziesiętnych części milimetra do 100 mm. Azbest jest przyczyną pylicy azbestowej i międzybłoniaka opłucnej. Najbardziej niebezpieczne są włókna długie (>5 m) i cienkie (do 0,01 m). Szkodliwe działanie azbestu polega na przenikaniu do dolnych dróg oddechowych, gdzie następnie wbijają się do płuca i ze względu na swe rozmiary pozostają i w wyniku wieloletniego draŜnienia komórek wywołują zmiany chorobowe.

Wymagania dla opakowań:Opakowania zawierające azbest powinny być wykonane w sposób eliminujący emisję włókien azbestowych do powietrza przez: 1) szczelne opakowanie w folię polietylenową wyrobów i odpadów o gęstości objętościowej większej niŜ 1.000 kg/m3, 2) umieszczenie w workach z folii polietylenowej i szczelne zamknięcie pyłu azbestowego oraz wyrobów i odpadów o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1.000 kg/m3, a następnie umieszczenie worków w opakowaniu zbiorczym z folii, lub przez zestalenie tych wyrobów przy uŜyciu cementu i po utwardzeniu szczelne opakowanie w folię polietylenową, 3) utrzymywanie w czasie pakowania wyrobów i odpadów zawierających azbest w stanie wilgotnym (§ 7. 1. )

Oznaczenie: Oznakowanie opakowań powinno mieć formę etykiety, trwale przytwierdzonej do opakowania, lub bezpośredniego nadruku na opakowaniu. Wyroby nie opakowane, zawierające azbest, powinny mieć oznakowanie w formie etykiety, trwale przytwierdzonej do wyrobu, lub bezpośredniego nadruku na wyrobie. Etykiety i napisy na nich zamieszczone oraz nadruki powinny być trwałe (nie ulegające zniszczeniu, zwłaszcza pod wpływem warunków atmosferycznych i czynników mechanicznych).

Oznakowanie powinno spełniać następujące wymagania:

1. wysokość znaku powinna wynosić co najmniej 5 cm, a szerokość co najmniej 3 cm,

2. górna część powinna zawierać białą literę "a" na czarnym tle; dolna część powinna zawieraćczytelny napis koloru białego lub czarnego na czerwonym tle, o treści "UWAGA! ZAWIERA AZBEST! Wdychanie pyłu azbestu stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia! Postępuj zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy!",

3. jeŜeli produkt zawiera krokidolit, wyrazy "ZAWIERA AZBEST!" naleŜy zastąpić wyrazami "ZAWIERA AZBEST - KROKIDOLIT! ",

4. jeŜeli oznaczenie jest w formie nadruku bezpośrednio na produkcie, wystarczające jest oznaczenie jednokolorowe na kontrastującym kolorze tła,

5. oznakowanie odpadów róŜni się od oznakowania wyrobów.

Zaprezentowany wzór oznaczenia jest zgodny z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia.

Odpady niebezpieczne Definicje magazynowania reguluje ustawa o odpadach, która określa tą nazwą czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem odzyskiem lub unieszkodliwieniem. Odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania mogą być magazynowane maksymalnie do 3 lat, natomiast odpady przeznaczone do składowania nie dłuŜej niŜ 1 rok. Generalną zasadą jest gromadzenie odpadów w sposób uniemoŜliwiający zanieczyszczenie środowiska oraz stworzenie zagroŜeń. Szczegóły postępowania poda nam karta charakterystyki.

Generalną zasadą jest nie mieszanie odpadów. MoŜna to jednak robić, jeśli powstający w ten sposób odpad będzie mniej niebezpieczny. Magazynowanie odpadów naleŜy wykonać w odpowiednio przystosowanych pojemnikach. Dokładny sposób powinien być opisany w planie gospodarki odpadami. Często odpady są gromadzone w opakowaniach przekazywanych do transportu i z tego względu naleŜy rozwaŜyć spełnienie wymagań umowy ADR w tym zakresie.

Uwarunkowania szczególne związane z pakowaniem odpadów w procesie przygotowywania ich do transportu

Aerozole Aerozole odpadowe przewoŜone w celu napraw lub utylizacji nie muszą byćzabezpieczone przed przypadkowym rozładowaniem pod warunkiem, Ŝe podjęto odpowiednie środki zapobiegające przed niebezpiecznym wzrostem ciśnienia i uwolnieniem niebezpiecznej zawartości. Opakowania powinny uniemoŜliwiaćwyciek cieczy podczas przewozu, np. przez zastosowanie materiału absorpcyjnego. Powinno teŜ być odpowiednio odpowietrzane w celu zapobieŜenia powstawania atmosfery zapalnej i wzrostu ciśnienia. Aerozole pakujemy w odpowiednie (certyfikowane ze względów transportowych) opakowania zewnętrzne. NaleŜy stosować opakowania zewnętrzne wykonane z odpowiedniego materiału, o wystarczającej wytrzymałości, zaprojektowane z uwzględnieniem pojemności opakowania i jego przeznaczenia. Aerozole nieszczelne lub powaŜnie zdeformowane powinny być przewoŜone w opakowaniach awaryjnych pod warunkiem, Ŝe podjęto odpowiednie środki zapobiegające przed niebezpiecznym wzrostem ciśnienia.

www.towary-niebezpieczne.pl

55

Page 62: Vademecum Magazynowania - Topserw

Zapalniczki ZuŜyte zapalniczki nie muszą być zabezpieczone przed przypadkowym zadziałaniem pod warunkiem, Ŝe podjęto środki zapobiegające niebezpiecznemu wzrostowi w nich ciśnienia i wytworzeniu atmosfery niebezpiecznej. ZuŜyte zapalniczki, oprócz nieszczelnych i silnie zdeformowanych powinny być pakowane w opakowania zewnętrzne wykonane z odpowiedniego materiału, o wystarczającej wytrzymałości, zaprojektowane z uwzględnieniem pojemności opakowania i jego przeznaczenia. Konstrukcja opakowania oraz zastosowane środki powinny uniemoŜliwiać wyciek cieczy podczas przewozu, np. przez zastosowanie materiału absorpcyjnego. Opakowanie powinno teŜ być odpowiednio odpowietrzane w celu zapobieŜenia powstawania atmosfery zapalnej i wzrostu ciśnienia.

Ponadto powinny być spełnione następujące przepisy: - powinny być stosowane tylko opakowania sztywne o pojemności maksymalnej 60 litrów; - opakowania powinny być napełnione wodą lub innym odpowiednim materiałem ochronnym w celu uniknięcia zapłonu; - w normalnych warunkach przewozu wszystkie urządzenia zapalające w zapalniczkach, powinny być pokryte materiałem ochronnym; - opakowania powinny być odpowiednio wentylowane w celu zapobieŜenia tworzeniu atmosfery wybuchowej i wzrostowi ciśnienia; - sztuki przesyłki powinny być przewoŜone tylko w pojazdach wentylowanych lub odkrytych lub w kontenerach. Nieszczelne lub silnie zdeformowane zapalniczki, powinny być przewoŜone w opakowaniach awaryjnych pod warunkiem, Ŝe podjęto odpowiednie środki w celu zapobieŜenia niebezpiecznemu wzrostowi ciśnienia.

Farby i lakiery Odpady zawierające pozostałości opakowań oraz zestalone lub ciekłe pozostałości farb mogą być pakowane i przewoŜone na następujących warunkach: (a) odpady mogą być pakowane zgodnie w certyfikowane opakowania dla towarów niebezpiecznych (b) odpady mogą być pakowane w DPPL elastyczne typów 13H3, 13H4 i 13H5 umieszczone w opakowaniach zbiorczych o pełnych ścianach; (c) badanie opakowań i DPPL określonych pod (a) i (b) moŜe być przeprowadzone zgodnie z odpowiednimi wymaganiami działów 6.1 lub 6.5 ADR - dla materiałów stałych, na poziomie II grupy pakowania. Badania powinny być przeprowadzone na opakowaniach i DPPL, napełnionych reprezentatywną próbką odpadów, przygotowanych jak do przewozu; (d) dopuszcza się przewóz luzem w pojazdach krytych opończą, kontenerach zamkniętych lub duŜych kontenerach krytych opończą, o ile pojazdy te i kontenery mają pełne ściany. Skrzynia pojazdu i kontener powinny być szczelne lub uszczelnione, np. poprzez zastosowanie odpowiedniej i dostatecznie wytrzymałej wykładziny wewnętrznej; (e) jeŜeli odpad przewoŜony jest na warunkach określonych w niniejszym przepisie, to powinien być on opisany w dokumencie przewozowym zgodnie z 5.4.1.1.3 w następujący sposób: �ODPAD, UN 1263 FARBA, 3, II".

Akumulatory i baterie Akumulatory Warunkiem zwolnienia akumulatorów spod restrykcji przepisów ADR jest zastosowanie się do następujących zaleceń: - ich obudowy nie są uszkodzone; - są zamocowane w taki sposób, np. poprzez spiętrzenie na paletach; aby nic mogła wyciekać ich zawartość oraz aby nie mogły zsunąć się, upaść lub ulec uszkodzeniu; - nie mają pozostałości materiałów kwaśnych lub alkalicznych na zewnętrznych powierzchniach; - są zabezpieczone przed zwarciem. Określenie �Akumulatory zuŜyte" oznacza akumulatory przewoŜone w celu recyklingu po zakończeniu ich normalnego uŜytkowania.

Baterie i akumulatory litowe ZuŜyte baterie i akumulatory litowe o masie brutto nie większej niŜ 500 g brutto kaŜda, zebrane i zgłoszone do przewozu w celu usunięcia, przewoŜone pomiędzy punktem zbiorczym a miejscem wstępnej przeróbki razem z innymi bateriami i akumulatorami, nie podlegają pod działanie innych przepisów ADR, jeŜeli spełniają następujące warunki: - zapewniono opakowania spełniające wymagania wytrzymałościowe na poziomie II grupy pakowania. - jeŜeli ogniwa i akumulatory pakowane są razem z urządzeniami, to powinny być zapakowane w tekturowe opakowania wewnętrzne, spełniające wymagania wytrzymałościowe na poziomie II grupy pakowania. - jeŜeli ogniwa lub akumulatory naleŜące do klasy 9 znajdują się w urządzeniach, to urządzenia te powinny być zapakowane w mocne opakowania zewnętrzne w sposób uniemoŜliwiający ich przypadkowe zadziałanie podczas przewozu.

Ponadto, akumulatory w mocnej, odpornej na uderzenia obudowie zewnętrznej, o masie brutto 12 kg i większej i zestawy takich akumulatorów, mogą być pakowane w mocne opakowania zewnętrzne, w obudowach ochronnych (np. w klatkach całkowicie zamkniętych lub wykonanych z listew drewnianych), bez opakowania lub na paletach. Akumulatory powinny być zabezpieczone przed niezamierzonym przemieszczeniem, a bieguny akumulatorów nie powinny być obciąŜane przez znajdujące się na nich przedmioty. Akumulatory powinny być zabezpieczone przed zwarciem. (ii) jeŜeli w tym miejscu zapewniony jest system zachowania jakości w taki sposób, Ŝe całkowita liczba baterii i akumulatorów litowych na jednostkę transportową nie przekracza 333 kg; (iii) sztuki przesyłki powinny być zaopatrzone w napis �ZUśYTE BATERIE LITOWE".

Oleje przepracowane Podstawa prawna : Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi.

Rozporządzenie określa szczegółowy sposób postępowania z olejami odpadowymi, polegający na zbieraniu lub magazynowaniu.

Zasady magazynowania (§ 2-3)Oleje odpadowe zbiera się i magazynuje selektywnie według wymagań wynikających ze sposobu ich przemysłowego wykorzystania lub unieszkodliwiania. Podczas zbierania i magazynowania olejów odpadowych jest niedopuszczalne ich mieszanie z innymi odpadami i substancjami, w tym zwłaszcza z odpadami stałymi, odpadami PCB, olejem napędowym, olejem opałowym, płynami chłodniczymi, płynami hamulcowymi oraz innymi substancjami i preparatami chemicznymi niebędącymi olejami; dopuszcza się mieszanie róŜnych rodzajów olejów odpadowych, jeŜeli nie wpłynie to negatywnie na proces ich odzysku lub unieszkodliwiania. Oleje odpadowe zbiera się do szczelnych pojemników, wykonanych z materiałów trudno palnych, odpornych na działanie olejów odpadowych, odprowadzających ładunki elektryczności statycznej, wyposaŜonych w szczelne

zamknięcia, zabezpieczonych przed stłuczeniem. Na pojemnikach umieszcza się w miejscu widocznym: 1) napis "OLEJ ODPADOWY"; 2) informację o kodzie lub kodach odpadu wynikającą z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206); 3) oznakowanie wymagane przepisami szczególnymi, dotyczącymi transportu odpadów niebezpiecznych.

Na pojemnikach przeznaczonych do zbierania i magazynowania olejów odpadowych od indywidualnych posiadaczy, ustawianych w miejscach publicznych, umieszcza się dodatkowo informację o sposobie eksploatacji pojemnika oraz dane o jego właścicielu. JeŜeli olej podczas uŜytkowania miał lub mógł mieć styczność z substancją niebezpieczną, w jej postaci własnej lub jako składnik preparatu, na pojemniku umieszcza się informację o zanieczyszczeniu lub moŜliwości zanieczyszczenia oleju odpadowego tą substancją. Pojemniki do zbierania olejów odpadowych mogą być stosowane w rotacji pomiędzy wytwórcąodpadu a ich kolejnym posiadaczem, miejscem odzysku albo unieszkodliwiania.

Wymagania dla magazynu (§ 4.) Oleje odpadowe magazynuje się w miejscach utwardzonych, zabezpieczonych przed zanieczyszczeniami gruntu i opadami atmosferycznymi, wyposaŜonych w urządzenia lub środki do zbierania wycieków tych odpadów. Urządzenia te dostosowuje się do ilości magazynowanych olejów odpadowych. W miejscach magazynowania olejów odpadowych dostęp do nich, w celu opróŜnienia lub wymiany pojemnika, jest ograniczony do właścicieli pojemników lub przedsiębiorców zajmujących sięgospodarowaniem tymi olejami odpadowymi.

Przykład zastosowania palet wychwytowych jako zabezpieczenia miejsca gromadzenia i magazynowania olejów. Z oferty Topserw

KaŜdy wyciek oleju powinien być unieszkodliwiony. Doskonale nadają się do tego sorbenty Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

56

Page 63: Vademecum Magazynowania - Topserw

Zapalniczki ZuŜyte zapalniczki nie muszą być zabezpieczone przed przypadkowym zadziałaniem pod warunkiem, Ŝe podjęto środki zapobiegające niebezpiecznemu wzrostowi w nich ciśnienia i wytworzeniu atmosfery niebezpiecznej. ZuŜyte zapalniczki, oprócz nieszczelnych i silnie zdeformowanych powinny być pakowane w opakowania zewnętrzne wykonane z odpowiedniego materiału, o wystarczającej wytrzymałości, zaprojektowane z uwzględnieniem pojemności opakowania i jego przeznaczenia. Konstrukcja opakowania oraz zastosowane środki powinny uniemoŜliwiać wyciek cieczy podczas przewozu, np. przez zastosowanie materiału absorpcyjnego. Opakowanie powinno teŜ być odpowiednio odpowietrzane w celu zapobieŜenia powstawania atmosfery zapalnej i wzrostu ciśnienia.

Ponadto powinny być spełnione następujące przepisy: - powinny być stosowane tylko opakowania sztywne o pojemności maksymalnej 60 litrów; - opakowania powinny być napełnione wodą lub innym odpowiednim materiałem ochronnym w celu uniknięcia zapłonu; - w normalnych warunkach przewozu wszystkie urządzenia zapalające w zapalniczkach, powinny być pokryte materiałem ochronnym; - opakowania powinny być odpowiednio wentylowane w celu zapobieŜenia tworzeniu atmosfery wybuchowej i wzrostowi ciśnienia; - sztuki przesyłki powinny być przewoŜone tylko w pojazdach wentylowanych lub odkrytych lub w kontenerach. Nieszczelne lub silnie zdeformowane zapalniczki, powinny być przewoŜone w opakowaniach awaryjnych pod warunkiem, Ŝe podjęto odpowiednie środki w celu zapobieŜenia niebezpiecznemu wzrostowi ciśnienia.

Farby i lakiery Odpady zawierające pozostałości opakowań oraz zestalone lub ciekłe pozostałości farb mogą być pakowane i przewoŜone na następujących warunkach: (a) odpady mogą być pakowane zgodnie w certyfikowane opakowania dla towarów niebezpiecznych (b) odpady mogą być pakowane w DPPL elastyczne typów 13H3, 13H4 i 13H5 umieszczone w opakowaniach zbiorczych o pełnych ścianach; (c) badanie opakowań i DPPL określonych pod (a) i (b) moŜe być przeprowadzone zgodnie z odpowiednimi wymaganiami działów 6.1 lub 6.5 ADR - dla materiałów stałych, na poziomie II grupy pakowania. Badania powinny być przeprowadzone na opakowaniach i DPPL, napełnionych reprezentatywną próbką odpadów, przygotowanych jak do przewozu; (d) dopuszcza się przewóz luzem w pojazdach krytych opończą, kontenerach zamkniętych lub duŜych kontenerach krytych opończą, o ile pojazdy te i kontenery mają pełne ściany. Skrzynia pojazdu i kontener powinny być szczelne lub uszczelnione, np. poprzez zastosowanie odpowiedniej i dostatecznie wytrzymałej wykładziny wewnętrznej; (e) jeŜeli odpad przewoŜony jest na warunkach określonych w niniejszym przepisie, to powinien być on opisany w dokumencie przewozowym zgodnie z 5.4.1.1.3 w następujący sposób: �ODPAD, UN 1263 FARBA, 3, II".

Akumulatory i baterie Akumulatory Warunkiem zwolnienia akumulatorów spod restrykcji przepisów ADR jest zastosowanie się do następujących zaleceń: - ich obudowy nie są uszkodzone; - są zamocowane w taki sposób, np. poprzez spiętrzenie na paletach; aby nic mogła wyciekać ich zawartość oraz aby nie mogły zsunąć się, upaść lub ulec uszkodzeniu; - nie mają pozostałości materiałów kwaśnych lub alkalicznych na zewnętrznych powierzchniach; - są zabezpieczone przed zwarciem. Określenie �Akumulatory zuŜyte" oznacza akumulatory przewoŜone w celu recyklingu po zakończeniu ich normalnego uŜytkowania.

Baterie i akumulatory litowe ZuŜyte baterie i akumulatory litowe o masie brutto nie większej niŜ 500 g brutto kaŜda, zebrane i zgłoszone do przewozu w celu usunięcia, przewoŜone pomiędzy punktem zbiorczym a miejscem wstępnej przeróbki razem z innymi bateriami i akumulatorami, nie podlegają pod działanie innych przepisów ADR, jeŜeli spełniają następujące warunki: - zapewniono opakowania spełniające wymagania wytrzymałościowe na poziomie II grupy pakowania. - jeŜeli ogniwa i akumulatory pakowane są razem z urządzeniami, to powinny być zapakowane w tekturowe opakowania wewnętrzne, spełniające wymagania wytrzymałościowe na poziomie II grupy pakowania. - jeŜeli ogniwa lub akumulatory naleŜące do klasy 9 znajdują się w urządzeniach, to urządzenia te powinny być zapakowane w mocne opakowania zewnętrzne w sposób uniemoŜliwiający ich przypadkowe zadziałanie podczas przewozu.

Ponadto, akumulatory w mocnej, odpornej na uderzenia obudowie zewnętrznej, o masie brutto 12 kg i większej i zestawy takich akumulatorów, mogą być pakowane w mocne opakowania zewnętrzne, w obudowach ochronnych (np. w klatkach całkowicie zamkniętych lub wykonanych z listew drewnianych), bez opakowania lub na paletach. Akumulatory powinny być zabezpieczone przed niezamierzonym przemieszczeniem, a bieguny akumulatorów nie powinny być obciąŜane przez znajdujące się na nich przedmioty. Akumulatory powinny być zabezpieczone przed zwarciem. (ii) jeŜeli w tym miejscu zapewniony jest system zachowania jakości w taki sposób, Ŝe całkowita liczba baterii i akumulatorów litowych na jednostkę transportową nie przekracza 333 kg; (iii) sztuki przesyłki powinny być zaopatrzone w napis �ZUśYTE BATERIE LITOWE".

Oleje przepracowane Podstawa prawna : Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi.

Rozporządzenie określa szczegółowy sposób postępowania z olejami odpadowymi, polegający na zbieraniu lub magazynowaniu.

Zasady magazynowania (§ 2-3)Oleje odpadowe zbiera się i magazynuje selektywnie według wymagań wynikających ze sposobu ich przemysłowego wykorzystania lub unieszkodliwiania. Podczas zbierania i magazynowania olejów odpadowych jest niedopuszczalne ich mieszanie z innymi odpadami i substancjami, w tym zwłaszcza z odpadami stałymi, odpadami PCB, olejem napędowym, olejem opałowym, płynami chłodniczymi, płynami hamulcowymi oraz innymi substancjami i preparatami chemicznymi niebędącymi olejami; dopuszcza się mieszanie róŜnych rodzajów olejów odpadowych, jeŜeli nie wpłynie to negatywnie na proces ich odzysku lub unieszkodliwiania. Oleje odpadowe zbiera się do szczelnych pojemników, wykonanych z materiałów trudno palnych, odpornych na działanie olejów odpadowych, odprowadzających ładunki elektryczności statycznej, wyposaŜonych w szczelne

zamknięcia, zabezpieczonych przed stłuczeniem. Na pojemnikach umieszcza się w miejscu widocznym: 1) napis "OLEJ ODPADOWY"; 2) informację o kodzie lub kodach odpadu wynikającą z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206); 3) oznakowanie wymagane przepisami szczególnymi, dotyczącymi transportu odpadów niebezpiecznych.

Na pojemnikach przeznaczonych do zbierania i magazynowania olejów odpadowych od indywidualnych posiadaczy, ustawianych w miejscach publicznych, umieszcza się dodatkowo informację o sposobie eksploatacji pojemnika oraz dane o jego właścicielu. JeŜeli olej podczas uŜytkowania miał lub mógł mieć styczność z substancją niebezpieczną, w jej postaci własnej lub jako składnik preparatu, na pojemniku umieszcza się informację o zanieczyszczeniu lub moŜliwości zanieczyszczenia oleju odpadowego tą substancją. Pojemniki do zbierania olejów odpadowych mogą być stosowane w rotacji pomiędzy wytwórcąodpadu a ich kolejnym posiadaczem, miejscem odzysku albo unieszkodliwiania.

Wymagania dla magazynu (§ 4.) Oleje odpadowe magazynuje się w miejscach utwardzonych, zabezpieczonych przed zanieczyszczeniami gruntu i opadami atmosferycznymi, wyposaŜonych w urządzenia lub środki do zbierania wycieków tych odpadów. Urządzenia te dostosowuje się do ilości magazynowanych olejów odpadowych. W miejscach magazynowania olejów odpadowych dostęp do nich, w celu opróŜnienia lub wymiany pojemnika, jest ograniczony do właścicieli pojemników lub przedsiębiorców zajmujących sięgospodarowaniem tymi olejami odpadowymi.

Przykład zastosowania palet wychwytowych jako zabezpieczenia miejsca gromadzenia i magazynowania olejów. Z oferty Topserw

KaŜdy wyciek oleju powinien być unieszkodliwiony. Doskonale nadają się do tego sorbenty Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

57

Page 64: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazyn dla magazynierów Celem tej części jest zwrócenie uwagi na najwaŜniejsze elementy wynikające z �profesjonalnego” magazynowania.

Zalecenia w zakresie przygotowania magazynów

Pomijając kwestie formalne, czyli posiadanie zgody na uŜywanie magazynu jako magazynu chemicznego, wymagane jest wykazanie się przezornością i przewidywaniem zanim wprowadzimy do naszych obiektów chemię. Chemia nie będzie się z nami konsultowała i jeśli zaakceptujemy określone ryzyko wystąpienia awarii musimy być przygotowani na skutki wydarzeń awaryjnych. Wprowadzenie produktów chemicznych do magazynu lub zwiększanie ilości juŜmagazynowanej chemii nie moŜe odbywać się bez stosownych analiz i przygotowań. PoniŜej podsumowane zostały dotychczasowe doświadczenia w zakresie przygotowania powierzchni magazynowych. W większości przypadków przepisy nie wskazują konkretnych sposobów postępowania. Uwzględniając dopuszczalne ryzyko oraz moŜliwe zdarzenia naleŜy podjąć racjonalne decyzje.

Warunki minimalne (stan podstawowy). Warunek Cel MoŜliwe warianty rozwiązań Szczelność magazynu Zapewnienie przeciwdziałania

wyciekowi • Kanalizacja bezodpływowa pozwalając

na gromadzenie w przypadku awarii cieczy bez moŜliwości przedostania sięjej do środowiska (kanalizacja awaryjna, bezodpływowa).

• Zastosowanie zbiorników awaryjnych (palet odciekowych).

• Zastosowanie opakowań awaryjnych. DrenaŜ i uszczelnienia ZapobieŜenie przedostania się

pozostałości środków gaśniczych oraz odpadów poakcyjnych do środowiska

• Uszczelnienie krawędzi styku ścian z podłoŜem.

• Wyprofilowanie posadzki. • Zastosowanie ścian łączonych trwale z

podłoŜem. • Kanalizacja bezodpływowa lub

połączona ze zbiornikiem retencyjnym. Izolacja podłoŜa pod posadzką Zagwarantowanie, Ŝe w przypadku

pęknięcia płyt posadzki lub ich odkształcenia skutki ew. rozszczelnienia nie przedostaną sięponiŜej fundamentów).

• Zastosowanie izolacji (geowłóknina). • Środki odpowiednie do ryzyka zgodnie z

wynikiem analizy ryzyka.

Odprowadzenie wód opadowych Odprowadzenie wód opadowych. • Zastosowanie odprowadzeń poziomych oraz wyprofilowanie przestrzeni parkingu.

• Poniesienie ramp. Uwaga! Wody powinny być odprowadzane do zbiornika lub odpowiedniego separatora

Posadzka odporna na magazynowane chemikalia

Zapewnienie warunków bezpieczeństwa oraz unikanie gromadzenia ładunków elektrostatycznych

• Zastosowanie farb i pokryć odpowiednich do magazynowanych produktów.

Konstrukcja ścian Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się poŜaru

• Zastosowanie materiałów dla budynków w odpowiedniej klasie energetycznej (patrz strona 70).

• Wprowadzenie sekcji lub stref. Wprowadzenie sekcji na pojemniki uszkodzone

Minimalizowanie zagroŜeńzwiązanych z rozprzestrzenianiem się skutków rozszczelnienia.

• Opakowania awaryjne. • Szafy / kontenery.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Art. 6

1. Kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu. 2. Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie moŜliwe środki zapobiegawcze.

www.towary-niebezpieczne.pl

58

Page 65: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazyn dla magazynierów Celem tej części jest zwrócenie uwagi na najwaŜniejsze elementy wynikające z �profesjonalnego” magazynowania.

Zalecenia w zakresie przygotowania magazynów

Pomijając kwestie formalne, czyli posiadanie zgody na uŜywanie magazynu jako magazynu chemicznego, wymagane jest wykazanie się przezornością i przewidywaniem zanim wprowadzimy do naszych obiektów chemię. Chemia nie będzie się z nami konsultowała i jeśli zaakceptujemy określone ryzyko wystąpienia awarii musimy być przygotowani na skutki wydarzeń awaryjnych. Wprowadzenie produktów chemicznych do magazynu lub zwiększanie ilości juŜmagazynowanej chemii nie moŜe odbywać się bez stosownych analiz i przygotowań. PoniŜej podsumowane zostały dotychczasowe doświadczenia w zakresie przygotowania powierzchni magazynowych. W większości przypadków przepisy nie wskazują konkretnych sposobów postępowania. Uwzględniając dopuszczalne ryzyko oraz moŜliwe zdarzenia naleŜy podjąć racjonalne decyzje.

Warunki minimalne (stan podstawowy). Warunek Cel MoŜliwe warianty rozwiązań Szczelność magazynu Zapewnienie przeciwdziałania

wyciekowi • Kanalizacja bezodpływowa pozwalając

na gromadzenie w przypadku awarii cieczy bez moŜliwości przedostania sięjej do środowiska (kanalizacja awaryjna, bezodpływowa).

• Zastosowanie zbiorników awaryjnych (palet odciekowych).

• Zastosowanie opakowań awaryjnych. DrenaŜ i uszczelnienia ZapobieŜenie przedostania się

pozostałości środków gaśniczych oraz odpadów poakcyjnych do środowiska

• Uszczelnienie krawędzi styku ścian z podłoŜem.

• Wyprofilowanie posadzki. • Zastosowanie ścian łączonych trwale z

podłoŜem. • Kanalizacja bezodpływowa lub

połączona ze zbiornikiem retencyjnym. Izolacja podłoŜa pod posadzką Zagwarantowanie, Ŝe w przypadku

pęknięcia płyt posadzki lub ich odkształcenia skutki ew. rozszczelnienia nie przedostaną sięponiŜej fundamentów).

• Zastosowanie izolacji (geowłóknina). • Środki odpowiednie do ryzyka zgodnie z

wynikiem analizy ryzyka.

Odprowadzenie wód opadowych Odprowadzenie wód opadowych. • Zastosowanie odprowadzeń poziomych oraz wyprofilowanie przestrzeni parkingu.

• Poniesienie ramp. Uwaga! Wody powinny być odprowadzane do zbiornika lub odpowiedniego separatora

Posadzka odporna na magazynowane chemikalia

Zapewnienie warunków bezpieczeństwa oraz unikanie gromadzenia ładunków elektrostatycznych

• Zastosowanie farb i pokryć odpowiednich do magazynowanych produktów.

Konstrukcja ścian Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się poŜaru

• Zastosowanie materiałów dla budynków w odpowiedniej klasie energetycznej (patrz strona 70).

• Wprowadzenie sekcji lub stref. Wprowadzenie sekcji na pojemniki uszkodzone

Minimalizowanie zagroŜeńzwiązanych z rozprzestrzenianiem się skutków rozszczelnienia.

• Opakowania awaryjne. • Szafy / kontenery.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Art. 6

1. Kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu. 2. Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie moŜliwe środki zapobiegawcze.

www.towary-niebezpieczne.pl

59

Page 66: Vademecum Magazynowania - Topserw

Warunek Cel MoŜliwe warianty rozwiązań Ogrzewanie Zapewnienie warunków pracy.

Zapewnienie odpowiednich warunków magazynowania. Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

• Ogrzewanie bez odkrytych elementów grzewczych (np. wodne).

• Ogrzewanie gazowe osłonięte z systemem czujników gazu oraz moŜliwością zastąpienia gazu palnego w przypadku rozszczelnienia gazami obojętnymi lub system detekcji gazu powiązanym ze sterowaniem instalacją.

Klapy oddymiające Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

Uwaga! Klapy dymowe powinny byćsytuowane pomiędzy regałami w sposób uniemoŜliwiający ogrzewanie wnętrza przez słońce. Nie powinny one obejmować więcej niŜ 10%

Zastosowani przegród przeciw dymowych

Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

Rampy oraz drzwi ewakuacyjne posiadają zabezpieczenia na wypadek rozszczelnienia lub poŜaru.

Minimalizowanie moŜliwości przedostania się pozostałości środków gaśniczych do środowiska.

• Wyprofilowanie posadzek • Zastosowanie listew awaryjnych

Przed bramami (przejazdami) oraz przed rampami umieszczono odboje lub / i ograniczniki sygnalizacyjne.

ZapobieŜenie zniszczeniu infrastruktury.

• Zastosowanie słupków, krawęŜników lun odbojów.

Wentylacja Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych. Zapewnienie odpowiednich warunków.

Wentylacja zgodnie z normami. W przypadku, gdy mogą powstać pary kwaśne lub zasadowe naleŜy stosować materiały konstrukcyjne odporne na kwasy.

Wentylacja awaryjna Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

Wentylacja zgodnie z normami

Monitoring stęŜeń Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

Zastosowanie środków odpowiednich dla zagroŜeń.

W magazynie zapewniono system pryszniców awaryjnych lub płuczek do oczu z odprowadzeniem niezaleŜnym wody (do pojemników niepołączonych z kanalizacją.

Ochrona zdrowia i Ŝycia pracowników.

Zastosowanie środków odpowiednich dla zagroŜeń.

Akumulatorownia posiada system monitoringu stęŜeń oraz niezaleŜna wentylację.

Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

NaleŜy uwzględnić zalecenia producentów baterii oraz aparatów do ładowania.

System wykrywania i informowania o poŜarze oraz odpowiednia infrastruktura

Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

NaleŜy zastosować odpowiednie instalacje, z niezaleŜnym zasilaniem, zbiorniki wody, zbiornik dostojnik na wody lub odpowiednie dla systemów gaszenia gazami).

Magazyn posiada wszelkie instalacje elektryczne i awaryjne wykonane w wersji przeciwwybuchowej (EX).

Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych.

Zapewnienie materiałów sorpcyjnych.

Minimalizowanie zagroŜeńpoŜarowych oraz skaŜenie środowiska.

Zastosowanie przenośnych lub stacjonarnych rozwiązań gwarantujących dostępność środków sorpcyjnych oraz moŜliwość ich gromadzenia po uŜyciu.

www.towary-niebezpieczne.pl

60

Page 67: Vademecum Magazynowania - Topserw

Regały Zgodnie z wytycznymi FEM (Federation Europeene de la Manutention) przyjmuje się nazewnictwa w konstrukcji regałów wskazane na grafie obok. KaŜda instalacja standardowych regałów paletowych składa się z dwóch podstawowych elementów: BELEK - zawierających belkę, zaczep belki i zawleczkęzabezpieczającą. RAM - zawierających słupy, stęŜenia i stopki.

Oznaczenie regałów KaŜdy z regałów oraz przęseł musi mieć określone parametry w zakresie wytrzymałości przęsła oraz regału.

Zabezpieczanie regałów KaŜdy z regałów w miejscu mocowania z podłoŜem, które moŜe zostać uszkodzone przez transport wewnętrzny powinien byćzabezpieczony odbojnikami.

Przeglądy regałów Wymagane jest dokonywanie regularnych przeglądów okresowych ze szczególnym zwróceniem uwagi na stan regałów i sposób ich uŜytkowania. Przegląd musi być przeprowadzany przez osobę z dostateczną znajomością konstrukcyjnych właściwości regałów. Przeglądy powinny odbywać się w następującym harmonogramie:

Kontrola codzienna Kontrole te powinny być przeprowadzane przez personel obsługujący regały podczas codziennej pracy. Jest to ocena wizualna. W przypadku zauwaŜenia uszkodzenia mechanicznego konstrukcji regału, naleŜy to natychmiast zgłosić do osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo w magazynie. Kontrola powinna takŜe ujawniać palety uszkodzone.

Kontrola cotygodniowa Kontrola polegająca na wzrokowym sprawdzeniu konstrukcji regałów od poziomu posadzki przez ich całąwysokość oraz zaklasyfikowaniu wykrytych braków i uszkodzeń w konstrukcji do odpowiednich grup ryzyka.

Kontrola roczna Kontrola specjalistyczna przez wykwalifikowany personel. Podczas tej kontroli sprawdzany jest

kompletność instalacji regałowej, stan techniczny instalacji oraz stan techniczny systemu zabezpieczeń instalacji (osłony słupów, ram, itp.).

Grupy ryzykaJako dobre rozwiązanie moŜna zasugerować kodyfikację barwną (np. – �zielona”, pomarańczowa, czerwona) Oznaczenie polega na barwnym naniesieniu znaków na uszkodzonym elemencie w celu jego łatwiejszej identyfikacji. Ustalamy trzy kategorie uszkodzeń według grup ryzyka; zielonej, pomarańczowej lub czerwonej. GRUPA ZIELONA Uszkodzenia niewielkie, wymagające okresowej kontroli ich stanu. GRUPA POMARAŃCZOWA Uszkodzenia powaŜne, wymagające pilnej reakcji. GRUPA CZERWONA Bardzo powaŜne uszkodzenia wymagające natychmiastowej reakcji.

Przykład oznaczenie parametrów regału

www.towary-niebezpieczne.pl

61

Page 68: Vademecum Magazynowania - Topserw

Sposób pomiaru uszkodzeń – prezentacja graficzna

Źródło: FEM

Metody prowadzenia kontroli• W przypadku widocznego uszkodzenia belki naleŜy niezwłocznie odciąŜyć dany poziom i wymienić belkę. • Gdy słup regału jest widocznie uszkodzony, nie moŜna uŜywać kolumn regałowych po obu stronach słupa.

NaleŜy wyjąć składowane w nich palety. Wyjątkowo dozwolone jest uŜytkowanie tych kolumn, ale z obciąŜeniem tylko do 70% obciąŜenia dopuszczonego przed uszkodzeniem (1/1,5 = 0,67; 1/1,43 = 0,70).

• Uszkodzony słup musi zostać jak najszybciej wymieniony lub w odpowiedni sposób naprawiony.

Zawleczki zabezpieczająceBrakujące naleŜy niezwłocznie uzupełnić, a źle zamontowane zamontować poprawnie. Prawidłowo załoŜona zawleczka powinna przechodzić przez otwór w zaczepie i przez górną część otworu w słupie. W przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia zawleczki (pęknięcie, wygięcie, itp.), naleŜy ją niezwłocznie zastąpić nową.

Uszkodzony otwór w słupie: W przypadku poderwania belki (np. przez wózek) z załoŜoną zawleczką, moŜe nastąpić uszkodzenie otworu w słupie. JeŜeli to nastąpiło, naleŜy zmienić lokalizację belki w ten sposób, aby ponownie załoŜona zawleczka była mocowana do nieuszkodzonego otworu słupa.

Zaczep belkiW przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia naleŜy niezwłocznie wymienić całą belkę. JeŜeli wraz z zaczepem zostały uszkodzone otwory w słupie, nie naleŜy ich juŜ uŜywać do mocowania nowej belki.

Spaw: W przypadku zauwaŜenia jakiegokolwiek uszkodzenia spoiny (peknięcie, wybrzuszenie), naleŜy niezwłocznie wymienić całą belkę.

Profil belkiW przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia, które spowodowało zmianę kształtu profilu belki, naleŜy niezwłocznie wymienić całą belkę. JeŜeli pionowe ugięcie belki jest większe niŜ L/200 (L-długość belki mierzona pomiędzy wewnętrznymi powierzchniami słupów) oznacza to, Ŝe belka jest przeciąŜona. NaleŜy niezwłocznie zdjąć z belki obciąŜenie i sprawdzić na tablicy obciąŜeniowej dopuszczalne, maksymalne obciąŜenie. JeŜeli belka pozostaje trwale wygięta po zdjęciu z niej obciąŜenia oznacza to, Ŝe została ona w znacznym stopniu przeciąŜona. Tolerancja prostoliniowości dla belek wynosi 0,001. JeŜeli więc rozładowana belka pozostaje wygięta w kierunku poziomym lub pionowym, bardziej niŜ o L / 1000, naleŜy ją wymienić.

Metody pomiaru• 1000 mm odcinek stalowego kształtownika jest

dostawiany do płaskiej powierzchni słupa, od wklęsłej strony uszkodzenia, w ten sposób, Ŝe wgniecenie jest równo oddalone od obu jego końców.

• Maksymalne dopuszczalne wygięcie słupa od strony składowania palet, wynosi 5mm.

• Maksymalne dopuszczalne wygięcie słupa od czoła regału wynosi 3mm.

• W przypadku uszkodzenia słupa z obu kierunków, kaŜde uszkodzenie naleŜy rozpatrywać oddzielnie według powyŜszych limitów.

• Dla stęŜeń, niezaleŜnie od kierunku, maksymalnie dopuszczalne wygięcie wynosi 10mm. JeŜeli stęŜenie jest krótsze niŜ 1000 mm naleŜy stosować pomiar uproszczony, opisany powyŜej.

www.towary-niebezpieczne.pl

62

Page 69: Vademecum Magazynowania - Topserw

Sposób pomiaru uszkodzeń – prezentacja graficzna

Źródło: FEM

Metody prowadzenia kontroli• W przypadku widocznego uszkodzenia belki naleŜy niezwłocznie odciąŜyć dany poziom i wymienić belkę. • Gdy słup regału jest widocznie uszkodzony, nie moŜna uŜywać kolumn regałowych po obu stronach słupa.

NaleŜy wyjąć składowane w nich palety. Wyjątkowo dozwolone jest uŜytkowanie tych kolumn, ale z obciąŜeniem tylko do 70% obciąŜenia dopuszczonego przed uszkodzeniem (1/1,5 = 0,67; 1/1,43 = 0,70).

• Uszkodzony słup musi zostać jak najszybciej wymieniony lub w odpowiedni sposób naprawiony.

Zawleczki zabezpieczająceBrakujące naleŜy niezwłocznie uzupełnić, a źle zamontowane zamontować poprawnie. Prawidłowo załoŜona zawleczka powinna przechodzić przez otwór w zaczepie i przez górną część otworu w słupie. W przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia zawleczki (pęknięcie, wygięcie, itp.), naleŜy ją niezwłocznie zastąpić nową.

Uszkodzony otwór w słupie: W przypadku poderwania belki (np. przez wózek) z załoŜoną zawleczką, moŜe nastąpić uszkodzenie otworu w słupie. JeŜeli to nastąpiło, naleŜy zmienić lokalizację belki w ten sposób, aby ponownie załoŜona zawleczka była mocowana do nieuszkodzonego otworu słupa.

Zaczep belkiW przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia naleŜy niezwłocznie wymienić całą belkę. JeŜeli wraz z zaczepem zostały uszkodzone otwory w słupie, nie naleŜy ich juŜ uŜywać do mocowania nowej belki.

Spaw: W przypadku zauwaŜenia jakiegokolwiek uszkodzenia spoiny (peknięcie, wybrzuszenie), naleŜy niezwłocznie wymienić całą belkę.

Profil belkiW przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia, które spowodowało zmianę kształtu profilu belki, naleŜy niezwłocznie wymienić całą belkę. JeŜeli pionowe ugięcie belki jest większe niŜ L/200 (L-długość belki mierzona pomiędzy wewnętrznymi powierzchniami słupów) oznacza to, Ŝe belka jest przeciąŜona. NaleŜy niezwłocznie zdjąć z belki obciąŜenie i sprawdzić na tablicy obciąŜeniowej dopuszczalne, maksymalne obciąŜenie. JeŜeli belka pozostaje trwale wygięta po zdjęciu z niej obciąŜenia oznacza to, Ŝe została ona w znacznym stopniu przeciąŜona. Tolerancja prostoliniowości dla belek wynosi 0,001. JeŜeli więc rozładowana belka pozostaje wygięta w kierunku poziomym lub pionowym, bardziej niŜ o L / 1000, naleŜy ją wymienić.

Metody pomiaru• 1000 mm odcinek stalowego kształtownika jest

dostawiany do płaskiej powierzchni słupa, od wklęsłej strony uszkodzenia, w ten sposób, Ŝe wgniecenie jest równo oddalone od obu jego końców.

• Maksymalne dopuszczalne wygięcie słupa od strony składowania palet, wynosi 5mm.

• Maksymalne dopuszczalne wygięcie słupa od czoła regału wynosi 3mm.

• W przypadku uszkodzenia słupa z obu kierunków, kaŜde uszkodzenie naleŜy rozpatrywać oddzielnie według powyŜszych limitów.

• Dla stęŜeń, niezaleŜnie od kierunku, maksymalnie dopuszczalne wygięcie wynosi 10mm. JeŜeli stęŜenie jest krótsze niŜ 1000 mm naleŜy stosować pomiar uproszczony, opisany powyŜej.

Podstawowe zasady składowania towarów w magazynachPracodawca powinien określić zasady składowania dla kaŜdego rodzaju magazynowanego towaru a w szczególności sposób i dopuszczalną wysokość składowania. Podczas magazynowania towarów w regałach szczegóły układania towarów reguluje instrukcja uŜywania regału, jednak moŜna polecić kilka podstawowych zasad związanych z układaniem ładunków.

Towary układamy równomiernie, z zachowaniem odległości pozwalających na swobodne manipulowanie towarem.

Zabezpieczenie regałów przed uszkodzeniem - odbojniki Kolumny, słupki oraz regały znajdujące się w pobliŜu dróg komunikacyjnych bardzo często są uszkadzane. NaleŜy zatem zalecić ochronę wraŜliwych elementów regałów przed zadrapaniem, wgnieceniem, wygięciem i skrzywieniem wskutek wielokrotnego uderzania w niego przez pojazdy transportu przemysłowego. Ochrona powinna pochłaniaćenergię zderzenia. W tym zakresie preferowane powinny być ochrony, które po zamortyzowaniu wracają do pierwotnego kształtu. Zastosowany materiał nie powinien przewodzić prądu elektrycznego oraz być odporny na substancje chemiczne i działanie wody. Ochrony powinny być teŜ dobrze widoczne.

www.towary-niebezpieczne.pl

63

Page 70: Vademecum Magazynowania - Topserw

Odboje ochronne wykonane z drewna osadzonego w kotwach stalowych.

Odboje ochronne z materiałów pochłaniających energię. Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

64

Page 71: Vademecum Magazynowania - Topserw

Osłony Rack Sentry® zastosowane jako odboje ochraniające regały przed uszkodzeniami mechanicznymi. Z oferty Topserw

www.towary-niebezpieczne.pl

65

Page 72: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przykłady dobrych praktyk magazynowych

Zastosowanie litych półek w regałach pozwala na zapobieŜenie wypadkom, które mogą powstać na skutek zmieszania się materiałów składowanych w bezpośredniej bliskości.

WyposaŜenie poszczególnych poziomów w instalacje tryskaczowe umoŜliwi skuteczne gaszenie poŜaru w miejscu jego powstania.

Przykład zastosowania siatek do oddzielania aerozoli palnych składowanych w magazynie.

Przykład zastosowania kurtyn dymowych po sufitem hali.

Zbiorniki wody dla celów poŜarowych przy magazynie

www.towary-niebezpieczne.pl

66

Page 73: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przykład zastosowania kurtyn dymowych po sufitem hali.

Zbiorniki wody dla celów poŜarowych przy magazynie

www.towary-niebezpieczne.pl

67

Page 74: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazyn jako obiekt budowlanyMagazyn jest obiektem budowlanym. Teza ta jest na tyle oczywista, Ŝe większość uŜytkowników nie zastanawia się nad nią i po prostu korzysta z obiektu. JednakŜe zgodnie z prawem budowlanym (art.5.2), obiekt budowlany naleŜy uŜytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w naleŜytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości uŜytkowych i sprawności technicznej.

W przypadku obiektów nowych wszystko opiera się na projekcie budowlanym. Obiekty istniejące wymagająniejednokrotnie dostosowania. W magazynie nie dopuszczonym do magazynowania chemii nie powinna ona być składowana.

RozwaŜając dostosowanie budynku do składowania chemii moŜna zalecićnastępujące kroki:

1. Określ, co zamierzasz składować. W dalszej części opracowania znajdują się wskazówki związane z niektórymi branŜami i rodzajami materiałów.

2. Wykonaj inwentaryzację stanu budynku oraz instalacji. Pomocne moŜe okazać się zatrudnienie osoby z uprawnieniami budowlanymi.

3. Sprawdź plan zagospodarowania przestrzennego miejsca, w którym znajduje się magazyn. Pozwoli to na uniknięcie wielu �niespodzianek” związanych z odmowami wydawanymi przez urzędy po wykonaniu prac.

UWAGA! Brak planu zagospodarowania przestrzennego nie przesądza o braku moŜliwości zlokalizowania magazynu z chemią. Będzie to raczej niedogodność, która moŜe skutkować problemami przy odbiorze budynku lub protestami sąsiadów… W takim przypadku najlepiej jest wystąpić o wydanie decyzji określającej warunki zabudowy. Z decyzji dowiemy się, czy planowana przez nas inwestycja jest w ogóle dopuszczalna, a takŜe jakie są warunki dotyczące kształtowania ładu przestrzennego i w jaki sposób musimy się zaopatrywać w wodę, energię, jak odprowadzać ścieki, jak zapewnić dostęp do drogi itp.

4. ZłóŜ wniosek o zmianę sposobu uŜytkowania obiektu. MoŜe okazać się, Ŝe organ nadzoru nałoŜy dodatkowe obowiązki. MoŜe okazać się, Ŝe na niektóre prace wymagane będzie zgłoszenie prac budowlanych lub uzyskanie pozwolenia na budowę.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 Prawa Budowlanego roboty budowlane moŜna rozpocząć na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Od tej zasady istnieją wyjątki. Jest to przede wszystkim wymóg uzyskania zgłoszenia (art. 30). Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko. W przypadku

Co mi grozi za uŜywanie magazynu niezgodnie z przeznaczeniem? Sprawę reguluje art. 91a Prawa budowlanego. Zgodnie z nim, ktonie spełnia obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w naleŜytym stanie technicznym, uŜytkuje obiekt w sposób niezgodny z przepisami lub nie zapewnia bezpieczeństwa uŜytkowania obiektu budowlanego, podlega grzywnie nie mniejszej niŜ 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

jakichkolwiek wątpliwości, czy planowane prace wymagają pozwolenia na budowę czy teŜ zgłoszenia - informacje moŜna uzyskać we właściwym organie administracji architektoniczno - budowlanej (u starosty lub wojewody).

Pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego moŜe być wydane po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów (uzgodnienie, wyraŜenie zgody lub opinii powinny nastąpić w terminie 14 dni od dnia przedstawienia proponowanych rozwiązań). Niezajęcie przez organ stanowiska w tym terminie uznaje się jako brak zastrzeŜeń do przedstawionych rozwiązań. Nie dotyczy to przypadków, w których stanowisko powinno być wyraŜone w drodze decyzji, oraz uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz wyraŜeniu zgody przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej - w przypadku budowy gazociągów o zasięgu krajowym lub jeŜeli budowa ta wynika z umów międzynarodowych (art. 32 ust. 1 pkt 1-3 ustawy - Prawo budowlane).

UWAGI: W przypadku niespełnienia wszystkich wymagań, inwestor moŜe otrzymać decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę. Inwestorowi przysługuje prawo odwołania się od otrzymanej decyzji do organu administracji architektoniczno - budowlanej wyŜszego stopnia - najczęściej wojewody (w przypadku pozwoleńna budowę, które wydaje wojewoda - na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy - Prawo budowlane - organem wyŜszego stopnia jest Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego).

Zgłoszenia właściwemu organowi dozoru wymaga wykonywanie robót budowlanych związanych ze zmianą sposobu uŜytkowania magazynu polegających na:

remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków;

utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych; wykonywaniu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, z wyjątkiem:

a. ziemnych stawów hodowlanych, b. urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych w granicach parków narodowych, rezerwatów

przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin; wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniŜej 50 m3/h oraz obudowy ujęć wód

podziemnych; przebudowie sieci elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i

telekomunikacyjnych.

5. Teraz moŜesz przystąpić do prac remontowych i budowlanych (jeśli są one wymagane) lub uŜywania obiektu.

6. Jeśli wymagane jest dokonanie zgłoszenia wykonania prac, po ich zakończeniu naleŜy dopełnić tego obowiązku.

7. Pozostaje jeszcze dokonanie korekty zgłoszeń do innych organów (PIP, SANEPID) oraz zaktualizowanie instrukcji bezpieczeństwa poŜarowego.

www.towary-niebezpieczne.pl

68

Page 75: Vademecum Magazynowania - Topserw

jakichkolwiek wątpliwości, czy planowane prace wymagają pozwolenia na budowę czy teŜ zgłoszenia - informacje moŜna uzyskać we właściwym organie administracji architektoniczno - budowlanej (u starosty lub wojewody).

Pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego moŜe być wydane po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów (uzgodnienie, wyraŜenie zgody lub opinii powinny nastąpić w terminie 14 dni od dnia przedstawienia proponowanych rozwiązań). Niezajęcie przez organ stanowiska w tym terminie uznaje się jako brak zastrzeŜeń do przedstawionych rozwiązań. Nie dotyczy to przypadków, w których stanowisko powinno być wyraŜone w drodze decyzji, oraz uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz wyraŜeniu zgody przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej - w przypadku budowy gazociągów o zasięgu krajowym lub jeŜeli budowa ta wynika z umów międzynarodowych (art. 32 ust. 1 pkt 1-3 ustawy - Prawo budowlane).

UWAGI: W przypadku niespełnienia wszystkich wymagań, inwestor moŜe otrzymać decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę. Inwestorowi przysługuje prawo odwołania się od otrzymanej decyzji do organu administracji architektoniczno - budowlanej wyŜszego stopnia - najczęściej wojewody (w przypadku pozwoleńna budowę, które wydaje wojewoda - na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy - Prawo budowlane - organem wyŜszego stopnia jest Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego).

Zgłoszenia właściwemu organowi dozoru wymaga wykonywanie robót budowlanych związanych ze zmianą sposobu uŜytkowania magazynu polegających na:

remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków;

utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych; wykonywaniu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, z wyjątkiem:

a. ziemnych stawów hodowlanych, b. urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych w granicach parków narodowych, rezerwatów

przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin; wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniŜej 50 m3/h oraz obudowy ujęć wód

podziemnych; przebudowie sieci elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i

telekomunikacyjnych.

5. Teraz moŜesz przystąpić do prac remontowych i budowlanych (jeśli są one wymagane) lub uŜywania obiektu.

6. Jeśli wymagane jest dokonanie zgłoszenia wykonania prac, po ich zakończeniu naleŜy dopełnić tego obowiązku.

7. Pozostaje jeszcze dokonanie korekty zgłoszeń do innych organów (PIP, SANEPID) oraz zaktualizowanie instrukcji bezpieczeństwa poŜarowego.

www.towary-niebezpieczne.pl

69

Page 76: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazyn w świetle obowiązków z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej Zgodnie z przepisami ustaw ochrona przeciwpoŜarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronęŜycia, zdrowia, mienia lub środowiska przed poŜarem, klęską Ŝywiołową lub innym miejscowym zagroŜeniem poprzez:

• zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się poŜaru, klęski Ŝywiołowej lub innego miejscowego zagroŜenia,

• zapewnienie sił i środków do zwalczania poŜaru, klęski Ŝywiołowej lub innego miejscowego zagroŜenia, • prowadzenie działań ratowniczych.

W praktyce magazynowej zalecenia te są realizowane w kilku elementach.

1. Konstrukcja magazynu powinna spełniać wymagania odnośnie odporności (wytrzymałości) ogniowej odpowiednio do planowanych zagroŜeń.

2. W magazynie naleŜy ustalić strefy poŜarowe – czyli części budynku, które zostaną oddzielone od innych elementami oddzielenia przeciwpoŜarowego.

3. NaleŜy zapewnić odpowiednie instalacje gaśnicze oraz przygotować zakład do prowadzenia akcji gaśniczych.

4. NaleŜy opracować i wdroŜyć procedury postępowania na wypadek poŜaru.

Ku przestrodze! Pamiętaj, Ŝe poŜar nie umie czytać! Jeśli wybuchnie, to zatrzyma go tylko dobrze poprowadzona akcja gaśnicza lub wypalenie sięmagazynu….

Na zdjęciu preznetujemy przykład �Ŝyczeniowego zaklinania poŜaru”. W magazynie wyznaczamy strefę przy pomocy ….. kartek powieszonych na regałach. Teraz juŜpoŜar będzie wiedział, Ŝe tych regałów nie naleŜy spalać…. Wyznaczenie stref powinno odbywać się z zachowaniem przepisów oraz zasad przeciwpoŜarowych. Samo oznaczenie regałów nie jest wystarczające.

Jeśli chcemy bezpiecznie magazynować chemię musimy pamiętać, Ŝe materiały łatwopalne mogą stworzyćnatychmiastowe, powaŜne zagroŜenie.

Wymagania dla budynków W celu określenia wymagań technicznych i uŜytkowych wprowadzono następujący podział budynków na grupy wysokości:

1) niskie (N) - do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie,

2) średniowysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie,

3) wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie,

4) wysokościowe (WW) - powyŜej 55 m nad poziomem terenu. Magazyny zwykle naleŜą do budynków niskich lub średniowysokich.

Budynki oraz ich części, stanowiące jednocześnie odrębne strefy poŜarowe z uwagi na ich przeznaczenie i sposób uŜytkowania, podzielono na:

1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i uŜyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagroŜenia ludzi: ZL,

2) produkcyjne i magazynowe: PM, 3) inwentarskie (słuŜące do hodowli inwentarza): IN.

STREFAPRODUKTÓW

ŁATWOPALNYCH

www.towary-niebezpieczne.pl

70

Page 77: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazyny naleŜą do grupy PM.

Klasa odporności poŜarowej budynku PM Przepisy z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej ustanawiają pięć klas odporności poŜarowej budynków lub ich części "A", "B", "C", "D" i "E", przy czym dla budynków magazynowych (PM) wymagana klasa odporności poŜarowej uzaleŜniona jest od wysokości tego budynku oraz od gęstości planowanego obciąŜenia ogniowego, co przedstawione zostało w poniŜej tabeli.

Budynek wielokondygnacyjny Maksymalna gęstośćobciąŜenia ogniowego

strefy poŜarowej w budynku Q [MJ/m2]

Budynek o jednej kondygnacji

nadziemnej (bez ograniczenia wysokości)

niski

(N)

średniowysoki

(SW)

wysoki

(W)

wysokościowy

(WW)

1 2 3 4 5 6 Q ≤ 500 "E" "D" "C" "B" "B"

500 < Q ≤ 1000 "D" "D" "C" "B" "B" 1.000 < Q ≤ 2000 "C" "C" "C" "B" "B" 2.000 < Q ≤ 4000 "B" "B" "B" * *

Q > 4000 "A" "A" "A" * ** - Zgodnie z § 228 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75 poz. 690 z późn. zm.) nie mogąwystępować takie budynki.

Ustalona klasa odporności ogniowej związana jest z zapewnieniem odpowiedniej odporności ogniowej elementów konstrukcyjnych.

Klasa odporności ogniowej elementów budynku Klasa

odporności poŜarowej budynku

główna konstrukcja nośna

konstrukcja dachu strop1) ściana

zewnętrzna1),2)ściana

wewnętrzna1)przekrycie

dachu3)

1 2 3 4 5 6 7 "A" R 240 R 30 R E I 120 E I 120 E I 60 E 30 "B" R 120 R 30 R E I 60 E I 60 E I 304) E 30 "C" R 60 R 15 R E I 60 E I 30 E I 154) E 15 "D" R 30 (-) R E I 30 E I 30 (-) (-) "E" (-) (-) (-) (-) (-) (-)

Oznaczenia w tabeli: R - nośność ogniowa (w minutach), określona zgodnie z Polską Normą dotyczącą zasad ustalania klas odporności

ogniowej elementów budynku, E - szczelność ogniowa (w minutach), określona jw., I - izolacyjność ogniowa (w minutach), określona jw., (-) - nie stawia się wymagań. 1) JeŜeli przegroda jest częścią głównej konstrukcji nośnej, powinna spełniać takŜe kryteria nośności ogniowej (R)

odpowiednio do wymagań zawartych w kol. 2 i 3 dla danej klasy odporności poŜarowej budynku. 2) Klasa odporności ogniowej dotyczy pasa międzykondygnacyjnego wraz z połączeniem ze stropem. 3) Wymagania nie dotyczą naświetli dachowych, świetlików, lukarn i okien połaciowych (z zastrzeŜeniem § 218

warunków technicznych), jeśli otwory w połaci dachowej nie zajmują więcej niŜ 20% jej powierzchni. 4) Dla ścian komór zsypu wymaga się E I 60, a dla drzwi komór zsypu - E I 30.

Przepisy określają takŜe wymaganą klasę odporności ogniowej elementów oddzielenia przeciwpoŜarowego oraz zamknięć znajdujących się w nich otworów. Dane zestawiono w tabelach na następnej stronie.

www.towary-niebezpieczne.pl

71

Page 78: Vademecum Magazynowania - Topserw

Klasa odporności ogniowej elementów oddzielenia

przeciwpoŜarowego drzwi z przedsionka przeciwpoŜarowego

Klasa odporności poŜarowej budynku

ścian i stropów, z wyjątkiem stropów

w ZL stropów w ZL

drzwi przeciwpoŜarowych lub innych zamknięć

przeciwpoŜarowych na korytarz i

do pomieszczenia

na klatkęschodową*)

1 2 3 4 5 6 "A" R E I 240 R E I 120 E I 120 E I 60 E 60

"B" i "C" R E I 120 R E I 60 E I 60 E I 30 E 30 "D" i "E" R E I 60 R E I 30 E I 30 E I 15 E 15

*) Dopuszcza się osadzenie tych drzwi w ścianie o klasie odporności ogniowej, określonej dla drzwi w kolumnie 6, znajdującej się między przedsionkiem a klatką schodową

Przepisy przeciwpoŜarowe dopuszczają takŜe wypełnienie otworów materiałem przepuszczającym światło, takim jak luksfery, cegła szklana lub inne przeszklenie w ścianach oddzielenia przeciwpoŜarowego, jeŜeli powierzchnia wypełnionych otworów nie przekracza 10% powierzchni ściany, przy czym klasa odporności ogniowej wypełnień nie powinna być niŜsza niŜ określona w tabeli podanej poniŜej.

Klasa odporności ogniowej wypełnienia otworu w ścianie przepuszczającego światło Wymagana klasa odporności ogniowej ściany

oddzielenia przeciwpoŜarowego będącej obudową drogi ewakuacyjnej innej

1 2 3 R E I 240 E I 120 E 120 R E I 120 E I 60 E 60 R E I 60 E I 30 E 30

W przypadku, gdy stosowana technologia transportu (np. podajniki taśmowe) wymaga wykonania w ścianach oddzieleń przeciwpoŜarowych otworów technologicznych, a ich zamknięcie jest niemoŜliwe, to w warunkach zagroŜenia poŜarem (np. po zadziałaniu systemu wykrywczo-alarmowego) otwór taki powinien zostać automatycznie zamknięty przez drzwi przeciwpoŜarowe (przesuwne lub zamykane). Przed zamknięciem drzwi naleŜy się upewnić, Ŝe na linii zamykania nie znajduje się jakikolwiek element mogący te drzwi zablokować (pozostawiwszy otwór dla poŜaru). Dopuszczone jest takŜe stosowanie w strefach poŜarowych PM niezamykanego otworu w ścianie oddzielenia przeciwpoŜarowego, słuŜącego przeprowadzeniu urządzeń technologicznych, w postaci tunelu o długości co najmniej 4 m chronionego na całej długości stałym urządzeniem gaśniczym zraszaczowym, obudowanego ścianami i stropem z materiałów niepalnych o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 60. Pomieszczenia połączone tunelem powinny być zabezpieczone przed przepływem nim dymu, w przypadku poŜaru, z jednego pomieszczenia do drugiego.

Co to jest gęstość obciąŜenia ogniowego? Zgodnie z normą PN-B-02852 gęstość obciąŜenia ogniowego to energia cieplna, wyraŜona w megadŜulach, która moŜe powstać przy spaleniu materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie poŜarowej lub składowisku materiałów starych przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu, wyraŜona w metrach kwadratowych. Odpowiednie wyliczenie wartości pozwala na dobór warunków magazynu (wymagania dla klas odporności ogniowej) oraz ustalenie przewidywanego czasu trwania poŜaru. Ten parametr pozwala na optymalny dobór instalacji i zabezpieczeń poŜarowych. Przykładowe wartości ciepła spalania dla wybranych materiałów zestawiono w tabeli poniŜej. Przy obliczaniu gęstości obciąŜenia ogniowego naleŜy uwzględnić materiały palne składowane, wytwarzane, przerabiane lub transportowane w sposób ciągły, znajdujące się w danym pomieszczeniu, strefie poŜarowej lub składowisku. Gęstość obciąŜenia ogniowego powinna być obliczana przy załoŜeniu, Ŝe wszystkie materiały znajdujące się w danym pomieszczeniu, strefie poŜarowej lub składowisku są równomiernie rozmieszczone na powierzchni rzutu pomieszczenia, strefy poŜarowej lub składowiska.

www.towary-niebezpieczne.pl

72

Page 79: Vademecum Magazynowania - Topserw

Gęstość obciąŜenia ogniowego Qd w megadŜulach na metr kwadratowy naleŜy obliczać według wzoru:

w którym: n - liczba rodzajów materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie poŜarowej lub składowisku. G/- masa poszczególnych materiałów, w kilogramach. F • powierzchnia rzutu poziomego pomieszczenia, strefy poŜarowej lub składowiska, w metrach kwadratowych, Qc r ciepło spalania poszczególnych materiałów, w megadŜulach na kilogram, W przypadku, gdy strefa poŜarowa składa się z wielu pomieszczeń gęstość obciąŜenia ogniowego strefy poŜarowej oblicza się według wzoru:

w którym: '" Q<ii - gęstość obciąŜenia ogniowego poszczególnych pomieszczeń, w megadŜulach na metr kwadratowy, F* - powierzchnia poszczególnych pomieszczeń strefy poŜarowej, w metrach kwadratowych.

Nie kaŜdy materiał palny przyjmowany jest w 100% masy. Nie wliczamy materiałów - zanurzonych w wodzie i roztworach wodnych, - o zawartości wody ponad 60 %,W 10% masy przyjmujemy: - papier w rolach o średnicy co najmniej 0,5 m i długości co najmniej l m, - papier w belach o wymiarach co najmniej 0,20 m x l m x l m, - drewno okrągłe o średnicy co najmniej 0,2 m, - węgiel kamienny i koks w pryzmach i zwałach o wysokości co najmniej l m, - zboŜe, wysłodki buraczane itp. w stosach i pryzmach wysokości powyŜej l m, - płyty drewnopochodne, ułoŜone w stosy ściśle, bez przekładek, o wymiarach stosów l m x l m x l m, - zboŜe w zasiekach i komorach wykonanych z materiałów niepalnych, - mroŜonki owocowo-warzywne w kartonach, workach papierowych, foliowych itp., złoŜone na paletach drewnianych, w tym foliowanych, — przetwory owocowo-warzywne w puszkach, słoikach, butelkach, na paletach drewnianych (w tym foliowanych), w skrzynkach drewnianych, plastikowych, kartonach, — napoje niegazowane i gazowane, składowane jako wyrób gotowy na paletach drewnianych (w tym foliowanych), w skrzynkach drewnianych, plastikowych, kartonach. W 20 % masy przyjmujemy — zboŜe, cukier, mąka, kasze itp. w workach ułoŜonych w stosy, warstwy itp.; ograniczenie to nie dotyczy nasion oleistych, — papa smołowa i asfaltowa w rolkach, — papier w procesach poligraficznych prasowany w ściśle ukształtowane paczki półproduktu (krudy) oraz jako produkt gotowy po obróbce introligatorskiej, w pełnopaletowych ładunkach o masie ponad 400 kg.

Wartości liczbowe ciepła spalania wybranych materiałów.

www.towary-niebezpieczne.pl

73

Page 80: Vademecum Magazynowania - Topserw

Rodzaj materiału Qc Ciepło spalania w MJ/kg

Aceton 31 Acetylen 50 Acetyloaminobenzen 31 Akryl 28 Aldehyd octowy 26 Alkohole: 38 allilowy 32 amylowy benzylowy 33 butylowy 36 cetylowy 62 etylowy 30 metylowy 23 propylowy 34 izopropylowy 31 Aluminium (proszek, folie) 31 Amoniak 17 Antracen 40 Benzen 44 Benzoesan sodowy 22 Benzotriazol 28 Benzyna (średnio) 47 Bezwodnik flalowy 26 Bitum 35 Bromek etylu 13 Butan 46 Butylen 49 Drewno (zawartość wilgoci do 12 %) 18 Drewno (zawartość wilgoci >12 %) 15 Dwusiarczek węgla 23 Epoksydy 34 Eter dwuetylowy 38 Eter dwumetylowy 32 Fenol 32 Fenolo-formaldehyd 29 Fosfor 23 Gliceryna 18 Glukoza 15 Grafit 33 Heksan 48 Kalafonia 38 Kamfen 44 Kamfora 38

Rodzaj materiału Qc Ciepło spalania w MJ/kg

Ksylen 43 Kwasy: Adypinowy 27 Benzoesowy 0 Cytrynowy 15 Mrówkowy 22 Mlekowy 15 Nikotynowy 39 Octowy 40 Oleinowy 40 palmitynowy 3 Magnez 28 Melamina 17 Metan 57 Miedź (proszek) 2 Mocznik 17 Nitrobenzen 25 Nitroceluloza 11 Oktan 48 Nitrofenol 21 Papier 16 Parafina 62 Pentan 49 Polichlorek winylu 21 Poliester 31 Poliester, wzmacniany włóknem 21 Polietylen i wyroby (PE) 42 Polipropylen (PP) 43 Poliuretany (PU) 25 Poliwęglany (PC) 29 Potas 5 Produkty naftowe (średnio) 44 Propan 46 Ropa naftowa 41 Siarka sproszkowana 9 Siarkowodór 26 Sód 9 Stearyna 39 Szmaty (średnio) 19 Tlenek węgla 10 Toluen 42 Wodór 143 śywica melaminowa 18 śywice karbamidowe 17

W przypadku materiałów, dla których norma nie podaje parametrów ciepła spalania, naleŜy przyjmować wartości ciepła spalania określone na podstawie badań. Wartość natęŜenie obciąŜenia ogniowego pozwala na określenie przewidywalnego czasu trwania poŜaru. Orientacyjne wartości przedstawiono na wykresie.

www.towary-niebezpieczne.pl

74

Page 81: Vademecum Magazynowania - Topserw

Strefa poŜarowa Pod pojęciem strefy poŜarowej rozumie się budynek albo jego część oddzieloną od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpoŜarowego (ścianami, stropami, drzwiami...) lub pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niŜ dopuszczalne odległości od innych budynków. Częścią budynku stanowiącąosobna strefę poŜarową jest takŜe jego kondygnacja, pod warunkiem, Ŝe klatki schodowe i szyby dźwigowe w tym budynku są obudowane i zamykane drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 30, a klatka schodowa lub szyb windy wyposaŜone są w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub słuŜące do usuwania dymu. Powierzchnia strefy poŜarowej jest obliczana jako powierzchnia wewnętrzna budynku lub jego części, przy czym wlicza się do niej takŜe powierzchnię antresoli. Dopuszczalne wielkości powierzchni stref poŜarowych dla budynków magazynowych przedstawione zostały w tabeli poniŜej.

Dopuszczalna powierzchnia strefy poŜarowej w [m2] w budynku wielokondygnacyjnym Rodzaj stref

poŜarowych Gęstość obciąŜenia

ogniowego Q [MJ/m2]

w budynku o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia

wysokości) niskim i

średniowysokim (N) i (SW)

wysokim i wysokościowym

(W) i (WW) 1 2 3 4 5

Strefy poŜarowe z pomieszczeniem zagroŜonym wybuchem

Q > 4000 2000 < Q Ł 4000 1000 < Q Ł 2000 500 < Q Ł 1000

Q Ł 500

1000 2000 4000 6000 8000

**

1000 2000 3000

***

500 1000

Strefy poŜarowe pozostałe

Q > 4000 2000 < Q Ł 4000 1000 < Q Ł 2000 500 < Q Ł 1000

Q Ł 500

2000 4000 8000 15000 20000

1000 2000 4000 8000 10000

**

1000 2500 5000

* Nie dopuszcza się takich przypadków Strefy poŜarowe usytuowane w podziemnej części budynków nie powinny przekraczać 50% powierzchni określonych w tabeli powyŜej.

www.towary-niebezpieczne.pl

75

Page 82: Vademecum Magazynowania - Topserw

Dopuszcza się powiększenie powierzchni stref poŜarowych w porównaniu do danych z tabeli pod warunkiem zastosowania:

1) stałych urządzeń gaśniczych wodnych - o 100%, 2) samoczynnych urządzeń oddymiających - o 50%.

Przy jednoczesnym stosowaniu urządzeń wymienionych powyŜej dopuszcza się powiększenie stref poŜarowych o 150%.

W budynku jednokondygnacyjnym lub na ostatniej kondygnacji budynku wielokondygnacyjnego wielkości stref poŜarowych PM, z wyjątkiem garaŜy, moŜna powiększyć o 100%, jeŜeli budynek nie zawiera pomieszczenia zagroŜonego wybuchem i jest wykonany z elementów nierozprzestrzeniających ognia oraz zastosowano samoczynne urządzenia oddymiające. W budynku jednokondygnacyjnym wielkości stref poŜarowych PM, z wyjątkiem garaŜu, nie ogranicza się, pod warunkiem zastosowania stałych urządzeń gaśniczych wodnych i samoczynnych urządzeńoddymiających.

Zaopatrzenie w wodęWoda dla obiektów budowlanych produkcyjnych i magazynowych, w ilości wymaganej do celów przeciwpoŜarowych, powinna być dostępna z urządzeń słuŜących do jej dostarczania do celów bytowo-gospodarczych i technologicznych lub z innych zasobów wody słuŜących do tego celu. W przypadku gdy w obiektach budowlanych produkcyjnych i magazynowych urządzenia i zasoby wody nie zapewniają wymaganej ilości do celów przeciwpoŜarowych, wykorzystuje się urządzenia słuŜące do dostarczania wody do jednostek osadniczych lub uzupełniające źródła wody: studni o wydajności nie mniejszej niŜ 10 dm3/s; punktu czerpania wody przy naturalnym lub sztucznym zbiorniku wodnym o pojemności zapewniającej odpowiedni zapas wody, albo na cieku wodnym o stałym przepływie wody nie mniejszym niŜ 20 dm3/s przy najniŜszym stanie wód; lub przeciwpoŜarowego zbiornika wodnego spełniającego wymagania Polskiej Normy.

Wymaganą ilość wody do celów przeciwpoŜarowych dla obiektów budowlanych produkcyjnych i magazynowych, z wyjątkiem:

− stacji paliw i stacji gazu płynnego. − zbiorników z gazami palnymi i cieczami o temperaturze zapłonu do 373,15 K (100°C) nieb ędącymi

produktami naftowymi oraz dla zbiorników z produktami naftowymi o temperaturze zapłonu od 334,15 K (61°C) do 373,15 K (100°C), z wyj ątkiem podgrzanych powyŜej temperatury zapłonu,

− zbiorników z produktami naftowymi, z wyjątkiem występujących na stacjach paliw i stacjach gazu, − urządzeń technologicznych oraz składów i magazynów z gazami palnymi i cieczami o temperaturze zapłonu

do 373,15 K (100°C), zlokalizowanych poza budynkami , − silosów, komór i zasobników ze stałymi sypkimi materiałami palnymi oraz dla zbiorników z cieczami palnymi

o temperaturze zapłonu powyŜej 373,15 K (100°C), słuŜącą do zewnętrznego gaszenia poŜaru, określa się, biorąc pod uwagę tę strefę poŜarową, dla której jest ona największa, zgodnie z tabelą podaną poniŜej:

Uwaga praktyczna. Zgodnie z par.215 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, moŜna obniŜyć klasę odporności poŜarowej budynku do klasy �E” w budynkach wyposaŜonych w stałe urządzenia gaśnicze wodne, z wyjątkiem budynków ZL II oraz wielokondygnacyjnych budynków wysokich (W) i wysokościowych (WW). Zgodnie z par. 216 p.2 ww aktu prawnego elementy takiego budynku, powinny być nierozprzestrzeniające ognia. W magazynie muszą być spełnione wymagania w zakresie wymiarów oraz oznakowane drogi ewakuacyjneWniosek: W przypadku budynków magazynowych przyjęcie klasy �E” odporności poŜarowej budynku jest niezaleŜne od obciąŜenia ogniowego – moŜe pozostać ono nadal > 4000 MJ/m2

www.towary-niebezpieczne.pl

76

Page 83: Vademecum Magazynowania - Topserw

Powierzchnia strefy poŜarowej, m2

powyŜej 500 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 Gęstość obciąŜenia

ogniowego, [MJ/m2] do 500 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

Lp.

powyŜej do wydajność wodociągu, [dm3/s] * 1 200 10 10 10 10 15 15 20 2 200 500 10 10 10 20 20 30 30 3 500 1.000 10 10 20 20 30 30 40 4 1.000 2.000 10 20 20 30 30 40 40 5 2.000 4.000 20 20 30 30 40 40 50 6 4.000 20 30 30 40 40 50 60

* Dla garaŜy otwartych nie więcej niŜ 20 dm3/s

Wymagana ilość wody do celów przeciwpoŜarowych dla zbiorników z gazami palnymi i cieczami o temperaturze zapłonu do 373,15 K (100°C) nieb ędącymi produktami naftowymi oraz dla zbiorników z produktami naftowymi o temperaturze zapłonu od 334,15 K (61°C) do 373,15 K (100°C), z wyj ątkiem podgrzanych powyŜej temperatury zapłonu, słuŜąca do zewnętrznego gaszenia poŜaru

Zbiorniki (z wyłączeniem podziemnych i przenośnych) z cieczami palnymi z gazami palnymi

pojemność ogólna[m3]

pojemność ogólna]m3]

Lp.

powyŜej do wydajność wodociągu [dm3/s]

powyŜej do wydajność wodociągu [dm3/s]

1 200 1000 10 10000 10 2 1000 5000 15 10000 100000 15 3 5000 30000 20 100000 20 4 30000 100000 25 5 100000 200000 30 6 200000 40

Wymaganą ilość wody do celów przeciwpoŜarowych dla urządzeń technologicznych oraz składów i magazynów z gazami palnymi i cieczami o temperaturze zapłonu do 373,15 K (100°C), zlokalizowanych poza budynkami, słuŜącądo zewnętrznego gaszenia poŜaru, określa tabela poniŜej.

Urządzenia technologiczne oraz składy i magazyny z gazami palnymi i cieczami o temperaturze zapłonu do 373,15 K (100°C)

zajmowana powierzchnia [m2] Lp.

powyŜej do wydajność wodociągu [dm3/s]

1 500 10 2 500 1.000 20 3 1.000 2.000 30 4 2.000 40

Wymagana ilość wody do celów przeciwpoŜarowych dla silosów, komór i zasobników ze stałymi sypkimi materiałami palnymi oraz dla zbiorników z cieczami palnymi o temperaturze zapłonu powyŜej 373,15 K (100°C) wynosi 10 dm 3/s.

KaŜdy obiekt magazynowy naleŜy wyposaŜyć w Instrukcję Postępowania w Przypadku PoŜaru. Instrukcja powinna być wywieszona w obiekcie. NaleŜy zapoznać z nią pracowników.

www.towary-niebezpieczne.pl

77

Page 84: Vademecum Magazynowania - Topserw

Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystająca ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu sąobowiązane zabezpieczyć je przed zagroŜeniem poŜarowym lub innym miejscowym zagroŜeniem. Właściciel, zarządca lub uŜytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpoŜarową, obowiązany jest w szczególności:

• przestrzegać przeciwpoŜarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, • wyposaŜyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt poŜarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z

zasadami określonymi w odrębnych przepisach, • zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń poŜarniczych i ratowniczych, zgodnie z zasadami i

wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie, • zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i moŜliwość

ewakuacji, • przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, • zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpoŜarowymi, • ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania poŜaru, klęski Ŝywiołowej lub innego miejscowego

zagroŜenia.

Obowiązek spełnienia wymagań ochrony przeciwpoŜarowej ciąŜy takŜe na wytwórcy maszyn, urządzeń i innych wyrobów oraz nabywcy licencji zagranicznych lub maszyn, urządzeń i innych wyrobów pochodzących z importu, jak równieŜ na uŜytkowniku maszyn, urządzeń i innych wyrobów.

www.towary-niebezpieczne.pl

78

Page 85: Vademecum Magazynowania - Topserw

Magazyn jako zakład zwiększonego i duŜego ryzyka wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej Magazyn w rozumieniu prawa ochrony środowiska jest uwaŜany za instalację, z której mogą wydostać się czynniki chemiczne powodując powstanie zagroŜenia. Przepisy określają ilości chemikaliów, których obecność w magazynie stwarza ryzyko wystąpienia awarii. Ze względu na ilość składowanej chemii magazyn moŜe zostać zaliczony jako

• Zakład Zwiększonego Ryzyka wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej (ZZR) lub • Zakład DuŜego Ryzyka wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej (ZDR)

Zakwalifikowanie jako zakład o ryzyku wystąpienia awarii nakłada na prowadzącego magazyn następujące obowiązki:

Kwalifikacja zakładu ZZR ZDR

Zgłoszenie Wymagane na 30 dni przed uruchomieniem nowego zakładu lub do 3 miesięcy od daty zaliczenia istniejącego zakładu

Wymagane na 30 dni przed uruchomieniem nowego zakładu lub 3 miesięcy od daty zaliczenia istniejącego zakładu jako ZDR

Program Zapobiegania Awariom Wymagany Wymagany Raport o bezpieczeństwie Wymagany Wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy Wymagany.

Uwagi Dokumenty przedkłada sięPowiatowemu Komendantowi StraŜy PoŜarnej oraz WIOŚ

Dokumenty przedkłada się do Komendy Wojewódzkiej PSP oraz (za wyjątkiem wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego) do WIOŚ

W Programie Zapobiegania Awariom (PZA) operator zakładu musi wykazać, Ŝe oceniono prawdopodobieństwo zagroŜenia awarią, opracowano zasady zapobiegania oraz zwalczania skutków awarii, a takŜe sposoby ograniczenia skutków awarii dla ludzi i środowiska w przypadku jej zaistnienia i system bezpieczeństwa gwarantujący ochronęludzi i środowiska. NaleŜy określić częstotliwość przeprowadzania analiz PZA w celu oceny jego aktualności i skuteczności. W Raporcie o Bezpieczeństwie, (RoB) w części opisowej podane są informacje o lokalizacji zakładu, jego działalności oraz prowadzonych procesach technologicznych i substancjach niebezpiecznych znajdujących się w instalacjach. Dokument ten powstaje w oparciu o Karty Charakterystyki magazynowanych produktów. W RoB przedstawiane są takŜe źródła emisji, określa moŜliwe i reprezentatywne scenariusze awarii, a takŜe wyznacza ich zasięgi oraz skutki dla ludzi i środowiska. Raport kończy informacja o zastosowanych systemach zapobiegania awariom oraz minimalizujących ich skutki, a takŜe sposobach alarmowania oraz działań ratowniczych. W Planach Operacyjno-Ratowniczych (POR) powinny znajdować się plany wewnętrzne dotyczące działań ograniczających skutków awarii, a takŜe procedury prowadzenia działań ratowniczych na terenie zakładu i procedury postępowania poawaryjnego. Częścią POR są takŜe plany zewnętrzne wskazujące osoby upowaŜnione do uruchamiania procedur ratowniczych, wykaz sił i środków słuŜb ratowniczych i wspomagających, biorących udział w akcjach ratowniczych i usuwania skutków awarii, procedury powiadamiania ludności i właściwych organów administracji o zagroŜeniu awariąlub jej wystąpieniu, procedury ewakuacji ludności, organizacje pomocy medycznej dla poszkodowanych, postępowanie w przypadku wystąpienia transgranicznych skutków awarii i procedury postępowania poawaryjnego.

Wykaz ilości substancji kwalifikujących magazyn jako ZDR lub ZZR Ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku, naleŜy odnosić zarówno do warunków normalnej pracy zakładu, jak i takich, w których przewiduje się moŜliwość wystąpienia substancji niebezpiecznej, w szczególności podczas awarii przemysłowej. Substancje wymieniono w tabelach umieszczonych poniŜej.

Podczas analiz naleŜy uwzględniać zarówno te substancje, które występują poprzez wprowadzenie ich do magazynu jak i te, które mogą powstać w wyniku awarii.

www.towary-niebezpieczne.pl

79

Page 86: Vademecum Magazynowania - Topserw

Tabela 1. Określone substancje niebezpieczne, których występowanie kwalifikuje zakład jako ZZR lub ZDR Ilość substancji niebezpiecznej

decydująca o zaliczeniu do zakładu o:

Lp. Substancje lub grupy substancji

Numer CAS (Chemical Abstract Sernice) zwiększonym

ryzyku [Mg] duŜym ryzyku [Mg]

1 2 3 4 5

1 Azotan amonu (nawozy zdolne do samopodtrzymującego się rozkładu) 6484-52-2 5.000 10.000

2 Azotan amonu (w bryłkach pokrytych ziemia okrzemkową) 6484-52-2 1.250 5.000

3 Azotan amonu technicznego 6484-52-2 350 2.500 4 Azotan amonu (�poza specyfikacją”) 6484-52-2 10 50 5 Azotan potasu (nawozy zawierające azotan w postaci bryłek granulatu) 7757-79-1 5.000 10.000 6 Azotan potasu (nawozy zawierające azotan w postaci krystalicznej) 7757-79-1 1.250 5.000 7 Pentatlenek arsenu, kwas arsenowy(V) i/lub jego sole 1 2 8 Tritlenek arsenu, kwas arsenowy(III) i/lub jego sole 0,1 9 Brom 7726-95-6 20 100 10 Chlor 7782-50-5 10 25

11Związki niklu w postaci pyłu (tlenek niklu, ditlenek niklu, tritlenek diniklu, siarczek niklu, disiarczek niklu)

1

12 Etylenoimina 151-56-4 10 20 13 Fluor 7782-41-4 10 20 14 Formaldehyd (> 90 %) 50-00-0 5 50 15 Wodór 1333-74-0 5 50 16 Chlorowodór (skroplony gaz) 7647-01-0 25 250 17 Związki ołowioorganiczne 5 50

18Skrajnie łatwo palne gazy skroplone (w tym skroplone węglowodory lekkie z przerobu ropy naftowej) i gaz ziemny

50 200

19 Acetylen 74-86-2 5 50 20 Tlenek etylenu 75-21-8 5 50 21 Tlenek propylenu 75-56-9 5 50 22 Metanol 67-56-1 500 5.000

23 4,4'-Metylenobis(2-chloroanilina) i/lub jej sole 0,01

24 Izocyjanian metylu 624-83-9 0,15 25 Tlen 7782-44-7 200 2.000 26 Diizocyjanian toluenu 91-08-7 10 100 27 Dichlorek karbonylu (fosgen) 75-44-5 0,3 0,75 28 Triwodorek arsenu (arsyna) 7784-42-1 0,2 1 29 Triwodorek fosforu (fosfina) 7803-51-2 0,2 1 30 Dichlorek siarki 10545-99-0 1 1 31 Tritlenek siarki 7446-11-9 15 75

32Polichlorowane dibenzofurany i polichlorowane dibenzodioksyny (z włączeniem TCDD - 2,3,7,8-tetra-chlorodibenzoparadioksyny), z uwzględnieniem współczynnika równowaŜności F

0,001

www.towary-niebezpieczne.pl

80

Page 87: Vademecum Magazynowania - Topserw

(objaśnienie 9 i tabela 3) Ilość substancji niebezpiecznej

decydująca o zaliczeniu do zakładu o:

Lp. Substancje lub grupy substancji

Numer CAS (Chemical Abstract Service) zwiększonym

ryzyku [Mg] duŜym ryzyku [Mg]

1 2 3 4 5

33

Następujące rakotwórcze substancje w stęŜeniach przekraczających 5 %: 4-aminobifenyl i/lub jego sole, chlorek benzylidenu, benzydyna i/lub jej sole, eter bis(chlorometylowy), eter chlorometylometylowy, 1,2-dibromoetan, siarczan dietylu, siarczan dimetylu, chlorek dimetylokarbamoilowy, 1,2-dibromo-3-chloropropan, 1,2-dimetylohydrazyna, dimetylonitrozoamina, heksametylo-fosforotriamid, hydrazyna, 2-naftyloamina i/lub jej sole, 4-nitrobifenyl i 1,3-propanosulton,

0,5 2

34

Produkty destylacji ropy naftowej: a) benzyny i benzyny cięŜkie, b) nafty (w tym paliwa do silników odrzutowych), c) oleje gazowe (w tym oleje napędowe do silników wysokopręŜnych, oleje opałowe lekkie i technologiczne strumienie mieszanin olejów gazowych)

2.500 25.000

Tabela 2. Kategorie substancji niebezpiecznych niewymienionych w tabeli 1

Ilość substancji niebezpiecznej decydująca o zaliczeniu

do zakładu o:

Kategorie substancji niebezpiecznych zwiększonym ryzyku [Mg]

duŜym ryzyku [Mg]

1 2 3 1. Substancje bardzo toksyczne, charakteryzowane określeniem rodzaju zagroŜenia:

R26 – działa bardzo toksycznie w przypadku kontaktu z drogami oddechowymi, R27 – działa bardzo toksycznie w przypadku kontaktu ze skórą, R28 – działa bardzo toksycznie w przypadku spoŜycia

5 20

2. Substancje toksyczne, charakteryzowane określeniem rodzaju zagroŜenia:

R23 – działa toksycznie w przypadku kontaktu z drogami oddechowymi, R24 – działa toksycznie w przypadku kontaktu ze skórą, R25 – działa toksycznie w przypadku spoŜycia

50 200

3. Substancje utleniające, charakteryzowane określeniem rodzaju zagroŜenia:

R7 – moŜe spowodować poŜar, R8 – kontakt z materiałami palnymi moŜe spowodować poŜar, R9 – wybucha po zmieszaniu z materiałem łatwo palnym

50 200

4. Substancje wybuchowe (objaśnienie 7.1) podklasa 1.4 50 200 5. Substancje wybuchowe (objaśnienie 7.1) podklasy 1.1, 1.2, 1.3, 1.5 i 1.6 lub

charakteryzowane określeniem rodzaju zagroŜenia:

R2 - zagroŜenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, oddziaływania ognia lub innych źródeł zapłonu, lub R3 - skrajne zagroŜenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, oddziaływania ognia lub innych źródeł zapłonu

10 50

6. Substancje łatwo palne (R10) 5.000 50.000

www.towary-niebezpieczne.pl

81

Page 88: Vademecum Magazynowania - Topserw

7a. Wysoce łatwo palne ciecze (R17) 50 200 Ilość substancji niebezpiecznej

decydująca o zaliczeniu do zakładu o:

Kategorie substancji niebezpiecznych zwiększonym ryzyku [Mg]

duŜym ryzyku [Mg]

1 2 3 7b. Substancje wysoce łatwo palne (R11) 5.000 50.000 8. Substancje skrajnie łatwo palne (R12) 10 50 9. Substancje niebezpieczne dla środowiska, charakteryzowane określeniem

rodzaju zagroŜenia:

R50 – działa bardzo toksycznie na organizmy wodne (z włączeniem R50/53 – działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; moŜe wywoływać długo utrzymujące się zmiany w środowisku wodnym),

100 200

R51/53 – działa toksycznie na organizmy wodne; moŜe wywoływać długo utrzymujące się szkodliwe zmiany w środowisku wodnym 200 500

10. Substancje niebezpieczne dla ludzi i środowiska z innych względów, charakteryzowane określeniem rodzaju zagroŜenia:

R14 – reaguje gwałtownie z wodą (włączając w to R14/15 – reaguje gwałtownie z wodą, wyzwalając wysoce łatwo palne gazy), 100 500

R29 – w kontakcie z wodą wyzwala toksyczne gazy 50 200

Procedura sumowania W przypadku, gdy znajdujące się w zakładzie poszczególne substancje niebezpieczne nie występują w ilościach wyŜszych lub równych odpowiednim wartościom progowym Qx (kolumny 4 lub 5 tabeli 1, lub kolumny 2 lub 3 tabeli 2), powinna być zastosowana zasada sumowania.

1. Zaliczenie zakładu do zakładu o duŜym ryzyku (ZDR) następuje wtedy, jeŜeli

Σqx/QDx ≥ 1 gdzie: qx – ilości substancji niebezpiecznych (lub kategorii substancji niebezpiecznych) odpowiadających tabeli 1 lub 2, QDx – odpowiednie ilości (wartości progowe Qx) określone w kolumnie 5 tabeli 1, lub

w kolumnie 3 tabeli 2.

2. Zaliczenie zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku (ZZR) następuje wtedy, jeŜeli

Σqx/QZx ≥ 1 gdzie: qx – ilości substancji niebezpiecznych (lub kategorii substancji niebezpiecznych) odpowiadających tabeli 1 lub 2, QZx – odpowiednie ilości (wartości progowe Qx) określone w kolumnie 4 tabeli 1, lub

w kolumnie 2 tabeli 2.

Zasada sumowania ma zastosowanie dla oceny zagroŜeń związanych z toksycznością, palnością i ekotoksycznościąsubstancji niebezpiecznych. Z tego względu stosuje się ją trzykrotnie:

1) Σ qx/Qx dla substancji i preparatów wymienionych w tabeli 1 i sklasyfikowanych jako toksyczne (T) lub bardzo toksyczne (T+), razem z substancjami i preparatami kategorii 1 lub 2 (tzn. teŜ toksyczne (T) i bardzo toksyczne (T+)),

2) Σ qx/Qx dla substancji i preparatów wymienionych w tabeli 1 i sklasyfikowanych jako utleniające (O), wybuchowe (E), łatwo palne (R10), wysoce łatwo palne (F) lub skrajnie łatwo palne (F+), razem z substancjami i preparatami kategorii 3, 4, 5, 6, 7a, 7b lub 8 (tzn. teŜ te same rodzaje substancji, czyli utleniające (O), wybuchowe (E), łatwo palne (R10), wysoce łatwo palne (F) i skrajnie łatwo palne (F+)),

www.towary-niebezpieczne.pl

82

Page 89: Vademecum Magazynowania - Topserw

3) Σ qx/Qx dla substancji i preparatów niebezpiecznych dla środowiska, spełniających warunki dla kategorii 9 (R50) lub 9 (R51/53), teŜ z obu tabel, tzn. umieszczone w tabeli 1, posiadające klasyfikację R50 lub R51/53, oraz odpowiadające kategorii 9 tabeli 2.

Zaliczenie zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku albo o duŜym ryzyku następuje, jeŜeli którakolwiek z sum jest większa, lub równa 1.

Z powyŜszego wynika, Ŝe:

naleŜy odrębnie sumować ilorazy qx/Qx dla wszystkich substancji toksycznych (T) i bardzo toksycznych, ale sumowanie ma być łączne dla substancji T oraz T+ z obu tabel i dla obu rodzajów, tzn. T i T+;

naleŜy odrębnie sumować ilorazy qx/Qx dla wszystkich substancji utleniających (O), wybuchowych (E), łatwo palnych (R10), wysoce łatwo palnych (F) lub skrajnie łatwo palnych (F+), ale łącznie dla tych wszystkich substancji z obu tabel;

naleŜy odrębnie sumować ilorazy qx/Qx dla wszystkich substancji niebezpiecznych dla środowiska, tzn. substancji R50 i R51/53; �łącznie” odnosi się do tego, Ŝe sumujemy razem substancje R50 i R51/53 z obu tabel.

PRZYKŁAD Ustalamy ilości magazynowanych substancji. Przy poszczególnych grupach podano w nawiasach limity dla ZZR i ZDR. W magazynie stwierdzono następujące ilości chemikaliów:

1) Grupa 2. Substancje toksyczne (50/200): Planowana maksymalna ilość – 11 000 kg Mamy 11 ton toksycznych. Jest to ilość mniejsza, niŜ wartości progowe (50 t dla ZDR i 200 t dla ZZR) i nie mamy więcej substancji bardzo toksycznych i toksycznych, które naleŜałoby łącznie sumować, gdyŜsubstancje wymienione w Tabeli 1 - nie występują, substancji bardzo toksycznych (grupa 1) – BRAK.

2) Powinniśmy zsumować qx/Qx dla substancji sklasyfikowanych jako utleniające (O), wybuchowe (E), łatwo palne (R10), wysoce łatwo palne (F) lub skrajnie łatwo palne (F+), tzn. substancji klas (grup): 3, 4, 5, 6, 7a, 7b i 8. W rozpatrywanym przypadku mamy następującą sytuację: Substancje wymienione w Tabeli 1 - nie występująGrupa 3. Substancje utleniające (50/200): Planowana maksymalna ilość – 60 000 kg = 60 t Grupa 4. Substancje wybuchowe podklasa 1.4 (50/200): Planowana maksymalna ilość: BRAK Grupa 5. Substancje wybuchowe podklasy 1.1, 1.2, 1.3, 1.5 i 1.6 (10/50): Planowana maksymalna ilość: BRAK Grupa 6. Substancje łatwo palne (5000/50000): Planowana maksymalna ilość – 700 000 kg = 700 t Grupa 7a. Wysoce łatwo palne ciecze (50/200): Planowana maksymalna ilość – BRAK Grupa 7b. Substancje wysoce łatwo palne (5000/50000): Planowana maksymalna ilość – 400 000 kg = 400 t Grupa 8. Substancje skrajnie łatwo palne (10/50): Planowana maksymalna ilość – BRAK

Czyli sumujemy: Dla przypadku ZDR:60/200 (grupa 3) + 700/50 000 (grupa 6) + 400/50 000 (grupa 7b) = 0,3 + 0,014 + 0,008 = 0,322tzn. zakład nie kwalifikuje się do kategorii ZDR. Dla przypadku ZZR:60/50 (grupa 3) + 700/5000 (grupa 6) + 400/5000 (grupa 7b) = 1,2 + 0,14 + 0,08 = 1,42tzn. zakład kwalifikuje się do kategorii ZZR!

www.towary-niebezpieczne.pl

83

Page 90: Vademecum Magazynowania - Topserw

Propozycje rozwiązań w zakresie magazynowania łącznego KaŜdy uŜytkownik magazynu musi świadomie podjąć decyzję o tym co, jak, gdzie i w jakiej ilości moŜe byćskładowane w magazynie. Decyzje te powinny być podejmowane na podstawie konkretnych załoŜeń. PoniŜsze załoŜenia opierają się na analizie wypadków i zdarzeń w praktyce magazynowej. Ma on charakter propozycji. Do jego opracowania przyjęte zostały cztery główne załoŜenia.

ZałoŜenie pierwsze WaŜne jest określenie czasu składowania. Zgodnie z przepisami transportowymi (ADR) krótkotrwałe składowanie towarów niebezpiecznych, występujące między operacjami transportowymi, związane ze zmianą rodzaju lub środka transportu (przeładunek) jest traktowany jak przewóz. Ma to zastosowanie pod warunkiem, Ŝe mogą być okazane na Ŝądanie dokumenty przewozowe, w których wskazane jest miejsce wydania i miejsce odbioru oraz pod warunkiem, Ŝe sztuki przesyłki nie były otwierane w czasie takiego składowania, z wyjątkiem przypadków, gdy były kontrolowane przez właściwe władze.

ZałoŜenie drugie Do określenia moŜliwości składowania materiałów przyjęto przede wszystkim oznaczenia zagroŜeń związanych z transportem. Jest to o tyle właściwe, Ŝe specyfika przepisów transportowych związana jest z bezpośrednim i natychmiastowym zagroŜeniem (np. wybuch, palność itp.). W przypadku, gdy dany materiał jest niebezpieczny z kilku względów – np. jest zapalny i trujący w przepisach transportowych, przyjęto kryteria pozwalające na ustalenie hierarchii zagroŜenia. Koncentrujemy się zatem na sprawach najwaŜniejszych i kwalifikujemy materiały do magazynowania zgodnie z oznaczeniami. ZałoŜenie to pozwala podejmować decyzje nawet w przypadku niepełnej dokumentacji….

ZałoŜenie trzecieDo reakcji chemicznych moŜe dojść, gdy materiały będąmiały moŜliwość reagowania ze sobą. Materiał moŜe wylaćsię na inny lub zostać zmieszany. Z tego względu powstało kilka zaleceń w zakresie składowania wyraŜonych następującymi oznaczeniami: 1 – �daleko od “ – z zachowaniem odstępu co najmniej 3 m 2 – �oddzielone od“ – ustawienie co najmniej na następnym polu 3 – �oddzielone – poprzez przestrzeń lub sekcje” – z zachowaniem co najmniej odstępu jednej palety 4 – �oddzielone na całej długości poprzez umieszczenie w niezaleŜnym magazynie lub oddzielonym pomieszczeniu”

Znaczenie powyŜszych kodów zobrazowano na grafie obok. Zalecenie te nie będą miały jednak zastosowania do materiałów wybuchowych. W takich przypadkach stosujemy rozwiązania indywidualne.

www.towary-niebezpieczne.pl

84

Page 91: Vademecum Magazynowania - Topserw

Uwagi szczególne - Składowanie materiałów wybuchowych (klasa 1 ADR) Grupa zgodności

Oznaczenie Opis A B C D E F G H J K L N S

A Inicjujący X B Inicjujący bez zabezpieczeń X X C Miotający lub deflagrujący X X6 X6 X1 X4 X D Wtórnie detonujący X6 X X6 X1 X4 X

E Zawierający wtórnie detonujący materiał bez środka inicjującego

X6 X6 X X1 X4 X

F Zawierający wtórnie detonujący materiał wybuchowy z własnym środkiem inicjującym

X X

G Pirotechniczny X1 X1 X1 X X H Zawierający materiał wybuchowy i biały fosfor X X J Zawierający materiał wybuchowy i łatwo zapalny X X

K Zawierający materiał wybuchowy i trujący środek chemiczny

X X

L Zawierający materiał wybuchowy o szczególnym zagroŜeniu

X2

N Skrajnie niewraŜliwe X4 X4 X4 X3 X5

S Zapakowany lub zbudowany, aby jakiekolwiek niebezpieczne następstwa przypadkowego zadziałania ograniczały się do przestrzeni wewnętrznej sztuki przesyłki

X X X X X X X X X X5 X

Objaśnienia: �X“ oznacza, Ŝe materiały mogą być magazynowane razem w tej samej sekcji lub pomieszczeniu.

Uwagi: Magazynowanie razem materiałów moŜe powodować konieczność zmiany klasyfikacji magazynowanego towaru. PoniŜsze uwagi mogą pomóc w podejmowaniu decyzji. Ze względu na specyficzne właściwości materiałów wybuchowych część uwag dotyczy wyłącznie przedmiotów zawierających materiały wybuchowe. Uwagi majązastosowanie w przypadku ich przypisania do konkretnego przypadku.

1. Przedmioty z materiałami wybuchowymi grupy zgodności G (za wyjątkiem sztucznych ogni oraz materiałów, dla których przypisano szczególne warunki) mogą być składowane razem z przedmiotami grupy zgodności C, D i E pod warunkiem, Ŝe nie będą składowane z innymi materiałami wybuchowymi.

2. Materiały i przedmioty o grupie zgodności L moŜe być składowana tylko i wyłącznie z materiałami o tej samej grupie zgodności.

3. RóŜne materiały i przedmioty podklasy 1.6 i grupie zgodności N mogą być składowane razem tylko , gdy wykluczono moŜliwość powstania detonacji.

4. W przypadku składowania przedmiotów o grupie zgodności N z przedmiotami lub materiałami grupy zgodności C, D lub E materiały o grupie zgodności N powinny być traktowane jako naleŜące do grupy zgodności D.

5. W przypadku składowania przedmiotów o grupie zgodności N razem z materiałami lub przedmiotami o grupie zgodności S naleŜy całość traktować jako naleŜące do grupy zgodności N

6. KaŜda kombinacja przedmiotów o grupie zgodności C, D i E powinna być traktowania jako przedmioty o grupie zgodności E. Przy składowaniu materiałów lub przedmiotów o grupie zgodności C i D naleŜy rozwaŜyć moŜliwość zamiany klasyfikacji,

www.towary-niebezpieczne.pl

85

Page 92: Vademecum Magazynowania - Topserw

ZałoŜenie czwarte NaleŜy stosować ogólne (zdroworozsądkowe) zasady gwarantujące bezpieczeństwo, a przede wszystkim:

1. Materiały chłonące zapachy nie powinny być składowane razem z materiałami emitującymi zapach. 2. Materiały stałe układamy nad sypkimi. 3. Materiały lekkie układamy na twardych. 4. Podczas składowania uwzględniamy środek cięŜkości ładunku.

Zestawienie moŜliwych wariantów składowania razem dla towarów niebezpiecznych oraz chemikaliów.

Klasa / GrupaADR 1.1

1.2 1.5

1.3 1.6

1.4 2.1 2.2 2.3 3 4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 6.1 8 9 Opis

Pozosta

łe

F F+

F F+

F F+

O T T+

C Xn Xi

Materiały wybuchowe podklasy 1.1, 1.2, 1.5

1.1 1.2 1.5

* * * 4 2 2 4 4 4 4 4 4 2 4 X

Przedmioty wybuchowe podklasy 1.3, 1,6

1.3 1.6 * * * 4 2 2 4 3 3 4 4 4 2 2 X

Przedmioty wybuchowe podklasy 1.4

1.4 * * * 2 1 1 2 2 2 2 2 2 X 2 X Gazy palne 2.1 4 4 2 X X X 2 1 2 X 2 2 X 1 X Gazy niepalne, nietoksyczne

2.2 2 2 1 X X X 1 X 1 X X 1 X X X Gazy toksyczne

2.3 2 2 1 X X X 2 X 2 X X 2 X X X Materiały ciekłe zapalne 3 4 4 2 2 1 2 X X 2 1 2 2 X X X Materiały stałe zapalne wraz z materiałami samoreaktywnymi i wybuchowymi stałymi odczulonymi

4.1 F F+

4 3 2 1 X X X X 1 X 1 2 X 1 X

Materiały samozapalne 4.2 F F+ 4 3 2 2 1 2 2 1 X 1 2 2 1 1 X

Materiały reagujące niebezpiecznie z wodą

4.3 F F+ 4 4 2 X X X 1 X 1 X 2 2 X 1 X

Materiały utleniające 5.1 O 4 4 2 2 X X 2 1 2 2 X 2 1 2 X Nadtlenki organiczne 5.2 4 4 2 2 1 2 2 2 2 2 2 X 1 2 X Materiały trujące 6.1 T

T+ 2 2 X X X X X X 1 X 1 1 X X X Materiały Ŝrące 8 C 4 2 2 1 X X X 1 1 1 2 2 X X X Materiały o pozostałych zagroŜeniach w tym materiały szkodliwe dla środowiska

9 Xn Xi X X X X X X X X X X X X X X X

Oznaczenie zastosowanych kodów:

1 – �daleko od “ 2 – �oddzielone od“ 3 – �oddzielone – poprzez przestrzeń lub sekcje” 4 – �oddzielone na całej długości poprzez umieszczenie w niezaleŜnym magazynie lub oddzielonym pomieszczeniu” X – oznacza dopuszczone składowanie razem * – uwagi szczególne (patrz tabela na stronie 85)

www.towary-niebezpieczne.pl

86

Page 93: Vademecum Magazynowania - Topserw

Ryzyka związane z magazynowaniem chemii Co jest czym? ZagroŜenia wynikające z właściwości chemikaliów są identyfikowane poprzez ich oznaczenie. Dla potrzeb praktycznych pominięto materiały zakaźne i radioaktywne, gdyŜ ich składowanie wymaga spełnienia odrębnych norm. UŜytkownik magazynu moŜe spotkać się z co najmniej trzema systemami oznaczeń, które w syntetyczny sposób zaprezentowano poniŜej. Pierwszy z nich wynika z prawa chemicznego (ustawa o preparatach i substancjach chemicznych), drugi wynika z podejmowanych obecnie w Europie procesu harmonizacji oznaczeń i klasyfikacji (GHS). Trzeci system związany jest z klasyfikacją transportową.

Przepisy prawa chemicznego Przepisy transportowe Oznaczenie

literowe Znak GHS

UWAGI Obowiązuje do roku 2015 Wprowadzany od 2012 r.

Klasa ADR

Nr nalepki

Materiały i przedmioty wybuchowe Wzór Wybuch masowy 1.1 Rozrzut 1.2 PoŜar i małe zagroŜenie wybuchem i rozrzutem 1.3

Małe zagroŜenie wybuchem przypadku zapalenia 1.4

Materiał wybuchowy mało wraŜliwy 1.5

Przedmioty wybuchowe skrajnie niewraŜliwe

E 1

1.6

Gazy palne F 2.1

Gazy niepalne, nietrujące A 2.2

Gazy trujące T

2

2.3

Ciecz zapalna F

3

3

Ryzyka związane z magazynowaniem chemii Co jest czym? ZagroŜenia wynikające z właściwości chemikaliów są identyfikowane poprzez ich oznaczenie. Dla potrzeb praktycznych pominięto materiały zakaźne i radioaktywne, gdyŜ ich składowanie wymaga spełnienia odrębnych norm. UŜytkownik magazynu moŜe spotkać się z co najmniej trzema systemami oznaczeń, które w syntetyczny sposób zaprezentowano poniŜej. Pierwszy z nich wynika z prawa chemicznego (ustawa o preparatach i substancjach chemicznych), drugi wynika z podejmowanych obecnie w Europie procesu harmonizacji oznaczeń i klasyfikacji (GHS). Trzeci system związany jest z klasyfikacją transportową.

Przepisy prawa chemicznego Przepisy transportowe Oznaczenie

literowe Znak GHS

UWAGI Obowiązuje do roku 2015 Wprowadzany od 2012 r.

Klasa ADR

Nr nalepki

Materiały i przedmioty wybuchowe Wzór Wybuch masowy 1.1 Rozrzut 1.2 PoŜar i małe zagroŜenie wybuchem i rozrzutem 1.3

Małe zagroŜenie wybuchem przypadku zapalenia 1.4

Materiał wybuchowy mało wraŜliwy 1.5

Przedmioty wybuchowe skrajnie niewraŜliwe

E 1

1.6

Gazy palne F 2.1

Gazy niepalne, nietrujące A 2.2

Gazy trujące T

2

2.3

Ciecz zapalna F

3

3

www.towary-niebezpieczne.pl

87

Page 94: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przepisy prawa chemicznego Przepisy transportowe Oznaczenie

literowe Znak GHS

UWAGI Obowiązuje do roku 2015 Wprowadzany od 2012 r.

Klasa ADR

Nr nalepki

Materiał stały zapalny *

Materiał samoreaktywny * * *

Materiał wybuchowy stały, odczulony * * *

4.1

4.1

Materiał samozapalny * * *

4.2

4.2

Materiały, które w kontakcie z wodąwydzielają gazy palne

* * *

4.3

4.3

Materiały utleniające O

5.1

5.1

Nadtlenki organiczne

Dla nadtlenków organicznych nalepka 5.2. z opisem �stara” moŜe być uŜywana do 31.12.2010 r.

* * *

5.2

5.2 nowa

5.2 Stara

www.towary-niebezpieczne.pl

88

Page 95: Vademecum Magazynowania - Topserw

Przepisy prawa chemicznego Przepisy transportowe Oznaczenie

literowe Znak GHS Klasa

ADR Nr nalepki

Materiały trujące T T+

6.1

Materiały Ŝrące C

8

Materiały szkodliwe dla środowiska N

9

9

Materiały o pozostałych zagroŜeniach w transporcie

9

Materiały szkodliwe Xn * * *

Materiały draŜniące Xi * * *

Materiały działające szkodliwie na zdrowie

* * * *

Objaśnienia: *) oznaczenia zgodnie z pozostałymi właściwościami. Uwagi Dla materiałów wybuchowych (kasa 1 ADR): * Miejsce na wpisanie grupy zgodności; nie naleŜy wypełniać w przypadku, gdy skłonność do wybuchu jest zagroŜeniem dodatkowym. ** Miejsce na wpisanie podklasy; nie naleŜy wypełniać w przypadku, gdy skłonność do wybuchu jest zagroŜeniem dodatkowym.

www.towary-niebezpieczne.pl

89

Page 96: Vademecum Magazynowania - Topserw

Co się moŜe wydarzyć? Do oceny ryzyka stwarzanego przez instalacje magazynowe moŜna zastosować co najmniej kilka metod. Jedną z bardziej rozpowszechnionych w analizach zagroŜeń związanych z instalacjami jest �Studium zagroŜeń i zdolności operacyjnych” (Hazard and Operability Study �HAZOP”). Jest to strukturalna metoda identyfikacji potencjalnych zagroŜeń występujących w procesach przemysłowych. Polega na systematycznym przeglądzie załoŜeń projektowych i procesu technologicznego po kątem mogących się pojawić odchyleń parametrów. W badaniach HAZOP wykorzystywany jest zestaw słów kluczowych i moŜliwych odchyleń w aspekcie moŜliwych zmian (oddziaływania) na przebieg procesu technologicznego. Podstawowym celem analizy HAZOP jest określenie prawdopodobnych zdarzeńniebezpiecznych, czyli stwarzających zagroŜenia dla bezpieczeństwa technicznego instalacji lub Ŝycia ludzkiego oraz środowiska naturalnego. Analiza HAZOP pomaga równieŜ w identyfikacji problemów technicznych mogących spowodować obniŜenie efektywności procesu lub spadek wydajności produkcji. Jest to jedna z metod wspomagających analizę ryzyka wymaganą dla obwodów automatyki zabezpieczeniowej, projektowanych zgodnie z normami PN-EN IEC 61508 oraz PN-EN IEC 61511. Analiza HAZOP definiuje kilka podstawowych:

- intencja – to prawidłowe warunki pracy węzłów systemu; - węzeł – to punkt diagramu procesowego, w którym analizowane są moŜliwe odchylenia parametrów

procesowych; - parametr – to czynnik określający fizyczne warunki procesu lub daną sytuację; - słowa przewodnie – to pojedyncze słowa lub frazy uŜywane do określania intencji i towarzyszących im

parametrów słuŜące do wykrywania odchyleń; - odchylenie – to rozbieŜność pomiędzy intencjami a stanem faktycznym.

Analiza HAZOP polega na poszukiwaniu odchyleń od zamierzeń projektowych. Odchylenia od zamierzeńprojektowych są generowane przez zastosowanie słów przewodnich w opisie parametrów procesu we wszystkich węzłach systemu. Dla kaŜdego odchylenia identyfikuje się wszystkie wiarygodne przyczyny i znaczące skutki zdarzeńbędących ich efektem. PoniŜej zaprezentowana została analiza przeprowadzona w oparciu o zagroŜenia, które mogąpojawić się w magazynie produktów chemicznych. Przy prawie kaŜdym zdarzeniu moŜliwe skutki to wyciek, uwolnienie się produktów niebezpiecznych (łatwo palnych, Ŝrących, toksycznych, niebezpiecznych dla środowiska), powstanie zagroŜenia miejscowego dla zdrowia ludzi znajdujących się w pobliŜu, a takŜe moŜliwość powstania poŜaru w obecności źródła zapłonu. W wyniku zdarzenia moŜliwe jest takŜe zniszczenie infrastruktury magazynu oraz spowodowanie zanieczyszczenia środowiska.

Odchylenie Przyczyna Stosowane środki bezpieczeństwa Upadek palety z regału lub wypadnięcie opakowań z palety podczas załadowania lub rozładowania w wyniku błędu kierowcy wózka widłowego (brak wyszkolenia, niewłaściwa ocena odległości).

Kontrola palet przed wpuszczeniem do magazynu. Wózki uŜytkowane wyłącznie przez upowaŜnionych pracowników. Kierowcy wózków są odpowiednio przeszkoleni. Wiedza jest sprawdzana przed dopuszczeniem do pracy. Zapewnienie odpowiedniego oświetlenia hal magazynowych. Instalacja wentylacyjna: grawitacyjna oraz wymuszona mechaniczna (ciągła i awaryjna). Instalacja przeciwpoŜarowa.

Upadek palety z regału podczas załadowania lub rozładowania w wyniku przesunięcia wózka widłowego lub awarii podnośnika.

Ograniczenie maksymalnej wagi palet poniŜej dopuszczalnego obciąŜenia podnośnika. Wózki widłowe poddawane są regularnym przeglądom przez wyspecjalizowane firmy. Obowiązek przeglądów bieŜących (codziennych) spoczywa na kierowcach. Dokumentuje się codzienne przeglądy wózków. Dobre warunki techniczne nawierzchni w magazynach zapewnione przez okresowe kontrole i niezbędne naprawy.

Rozszczelnienie opakowania, wydostanie sięzawartości, wyciek, uszkodzenie mechaniczne.

Upadek palety z regału na skutek złego rozmieszczenia opakowań na palecie.

WdroŜenie instrukcji określającej zasady prawidłowego sposobu umieszczania opakowań na paletach (cięŜkie na dole) i zabezpieczania przed ich przemieszczaniem .

www.towary-niebezpieczne.pl

90

Page 97: Vademecum Magazynowania - Topserw

Upadek opakowań na skutek uszkodzenia konstrukcji regału (oddziaływanie substancji Ŝrących, utleniających, zmęczenie materiału, przeciąŜenie, uderzenie wózkiem widłowym, zawalenie się konstrukcji dachu).

Regały wysokiego składowania wykonane zgodnie z wymaganiami norm konstrukcyjnych, charakteryzujące się odpowiednio duŜą wytrzymałością na obciąŜenia. Regały są dobrze wypoziomowane oraz zakotwiczone. Okresowe kontrole stanu technicznego regałów. Przestrzeganie dopuszczalnych limitów obciąŜenia regałów wysokiego składowania. Prawidłowy sposób umieszczania palet na regałach.

Upadek palety podczas załadunku lub rozładunku cięŜarówek przy uŜyciu wózka widłowego na rampie rozładowczej w wyniku błędu kierowcy (np. niewłaściwa ocena odległości przy niedostatecznym oświetleniu stanowiska pracy).

Zapewnienie oświetlenia miejsc rozładunku (oświetlenie cięŜarówek).

Upadek palety podczas załadunku lub rozładunku cięŜarówek przy uŜyciu wózka widłowego na rampie rozładowczej w wyniku poruszenia się cięŜarówki w czasie operacji.

Wprowadzenie obowiązku klinowania kół cięŜarówek podczas załadunku/rozładunku. Wprowadzenie nakazu wyłączania silników cięŜarówek podczas załadunku/rozładunku. Właściwe utrzymanie stanu nawierzchni placu – odśnieŜanie i odladzanie w warunkach zimowych).

Uderzenie wózka widłowego w znajdujące się na terenie hali opakowanie w wyniku błędu kierowcy (nadmierna prędkość, utrata panowania), awarii wózka, przeszkody lub uszkodzenia nawierzchni hali magazynowej.

Obowiązek przeglądów bieŜących (codziennych) spoczywa na operatorach Dobre warunki techniczne nawierzchni w magazynach zapewnione przez okresowe kontrole i niezbędne naprawy. Zapewnienie wolnych (nie zastawionych) dróg komunikacyjnych dla przejazdu wózków.

Uszkodzenie opakowania lub palety zawierającej opakowania w wyniku zamierzonego działania osób postronnych (sabotaŜ).

Całodobowa kontrola wstępu na teren zakładu. Instalacja alarmowa antywłamaniowa z sygnalizacjądźwiękową i powiadomieniem pracownika ochrony / portierni.

Uszkodzenie konstrukcji palety z opakowaniami i podczas magazynowania na regałach wysokiego składowania w wyniku złego rozmieszczenia opakowań na palecie (przeciąŜenie) lub niewłaściwego materiału uŜytego do konstrukcji palet.

Kontrole jakości palet, niezwłoczne usuwanie palet wadliwych. Ograniczenie maksymalnego obciąŜenia palet. MoŜliwość zastosowania podpór w przypadku uszkodzenia palety znajdującej się na regale wysokiego składowania. Kontrole regałów pod kątem ewentualnych wycieków z opakowań. Kontrola opakowań jednostkowych pod kątem stopnia ochrony zawartości.

Uszkodzenie opakowania w wyniku samoistnej awarii zamknięcia.

Kontrole regałów pod kątem ewentualnych wycieków z opakowań.

W kaŜdym z przypadków do dyspozycji powinno być wyposaŜenie awaryjne oraz środki sorbcyjne.

www.towary-niebezpieczne.pl

91

Page 98: Vademecum Magazynowania - Topserw

Alfabetyczny wykaz haseł Zagadnienie Strona Aerozole 55 Aerozole 66 Akumulator 56 Azbest 54 Bateria 56 Budynek wymagania PPOZ 70 Butle 40 Cło 7 Cyjanki 38 DrenaŜ 59 Farby i lakiery (odpad) 56 Galwanizacja 38 Gazy 52 Gęstość obciąŜenia ogniowego 71, 72 Guma (produkcje) 43 HAZOP 90 Instrukcje 26 Inwentaryzacja budynku 68 Izolacja 59 Klapy oddymiające 60, 67 Klasa odporności ogniowej 71 Klasyfikacja 87 Kontener 32 Magazynowanie 4 Magazynowanie łączne 84 Materiały palne 28 Materiały palne 35 Materiały szkodliwe dla środowiska 35 Materiały trujące 34 Materiały wybuchowe 8, 41 Myjki awaryjne 24, 37 Nadtlenki organiczne 45 Obiekt budowlany 68 Odbojniki 63 Odpady 8, 55 Odprowadzenie wód odpadowych 20, 59 Ogrzewanie 60 Oleje przepracowane 57 Oznaczenie dróg komunikacyjnych 15 Oznaczenie stromizn 20 Paliwa 39 Plan Operacyjno – Ratowniczy 79 Plan zagospodarowania przestrzennego 68

Zagadnienie Strona PowaŜna Awaria Przemysłowa 79 Prace szczególnie niebezpieczne 11 Pracodawca obowiązki 10 Procedury 14 Produkty farmaceutyczne 7, 51 Program Zapobiegania Awariom 79 Prysznice 24, 27 Przechowywanie 4 Przegrody przeciwdymowe 60 Raport o bezpieczeństwie 79 Regał – kontrola 61 Regał – uszkodzenia 62 Regał - zasady składowania 63 Regały 61 Rozwiązania przenośne 23 Rtęć 39 Ryzyko 87 Ryzyko – ocena 12 Ryzyko - zasady eliminacji 12 Składowanie 4, 36 Sorbent 35 Środki Ochrony Roślin 7, 44 Strefa poŜarowa – wielkość 75 Szafa 30 Szczelność 59 Szkolenie 9 Sztuczne ognie 41 Ściany 59 Średni czas trwania poŜaru 75 Tworzywa sztuczne 43 Uszczelnienia 59 Uziemienie 29 Wentylacja 29, 60 Wniosek o zmianę sposobu zagospodarowania 68 Zabezpieczenia sejsmiczne 29 Zabezpieczenia elektrostatyczne 24 Zaopatrzenie w wodę 11 Zapalniczki 56 Zbiornik PPOZ 67 ZDR 79 Znaki bezpieczeństwa 17 ZZR 79

www.sklep-kierowcy.pl

www.towary-niebezpieczne.pl

92

Page 99: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 8 09-10-28 11:57

Page 100: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 7 09-10-28 11:57

Page 101: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 3 09-10-28 11:57

Page 102: Vademecum Magazynowania - Topserw

www.topserw.com.pl INFOLINIA: 0 801 000 501

dane topserw B5.indd 6 09-10-28 11:57

Page 103: Vademecum Magazynowania - Topserw

Poprzedni wzór nalepki może być używany do 31 grudnia 2010 r.

Uwaga! Nalepki z polskimi opisami mogą być stosowane do dnia 31 grudnia 2010 r.

Przewózakumulatorów

Ryba i Drzewo

4

4 5.1 5.2 5.2

3 4

1

1.4

1

1.5

1

1.6

1

2 2 2

7

RADIOACTIVE

RADIOACTIVE ICONTENTS .....................

AKTIVITY ................

RADIOACTIVE IIICONTENTS .....................

AKTIVITY ................

TRANSPORTINDEX

RADIOACTIVE IICONTENTS .....................

AKTIVITY ................

TRANSPORTINDEX

Page 104: Vademecum Magazynowania - Topserw

TEL +48 22 771 04 56 +48 22 761 11 80FAX +48 22 771 93 [email protected]

TEL +48 33 810 14 82 +48 33 810 14 92 FAX +48 33 829 48 [email protected]

ODDZIAŁ POŁUDNIE43-300 Bielsko-Białaul. Warszawska 153/210

TOPSERWStanisław Echilczuk, Mirosław Kuziuk Spółka Jawna05-220 Zielonka, ul. Marecka 66

TEL +48 22 771 94 22 +48 22 771 94 25FAX +48 22 771 94 [email protected]

TEL +48 58 622 33 53 +48 58 622 33 56FAX +48 58 664 22 [email protected]

ODDZIAŁ CENTRUM05-220 Zielonkaul. Marecka 66

ODDZIAŁ PÓŁNOC81-035 Gdyniaul. B. Krzywoustego 12/5

Nazywam się Radek Porada zachęcam do zapoznania się również z naszymi katalogami:• Bezpieczna praca• Bezpieczne narzędzia i latarki• Bezpieczna obsługa i składowanie• Bezpieczny ruch• System znakowania i identyfi kacji• System smarowania Oil Safe• Pierwsza pomoc

I S O 9 0 0 1 : 2 0 0 1

dane topserw B5.indd 1 09-10-28 11:57