v รายวชาเลิอกื หลกการเกษตรอั...

v หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ

รายวชาเลอก

รหสวชา อช02007 ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย

ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาข นพ นฐาน พทธศกราช 2551

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดเชยงใหม สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หลกการเกษตรอนทรย

หามจาหนาย

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

ลขสทธเปนของสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม

ก หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

คานา

หนงสอเรยนรายวชาเลอกวชา หลกการเกษตรอนทรย รหสวชา อช02007 ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลาย จดทาขนเพอใหผเรยนไดรบความรและประสบการณ ซงเปนไปตามหลกการและปรชญาการศกษา นอกโรงเรยน และพระราชบญญตสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย พ.ศ.2551 ใหผเรยนมคณธรรม จรยธรรม มสตปญญา มศกยภาพในการประกอบอาชพและสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข เพอใหการจดกระบวนการเรยนรของสถานศกษามประสทธภาพ สถานศกษาตองใชหนงสอเรยนทมคณภาพ สอดคลองกบสภาพปญหาความตองการของผเรยน ชมชน สงคม และคณลกษณะอนพงประสงคของสถานศกษา หนงสอเลมนไดประมวลสาระความร กจกรรมเสรมทกษะ แบบวดประเมนผลการเรยนรไวอยางครบถวน โดยองคความรนนไดนากรอบมาตรฐานการเรยนรตามทหลกสตรกาหนดไว นารายละเอยดเนอหาสาระมาเรยบเรยงอยางมมาตรฐานของการจดทาหนงสอเรยน เพอใหผเรยน สามารถอานเขาใจงาย และศกษาคนควาดวยตนเองไดอยางสะดวก คณะผจดทาหวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยน หลกการเกษตรอนทรย รหสวชา อช02007 เลมนจะเปนสอทอานวยประโยชนตอการเรยนรตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เพอใหผเรยนสมฤทธผลตามมาตรฐาน ตวชวดทกาหนดไวในหลกสตรทกประการ

คณะผจดทา

สานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม

ข หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

สารบญ

เรอง หนา

คานา ก สารบญ ข คาอธบายรายวชา ง แบบทดสอบกอนเรยน ซ บทท 1 ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตร 1 แผนการเรยนรประจาบท 2 เรองท 1 การวเคราะหความเปนไปไดในการตดสนใจประกอบอาชพเกษตร 4 เรองท 2 ปญหาการเกษตร

เรองท 3 คณธรรมในการประกอบอาชพ เรองท 4 ปญหา อปสรรค ในการประกอบอาชพ กจกรรมท 1

11 19 22 23

บทท 2 หลกการเกษตรอนทรย 25 แผนการเรยนรประจาบท 27 เรองท 1 ความหมายและความสาคญของการเกษตรอนทรย 32 เรองท 2 หลกพนฐานของการทาเกษตรอนทรย 36 เรองท 3 มาตรฐานเกษตรอนทรย 37 กจกรรมท 2 39 บทท 3 การปลกพชเกษตรอนทรย 42 แผนการเรยนรประจาบท 50 เรองท 1 การเจรญเตบโตของพช 59 เรองท 2 หลกพนฐานของการทาเกษตรอนทรย 65 เรองท 3 การปลกพชเกษตรอนทรยและการดแลรกษา 66 เรองท 4 การผลตสารอนทรยเพอปองกนและกาจดศตรพช 67 บทท 4 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 72 แผนการเรยนรประจาบท 75 เรองท 1 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 76 แบบทดสอบหลงเรยน บรรณานกรม คณะผจดทา

ค หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

คาอธบายรายวชา อช02007 หลกการเกษตรอนทรย จานวน 2 หนวยกต ระดบประถมศกษา/มธยมศกษาตอนตน/มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานท 3.2 มความรความเขาใจ ทกษะในอาชพทตดสนเลอก 3.3 มความรความเขาใจในการจดการอาชพอยางมคณธรรม

ศกษาและฝกทกษะเกยวกบเรองตอไปน ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรอนทรย ปญหาการเกษตรในปจจบน ความหมายและความสาคญเกษตรอนทรย หลกการเกษตรอนทรย มาตรฐานเกษตรอนทรย การเจรญเตบโตของพช ธรรมชาตของดน การปรบปรงดนโดยใชสารอนทรย การปลกพช การดแลรกษา การผลตสารอนทรยเพอการปองกนและกาจดศตรพช การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ปลกฝงคณธรรมในอาชพเกษตรกร

การจดประสบการณการเรยนร 1. วางแผนการเรยนร 2. ศกษาเอกสาร หนงสอ และสออน ๆ เชน วดโอ เทปบรรยาย สไลด เปนตน 3. เชญผประสบผลสาเรจในอาชพมาบรรยาย สาธต แลกเปลยนประสบการณรวมกน 4. ศกษาดงานตามสถานทดาเนนกจกรรมทางดานเกษตรธรรมชาต มการสาธต ทดลอง และ

ฝกปฏบตจรง 5. ฝกปฏบต ทดลองใช บนทกผลการทดลองใช 6. รวมกลมอภปรายปญหา และหาแนวทางพฒนา ตดตามผล และแกไขปญหารวมกน

การวดและประเมนผล ประเมนจากสภาพจรงจากกระบวนการเรยนร

ง หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

รายละเอยดคาอธบายรายวชา อช02007 หลกการเกษตรอนทรย จานวน 2 หนวยกต ระดบประถมศกษา/มธยมศกษาตอนตน/มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานท 3.2 มความรความเขาใจ ทกษะในอาชพทตดสนเลอก 3.3 มความรความเขาใจในการจดการอาชพอยางมคณธรรม

ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จานวนชวโมง

1 ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรอนทรย

อธบายชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรอนทรยได

วเคราะหความเปนไปไดจากขอมลดงน 1. ขอมลตนเอง 2. ขอมลทางวชาการ 3. ขอมลทางสงคมสงแวดลอม

6

2 ปญหาการเกษตร อธบายปญหาการเกษตรในปจจบนได

1. ตนทนการผลตสง 2. สขภาพของเกษตรกร ผบรโภค และสงแวดลอม 3. การพงพาปจจยภายนอก

3

3 ความหมายและความสาคญของการเกษตรอนทรย

อธบายความหมายและความสาคญของการเกษตรอนทรย

1. ความหมายของการเกษตร อนทรย 2. ความสาคญของการเกษตร อนทรย

3

4 หลกการเกษตรอนทรย อธบายหลกการเกษตรอนทรยได

1. ปรบปรงดนใหมความ สมบรณ 2. ปลกพชหลายชนด 3. อนรกษแมลงทมประโยชน

3

5 มาตรฐานเกษตรอนทรย อธบายมาตรฐานเกษตรอนทรย มาตรฐานเกษตรอนทรย

3

6 การเจรญเตบโตของพช อธบายการเจรญเตบโตของพชได

1. ความตองการธาตอาหาร 2. ความตองการนา 3. ความตองการแสงแดด

3

7 ธรรมชาตของดน อธบายธรรมชาตของดนทเหมาะสมกบพชทปลกได

1. ประเภทของดน 2. ลกษณะของดนทเหมาะสม กบการปลกพช

6

จ หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จานวนชวโมง

8 การปรบปรงดนโดยใช สารอนทรย

อธบายการปรบปรงดนโดยวธการเกษตรอนทรยได

1. ปยพชสด 2. คลมดน 3. ปลกพชหมนเวยน 4. ปยอนทรยอน ๆ

12

9 การปลกพช อธบายการปลกพชเกษตรอนทรยได

1. การเตรยมดน 2. วธการปลก

10

10 การดแลรกษา อธบายการดแลรกษาพชเกษตรอนทรยได

1. การใชปยอนทรย 2. การใหนา 3. การปองกนศตรพช

6

11 การผลตสารอนทรยเพอปองกนและกาจดศตรพช

อธบายการผลตสารอนทรยเพอการปองกน และกาจดศตรพชได

1. การใชสารสกดพชสมนไพร 2. การทากบดกจบแมลง 3. ปลกพชไลแมลง 4. ใชเชอจลนทรย

15

12 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

อธบายวธการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได

1. ทรพยากรธรรมชาต 1.1 ทรพยากรธรรมชาตท หมนเวยนได 1.2 ทรพยากรธรรมชาตท ทดแทนได 1.3 ทรพยากรธรรมชาตท ใชแลวหมดไป 2. สงแวดลอม 2.1 เกดขนเองตาม ธรรมชาต 2.2 มนษยสรางขน

4

13 คณธรรมในการประกอบอาชพ

อธบายคณธรรมในการประกอบอาชพได

1. ความรบผดชอบ 2. ความซอสตยสจรต 3. ความขยน อดทน ฯลฯ

3

14 ปญหา อปสรรคในการประกอบอาชพ

อธบายปญหา อปสรรคในการประกอบอาชพได

1. ปญหาดานกระบวนการผลต 2. ปญหาดานการตลาด

3

ฉ หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

แบบทดสอบกอนเรยน

คาชแจง : ใหผเรยน X ทบอกษร ก ข ค ง ทเปนคาตอบทถกตองเพยงขอเดยว

1. การแบงประเภทของอาชพแบงไดกประเภท ก. 1 ประเภท ข. 2 ประเภท ค. 3 ประเภท ง. 4 ประเภท

2. ขอมลประกอบในการตดสนใจเลอกอาชพคอขอใด ก. ขอมลวตถดบเงนทนกระบวนการผลต ข. ขอมลตนเองขอมลสงคมขอมลวชาการ ค. ขอมลสนคาขอมลตลาดขอมลผบรโภค ง. ขอมลลกคาขอมลผขายขอมลสนคา

3. ปญหาเกยวกบพอคาคนกลางคอขอใด ก. รวมหวกนกดสนคา ข. คาใชจายทางการตลาดสง ค. คาจางแรงงานสง ง. มาตรฐานสนคาตา

4. ขอใดเปนหนวยงานของรฐบาลกระทรวงพาณชยตงขนเพอชวยรกษาระดบสนคาเกษตร ก. ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ข. องคการคลงสนคา ค. องคการตลาดเพอเกษตรกร ง. สหกรณเพอการเกษตร

5. ระบบการผลตทคานงถงสภาพแวดลอมรกษาสมดลของธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ โดยมระบบจดการนเวศวทยาทคลายคลงกบธรรมชาตหลกเลยงการใชสารสงเคราะหคอการเกษตรแบบใด

ก. เกษตรยงยน ข. เกษตรผสมผสาน ค. เกษตรทฤษฎใหม ง. เกษตรอนทรย

6. หลกการสาคญของเกษตรอนทรยมกมต ก. 2 มต ข. 3 มต ค. 4 มต ง. 5 มต

7. เพราะเหตใดจงเปรยบเทยบใบไมเปนหองครว ก. เพราะบรเวณใบมอาหารสะสมอยมาก ข. เพราะใบทาหนาทสรางอาหาร ค. เพราะใบพชมอปกรณในการสรางอาหาร ง. เพราะใบพชเปนบรเวณเดยวทมการสะสมอาหาร

8. ขอใดเปนธาตอาหารทมความจาเปนตอพช ก. ไนโตรเจน ข. คลอโรฟลด ค. คารโบไฮเดรต ง. ไฮโดรเจน

9. ปจจยในการดารงชวตขอใดทพชขาดไมได ก. ดนนาแสงแดด ข. ดนนาอากาศ ค. ดนแสงแดดอากาศ ง. นาอากาศแสงแดด

10. ขอใดไมใชเหตผลของการกาจดศตรพช ก. ไมใหมาแยงอาหารของพช ข. ไมใหมากดกนตนพช ค. ใหตนพชสะสมนามาก ๆ ง. ปองกนแสงแดด

ช หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

11. ขอใดไมใชประโยชนของปยพชสด ก. เพมปรมาณอนทรยในดน ข. เพมปรมาณนาในดน ค. เพมผลผลตของพชในสงขน ง. ทาใหดนรวนซยสะดวกในการเตรยมดน

12. ขอใดการปองกนและกาจดแมลงโดยวธกล ก. การใชมอจบแมลงมาทาลาย ข. การใชกาดกแสงไฟ ค. การใชยาฆาแมลง ง. การใชสารสกดจากตนสะเดา

13. โครงสรางสวนใดของพชมหนาทสงเคราะหดวยแสง ก. ราก ข. ใบ ค. ลาตน ง. ดอก

14. ตวหาคอสงมชวตทดารงชวตโดยการกนแมลงศตรพชเปนอาหารเพอการเจรญเตบโตคอขอใด ก. นก ข. ไสเดอน ค. หอยเชอร ง. เพลยสนาตาล

15. ควรใชสารสกดจากสะเดาฉดพนเวลาใดจะไดผลด ก. เวลาเชา ข. เวลากลางวน ค. เวลาเยน ง. เวลากลางคน

16. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตหมายถงอะไร ก. การควบคมมใหการทาลายทรพยากร ข. การใชทรพยากรใหมคณภาพตอชวตมนษย ค. การมมาตรการเพอปองกนและคมครอง ง. การใชทรพยากรอยางเหมาะสมโดยใหเกดสภาพสมดล

17. ขอใดเปนการอนรกษทรพยากรดน ก. ใสปยปละครง ข. ปลกพชหมนเวยน ค. การปลกพชชนดเดยวกนซา ๆ ง. เผาฟางขาวเพอไลแมลง

18. คาวาการพฒนาทยงยนมความหมายสอดคลองกบขอใดมากทสด ก. การใชทรพยากรหลายชนดพรอมกน ข. การใชทรพยากรตามทกฎหมายบญญต ค. การใชทรพยากรแบบประหยดและคมคา ง. การใชทรพยากรธรรมชาตเพอการอตสาหกรรม

19. ความจาเปนในการประกอบอาชพสวนตวเพอการมรายไดระหวางเรยนคอขอใด ก. ฝกทางานใหมประสบการณ ข. พงพาตนเองหารายได ค. ตองชวยครอบครวหารายได ง. ภาวะเศรษฐกจปจจบน

20. คณงามความดทเปนธรรมชาตกอใหเกดประโยชนตอตนเองสงคมหมายถงขอใด ก. จรรยาบรรณ ข. ศลธรรม ค. จรยธรรม ง. คณธรรม

ซ หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1. ข 2. ข 3. ก 4. ข 5. ง 6. ค 7. ข 8. ก 9. ข 10. ก 11. ข 12. ข 13. ข 14. ก 15. ค 16. ง 17. ข 18. ค 19. ข 20. ง

บทท 1 ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตร

2 หลกการเกษตรอนทรย (อช02007)

รายวชา หลกการเกษตรอนทรย บทท 1 ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตร

สาระสาคญ อาชพ คอการทามาหากนของมนษย เปนการแบงหนาทการทางานของคนในสงคมและทาใหดารงอาชพในสงคมได บคคลทประกอบอาชพจะไดคาตอบแทน หรอรายไดทจะนาไปใชจายในการดารงชวต และสรางมาตรฐานทดใหแกครอบครว ชมชน และประเทศชาต

เกษตรกร (farmers) เปนอาชพททางานเกยวกบการเกษตร อาท การเพาะปลกพชในสวนและไรนา การเลยงสตวบนบก ในนาและในทะเล เพอผลตอาหาร เสนใยธรรมชาต และเชอเพลงตาง ๆ อนเกดมาจากการเกษตรกรรม

ผลการเรยนรทคาดหวง เมอศกษาบทท 1 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรได 2. อธ บายสภาพป ญหาการเกษตรในป จจ บ นได 3. อธบายคณธรรมในการประกอบอาชพได 4. อธบายปญหา อปสรรคในการประกอบอาชพได

ขอบขายเนอหา

1. ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรกร 2. ปญหาการเกษตร 3. คณธรรมในการประกอบอาชพ 4. ปญหา อปสรรคในการประกอบอาชพ

กจกรรมการเรยนร

1. ศกษาเอกสารการเรยนรบทท 1 2. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการเรยนร

สอประกอบการเรยนร

1. เอกสารการเรยนรบทท 1 2. แบบฝกปฏบตกจกรรม

แผนการเรยนรประจาบท


ประเมนผล 1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน 2. ประเมนผลจากการสอบประจาภาคการศกษา


ความร เก ยวกบอาช พ

อาชพ (Occupation) หมายถงการทากจกรรม การทางาน การประกอบการใด ๆ ทกอใหเกดผลผลตและรายได เปนงานทสจรต ไมผดศลธรรม เปนทยอมรบของสงคม โดยอาศยแรงงาน ความร ทกษะ อปกรณ เครองมอ วธการแตกตางกนไป

อาชพ เปนรปแบบการดารงชพในสงคมของมนษย ปจจบนอาชพเปนหนาทของบคคลในสงคม การทบคคลประกอบอาชพ จะไดมาซงคาตอบแทนหรอรายไดเพอการใชจายในการดารงชวต

ความสาคญของอาชพ การมอาชพเปนสงสาคญและจาเปนอยางยงในวถชวตและการดารงชพของบคคล เพราะอาชพสรางรายไดเพอเลยงชพตนเองและครอบครว อาชพจะสงผลใหคณภาพชวตของตนเองและครอบครวดขน เศรษฐกจประเทศโดยรวมจะดตามไปดวย การสรางอาชพกอใหเกดตลาดแรงงาน อาชพกอใหเกดผลผลตและการบรการทสนองตอบความตองการของผบรโภค อาชพมความสาคญตอเศรษฐกจของประเทศชาต ถอวาเปนฟนเฟองสาคญในการพฒนาคณภาพชวต เศรษฐกจชมชน สงผลถงความเจรญกาวหนาของประเทศชาต อาชพอาจกอใหเกดรายไดตาง ๆ กนไป ลกษณะอาชพทเปนลกจางจะไดคาตอบแทนในรปแบบคาจาง หรอเงนเดอน อาชพคาขายหรอประกอบกจการสวนตวหรอการลงทน จะไดคาตอบแทนในรปแบบกาไร อาชพตองมความเหมาะสมกบนสยใจคอ ความถนดและความสามารถของแตละคน อาชพเปนแหลงทมาของรายได ทกคนจงควรเขาใจเรองทรพยสนและผลตอบแทนจากอาชพการงาน ตลอดจนการเตรยมตวเขาสอาชพ

ประเภทและล กษณะของอาช พ การแบ งประเภทของอาช พ สามารถแบ งตามล กษณะ ได เป น2ล กษณะค อแบ งตามเนอหาว ชาของ

อาช พ และแบ งตามล กษณะของการประกอบอาช พ 1. การแบ งอาช พตามเน อหาว ชาของอาช พสามารถจ ดกล มอาช พตามเน อหาได6 ประเภทด งน 1.1 อาช พเกษตรกรรมถ อเป นอาช พหล กและเป นอาช พทสาคญของประเทศ ปจจบนประชากร

ของไทยไม น อยกว าร อยละ60 ย งประกอบอาช พนอย อาช พเกษตรกรรมเป นอาช พเก ยวเนองก บการผล ตและการจ ดจาหนายส นค าและบร การทางด านการเกษตรซ งผลผล ตทางด านการเกษตรนน นอกจากจะใช ในการบร โภคเป นส วนใหญ แล วย งใช เป นว ตถ ด บในการผล ตทางอ ตสาหกรรมอ กด วย ได แก การทานา ทาไร ทาสวนเล ยงส ตว ฯลฯ

1.2 อาช พอ ตสาหกรรมการทาอตสาหกรรมหมายถงการผลตสนคาอนเนองมาจากการนาเอาวสดหร อส นค าบางชน ดมาแปรสภาพให เก ดประโยชน ต อผ ใช มากข น

กระบวนการประกอบการอ ตสาหกรรมประกอบด วย

เรองท 1 ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตร


ในขนตอนขบวนการผลตมปจจยมากมายนบแตแรงงาน เครองจกร เครองมอ เครองใช เงนทน ทดน อาคาร รวมทงการบรหารจดการ

การประกอบอาช พอ ตสาหกรรมแบ งตามขนาดได ด งน อ ตสาหกรรมในครอบคร ว เป นอ ตสาหกรรมททาก นในคร วเร อน หร อภายในบ านใช

แรงงานภายในคร วเร อนครอบคร วเป นหล ก บางท อาจใช เคร องจ กรขนาดเล กเข าช วยในการผล ตใช วตถ ด บว สด หาได ในท องถ นมาเป นป จจ ยการผล ตอ ตสาหกรรมในคร วเร อน ได แก การทอผ า การจ กสาน การทารม การทาอ ฐมอญ ฯลฯล กษณะการดาเนนงานทไม เป นระบบมากน ก รวมท งการใช เทคโนโลย แบบง าย ๆ ไม ย งยากซ บซ อนและมการลงท นไม มากน ก

อ ตสาหกรรมขนาดขนาดย อม เป นอ ตสาหกรรมท ม การจ างคนงานมากกว า50คนใช ท นดาเนนการไมเกน 10ล านบาทอตสาหกรรมขนาดย อมไดแกอ ซ อมรถ โรงกล ง โรงงานทาขนมป ง โรงส ขาวเปนต น ในการดาเนนอ ตสาหกรรมขนาดย อมม ขบวนการผล ตไม ซ บซ อนใช แรงงานท ม ฝ ม อไม มากน ก

อ ตสาหกรรมขนาดกลาง เป นอ ตสาหกรรมท มการจ างคนงานมากกว า50คนแต ไม เกน200คน ใช ทนดาเนนการมากกว า 10ลานบาทแต ไมเก น100ลานบาท อ ตสาหกรรมขนาดกลางไดแก อตสาหกรรมทอกระสอบ อตสาหกรรมเส อผ าสาเรจรปเปนตน การดาเนนอตสาหกรรมขนาดกลางตองม การจดการท ดแรงงานท ตองม ท กษะ ความร ความสามารถในกระบวนการผล ตเป นอย างดเพ อท จะได ส นค าท ม ค ณภาพระด บเด ยวก น

อ ตสาหกรรมขนาดใหญ เป นอ ตสาหกรรมทมการจางคนงานมากกว า200คนข นไป ใชทนดาเนนการมากกว า 200 ล านบาทอ ตสาหกรรมขนาดใหญ ได แก อ ตสาหกรรมผล ตแบตเตอร อ ตสาหกรรมถล งเหล กเป นต น อตสาหกรรมขนาดใหญ ม ระบบจ ดการท ดใช คนท ม ความร ม ทกษะ ความสามารถเฉพาะด านหลายสาขา เช น ว ศวกรรมอ เล กทรอน กส ในการดาเนนงานการผล ตม กรรมว ธท ย งยาก ใช เคร องจ กรคนงาน เง นท นจานวนมากข น ม กระบวนการผล ตท ท นสม ยและผล ตส นค าได ท ละมาก ๆม การว าจ างบ คคลระด บผ บร หารท ม ความสามารถ

1.3 อาช พพาณ ชยการและบร การ อาช พพาณ ชยการเป นการประกอบอาช พท เป นการแลกเปล ยนระหว างส นค าก บเง นส วนใหญ จะม ลกษณะซ อมาขายไป ผ ประกอบอาช พทางพาณ ชยการจงจ ดเปนคนกลาง ซ งทาหน าท ซ อส นค าจากผ ผล ตหร อบร การต างๆ น บต งแต การนาว ตถ ด บจากผ ผล ตด านเกษตรกรรมตลอดจนส นค าสาเรจรปจากโรงงานอ ตสาหกรรม รวมทงคหกรรม ศ ลปกรรม ห ตถกรรมและการนามาขายต อผ บร โภคประกอบด วยการค าส นค าส งและการค าสนค าปล กโดยอาจจ ดจาหนายในร ปของการขายตรงหร อขายอ อม จงเปนกจกรรมท สอดแทรกท กอาช พ การประกอบอาช พพาณ ชยการหร อบร การผ ประกอบอาช พม ความสามารถในการจ ดหามความคดร เร ม และม ค ณธรรมจ งทาให การประกอบอาช พเจร ญก าวหน า อาช พบร การ เป นอาช พท ทาให ให เก ดความพอใจแก ผ ซ อ หรอผรบบรการการบร การอาจเป นส นค าท ม ต วตนหร อไม มต วตนกไดการบร การท มตวตนไดแก การบร การขนส ง บรการทางการเง นสวนบร การไม มตวตน ไดแกบรการท องเท ยวบร การร กษาพยาบาลเป นต น


1.4 อาช พคหกรรม ได แก อาช พท เก ยวก บอาหารขนมต ดเย บ การเสร มสวยเป นต น 1.5 อาช พห ตถกรรม ได แก อาช พท เก ยวก บงานช างโดยการใช ม อในการผล ตช นงานเป นส วนใหญ

เชน อาช พจ กสาน แกะสลกทอผา เป นต น 1.6 อาชพศลปกรรม ไดแก อาชพท เก ยวของก บการแสดงออกในล กษณะต าง ๆ เช น การวาด

ภาพ การปน การดนตร การละคร การโฆษณา การถ ายภาพ เป นต น 2. การแบ งอาช พตามล กษณะของการประกอบอาช พ แบงออกเป น 2 ล กษณะ ค อ อาช พอ สระและ

อาช พร บจ าง 2.1 อาชพอสระ หมายถ ง อาชพท กประเภทท มผ ประกอบการดาเนนการด วยตนเองแต เพ ยง

ผ เดยวหร อเปนกล มอาชพอสระท ไมตองใชคนจานวนมากแตถาหากม ความจาเปนอาจม การจางคนอ น มาชวยงานกได เจาของก จการเป นผ ลงท นและจาหนายเองคดและตดสนใจดวยตนเองท กเร องในการบร หารจดการเปนไปอยางรวดเร วทนตอเหต การณ การประกอบอาช พอสระเชนการขายอาหาร การขายของชาการซ อมรถจ กรยานยนต ฯลฯ ในการประกอบอาชพอสระผประกอบการจะตองมความร ความสามารถในการบรหารการจดการ เชน การตลาด ทาเลทตง เงนทน การตรวจสอบ ความคดรเรมสรางสรรค และมองเหนภาพการดาเนนงานของตนเองไดทะลปรโปรง 2.2 อาชพรบจาง ท มผ อ นเปนเจ าของก จการโดยต วเองเป นผ ร บจางให และไดรบคาตอบแทนเป นคาจางหร อเง นเด อนอาชพร บจางประกอบด วยบคคล2ฝ าย ซงตกลงวาจางกน บคคลฝายแรกเรยกวา“นายจ าง”หร อผ ว าจาง บ คคลฝายหลงเร ยกว า “ล กจาง”หร อผ รบจาง ม คาตอบแทนจากผ ท ว าจางจะตองจ ายใหแก ผ รบจางเร ยกวา“ค าจาง” การประกอบอาช พร บจางโดยท วไปม ลกษณะเป นการร บจ างทางานในสถานประกอบการหร อโรงงานเป นการร บจ างในล กษณะขายแรงงาน โดยร บค าตอบแทนเป นเง นเด อนหร อค าตอบแทนท ตามช นงานท ทาได อ ตราค าจ างข นอย ก บการกาหนดของเจ าของประกอบการหร อนายจ าง การทางานผ ร บจ างจะต องทางานอย ภายในโรงงานตามเวลาท นายจ างกาหนด การประกอบอาชพรบจางในลกษณะนมขอดคอ ไม เส ยงต อการลงท นเพราะล กจ างจะใช เคร องม ออ ปกรณ ท นายจ างจ ดไว ใหทางานตามนายจ างกาหนดแต ม ข อเส ยค อม กจะเป นงานซาๆเหม อนก นท กว นและต องปฏ บ ต ตามระเบ ยบของนายจ างในการประกอบอาช พร บจ างน นม ปจจ ยหลายอย างท เอออานวยให ผ ประกอบอาช พร บจ างม ความเจร ญก าวหน าไดเช น ความร ความชานาญในการทางาน ม ความกระต อร อร น มานะอดทน ในการทางานยอมร บกฎเกณฑ และเช อฟ งคาสง ม ความซ อส ตยส จร ต มความขย นม นเพ ยร มความรบผดชอบ มมนษยสมพนธทด และมสขภาพอนามยทด อาชพตาง ๆ มมากมายหลากหลายอาช พ ซ งบ คคลสามารถเล อกประกอบอาช พได ตามความถน ด ความต องการความชอบและความสนใจไม ว าจะเป นอาช พใดจะเป นอาช พอ สระหร ออาช พร บจ างหากเป นอาช พท ส จร ต ย อมทาให เก ดรายได มาส ตนเองและครอบคร วถ าบ คลผ น นม ความม งม นขย นอดทนตลอดจนม ความร ข อม ล เก ยวก บอาช พต าง ๆ จะทาให เห นโอกาสในการเขาสอาชพ และพฒนาอาชพใหม ๆ ใหเกดขนอยเสมอ


องค ประกอบในการต ดส นใจเลอกอาช พ การต ดส นใจเลอกอาช พค อการนาข อม ลหลายๆด านท เก ยวก บอาช พท จะเล อกมาพ จารณาอย าง

ถ ถ วน รอบคอบเพ อประกอบการต ดส นใจเล อกประกอบการให เหมาะสมก บข ดความสามารถของตนเองให มากท ส ด ม ป ญหาอ ปสรรคน อยท ส ดการต ดส นใจเล อกอาช พม องค ประกอบท สาคญ ด งต อไปน

1. ข อม ลประกอบการต ดส นใจซ งพ จารณาข อม ล 3 ด าน ค อ ก. ข อม ลเก ยวก บตนเองค อข อม ลต างๆท เก ยวก บการประกอบอาช พท ตนเองม อย เช น เงนทน

ท ด น อาคารสถานท แรงงาน เคร องม อ เคร องใช ว สดอ ปกรณ ความร ท กษะต างๆ ท จะนาไปใชในการประกอบอาช พม หร อไม อย างไร

ข. ข อม ลเก ยวก บสภาพแวดล อมและส งคมเช นผ ทมาใช บร การ (ตลาด) ส วนแบ งของตลาด ทาเล การคมนาคม ทร พยากรท จะเอ อท ม อยในท องถ นแหล งความร ตลอดจนผลท จะเก ดข นต อช มชน ค. ข อม ลทางว ชาการ ได แก ความร เทคน คต างๆท จาเปนต ออาช พน น ๆ เช น การตรวจสอบซอมแก ไข เทคน คการบร การล กค าท กษะงานอาช พต าง ๆ เป นต น

2. ความถน ด โดยท วไปคนเราม ความถน ดในเช งช างแตละคนแตกตางกนไป เช น ความถน ดในการทาอาหารถน ดในงานประด ษฐ ฯลฯ ผ ท ม ความถน ดจะช วยทาใหการทางานน นเป นไปได อย างรวดเร วรวมท งย งช วยให มองเห นล ทางในการพ ฒนาอาช พน น ๆ ให ร ดหน าได ด กว าคนท ไม ม ความถนด

3. เจตคตตองานอาช พเปนความร สกภายในของแต ละคนท มตองานอาช พ ไดแก ความรก ความศรทธา ความภมใจฯลฯความร สกตาง ๆ เหล าน จะเป นแรงผล กดนให คนเก ดความมานะอดทนม งม น ขยนกลาสกลาออกเส ยง ทาใหประสบความสาเรจในการประกอบอาชพได

กระบวนการในการเลอกอาชพการตดสนใจเลอกประกอบอาชพมความสาคญตอชวตของคนเราเปนอยางมาก เพราะเปนหนทางไปสการสรางความมนคงใหกบชวต

กระบวนการตดสนใจเลอกอาชพ หมายถง การนาแนวทางเลอกอาชพมาพจารณาอยางละเอยดรอบคอบ รวมกบคณสมบตเฉพาะบคคลและคานยมในการประกอบอาชพของตนเองและของสงคมในปจจบน แลวจงดาเนนการตดสนใจเลอกอาชพสจรตไดถกตองเหมาะสมกบตนเองวาจะกาวเดนไปในทศทางใด จงจะเหมาะสมกบบคลกของตนเองจงจะประสบความสาเรจกระบวนการตดสนใจเลอกอาชพมความสาคญตอผท กาลงจะตดสนใจเลอกอาชพ แตการตดสนใจทดตองมขอมลเปนพนฐาน มการวเคราะหตนเองและวเคราะหอาชพ ใชเปนเหตผลในการตดสนใจเลอกประกอบอาชพไดอยางถกตอง สงผลใหการประกอบอาชพสจรตมความสขความเจรญกาวหนา

ประโยชนทไดรบจากกระบวนการตดสนใจเลอกอาชพ 1) ชวยใหทางานไดอยางมความสข 2) ชวยลดสาเหตของการอยากเปลยนงานหรอยายงานไดเปนอยางด 3) ชวยลดความสญเสยทางเศรษฐกจของครอบครวและประเทศชาต 4) ชวยใหหางานทาหรอประกอบอาชพสจรตไดงาย และเขาสวงจรโลกอาชพไดเรวขน 5) ชวยสรางความเจรญกาวหนาในชวต 6) ชวยใหมอสระในการเลอกประกอบอาชพสจรตไดมากขน


7) ชวยใหการตดสนใจเลอกอาชพไดถกตอง รวดเรว มประสทธภาพ 8) ชวยใหสามารถเลอกอาชพทตนเองมความถนด มความใฝฝนทจะทา สงผลใหทางานนนไดอยาง

มคณภาพ

ชองทางและการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตร การเกษตรยงคงเปนพนฐานสาคญของประเทศเนองจากขบวนการผลตสนคาเกษตรยงมบทบาทสาคญ

ตอการใชและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศนอกจากนนภาคการเกษตรยงมบทบาทตอเศรษฐกจสวนรวมหลายประการ เชน เปนอาหารและเปนวตถดบพนฐานของอตสาหกรรมหลายประเภทและมบทบาทตอธรกจอน ๆ ทมความสมพนธกบการเกษตรตงแตการคาและการผลตปจจยการผลตไปจนถงการคาและการสงออกสนคาเกษตรเปนตน

อาชพทมโอกาสจะไดรบความสนใจจากคนจานวนมากจะตองเปนอาชพทสามารถสรางความพงพอใจในดานผลตอบแทนและวถชวตอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยาง เพอใหไดมาซงความพงพอใจดงกลาวปจจยทจาเปน ไดแก กระบวนการทมประสทธภาพทงในดานการผลตและการจดการเชงธรกจทเชอมโยงกบความตองการของตลาด นอกจากนนอาชพใดทมผมความสามารถใหความสนใจจานวนมากอาชพนนกมโอกาสทจะพฒนาใหดขนไดอยเสมอซงกจะมผลทาใหมผสมครใจเลอกอาชพนนๆเพมขนตอเนองกนไปอปสรรคสาคญประการหนงททาใหผลตอบแทนดานรายไดจากอาชพเกษตรสอาชพอน ๆ ไมได คอระดบราคาสนคาเกษตรซงมระดบตาและมความไมแนนอนสง ดวยเหตนนโยบายราคาจงเปนแนวความคดหลกทมการปฏบตสบเนองกนมาโดยตลอดผลของนโยบายราคาทสาคญไดแกการปรบตวของปรมาณการผลตใหสอดคลองกบผลตอบแทนเชน ถาเกษตรกรไดราคาสงจากสนคาเกษตรประเภทใดกมผลตอปรมาณการผลตของสนคานน ผสนใจเลอกอาชพการเกษตร ในอนาคตนนนอกจากจะมาจากครอบครวเกษตรกรทสมครใจยดอาชพนแลว ยงอาจจะมาจากบคคลอาชพอนทสมครใจเขามาเปนเกษตรกร ในขณะทบคคลในครวเรอนเกษตรทไมพอใจจะสบเนองอาชพการเกษตรกจะตดสนใจออกจากภาคการเกษตรไป การตดสนใจดงกลาวขางตนจะสงผลกระทบอยางกวางขวาง เชน ถาครอบครวเกษตรกรใด ไมมผสมครใจทจะดาเนนอาชพการเกษตรตอไป การใชพนทการเกษตรของครอบครวนน ๆ กจะยตลง โดยเปลยนสภาพเกษตรของครอบครวเปนทดนใหเชาหรอขายออกไป

เมอพจารณาจากความสนใจในการประกอบอาชพการเกษตร รปแบบในการทาการเกษตรมแนวโนมจะคอย ๆ เปลยนไปและในทสดจะประกอบดวยรปแบบการเกษตรหลก 3 รปแบบ คอ รปแบบแรก ไดแกเกษตรแบบครวเรอน ซงอาศยแรงงานในครวเรอนเปนสาคญ ดงนน เนอทการเกษตรสาหรบรปแบบนจงมกจะมขนาดเลก เพอใหอยในวสยทแรงงานในครอบครวจะจดการไดอยางมประสทธภาพ การมพนทขนาดเลกและมแรงงานนอยมผลทาใหจาเปนทจะตองมรปแบบการเกษตรซงใชพนทไดตลอดทงป เชน เกษตรทฤษฎใหมตามแนวพระราชดารระบบเกษตรหรอเกษตรผสมผสานเพอใหสามารถควบคมคาใชจายไดในระดบตาในขณะทมรายไดทยอยเขามาทงปและสามารถจดการบรหารใหเชอมโยงกบความตองการของตลาดไดในลกษณะเปนกลมหรอชมชนในขณะทเกษตรกรสามารถดารงวถชวตไดแบบเรยบงายและมอสระ รปแบบทสอง ไดแก เกษตรขนาดใหญ ซงตองอาศยทนเครองจกรและแรงงานนอกครวเรอน ตลอดจนพนทขนาดใหญเพอใหสามารถบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพในอดตเกษตรขนาดใหญเหลาน ตองพงพาพนทในเขตปาแตในปจจบน เขตปาทอดมสมบรณมเหลอนอยและไมสมควรทจะนามาใชในทางการเกษตรเพมขนอก ดงนนเกษตรขนาดใหญ จงตองมการลงทนเพอซอทดนจากครวเรอนเกษตรซงไมสามารถหรอไมตองการดารงอาชพเกษตรอกตอไป นอกจากการลงทนแลวระบบการบรหารจดการสาหรบเกษตรประเภทน จะเปนการดาเนนการ เชงพาณชยสาหรบสนคาทผลตภายใตเกษตรขนาดใหญ มกจะเปนการผลตผลผลตประเภทเดยวซงอาจม


หรอไมมความสมพนธกบโรงงานอตสาหกรรมตอเนองกได แตมกจะมตลาดขนาดใหญตวอยางทเหนไดชดไดแก ออยยางปาลมนามน เปนตน รปแบบทสาม ไดแก เกษตรกาวหนาซงผประกอบการอาจจะมาจากครอบครวเกษตรกรหรอจากภาคนอกการเกษตรกได รปแบบการเกษตรกาวหนานอาศยความรเปนหลกทงในดานเทคโนโลยการเกษตรการจดการเกษตรและการจดการเชอมโยงกบตลาดขนาดของการเกษตรประเภทนจะไมเลกนก แตกมกจะมขนาดไมใหญเกนไปเนองจากเกษตรกรประเภทน มกจะเปนเกษตรกรเตมเวลาขอเดนของเกษตรกรกาวหนาคอการอาศยความรทงทางดานการตลาดและดานการเกษตรและมความสามารถในการบรหารจดการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของตลาดไดอยางรวดเรว เพอใหสามารถรกษาระดบรายไดในระดบใกลเคยงหรอมากกวาอาชพนอกการเกษตรทวไป ในบรรดารปแบบการเกษตรทง 3 ดงกลาวขางตน จะเหนไดชดเจนวาไมวาจะทาการเกษตรในรปแบบใด สงทจาเปน ไดแก ความรและเทคโนโลยการเกษตรทเหมาะสมกบวถการเกษตรแตละประเภท โดยแยกออกตามขนาดของพนทและจานวนแรงงานเทคโนโลยทเหมาะสมเหลาน จะตองมการวจยและพฒนาตอเนองกนไปเพอใหไดรปแบบทหลากหลาย สาหรบวถการเกษตรแตละประเภทจะไดเลอกใหเหมาะสมแกตนเองมากทสด

การอาศยสตรสาเรจเปนวธการหลกในการสงเสรมการเกษตร ซงเปนแนวทางทใชอยในประเทศไทยตลอดมาจะตองเลกเสยนอกจากเทคโนโลยการเกษตรแลวประเดนสาคญอกประการหนง ไดแก ความสามารถในการเชอมโยงกบระบบตลาด ซงอาจทาไดหลายรปแบบทงผานชมชนและ/หรอเครอขายทางการเกษตรนานาชนด นอกจากนนการเชอมโยงทางการตลาดยงหมายถงการมระบบและกลไกทชดเจนในการกาหนดคณภาพและมาตรฐานและสามารถสงสญญาณราคาตามคณภาพใหแกผผลตอยางรวดเรว ระบบและกลไกเหลานเปนปจจยพนฐานทสาคญซงประเทศไทย อยในระดบลาหลงอยางมาก ทาใหเกษตรกรขาดอานาจการตอรองและตองขายสนคาทมคณภาพคละกนในราคาถก ทาใหยากตอการพฒนาคณภาพและสงเสรมการตลาด เมอมองสถานการณการเกษตรในอนาคต จะเหนไดวาหากการพฒนาเทคโนโลยการเกษตรทเหมาะสมและการจดการทเชอมโยงกบตลาดทาไดชาเพยงใด ภาคการเกษตรกจะมความออนแอเพมขน การทภาคการเกษตรออนแอจะมผลทาใหคนหนมสาวรวมทงผทอยในครอบครวเกษตรกรเลอกอาชพอนมากขน ซงกจะมผลทาใหภาคการเกษตรเขมแขงไดยากขนไปดวย เครองชความเขมแขงทางการเกษตรอยางยงยน จงอยทมผเลอกอาชพการเกษตรดวยความสมครใจและสนใจทางการเกษตรเพมขน ทงนเพราะหากมผสนใจทจะออกจากภาคการเกษตรเพมขนเรอย ๆ ภาคการเกษตรเหลอแคเกษตรกรสงอายเกษตรกรไมเตมเวลาเกษตรกรทพงอาชพเสรมเปนหลกหรอผทรอจะออกจากภาคเกษตร ซงยอมไมใชรากฐานของการพฒนาการเกษตรของประเทศใหเขมแขงอยางยงยนในอนาคต ฉะนนการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรจะตองมปจจยหลายอยางดวยกนแตสงทจาเปนทสด คอ การคดเปน ซงมความเชอวามนษยทกคนตองการความสขแตความสขของแตละคนแตกตางกนเนองจากมนษยมความแตกตางกนในดานตาง ๆ ทงดานเพศ วย สภาพสงคม สงแวดลอม วถชวต ซงทาใหความตองการและความสขของแตละคนไมเหมอนกน คนจะอยในสงคมไดอยางมความสขตองรจกการปรบตวและใชกระบวนการคดเปนในการแกปญหาทเกดขนดวยการใชขอมล 3 ดาน คอ ขอมลตนเอง ขอมลสงคมและสงแวดลอม และขอมลวชาการมาประกอบการคดและตดสนใจ


การเกษตรมความสาคญตอการดารงชวตของมนษยตงแตดกดาบรรพ โดยรจกใชประโยชนอยางหลายจากพช สตว ในชวตประจาวน และในการพฒนาประเทศใหเจรญมนคง ความสาคญของการเกษตรมดงน

1. เกษตรกบชวตประจาวนในอดตมนษยดารงชวตอยอยางงาย ๆ โดยการลาสตว เกบพชผกจากปามากนเปนอาหาร อาศยอยตามถาหรอเพงทสรางจากกงไม ตอมามนษยเรมรจกเพาะปลกพช รจกเลยงสตว ซงเปนจดเรมตนของการทาการเกษตร ทาใหมชวตความเปนอยทดขนจนถงปจจบน แมวทยาการตาง ๆ จะเจรญกาวหนาขน มนษยกยงคงอาศยผลผลตทไดจากการเกษตรเปนพนฐานในการดารงชวตเชนเดม กลาวคอ 1.1 เปนวตถดบในการผลตปจจย 4 คอ อาหาร เครองนงหม ทอยอาศยและยารกษาโรค โดยมนษยรจกเกบเกยวผลผลตทางเกษตรนาไปประกอบอาหารรบประทาน สรางความเจรญเตบโตแกรางกาย นาสวนตาง ๆ ของพชเสนใยไปผลตสงทอหรอใชหนงสตวทาเครองนงหม ปลกปาเพอนาไมไปเปนอปกรณการกอสราง สรางทพกอาศย อาคารสถานท ทาเฟอรนเจอร เครองใชตาง ๆ และปลกพชสมนไพร เพอนาไปใชเปนยารกษาโรค ซงสงเหลานลวนมความจาเปนตอการดารงชวตของมนษยทงสน 1.2 เปนงานททารายไดใหแกเกษตรกร โดยเกษตรกรสามารถนาผลผลตทางการเกษตรทเหลอจากการบรโภคใชสอยประโยชนในครอบครวไปจดจาหนายแกผอนไดทงตลาดภายในประเทศและตางประเทศซงจะทาใหเกษตรกรมรายไดเพมขน 1.3 เปนแหลงใหความรมรนสวยงาม การทาการเกษตรมไดใหประโยชนทางดานการบรโภคหรอการคาเทานน แตยงใหความรมรน ความเพลดเพลน ความสวยงาม ความเปนระเบยบเรยบรอยอกดวย เพอใหคนไดใชเปนทผอนคลายอารมณ เชน การไปเทยวสวนธารณะ การเลยงปลาสวยงาม เปนตน 1.4 สงเสรมการใชเวลาวางใหเปนประโยชน สาหรบผทมเวลาวางจากการประกอบอาชพหลกสามารถทาการเกษตรได เชน ปลกไมประดบ พชผกสวนครว เลยงไก เปนงานอดเรก เพอไมใหเวลาวางนนเปลาประโยชนหรอแมแ ตชาวนาหลงเ กบเ กยวขาวแลวอาจปลกถ ว ในทนากจะมงานทาตลอดป 2. เกษตรกบความเจรญของประเทศการเกษตรเปนงานทสาคญมากสาหรบประเทศไทย เพราะเปนงานทสรางเสรมความสขสมบรณใหแกบานเมองโดยสวนรวม ผลตผลทางการเกษตรเปนปจจยสนบสนนใหเกดสนคา อาหาร ผลตภณฑอตสาหกรรมทใชภายในประเทศและสงจาหนายเปนสนคาออก อาจกลาวไดวา การเกษตรมความสาคญตอความเจรญของประเทศ ดงตอไปน 2.1 เปนอาชพหลกของคนไทย ประเทศไทยเปนประเทศทมพนฐานทางการเกษตร แมจะมการพฒนาเศรษฐกจ สงคมในหลาย ๆ ดาน ประชากรสวนใหญของแรงงานไทยประกอบอาชพทางการเกษตร สวนทเหลอประกอบอาชพอน ๆ เชน คาขาย งานชาง งานบรการ งานวชาการ เปนตน จงนบไดวา เกษตรกรรมเปนอาชพหลกของคนไทย 2.2 เปนแหลงวตถดบปอนโรงงานอตสาหกรรมในประเทศ ผลตผลทางการเกษตรสามารถนาเขาโรงงานอตสาหกรรมเพอแปรรปออกมาเปนผลตภณฑตาง ๆ เชน ออย ผลตเพอปอนโรงงานนาตาลปลาตาง ๆ สงเขาโรงงานปลากระปอง หนอไมฝรง ขาวโพดฝกออน สงเขาโรงงานผกกระปองหรอผกแชแขงเปนตน สนคาเหลานลวนสงออกไปขายตางประเทศ ทาใหประเทศมรายไดเพมขนทงสนนอกจากอตสาหกรรมเกษตรดงกลาวแลว สนคาเกษตรบางชนดยงผลตขนเพอปอนอตสาหกรรมอน ๆ เชน ฝาย ผลตเพอปอนโรงงานทอผา ซงจะนาไปใชผลตเสอผาสาเรจรปตอไป การผลตพชสมนไพรเพอใชในอตสาหกรรมเคมและเภสชกรรม เปนตน 2.3 เปนปจจยสงเสรมธรกจและบรการผลตผลทางการเกษตรของประเทศไทยมหลายประเภทซงมคณภาพดและเปนทยอมรบของตางชาต เชน ไมดอกไมประดบ รวมทงผลไมเมองรอน เชน มะมวง ทเรยน

เรองท 2 ปญหาการเกษตร


มงคด เปนตน สงเหลานมสวนชวยดงดดความสนใจของนกทองเทยวใหเขามาเทยวเมองไทยเพมขน ทาใหเกดอาชพดานธรกจการทองเทยวและการบรการเพมขน 2.4 ผลตผลทางการเกษตรเพมรายไดใหกบประเทศ จากรายงานเศรษฐกจและการเงน ป 2540 ของธนาคารแหงประเทศไทยพบวาราคาสนคาเกษตรทเกษตรกรขายไดสงขนจากป 2539 คดเปนรอยละ 3.1 โดยเฉพาะสนคาหมวดปลาและสตวนา เพมถงรอยละ 15.3 ทาใหเกษตรกรมรายไดเพมสงขนดวย ทงนเนองมาจากมการเพมปรมาณการผลต ขยายพนทเพาะปลก เลยงสตว ประมงและผลตผลทไดอยในเกณฑด สนคาเกษตรนอกจากจะทารายไดหลกภายในประเทศแลว ยงมการสงออกไปสตลาดตางประเทศ เพมรายไดใหกบประเทศไทย

2.5 เปนปจจยสรางความมนคงทางเศรษฐกจใหแกประเทศการเกษตรมความสาคญในแงของการสรางฐานะทางเศรษฐกจ ดงจะเ หนไ ดจากการท เ รามผลตผลทางการเกษตรเพยงพอตอการบร โภคภายในประเทศ เกษตรกรมรายได มฐานะดขน ประชาชนกนดอยด ไมอดอยาก นอกจากนยงมผลตผลเหลอสงออกไปจาหนายยงตางประเทศ นารายไดเขาประเทศเปนจานวนมาก ซงเปนฐานทาใหประเทศไทยมความมนคงทางดานเศรษฐกจ

ปญหาการเกษตร ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ซงประชาชนสวนใหญมอาชพหรอดารงอยไดโดยมความ

เกยวพนกบการเกษตร ในอดตเกษตรกรไทยทาการผลตแบบดงเดมทอาศยภมปญญาพนบานและเชอมโยงกบทรพยากรธรรมชาต ตอมาการพฒนาประเทศไทยตามแนวทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ในชวงกวา 40 ปทผานมา มงเนนการพฒนาเศรษฐกจเพอการตลาดและการสงออก เกษตรกรไทยเกดการปรบเปลยนระบบการผลตจากรปแบบเกษตรกรรมแบบดงเดมซงมการพงพาธรรมชาตในการทาการเกษตรแบบผสมผสาน กลายเปนการทาการเกษตรเชงเดยวทตองพงปจจยภายนอก เชนปยเคม สารเคม เปนตน การทาการเกษตรในระบบเกษตรเคมเชงเดยว ทงในชวงทผานมาและปจจบน ไดทาใหเกดผลดบางประการ โดยเฉพาะการมอาหารบรโภคเพมขนอยางเพยงพอ แตเนองจากกระบวนการผลตทางการเกษตรดงกลาวนน

1. เนนการปลกพชหรอเลยงสตวชนดเดยว และใชพนทเปนบรเวณกวาง 2. เนนการพงพงปจจยการผลตภายนอกไรนาและชมชน ดวยการใชพนธพชพนธสตวลกผสม ปยเคม

สารเคมสงเคราะหอยางเขมขน 3. เนนการใชเทคโนโลย เครองจกร อปกรณชนสงททนสมย 4. เนนการพงพาองคความรและขอมลจากภายนอกมาก และไมใหความสาคญของภมปญญาและ

ทองถน 5. เนนการผลตเพอขาย สงออก และพงตลาดตางประเทศทเปนตลาดแนวดง ทมพอคาคนกลางเปน

ผ กาหนดสนคา ราคา จดจาหนาย การประชาสมพนธ ไดทาใหเกดปญหาตอทงเกษตรกร ผบรโภค ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หลายประการ เชน

1) การเปนหนของเกษตรกร เพอใหไดมาซงปจจยการผลตดงกลาวขางตน การกเงนเพอมาลงทนจงเกดขนดวยดอกเบยกทสงแตระบบตลาดทไมเปนธรรม ราคาผลผลตตกตา ทาใหเกษตรกรขาดทนเปนหนและมหนพอกพนเพมขนอยางตอเนองทกป

2) การสญเสยทดน เกษตรกรจานวนมากทขาดทนจากการทาการเกษตร แตตองใชหนคนแหลงทน การขายทดนทากนเพอใชหนจงเกดขน


3) สขภาพทรดโทรม อนเนองมาจากการทางานหนก การใชสารเคมสงเคราะห การบรโภคอาหารทปนเปอนสารเคม และความเครยด

4) เปนเกษตรกรแตไมมขาวบรโภคเพราะขายหมด ปลกพชเลยงสตวชนดเดยว ขาดความมนคงทางดานอาหารและสทธทจะเลอกบรโภคอาหารทปลอดภย

5) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมถกทาลาย ความหลากหลายทางชวภาพ จลนทรยพนธกรรมพช สตวพนบานลดลง

6) ลดการพงตนเอง แตหนไปพงคนอน 7) เกดปญหาของสงคมตอเนองตามมาอกมากมาย

หรอกลายเปนเกษตรเคมทมงเนนการเพมประสทธภาพการผลตใหสงขน โดยมงการสรางรายไดใหกบประเทศเปนหลก อยางไรกตามการทาการเกษตรในรปแบบใหมไดกอใหเกดผลกระทบททาลายสภาพแวดลอมธรรมชาต โดยเฉพาะความอดมสมบรณของดนทสงผลใหผลผลตทางการเกษตรลดลงในชวงตอมาเปนลาดบ และจาเปนตองเพมปรมาณการใชปจจยการผลตสงขนเรอย ๆ เพอรกษาปรมาณการผลตใหไดเทาเดม ทาใหตนทนการผลตสงขน เกษตรกรตองประสบปญหาภาวะหนสนสงขน นอกจากนนสารพษตกคางจากการใชสารเคมในการทาการเกษตร ไดกอใหเกดปญหาสขภาพกบเกษตรกรอกดวย

การเกษตรแผนปจจบน เปนผลสบเนองมาจากการปฏวตเขยวในราวค.ศ.1960 (พ.ศ. 2503) โดยใชความกาวหนาทางวทยาศาสตรเกษตรและเทคโนโลยมาใชในการเพมประสทธภาพการผลตสนคา เชนการใชพนธพชและพนธสตวทใหผลผลตสง การใชเครองจกรกลทางการเกษตรไถพรวนไดลกมากขนทดแทนแรงงานจากสตว ทงนเพอใหสามารถผลตไดในทกชวงเวลาและมผลผลตอยางตอเนอง รวมถงการใชสารเคมทางการเกษตรจาพวกปยเคม สารเคมกาจดศตรพช และฮอรโมนพชสงเคราะห ฯลฯ โดยมวตถประสงคเพอใหไดผลผลตทสงขนในการลงทนทเทาเดม ในระยะเวลาเดม เพอจะไดมวตถดบปอนใหกบโรงงานอตสาหกรรมและเปนการประหยดแรงงาน เนองจากแรงงานสวนใหญหลงไหลไปสภาคอตสาหกรรมตามทไดมการปฏวตอตสาหกรรมกอนหนาน

การปฏวตเขยว ไดกลายเปนนโยบายและแนวทางหลกของการพฒนาประเทศสวนใหญในโลก นโยบายสงเสรมการทาการเกษตร รวมถงเทคนคการปลกพชและเลยงสตวไดถกกาหนดใหใชแนวทางเดยวกนจนกลายเปนระบบหลกของทกประเทศรวมถงประเทศไทย เนองจากแนวคดในเรองผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตรทเนนความสามารถในการเพมผลผลตทางการเกษตรเปนจานวนมากมผลตอบแทนสงกบผผลตไดกลายเปนแนวทางหลกในการเลอกรปแบบการผลตทางการเกษตร

การปฏวตเขยวไดเขาสประเทศในเอเชยตงแตสงครามโลกครงท 2 ยตลง โดยประเทศผชนะสงครามไดนาการเกษตรกรรมทในยคนนเรยกวา “เกษตรกรรมแผนใหม” ทเนนการใชสารเคมสงเคราะหเขามาสประเทศญปน และไดแพรตอไปยงประเทศพนธมตร เชน เกาหลใต และอกหลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน ฟลปปนส อนโดนเซย มาเลเซย และไทย เปนตน รปแบบการเกษตรแผนใหมนชวยใหประเทศญปนสามารถผลตพชผลไดในปรมาณทเทากบการเพาะปลกแบบพนบานแบบดงเดม แตใชเวลานอยกวา นอกจากนยงใชแรงงานของเกษตรกรนอยลงไดมากกวาครงหนง ดงนน จงทาใหเกดการยอมรบเทคโนโลยสมยใหม และไดพฒนากลายเปนแนวทางหลกในการผลตทางการเกษตรหลกของญปน และอกหลายประเทศในเอเชยไปในทสด แตอยางไรกตามไดมการตงขอสงเกตวารปแบบการผลตแบบดงเดมของการผลตทางการเกษตรในญปนทเนนการปลกพชหมนเวยนใชปยหมกและปยคอก มการคลมดนดงเทคนคทไดปฏบตมาหลายรอยปททาใหระดบอนทรยวตถในดนมความคงท และสงผลถงระดบความอดมสมบรณของดนใหอยในระดบทใหผลผลตทสามารถเลยงชาวญปนไดตลอดมายาวนาน ไดถกละทงไปภายหลงจากการใชสารเคมทางการเกษตรและเครองจกรกลทางการเกษตร สงนมผลใหฮวมสในดนถกทาลายหมดไปภายในชวอายคนรนเดยว โครงสรางของดนเสอมโทรม


ลง พชออนแอลงและตองพงพาการใชปจจยการผลตจากภายนอกทเปนสารเคมสงเคราะหชนดตางๆ จานวนมากโดยจะขาดเสยไมได ซงถาขาดปจจยการผลตจากภายนอกเมอใด ผลผลตจะลดลงจนเกดปญหาความมนคงทางดานอาหารตามมาในทนท

ผลของการทาการเกษตรแบบใชสารเคมสงเคราะหกอใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมาอยางมากมายหลายประการดงตอไปน

1. ผลกระทบตอสงแวดลอม การทาเกษตรแผนใหมทาใหเกดปญหาสงแวดลอมและความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตตามมา

ทเหนไดชดเจนไดแก ปญหาการพงทลายของหนาดน ดนเสอมความอดมสมบรณ ปญหามลพษในสงแวดลอมและปญหาการระบาดของโรคและแมลง ตวอยางเชน จากการสารวจในประเทศไทยพบวา ในพนทลาดชนของจงหวดนานสวนใหญถกชะลางพงทลายในอตราทมากกวา 16 ตนตอไรตอป ซงเปนอตราสงกวาทยอมใหมไดถง 20 เทา และทจงหวดเพชรบรณ พนททมความลาดชน 9% มการสญเสยหนาดนถง 26 ตนตอไรตอป

เกษตรกรรมแผนใหมทมงเนนเพมผลผลตทางการเกษตรโดยการใชปยเคมเปนจานวนมากและใชตดตอกนเปนระยะเวลานานจะทาใหเกดปญหาความเสอมโทรมของโครงสรางดนและดนขาดความอดมสมบรณ เนองจากการใชปยเคมไมใชการบารงดน แตเปนการอดแรธาตอาหารใหแกพช โดยไมมการเตมอนทรยวตถเพมลงในดน และการใชปยเคมยงเรงอตราการสลายตวของอนทรยวตถในดน ทาใหโครงสรางของดนเสอมลง ดนจงกระดางมการอดตวแนน ไมอมนาในฤดแลง

การใชสารเคมกาจดศตรพช ทาใหเกดปญหาสารพษตกคางในสงแวดลอม ทงนเนองจากการใชสารเคมในการกาจดศตรพชในแตละครงจะใชประโยชนไดเพยง 25% ทเหลออก 75%จะกระจายสะสมในดน นา และอากาศในสงแวดลอม ทสาคญคอคอ สารเคมกาจดศตรพชไมไดทาลายเฉพาะศตรพชเทานน แตยงทาลายแมลงและจลนทรยทเปนประโยชนในธรรมชาตอกดวย ซงเปนการทาลายความสมดลของระบบนเวศในธรรมชาต และผลทตามมาคอการระบาดของโรคและแมลงศตรพชทรนแรงมากขน ตวอยางเชน การระบาดของเพลยกระโดดสนาตาลททาลายผลผลตขาวในประเทศไทย เมอป 2533-2534 ซงมพนทการแพรระบาดมากถง 3.5 ลานไร

การทาเกษตรแผนใหมไดนาไปสการปลกพชเชงเดยว และการขยายพนททาการเกษตร ทาใหเกดปญหาการบกรกพนทปาธรรมชาต ทาใหเกดการสญเสยพนทปาอนเปนทรพยากรทสาคญในโลกและแหลงตนนาทสาคญลงดวย

2. ผลกระทบดานเศรษฐกจ การทาเกษตรแผนใหมเปนการทาการเกษตรทตองพงปจจยภายนอก เพอนามาเพมผลผลตใหได

เปนจานวนมาก แตกมไดหมายความวาเกษตรกรจะประสบความสาเรจทางเศรษฐกจเสมอไป ในทางตรงกนขามกลบพบวาเกษตรกรททาการเกษตรแผนใหมจานวนมากประสบปญหาภาวะขาดทน และหนสน เกดความลมเหลวทางเศรษฐกจ เนองมาจากตนทนการผลตทสงและราคาผลผลตทตกตา ในประเทศไทยการพฒนาการเกษตรแผนใหมกลบเปนการผลกดนใหเกษตรกรตองตกอยภายใตการครอบงาของบรษท เนองจากตองพงพาปจจยการผลต และเทคโนโลยตางๆ จากบรษท ไมวาจะเปนเมลดพนธ ปย หรอสารเคมกาจดศตรพช เปนการทาการเกษตรทถกผกขาดจากบรษทขนาดใหญ ดงนนจะเหนไดวาการทาเกษตรแผนใหมเปนการสรางรายไดใหแกบรษทเอกชนขนาดใหญมากกวาเกษตรกรทแทจรง

3. ผลกระทบตอสขภาพของเกษตรกรและผบรโภค


การใชสารเคมกาจดศตรพชนอกจากจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมแลวยงกอใหเกดปญหาการไดรบสารพษเขาสรางกายของเกษตรกรผใช และยงมสารพษตกคางในผลผลตทางการเกษตรอกดวย การใชสารเคมทางการเกษตรนานๆ จนทาใหพชผกมพษตกคางจานวนมาก กอใหเกดปญหาตอสขภาพของผบรโภค จากการตรวจพบสารพษตกคางในผลผลตทางการเกษตรของประเทศไทย พบวา ผลผลตมสารพษตกคางอยสงจนในผลผลตบางชนดไมผานมาตรฐานมผลกระทบตอการสงออกสนคาเกษตรของไทย นอกจากนการทคนไทยบรโภคผลผลตทมสารพษตกคางอยทาใหมการสะสมสารพษในรางกายเปนระยะเวลานานและเกดการเจบปวย เชน โรคภมแพ โรคเครยด โรคมะเรง ฯลฯ โดยเฉพาะโรคมะเรง ซงจะเหนไดจากสถตคนไทยทปวยเปนโรคมะเรงมจานวนมากขนทกป

4. ผลกระทบตอวถชวตและภมปญญาทองถน เกษตรกรรมแผนใหมทาใหเกดความเปลยนแปลงในวถชวตของเกษตรกรไทย ทาลายฐาน

การเกษตรแบบยงชพของเกษตรกร ทาลายระบบสงคมของชมชน และมผลตอการเปลยนแปลงความคดทมตอภมปญญาพนบานของไทย ภมปญญาทองถนถกละเลย ดวยเขาใจวาเปนความเชอหรอวธการปฏบตทไมทนสมย ไมเปนวทยาศาสตร และไมมประสทธภาพ โดยลมไปวาความรและภมปญญาทถกถายทอดตอๆ กนมาไดมาจากประสบการณของคนรนกอนมานานหลายรน ทอยในพนททองถนทพวกเขาอาศยอย ซงความคดนไดรนแรงมากขนเมอเรมเขาสยคปฏวตเขยว ความรและแนวทางการพฒนาการเกษตรจะถกรวมไปอยในสถาบนการเกษตรตางๆ ของรฐ และบรษทธรกจการเกษตรขนาดใหญ การพฒนาและแกไขปญหาของเกษตรกรกลายเปนบทบาทของผเชยวชาญทางการเกษตรจากหนวยงานของรฐ หรอบรษทการเกษตรทเขาไปเปลยนแปลงความคดและวถชวตของการทาการเกษตร โดยทเกษตรกรกลายเปนเพยงผรบเทานนเองซงหากองคความรทไดรบนนไมถกตอง ผทไดรบความเสยหายคอตวของเกษตรกรเอง

จากผลกระทบทเกดขนในประเทศไทย ประกอบกบทศทางการพฒนาทงของโลกและในประเทศไดขยายตวเพมขนตามกระแสความหวงใยในเรองสขภาพ การบรโภคอาหารปลอดภย การมงเนนไปสการพฒนาอยางยงยนมากขน จงทาใหเกษตรกรบางสวนทตระหนกถงปญหาและผลกระทบตางๆ จากการทาเกษตรเคม ไดมการรวมกลมและตดสนใจทาเกษตรกรรมทางเลอก รวมทงมการศกษาและพยายามหาทางแกไขปญหาดงกลาว โดยเปนการทาการเกษตรทไมใชสารเคม ลดการพงพาปจจยภายนอก รวมทงสามารถพฒนาแนวคดจากระดบปจเจกบคคลและครอบครว ไปสการรวมกลมและสรางเครอขาย เพอชวยกนพฒนาระบบการผลตในรปแบบเกษตรกรรมยงยนทงกระบวนการ เพอสรางการพงพาตนเองและยกระดบการพฒนาตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

จากสถานการณทเปลยนแปลงไป การทาเกษตรอนทรยจงถอเปนอกทางเลอกหนงทมศกยภาพเพอการพฒนาการเกษตรของไทยอยางยงยน ททาใหเกษตรกรสามารถพงพาตนเองได มคณภาพชวตทดขน มความมนคงและความปลอดภยในสขภาพ โดยไมทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงมความสอดคลองกบการขยายตวของกระแสความตองการผลตภณฑเกษตรอนทรยในประเทศและตางประเทศ ซงจะทาใหพฒนาไปสการทาเกษตรอนทรยในเชงพาณชยเปนทยอมรบในระดบสากล เพอนาไปสการแกไขปญหาความยากจนและการพฒนาอยางยงยนตอไป


คณธรรมในการประกอบอาชพ คณธรรมและจรยธรรมเปนเรองของสานกของบคคลทจะทาความดเพอประโยชนสขของผอนและ

สวนรวมของสงคม คณธรรม (Virtue) คอสภาพของคณงามความดทจะสะทอนออกมาจากนสยทมอยเปนประจาของแต

ละบคคลซงปรากฏใหเหนเปนบคลกลกษณะของผนน คณธรรมในการประกอบอาชพทสาคญมดงน 1. ความขยนหมนเพยรมความขยนในการปฏบตงาน 2. อดทนการทางานตองมความเขมแขงอดทนตอสภาพทเกดขนทกขณะไมวาหนกหรอเบา 3. มความซอสตยตอตนเองและหมคณะเพอนรวมงานและนายจาง 4. สจรตเปนคนตรงไมเอารดเอาเปรยบบคคลอนไมคดโกงถอคต “ซอกนไมหมดคดกนไมนาน 5. มความรบผดชอบมความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมายใหทาจนสาเรจถกตองนายจางพอใจ 6. เขาใจตนเองและสงคมคอเปนคนทไวใจซงกนและกน จรยธรรม (Morals) คอหลกความประพฤตทดงามสอดคลองกบหลกศลธรรมทางศาสนา

ขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรม ทกอใหเกดความสงบสขแกตนเองและผอน จรยธรรม เปนมาตรฐานความประพฤตของมนษย จะเกดขนไดตองอาศยความสมพนธระหวางจรรยา

คอความประพฤตและธรรมคอเครองรกษาความประพฤตการประกอบอาชพใด ๆกตามผประกอบอาชพจะตองคานงถงผลตอสงคมภายนอกเสมอทงนกจะตองไมใชความรความสามารถในทางทผดหากประกอบอาชพโดยไรจรยธรรมผลเสยหายจะตกอยกบสงคมและประเทศชาตฉะนนจรยธรรมจงมบทบาทสาคญอยางยงทจะลดปญหาทอาจจะเกดขนความสาคญของจรยธรรมมดงน

1. ชวยใหผประกอบอาชพแตละสาขาไดใชวชาชพในทางทถกตองเหมาะสมและประโยชนตอสงคมและประเทศชาต

2. ชวยควบคมและสงเสรมใหผประกอบอาชพทางานอยางมประสทธภาพโดยมความสานกในหนาทและความรบผดชอบในงานของตน

3.ชวยสงเสรมและควบคมการผลตและการปฏบตงานใหมคณภาพเปนทเชอถอและไววางใจไดในเรองของความปลอดภยและการบรการทด

4. ชวยสงเสรมใหผประกอบอาชพไมเอารดเอาเปรยบผบรโภคและไมเหนแกตวทงนนจะตองยดหลกโดยคานงถงผลกระทบทจะเกดแกผบรโภคเสมอ

5. ชวยใหวงการธรกจของผประกอบอาชพมความซอสตยยตธรรมและมความเออเฟอตอสงคมสวนรวมมากขน

คณสมบตททาใหมนษยเปนสตวประเสรฐคอ 1. มนษยมสจจะ 2. มนษยมความชนชอบในความงามทเรยกวาสนทรยภาพ 3. มนษยมคณธรรม คณธรรมและจรยธรรมกบชวต

เรองท 3 คณธรรมในการประกอบอาชพ


มนษยเปนสตวสงคมทนยมอยรวมกนเปนหมเหลาพงพาอาศยกนแลกเปลยนคาขายและพยายาม สรรสรางวถทางทจะทาใหตนไดรบความปลอดภยและสะดวกสบายเพมขน

มรรยาทสงคม มนษยเมออยรวมกนในสงคมจาเปนตองมมรรยาทมอธยาศยมความเกรงใจและมทศนคตทดตอบคคล

อนรอบขางมรรยาท (Etiquette) หมายถงกรยาวาจาทถอวาสภาพเรยบรอยมรรยาทมขนเพอวตถประสงค 5 ประการ กลาวคอ

1. เพอความปลอดภย 2. เพอความเปนระเบยบเรยบรอย 3. เพอเปนการใหเกยรตกน 4. เพอแสดงอธยาศย 5. เพอความสะดวกสบาย

หลกในการยดถอปฏบตของผประกอบอาชพทวไปพงกระทาเพอความเจรญกาวหนาในอาชพของตนและรวมรบผดชอบในสงคมควรมดงน

1. ความซอสตยสจรตและมความรบผดชอบตอสงคม 2. การมจรยธรรมตอสงแวดลอม 3. ความนาเชอถอและความปลอดภยในบรการ 4. การมจรรยาอาชพและดาเนนกจการอยางมคณภาพ 5. การสรางสมพนธภาพทดตอลกคา 6. การเคารพสทธและรกษาผลประโยชนของผอน 7. การใชจรยธรรมในการตดตอสอสาร 8. การสรางสมพนธภาพกบชมชน 9. การสรางวนยในการประกอบอาชพ 10. การดาเนนงานอยางถกตองตามกฎหมาย 11. การใหแหลงขอมลขาวสารอยางถกตอง 12. การประกอบอาชพดวยความขยนหมนเพยร


ปญหาอปสรรคในการประกอบอาชพ ปญหาดานขบวนการผลตในขนตอนของการผลตมปจจยมากมายนบตงแตแรงงานเครองจกร

เครองมอประเดนปญหาในการควบคมการผลตสรปไดดงน 1. งานไมสามารถดาเนนไปตามแผนทกาหนด 2. ไมสามารถตดตามสภาพความคบหนา 3. มงานแทรกบอยหรอมงานใหมอยางไมเหมาะสม 4. มาตรฐานการทางานไมชดเจน 5. มปรมาณของในกระบวนการผลตสงขน 6. เมอเกดความลาชาไมสามารถหาผรบผดชอบ 7. มการสงวตถดบชา 8. เสยเวลาอยางมากในการปรบเปลยนกระบวนการผลต new model 9. การจดหา jig/fixture อยางลาชา 10. มของเสยในกระบวนการผลตมาก 11. แตละฝายไมใหความรวมมอ 12. การตดตอแตละฝายไมราบรน

หลกฐานวาดวยองคกรเรามระบบการบรหารการผลตทดประกอบดวย 1. การทางานตาง ๆ มประสทธภาพดขน 2. วตถดบผลตภณฑคงคางลดลง 3. มความเชอมนในการสงมอบผลตภณฑ 4. เครองจกรอปกรณมอตราการใชงานทเพมขน 5. มกาไรทสงขน

ปญหาทเกดจากการวางแผนกระบวนการผลต 1. ขอมลมาตรฐานไมเพยงพอ 2. ความสามารถในการผลตมไมเพยงพอทจะผลตไดตามมาตรฐานทกาหนด 3. ขอมลจากฝายขายไมไดรบการถายทอดใหรบรอยางมระบบ 4. ขอกาหนดทระบในมาตรฐานไมชดเจน 5. มการเปลยนแปลงแบบบอย 6. มการเปลยนแปลงแผนบอยมงานทไมอยในแผนเขามาบอยๆ 7. กาหนดแผนการผลตมความลาชา 8. แผนการผลตมเนอหาไมพอ

ปญหาหารตลาดการจดการหมายถงการจดการตลาดการจดจาหนายกอนอนตองคานงถงกลมเปาหมายทนาผลตภณฑไปจาหนายการกาหนดราคาขายราคาตนทนกาไรและการลงทนบญชเบองตนสงเหลานจาเปนอยางยงในการประกอบธรกจ

การกาหนดราคาขายเมอทาการผลต ผลตภณฑจากกระดาษสาขนมาจาหนายสงแรกตองทาคอการกาหนดราคาขายทผซอสามารถซอไดในราคาไมแพงจนเกนไปและผขายกพอใจทจะขายไดเพราะไดกาไรตามทตองการการกาหนดราคาขายทาไดดงน

เรองท 4 ปญหา อปสรรค ในการประกอบอาชพ


1. ตดตามความตองการของลกคาลกคาเปนผกาหนดราคาขายถาลกคามความตองการมากและสนใจมากกสามารถตงราคาไดสง

2. ตงราคาขายโดยบวกราคาตนทนกบกาไรทตองการกจะเปนราคาขายในกรณเชนนจะตองรราคาตนทนมากอนจงจะสามารถบวกกาไรลงไปไดการตงราคาขายนจะมผลตอปรมาณการขายถาตงราคาขายไมแพงหรอราคาตากวาตลาดกสามารถขายไดจานวนมากผลทไดรบคอกาไรเพมมากขนการกาหนดราคาขายมหลายรปแบบแตสงทสาคญคอตองคานงถงราคาทสงทสดทผซอสามารถซอไดและราคาตาสดทจะไดเงนทนคนสรปหลกเกณฑในการกาหนดราคาขายมดงน

2.1 ไดผลตอบแทนจากการลงทนตามเปาหมาย 2.2 เพอรกษาเสถยรภาพดานราคาถกหรอแพงจนเกนไป 2.3 เพอรกษาหรอปรบปรงสวนแบงของการตลาดกลาวคอตงราคาขายสงถกกวาราคาขายปลก

เพอใหผรบซอไปจาหนายปลกจะไดบวกกาไรไดดวย 2.4 เพอการแขงขนหรอปกปองคแขงขนหรอผผลตรายอน 2.5 เพอผลกาไรสงสด การกาหนดราคาขายมหลกสาคญคอราคาตนทน+ กาไรทตองการดงนนจงจาเปนตองศกษาเรองราว

การคดราคาตนทนใหเขาใจกอน การคดราคาตนทนหมายถงการคดคานวณราคาวตถดบทใชในการผลตมคาแรงคาใชจายในการผลต

ประกอบดวยคาเชาสถานทคาไฟฟาคาขนสงฯลฯการคดราคาตนทนมประโยชนคอ 1. สามารถตงราคาขายไดโดยรวาจะไดกาไรเทาไร 2. สามารถรวารายการใดทกอใหเกดตนทนสงหากตองการตนทนสงมากกสามารถลดตนทนนน ๆ ลง

ได 3. รถงการลดตนทนในการผลตแลวนาไปปรบปรงและวางแผนการผลตเพมขนประเภทของตนทนการ

ผลตแบงออกได 2 ประเภท 3.1 ตนทนทางตรงหมายถงตนทนในการซอวตถดบรวมทงคาขนสง 3.2 ตนทนทางออมหมายถงตนทนทจายเปนคาบรการตางๆเชนคาแรงงานคาไฟฟาคาเชอเพลง

ทงนใหคดเฉพาะสวนทเกยวกบการผลตโดยตรงแลวนาตนทนทง 2 อยางมาคดรวมกนกจะไดเปนราคาตนทนรวมสรปการกาหนดราคาขายจะตองคานงถง

1) ตนทนทางตรง + ตนทนทางออมคอตนทนรวม 2) การหากาไรทเหมาะสมทาไดโดยเพมตนทนรวมขนอก 20 % ตวอยางตนทนรวมในการทาดอกไมจากกระดาษสา 500 บาท บวกกาไร 30% ของ 500 จะได = 150 บาท ฉะนนราคาขายคอตนทน + กาไรคอ 500 + 150 เทากบ 650 บาท

โดยทวไปรานคาขายปลกจะกาหนดราคาขายโดยบวกกาไรทตองการเขากบราคานตนทนการผลตสนคานน ๆแตบางรายกกาหนดราคาสงสาหรบการผลตระยะเรมแรกเพราะความตองการของตลาดคอนขางสงในระยะอนสนการเปลยนแปลงราคาขายอาจมผลทาใหยอดลดลงหรอเพมขนแลวแตภาวะแดลอมจงตองคานงเชนกนจงสามารถคดราคาขายไดงาย ๆดงนราคาขาย = ราคาทน(ตนทน + คาแรง) + กาไรทตองการ


กจกรรมทายบทท 1

กจกรรมท 1 แบงกลมผเรยนตามความสนใจ กลมละ 5 คน แลวดาเนนการดงตอไปน

1. ใหแตละกลมรวมกนศกษา วเคราะหชองทางในการตดสนใจเลอกประกอบอาชพเกษตรอนทรย โดยนาเสนอเหตผลทนาไปสการตดสนใจของแตละกลมรวมถงแนวทางการทจะเปนผประกอบอาชพเกษตรอนทรยทด มความมนคง และยงยน

2. ใหแตละกลมนาเสนอหนาชนเรยน กลมละ 3 – 5 นาท โดยใหผเรยนและผสอนรวมกนแลกเปลยนเรยนร

กจกรรมท 2 ใหผเรยน เขยนอธบายถงสภาพปญหาการเกษตรทเกดขนในปจจบนมาอยางนอย 3 ขอ พรอมอธบายขยายความมาพอสงเขป และนามาแลกเปลยนเรยนรรวมกนในชนเรยน


บทท 2 หลกการเกษตรอนทรย


รายวชา หลกการเกษตรอนทรย บทท 2 หลกการเกษตรอนทรย

สาระสาคญ เกษตรอนทรยคอการทาการเกษตรดวยหลกธรรมชาตบนพนทการเกษตรทไมมสารพษตกคางและหลกเลยงจากการปนเปอนของสารเคมทางดนทางนา และทางอากาศ เพอสงเสรมความอดสมสมบรณของดน ความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศน และฟนฟสงแวดลอมใหกลบคนสสมดลธรรมชาตโดยไมใชสารเคมสงเคราะหหรอสงทไดมาจากการตดตอพนธกรรมใชปจจยการผลตทมแผนการจดการอยางเปนระบบในการผลตภายใตมาตรฐานการผลตเกษตรอนทรยใหไดผลผลตสงอดมดวยคณคาทางอาหารและปลอดสารพษ โดยมตนทนการผลตตาเพอคณภาพชวตและเศรษฐกจพอเพยง แกมวลมนษยชาตและสรรพชวต ผลการเรยนรทคาดหวง เมอศกษาบทท 2 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายและความสาคญของการเกษตรอนทรยได 2. อธ บายหลกการเกษตรอนทรยได 3. อธบายมาตรฐานเกษตรอนทรยได


1. ความหมายและความสาคญของการเกษตรอนทรย 2. หลกการเกษตรอนทรย 3. มาตรฐานเกษตรอนทรย








ความหมายของเกษตรอนทรย มหลายคน หลายองคกรทไดใหคานยาม หรอความหมายของเกษตรอนทรย เชน

องคกรมาตรฐานเกษตรอนทรยภาคเหนอ ไดใหความหมายของเกษตรอนทรยวา “เปนระบบเกษตรทไมใชสารเคมสงเคราะหในการปองกนและกาจดศตรพช วชพช หรอในการกระตนการเจรญเตบโตของพช ตลอดจนไมใชปยเคมในการปรบปรงบารงดน แตใหความสาคญตอการปรบปรงความอดมสมบรณของดนและมาตรฐานทางชวภาพ โดยใชซากพช ปยพชสด หรอมลสตวในการปรบปรง นอกเหนอจากนยงหามใชพชหรอเมลดพนธทมการตดตอยน และหามใชจลลนทรยทมการตดตอยนในกระบวนการหมกปยชวภาพ”

กรมวชาการ ไดใหความหมายเกษตรอนทรย หมายถง “ระบบการผลตทคานงถงสภาพแวดลอม รกษาสมดลของธรรมชาต และความหลากหลายของทางชวภาพ โดยมระบบการจดการนเวศวทยาทคลายคลงกบธรรมชาต และหลกเลยงการใชสารสงเคราะหไมวาจะปยเคม สารเคมกาจดศตรพชและฮอรโมนตาง ๆ ตลอดจนไมใชพชหรอสตวทเกดจากการตดตอทางพนธกรรมทอาจเกดมลพษในสภาพแวดลอม เนนการใชอนทรยวตถ เชน ปยคอก ปยหมก ปยพชสด และปยชวภาพในการปรบปรงบารงใหมความอดมสมบรณ เพอใหตนพชมความแขงแรงสามารถตานทานโรคและแมลงดวยตนเอง รวมถงการนาเอาภมปญญาชาวบานมาใชประโยชนดวย ผลผลตทไดจะปลอดภยจากสารพษตกคาง ทาใหปลอดภยทงผผลตและผบรโภคและไมทาใหสภาพแวดลอมเสอมโทรมอกดวย”

สหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต ไดใหความหมายเกษตรอนทรยไววา “ระบบเกษตรทผลตอาหารและเสนใยดวยความยงยนทางสงแวดลอมและทางเศรษฐกจ โดยเนนทหลกการปรบปรงบารงดน เคารพตอศกยภาพทางธรรมชาตของพช สตว และนเวศการเกษตร เกษตรอนทรยจงลดการใชปจจยการผลตจากภายนอก และหลกเลยงจากการใชสารเคมสงเคราะห เชน ปย สารกาจดศตรพช และเวชภณฑสาหรบสตวแตในขณะเดยวกนกพยายามประยกตใชธรรมชาตในการเพมผลผลต และพฒนาความตานทานตอโรคของพชและสตวเลยง หลกการเกษตรอนทรยเปนหลกการสากลทสอดคลองกบเงอนไขทางเศรษฐกจ สงคม ภมอากาศและวฒนธรรมของทองถนดวย”

สรป เกษตรอนทรย คอ ระบบการผลตทคานงถงสภาพแวดลอมรกษาสมดลของธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ โดยมระบบจดการนเวศวทยาทคลายคลงกบธรรมชาต หลกเลยงการใชสารสงเคราะหไมวาจะเปนปยเคมสารเคม กาจดศตรพชและฮอรโมนตาง ๆ ตลอดจนไมใชพชสตวทเกดจากการตดตอทางพนธกรรม

จะเหนวาเกษตรอนทรยใหความสาคญท “กระบวนการผลต” โดยเชอวา ถากระบวนการผลตด ผลผลตกจะออกมาด โดยทกระบวนการผลตจะเนนหนกไปทการสรางความเปนธรรมในทกดาน โดยมเปาหมายอยทคนโต พชโต สตวโต สงมชวตเลก ๆ เตบโต สงแวดลอมด สงคมด

เรองท 1 ความหมายและความสาคญของการเกษตรอนทรย


ความสาคญของเกษตรอนทรย การใชทรพยากรดนโดยไมคานงถงผลเสยของปยเคมสงเคราะหกอใหเกดความไมสมดลในแรธาตและ

กายภาพของดน ทาใหสงมชวตทมประโยชนในดนนนสญหายและไรสมรรถภาพ ความไมสมดลนเปนอนตรายยงกระบวนการนเมอเกดขนแลวจะกอใหเกดความเสยหายอยางตอเนอง ผนดนทถกผลาญไปนนไดสญเสยความสามารถในการดดซบแรธาต ทาใหผลผลตมแรธาต วตามนและพลงชวตตา เปนผลใหเกดการขาดแคลนธาตอาหารรองในพช พชจะออนแอขาดภมตานทานโรคและทาใหการคกคามของแมลงและเชอโรคเกดขน ไดงาย ซงจะนาไปสการใชสารเคมฆาแมลงและเชอราเพมขนดนทเสอมคณภาพนน จะเรงการเจรญเตบโตของวชพชใหแขงกบพชเกษตรและนาไปสการใชสารเคมสงเคราะหกาจดวชพชขอบกพรองเชนนกอใหเกดวกฤตในหวงโซอาหารและระบบการเกษตรของเราซงทาใหเกดปญหาทางสขภาพและสงแวดลอมอยางยงในโลกปจจบนประเทศไทยนาเขาสารเคมสงเคราะหทางการเกษตรเปนเงนปละหลายหมนลานบาทเกษตรกรตองซอปจจยการผลตทเปนสารเคมสงเคราะหในการเพาะปลกทาใหการลงทนสงและเพมขนอยางตอเนองขณะทราคาผลผลตในรอบยสบปไมไดสงขนตามสดสวนของตนทนทสงขนนนมผลทาใหเกษตรกรขาดทนมหนสนลนพนตวเกษตรอนทรยจะเปนหนทางของการแกปญหาเหลานนไดดงน

1. ใหปรมาณและคณภาพผลผลตทดกวา 2. ใหอาหารปลอดสารพษสาหรบชวตทดกวา 3. ใหตนทนการผลตทตาเพอเศรษฐกจทดกวา 4. ใหคณภาพชวตและสขภาพจตทดกวา 5. ใหผนดนทอดมสมบรณดกวา 6. ใหสงแวดลอมทดกวา


หลกการเกษตรอนทรย

หลกการสาคญ 4 ประการของเกษตรอนทรยคอสขภาพ, นเวศวทยา, ความเปนธรรม และการดแล เอาใจใส (health, ecology, fairness and care)

1. มตดานสขภาพเกษตรอนทรย ควรจะตองสงเสรมและสรางความยงยนใหกบสขภาพอยางเปนองครวมของดนพชสตวมนษยและโลก

สขภาวะของสงมชวตแตละปจเจกและของชมชนเปนหนงเดยวกน กบสขภาวะของระบบนเวศการทผนดนมความอดมสมบรณจะทาใหพชพรรณตาง ๆ แขงแรงมสขภาวะทด สงผลตอสตวเลยงและมนษยทอาศยพชพรรณเหลานนเปนอาหาร

สขภาวะเปนองครวมและเปนปจจยทสาคญของสงมชวตการมสขภาวะทด ไมใชการปราศจากโรคภยไขเจบ แตรวมถงภาวะแหงความเปนอยทดของกายภาพจตใจสงคมและสภาพแวดลอมโดยรวม ความแขงแรงภมตานทานและความสามารถในการฟนตวเองจากความเสอมถอยเปนองคประกอบทสาคญของสขภาวะทด

บทบาทของเกษตรอนทรย ไมวาจะเปนการผลตในไรนา การแปรรป การกระจายผลผลตหรอ การบรโภค ตางกมเปาหมายเพอเสรมสรางสขภาวะทดของระบบนเวศและสงมชวตทงปวง ตงแตสงมชวตทมขนาดเลกสดในดนจนถงตวมนษยเราเอง เกษตรอนทรยจงมงทจะผลตอาหารทมคณภาพสงและมคณคาทางโภชนาการเพอสนบสนนใหมนษยไดมสขภาวะทดขน ดวยเหตนเกษตรอนทรยจงเลอกทจะปฏเสธการใชปยเคมสารเคม กาจดศตรพช เวชภณฑสตว และสารปรงแตงอาหารทอาจมอนตรายตอสขภาพ

2. มตดานนเวศวทยาเกษตรอนทรย ควรจะตองตงอยบนรากฐานของระบบนเวศวทยาและวฏจกรแหงธรรมชาต การผลตการเกษตรจะตองสอดคลองกบวถแหงธรรมชาต และชวยทาใหระบบและวฏจกรธรรมชาตเพมพนและยงยนมากขน

หลกการเกษตรอนทร ยในเรองน ตงอยบนกระบวนทศนทมองเกษตรอนทร ย ในฐานะองคประกอบหนงของระบบนเวศทมชวต ดงนนการผลตการเกษตรจงตองพงพาอาศยกระบวนการทางนเวศวทยาและวงจรของธรรมชาต โดยการเรยนรและสรางระบบนเวศใหเหมาะสมกบการผลตแตละชนดยกตวอยางเชน ในกรณของการปลกพชเกษตรกรจะตองปรบปรงดนใหมชวตหรอในการเลยงสตวเกษตรกรจะตองใสใจกบระบบนเวศโดยรวมของฟารมหรอในการเพาะเลยงสตวนาเกษตรกรตองใสใจกบระบบนเวศของบอเลยงการเพาะปลกเลยงสตวหรอแมแตการเกบเกยวผลผลตจากปาจะตองสอดคลองกบวฏจกรและสมดลทางธรรมชาต แมวาวฏจกรธรรมชาตจะเปนสากล แตอาจจะมลกษณะเฉพาะทองถนนเวศได ดงนนการจดการเกษตรอนทรย จงจาเปนตองสอดคลองกบเงอนไขทองถนภมนเวศวฒนธรรม และเหมาะสมกบขนาดของฟารมเกษตรกรควรใชปจจยการผลตและพลงงานอยางมประสทธภาพ เนนการใชซาการหมนเวยนเพอทจะอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมใหมความยงยน

ฟารมเกษตรอนทรย ควรสรางสมดลของนเวศการเกษตร โดยการออกแบบระบบการทาฟารม ทเหมาะสมการฟนฟระบบนเวศทองถนและการสรางความหลากหลายทงทางพนธกรรมและกจกรรมทางการเกษตรผคนตาง ๆ ทเกยวของกบการผลตการแปรรปการคาและการบรโภคผลผลตเกษตรอนทรย ควรชวยกนในการอนรกษสงแวดลอม ทงในแงของภมนเวศสภาพบรรยากาศนเวศทองถนความหลากหลายทางชวภาพอากาศและนา

เรองท 2 หลกการเกษตรอนทรย


3. มตดานความเปนธรรมเกษตรอนทรยควรจะตงอยบนความสมพนธทมความเปนธรรมระหวางสงแวดลอมโดยรวมและสงมชวต

ความเปนธรรมน รวมถงความเทาเทยมการเคารพความยตธรรมและการมสวนในการปกปกพทกษโลกทเราอาศยอยทงในระหวางมนษยดวยกนเองและระหวางมนษยกบสงมชวตอน ๆ

ในหลกการดานนความสมพนธของผคนทเกยวของกบกระบวนการผลตและการจดการผลผลตเกษตรอนทรยในทกระดบ ควรมความสมพนธกนอยางเปนธรรม ทงเกษตรกรคนงานผแปรรปผจดจาหนายผคาและผบรโภคทกคนควรไดรบโอกาสในการมคณภาพชวตทดและมสวนชวยในการรกษาอธปไตยทางอาหาร และชวยแกไขปญหาความยากจนเกษตรอนทรย ควรมเปาหมายในการผลตอาหารและผลผลตการเกษตรอน ๆ ทเพยงพอและมคณภาพทด

ในหลกการขอนหมายรวมถงการปฏบตตอสตวเลยงอยางเหมาะสมโดยเฉพาะอยางยงการจดสภาพการเลยงใหสอดคลองกบลกษณะและความตองการทางธรรมชาตของสตวรวมทงดแลเอาใจใสความเปนอยของสตวอยางเหมาะสม

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทนามาใชในการผลตและการบรโภคควรจะตองดาเนนการอยางเปนธรรมทงทางสงคมและทางนเวศวทยารวมทงตองมการอนรกษปกปองใหกบอนชนรนหลงความเปนธรรมนจะรวมถงวาระบบการผลตการจาหนายและการคาผลผลตเกษตรอนทรยจะตองโปรงใสมความเปนธรรมและมการนาตนทนทางสงคมและสงแวดลอมมาพจารณาเปนตนทนการผลตดวย

4. มตดานการดแลเอาใจใสการบรหารจดการเกษตรอนทรยควรจะตองดาเนนการอยางระมดระวงและรบผดชอบเพอปกปองสขภาพและความเปนอยของผคนทงในปจจบนและอนาคตรวมทงพทกษปกปองสภาพแวดลอมโดยรวมดวย

การทาการเกษตรแบบอนทรย ผทจะประกอบอาชพเกษตรอนทรย ควรใสใจในรายละเอยด ดงตอไปน 1. การปรบปรงดนใหมความสมบรณ

ไมผดนกถาจะกลาววา หลกปฏบตทสาคญทสดของเกษตรอนทรยกคอ การจดการดนใหมความอดมสมบรณและสมดล ทงนเพราะเกษตรอนทรยถอวา “ถาดนด พชยอมแขงแรงและสมบรณ” ซงการปรบปรงดนในแนวทางเกษตรอนทรยนจะใชแนวทางชวภาพเปนหลก ทงนโดยมเปาหมายเพอการฟนฟบารงดนและปรบปรงสมดลของธาตอาหารในดนไปพรอมกน ในการปรบปรงดนดวยชววธนมหลายวธ อาท การจดการอนทรยวตถในไรนา (เชน การไมเผาฟาง), การจดการใชทดนอยางอนรกษ (เชน การปองกนดนเคม หรอการปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน) หรอการใชปยอนทรยประเภทตางๆ เชน ปยคอก, ปยหมก, ปยพชสด และปยชวภาพความสาคญของดนตอการเกษตรเปนเรองทตระหนกรบรกนมานาน ภมปญญาพนบานมวธการในการจาแนกและวเคราะหดน ตลอดจนการคดเลอกพนททเหมาะสมสาหรบการทาการเกษตรแตละประเภท ความสาคญของดนตอการเพาะปลกนนไมเพยงเพราะวา ดนเปนจดศนยกลางของวงจรธาตอาหารพชโดยเฉพาะไนโตรเจนและคารบอน แตยงรวมถงการทดนเปนแหลงกาเนดและทอยของสงมชวตมากมายมหาศาลตลอดจนปญหาความไมยงยนของการเกษตรมสาเหตมาจากความเสอมโทรมของดนเปนสาคญ ดงนนการจดการดนอยางถกตองจงเปนหวใจของเกษตรอนทรย

2. การปลกพชหลายชนด เปนการจดสภาพแวดลอมในไรนา ซงจะชวยลดการระบาดของโรคและแมลงศตรพชได เนองจาก

การปลกพชหลายชนดจะทาใหมความหลากหลายทางชวภาพ มแหลงอาหารทหลากหลายของแมลงจงมแมลงหลายชนดมาอาศยอยรวมกนในจานวนแมลงเหลานจะมทงแมลงทเปนศตรพชและแมลงทเปนประโยชนทจะ


ชวยควบคมแมลงศตรพชใหคลายคลงกบธรรมชาตในปาทอดมสมบรณนนเองมหลายวธไดแก ปลกดาวเรองเพอไลไสเดอนในดน ปลกผกหลายชนดเปนตน โดยมขอปฏบต ดงน

1) การปลกพชหมนเวยน เปนการไมปลกพชชนดเดยวกนหรอตระกลเดยวกน ตดตอกนบนพนทเดม การปลกพชหมนเวยนจะชวยหลกเลยงการระบาดของโรคและแมลงและเปนประโยชนในการปรบปรงดน 2) การปลกพชแซม การเลอกพชมาปลกรวมกนหรอแซมกนนนพชทเลอกมานนตองเกอกลกน เชน ชวยปองกนแมลงศตรพช ชวยเพมธาตอาหารใหอกชนดหนง ชวยคลมดน ชวยเพมรายไดกอนเกบเกยวพชหลกเปนตน

3. การอนรกษแมลงทมประโยชน คอการใชประโยชนจากแมลงศตรธรรมชาตเพอชวยในการทาการเกษตร ไดแก

1) ตวเบยน (parasite) สวนใหญหมายถง แมลงเบยน (parasitic insects) ทอาศยแมลงศตรพชเพอการดารงชวตและการสบพนธ ซงทาใหแมลงศตรพชตายในระหวางการเจรญเตบโต 2) ตวหา ไดแก สงมชวตทดารงชวตโดยการกนแมลงศตรพชเปนอาหารเพอการเจรญเตบโตจนครบวงจรชวต ตวหาพวกนไดแกสตวทมกระดกสนหลงไดแก สตวปก เชน นก สตวเลอยคลาย เชน ง กงกาสตวครงบกครงนา เชน กบ ตวหาสวนใหญทมความสาคญในการควบคมแมลงและไรศตรพช ไดแก สตวไมมกระดกสนหลง เชน แมงมม ไรตวหา และตวหาสวนใหญไดแกแมลงหา (predatory insects) ซงมมากชนดและมการขยายพนธไดรวดเรว 3) เชอโรค สวนใหญหมายถงจลนทรยททาใหแมลงศตรพชเปนโรคตาย เชน เชอไวรส แบคทเรย รา โปรโตซว ไสเดอนฝอยทาลายแมลงศตรพช

เกษตรอนทรยเปนระบบทมพลวตรและมชวตในตวเองซงการเปลยนแปลงจะเกดขนไดทงจากปจจยภายในและภายนอกผทเกยวของกบเกษตรอนทรยควรดาเนนกจการตาง ๆ เพอเพมประสทธภาพและเพมผลผลตในการผลตแตในขณะเดยวกนจะตองระมดระวงอยาใหเกดความเสยงตอสขภาพและสงแวดลอม ดงนนเทคโนโลยการผลตใหม ๆ จะตองมการประเมนผลกระทบอยางจรงจงและแมแตเทคโนโลยทมการใชอยแลว กควรจะตองมการทบทวนและประเมนผลกนอยเนอง ๆ ทงนเพราะมนษยเรายงไมไดมความรความเขาใจอยางดพอเกยวกบระบบนเวศการเกษตรทมความสลบซบซอน ดงนนเราจงตองดาเนนการตาง ๆ ดวยความระมดระวงเอาใจใส ในหลกการนการดาเนนการอยางระมดระวงและรบผดชอบเปนหวใจสาคญของการบรหารจดการการพฒนาและการคดเลอกเทคโนโลยทจะนามาใชในเกษตรอนทรย ความรทางวทยาศาสตรเปนสงจาเปนเพอสรางหลกประกนความมนใจวาเกษตรอนทรยนน ปลอดภยและเหมาะกบสงแวดลอม แตอยางไรกตาม ความรทางวทยาศาสตรแตเพยงอยางเดยวไมเพยงพอ ประสบการณจากการปฏบตและ ภมปญญาทองถนทสะสมถายทอดกนมา กอาจมบทบาทในการแกปญหาตาง ๆ ไดเชนกน เกษตรกรและผประกอบการควรมการประเมนความเสยงและเตรยมการปองกนจากนาเทคโนโลยตาง ๆ มาใช และควรปฏเสธเทคโนโลยทมความแปรปรวนมาก เชน เทคโนโลยพนธวศวกรรมการตดสนใจเลอกเทคโนโลยตาง ๆจะตองพจารณาถงความจาเปนและระบบคณคาของผทเกยวของ โดยเฉพาะผทอาจไดรบผลกระทบและจะตองมการปรกษาหารออยางโปรงใสและมสวนรวม

หลกพนฐานของการทาเกษตรอนทรย 1. หามใชสารเคมสงเคราะหทางการเกษตรทกชนดไมวาจะเปนปยเคมยาฆาหญายาปองกนกาจด

ศตรพชและฮอรโมน 2. เนนการปรบปรงบารงดนดวยอนทรยวตถเชนปยคอกปยหมกปยพชสดตลอดจนการปลกพช

หมนเวยนเพอใหพชแขงแรงมความตานทานตอโรคแมลง


3. รกษาความสมดลของธาตอาหารภายในฟารมโดยใชทรพยากรในทองถนมาหมนเวยนใหเกดประโยชนสงสด

4. ปองกนมใหมการปนเปอนของสารเคมจากภายนอกฟารมทงจากดนนาและอากาศโดยจดสรางแนวกนชนดวยการขดคหรอปลกพชยนตนและพชลมลก

5. ใชพนธพชหรอสตวทมความตานทานและมหลากหลายหามใชพนธพชหรอสตวทไดจากการตดตอสารพนธกรรม

6. การกาจดวชพชใชแรงงานคนหรอเครองมอกลแทนการใชสารเคมกาจดวชพช 7. การปองกนกาจดวชพชใชสมนไพรกาจดศตรพชแทนการใชยาเคมกาจดศตรพช 8. ใชฮอรโมนทไดจากธรรมชาตเชนจากนาสกดชวภาพแทนการใชฮอรโมนสงเคราะห 9. รกษาความหลากหลายทางชวภาพโดยการกษาไวซงพนธพชหรอสตวสงทมชวตทกชนดทมอยใน

ทองถนตลอดจนปลกหรอเพาะเลยงขนมาใหม 10. การปฏบตหลกการเกบเกยวและการแปรรปใหใชวธธรรมชาตและประหยดพลงงาน 11. ใหความเคารพสทธมนษยและสตว 12. ตองเกบบนทกขอมลไวอยางนอย 3 ปเพอรอการตรวจสอบ

วธการทาเกษตรอนทรย 1. ไมใชสารเคมใด ๆ ทงสน เชน ปยวทยาศาสตรและยาปราบศตรพช 2. มการไถพรวนระยะเรมแรกและลดการไถพรวนเมอปลกไปนานๆเพอรกษาสภาพโครงสรางของดน 3. มการเปลยนโครงสรางของดนตามธรรมชาตคอมการคลมดนดวยใบไมแหงหญาแหงฟางแหงวสด

อน ๆ ทหาไดในทองถนเพอรกษาความชนของดน 4. มการใชปยหมกปยคอกและปยพชสดเพอบารงรกษาแรธาตทจาเปนแกพชในดน 5. มการเตมจลนทรยทมประโยชน 6. มการนาเทคโนโลยททนสมยมาชวย เชน เทคนคการปลกการดแลเอาใจใสการขยายพนธการเกบ

รกษาเมลดพนธการใหนาตลอดจนการเกบเกยว 7. มการปลกอยางตอเนองไมปลอยทดนใหวางเปลาแหงแลง ทาใหโครงสรางของดนเสยจลนทรย

จะตายอยางนอยใหปลกพชคลมดนไวชนดใดกได 8. มการปองกนศตรพช โดยใชสารสกดธรรมชาต เชน สะเดา ขา ตะไคร ยาสบ โลตน และพช

สมนไพรอน ๆ ทมอยในทองถน จะเหนไดวาการทาเกษตรแบบอนทรยนน ไมใชเรองเกนความสามารถของเกษตรกรไทยและการทาเกษตรอนทรยนน จะไดผลผลตนอยในระยะแรกเทานน เมอดนเรมฟนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตแลวผลผลตจะสงขน

ขอดของเกษตรอนทรยคอ 1. ใหผลผลตทมปรมาณและคณภาพทดกวา 2. ใหผนดนทอดมสมบรณดกวาและใหสงแวดลอมท

ดกวา 3. ใหคณภาพชวตและคณภาพจตทดกวา 4. ผผลตและผบรโภคไมตองเสยงตอสารพษทอาจ

กอใหเกดโรคราย


มาตรฐานเกษตรอนทรยคออะไร

มาตรฐานเกษตรอนทรยเปนเกณฑขอกาหนดขนตาทเกษตรกรผผลตจะตองปฏบตตาม และหนวยงานรบรองจะใชเปนเกณฑในการตรวจประเมนการผลตและตดสนใจในการรบรองฟารมทไดปฏบตตามเกณฑมาตรฐานนน ๆปกตในการกาหนดมาตรฐานโดยสวนใหญ ผมสวนเกยวของกบเกษตรอนทรยกลมตาง ๆ ไมวาจะเปนเกษตรกรผผลต ผประกอบการ ผคา ผบรโภค รวมทงนกสงแวดลอม และนกวชาการดานตาง ๆ จะมสวนรวมในการใหความคดเหนและตดสนใจในการกาหนดเกณฑมาตรฐานในแตละขอ ความคาดหวงหรอการใหคณคากบการปฏบตเกษตรอนทรยของผมสวนเกยวของแตละสวนจะถกตรวจสอบ และยอมรบหรอปฏเสธโดยผมสวนเกยวของอน ๆ โดยเฉพาะเกษตรกรผผลตและผประกอบการ เพราะผผลตและผประกอบการจะเปนผทตองปฏบตตามเงอนไขขอกาหนดเหลานน ดงนน มาตรฐานจงเปรยบเสมอนหนงเปนกระบวนการแปลความคาดหวงและคณคาของเกษตรอนทรยใหเปนรปธรรมในทางปฏบต นอกจากน ในกระบวนการตดสนใจกาหนดมาตรฐานนน จะตองมการสรางฉนทามต (consensus building) เพอผมสวนเกยวของทงหมดยอมรบ ดงนน ขอตกลงในมาตรฐานจงเปรยบเหมอนเปน “สญญาประชาคม” ระหวางผมสวนเกยวของทงหมด นอกจากน สญญาประชาคมนไดมการกาหนดรายละเอยดกระบวนการผลตไวอยางคอนขางชดเจน ทาใหมาตรฐานเกษตรอนทรยมสถานะเสมอนหนงเปน “คานยาม” ของเกษตรอนทรยไปพรอมกนดวย

จะเหนไดวา มาตรฐานเกษตรอนทรยเปนภาพสะทอนของสภาวการณการผลตและการแปรรปผลผลตเกษตรอนทรย ทเกษตรกรไดพฒนายกระดบความสามารถในการทาการผลตและแปรรปใหกาวรดหนา มากขน ดงนน มาตรฐานเกษตรอนทรยจงไมใชมาตรฐานทหยดนง ไมเปลยนแปลง แตเปนสภาพการณทยงสามารถมการแปรเปลยนไดตลอดเวลาตามสภาวการณของการผลตเกษตรอนทรยทนบวนมแตจะกาวรดหนาขนไปเรอย ๆ ขอกาหนดโดยสรปของมาตรฐานเกษตรอนทรยทสาคญ ไดแก

1. ระบบนเวศการเกษตร ระบบการผลตเกษตรอนทรยตองเอออานวยตอการอนรกษและฟนฟสงแวดลอม ซงผผลตจะตองดาเนนการในการอนรกษและฟนฟความหลากหลายทางชวภาพและสภาพนเวศทองถนดงเดมไว เพอใหพชพรรณและสตวทองถนสามารถมทอยอาศยไดอยางเพยงพอ นอกเหนอจากการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพแลว เกษตรอนทรยยงจาเปนตองมมาตรการในการอนรกษดนและนาอยางจรงจงอกดวย โดยในการอนรกษดนนน ครอบคลมตงแตการปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน การอดแนนของหนาดน ดนเคม และการเสอมสภาพของดนดวยเหตปจจยอนๆ สวนการอนรกษนานนเปนเรองของการใชนาอยางประหยด ปองกนไมใหเกดนาเสยหรอปลอยนาเสยลงสแหลงนาสาธารณะ การหมนเวยนนามาใชใหม ซงอาจดาเนนการโดยการเพมปรมาณอนทรยวตถในดน การออกแบบวธและระยะเวลาของการเพาะปลกอยางเหมาะสม การใชวธการใหนาทมประสทธภาพ ตลอดจนการออกแบบวางแผนการทาการเกษตร โดยคานงถงเงอนไขขอจากดของทรพยากรนาทมอยในทองถน

2. การปรบเปลยนเขาสระบบเกษตรอนทรย การปรบเปลยนเขาสระบบเกษตรอนทรยควรเรมจากการมแผนการปรบเปลยนทชดเจน โดยแผนการปรบเปลยนดงกลาวจะตองสอดคลองกบขอกาหนดของมาตรฐาน โดยอาจจะปรบเปลยนฟารมทงหมดเขาสเกษตรอนทรยพรอมกน หรอคอยๆ ปรบเปลยนบางสวน

เรองท 3 มาตรฐานเกษตรอนทรย


ของฟารมเขาสระบบเกษตรอนทรยกได แตทงน แผนการปรบเปลยนจะตองระบถงขนตอนและระยะเวลาในการปรบเปลยนฟารมทงหมดเขาสเกษตรอนทรย รวมทงการจดแยกระบบการผลตแบบเกษตรอนทรยและไมใชเกษตรอนทรยออกจากกน ซงในแตละมาตรฐานอาจกาหนดระยะเวลาของการปรบเปลยนแตกตางกนไป ซงในชวงระยะปรบเปลยนนอาจใชเวลา 12 - 36 เดอนขนกบมาตรฐาน โดยในชวงนเกษตรกรสามารถทาการเพาะปลกหรอทาการผลตตามปกตแตจะตองเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานเกษตรอนทรย และผลผลตทผลตขนมาจะไมสามารถใชตรารบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยได (บางมาตรฐานอาจมขอกาหนดใหใชตรารบรองมาตรฐานระยะปรบเปลยนได)

3. การผลตพช ในระบบการปลกพช ควรเลอกปลกพชทหลากหลายชนดและพนธ เพอสรางเสถยรภาพและความยงยนของนเวศฟารม นอกจากน การปลกพชหลากหลายพนธ ยงเปนการชวยรกษาความหลากหลายของพนธกรรมพชไวดวย ในการสรางความหลากหลายของการปลกพชนควรมการปลกพชหมนเวยนโดยมพชทเปนปยพชสดรวมอยดวย โดยเฉพาะอยางยงพชตระกลถวและพชทมระบบรากลก โดยจดระบบการปลกพชใหมพชคลมดนอยตลอดทงปสาหรบเมลดพนธพชและสวนขยายพนธมาตรฐานมขอกาหนดทตางกนออกไป แตโดยหลกทวไปจะกาหนดใหเลอกใชพนธพช (เมลด กงพนธ ตนกลา) ทผลตจากระบบเกษตรอนทรย แตในกรณทไมสามารถหาเมลดพนธเกษตรอนทรยได มาตรฐานอาจมขออนโลมใหใชเมลดพนธทวไปได

4. การจดการดน และธาตอาหาร การจดการดนทดเปนพนฐานสาคญของระบบเกษตรอนทรย การปรบปรงดนและการบรหารจดการดนและธาตอาหารมเปาหมายเพอรกษาความอดมสมบรณของดน ซงรวมถงการจดการใหมธาตอาหารอยางเพยงพอกบพชทเพาะปลก และเพมพนอนทรยวตถใหกบดนอยางตอเนอง โดยการสรางกลไกของการหมนเวยนธาตอาหารในฟารม รวมทงการปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน และการสญเสยของธาตอาหาร ซงการจดหาแหลงธาตอาหารพชนนควรเนนทธาตอาหารทผลตขนไดภายในระบบฟารม โดยเฉพาะอยางยงการจดการใหมการหมนเวยนธาตอาหารในฟารมไดอยางมประสทธภาพ การใชปยธาตอาหารทงจากหนแรธาตหรอปยอนทรยและอนทรยวตถจากภายนอกฟารมนน ควรเปนแคแหลงธาตอาหารเสรมเทานน ไมใชเปนแหลงทดแทนการผลตและการหมนเวยนธาตอาหารในฟารม

5. การปองกนกาจดศตรพช ในระดบฟารม การปองกนกาจดศตรพชในระบบเกษตรอนทรยจะเนนทการเขตกรรม การจดการศตรพชโดยชววธ และวธกลเปนหลก ทงนโดยมเปาหมายหลกเพอสรางสมดลของระบบนเวศการเกษตรททาใหพชทเพาะปลกพฒนาภมตานทานโรคและแมลงและสภาพแวดลอมของฟารมไมเอออานวยตอการระบาดของโรคและแมลง ตอเมอการปองกนไมเพยงพอเกษตรกรจงอาจใชปจจยการผลตสาหรบควบคมและกาจดแมลงศตรพช ซงกาหนดอนญาตไวในมาตรฐาน

6. การปองกนมลพษ การปนเปอน และการปะปน ในระดบฟารม เกษตรกรผผลตเกษตรอนทรยจะตองมมาตรการในการปองกนมใหดนและผลผลตเกษตรอนทรยปนเปอนจากมลพษ และสารเคมสงเคราะหทางการเกษตรทไมไดรบอนญาตใหใชในระบบเกษตรอนทรย ซงรวมถงโลหะหนกและมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมและชมชนรวมทงมมาตรการในการลดการปนเปอน (เชน การจดทาแนวกนชนรอบแปลงเกษตรอนทรยทมพนทตดกบแปลงเกษตรเคมทมการใชสารเคมตองหาม หรอการทาบอพกนา และมการบาบดนาดวย


ชววธกอนทจะนานานนมาใชในแปลงปลกพชเกษตรอนทรย รวมถงการทาความสะอาดเครองมอทางการเกษตรทอาจปนเปอนสารเคมตองหามกอนนามาใชในแปลงเกษตรอนทรย) เปนตน

มาตรฐานเกษตรอนทรยแตละแหงจะมขอกาหนดเกยวกบการจดการแนวกนชน (buffer zone) ทแตกตางกน โดยอาจมการกาหนดทงระยะหางระหวางแปลงเกษตรอนทรยกบแปลงเกษตรเคม หรอการปลกพช หรอการจดทาสงปลกสรางทเปนแนวปองกนการปนเปอนในพนทแนวกนชนทแตกตางกนได โดยทวไปจะมการกาหนดเกณฑแนวกนชนขนตาไวในมาตรฐาน ซงหนวยงานรบรองอาจจะพจารณาใหเกษตรกรตองมการจดการแนวกนชนเพมเตมจากขอกาหนดขนตาโดยการพจารณาจากสภาพความเปนจรงของฟารมแตละแหง

ในขนของการจดการหลงการเกบเกยวและการแปรรป ผผลตผประกอบการจะตองมการจดการผลผลตเกษตรอนทรย โดยปองกนมใหวตถดบหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยปะปนกนกบวตถดบหรอผลตภณฑ หรอสมผสกบปจจยการผลต หรอสารตองหามตางๆ ทกาหนดไวในมาตรฐาน เพราะจะทาใหวตถดบหรอผลตภณฑนนสญเสยสถานะของการไดรบการรบรองมาตรฐานได ยกตวอยางเชน การไมใชกระสอบทบรรจปยเคม หรอสารเคมมาใชบรรจผลผลตเกษตรอนทรย หรอในการจดเกบผลผลตเกษตรอนทรยในโรงเกบ จะตองไมมการใชสารกาจดศตรในโรงเกบ ในขณะทมการเกบผลผลตเกษตรอนทรย ขนสงผลผลตเกษตรอนทรย

เกษตรอนทรยคอระบบการผลตทคานงถงสภาพแวดลอม รกษาสมดลของธรรมชาตและความหลากหลายของทางชวภาพ โดยมระบบการจดการนเวศวทยาทคลายคลงกบธรรมชาตและหลกเลยงการใชสารสงเคราะห หลกเลยงการตดตอทางพนธกรรมและการสรางมลพษในสภาพแวดลอม โดยมงเนนการใชอนทรยวตถการพงพาตนเอง เพอใหผลผลตทไดปลอดภยจากสารพษตกคางปลอดภยตอทงผผลตและผบรโภคและไมทาใหสภาพแวดลอมเสอมโทรม มาตรฐานเกษตรอนทรยถอเปนมาตรฐานทไดรบความเชอถอจากผซอและผบรโภคอยางมาก โดยมาตรฐานเกษตรอนทรยในปจจบนมทงมาตรฐานของประเทศไทยและมาตรฐานตางประเทศ ไดแกมาตรฐานการผลตพชอนทรยของกรมวชาการเกษตร มาตรฐานเกษตรอนทรยของสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตร และอาหารมาตรฐานเกษตรอนทรยของประเทศสหรฐอเมรกา (National Organic Program: NOP) มาตรฐานเกษตรอนทรยของประเทศญปน (Japan Organic Standard: JAS) มาตรฐานเกษตรอนทรยของประเทศจน (China Organic Standard) มาตรฐานเกษตรอนทรยของสหพนธเกษตรอนทรยนานาต (IFOAM Organic Standard) เปนตนOrganic Standard) เปนตน

การเกษตรปจจบนสามารถปรบเปลยนเปนเกษตรอนทรยไดโดยเรมตนศกษาหาความรจากมาตรฐานเกษตรอนทรยทถกกาหนดขน ควรเรมตนดวยความสนใจและศรทธา หลกทฤษฎเพอการปฏบตโดยศกษาหาความรจากธรรมชาต เมอเรมปฏบตตามนแลวกนบไดวากาวเขาสการทาเกษตรอนทรย ซงเรยกไดวาเปนเกษตรอนทรยในระยะปรบเปลยน เมอปฏบตอยางเครงครดและตอเนองตามาตรฐานเกษตรอนทรยไมนานกจะเปนเกษตรอนทรยไดทงนชาหรอเรวขนอยกบประเภทของเกษตรอนทรยทจะผลตซงไดถกกาหนดไวในมาตรฐานเกษตรอนทรยแลว ขอสาคญนนอยทการทาความเขาใจเกษตรอนทรยใหถองแทมความตงใจจรงมความขยนหมนเพยร ไมทอถอยตอปญหาหรออปสรรคใดมความสขในการปฏบตกจะบรรลวตถประสงค และประสบความสาเรจดงทตงใจไวเพราะเกษตรอนทรยเปนเรองททกคนสามารถปฏบตไดจรงเมอเปนเกษตรอนทรยแลวสามารถขอรบรองมาตรฐานจากภาครฐจงจะนบไดวาเปนเกษตรอนทรยทสมบรณอนเปนสมบตลาคาของแผนดนตอไป


กจกรรมทายบทท 2 กจกรรมท 1 แบงกลมผเรยนตามความสนใจ กลมละ 5 คน แลวดาเนนการดงตอไปน

1. ใหแตละกลมระดมความคดในประเดน “การทาเกษตรอนทรยใหได การรบรองมาตรฐาน”

2. ใหแตละกลมนาเสนอหนาชนเรยน กลมละ 3 – 5 นาท โดยใหผเรยนและผสอนรวมกนแลกเปลยนเรยนร

กจกรรมท 2 ใหผเรยนเขยนบทความเรอง “ประโยชนของเกษตรอนทรยในการดาเนนชวต” ใหไดอยางนอย 2 หนากระดาษ A4 แลวนามาสงในชนเรยนเพอรวมกนวเคราะหคดเลอกเรองทดเดน และนาเสนอหนาชนเรยนเพอเผยแพร ประชาสมพนธ ตอไป กจกรรมท 3 ใหผเรยนจดทาผงขอแตกตาง ขอด ขอเสย ของเกษตรอนทรยและเกษตรเคม


บทท 3 การปลกพชเกษตรอนทรย


รายวชา หลกการเกษตรอนทรย บทท 3 การปลกพชเกษตรอนทรย

สาระสาคญ พชเกษตรอนทรย เปนพชทมระบบการผลตทไมใชสารเคมใด ๆ ทงสน ไมวาจะเปนสารเคมเพอปองกน เพอปราบศตรพช หรอปยเคมทกชนด แตจะใชปยอนทรยทงหมด และผลผลตทเกบเกยวแลวตองไมมสารพษใด ๆ ทงสน เนนการใชอนทรยวตถ เชน ปยคอก ปยหมก ปยพชสด และปยชวภาพ ชวยในการปรบปรงบารงใหมความอดมสมบรณ เพอใหตนพชมความแขงแรงสามารถตานทานโรคและแมลงดวยตนเอง

การเจรญเตบโตและการใหผลผลตของพช มปจจยทควบคมหลายอยาง ปจจยแตละอยางยกเวนปจจยดานศตรพชมความสาคญตอพชเทาเทยมกน

ผลการเรยนรทคาดหวง เมอศกษาบทท 3 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายการเจรญเตบโตของพชได 2. อธ บายธรรมชาตของดนทเหมาะสมกบพชทปลกได 3. อธบายการปรบปรงดนโดยวธการเกษตรอนทรยได 4. อธบายการปลกพชและการดแลรกษาพชเกษตรอนทรยได 5. อธบายการผลตสารอนทรยเพอการปองกนและกาจดศตรพชได


1. การเจรญเตบโตของพช 2. ธรรมชาตของดนและการปรบปรงดน 3. การปลกพชเกษตรอนทรยและการดแลรกษา 4. การผลตสารอนทรยเพอปองกนและกาจดศตรพช







การดารงชวตของพช นบตงแตเรมเกดหรอเรมงอกจากเมลด ไปจนกระทงตาย หรอสนสดชพจกร (Life cycle) พชจะมการดาเนนขบวนการและผานปรากฏการณตาง ๆ ทสาคญหลายอยาง โดยขบวนการและปรากฏการณตาง ๆ จะมระยะเวลาสนหรอยาวแตกตางกนไปตามชนดและประเภทของพชนน ๆ

การเจรญเตบโต หมายถงการเพมจานวนของเซลล การขยายขนาดจานวนของเซลล มการเปลยนแปลงลกษณะของโครงสราง จากโครงสรางหนงไปเปนอกโครงสรางหนง เชนการเจรญเตบโตทางลาตน หรอใบไปเปนดอก ดอกเกดเปนผลเปนตน

การเจรญเตบโตของพช การเจรญเตบโตของพชแบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะการเจรญเตบโตทางกงใบ ระยะการเจรญเตบโต

ทางดานสบพนธการออกดอกและตดผล และระยะแกชราหรอการเสอมสภาพ

ทมา www.myfirstbrain.com การเจรญเตบโตของพช ม 3 กระบวนการ คอ 1. การแบงเซลลทาใหมจานวนเซลลเพมมากขนเซลลทเกดขนใหมจะมลกษณะเหมอนเซลลเดมแตม

ขนาดเลกกวาสวนใหญจะเกดขนทบรเวณปลายยอดและปลายราก 2. การเพมขนาดของเซลลเปนการสรางเพอสะสมสารทาใหเซลลมขนาดใหญขนโดยทวไปแลวเมอม

การแบงเซลลแลวกจะมการเพมขนาดของเซลลดวยเสมอ 3. การเปลยนรปรางของเซลลเพอใหเหมาะสมกบหนาทเฉพาะอยางเชน เซลลทอลาเลยงอาหาร ปาก

ใบ หรอเซลลคม เซลลขนราก ฯลฯ

ลกษณะทแสดงวาพชมการเจรญเตบโต มดงน 1. รากจะยาวและใหญขน มรากงอกเพมขน มการแตกแขนงของรากมากขน 2. ลาตนจะสงและใหญขน มการผลตทงตากง ตาใบ และตาดอก 3. ใบจะมขนาดใหญขน จานวนใบเพมขน 4. ดอกจะใหญขน หรอดอกเปลยนแปลงเปนผล 5. เมลดจะมการงอกตนออน

การทพชผลตดเฉพาะฮอรโมนและเอนไซม ยงไมถอวามการเจรญเตบโต

เรองท 1 การเจรญเตบโตของพช


ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของพช ไดแก 1. ดน เปนปจจยสาคญอนดบแรก ดนทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชตองเปนดนทอมนาไดด

รวนซย มอนทรยวตถมาก แตเมอใชดนปลกไปนานๆ ดนอาจเสอมสภาพ เชน หมดแรธาต จาเปนตองมการปรบปรงดนใหอดมสมบรณ ไดแก การไถพรวน การใสปย การปลกพชหมนเวยน เปนตน

2. นา เปนสงจาเปนสาหรบสงมชวตไมวาพชหรอสตว เนองจากในสงมชวตทกชนดมนาเปนองคประกอบมากกวาครงหนงของนาหนกตว นาเปนสวนประกอบใหญภายในเซลลชวยละลายสารอาหารตางๆ ชวยลาเลยงสารอาหาร สารเคม รวมทงแรธาตตาง ๆ ระหวางเซลล และชวยลดอณหภมภายในลาตนอกดวย

ความสาคญของนาตอพช มดงน 1) เปนวตถดบสาคญตอการสงเคราะหแสงของพช 2) เปนปจจยทสาคญตอการงอกของเมลดพช เพราะนาจะชวยทาใหเปลอกหมเมลดออนนม

ตนออนสามารถแทงรากงอกออกมาจากเมลดไดงาย 3) เปนตวทาละลายสารอาหารและเกลอแรตาง ๆ ทมอยในดน เพอชวยใหรากดดซม และลาเลยง

ไปยงสวนตาง ๆ ของพช เชน ลาตน กง กาน และใบ 4) ชวยในการเจรญเตบโตของพช โดยเฉพาะอยางยงเนอเยอทกาลงเจรญเตบโต ถาขาดนากจะทา

ใหเซลลยดตวไมเตมทตนจะแคระแกรน และถาขาดนาหนกมาก ๆ พชจะเหยวและเฉาตายไปในทสด 5) เปนสวนประกอบทสาคญของพช โดยพชบกจะมนาเปนสวนประกอบประมาณ 60 – 90

เปอรเซนต สวนพชนาจะมนาอยประมาณ 95 – 99 เปอรเซนต 3. ธาตอาหาร บทบาทของธาตอาหารหลกตอการดารงชวตและการเจรญเตบโตของพชสรปได ดงน

1) ไนโตรเจน เปนองคประกอบใน (1) โปรตน (โครงสรางเซลล เอนไซม เยอหมเซลล พาหะสาหรบการดดนาและธาตอาหาร) (2) สารดเอนเอซงเปนสารพนธกรรม และสารอารเอนเอทาหนาทในการสงเคราะหโปรตน (3) ฮอรโมนพช คอ ออกซนและไซโทไคนน (4) สารอนทรยไนโตรเจนในพชอกมากมายหลายชนด

2) ฟอสฟอรส เปนองคประกอบใน (1) กรดนวคลอก ซงม 2 ชนดคอ ดเอนเอเปนสารพนธกรรมและควบคมการแบงเซลล และ

อารเอนเอ ทาหนาทสงเคราะหโปรตนและเอนไซม (2) ฟอสโฟลพดในโครงสรางเยอของเซลลทกชนด (3) สารเอทพ เปนแหลงพลงงานสาหรบกระบวนการตางๆ ในเซลล (4) โคเอนไซม ซงจาเปนสาหรบการทางานของเอนไซมตาง ๆ

3) โพแทสเซยม ธาตนมไดเปนองคประกอบของสารอนทรยใดๆ แตมบทบาทสาคญ คอ (1) ชวยในการขยายขนาดของเซลล ทาใหพชมการเจรญเตบโตดานขนาดและความสง (2) ชวยในการสงเคราะหแสงเพอสรางนาตาลและแปง (3) ขนสงนาตาล สารอาหาร และธาตอาหารตางๆ ทางทอลาเลยงอาหารไปเลยงยอดออน

ดอก ผล และราก (4) ชวยรกษาสมดลของประจไฟฟาในเซลล เพอใหมสภาพเหมาะกบกจกรรมตาง ๆ (5) เรงการทางานของเอนไซมประมาณ 60 ชนด (6) ชวยใหพชแขงแรงและมภมตานทานโรคพชหลายชนด


4. อากาศ ในอากาศมแกสหลายชนด แตแกสทพชตองการมากคอแกสคารบอนไดออกไซดและแกสออกซเจน ซงใชในการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหารและหายใจ แกสทงสองชนดนมอยในดนดวย ในการปลกพช จงควรทาใหดนโปรงรวนซยอยเสมอ เพอใหอาหารทอยในชองวางระหวางเมดดนมการถายเทได

5. แสงแดด แสง เปนปจจยภายนอกทสาคญทสดปจจยหนง ซงมผลกบการเจรญเตบโตของพช เกษตรกรจงตองใหความสนใจ เพอสามารถควบคมใหเกดประโยชนกบพชทปลกมากทสดแสง เปนปจจยสาคญในการสรางอาหารหรอการสงเคราะหแสงของพช โดยมคลอโรฟลลเปนตวรบแสงไปใชเปนพลงงานในการเปลยนคารบอนไดออกไซดและนาเปนคารโบไฮเดรดและออกซเจน

พชบางชนด การออกดอกจะสมพนธกบชวงระยะเวลาความสนยาวของแสงในแตละวน หรอเรยกกนโดยทวไปวา พชไวตอแสง ในขณะทพชบางชนดจดเปนพวกไมไวตอแสง เชน ขาวพนธพนเมอง สวนใหญจะออกรวงเมอเขาชวงวนสน หรอ ตนเบญจมาศ หากไดรบชวงแสงสนกวา 12 ชวโมง จะมการเกดดอก และหากไดรบแสงมากกวา 15 ชวโมง กจะมการเจรญเตบโตทางกงและใบ เปนตน

ความเขมของแสง กมความสาคญตอการเจรญเตบโตของตนพช เพราะหากแสงมความเขมนอยเกนไปจะทาใหตนพชออนแอหรอการยดของขอตน การสงเคราะหแสงจะไมสมบรณเตมทเปนผลใหพชโตชากวาปกต ดงนนการเลอกใชตาขายพรางแสง (ซาแรน) จะตองเลอกความหนาและสทเหมาะสม

6. อณหภม มสวนชวยในการงอกและเจรญเตบโตของพชเชนกน จะเหนไดวาพชบางชนดชอบขนในทมอากาศหนาวเยน แตพชบางชนดกชอบขนในทมอากาศรอน การนาพชมาปลกจงควรเลอกชนดทเหมาะสมกบอณหภมทเปลยนไปตามฤดกาลในแตละทองถนดวย


ความหมายของดน

ดนในทางดานการเกษตรหมายถงวตถทเกดขนเองตามธรรมชาตจากแรธาตตาง ๆ และอนทรยวตถ ทสลายตวหรอเนาเปอยผพงเปนชนเลกชนนอยผสมกนและรวมตวกนเปนชน ๆ หอหมผวโลก เมอมนาและอากาศผสมอยในอตราสวนทเหมาะสมแลววตถทเกดขนเหลานจะชวยทาใหพชเจรญเตบโตและยงชพได

สวนประกอบของดน ดนทดสาหรบการปลกพชควรประกอบไปดวยสวนประกอบ 4 สวนคอ 1. อนทรยวตถ คอ สวนประกอบของแรธาตตาง ๆ 45% 2. อนทรยวตถ คอ สวนประกอบจากการเนาเปอยของซากพชและสตวประกอบอยในดน 5% 3. นา คอ สวนประกอบทอยชองวางในดน 25% 4. อากาศ คอ สวนประกอบทอยชองวางในดนกาซตาง ๆ 25%

ประเภทของดน การจาแนกประเภทของดนพจารณาจากสดสวนของเมดดนทละเอยดหรอหยาบสามารถแบงออกได

ดงน 1. ดนเหนยวเปนดนทประกอบดวยเมดดนละเอยดจานวนมาก มชองวางในดนนอยนา และอากาศซม

ผานไดยาก เมอไดรบความชนจะจบกนเหนยวมากเหมาะสาหรบพชทชอบนาขง เชน ขาว 2. ดนรวนประกอบดวยเมดดนขนาดเลกและขนาดใหญพอ ๆ กน จงทาใหมชองวางในดนพอสมควร

นาซมผานไดชา ๆ ไมทาใหนาขงเหมาะสาหรบปลกพชโดยทวไป 3. ดนทรายเปนดนทประกอบดวยเมดดนขนาดใหญจานวนมาก มชองวางในดนมากถายเทอากาศดแต

อมนานอยหรอไมอมนาเลย เปนดนทมความสมบรณตาไมเหมาะกบการปลกพช

คณสมบตของดน หากพดถงดนดหลายคนนกถงธาตอาหารทมอยในดนทเปนความตองการของพช แตในความเปนจรง

ตองพจารณาสวนทเกยวของอน ๆ อนเปนคณสมบตสาคญของดน คอ 1. คณสมบตทางกายภาพของดน ไดแก ชนดของดน โครงสรางของดน สดสวนระหวางเนอดน

อนทรยวตถ ชองวางของโพรงอากาศและการอมนา ดนดจะตองเกบกกนาไดดและระบายนาไดด ดนทมคณสมบตทางกายภาพหรอโครงสราง จะทา

หนาททงสองอยาง ดนประกอบดวยสารหลก ๆ อย 3 ชนด คอ แรธาต นา และอากาศ ดนมโครงสรางดหรอไมดขนกบสดสวนองคขององคประกอบทงสาม ถามของแขงมากเกนไปดนจะแขง ถาดนมนามากเกนไปจะมอากาศนอยทาใหรากพชขาดออกซเจน ถามอากาศมากเกนไปดนจะแหงผาก

สดสวนขององคประกอบทงสามเปนตวกาหนดประเภทของดน 1) ดนเหนยวมองคประกอบทเปนของแขงมาก อมนา แตมอากาศอยนอย 2) ดนทรายมองคประกอบทเปนอากาศมาก แตไมเกบกกนา ความแตกตางระหวางดนเหนยวกบดนทรายอยทขนาดของเมดดนและชองวางในดน ขนาด

ชองวางทพอเหมาะจะเกบกกนาและอากาศไดเทา ๆ กน ดนเหนยวมเมดดนขนาดเลก มชองวางนอยเมอนาไหลเขาไปเตม ชองวางจะไลอากาศออกไปหมด ดนทรายมเมดดนขนาดใหญมชองวางใหญ เมอนามาอากาศจะแทรกเขามาดนนาออกไป ดงนนดนเหนยวปนทรายจงเปนดนทเหมาะสมสาหรบการทาการเกษตรมากทสด

เรองท 2 ธรรมชาตของดนและการปรบปรงดน


2. คณสมบตทางเคม คอ ปรมาณธาตอาหารทมอยในดนอยางเพยงพอและมความสมดลทวดจากความเปนกรดเปนดางของดน (pH ทเหมาะสมคอ 5.5 - 7.5) รวมถงคาความสามารถในการเกบประจอออน(C.E.C) หรอการดดซบแรธาตในดน

คณสมบตทางเคมของดนเกดจากปฏกรยาเคมหรอความสามารถในการตรงธาตอาหารสงและมคา pH (ความเปนกรดเปนดาง) พอเหมาะ

ความสามารถในการตรงธาตอาหารของดนขนอยกบคณภาพและปรมาณของคอลลอยดในดน(คอลลอยดคออนภาคทแขวนลอยอยในตวกลางทเปนของเหลว ของแขงหรอกาซ คอลลอยดดนเปนสวนของของแขงทมอนภาคเลกมากแขวนลอยอยในนาทมอยในดน) คอลลอยดคณภาพดสามารถตรงประจบวกไดมาก คอลลอยดนนเกดจากดนเหนยวและฮวมส ในดนทรายไมมคอลลอยด จงตรงธาตอาหารไดตากวาดนเหนยว คอลลอยดทดทสด มาจากฮวมสทจะเปนเครองตดสนความสามารถในการตรงธาตอาหารของดน ดงนนการขาดแคลนอนทรยวตถในดนทาใหดนมความสามารถในการตรงธาตอาหารตา

คา pH บอกสภาพความเปนกรดเปนดางของดน มคาตงแต 1-14 ถอวาดนเปนกลาง ตากวา 7 เปนกรด สงกวา 7 เปนดาง

พชเตบโตชาหรอดดซมธาตอาหารไดไมดในดนทเปนดางหรอเปนกรดมากเกนไป คา pH ทเหมาะสมอยระหวาง 5.5-7.5 ฮวมสมหนาททสาคญในการควบคมความเปนกรดเปนดางของดน ตวของมนเองมสภาพเปนกลางและสามารถลดความรนแรงของกรดหรอดางทดนไดรบจากภายนอก การใสปยเคมทาใหดนเปนกรดเหมอนดนเปรยวตามธรรมชาตและไมสามารถควบคมคา pH

3. คณสมบตทางดานชววทยา คอ การใหความสาคญกบสงมชวตในดน ทงสงมชวตทสามารถมองเหนดวยตาเปลา เชน ไสเดอนดนและสงมชวตขนาดเลกทไมสามารถมองเหนดวยตาเปลาหรอทเรยกวาจลนทรย เชน เชอรา เชอแบคทเรย สงมชวตเหลานโดยเฉพาะจลนทรยมอยมากมายหลายชนดและตองมอยอยางสมดลจงทาใหดนมความสมบรณ

จลนทรยมบทบาทสาคญในการกอเกดดนและใหธาตอาหารกบพช โดยการผลตฮวมสขนมาในกระบวนการยอยสลายและปลดปลอยแรธาตออกมา ในกระบวนการเปลยนรปเปนสารอนนทรย หากมจลนทรยทางานอยมากยงมฮวมสและแรธาตสาหรบดนและพชมาก

พชผกจะขนไดดดนตองสมบรณ ดนดดไดจากสงมชวตในดน ดคณสมบตทางกายภาพ คณสมบตทางเคม ททาใหเรารความเปนกรดเปนดาง และองคประกอบทงสามอยางตองอยในภาวะสมดล

จากประสบการณของหลาย ๆ คน ทเคยใสปยขไกในดนเปนเวลานานหลายป พบวาผกเขยวด แตกลบไมแขงแรง นนเปนเพราะวาดนไมด ภายในดนนนขาดความสมดลของธาตอาหาร เนองจากในปยขไกมปรมาณไนโตรเจนสง ขณะทพชผกตองการธาตอาหารมากกวานน การทาเกษตรทตองใชสารเคมนนดนจะเสอมลงเรอย ๆ เนองจากเปนการคดในดานเคมกบดานธาตอาหารทผกตองการเทานน ไมไดคานงถงโครงสรางของดนและสงมชวตในดน การใสปยเคมจงไมเพยงพอตอการสรางและอนรกษความอดมสมบรณของดนแตเปนเหตใหดนขาดความสมดล

ดนทเหมาะสมกบการปลกพช 1. ฮวมส คอ ซากพชซากสตวทตายและเนาเปอยแลว อาจไดจากใบหญา ใบไม ซงกองทบถมกนอยนาน ๆ จนเนาเปอย มลสตว เชน มลวว ควาย เปด ไก และหม เมอใสไปในดนกทาใหดนดขน เพราะมลสตวเมอปนอยในดนกเนาเปอยกลายเปนฮวมส ดนอดมมกมสดา เมอแหงไมแขงเหมอนดนเหนยว นาซมผานไดพอสมควร เปนดนทพชสวนมากชอบ 2. ดนอดม เปนดนทอมนาไวไดดพอสมควร พอเหมาะทจะทาใหตนไมเจรญงอกงามด


3. ดนรวน เปนดนทมลกษณะซย มสตางกน ๆ กน บางชนดมสคอนขางดา มนาหนกเบา เนองจากมอนทรยวตถผสมอยมาก มอาหารบรบรณ การอมนาของดนพอเหมาะแกพช อมความรอนไวพอเพยง อากาศถายเทไดสะดวก การระบายนาด เวลาฝนตกกไมชน 4. ดนเหนยว เปนดนทมลกษณะเปนเมดละเอยดมาก เวลาแหงจะจบกนเปนกอนแขงแตกระแหง เวลาถกนาจะเปนโคลนตม ทาใหสมบตของดนเปลยนไป เวลาฝนตกนาจะซมลงชาเพราะเมดดนละเอยด สามารถอมนาไดดกวาชนดอน ๆ อากาศถายเทหรอผานเขาออกระหวางเมดดนไมไดด มอาหารพชบางเลกนอยแลวแตชนดของดน ดนเหนยวมหลายชนด มสตาง ๆ กน 5. ดนทราย เปนดนทมทรายอยเปนสวนใหญ ดนชนดนมเนอหยาบรวน ไมจบกนเปนกอน นาซมผานไปไดงาย อมนาไวไดนอย ดนทเหมาะแกการเพาะปลก คอ ดนทมเหนยวและดนทรายพอ ๆ กน เรยกวา ดนปนทราย ดนปนทรายมฮวมสปนอยมาก เปนดนทเหมาะแกการเพาะปลก

ประโยชน ของด น ด นม ประโยชน มากมายมหาศาลต อมน ษย และส งม ช ว ตอ น ๆค อ 1. ประโยชน ตอการเกษตรกรรมเพราะด นเปนต นกาเนดของการเกษตรกรรมเป นแหล งผล ตอาหาร

ของมน ษย ในดนจะม อ นทร ยว ตถและธาตอาหารรวมท งนาท จาเปนต อการเจร ญเต บโตของพ ชอาหารท คนเราบร โภคในท กว นน มาจากการเกษตรกรรมถ ง90%

2. การเล ยงส ตว ด นเป นแหล งอาหารส ตว ท งพวกพ ชและหญ าท ข นอย ตลอดจนเป นแหล งท อย อาศ ยของส ตว บางชน ดเช นงแมลง นากฯลฯ

3. เป นแหล งท อย อาศ ยแผ นด นเป นท ต งของเม องบ านเร อนทาใหเก ดวฒนธรรมและอารยธรรมของช มชนต าง ๆมากมาย

4.เป นแหล งเก บก กนาเน อด นจะม ส วนประกอบสาคญ ๆค อส วนท เป นของแข งได แก กรวดทรายตะกอน และส วนท เป นของเหลวค อนาซ งอย ในร ปของความช นในด นซ งถ าม อย มากๆก จะกลายเป นนาซ มอย ค อนาใต ด นนาเหล าน จะค อยๆ ซ มลงท ตา เช นแม นาลาคลองทาให เราม นาใช ได ตลอดป

การปรบปรงบารงดน การปรบปรงดนโดยการเพมอนทรยวตถใหแกดน สามารถทาไดหลายวธ ดงน 1. การทาปยพชสด “ปยพชสด” คอ ปยอนทรยชนดหนง ทไดจากการไถกลบ ตน ใบ และสวนตาง ๆ

ของพช โดยเฉพาะพชตระกลถว ในระยะชวงออกดอก ซงเปนชวงทมธาตอาหารสงสด แลวปลอยทงไวใหเนาเปอยผพงยอยสลายเปนอาหารแกพชทจะปลกตามมา ซงผลตไดในไรนาโดยแรงงานและธรรมชาต การใชปยพชสดนนไดมผปฏบตกนมาเปนเวลานานแลว โดยมรายงานวามผรจกใชปยพชสดกอนสมยโรมนเรองอานาจ ปจจบนการใชปยพชสดไดรบความสาเรจเปนอยางดในหลายประเทศจนเปนทนยมใชอยางแพรหลาย เชน ในประเทศจนถอวาปยพชสดนนเปนอาหารธรรมชาต สาหรบพชและด" โดยนยมใชปยพชสดอย 4 ระดบดงตอไปน คอ

1) ทาการไถหวานและไถกลบในแปลงเดยวกน 2) เกบเกยวพชทใชทาปยพชสดแลวนาไปไถกลบในแปลงอนทมขนาดใหญกวาเดม 3 - 4 เทาตว

รากของพชทเกบเกยวไปแลวจะยงคงเหลออยเปนการคงความอดมสมบรณในแปลงเดมได 3) ตนพชทใชทาเปนปยพชสดนามาผสมกบหญาและโคลนแลวนามากองทาเปนปยหมกตามมม

แปลงหรอใชในบอผลตกาซชวภาพ


4) ทาการปลกพชทใชทาเปนปยพชสดรวมกบการปลกขาวเมอเกบเกยวขาวแลวกไถกลบลงไปในแปลง

ในทวปเอเชยมหลายประเทศทเกษตรกรใชปยพชสดไดแกจนไตหวนอนเดยบงคลาเทศและฟลปปนสทงแหนแดงและพชตระกลถวเชนโสนพนธตาง ๆ

ขอควรพจารณาในการเลอกพชเพอใชเปนพชปยสดการพจารณาเลอกพชทจะใชทาเปนพชปยสดนนขนอยกบปจจยหลาย ๆอยางเชนสภาพพนทภมอากาศวตถประสงคในการใชรวมทงความนยมชนดและรปแบบของการปลกพชเศรษฐกจในทองถนนนๆดวยโดยทวไปอาจสรปเปนแนวทางหลกในการพจารณาไดดงตอไปน

1) เลอกพชท เจรญเตบโตไดดในดนและฤดกาลทประสงคจะปลกโดยเฉพาะอยางยงควรเจรญเตบโตไดดพอควรในดนทมความอดมสมบรณตาทนตอสภาพแหงแลงไดดและตองการการดแลรกษา เพยงเลกนอย

2) เมลดพนธหาไดงายในทองถนราคาไมแพงเกนไปและควรจะสามารถผลตเมลดพนธไวใชตอไปไดงาย

3) ใหนาหนกตนสดตอเนอทสงอนจะสงผลใหไดธาตอาหารจากการสลายตวแลวสงไปดวย 4) เปนพชทเจรญเตบโตเรวสามารถแขงกบวชพชไดออกดอกไดในระยะเวลาสนเพอจะไดทาการไถ

หรอสบกลบไดเรวขน 5) มระบบรากลกกวางอนจะสงผลใหพชทนตอความแหงแลงและทาใหเกดชองวางในดนลางชวย

ใหมการระบายนาและอากาศดขนทงรากพชสามารถดดธาตอาหารจากดนชนลางมาสะสมในใบและลาตนเมอพชถกไถหรอถกกลบลงไปแลวธาตอาหารเหลานนกจะอยบนดนชนบนเปนประโยชนแกพชทปลกตามมา

6) ตานทานและทนตอการทาลายของศตรพชไดดไมเปนแหลงทพกอาศยของศตรพชอนจะมผลตอการทาลายพชเศรษฐกจทปลกตามมา

7) ลาตนกงกานเปราะงายตอการไถและสบกลบลงในดนอนจะทาใหซากพชไถกลบลงไปนนงายแกการถกยอยสลายโดยจลนทรยในดน

8) ไมมผลในทางลบคอไมเปนวชพชตอพชเศรษฐกจทปลกตามมาในภายหลง 9) สามารถจดเขาระบบปลกพชไดงายและเหมาะสม

2. การคลมดน เปนการสรางความตอเนองในการเพมดน เพราะวสดทนามาคลมดนจะชวยใหสงมชวตในดน เชน ไสเดอน กงกอ ตลอดจนจลนทรยตาง ๆ เกดกจกรรมในการยอยสลายอนทรยวตถไดอยางชา ๆ สมาเสมอตลอดเวลา อนสงผลใหเกดการปรบโครงสรางของดนในระยะยาว ดนสญเสยธาตอาหารชาลง อกทงการมวสดคลมดนจะชวยรกษาความชมชนปองกนการพงทลายของหนาดน ทาใหนาไหลซมลงสดนชนลางไดด ควบคมอณหภมในดนไมใหเยนจดหรอรอนจด อกทงเปนการลดจานวนวชพช

การใชวสดคลมดนเปนการคลมผวดนดวยอนทรยวตถชนดตาง ๆ เชน วชพช หญา เศษใบไม ฟาง ฯลฯ เพอปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน และรกษาความชมชนภายในดน ถาคลมดนอยางตอเนองจะทาใหจลนทรยในดนมความสมดล อกทงแสงแดดและฝนจะไมสมผสโดยตรงเพราะมสงปกคลมผวดน

การมวสดคลมดนทาใหดนไมอดแนนเพราะนาฝนหรอถกแสงแดดจนเผาแหง วสดคลมดนทาใหผวดนมโครงสรางโปรงรวนซย เกบกกนาไดดขนและรกษาความชนในดนใหพอเหมาะ ในฤดแลงวสดคลมดนจะชวยปองกนการระเหยและรกษาความชมชน ถาดนมวสดคลมหนากวา 2 หรอ 5 เซนตเมตรคลมอยตลอดเวลาจะชวยลดการไถพรวนลงได


3. ปลกพชหมนเวยน เปนการไมปลกพชชนดเดยวกนหรอตระกลเดยวกน ตดตอกนบนพนทเดม การปลกพชหมนเวยนจะชวยหลกเลยงการระบาดของโรคและแมลง และเปนประโยชนในการปรบปรงดน หลกของการปลกพชหมนเวยนมเพออนรกษดนและรกษาธาตอาหารในดนใหสมดล พชแตละชนดกนอาหารตางกนดวยและสรางธาตอาหารทตางกนดวย การปลกพชหมนเวยนหลายชนดในพนดนจะทาใหการใชธาตอาหารและการสรางธาตอาหารสมดล การหมนเวยนนจะทาในลกษณะคอยเปนคอยไปกได วธการทจะทาแบบคอยเปนคอยไปจะงายทสดและเขาใจไดงาย ๆ ในระยะเรมตนเรากมหลกอยวา เราแบงพนทเปนสวน ๆ เราจะมพนทเทาไหรกตาม ถาจะเปน 4 สวน เรากจะกาหนดตวพช 4 ชนดถาเราตองการปลกพช 5 ชนด เรากแบงพนทเปน 5 สวน ถาเราแบงพนทเปน 10 สวน แตใชพช 4 ชนด เรากจะหมนเวยนปลกพช โดยแปลงท 1 กบแปลงท 6 ใชพชชนดเดยวกน แปลงท 2 กบแปลงท 7 และแปลงท 3 กบแปลงท 8 ในการปลกรอบ 2 พชทเคยปลกทแปลงท 1 เรากนาไปปลกในแปลงท 2 ทเคยปลกในแปลงท 6 กปลกในแปลงท 7 เพราะฉะนน พชหมนเวยนได 5 ชดจงหวะของการทากจกรรมปลกพชในแตละแปลงจะไลกนไปเรอย ๆ เราจะเหนไดวามมากแปลงกจะปลกพชไดมากชนด ถามมากกวา 5 แปลง พชปดทายควรจะเปนตระกลถวสก 2 รายการ นอกเสยจากวาเราจะเลอกพชผกตระกลถวลงในรายการอนแลว

4. การใชปยอนทรยอน ๆ ปยอนทรย (Organic Fertilizer) หรอปยหมก (Compost) คอ ปยทไดจากการยอยสลาย

อนทรยวตถทางชวเคม โดยจลนทรยกลมใชออกซเจน (Aerobic Microorganisms) จนเปนประโยชนตอพช ปยอนทรย เปนปยทาจากวสดอนทรย มธาตอาหารทเปนประโยชนสาหรบการเจรญเตบโตของพช ผลตจากวสดอนทรย ของเสยจากโรงงาน(บางประเภท) มลวว มลไก มลคางคาว ซากตนไม ใบไม กรดอะมโน โดโลไมท และแรธาตตาง ๆ นามาบด เตมจลนทรย บมหมก กลบกอง จนยอยสลายกลายเปนปย ปยอนทรยทด จะตองประกอบดวยแรธาตครบทง 13 ชนดทพชตองการ ดงน แรธาตหลก ซงพชตองการในปรมาณสงมาก ประกอบดวย

1) ไนโตรเจน (N) 2) ฟอสฟอรส (P) 3) โพแทสเซยม (K)หรอ N-P-K นนเอง

แรธาตรอง ซงพชตองการในปรมาณนอย ประกอบดวย 1) แคลเซยม (C) 2) แมกนเซยม (Mg) 3) กามะถน (S)

แรธาตเสรม ซงพชตองการในปรมาณทนอยมาก (แตขาดไมได) ประกอบดวย 1) เหลก (Fe) 2) แมงกานส (Mn) 3) โบรอน (B) 4) โมลบดนม (Mo) 5) ทองแดง (Cu) 6) สงกะส (Zn) 7) คลอรน (Cl)

ปยอนทรย มลกษณะทางกายภาพไดหลายแบบ เชน ปยเมด ปยผง และปยนา แตทนยมจาหนายในทองตลาดสวนใหญเปนปยเมด เนองจากสะดวกกบเกษตรกรในการนาไปใช ทงจากการหวานดวยมอ หรอใชกบเครองพนเมดปย


ขอเดนของปยอนทรยทเหนอกวาปยเคม คอ ปยอนทรยมอนทรยวตถ มธาตอาหารรอง และจลธาตทจาเปนตอจลนทรยดนและพชทปยเคมไมม นอกจากนการใชปยอนทรยยงทาใหดนมสภาพเปนกลาง ในขณะทการใชปยเคมอยางยาวนานจะทาใหดนมสภาพเปนกรดซงมผลทาใหมการละลายแรธาตทไมพงประสงคออกมาใหแกรากพช เชนอะลมเนยม ทาใหพชมลกษณะแคระแกรนและเปนโรคงาย ปยอนทรยยงเพมจานวนจลนทรยทเปนประโยชนและสงมชวตตามธรรมชาต ทาใหดนมโครงสรางโปรง รวนซย ออนนมอมนา

ขอดอยของปยอนทรย คอ มธาตอาหารหลกตากวาปยเคม และตากวาปยอนทรยเคม ซงผลตจากการผสมปยอนทรยและปยเคมเขาดวยกน ทาใหบางครงตองใชในปรมาณมากเพอใหไดปรมาณธาตอาหารทเพยงพอตอความตองการของพช

การทาปยหมกเพอใชเอง การทาปยหมก หรอปยอนทรย มหลกเกณฑทสาคญ คอ 1. วสดทนามาใช วสดทนามาใชมความสาคญมากเพราะเปนตวชวดคณภาพของปยหมก ถาหากเปน

วสดทมธาตอาหารพชอยมากกจะไดปยทมคณภาพด วสดดงกลาวนอาจแบงอยางงาย ๆ ได 3 กลมคอ ก. วสดทยอยสลายไดงาย ไดแก ใบไม กงกานใบ และตนของพชตระกลถวขนาดเลก ผกและผลไม ชนสวนของสตว ซงใชเวลาในการยอยสลายเพอเปนปยอนทรยไดภายใน 1 เดอน

ข. วสดทยอยสลายไดปานกลาง ไดแก หญาแหง ฟางขาว ตนใบขาวโพด กงไมขนาดเลกใชเวลาในการยอยสลายจนเปนปยประมาณ 1.5 – 2 เดอน

ค. วสดทยอยสลายไดยาก ไดแก ขเลอย ซงขาวโพด เปลอกไมยคาลปตส ใชเวลาการยอยสลายจนเปนปยเกน 2 เดอน

2. อาหารของจลนทรย เนองจากวสดทนามาใชมความหลากหลายมากบางชนดอาจมอาหารพชครบสามารถใหจลนทรยยอยสลายไดโดยไมตองใชอาหารอนเพมกได แตถามความตองการใหกระบวนยอยสลายเสรจสนเรว จาเปนจะตองไดสารอาหารเพม สารอาหารดงกลาว ไดแก

ก. มลสตวตาง ๆ ข. ราขาว กากถวเหลอง ปลาปน ค. นาตาลโมลาส ง. ปยเคม การใชสารเหลานควรเลอกชนดทมราคาถก และหาไดงาย 3. การควบคมความชนและอณหภมสวนนมความสาคญมาก เพราะการยอยสลายไดเรวหรอชาขนอย

กบความพอดของอณหภมและความชนทสงเสรมใหจลนทรยยอยสลายทางานไดอยางมประสทธภาพ ดงนนการทาปยใชเองควรใหมขนาดกองทพอเหมาะไมเลกเกนไปและไมใหญเกนไป และสามารถปฏบตงานไดงาย ควรมขนาดกวางประมาณ 2 เมตร สง 1 เมตร ยาว 3-5 เมตร และควรมวสดคลมกอง เชน กระสอบเกา ๆ หรอพลาสตกเพอรกษาความชนและอณหภม

วธการทา 1. นาวสดทตองการทามากองกบพนทราบเสมอกน สงประมาณ 50 เซนตเมตร 2. นาอาหารจลนทรย เชน มลสตว โรยลงสวนบนของกองปย ปรมาณทใชขนอยกบคณสมบตวสด ถา

เปนวสดยอยงายใชในอตรา มลสตว : วสด = 1:10 วสดทยอยสลายไดปานกลางใชอตรา 1:5 ถาเปนวสดยอยยาก เชน ซงขาวโพด ใชอตรา 1:1 เสรจแลวใชนารดใหทวใหไดความชนโดยรวมประมาณ 40-60% ทาการเหยยบบนกองปยใหแนน หลงจากเหยยบแลวควรใหมความสง 50 เซนตเมตร ถายบมากไปใหนาวสดใสเพม 3. ทาซาตามขอ 1 โดยกองทบบนกองเดมจนไดความสงประมาณ 1 เมตร


4. นาพลาสตกคลมกองใหมด ใชวสดหนก ๆ ทบชายพลาสตกโดยรอบเพอกนลมพดเปดออก 5. ทาการกลบกองทก ๆ 7 วน และสงเกตกองปยวามความชนมากหรอนอยเกนไปถาความชนนอยไปสามารถเตมนาได แตถาแฉะมากใหเปดกองระบายความชนออก กองปยทดจะมความรอนขนสงในชวง 7-15 วน และจะเรมลดลงหลงจาก 20 วน

การทาปยหมกใหไดดผปฏบตตองเรยนรดวยตนเองดวยวาความเหมาะสมอยตรงไหน เพราะการปฏบตจรงนนมปจจยภายนอกเกยวของมาก ผปฏบตจะตองรวธการควบคม ขอมลทใหมาเปนเพยงหลกเกณฑเชงวชาการหยาบ ๆ เทานน การทาปยใชเองควรเนนเฉพาะวสดทหางายในไรนา ในบาน และถามความจาเปนทจะตองซอควรเลอกวสดทมราคาถก ในกรณททาปยหมกใชเองเรองเวลาของการหมกอาจไมมความสาคญมากนกถาหากวาผใชไมมความจาเปนทจะตองนามาใชเรว อาจทาการหมกทงไว 2-3 เดอนกได โดยใชวสดทมอยกองรวมกนดงกลาว แตถาตองการใหมการเกดเปนปยในเวลาทสนจาเปนทจะตองใชมลสตวเพมขน มากนอยขนอยกบวสดทนามาใช


การปลกพชอนทรย

การปลกพชเกษตรอนทรย ควรดาเนนการเลอกพนทเหมาะสม โดยอยหางโรงงาน หางแปลงปลกทใชสารเคม มแหลงนาสะอาดไมมสารพษเจอปนทงนตองศกษาประวตพนท เชน เคยปลกพชอะไร การใชปยและสารเคม ยอนหลงอยางนอย 3 ปจากนนเลอกปลกพชใหเหมาะกบดน โดยใหพจารณาวาดนมทงดนรวน ดนเหนยว หนาตน หนาดนลก ดนเปนกรด ดนเปนดาง ดนเคม เปนตน จงควรพจารณาเลอกปลกพชทขนอยเดมและใหเกบตวอยางดน นา ไปทาการวเคราะห

ควรมการวางแผนจดการไดแก 1) การวางแผนปองกนสารพษจากภายนอกทงทางนาและทางอากาศ การปองกนทางนาโดยการขดค

รอบแปลง การปองกนทางอากาศโดยปลกพชกนชน เชน ไมทรงสง ไมทรงสงปานกลาง ไมตนเตย บนคนกนนารอบแปลง

2) วางแผนปองกนภายใน โดยจดระบบการระบายนา การเกบรกษาเครองมออปกรณ และการเขาออกไรนา

3) วางแผนระบบการปลกพช ควรเลอกฤดปลกทเหมาะสมใชพนธพชทตานทานโรคแมลง พชบารงดน พชไลแมลง

การเตรยมดน 1. เลอกพนททมความอดมสมบรณของดนสง 2. ถาดนเปนกรดจดใสหนปนบดลดความเปนกรด 3. ปลกพชตระกลถวและไถกลบ ไดแก โสน ถวพม ถวพรา ถวมะแฮะ เปนตน 4. ใสปยคอก ปยหมก เศษซากพช เพอชวยปรบโครงสรางดน และใหธาตอาหารพช 5. ดนขาดฟอสฟอรสใหใชปยหนฟอสเฟต 6. ดนขาดโพแทสเซยม ใหใชปยมลคางคาว เกลอโพแทสเซยมธรรมชาต และขเถาถาน

สารทไมอนญาตใหใชปรบปรงดน 1. กากตะกอนโสโครก (โดยเฉพาะอยางยงกบผก) 2. สารเรงการเจรญเตบโต 3. จลนทรย และผลตผลจากจลนทรยทไดมากจากการตดตอสารพนธกรรม 4. สารพษตามธรรมชาต เชน โลหะหนกดาง 5. ปยเทศบาล หรอปยหมกจากขยะในเมอง

สารทอนญาตใหใชปรบปรงดน 1. ปยอนทรย ทผลตจากวตถในไรนา เชน - ปยหมก จากเศษซากพช ฟางขาว ขเลอย เปลอกไม เศษไม และวตถเหลอใชทางการเกษตร อน ๆ เปนตน - ปยคอก จากสตวทเลยงตามธรรมชาต ไมใชอาหารจากจเอมโอ (สารตดตอพนธกรรม) ไมใช สารเรงการเจรญเตบโตและไมมการทรมานสตว - ปยพชสด จากเศษซากพชและวตถเหลอใชในไรนาสารอนทรย 2. ดนพร ทไมเตมสารสงเคราะห 3. ปยชวภาพ หรอจลนทรยทพบทวไปตามธรรมชาต

เรองท 3 การปลกพชเกษตรอนทรยและการดแลรกษา


4. ขยอนทรย สงทขบถายจากไสเดอนและแมลง 5. ดนอนทรยทไดรบการรบรองอยางเปนทางการ 6. ดนชนบน (หนาดน) ทปลอดจากการใชสารเคมมาแลวอยางนอย 1 ป 7. ผลตภณฑจากสาหรายและสาหรายทะเล ทไดรบการรบรองอยางเปนทางการ 8. ปยอนทรยนาทไดจากพชและสตว 9. อจจาระและปสสาวะทไดรบการหมกแลว (ใชไดกบพชทไมเปนอาหารของมนษย) 10. ของเหลวจากระบบนาโสโครก จากโรงงานทผานกระบวนการหมกโดยไมเตมสารสงเคราะห และไมเปนพษตอสงแวดลอมทไดรบการรบรองอยางเปนทางการ 11. ของเหลอใชจากกระบวนการในโรงงานฆาสตว โรงงานอตสาหกรรม เชน โรงงานนาตาล โรงงาน มนสาปะหลง โรงงานนาปลา โดยกระบวนการเหลานนตองไมเตมสารสงเคราะห และตองไดรบ การรบรองอยางเปนทางการ 12. สารควบคมการเจรญเตบโตของพชหรอสตวซงไดจากธรรมชาต เมอดนมความสมบรณแลว กดาเนนการไถพรวนและเตรยมแปลง ตองทาการไถพรวนใหพนทในแปลง

โลงแจงพรอมทจะทาการวางรปแบบแปลง ในการวางรปแบบแปลงจะตองวางไปตามตะวน เนองจากพชใชแสงแดดปรงอาหารและแสงแดดฆาเชอโรค แปลงทจะปลกพชผกนนความกวางไมควรเกน 1 เมตร สวนความยาวตามความเหมาะสมของพนท สวนพนททยงทาแปลงปลกพชไมทนใหเอาพชตระกลถว เชน ถวเขยวหรอถวมะแฮะมาหวานคลมดนเพอทาเปนปยพชสด เปนการปรบปรงบารงดนไปพรอมกบการปองกนแมลงทจะมาวางไขในพงหญาดวย

ทงนการยกแปลงปลก ใหยกแปลงเพอปลกพชผก แตกอนทจะปลกจะตองมการปรบสภาพดนในแปลงปลก โดยการใสปยคอกจากมลสตวทตากแหงแลว จะใสมากใสนอยขนอยกบความอดมสมบรณของดนทจะทาแปลงปลกพชอนทรย (หามใชมลสตวสด) ทาการพรวนคลกดนใหทว ทงไว 7 วน กอนปลก

วธการปลก แผนการจดการศตรพชกอนปลก 1. กรณใชเมลดพนธปลก - ควรใชเมลดพนธตานทานตอโรคแมลง และวชพช ใชเมลดพนธทปราศจากศตรพช - แชเมลดในนาอน อณหภมประมาณ 50-55 องศาเซลเซยส นาน 10-30 นาท (แลวแตชนด

เมลดพนธ) เพอกาจดเชอราและเชอแบคทเรยบางชนดทตดมากบเมลด - คลกเมลดดวยจลนทรยปฏปกษ เชน เชอไตรโคเดอรมา เชอแบคทเรย บาซลลส สปทลส 2. การเตรยมแปลงเพาะกลา อบดนแปลงเพาะกลา อบดนแปลงเพาะดวยไอนาหรอคลกดนดวยเชอรา ปฏปกษในระยะกลา 3. การเตรยมแปลงปลก ไถตากดน 1-2 สปดาห ใหเมลดวชพชงอกแลวไถกลบ ใชพลาสตกทไมยอยสลายคลมแปลงกาจดวชพชในดนทตองการแสงแดด ใชปนโดโลไมท หรอปนขาว จากธรรมชาตปรบความเปนกรดดางของดน เพอยบยงการเจรญเตบโตของเชอโรค ขงนาใหทวมแปลงเพอควบคมโรคแมลง ทอยในดน ตากดนใหแหงเพอกาจดแมลงในดน ใสเชอราปฏปกษ เชน เชอไตรโคเดอรมา ลงในดน ปองกนการระบาดของเชอราบางชนด


การปลกพรกขหนอนทรย ลกษณะทวไป พรกขหนเปนไม พมเตย ตนมความสงประมาณ 60

เซนตเมตร ใบมขนาดเลก ปลายใบแหลมมดอกสขาว ผลมลกษณะกลมยาวปลายแหลมชฟา ซงตางจากพรกชฟาปลายผลจะชลงพนดน ผลมขนาดยาวประมาณ 2 - 3 เซนตเมตร มรสชาตเผดรอน ผลดบมสเขยวผลแกมสสม สแดง สแดงแก หรอ เหลอง ในแตละผลจะมเมลดจานวนมากเรยงตวอย

การเพาะพนธ สามารถนาเมลดมาทาการขยายพนธไดโดยหอเมลดพนธดวยผาขาวบางนาไปแชนาทงไว 1 คน และนาขนมาพกทงไวอก 1 คน โดยไมตองแกะผาขาวบางออก หลงจากนนนาเมลดพนธไปหวานยงแปลงเพาะกลาใหทว หรอหวานจดระยะแถวหางกนประมาณ 10 เซนตเมตร จนกระทงตนเรมงอกออกมา จงยายไปปลกตอไป

การเตรยมพนทปลก ในพนทเพาะปลกควรมการไถดนเตรยมแปลงลกประมาณ 15-20 เซนตเมตร ตากดนทงไวเพอกาจดวชพชและแมลงศตรพชระยะหนง จากนนใสปยคอกหรอปยหมกชวภาพ หวานบางๆใหทวทงแปลง ยกรองแปลงปลกกวาง 1 เมตร ความยาวตามลกษณะพนท จดระยะปลกระหวางตน 30 x 30 เซนตเมตร ปลกได 2 แถวตอรอง

การบารงดแล หมนดแลรดนาทกวนในชวงฤดแลง 2 เวลา เชา-เยน ใหพอชม หยดการรดนาบางในชวงฤดฝน ตองกาจดวชพชทก 15 วนครง เพอไมใหรกรางและเขามาแยงสารอาหารจากตนพรก บารงเสรมดวยการใสปยหมกชวภาพหลงจากตนมอายได 20 วน ใสประมาณ 1-2 กามอตอตน โดยขดพรวนดนลกประมาณ 1-2 เซนตเมตร หางจากตนประมาณ 30 เซนตเมตร ใสปยกอนกลบดนตาม ใสเดอนละครงพรอมรดนาตามใหชม ฉดพนนาหมกชวภาพทก 10-15 วนครง ชวยบารงเสรมและปองกนโรคพช หรอศตรพชไดอกทาง

การเกบเกยวสามารถเกบเกยวพรกไดเมอตนมอายไดประมาณ 45 วนขนไป โดยนบตงแตตดผลเลกกระทงเกบเกยวไดประมาณ 30 วน สลบออกผลผลตใหเกบเกยวไดทก 5-7 วน นาน 1-2 ป บางสายพนธถามการดแลอยางทวถงสามารถเกบไดนาน 3 ป จงเรมปลกใหม วธการเกบใหเดดตดขวไปดวยเลอกเกบไดทงผลสเขยว สแดง สสม สามารถเกบรกษาไวไดนาน 7-10 วน หรอจะปลอยใหผลแกคาตนเพอเกบเมลดพนธกไดเชนกน

การปลกมะเขอเทศอนทรย

ลกษณะทวไป มะเขอเทศเปนพชลมลกอายเพยง 1 ป ลาตนตงตรงมลกษณะเปนพม มขนออนๆปกคลมใบ เปนใบประกอบออกสลบกนใบยอยมขนาดไมเทากนบางใบเลกเรยวยาวบางใบกลมใหญปลายใบแหลม ขอบใบเปนหยกลกคลายฟนเลอยมขนออนๆ ออกดอกเปนชอหรอดอกเดยวบรเวณซอกใบ ดอกมสเหลอง มกลบเลยงสเขยวประมาณ 5-6 กลบ ผลเปนผลเดยวมขนาดรปรางและสตางกนซงม

ขนาดเลกประมาณ 3 เซนตเมตร จนถงใหญประมาณ 10 เซนตเมตร รปรางมทงกลม กลมแบน หรอ กลมร ผวนอกกลบเปนมน ผลดบมสเขยวหรอเขยวอมเทาเมอสกจะมสเหลอง สสม หรอสแดง เนอภายในฉาดวยนามรสเปรยว เมลดมเปนจานวนมาก มะเขอเทศมหลายพนธ เชน พนธสดา พนธโรมาเรดเพยร เปนตน


การเพาะขยายพนธ ใชวธการเพาะเมลด หากตองการตนกลาจานวนไมมากสามารถเพาะใสถาดขนาด 45 x 60 เซนตเมตร ลกไมเกน 10 เซนตเมตร มรระบายนาได โดยเตรยมดนละเอยด (ควรตากทงไวนาน 3-4 สปดาห) 3 สวน ผสมปยหมกชวภาพ 1 สวน และทรายหรอแกลบ 1 สวน คลกเคลาใหเขากนกอนใสในถาดเพาะกลา จดระยะปลกประมาณ 5 x 5 เซนตเมตร ลกประมาณ 1 เซนตเมตร กอนกลบดนทบ

กรณทตองการตนกลาปรมาณมาก ใหเพาะลงแปลง โดยเตรยมดน (ตากทงไว 3-4 สปดาห) ยกรองแปลงกวาง 1 เมตร ผสมปยคอก 3 สวน และทราย 1 สวน โรยเมลดพนธจดระยะแถวหางกนประมาณ 10 เซนตเมตร ทงสองแบบการเพาะกลาเมอหวานเมลดเสรจใหรดนาจนชมพรอมใสนาหมกชวภาพ และนาสกดสมนไพรจากดาวเรองและกระเทยมเพอปองกนมด ควรใสทก 7 วนครง จนตนกลามอายได 20-25 วน หรอ มใบจรงงอกออกมา 2-3 ใบ จงพรอมยายนาไปปลกลงแปลงได ในชวงนนาตาขายหรอผามาคลมกไดเพอปองกนแสงแดด ลม และฝน

การปลกทวไป ขดไถเตรยมแปลงดนลกประมาณ 30-40 เซนตเมตร ตากดนทงไว 3-4 สปดาห เพอกาจดโรคพชและแมลงศตรพช พรวนหนาดนใหละเอยดใหสามารถระบายนาไดดพรอมโรยปนขาวประมาณ 2 ตนตอไร เพอปรบสภาพดน ควรใสกอนการปลกอยางนอย 2-3 สปดาห หลงจากนนใสปยหมกชวภาพ 2 กโลกรม ตอขเถาแกลบ 1 กระสอบ ใสในพนท 1 ตารางเมตร เพมเตม ควรปรบสภาพหนาดนใหเรยบเสมอกน ยกแปลงสงประมาณ 30 เซนตเมตร กวาง 1 เมตร ปลกแบบแถวคระยะระหวางแถวหางกนประมาณ 70 เซนตเมตร ระยะระหวางตน 50 เซนตเมตร รองกนหลมดวยปยหมกชวภาพอกครง ขอสาคญไมควรปลกมะเขอเทศในพนททเคยปลกพชตระกลเดยวกนมากอน เชน พรก มะเขอ และใบยาสบ เปนตน อาจะเปนสาเหตของการสะสมเชอโรคและตดโรคไดงาย

การบารงดแล มะเขอเทศตองการนาอยางสมาเสมอทกวนตงแตเรมปลกไปจนถงผลแก ไมควรใหนามากจนเกดการทวมขงเปนเหตทาใหเกดโรคโคนเนาไดสาหรบในชวงทตนขาดนานานไมควรใหนาอยางกะทนหนอาจทาใหผลแตกได หลงจากเรมตดผลควรลดปรมาณนาลงเพอปองกนไมใหผลแตกอกเชน บารงดวยปยหมกชวภาพประมาณ 300-500 กรมตอตน พรอมใสนาหมกชวภาพในเวลาเดยวกนประมาณเดอนละ 2-3 รอบ ปองกนศตรพชดวยนาหมกสะเดาผสมนาหมกชวภาพ ฉดพนทก 7 วนครง รวมทงฉดพนนาปนใส เพอปองกนและกาจดโรครากามะหยทนทเมอพบเจอการระบาด

การเกบเกยว อายการเกบเกยวของมะเขอเทศจะแตกตางกนไปขนอยกบแตละสายพนธ แตโดยเฉลยมการเกบเกยวทอายประมาณ 70 – 90ออกผล ออกผลผลตใหเกบเกยวตอเนองนาน 2-3 เดอน หากปลกเพอสงตลาดสดควรเกบเกยวในระยะทผลยงไมแกจดและมขวตดผลมาดวยเพอยดเวลาในการเกบรกษาใหนานขน สาหรบการเกบเกยวสงโรงงานอตสาหกรรมแปรรปควรเกบเกยวในระยะทผลสกเปลยนเปนสแดง หรอ สสมทงผลตามลกษณะแตละสายพนธ ไมตองมขวตดมากบผล


การปลกมะระอนทรย ลกษณะทวไป มะระ เปนพชลมลก มลาตนเปนเถา ชอบดนรวนซยนาไม

ทวมขง มะระทนยมปลกกนแพรหลายมอย 2 ชนด ดวยกน คอ มะระขนก ซงมลกษณะผลปอม เลก ขนาดความยาวประมาณ 5-8 เซนตเมตร มรสชาตขมจด ผวขรขระเปนหนามแหลม เนอบางปลกงายและตดผลดก นยมนาไปลวกรบประทานเปนเครองเคยงรวมกบนาพรกประเภทตาง ๆ อกชนดหนงคอมะระจน เปนพนธทนาเขามาจากสาธารณรฐประชาชนจน ผลมขนาดใหญเสนผานศนยกลางประมาณ

7-8 เซนตเมตร ความยาวประมาณ 30-40 เซนตเมตร ผลมสเขยวออน เนอหนามรสขมเพยงเลกนอย นยมปลกเพอนามาบรโภคมากเนองจากสามารถนาไปประกอบอาหารไดหลายประเภท เชน ตมจด แกงคว ผดเผด ผดไข ลวก ตมจมนาพรก เปนตน

การเพาะขยายพนธ การเพาะมะระนนตองเพาะเมลดกอนนาไปปลกในแปลงปลกจะไดผลดทสด โดยการเพาะเมลดมะระนนทาได 3 วธ ดงน วธท 1 การเพาะกลาในแปลงการเพาะดวยวธนตองพรวนดนใหรวนซย ผสมปยคอกเพอใหดนรวนซยมากยงขน นาเมลดมะระมาปลกเรยงหางกนประมาณ 3 เซนตเมตร กลบดวยดนหนา 2-3 เซนตเมตร เอาฟางคลมรดนา 3-4 วน รอจนตนกลามใบจรง 2 ใบ หรอ อายประมาณ 8-10 วน กสามารถยายแปลงปลกได โดยกอนการถอนตนกลาควรรดนาใหชมเสยกอนเพอตนกลาไมบอบชามากนกในขณะถอน ตอมาวธท 2 การเพาะกลาในถงกระดาษ ใหนาดนผสมปยคอกใสถงกระดาษ ขนาด 7 x 8 เซนตเมตร เตรยมไว จากนนใหนาเมลดมะระไปแชในนาประมาณ 1 ชวโมง กอนนาเมลดมาเพาะใสถงทเตรยมไวถงละ 1 เมลด รดนาใหพอชม เมอตนกลามใบจรง 2 ใบ จงยายลงแปลงปลก และวธท 3 การเพาะกลางอก คลายกบการเพาะถวงอก โดยนาเมลดมะระมาแชนาทงไวประมาณ 1 ชวโมง กอนนามาหอดวยผาชนประมาณ 2-3 วน จนกระทงรากเรมโผลออกมาจากเมลด ใหคดเลอกเมลดทมรากงอกออกมาไปปลกลงแปลง

การเตรยมพนทปลก ทาไดเชนเดยวกบการปลกพชไมเลอยทวๆไป โดยมะระเปนพชทมระบบรากลกระดบปานกลาง ควรไถดนลกประมาณ 25-30 เซนตเมตร ตากดนกาจดวชพชและแมลงศตรพชทงไวประมาณ 7-10 วน จากนนใหใสปยคอกหรอปยหมกชวภาพหวานใหทวทงแปลงกอนพรวนดนใหละเอยดอกครงพรอมยกรองเปนแปลงปลกตามลกษณะพนทปลก เวนชองทางเดนระหวางแปลงเพอความสะดวกในการจดการ

การปลกทวไป เมอไดตนกลามะระและเตรยมแปลงปลกเรยบรอย ใหจดระยะการปลกระหวางหลมประมาณ 50 เซนตเมตร จดระหางระหวางแถวประมาณ 1 เมตร โดยขดหลมลกประมาณ 20-30 เซนตเมตร ใสปยคอกรองกนหลม ปรมาณหลมละ 200-300 กรม นาตนกลามะระใสลงไปในหลมๆละ 2 ตน กอนกลบดนเดมใสตามลงไป ในกรณทไมตองการเพาะตนกลามะระนนสามารถใชวธหยอดเมลดพนธหลมละ 3-4 เมลด ฝงลงลกในดนประมาณ 2-4 เซนตเมตร กลบดวยดนผสมปยคอกเลกนอย เมอตนกลางอกใบจรง 2 ใบ ใหถอนตนทออนแอทง เหลอตนจรงทสมบรณหลมละ 2 ตน กไดเชนกน

การปลกมะระนนจาเปนตองทาคางเพอใหมะระเลอยเจรญเตบโตขนไปได ซงการทาคางตองใชไมรวก หรอไมไผผาซก ความยาวประมาณ 2 เมตร ปกลกลงไปบรเวณขางๆหลม กอนรวบปลายไมทาเปนจว มดใหเหลอปลายไมไวประมาณ 15 เซนตเมตร นาไมยาววางพาดเสรมความแขงแรงและใหตนมะระไดเลอยพน เมอตนมะระอายได 40 วน จะเรมออกดอกและตดผลขนาดเทาปลายนวกอย ควรเรมหอผลมะระโดยใชกระดาษ


หนงสอพมพทาเปนถงขนาดประมาณ 15 x 20 เซนตเมตร ชวยปองกนในเรองของแมลงศตรพชทเขามารบกวน และชวยใหผลมะระมสเขยวออนนารบประทานอกดวย

การบารงดแล ควรรดนาทกวนในชวงฤดแลง และหยดรดนาบางในฤดฝน สาหรบการใสปยแบงออกเปน 3 ระยะ คอ ระยะการเตรยมดน หรอ ใสปยรองกนหลม เพอชวยใหดนรวน อมนาไดดและรกษาความเปนกรดเปนดางของดนใหเหมาะสมกบการเจรญเตบโต ระยะทสองใสในชวงหลงการยายกลาไปปลก 7 วน หรอเมอกลาเรมตงตวแขงแรงสมบรณด โดยเลอกใสปยคอกหรอปยหมกชวภาพ ใสประมาณ 1 กามอตอตน โรยรอบๆตน ทก 3 วนครง หรอทก 7 วนครง และระยะสดทาย คอ การใสปยเมอตนมะระมอายได 30 วน ระยะนควรใสปยคอกใหประมาณ 2 ชอนแกงตอตน ในระยะทสอง และ ระยะสดทายน อาจบารงเสรมดวยนาหมกชวภาพฉดพนทก 15-30 วนครง กไดเชนกน

การเกบเกยว มะระนบวาเปนพชผกทอายสน ซงนบจากวนทเรมปลกจนถงวนเกบเกยวผลผลตไดประมาณ 45-55 วน ขนอยกบสายพนธทเลอกปลก มะระจะใหผลผลตเกบเกยวเปนรนๆ โดยรนแรกเรยกกนวา มะระตนดน เกบผลไดวนเวนวน เมอเกบเกยวไปได 3 ครง กจะถงมะระรนเลกซงเรยกกนวา มะระปลายเถา ผลจะมขนาดเลกลง ในการเกบเกยวมะระควรเลอกเกบเมอผลทยงออน มสเขยว ละมขนาดโตตามทตองการบรโภค

การปลก สลดนา, วอเตอรเครส อนทรย

ลกษณะทวไป สลดนา หรอ วอเตอรเครส เปนพชกนใบ มความสงของตนประมาณ 10-25 เซนตเมตร มลกษณะลาตนเปนขอๆ มรากออกมาตามขอ สามารถตดแยกนามาขยายพนธได มใบคลายรปหวใจและเรยวยาวประมาณ 1-2 เซนตเมตร เจรญเตบโตไดดในททมความขนสง มแสงแดดราไร และยงมธาตอาหารประเภทวตามนเอ, อ และวตามนซ สง

กวาในผดกาดธรรมดาถง 2 เทาตว และยงมแคลเซยมสงกวาในนมสดอกดวย สวนปรมาณธาตเหลกกถอวาสงกวาในผกโขม การเพาะขยายพนธ สลดนาสามารถขยายพนธไดดวยกงหรอลาตนทมรากงอกตดอยตามขอ ตดนามาปกดา ขยายพนธโดยเลอกตดบรเวณสวนลาตนทมรากตดอยจากสวนใดของตนกได ขนาดประมาณ 2-3 เซนตเมตร ปกดาลงแปลงปลกไดเลย การเตรยมพนทปลก ในพนทแปลงควรไถดนลกประมาณ 10-15 เซนตเมตร ตากดนกาจดวชพช และศตรพช ทงไวประมาณ 10-15 วน กอนปลกกาจดวชพชอกครง จากนนใสปยคอกลงไปเลกนอย คลกเคลาใหเขากน พรอมยกรองแปลงปลกสงประมาณ 10-15 เซนตเมตร กวางประมาณ 1 เมตร ความยาวตามลกษณะพนทปลก จดระยะปลก 15 x 15 เซนตเมตร พรอมนากงพนธมาปลกได สรางหลงคาชวยพรางแสงแดด โดยใชไมปกทาเสาสงจากพนดนประมาณ 2 เมตร จดระยะระหวางเสาหางกน 4 x 4 เซนตเมตร หรอ 6 x 6 เมตร ตามสะดวก มงหลงคาดวยชาแรนชวยพรางแสงแดดประมาณ 50 เปอรเซนต อาจวางระบบนาแบบสเปรยจากดานบนเสาหลงคาททาไว วางระยะใหทวถงทงแปลงปลก


การบารงดแล สลดนาเปนพชทคอนขางชอบนามากแตไมชอบแสงแดดจด ควรหมนรดนาทกวน 2 เวลา เชา-เยน รดจนชม เตรยมวตถดบ มลไก 2 สวน ผสม แกลบ 1 สวน และเศษใบไมแหง 1 สวน คลกเคลาใหเขากนหมกทงไวประมาณ 3-6 เดอนนามาใชเปนปยหมกสาหรบใสสลดนาเดอนละครง โดยหวานใหทวทงแปลง บารงเสรมและปองกนศตรพชบางโดยฉดนาหมกชวภาพทก 15-30 วนครง

การเกบเกยว เมอตนสลดนามอายได 2 เดอน จะสามารถเรมเกบเกยวผลผลตได โดยใชมดคมตดบรเวณสวนยอดของตนทมใบอยหนาแนนนาไปบรโภคหรอจาหนาย นบจากสวนยอดลงมามความยาวประมาณ 5 เซนตเมตร สวนตนตอเหลอสามารถเกบเกยวไดในรอบถดไปทก 2 เดอนครง เฉลยประมาณ 5-6 รอบตอป

การปองกนศตรพช การปองกนและขบไลแมลงนน เรมตนจากการปรบปรงคณภาพดนดวยอนทรยวตถและจลนทรยแตยง

มวธปฏบตทจะทาใหคณภาพของผลผลตออกมาด ไดอกมากมาย ดงน 1. ความรอบรในเรองระบบนเวศทางการเกษตร

ความเขาใจถงระบบนเวศวทยาทางการเกษตร เชน ชนดของพชผล สภาพแปลงปลกและสภาพแวดลอมรอบแปลงปลก จะชวยใหเกษตรกรสามารถตดสนใจเลอกวธการหรอมาตรการทดทสดทจะใชในการควบคมศตรพชไดตามความตองการของตน ซงควรจะพจารณาปจจยตาง ๆ ทจาเปน คอ 1) ชนดของศตรพชและชนดของแมลงทมประโยชนทงในแปลงปลกและแปลงขางเคยง 2) สภาพทางชววทยาของศตรพชและแมลงทมประโยชน เชน สณฐานวทยา วงจรชวต พฤตกรรมการสบพนธ พฤตกรรมการกนอาหารเปนตน 3) ลกษณะการเจรญและการแพรพนธของแมลงในฤดกาลตาง ๆ และปจจยทางธรรมชาตทมผลตอแมลงนน ๆ 4) ชวงวงจรชวตทศตรพชออนแอมากทสดเพอใชเปนขอมลสาคญในการควบคมศตรพชชนดนนไดอยางมประสทธภาพ 5) ชวงเวลาทพชปลกมความออนแอมากทสดตอการเขาทาลายของศตรพช 6) พชรอง (ปลกหรอเกดขนเองตามธรรมชาต) ทสามารถดงดดหรอเบยงเบนความสนใจของศตรพชไมใหเขาทาลายพชปลกหลกตวหาหรอตวเบยนตามธรรมชาตทควรจะสงเสรมใหมปรมาณเพมขน การเฝาตดตามสงเกตปจจยตาง ๆ ดงกลาวแลว จะชวยใหทราบถงความสมพนธเกยวเนองกน ซงจะชวยใหเกษตรกรตดสนใจเลอกมาตรการในการควบคมศตรพชทเหมาะกบสภาพทองถนของตนไดอยางถกตอง 2. การปลกพชหลายชนดในแปลงปลก ระบบการปลกพชในอดตหรอแบบดงเดมนน มกจะเปนระบบการปลกทประกอบไปดวยพชหลายชนดในพนทเดยวกน เราจะพบวามพชปลกหลายชนดรวมทงพชพรรณอน ๆ ตามธรรมชาตขนงอกงามบรเวณเดยวกน ลกษณะเชนนจะทาใหเออตอการควบคมศตรพชโดยธรรมชาต เนองมาจากเหตผลดงตอไปน 1) สภาพแวดลอมทมพชปลกหลายชนดเกดแหลงอาหาร (เชน เกสร, นาหวาน) หลากหลาย เปนทชมนมของศตรธรรมชาตของศตรพช ปรมาณของตวหาและตวเบยนประจาแปลงปลกอยในระดบสง 2) ลกษณะทงทางสและกลนของพชหลกและพชทขนในแปลงปลก จะมอทธพลตอการอพยพของศตรพช โดยจะทาใหมการอพยพของศตรพชในขอบเขตทจากด สและกลนจะทาใหศตรพชเกดความสบสนในการหาอาหาร นอกจากนนพชบางชนดในแปลงปลกอาจจะมคณสมบตในการขบไลศตรพชไดเชน เมอมการ


ปลกขาวโพดและถวในแปลงเดยวกน ปรมาณของหนอนเจาะลาตนขาวโพดจะลดลง นอกจากนนยงพบวาแมงมมตวหาสามารถจะควบคมปรมาณของหนอนเจาะลาตนขาวโพดไดดกวาเมอปลกขาวโพดเพยงอยางเดยว 3. ลกษณะของพนททปลก ในสภาพพนทบางแหง เชน ในทลาดชนสง พนททไมสามารถเขาถงไดหรอสภาพพนททมนาขงตลอดซงมขนตลอดปเปนแหลงอยอาศยของนก สตวเลอยคลาน และแมลงทมประโยชนทสามารถจบศตรพชกนเปนอาหารได ดงนน แปลงปลกพชของเกษตรกรทอยใกลเคยงแหลงดงกลาวอาจจะไมมศตรพชมารบกวนพชทปลก เนองจากมศตรธรรมชาตของศตรพชคอยควบคมปรมาณ นอกจากนนยงพบวาพชยนตนทขนในพนทดงกลาวเปนแหลงอาศยอยางดของศตรธรรมชาตมากกวาพชลมลก 4. การปลกพชหมนเวยน หลกการของการปลกพชหมนเวยนเพอใชควบคมศตรพชคอการทาใหแมลงศตรพชขาดทงทอยอาศยและอาหาร ในชวงเวลาหนง ๆ หากมการปลกพชชนดอนทไมใชพชอาศยของศตรพช จะทาใหการแพรระบาดและการเพมปรมาณของศตรพชดงกลาวชะงกและลดนอยลง การปลกพชหมนเวยนทดกคอการเลอกชนดของพชทปลกทมศตรรวมกนใหนอยทสด โดยทวไปพชทใชปลกในระบบพชหมนเวยนควรจะเปนพชตางวงศกน การปลกพชหมนเวยนควบคมศตรพชทอาศยอยในดนไดเปนอยางด เชน ไสเดอนฝอย หนอนดวงดด และหนอนกระท


การใชสารสกดจากพชสมนไพร สารทไดจากการสกดจากพชธรรมชาต มดงน

1. นโคตน ( Nicotine ) เปนสารเคมธรรมชาตทพบในใบยาสบใชปองกนกาจดแมลงพวกปากดด เชน เพลย มวน ฯลฯ และใชเปนยารมกาจดแมลงในเรอนเพาะชา

2. โรทโนน ( Rotenone ) เปนสารเคมในธรรมชาตสกดมาจากตนใตดน และ รากของตนหางไหล หรอโลตน หรออวดนา นอกจากนนยงสามารถสกดไดจากรากและตนของตนหนอนตายอยากและจากใบและเมลดของมนแกว มนษยใชสารโรทโนนจากโลตนเปนยาเบอปลามาตงแตสมยโบราณ มพษนอยตอสตวเลอดอน รากปนแหงของตนหนอนตายอยากสามารถกาจดแมลงในบาน ไดแก เรอด หมด ลกนายง และหนอนแมลงวนและกาจดแมลงศตรพช ไดแก ดวงเจาะเมลดถว หนอนกระทผก หนอนเจาะสมอฝาย หนอนใยผก แมลงวนแตง เพลยออนฝาย หนอนกะหลา หนอนแตง เปนตน สารโรทโนนนเปนสารทมพษตอระบบหายใจของสงมชวต แมลงทถกสารนจะมอาการขาดออกซเจน เปนอมพาตและตายในทสด

3. ไพรทรน (Pyrethrins) เปนสารเคมธรรมชาตทมนษยสกดไดจากดอกแหงของไพรทรม ซงม สขาวอยในวงศ compositae ( ตระกลเกกฮวย, เบญจมาศ ) ชอบขนและเจรญเตบโตไดดในททมอากาศเยน สารไพรรทรน เปนสารฆาแมลงประเภทถกตวตาย ซงเปนพษตอระบบประสาทของแมลง โดยเขาไปสกดประจโซเดยมบนผวของเสนประสาท ทาใหระบบไฟฟาของเสนประสาทหยดชะงก ทาใหแมลงสลบโดยทนทและตายในทสด ไพรทรนมอนตรายตอมนษยและสตวเลอดอนนอยมากเนองจากสลายตวไดรวดเรวในรางกายคนและสตวเลยง คนทแพอาจมอาการคลายคนเปนโรคหอบหด ไมมพษตกคาง สลายตวไดดในสงแวดลอมสารเคมสงเคราะหคลายพวกไพรทรนมหลายชนดทมคณสมบตในการกาจดแมลงศตรพชคอ เพลยออน หมดกระโดด ตกแตน หนอนผเสอกะหลา หนอนกะหลาใหญ เพลยจกจนฝาย หนอนเจาะมะเขอ และหนอนแมลงวนเจาะ ตนถว

4. สะเดา (Azadirachtaindica) สารฆาแมลงมในทกสวนของตนสะเดา แตจะมมากทสดในเมลด แมลงทสารสะเดาสามารถควบคมและกาจดได คอ ดวงงวงขาวโพดหนอนเจาะสมอฝายเพลยออนทวไป เพลยกระโดดสนาตาล หนอนใยผก หนอนกระทดวงหมด เพลยจกจนสเขยว หนอนแมลงวนชอนใบ ไรทวไป เพลยกระโดดหลงขาวแมลงหวขาว เตามะเขอ หนอนเจาะยอดกะหลา เปนตนสารออกฤทธของสะเดา ไดแก azadirachtin , Salannin , Meliantriolและ Nimbinซงจะหมดฤทธในสภาพทมแดด ซงมรงสอลตราไวโอเลต จงควรใชสารสะเดากบพชเวลาเยนหรอตอนกลางคน สารสะเดาไมเปนอนตรายตอแมลงพวกตอ แตน ผง สตวเลอดอนและมนษยการใชบดเมลดสะเดาใหละเอยด หอดวยผาขาวบาง แชนา 1 คน ดวยอตราการใชผงสะเดา 25 – 30 กรม/ลตร หรอเมลดสะเดาบด 1 กโลกรม ผสมนา 20 ลตร แชนาเปนเวลา 1 – 2 คน แลวกรองเอากากออก ใชฉดพนปองกนกาจดแมลงไดโดยนาไปฉดพนเพอควบคมแมลงศตรพชไดเลย ควรผสมยาจบใบทกครงทมการฉดพน การทากบดกจบแมลง

เปนการปองกนและกาจดโดยวธกล โดยไมใชสารเคม เชนการใชมอจบแมลงมาทาลาย การใชมงตาขาย การใชกบดกแสงไฟ การใชกบดกกาวเหนยว เปนตน 1.การใชตาขายไนลอนสขาวหรอสฟาคลมแปลงผกเพอปองกนผเสอกลางคนมาวางไขทใบพชผก

เรองท 4 การผลตสารอนทรยและการปองกนกาจดศตรพช


สามารถปองกนแมลงประเภทหนอนใยผก หนอนกระทและหนอนผเสออนๆ ได แตดวงหมดผกกาดและเพลยออนยงเขาไปทาลายพชผกได ใหใชสารควบคมแมลงจากดอกไพรทรนฉดพน การปลกผกในมงมขอเสยตรงท ไมมตนบงลม เมอมลมพายพดมาขนาดยอมอยางรนแรงในฤดแลง มงในลอนซงใหญมากจะถกลมตแตกเสยหายทงหลง การใชมงตะขายครอบแปลงขนาดเลกหรอขนาดเทาผาคลมแปลงเพาะกลาจะไมเกดปญหามงแตกเพราะลมแตอยางใด 2. การใชกบดกแมลงสเหลองเคลอบวสดเหนยวแมลงศตรพชจะชอบบนเขาหาวตถสเหลองมากทสด หากใชวสดทมลกษณะขนเหนยวไปทาเคลอบวสดสเหลอง เชน แกลลอนนามนเครองสเหลอง ถงพลาสตกสเหลอง แผนพลาสตกสเหลอง แผนไมทาสเหลอง หรอแผนสงกะสทาสเหลองวางตดตงบนหลกไมใหอยเหนอตนพชเลกนอย หรอตดตงในแปลงปลกหางกนทกๆ 3 ตารางเมตร ใหแผนสเหลองสงประมาณ 1 เมตรขนาดของแผนสเหลองควรมขนาด 1 ตารางฟต กจะลดอตราการทาลายของแมลงกบพชผกของเราไดอยางมากแมลงศตรพชทเขามาตดกบดกสเหลอง ไดแก แมลงวนหนอนชอนใบ ผเสอกลางคนของหนอนกระทหลอดหอม ผเสอกลางคนของหนอนใยผก ผเสอกลางคนของหนอนกระทผก ผเสอกลางคนของหนอนคบกะหลา แมลงวนทอง แมลงหวขาว เพลยไฟเพลยจกจน และเพลยออน กาวเหนยวทมขายในทองตลาดมชอวา “อพอลโล” หรอ “คนรว”ปายกาวเหนยวครงหนงจะอยทนไดนาน 10–15 วน สวนผสมของกาวเหนยวทกรมวชาการ เกษตรทารวมกบผเชยวชาญญปนและใชไดผลดในประเทศไทยคอ นามนละหง 150 ซซ ผงยางสน 100 กรม ไขคารนาบว 10 – 12 กรม อนใหรอน กวนใหเขากนตงทงใหเยน แลวนาไปใชไดเลย 3. การใชกบดกแสงไฟในอดตจนถงปจจบนชาวบานยงนยมใชหลอดแบลคไลทมาลอแมลงดานา เพอจบไปกนและขาย นกวชาการกใชแสงไฟลอแมลง เพอตองการทราบขอมลการเปลยนแปลงประชากรแมลงศตรพช แตในทางการเกษตรแลว กบดกแสงไฟใชลอแมลงศตรพชเพอลดประชากรของแมลงทาลายพชผกลงไดมาก การปลกพชไลแมลง

พชผกบางชนดมกลนพเศษทขบไลแมลงบางชนดได เชน ผเสอไมชอบกลนหอมหวใหญ ถาปลกหอมหวใหญรวมกบกะหลาปล กลนของมนจะชวยปองกนกะหลาปลจากการกดกนของหนอนผเสอได ขณะเดยวกนพชบางชนดแมลงชอบเรากปลกเพอดกแมลง ไมใหไปทาลายพชทเราตองการ

วธการปลกพชสมนไพรไลแมลง ใหปลกกอนทจะปลกพชหลก คอ พชผกตาง ๆ (เสรมกบการปองกน) พชสมนไพรทกนแมลงรอบนอก เชน สะเดา ชะอม ตะไคร หอมขา ปลกหางกน 2 เมตร โดยรอบพนท สวนตนดานในกนแมลงในระดบตา โดยปลกพชสมนไพรเตยลงมา เชน ดาวเรอง กระเพรา โหระพา ตะไครหอม พรกตาง ๆ ปลกหางกน 1 เมตร และทจะลมไมไดเลยกคอจะตองปลกตะไครหอมทก ๆ 3 เมตร แซมโดยรอบพนทดานในดวย


การปลกพชสมนไพรกนแมลงใหปลกทขอบแปลงกอน เชน กยฉายคนฉาย และระหวางแปลงกทาการปลกกระเพรา โหระพา พรกตาง ๆ เพอปองกนแมลงกอนทจะทาการปลกพชผก พอครบกาหนด 7 วน พรวนดนอกครง แลวนาเมลดพนธพชมาหวาน แตเมลดพนธพชสวนใหญเปนเมลดพนธทคลกสารเคมจงตองนาเอาเมลดพนธผกมาลาง โดยการนานาทมความรอน ( 50 – 55 องศาเซลเซยส ) วดไดดวยความรสกของตวเราเองคอเอานวมอจมลงไปถาทนความรอนไดกใหนาเมลดพนธพชแชลงไป นาน 30 นาทแลวจงนาขนมาคลกกบกากสะเดา หรอสะเดาผงแลวนาไปหวานลงแปลงทเตรยมไว คลมฟางและรดนา

การเตรยมนาสมนไพรไลแมลง กอนรดนาทกวนควรขยาขยใบตะไครหอมแลวใชไมเลกๆ ตใบกระเพรา โหระพา ขา ฯลฯ เพอใหเกดกลนจากพชสมนไพรออกไลแมลงควรพนสารสะเดาอยางตอเนอง ทก ๆ 3 – 7 วน กนกอนแกถาปลอยใหโรคแมลงมาแลวจะแกไขไมทน เพราะวาไมใชสารเคม ควรดแลเอาใจใสอยางใกลชด

การใชเชอจลนทรย จลนทรย คอ สงมชวตขนาดเลกทไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา ซงมอยมากมายหลายชนดและตองอยอยางสมดลจงทาใหดนมความสมบรณ จลนทรยมบทบาทสาคญในการกอใหเกดดนและใหธาตอาหารกบพช โดยการผลตฮวมสขนมาในกระบวนการยอยสลายและปลดปลอยแรธาตออกมาในกระบวนการเปลยนรปเปนสารอนนทรย พชจะไมไดรบธาตอาหารจากอนทรยวตถไมวาจะเปนเศษเหลอของพชหรอมลสตวตาง ๆ แตอนทรยวตถเหลานนจะเปนอาหารใหแกจลนทรย ซงจะยอยออกมาเปนธาตอาหารสาหรบพชอกตอหนง หากมจลนทรยทางานอยมาก ยงมฮวมสและแรธาตสาหรบดนและพชมากจากประสบการณของหลาย ๆ คน ทเคยใสปยขไกในดนเปนเวลานานหลายป พบวา ผกเขยวด แตกลบไมแขงแรง นนเปนเพราะดนไมด ภายในดนนนขาดความสมดลของธาตอาหาร เนองจากปยขไกมปรมาณไนโตรเจนสงขณะทพชผกตองการธาตอาหารมากกวานน จลนทรยในดน มหลายชนดทงทมประโยชนและเปนโทษ เพยงแคกาดนมาหยบมอเดยวอาจมจลนทรยมากกวา 100 ลานตว จลนทรยทมประโยชนจะอาศยอยบรเวณหนาดน ความลกประมาณ 5 – 15 เซนตเมตร ตองการออกซเจนในการหายใจ สวนทไมมประโยชนจะอาศยอยในระดบลก ไมตองการออกซเจนในการหายใจในการทาเกษตรอนทรย จลนทรย จะเขามามบทบาทอยางสาคญ โดยมนษยจะมหนาททาใหจลนทรยมความแขงแรง และมมากเพยงพอทจะทาเกษตรในพนทนนได ซงสามารถทาไดโดยการเพมอาหารใหกบตวจลนทรยเพอเรงการเจรญเตบโตของจลนทรย เนองจากบรเวณใบของพชมรขนและนาหวาน หรอนาเลยงพชซมออกมาก นาเลยงหรอนาหวานนเปนอาหารของจลนทรย หากเอานาตาลทรายแดงมาคลกกบพชสเขยวทงไว 5 – 6 วน นาตาลจะทาใหเกดแอลกอฮอลแลวไปดงคลอโรฟลลหรอธาตสเขยวจากใบไม ธาตนมประโยชนตอจลนทรยและพชมาก


การทานาหวานหมกจากพช วสดทใช

1. ผกทตองการ เชน ผกบง ตนกลวยหรอผกสเขยวอน ๆ ทมในแปลง จานวน 6 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดงหรอกากนาตาล หรอนาออย 2 กโลกรม 3. มดและเขยง 4. ไหดนหรอภาชนะทบแสง 5. กะละมง 6. กระดาษขาว 7. เชอกหรอยางรด วธทา 1. ใหเกบยอดผกชวงเชาตรกอนพระอาทตยขน ซงจะมนาคางและจลนทรยอยตามใบ 2. ไมตองลาง หนผกอยางเบามอไมใหชา ขนาดประมาณ 3 – 5 เซนตเมตร ถาเปนหยวกกลวยซอยให

เปนเสนกวาง 2 เซนตเมตร แลวสบขวางอกครงใหมความยาว 1 – 2 เซนตเมตร 3. นาผกหรอตนกลวยทหนมาคลกกบนาออยในกะละมง ในอตราสวนยอดผดหรอตนกลวย 3 กโลกรม

ตอนาออยปน 1 กโลกรม โดยแบงนาออยไวประมาณ 2 ขด เพอเอาไวโรยหนา 4. หากมเกลอสนเธาว สามารถนามาใสไดเพราะมอาหารสาหรบพชมาก แตจะไมใสเกลอจากทะเล

โดยใหมสดสวนระหวางพชผก – นาออย – เกลอสนเธาว เทากบ 6 – 2 – 1 5. เมอคลกเสรจเรยบรอยแลว นาวสดทคลกมาบรรจใสไหดนหรอภาชนะทบแสงทเตรยมไว แลวนา

นาออยทแบงไวโรยหนาใหทว โดยใหเหลอชวงวางจากปากประมาณ 20% 6. นาถงพลาสตกทไมรวซม ใสนาทบวสดในโองเพอไลอากาศ 7. ปดปากโองดวยกระดาษขาวมดดวยเชอกทเตรยมไว เนองจากกระดาษจะมชองทอากาศสามารถ

ผานเขาออกได เพราะจลนทรยตองการอากาศหายใจและกระดาษสขาวเปนกระดาษทสะอาด ไมมหมกหรอสารตะกวจากตวหนงสอ ทาใหจลนทรยสามารถเจรญเตบโตไดด

8. เกบไวในทรมไมใหถกแสงแดด ทงไวประมาณ 3 วน แลวเอาถงพลาสตกออกและปดปากดวยกระดาษขาว ทงไว 15 วน ถงจะนาไปใชประโยชนได

วธการนาไปใช 1. นาหวานหมกทไดจะตองไมมกลนแอลกอฮอร 2. การใชนน ใชนาหวานหมก 1 สวน ผสมกบนา 500 สวน ใชภาชนะเดยวกนนาไปรดผกทตองการ

ตงแตชวงผกเรมงอกจนกระทงเกบเกยว ประโยชน การใชนาหวานหมกเพอเพมธาตอาหารแกตนพช คอจะใหตนพชเจรญเตบโตไดด


การทานาหวานหมกจากสตว วสดทใช

1. มด 2. เขยง 3. กะละมง 4. หวปลา หรอหอยเชอร หรอป 5. นาออย หรอนาตาลทรายแดง หรอกากนาตาล 6. โองหรอภาชนะทบแสง 7. กระดาษขาว 8. เชอกหรอยางรด

วธทา 1. หนหรอทบหวปลา หรอหอยเชอร หรอป (วสด) ทเตรยมมาโดยไมตองลาง 2. นาวสดทหนมาคลกกบนาออยในกะละมง ในอตราสวนวสด 1 กโลกรม ตอนาออย 1 กโลกรม

โดยแบงนาออยไวประมาณ 2 ขด เพอเอาไวโรยหนา 3. เมอคลกเสรจเรยบรอยแลว นาวสดทคลกมาบรรจใสไหดนหรอภาชนะทบแสงทเตรยมไว แลวนา

นาออยทแบงไวโรยหนาใหทว โดยใหเหลอชวงวางจากปากประมาณ 20% 4. นาถงพลาสตกทไมรวซม ใสนาทบวสดในโองเพอไลอากาศ 5. ปดปากโองดวยกระดาษขาวมดดวยเชอกทเตรยมไว เนองจากกระดาษจะมชองทอากาศสามารถ

ผานเขาออกได เพราะจลนทรยตองการอากาศหายใจและกระดาษสขาวเปนกระดาษทสะอาด ไมมหมกหรอสารตะกวจากตวหนงสอ ทาใหจลนทรยสามารถเจรญเตบโตไดด

6. เกบไวในทรมไมใหถกแสงแดด ทงไวประมาณ 3 วน แลวเอาถงพลาสตกออกและปดปากดวยกระดาษขาว ทงไว 15 วน ถงจะนาไปใชประโยชนได

วธการนาไปใช นานาหวานหมกทไดมาผสมกบนาเปลาทสะอาดในอตราสวน 1:1,00 ใชฉดพนทางใบหรอใสบวรดโคน

ตน ประโยชน นาหวานหมกจากสตวจะมจลนทรยทชวยใหดอกของผลไมสมบรณ กานดอกยาว ดอกออกพรอมกน

ตานทานโรคและแมลงไดด


กจกรรมทายบทท 3

กจกรรมท 1 แบงกลมผเรยนแบงกลม 4 – 5 กลม แลวดาเนนการดงตอไปน 1. ใหแตละกลมรวมกนศกษา วเคราะห หลกพนฐานของการทาเกษตรอนทรย

กบการปลกพชในชมชนของตนเอง มอบหมายใหตวแทนกลมนาเสนอหนาชนเรยน

กจกรรมท 2 ใหผเรยน เขยนอธบายถงการดแลรกษาพชดวยวธการเกษตรอนทรย การเจรญเตบโตของพชอยางมคณภาพและปลอดภย กจกรรมท 3 ใหผเรยนแบงกลมผเรยนแบงกลม 4 – 5 กลม เลอกจดทาโครงงาน

1. การผลตสารอนทรยเพอปองกนและกาจดศตรพช 2. การทาปยอนทรย


บทท 4 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


รายวชา หลกการเกษตรอนทรย บทท 4 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สาระสาคญ มนษยเรามความสมพนธกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางใกลชด ทงในฐานะทเปนสวนหนงของธรรมชาต และในขณะเดยวกน กเปนผใชประโยชนจากธรรมชาตในการดารงชวต การตกตวงใชประโยชนทมากเกนขนาดและขาดความระมดระวงในการใช ยอมจะกอใหเกดความเสอมโทรมของทรพยากรและสงแวดลอม จนกลายเปนปญหาสงแวดลอมทยอนกลบมาสงผลกระทบตอชวตและความเปนอยของมนษยในทสด ผลการเรยนรทคาดหวง เมอศกษาบทท 4 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายวธการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได ขอบขายเนอหา

1. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. แนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม





ประเมนผล

1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน 2. ประเมนผลจากการสอบประจาภาคการศกษา



แนวพระราชดารเกยวกบการจดการทรพยากรการผลตทางการเกษตรมงทจะพฒนาประสทธภาพการผลตทางการเกษตรภายใตขอจากดของสภาพภมศาสตรและทรพยากรธรรมชาตรวมทงตวเกษตรกรเองดวย การจดการทรพยากรธรรมชาตตาง ๆ ไมวาจะเปนปาไม ทดน แหลงนา ฯลฯ มงใหอยในสภาพทจะมผลตอการเพมประสทธภาพการผลตใหมากทสด แนวพระราชดารทสาคญ คอ การททรงเนนในเรองของการทดลอง คนควา และวจยหาพนธพชใหม ๆ ทงพชเศรษฐกจและพชเพอการปรบปรงบารงดน รวมถงพชสมนไพร ตลอดจนการศกษาเกยวกบการปองกนและกาจดโรคและแมลงศตรพช และแนวทางการจดการทรพยากรระดบไรนา เพอแนะนาใหเกษตรกรนาไปปฏบตได ราคาถก และใชเทคโนโลยทงาย และไมสลบซบซอน ซงเกษตรกรจะสามารถรบไปดาเนนการเองได และทสาคญ คอจะตองเหมาะสมกบสภาพสงคมและสภาพแวดลอมของทองถน นนๆ ดวย

ความหมายของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สงแวดลอม หมายถง สงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา ทงสงมชวต สงไมมชวต เหนไดดวยตาเปลา และไมสามารถเหนไดดวยตาเปลา รวมทงสงทเกดขนเองโดยธรรมชาต และสงทมนษยเปนผสรางขนหรออาจจะกลาวไดวา สงแวดลอมประกอบดวยทรพยากรธรรมชาต และทรพยากรทมนษยสรางขนในชวงเวลาหนง เพอสนองความตองการของมนษยนนเอง

1. สงแวดลอมทเกดขนโดยธรรมชาต ไดแก บรรยากาศ นา ดน แรธาต และสงมชวตทอาศยอยบนโลก (พช และสตว) ฯลฯ

2. สงแวดลอมทมนษยสรางขน ไดแก สาธารณปการตางๆ เชน ถนน เขอนกนนา ฯลฯ หรอระบบของสถาบนสงคมมนษย ทดาเนนชวตอย ฯลฯ

ทรพยากรธรรมชาต หมายถงสงตาง ๆ (สงแวดลอม) ทเกดขนเองตามธรรมชาต และมนษยสามารถ นามาใชประโยชนได เชน บรรยากาศ ดน นา ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต พลงงาน และกาลงแรงงานมนษย เปนตน จากคากลาวขางตน จะเหนไดวา ทรพยากรธรรมชาตทกประเภทนน จะเปนสวนหนงของสงแวดลอม แตสงแวดลอมทกชนดไมเปนทรพยากรธรรมชาตทงหมด ซงอาจกลาวสรปไดวา การทจะจาแนกสงแวดลอมใด ๆ เปนทรพยากรธรรมชาตนน มปจจยทเกยวของหลายประการ

1. ประการแรก เกดจากความตองการของมนษยทจะนาสงแวดลอมมาใชใหเกดประโยชนกบตนเอง 2. ประประการทสอง การเปลยนแปลงตามกาลเวลา ถายงไมนามาใชกเปนสงแวดลอมแตถา

นามาใชประโยชนได กจะกลายเปนทรพยากรธรรมชาตในชวงเวลานนๆ 3. ประการทสาม สภาพภมศาสตรและความหางไกลของสงแวดลอม ถาอยไกลเกนไปคนอาจไม

นามาใช กจะไมสามารถแปรสภาพเปนทรพยากรธรรมชาตได ประเภทของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ทรพยากรธรรมชาตแบงออกเปนประเภทใหญๆ ได 3 ประการคอ 1) ทรพยากรททดแทนใหมไมได (non-renewable resource) หมายถงทรพยากรทเมอมการนาไปใช

แลวไมสามารถทจะทาใหเกดขนใหมทดแทนทสญเสยไปได เชน นามนเชอเพลงทเกดจากซากพชซากสตวดกดาบรรพ (fossil fuel) พวกแรโลหะและอโลหะตางๆ เปนตน

เรองท 1 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


2) ทรพยากรทสามารถมการทดแทนได (renewable resource) หมายถงทรพยากรทเมอใชไปแลว หากมการจดการทดสามารถทจะสรางขนใหมทดแทนของเกาทสญเสยไปได เชน พชพรรณและสตวทกชนด ตลอดจนนาสะอาด อากาศบรสทธ ดนทอดมสมบรณ เปนตน ทรพยากรการเกษตรสวนใหญจะเปนประเภทน

3) ทรพยากรทไมมวนหมด (perpetual resource) ไดแก องคประกอบของภมอากาศทงหมด เชน แสงอาทตย ฝน กระแสลม เปนตน

ความสาคญและผลกระทบของทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรธรรมชาตมความสาคญตอมนษยมากมายหลายดานดงน 1. การดารงชวตทรพยากรธรรมชาตเปนตนกาเนดของปจจย 4 ในการดารงชวตของมนษยพบวา

มนษยจะตองพงพาทรพยากรธรรมชาตเพอสนองความตองการทางดานปจจยสคออาหารเครองนงหมทอยอาศยและยารกษาโรค

1.1 อาหารทมนษยบรโภคแรกเรมสวนหนงไดจากทรพยากรธรรมชาตเชนเผอกมนปลานาจดและปลานาเคมเปนตน 1.2 เครองนงหมแรกเรมมนษยประดษฐเครองนงหมจากทรพยากรธรรมชาตเชนจากฝายปานลนนขนสตวฯลฯทมอยตามธรรมชาตตอมาเมอจานวนประชากรเพมขนความตองการเครองนงหมกเพมขนดวยจงจาเปนตองปลกหรอเลยงสตวเพอการทาเครองนงหมเองและในทสดกทาเปนอตสาหกรรม 1.3 ทอยอาศยการสรางทอยอาศยของชนเผาตางๆจะพยายามหาทรพยากรธรรมชาตทมอยในทองถนมาเปนองคประกอบหลกในการกอสรางทอยอาศยขนมาตวอยางเชนในเขตทะเลทรายทแหงแลงบานทสรางขนในเขตภเขาจะทาดวยดนเหนยวแตถาเปนบรเวณทแหงแลงและไรพชพรรณธรรมชาตบานทสรางขนอาจจะเจาะเปนอโมงคเขาไปตามหนาผาบานคนไทยในชนบทสรางดวยไมไมไผหลงคามงดวยจากหรอหญาเปนตน 1.4 ยารกษาโรคตงแตสมยโบราณมนษยรจกนาพชสมนไพรมาใชในการรกษาโรคเชนคนไทยใชฟาทะลายโจรรกษาโรคหวดหอบหดหวไพลขมนนาผงใชบารงผว

2. การตงถนฐานและการประกอบอาชพทรพยากรธรรมชาตเปนปจจยพนฐานในการตงถนฐานและประกอบอาชพของมนษยเชนแถบลมแมนาหรอชายฝงทะเลทอดมสมบรณดวยพชและสตวจะมประชาชนเขาไปตงถนฐานและประกอบอาชพทางการเกษตรกรรมประมงเปนตน

3. การพฒนาทางเศรษฐกจจาเปนตองใชทรพยากรธรรมชาต 4. ความกาวหนาทางเทคโนโลยการประดษฐเครองมอเครองใชเครองจกรเครองผอนแรงตองอาศย

ทรพยากรธรรมชาต 5. การรกษาสมดลธรรมชาตทรพยากรธรรมชาตเปนปจจยในการรกษาสมดลธรรมชาต

กจกรรมของมนษยทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตไดแก 1. กจกรรมทางดานอตสาหกรรมโดยไมมการคานงถงสงแวดลอมมการนาใชทรพยากรธรรมชาต

มากมายและกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอมเชนอตสาหกรรมเหมองแรมการเปดหนาดนกอใหเกดปญหาการชะลางพงทลายของดนและปญหานาทงจากเหมองลงสแหลงนากอใหเกดพลพษทางนา

2. กจกรรมทางการเกษตรเชนมการใชยาฆาแมลงเพอเพมผลผลตสงผลใหเกดอนตรายตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของมนษยเนองจากมการสะสมสารพษไวในรางกายของสงมชวตและสงแวดลอมกอใหเกดอนตรายในระยะยาวและเกดความสญทางดานเศรษฐกจเนองจากการเจบปวยของประชาชนและคณภาพสงแวดลอมทแยลง


3. กจกรรมการบรโภคของมนษยสงผลใหมการใชทรพยากรอยางฟมเฟอย ขาดการคานงถอสงแวดลอมกอใหเกดปญหาสงแวดลอมตามมาเชนปรมาณขยะทมากขนจากการบรโภคของเรานทมากขน ซงยากตอการกาจดโดยเกดจาการใชทรพยากรอยางไมคมคา ทาใหปรมาณทรพยากรธรรมชาตลดนอยลง เปนตน

สาเหตทมนษยทาลายสงแวดลอม มหลายสาเหต ดงน 1. การเพมของประชากรการเพมของประชากรโลกเปนไปอยางรวดเรวเนองจากความเจรญทางดาน

การแพทยชวยลดอตราการตายโดยการเพมประชากรนกอใหเกดการบรโภคทรพยากรมากขนมของเสยมากขน 2. พฤตกรรมการบรโภคอนเนองมาจากตองการใหคณภาพชวตดขนมความสขสบายมากขนมการนาใช

ทรพยากรธรรมชาตอยางสนเปลองมขยะและของเสยมากขนสงผลกระทบตอสงแวดลอมและตวมนษยเอง 3. ความโลภของมนษยโดยนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาใชเพอใหตนเองมความรารวยม

ความสะดวกสบายมความเหนแกตวขาดสตยงคดถงสงแวดลอมอนจะเปนผลสงใหเกดปญหาสงแวดลอมทมากระทบตอมนษยเองในทสด

4. ความไมรสงททาใหมนษยขาดการรเทาทนบนรากฐานแหงความจรงอยางลกซงในสงแวดลอมและ ธรรมชาตสงผลใหมนษยขาดสตในการใชทรพยากรธรรมชาตมพฤตกรรมการบรโภคอนเปนการทาลายสงแวดลอมโดยขาดการคาดการณผลทจะเกดตามมาจะสงผลใหเกดปญหาสงแวดลอมและนาไปสความเสยหายทงตนเองและธรรมชาต

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถงการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

อยางฉลาดโดยใชใหนอยเพอใหเกดประโยชนสงสดโดยคานงถงระยะเวลาในการใชใหยาวนานและกอใหเกดผลเสยหายตอสงแวดลอมนอยทสดรวมทงตองมการกระจายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางทวถงอยางไรกตามในสภาพปจจบนทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมมความเ สอมโทรมมากขนดง นนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงมความหมายรวมไปถงการพฒนาคณภาพสงแวดลอมดวยการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสามารถกระทาไดหลายวธทงทางตรงและทางออมดงน

1. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยทางตรง ซงปฏบตไดในระดบบคคลองคกรและระดบประเทศทสาคญคอ

1.1 การใชอยางประหยดคอการใชเทาทมความจาเปนเพอใหมทรพยากรไวใชไดนานและเกดประโยชนอยางคมคามากทสด 1.2 การนากลบมาใชซาอกสงของบางอยางเมอมการใชแลวครงหนงสามารถทจะนามาใชซาไดอกเชนถงพลาสตกกระดาษเปนตนหรอสามารถทจะนามาใชไดใหมโดยผานกระบวนการตางๆเชนการนากระดาษทใชแลวไปผานกระบวนการตางๆเพอทาเปนกระดาษแขงเปนตนซงเปนการลดปรมาณการใชทรพยากรและการทาลายสงแวดลอมได 1.3 การบรณซอมแซมสงของบางอยางเมอใชเปนเวลานานอาจเกดการชารดไดเพราะฉะนนถามการบรณะซอมแซมทาใหสามารถยดอายการใชงานตอไปไดอก 1.4 การบาบดและการฟนฟเปนวธการทจะชวยลดความเสอมโทรมของทรพยากรดวยการบาบดกอน เชน การบาบดนาเสยจากบานเรอนหรอโรงงานอตสาหกรรมเปนตนกอนทจะปลอยลงสแหลงนาสาธารณะสวนการฟนฟเปนการรอฟนธรรมชาตใหกลบสสภาพเดมเชนการปลกปาชายเลนเพอฟนฟความสมดลของปาชายเลนใหกลบมาอดมสมบรณ เปนตน


1.5 การใชสงอนทดแทนเปนวธการทจะชวยใหมการใชทรพยากรธรรมชาตนอยลงและไมทาลายสงแวดลอม เชน การใชถงผาแทนถงพลาสตก การใชใบตองแทนโฟม การใชพลงงานแสงแดดแทนแรเชอเพลงการใชปยชวภาพแทนปยเคม เปนตน 1.6 การเฝาระวงดแลและปองกนเปนวธการทจะไมใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ถกทาลาย เชน การเฝาระวงการทงขยะสงปฏกลลงแมนาคคลอง การจดทาแนวปองกนไฟปา เปนตน

2. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยทางออม สามารถทาไดหลายวธดงน 2.1 การพฒนาคณภาพประชาชนโดยสนบสนนการศกษาดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทถกตองตามหลกวชาซงสามารถทาไดทกระดบอายทงในระบบโรงเรยนและสถาบนการศกษาตางๆและนอกระบบโรงเรยนผานสอสารมวลชนตางๆเพอใหประชาชนเกดความตระหนกถงความสาคญและความจาเปนในการอนรกษเกดความรกความหวงแหนและใหความรวมมออยางจรงจง 2.2 การใชมาตรการทางสงคมและกฎหมายการจดตงกลมชมชนชมรมสมาคมเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตางๆตลอดจนการใหความรวมมอทงทางดานพลงกายพลงใจพลงความคดดวยจตสานกในความมคณคาของส งแวดลอมและทรพยากรทม ตอตวเราเ ชนกลมชมรมอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของนกเรยนนกศกษาในโรงเรยนและสถาบนการศกษาตางๆมลนธคมครองสตวปาและพรรณพชแหงประเทศไทยมลนธสบนาคะเสถยรมลนธโลกสเขยวเปนตน 2.3 สงเสรมใหประชาชนในทองถนไดมสวนรวมในการอนรกษชวยกนดแลรกษาใหคงสภาพเดมไมใหเกดความเสอมโทรมเพอประโยชนในการดารงชวตในทองถนของตนการประสานงานเพอสรางความรความเขาใจและความตระหนกระหวางหนวยงานของรฐองคกรปกครองสวนทองถนกบประชาชนใหมบทบาทหนาทในการปกปองคมครองฟนฟการใชทรพยากรอยางคมคาและเกดประโยชนสงสด 2.4 สงเสรมการศกษาวจยคนหาวธการและพฒนาเทคโนโลยมาใชในการจดการกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเกดประโยชนสงสดเชนการใชความรทางเทคโนโลยสารสนเทศมาจดการวางแผนพฒนาการพฒนาอปกรณเครองมอเครองใชใหมการประหยดพลงงานมากขนการคนควาวจยวธการจดการการปรบปรงพฒนาสงแวดลอมใหมประสทธภาพและยงยนเปนตน 2.5 การกาหนดนโยบายและวางแนวทางของรฐบาลในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทงในระยะสนและระยะยาวเพอเปนหลกการใหหนวยงานและเจาหนาทของรฐทเกยวของยดถอและนาไปปฏบตรวมทงการเผยแพรขาวสารดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม


กจกรรมทายบทท 4 ใหแบงกลมผเรยน 4 – 5 กลม สรปแนวคดของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ดวยการใชหลกการเกษตรอนทรย โดย 1. มอบหมายใหตวแทนกลมนาเสนอหนาชนเรยน 2. จดทาแผนปายประชาสมพนธเพอสงเสรมและรวมอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมของชมชน


แบบทดสอบหลงเรยน

คาชแจง :ใหผเรยน X ทบอกษร ก ข ค ง ทเปนคาตอบทถกตองเพยงขอเดยว

1. การแบงประเภทของอาชพแบงไดกประเภท ก. 1 ประเภท ข. 2 ประเภท ค. 3 ประเภท ง. 4 ประเภท

2. ขอมลประกอบในการตดสนใจเลอกอาชพคอขอใด ก. ขอมลวตถดบเงนทนกระบวนการผลต ข. ขอมลตนเองขอมลสงคมขอมลวชาการ ค. ขอมลสนคาขอมลตลาดขอมลผบรโภค ง. ขอมลลกคาขอมลผขายขอมลสนคา

3. ปญหาเกยวกบพอคาคนกลางคอขอใด ก. รวมหวกนกดสนคา ข. คาใชจายทางการตลาดสง ค. คาจางแรงงานสง ง. มาตรฐานสนคาตา

4. ขอใดเปนหนวยงานของรฐบาลกระทรวงพาณชยตงขนเพอชวยรกษาระดบสนคาเกษตร ก. ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ข. องคการคลงสนคา ค. องคการตลาดเพอเกษตรกร ง. สหกรณเพอการเกษตร

5. ระบบการผลตทคานงถงสภาพแวดลอมรกษาสมดลของธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ โดยมระบบจดการนเวศวทยาทคลายคลงกบธรรมชาตหลกเลยงการใชสารสงเคราะหคอการเกษตรแบบใด

ก. เกษตรยงยน ข. เกษตรผสมผสาน ค. เกษตรทฤษฎใหม ง. เกษตรอนทรย

6. หลกการสาคญของเกษตรอนทรยมกมต ก. 2 มต ข. 3 มต ค. 4 มต ง. 5 มต

7. เพราะเหตใดจงเปรยบเทยบใบไมเปนหองครว ก. เพราะบรเวณใบมอาหารสะสมอยมาก ข. เพราะใบทาหนาทสรางอาหาร ค. เพราะใบพชมอปกรณในการสรางอาหาร ง. เพราะใบพชเปนบรเวณเดยวทมการสะสมอาหาร

8. ขอใดเปนธาตอาหารทมความจาเปนตอพช ก. ไนโตรเจน ข. คลอโรฟลด ค. คารโบไฮเดรต ง. ไฮโดรเจน

9. ปจจยในการดารงชวตขอใดทพชขาดไมได ก. ดนนาแสงแดด ข. ดนนาอากาศ ค. ดนแสงแดดอากาศ ง. นาอากาศแสงแดด

10. ขอใดไมใชเหตผลของการกาจดศตรพช ก. ไมใหมาแยงอาหารของพช ข. ไมใหมากดกนตนพช ค. ใหตนพชสะสมนามาก ๆ ง. ปองกนแสงแดด


11. ขอใดไมใชประโยชนของปยพชสด ก. เพมปรมาณอนทรยในดน ข. เพมปรมาณนาในดน ค. เพมผลผลตของพชในสงขน ง. ทาใหดนรวนซยสะดวกในการเตรยมดน

12. ขอใดการปองกนและกาจดแมลงโดยวธกล ก. การใชมอจบแมลงมาทาลาย ข. การใชกาดกแสงไฟ ค. การใชยาฆาแมลง ง. การใชสารสกดจากตนสะเดา

13. โครงสรางสวนใดของพชมหนาทสงเคราะหดวยแสง ก. ราก ข. ใบ ค. ลาตน ง. ดอก

14. ตวหาคอสงมชวตทดารงชวตโดยการกนแมลงศตรพชเปนอาหารเพอการเจรญเตบโตคอขอใด ก. นก ข. ไสเดอน ค. หอยเชอร ง. เพลยสนาตาล

15. ควรใชสารสกดจากสะเดาฉดพนเวลาใดจะไดผลด ก. เวลาเชา ข. เวลากลางวน ค. เวลาเยน ง. เวลากลางคน

16. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตหมายถงอะไร ก. การควบคมมใหการทาลายทรพยากร ข. การใชทรพยากรใหมคณภาพตอชวตมนษย ค. การมมาตรการเพอปองกนและคมครอง ง. การใชทรพยากรอยางเหมาะสมโดยใหเกดสภาพสมดล

17. ขอใดเปนการอนรกษทรพยากรดน ก. ใสปยปละครง ข. ปลกพชหมนเวยน ค. การปลกพชชนดเดยวกนซา ๆ ง. เผาฟางขาวเพอไลแมลง

18. คาวาการพฒนาทยงยนมความหมายสอดคลองกบขอใดมากทสด ก. การใชทรพยากรหลายชนดพรอมกน ข. การใชทรพยากรตามทกฎหมายบญญต ค. การใชทรพยากรแบบประหยดและคมคา ง. การใชทรพยากรธรรมชาตเพอการอตสาหกรรม

19. ความจาเปนในการประกอบอาชพสวนตวเพอการมรายไดระหวางเรยนคอขอใด ก. ฝกทางานใหมประสบการณ ข. พงพาตนเองหารายได ค. ตองชวยครอบครวหารายได ง. ภาวะเศรษฐกจปจจบน

20. คณงามความดทเปนธรรมชาตกอใหเกดประโยชนตอตนเองสงคมหมายถงขอใด ก. จรรยาบรรณ ข. ศลธรรม ค. จรยธรรม ง. คณธรรม


เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

1.ข 2.ข 3.ก 4.ข 5.ง 6.ค 7.ข 8.ก 9.ข 10.ก 11.ข 12.ข 13.ข 14.ก 15.ค 16.ง 17.ข 18.ค 19.ข 20.ง


บรรณานกรม

ชมชวน บญระหงษ. (2551). เกษตรอนทรยในระบบเกษตรกรรมยงยนและระบบตลาดทเปนธรรม. (พมพครงท 2 ฉบบปรบปรง). โคขยน มเดย ทม.

สานกงานกองทนฟนฟและพฒนาเกษตรกร. (2554). ไรนาสวนผสม โครงการปรบโครงสรางหนและฟนฟ อาชพเกษตรกร. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดสระบร. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยน รายวชาเลอก สาระการประกอบอาชพ รายวชา หลกการเกษตรอนทรย รหสวชา อช02007. กรงเทพมหานคร: บรษท เอกพมพไทย จากด. สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยนประกอบอาชพ

รายวชา ทกษะการประกอบอาชพ (อช11002) ระดบประถมศกษา ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2554. เอกสารทางวชาการลาดบท 27/2555.

อราม คมทรพย. (2543). เกษตรธรรมชาตเชงธรกจ พช. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจากด โรงพมพ อกษรไทย. อภชาต ศรสอาด. (ม.ป.ป.). เกษตรอนทรย สารพนสตรปยอนทรย. กรงเทพมหานคร: บรษท นาคา อนเตอรมเดย จากด. อภชาต ศรสะอาด , เกรยงไกร ยอดชมพ. (2555). คมอการเพาะปลกผกอนทรย (พมพครงท 1 ). กรงเทพมหานคร: บรษท นาคา อนเตอรมเดย จากด. https://sites.google.com/site/sciencekrujane/kar-ceriy-teibto-khxng-phuch.

เรองการเจรญเตบโตของพช. http://www.vegetweb.com/. เรองปยพชสด. http://www.permpolpoonsub.com/knowledge-detail.php?id=1772. เรองความสาคญของการเกษตร. https://th.wikipedia.org/wiki/.จากวกพเดย สารานกรมเสรเรองปยอนทรย. http://www.greennet.or.th/article/1125. เรองมาตรฐานเกษตรอนทรยคออะไร.http://www.banrainarao.com/knowledge/compost_01. เรองการทาปยหมกเพอใชเอง. www.orgnicthailand.com. เรองสนใจปลกพชอนทรยจะทาอยางไร. http://www.academia.edu/. เรองการเจรญเตบโตของพชและสตว. https://www.gotoknow.org/posts/447334. เรองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.


คณะผจดทา

ทปรกษา

นางวไลลกษณ สขสาย ผ อ านวยการ กศน.อ าเภอแมแจม นางนวพรรษ จนทราทล คร ชานาญการพเศษ กศน.อ าเภอแมแจม

ผจดทาและเรยบเรยง นางวนดา บญรง ห วหน า กศน.ต าบลชางเคง นางดวงแข กนธะศลป ห วหน า กศน.ต าบลทาผา นางหรญญา ประจตร ห วหน า กศน.ต าบลปางหนฝน น.ส.นภาพร สวรรณสนตชย ห วหน า กศน.ต าบลแมนาจร ผพมพ นางวนดา บญรง ห วหน า กศน.ต าบลชางเคง นางดวงแข กนธะศลป ห วหน า กศน.ต าบลทาผา


คณะบรรณาธการ/ปรบปรงแกไข

ทปรกษา

นายศภกร ศรศกดา ผอานวยการสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม นางมนา กตชานนท รองผอานวยการสานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม คณะบรรณาธการ/ปรบปรงแกไข

นางสาวมนทกา ปอนตะ ผอานวยการ กศน.อาเภอแมอาย ประธานกรรมการ นางนชล สทธานนทกล ครชานาญการพเศษ กศน.อาเภอสนปาตอง กรรมการ นางยพด ดวงคา ครชานาญการ กศน.อาเภอสนทราย กรรมการ นางพรวไล สาระจนทร คร คศ.1 กศน.อาเภอเมองเชยงใหม กรรมการ นายสมย รกรวม คร คศ.1 กศน.อาเภอแมออน กรรมการ นายทวช กนธะคา คร คศ.1 กศน.อาเภอแมอาย กรรมการ นายสมชาย วงศเขยว ครอาสาสมครฯ กศน.อาเภอดอยสะเกด กรรมการ นางธเนตรศร บญหมน คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสารภ กรรมการ นางประกายมาศ เขมกาอมพร คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสารภ กรรมการ นายทนง อนทรตน คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนกาแพง กรรมการ นายจกรกฤษณ ปกา คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอแมแตง กรรมการ นางสาวดารกา ชยแกน คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนปาตอง กรรมการ นายศภฤกษ ศรธนาสรรค คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนปาตอง กรรมการ นายธนภม ชมภรตน คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอสนปาตอง กรรมการ นายดนพงษ บรณะพมพ คร กศน.ตาบล กศน.อาเภอหางดง กรรมการ นางศาธมา ศรนา นกวเคราะหนโยบายและแผน สานกงาน กศน.จงหวดเชยงใหม กรรมการและเลขานการ

v รายวชาเลิอกื หลกการเกษตรอั...

Documents