uzaktan algilama2

8/2/2019 UZAKTAN ALGILAMA2

1/37

UZAKTAN ALGILAMA(REMOTE SENSNG)

Uzaktan alglama nedir? Nerelerde kullanlrlar ? CBS nedir? Uzaktan alglamada bilgi retimi Uzaktan alglamada kullanlan aralar UYDU nedir? Uydu grntlerinin zellikleri Grntleme ilemi Uydu ve alglayclar incelemek Aktif ve pasif alglayclar RADAR sistemleri


2/37

UZAKTAN ALGILAMA

Yeryznden belirli uzaklkta, atmosferde veyauzayda hareket eden platformlara yerletirilmilm aletleri araclyla, objelerle fiziksel temasa

geilmeden, yeryznn doal ve yapay objelerihakknda bilgi alma ve bunlar deerlendirmetekniidir, bir baka ifade ile objelerle fizikseltemasta bulunmadan herhangi bir uzaklktan

yaplan lmlerle objeler hakknda bilgi edinmebilim ve sanat olarak ifade edilir.


3/37

Ua ksa biimde ise telekayt (tele detection)yada Dnyann gzlenmesi (earth observation)olarak tanmlanabilir. Genel anlamda ise UAounlukla grntnn (resmin) oluturulmas

ile konum olarak duraan veya hareketli, uzakmesafelerden yeryzeyinin gzlenmesindekullanlan yntemler, teknikler ve aralarnbtndr. Uzaktan alglama sistemleritarafndan elde edilmi verilerden genellikleyeryzeyine ait yararl bilgiler elde etmek iinyaplan btn kayt, ileme, analiz, yorumlamave sonu olarak bilgi retme gibi aktivitelerikapsar


4/37

Dier taraftan uzaktan alglama,elektromanyetik spektrumun mor tesinlarla mikrodalga nlar arasndakiblmleri aracl ile havadan ve uzaydancisimlerin zelliklerini kaydetme veinceleme teknii olarak da tanmlanr


5/37

Kullanldklar yerler

Otoyol, devlet yolu, demiryolu ve boru hattkoridor seimleri, sulama, baraj, madencilik veormanclk n etdlerinde

Stereo uydu grntlerinden etd haritalar ve 3

boyutlu saysal arazi modellerininhazrlanmasnda Deniz ve ky kirlilii etdlerinde, uydu

grntlerinden ilenip uygun filitremeler

yaplarak kirlilik haritalarnn yapmnda Tarmsal amal, arazi kullanm ve toprakharitalarnn etdnde


6/37

Orman kaynaklarnn n envanterlerininyapm ve haritalanmasnda, ayrca ormanyangnlarnn yapt hasarlarn tespitinde

ve grntlerin ilenmesi-haritalandrlmasnda Maden aramalarnda, jeolojik etdlerin

yapmnda, yer almalarn sre vemaliyet asndan en aza indirmekamacyla


7/37

CORAF BLG SSTEM (CBS)

CBS, dnya zerinde karmak sosyal,ekonomik ve evresel sorunlarnzmne ynelik byk hacimli corafi

verilerin; depolanmas, ilenmesi, mekansal analiz

ve sorgulamalar ve buna bal olarak okeitli grntleme ilemlerini yapabilmekiin gelitirilmi donanm, yazlm veyntemler sistemidir


8/37

UZAKTAN ALGILAMADA BLGRETM

Uzaktan alglamada bilgi retimi genelolarak iki blmde incelenebilir.

Gzle Yorum (Visual Interpretation)

Saysal Grnt leme


9/37

UZAKTAN ALGILAMADA

KULLANILAN ARALAR

Uydular

Radar

Ayrca kameralarn ve radar sistemlerinindnda laser, radyo dalgas alclar,sismograflar, gravimetreler,manyotometreler, sonarlar gibi aralar dakullanlr


10/37

UYDU NEDR?

Uydular hava olaylarn kresel olarak incelemeolana salar ve dnya evresindekiyrngelerinde hareket ederken, sensrleri

(radyometre) tarafndan kaydedilen verileri belirliaralklarla yer istasyonlarna gnderirler.Uydularn en nemli zelliklerinden birisi de, yergzlem istasonlarnn kurulamad ve bylece

verilerin toplanamad okyanus, l, dalkalanlar, kutup blgeleri vs. gibi ok genialanlardan meteorolojik bilgilerin elde edilmesidir


11/37

Tm uydularn uzaktan alglama sistemlericisimler tarafndan yanstlan ve cisimlerin vcutscaklna bal olarak yaydklarelektromagnetik radyasyonun, uzaya yerletirilen

platformlar (uydu) zerinde bulunanradyometreler tarafndan llmesi (pasifalglama) ve radar (aktif alglama) sistemlerinedayanr

. Meterolojik amal uydular (METEOSAT,GOES,GMS, NOAA vs.) pasif alglamayntemlerini kullanrken, ERS-1 gibi uydular aktifalglama yntemlerini kullanmaktadr.


12/37

Meteorolojik uydular


13/37

Meteorolojik amal ilk uydunun atmosferefrlatld gnden bu yana geen 30 yl akn birsrede uydular, dnya ve atmosferi ile ilgili

almalarda vazgeilmez bir neme sahipolmulardr. zellikle meteorolojik gzlem annyokluunun veya eksikliinin hissedildii(okyanuslar, kutup blgeleri, dalk alanlar,

ormanlar ve ller) alanlar bata olmak zere,dnya ve atmosferi hakknda vazgeilemez bilgikaynaklar durumuna gelmilerdir


14/37

LANDSAT

Bu uydu ilk olarak 23 Temmuz1972 ylnda (USA) UlusalHavaclk ve Uzay DairesiBakanlnca frlatld ve dahasonra ERTS (Dnya Kaynaklar

Teknoloji Uydusu) olarakisimlendirildi. Uydular iki ayrset alglayc tamaktayd,yksek znrlkl televizyongrnts oluturabilengelitirilmi vidikon televizyon

kameras; return-beam vidikon(RBV) ve okbandl spektraltaraycdr


15/37

SPOT

SPOT uydusu Fransz UzayMerkezi (CNES) tarafndanplanlanarak Fransa , Belika vesve tarafndan retildi. lk kez 22ubat 1986 da ilev kazand

ok bandl spektral modu (MSm)

20*20 m 2 geometrik znrlkltayfn yeil (.50-.59 m),krmz(.61-.68 m) ve yaknkzltesi (.79-.89 m) blmnkaplayan 3 banddan oluur.Pankromatik (siyah- beyaz) modusadece grnr blgeyi rten tekband (.51-.73 m) ve 10*10 m2

yksek geometrik znrlesahiptir.


16/37

METEOSAT

Landsat ve SPOT tanfarkl olarak Meteosat ndnyaya olan konumusabittir (deimez

konumlu) yani uydudnyann hzna eit hzladner. Yeryznden36000 km uzakta, ekvatorzerinde 0o boylamnda

yer alr. lk olarak 14Mays 1979 da yrngeyeoturtuldu ve hala alrdurumdadr


17/37

NOAA

Bunlar iki grup alglayctamaktadr; ileri ok yksekznrlkl radyometre(AVHRR) ve TIROS (TelevizyonKrmz tesi Gzlem Uydusu),

dey ses dalgas vericisi(TVOS:TIROS). AVHRR 1.1*1.1km 2 znrle sahip veelektromanyetik spektrumun,grnr krmz (R), yaknkzltesi ( NIR) ve 3 bandda

termal kzl tesi ( t IR)blgesinde olmak zere 5 bandierir. TVOS temel olarak 3 setalglaycdan olumutur


18/37

RADARSAT

1994 ylnda Kanada Uzay Ajans tarafndanfrlatlm ve dnyann yerden iletilebilir ilkradar uydusu olduu ifade edilmitir. 5.3 GHz

frekansnda almakta ve deiik dalga boyuseme ekilleri verilerin ok eitli taramageniliklerinde, znrlklerde ve yatay alardaalglanmasn salar. Uydu iletilebilir olduunda

veriler; arazi kullanm haritalanmas, toprakneminin saptanmas, ormanlarn izlenmesi, kygzlemleri gibi ok eitli amalarla kullanlabilir


19/37

NN UYDU GRNTLERKULLANMALISINIZ?

Hava fotoraf, arazi almalar ve kat haritalargibi bir ok farkl corafik veri kayna

varken, uydu grntlerini kullanmann ne gibi

yararlar olabilir? Bir ok uygulama iin basit cevap: uydu

grntleri hzl, daha ucuz ve daha iyidir. Bubelki

biraz basmakalp bir cevap olmakla birlikte,doru cevaptr


20/37

Uydu grntlerinin avantajlar

SAYISALDIR (Dijital) HIZLIDIR UCUZLUK GLOBAL GNCELLEMEAYRINTILI DORULUK ESNEKLK


21/37

Hava fotoraflar

Kk alanlarda ve 1m2 den kk yaplar /objeleri haritalamak iin dk maliyetlidir.

Bir ok hava fotoraf siyah - beyaz veyastandart renklerde veya yakn-kzltesi'dir.

Havadan Tarayclar (Aerial Scanners); Uydularda bulunan multi-spektral alglayclarn

uaklara monte edilmesiyle, yksek resolusyonlu, ok bantl grntler elde edilebilir

ancak bunlarda hava fotoraflar gibi geni alanlarn grntlenmesinde dk maliyetli

deildir


22/37

Uydu grnts nasl olur? Uzaktan Alglamann en nemli konusu, uydu grnts gerekte

nedir ve nasl elde edilmektedir? sorularnn cevabn aklamaktr. Bir grnt (image) bir kamera ile film zerine alnm bir fotoraf

deildir. Hemen hemen

btn ticari uzaktan alglama uydular , grntleri (images)alglayclar (sensors) sayesinde saysal (dijital) olarak elde ederler. Bu alglayclar

(sensrler), gnmzde yeni popler olan dijital kameralarla ayn prensiplerde almaktadrlar. Ayn dijital kamerada olduu gibi, bir uydu alglaycs da filme sahip

deildir. Onun yerine alglayc yeryznden ve onun stndeki objelerden yansyan

elektromanyetik enerjinin miktarn len binlerce binlerce kk alclardan (detectors)

olumutur.


23/37

Bunlar, spektral (bantsal) lmler olarak adlandrlrlar. Her spektral yansma deeri

bir dijital say (numara) olarak kaydedilir. Bu saylar Dnya'ya geri gnderilerek

bilgisayarlar tarafndan

renklere ve gri-renk tonlamasndaki parlaklk seviyelerine grefotografa benzeyecek ekilde grntye dntrlrler. Alclarn (detectors) duyarllna bal olarak alglayclar (sensors)

yansyan enerjiyi; grnen (visible), yakn-kzl tesi (near infrared), ksa dalga-

kzltesi (short-wave infrared), termal kzltesi (thermal infrared) ve mikrodalga radar,

blmlerinde llebilir.


24/37

GRNT LEME

Magnetik veya optik alanda depolanan uydugrntleri, toplama ve arivleme ilerininyapsndan dolay, dijital grntler olaraknitelendirilir. Foto grntlerini analistin ele

almas ve deerlendirmesi ok kolaydr, fakatdijital grntler ok daha deiik yollarlailenirler.

Bir ok meteorolojik grntleme aygt dnyayzeyini televizyon taramalar gibi analog (resim)eklinde tararlar. Radyans lmleri her birtarama boyunca taranan element serisinioluturan zaman basamaklarnda alnrlar


25/37

Bu elementler grntde tarama numaras veyaelement numarasna tekabl eden tek teklokasyonlar olarak belirlenirler. Her bir elementlokasyonunda uydu sensr ile llen radyans

tek bir dijital deer olarak depolanr. Renkli veyasiyah-beyaz monitr(B/W) gibi grntleyiciaygt zerinde grntlendiklerinde, gridzerindeki her bir nokta resim elementi veyapixel olarak adlandrlr. Dijital deerler son

uydu grnts zerinde pixelleri renkli veya griglgeler olarak belirlemekte kullanlrlar. Sonugrnt ya monitrde veya fotorafik grnt

hard-copy olarak grntlenir.


26/37

Uydu aygtnn znrl, alet tarafndan dnya yzeyizerinde zmlenebilen en kk elementin boyutuolarak belirlenebilir. Bu, sensr optiklerinin grntlemealan ve dnya yzeyinden olan uzakln birfonksiyonudur. Ayn zamanda her tarama prosesindeki

geen zaman boyunca toplanan radyasyonun, dnyayzeyi zerinde gzlemlenen ne kadarlk bir alandangeldii sorusu da akla gelebilir. Bu alanlar (kutucuklar)bazen footprints olarak adlandrlr. Sebeplerineitliliinden dolay, footprintslerin boyutu kanaldan

kanala deiir. rnein uydu zerindeki visible kanal, -infrared kanaln 8 km znrle sahip olmasnaramen-, 1 km znrle sahip olabilir. Uydu aygtnnznrl her bir kanal iin ayr ayr belirlenmitir.


27/37

Alnan bir grntnnilk olarakyorumlanmas gerekir

hangi alanlarn dahaparlak hangilerininkoyu olarakbelirlenecegi

saptanmal bu ilemgrntden kesitleralnarak yaplabilir


28/37

Parlaklk larbelirlendikten sonrayakn olan

parlaklklara yaknnumaralar verilir


29/37

Daha sonra verilennumaralaralgoritmalar

yardmylasnflandrlr vealanlar belirlenir.

En son yaplan

ilemderenklendirmedir


30/37

AKTF VE PASF ALGILAYICILAR(ACTIVE & PASSIVE SENSORS)

Syntetic Aperture Radar ksaca SAR olarak adlandrlrlar ve gittikeartan kullanc

says vardr. Elektro-optik alglayclar pasif grntleme cihazlar olup

elektromanyetik enerjiyi lerler.

Bu enerji ncelikli olarak Gneten gelip Dnya yzeyindenyansmasndan ortaya kar. Bunlar pasif cihazlar olarak tanmlanrlar nki, bunlar kendi enerji

kaynaklarndan enerji yaymazlar. Bu demektir ki onlar sadece gn nda alrlar

(termal-infrared yaynmay

len yani gne nlarndan yansyan deil daha ok sy yayankaynaklar dnda) SAR sensrleri aktif grntleme sistemleridir


31/37

. Bunlar, elektromanyetik spektrumun mikrodalga blmnde yer alan bir radar sinyali yayarlar ve Dnya

yzeyine arpp geri dnen sinyalin dayanklln ve dier zelliklerini lerler. SAR

grntleri dier pasif alglayclardan baz ynlerden farkldrlar. nki, SAR

sistemleri, elektro-optiksel sistemlerden daha uzun dalga boylarnda alrlar. O

karanlkta, siste, bulutlu alanlarda grntleme yapabilir. SAR grntleri bazen elektro-optiksel alglayclarla ayn

uygulamalar iin kullanlabilirler


32/37

POLAR ORBT

Btn sivil uzaktan alglama uydular dnyannetrafnda kutba yakn yrngede,

kuzeydou-gney bat dorultusunda dnerler.Bu dnte kutublara doru yrngeler

alalr ve her yrnge hemen hemen dorudankutuplarn zerinden geer. Uydular nceden belirlenen yrngede belirli bir hz ve ykseklikte

hareket ederler. Bu bilgiyi aklda tutmakta yarar vardr. nki, bu demektir ki yer kontrleriuyduyu hzlandramaz ve istedikleri alana istedikleri anda ynlendiremezler


33/37

REVISIT CYCLE

Daha ncede belirtildii gibi, bir uydu ncedenbelirlenmi bir yrngeye sahiptir bu nedenle

Dnya yzeyindeki ayn noktaya tekrar gelmesi

gnler almaktadr. Bu geiler arasndaki sreye (gn olarak) "revisit cycle" - ad verilir.

Fakat ayarlanabilir grnt asna sahip

alglayclar bal olduu uydunun "revisit"sresinden daha sklkla ayn alan grtleyebilme olanana sahiptirler


34/37

SWATH WTH

Uydu alglayclar d aynen kameramerceklerinde olduu gibi bir gralanna veya bir

grntde kapsayabilecei maksimumalana sahiptir. Uydular iin "swath width" ( swath

genilii) terimi; sensrn alglad alannbir kenarndan dierine olan uzakln verir


35/37

RADAR

Radar, Radio Detecting And Rangingkelimelerinin ba harflerinin birletirilmesi ileolumu bir kelimedir. Aktif bir sistem olmas

nedeniyle gece ve gndz, sisli ve pusluhavalarda kullanlabilir. 1930 lu yllarda Almanya'da ve Amerika Birleik

Devletleri'nde hemen hemen ayn zamanda

ortaya kmtr. Bu, halen hava alanlar, uak vegemilerde kullanlan ve dairesel tarama yapanbir alettir.


36/37

Radar sistemleri bir tr tarayc(scanner) dr. K band ksa dalaga, S band uzun dalgaboyu

olarak bilinir. Ksa dalga boyu ile alan birradarn bitki rtsn delip geme kabiliyeti az

fakat boyutlu ayrma gc fazladr Haritaclar daha ok Laser Profilimetre ad verilen

bir tr radar sistemini kullanrlar Uzaktan alglamada kameralarn ve radar

sistemlerinin dnda laser, radyo dalgas alclar,sismograflar, gravimetreler, manyotometreler,sonarlar gibi aralar da kullanlr.


37/37

uzaktan algilama2

Documents