Uykusuzluk nedir ?

Uyku için yeterli fırsat ve imkan olmasına ragmenuykuya baslamada , sürdürmede zorlanılmasıdır .

.

-

Uykusuzluk çeken insanlar

uykularından memnun

hissetmezler ve gözlerini birkaç

dakikadan fazla kapalı

tutamamaktan ya da yatakta bir sağa bir sola dönüp

durduklrından yakınırlar.

Uykusuzluğun Sebepleri Nedir? Nazal / sinüs alerjileri

Reflü gibi mide-bağırsak problemleri

Hipertiroidizm gibi endokrin problemler

Artrit

Astım

Parkinson hastalığı gibi nörolojik durumlar

Kronik ağrı

Bel ağrısı

Düzensiz yatma saatleri

Alkol Tüketimi

Yüksek tansiyon

Kafein Tüketimi

Kalp hastalığı

Doğum kontrolü

Ağrı kesici ilaçlar

Depresyon (özellikle SSRI antidepresanlar)

İlerleyen yaş

Kadın cinsiyeti

STRESli yaşam şekli

Fiziksel inaktivite

Bunların yanında çevresel faktörler de uykusuzluğa

neden olabilir.

Vardiyalı işler , sık yapılan yurt dışı seyahatleri gibi

faktörler vücut saatinin bulunduğu ortamla oluşturduğu

uyumu bozar.

2

Uluslararası uyku bozuklukları sınıflandırmasına (ICSD-2) göre İnsomnia

sınıflaması:

1• Uyumsal İnsomnia (Akut İnsomnia)

2 • Psikofizyolojik İnsomnia

3 • Paradoksal İnsomnia

7 • Çocukluk Dönemi Davranışsal İnsomnia

8 • Tıbbi duruma bağlı İnsomnia

9• İlaç ya da maddeye bağlı İnsomnia

4 • İdyopatik İnsomnia

5• Psikiyatrik Bozukluklara Bağlı İnsomnia

6 • Yetersiz Uyku Hijyeni

10• . İlaç ya da maddeye bağlı olmayan İnsomnia,

Belirlenmemiş (Organik Olmayan) İnsomnia

11 • Fizyolojik (Organik) İnsomnia

Uykuya dalmakta zorluk

Gece sık sık uyanmak

Uykuya dönüş zorluğu

Sabah çok erken uyanmak

Serinletici uyku

Gündüz uykusuzluk

Konsantrasyon zorluğu

Sinirlilik

..

Doktorlar uykusuzluğu teşhis etmek ve bir kişinin kendine özgü semptomlarını anlamak

için çeşitli yaklaşımlar kullanır. Bu önlemlerin bazıları evde yapılabilirken, diğerleri bir ofis

ziyareti veya bir uyku kliniğinde randevu almayı gerektirir.

Uykunuzu iyileştirmenin psikolojik ve davranışsal basamakları içeren birçok yolu

vardır. Uykusuzluk için bilişsel davranışçı tedaviler

CBTi), rahatlama teknikleri ve genel uyku hijyeni

uyku güçlüğü çeken birçok kişiye yardımcı olabilir.

• Uykusuzluk için kesin bir test yoktur. Doktorlar, uykusuzluk

semptomlarını teşhis etmek ve ölçmek için pek çok farklı araç

kullanırlar; bunlardan bazıları ofiste size sorular sormak, günlükleri

ve anketleri doldurmanızı, belirli kan testlerini yaptırmanızı veya bir

gece uykusu çalışması yapmayı içerir. Bu testlerin tümü doktorunuzun

uykusuzluk konusundaki kişisel tecrübenizi anlamasına ve doğru

tedavi planını oluşturmasına yardımcı olur.

.

Uyku günlüğü:

Bir uyku günlüğü uykuyla ilgili ayrıntıları

izleyen basit bir günlüktür. Bir uyku günlüğünde, yatma vaktiniz, uyanma süreniz,

gün içinde çeşitli zamanlarda ne kadar uykulu

hissettiğiniz gibi ayrıntıları kaydedersiniz. Bir

uyku kaydı doktorunuzun neyin uykusuzluğa

neden olabileceğini bulmasına yardımcı

olabilir

Uyku envanteri:

Bir uyku envanteri kişisel sağlığınız, tıbbi

geçmişiniz ve uyku düzeniniz hakkında bilgi

toplayan kapsamlı bir ankettir.

Kan testleri:

Doktorunuz bazı insanlarda uykuyu

bozabilecek tiroid sorunları gibi tıbbi

durumları değerlendirmek için bazı

kan testleri yapabilir.

Uyku çalışması:Doktorunuz, gece uykunuz hakkında bilgi toplamak için

bir gecede uyku çalışması veya polisomnografi

yapmanızı önerebilir. Bu sınavda, hastalar bir gece

laboratuvarda uyurlar. Sınav sırasında uykunun

aşamalarını izleyen bir EEG’ye bağlanır. Bir uyku

çalışması ayrıca oksijen seviyeleri, vücut hareketleri,

kalp ve nefes alma şekli gibi şeyleri de ölçer. Bir uyku

çalışması, invaziv olmayan bir testtir.

TEDAVI.

Teşvik Kontrolü Tedavisi: uykuyu teşvik eden bir uyku

ortamı yaratmak

Bilişsel Davranışsal Terapi: uyku

hakkında olumlu düşünceler ve inançlar

geliştirmeyi öğrenmek

Bilişsel Davranışsal Terapi: (CBT-cognitive behavioural therapy) insanların yataklarını; uyanık kalınan,

kıpırdanılan, sağa sola dönülen ve “neden uyuyamıyorum” endişelerine kapınılan yer olarak

görmelerinden ziyade uyunan bir yer olarak görebilmelerine dair eğitimleri içeriyor. Terapi aynı

zamanda da insanların yaşam biçimlerini ve uyudukları çevreyi (yatak odanız) değiştirmelerine yardımcı

oluyor, rahatlama tekniklerini öğreterek, uykuya yardımcı olmayan düşünceleri ve insomniayı geliştiren

inançları değiştirerek uyku problemlerini ortadan kaldırıyor.

Kısa vadeli kullanılan uyku ilaçları da (eş-dost-arkadaşın önerdikleri değil;

doktora danışılarak alınan) insanların uyku problemlerini düzene sokabiliyor.

Fakat uzun süre uyku ilacı kullanımı da ciddi hasarlara ve bağımlılığa sebep

olabiliyor.

Uyku Kısıtlaması: gece uyuyabilmeniz ve uykuda

kalabilmeniz için yatakta geçirilen süreyi kısıtlayan

bir programın izlenmesi

Yoga, meditasyon ve rehberli görüntü gibi gevşeme teknikleri,

bedenin uyumaya hazırlanmasında yardımcı olabilir. Günün erken

saatlerinde yapılan egzersizler stresi azaltmada ve daha derin

uykuya dalma konusunda yardımcı olabilir.

Davranışsal tedaviler tek başına yeterli

olmayabilir. Uykusuzluğun uyku yardımcılarıyla tedavi edilmesi,

özellikle davranışsal yaklaşımların bir kombinasyonu denendikten

sonra, bu uyku problemlerinin en yaygın tedavisidir. Uykusuzluk

tedavisi için uyku ilaçları hipnotik olarak adlandırılır.

UYKUSUZLUĞUN ETKİLERİ

• Sosyal ve aile ilişkilerini sürdürmede, işyaşantılarındaki başarıda ve baş etme

mekanizmalarında düşme

• Psikomotor işlevsellerde bozulma (konsantrasyon,

dikkat, problem çözme, reaksiyon zamanı)

• Semantik ve kısa süreli bellek bilişsel İşlevlerde

azalma

• Üretkenlikte düşme

• Kaza riskinde artma • Yaşam Kalitesinde düşme

• Tıbbi bozukluklarda kötüleşme

Depresyon ya da diğer bir psikiyatrik bozukluk gelişme riski yüksek

İnsomniyalarda 3.5 yıl içinde (insomni olmayanlara göre)

– Depresyon gelişiminin 4 kat,

– Anksiyete bozukluğu gelişiminin 2 kat fazla

– Madde kötüye kullanımı ya da bağımlığının da 7 kat fazla olduğu görlmüştür.

Sonuç olarak insomnia hastaları aslında

düşünüldüğünden daha sık olup, bu

sorunlarını aile hekimleriyle daha detaylı

tartışmak istemektedir. Özellikle birinci

basamakta hastaların şikayetlerini daha

kolay anlatabilecekleri bir şekilde empatik

yaklaşıma özen gösterilmeli ve insomnia

tedavisini hastanın alışkanlıkları ve yaşam

stilini değerlendirerek hastayla beraber

planlanmalıdır.

İyi bir gece uykusu için,

o Yataktan önce rahatlatıcı bir rutin geliştirin.o Yatağınızda oturarak beklemeyin.

o Yatağınızın yanında bulunan ve gözünüze takılan saatinizi göremeyeceğiniz bir yere kaldırın.

o Bilgisayar, tablet, akıllı telefon gibi aşırı ışık veren aletlerin uykudan önceki kullanımlarını sınırlandırın. Bu durum; özellikle de twitter,

facebook gibi sosyal medya kanallarında aşırı zaman tüketen ve uykusuzluktan yakınan bireylerin uykusuz kalmalarının sebeplerinden

birisidir.

Eğer uyuyamıyorsanız, kalkın ve rahatlatıcı birkaç aktivite yapın; örneğin kitap okuyun veya rahatsız bir sandalyede oturup televizyondaki en sıkıcı programı izleyin;

bu durum beyninize, yatağın uyanık kalınan ya da endişe duyulan yer değil uyunması gereken yer olduğu bilincini yerleştirecektir ve uykunuzun gelmesine sebep

olacaktır, uykunuz geldiği anda da tekrar yatağınıza dönün.

KAYNAKÇA

• https://www.sleepfoundation.org/insomnia/what-is-insomnia/?destination=/&_exception_statuscode=404&page=1%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0

• https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_19553.htm

• Breslau N, et al. Sleep disturbance and psychiatric disorders: a longitudinal epidemiological study of youngadults. Biol Psychiatry. 1996;39:411-418.

• file:///C:/Users/user/Desktop/uykusuzlukveasiriuykusuzlikbozuklugu.pdf (Dr. Sinan YETKİN)

• file:///C:/Users/user/Desktop/__nsomnia;%20Tan__m__,%20S__n__flamas__%20ve%20Birinci%20Basamakta%20__nsomnia%20Y__netimi[#418946]-480736.pdf

• (Düzce Tıp Fakültesi Dergisi / Duzce Medical Journal 2017;19(2):48-50 )