utilization of agricultural wastes and aquatic weed …รห สโครงการ...

รายงานวจยฉบบสมบรณ

การผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา ในพนทอาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

Utilization of Agricultural Wastes and aquatic weed for renewable

energy production in Amphawa District, Samut Songkram Province.

ผชวยศาสตราจารยชยศร ธาราสวสดพพฒน โกวท สวรรณหงษ

เดอนมนาคม ป 2555 ทเสรจโครงการ

รหสโครงการ (2554A15862029)

รายงานวจยฉบบสมบรณ

การผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา ในพนทอาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

Utilization of Agricultural Wastes and aquatic weed for renewable energy production in Amphawa District, Samut Songkram Province.


มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สนบสนนโดย สานกบรหารโครงการวจยในอดมศกษา และพฒนามหาวทยาลยวจยแหงชาต สานกคณะกรรมการการอดมศกษา

การผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา

ในพนทอาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ชยศร ธาราสวสดพพฒน และโกวท สวรรณหงษ 2554

บทคดยอ ชอรายงานการวจย : การผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบ

วชพชนา ในพนทอาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ชอผวจย : ผชวยศาสตราจารยชยศร ธาราสวสดพพฒน โกวท สวรรณหงษ ปททาการวจย : 2554

.............................................................................................................................

งานวจยนมวตถประสงค เพอศกษาหากระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา และสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนดานการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและการกาจดวชพชนาใหเกดประโยชนตอวถชวตของชมชน โดยใชกระบวนวจย 4 ขน ตอน ประกอบดวย การสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนเพอคนหาปญหา กาหนดแนวทางการดาเนนงาน และคดเลอกพนทตวอยาง โดยใชผลการหารอรวมกบตวแทนชมชนทง 11 ตาบลของอาเภออมพวา พรอมทงสอบถามเฉพาะกลม(Focus Group) ในการคดเลอกพนทศกษา การนาตวอยางวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนามาทดลองผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการ การรวมออกแบบสรางระบบผลตแกสชวภาพในพนทตวอยาง และการจดอบรม สาธต ประเมนผลระดบความพงพอใจของชมชน ผลการวจย พบวา รอยละ 85.5 ของผเขาประชมรวมหารอใหใชพนทของตาบลบางนางลเปนพนทตวอยางในการศกษา ซง มวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาทสราง ปญหา กบสงแวดลอม และปญหาดานการสญจรทางนา ประกอบดวย เปลอกมะพราวสดประมาณ 10-15 ตนตอฤดกาล เปลอกสมโอประมาณ 2-4 ตนตอฤดกาล วชพชนาประเภทสาหรายหางกระรอก ผกตบชวา จอก แหน ประมาณ 1-3 ตนตอเดอน ในสวนของผลการทดลองผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการ พบวา สามารถผลตแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตร 4 ประเภท ประกอบดวย วนมะพราว เปลอกสมโอ สาหรายหางกระรอก ผกตบชวา รวมกบมลโคในสดสวน 1:0:0:0:1 โดยนาหนกในปรมาตร 10 ลตร สามารถผลตแกสชวภาพไดสงสดท 101.44 มลลลตร ในระยะเวลา 45 วน ผลตแกสมเทนไดสงสด 77.70 เปอรเซนต และจาก การนาผลการศกษาไปสการการออกแบบผลตแกสชวภาพในระดบชมชนโดยสรางระบบผลตแกสชวภาพแบบปลกโฟลว ความจ 4,000 ลตร พบวา สามารถผลตแกสชวภาพไดสง 115.86 ลตร และผลตแกสมเทนไดสงสด 80.5 เปอรเซนต โดยใชเวลาในการผลต ตอเนองระยะเวลา

www.ssru.ac.th

(2)

ประมาณ 30-45 วน และผลการทดสอบระดบความพงพอใจของชมชนในการเขารวมกจกรรม การวจยเฉลยอยในเกณฑพงพอใจในระดบมากในทก ๆ ประเดน และมความพงพอใจในระดบมากในทก ๆ ประเดน และมความพงพอใจในภาพรวมของกระบวนการวจยในระดบมาก ค ำส ำคญ : วสดเหลอทงทางการเกษตร พลงงานทดแทน อาเภออมพวา

www.ssru.ac.th

ABSTRACTS

Research Title : Utilization of Agricultural Wastes and aquatic weed for renewable energy production in Amphawa District, Samut Songkram Province.

Author : Asst. Prof. Chaisri Tharasawatpipat Kowit Suwannahong Year : 2011

.............................................................................................................................

The objective of this research is to fine the suitable process for the production of the renewable energy from agricultural wastes associated with aquatic weeds and built up the community participation for the benefits of community life. For built up the participation of the community were consisted of four stages which were identify the problem , set up the guideline , select the pilot area and consultion with 11 community representative to produce biogas plant from the agricultural wastes and aquatic weeds. The result shown that 85.5% were satisfied to use Bang nang li distirict as a pilot plant due to high volume of agricultural waste (10-15 tons of coconut shell, 2-4 tons of pomelo peel) and aquatic weeds ( 1-3 tons/ month ) that blocked the water traffic. From the laboratory scale was shown that the biogas can be produced from coconut nata wastes , pomelo peel , aquatic weeds and cow feces in the1:0:0:0:1.ratio in 10 litre tank at 101.44 ml in 45 days and the highest concentration methane gas was77.70 % which lead to built the small scale of biogas production plant at the size of 4000 litres. It was found that the previous mentioned plants can produce methane at rate of 115.86 Litre and the highest concentration of household gas 80.5 % satisfactory were achieved in this study by the 11 community. Keywords : Agricultural Wastes , renewable energy ,Amphawa district.

www.ssru.ac.th

(จ)

กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยเรองการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา ในพนทอาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม สาเรจได เนองจากบคคลหลายทาน และหนวยงานทไดกรณาชวยเหลอใหขอมล ขอเสนอแนะ คาปรกษา ใหความคดเหน และกาลงใจ

ผเขยนขอ กราบขอบพระคณ ทานอธการบด ทานคณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทานรองอธการบดฝายวจยและบรการวชาการ ทานผอานวยการสถาบนวจยและพฒนา และทานอาจารยภายในสาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลย ราชภฏสวนสนนทา ทมอบความ ไววางใจ และเชอมนในตวผวจย ใหทนสนบสนนในการทาวจย ใหความอนเคราะหดานการตดตอประสานงาน ใหความอนเคราะหดานคาปรกษา ตลอดจนการใหกาลงใจแกผทาวจยตลอดมา ทาใหดาเนนงานวจยประสบความสาเรจไปดวยด ขอขอบคณผเกยวของและประชาชนในชมชนตาบล บางนางล อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ทใหขอมลในดานตางๆ เกยวกบพนท และเออเฟอสถานทในการดาเนนงานทาใหการศกษาในงานวจยสาเรจลลวง

สดทายนขอกราบขอบพระคณบดา มารดา บารมของสมเดจพระนางเจาสวนสนนทากมารรตน และขอขอบคณ พ และนองทไดชวยสงเสรม สนบสนน และเปนกาลงใจทาใหผจดทารายงานไดดาเนนการวจยจนสาเรจไดดวยด


www.ssru.ac.th

สารบญ

หนา

บทคดยอ (1) ABSTRACT (3) กตตกรรมประกาศ ( 4) สารบญ (5) สารบญตาราง (7) สารบญภาพ (8)

บทท 1 บทน า 1.1 หลกการและเหตผล 1 1.2 วตถประสงคการวจย 2 1.3 ขอบเขตการวจย 2 1.4 ผลทคาดวาจะไดรบ 2 1.5 แผนการด าเนนงาน 3

บทท 2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 2.1 ขอมลพนทศกษา 4 2.2 แกสชวภาพ (Biogas) 5 2.3 ชนดและแบบของบอแกสชวภาพ (Biogas Plant) 7 2.4 การใชประโยชนจากแกสชวภาพ 7 2.5 งานวจยทเกยวของ 8

บทท 3 วธด าเนนการวจย 3.1 พนทท าการวจย 14 3.2 อปกรณและสารเคม 14 3.3 ขนตอนการด าเนนการวจย 16

www.ssru.ac.th

(6)

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 4 ผลการวจย 4.1 ผลการประชมหารอรวมของตวแทนชมชน 22 4.2 ผลการรวบรวมชนดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชน าในพนท 24 ของต าบลบางนางล 4.3 ผลการผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการและการพฒนาสชมชน 25 4.4 ผลการประเมนระดบความพงพอใจของชมชน 35 บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการวจย 40 5.2 อภปรายผล 41 5.3 ขอเสนอแนะ 42 5.4 การน าเสนอผลงานวจย 42 บรรณานกรม 43 ภาคผนวก ภาคผนวก ก 47 ภาคผนวก ข 56 ภาคผนวก ค 61 ภาคผนวก ง 65

ภาคผนวก ง 71 ประวตผท ารายงานวจย 73

www.ssru.ac.th

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1.1 แผนการด าเนนงานวจย 3 2.1 ลกษณะทางกายภาพตางๆของผกและผลไมทน าไปผลตแกสชวภาพ 13 3.1 สวนผสมในการหมกแกสชวภาพในถงขนาด 10 ลตร 17 4.1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความรทไดรบของชมชน 37 ในแตละดาน 4.2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความพงพอใจในการเขารวม 38 กจกรรมของชมชน 4.3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความพงพอใจจากการน าผล 39 การวจยไปใชประโยชนของชมชน

www.ssru.ac.th

(11)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 แผนทเขตตดตอของอ าเภออมพวาและโครงขายล าน า 4 2.2 แผนทการประกอบอาชพของประชากรในอ าเภออมพวา 4 2.3 กระบวนการเกดแกสมเทน 6 2.4 ปรมาณแกสชวภาพทผลตไดในแตละความเขมขนของวตถดบใน 29 การผลตแกสชวภาพ 3.1 ขนตอนการผลตแกสชวภาพในระดบชมชน 19 3.2 ขนตอนการทดลองและตรวจสอบการผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการ 20 4.1 กจกรรมการประชมหารอเพอคดเลอกพนทศกษาในอ าเภออมพวา 24 4.2 การเกบขอมลดานปรมาณเศษวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชน าในพนท 25 4.3 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตร 26 และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวนเดยวกน 4.4 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตร 26 และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวน 2 ตอ 1 4.5 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตร 27

และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวน 3 ตอ 1 4.6 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตร 27 และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวน 1, 2, 3 ตอ 1 และมลสตว ประเภทเดยว 4.7 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตร 29 และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวนเดยวกน 4.8 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตร 29

และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวน 2 ตอ 1 4.9 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตร 30 และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวน 3 ตอ 1 4.10 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตร 30 และวชพชน าของแตละประเภทในสดสวน 1, 2, 3 ตอ 1 และมลสตว ประเภทเดยว

www.ssru.ac.th

(10)

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

4.11 การน าผลการวจยจากหองปฏบตการพฒนาสการใชประโยชนในชมชน 31 4.12 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพจากหลมหมกแกสในชมชน 32 4.13 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนจากหลมหมกแกสในชมชน 32 4.14 กราฟแสดงการลดลงของคาซโอดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชน า 33 ของแตละประเภทในสดสวนเดยวกนทน ามาผลตเปนแกสชวภาพ 4.15 กราฟแสดงการลดลงของคาซโอดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชน า 34 ของแตละประเภทในสดสวน 2 ตอ 1 ทน ามาผลตเปนแกสชวภาพ 4.16 กราฟแสดงการลดลงของคาซโอดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชน า 34 ของแตละประเภทในสดสวน 3 ตอ 1 ทน ามาผลตเปนแกสชวภาพ 4.17 กราฟแสดงการลดลงของคาซโอดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชน า 35 ของแตละประเภทในสดสวน 1, 2, 3 ตอ 1 และมลสตวประเภทเดยวทน ามา ผลตเปนแกสชวภาพ

www.ssru.ac.th

บทท 1

บทน า 1.1 หลกการและเหตผล

พนทของอ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ประชากรสวนใหญประกอบอาชพท าสวนรอยละ 90 โดยเฉพาะสวนสมโอ ลนจ และสวนมะพราว โดยชมชนทง อ าเภอจะขดคลองเชอมตอจากแมน าแมกลอง ทเปนแมน าสายหลกของจงหวด ในแตละปภายในคลองจะประสบปญหาเรองวชพชทเจรญเตบโตอยางรวดเรว โดยเฉพาะสาหรายหางกระรอกและผกตบชวา ท าใหสรางปญหาตอการสญจรดวยเรอทเปนวถหลกของชมชน ในแตละปหนวยงานสวนทองถนตองเสยงบประมาณในการขดลอกคลอง และก าจดของเหลอทงทางการเกษตรเหลานไมต ากวา 10 ลานบาท และวชพชน าทน าขนมาบนบกยงสรางปญหาตอกระบวนการก าจดเปนอยางมาก ไมสามารถทจะสรางประโยชนทชมชนไดอยางเตมท ชมชนบางแหงในพนทต าบลทาคาไดพฒนา การน ามาผลตเปนปยหมก แตจากการประเมนผลส าเรจของโครงการพบวายงขาดแรงจงใจทจะท าใหชมชนมสวนรวม และจากผลการส ารวจปรมาณวสดเหลอทงทางการเกษตรของโครงการ วจย การสรางแนวทางการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทง (ชยศร ธาราสวสดพพฒน , 2553) พบวาวสดเหลอทงทางการเกษตรในพนทอ าเภออมพวามมากกวา 5 ตนตอฤดกาล และจากการศกษาแนวทางการน าวชพชน ามาเพอผลตแกสชวภาพของ Abbasi S.A และคณะ (1990) พบวาสามารถน ามาผลตแกสชวภาพได ในชวง 58-68 % ตอน าหนกแหงโดยใชเวลา 10วน จากเหตผลดงกลาวท าใหนกวจยมความคดทจะน าวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชน าในพนทมาผลตเปนพลงงานทดแทนประเภทแกสชวภาพ เพอประโยชน และเปนแนวทางหนงทจะสรางแรงจงใจใหเกดการมสวนรวมของชมชนในการแกไข และปองกนปญหาผลกระทบตอสงแวดลอม และวถชวตของชมชนในพนทนตอไป

www.ssru.ac.th

2

1.2 วตถประสงคการวจย 1.2.1 เพอศกษาหากระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานแทนจากวสดเหลอทง

ทางการเกษตรรวมกบวชพชน า 1.2.2 เพอสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนดานการจดการวสดเหลอทงทาง

การเกษตรและการก าจดวชพชน าใหเกดประโยชนตอวถชวตของชมชน

1.3 ขอบเขตการวจย การวจยในครงนเปนการวจยเชงการทดลองและพฒนาทด าเนนการอยางถกตองตาม

หลกวชาการโดยมขอบเขตของการวจยดงน 1.3.1 พนทการศกษา คอ พนทของ 1 ต าบลในอ าเภออมวา จงหวดสมทรสงคราม โดย

การคดเลอกจากความสมครใจขององคการบรหารสวนต าบล 1.3.2 ประเดนการศกษาการสรางแนวทางการมสวนรวมของชมชนในการน าวสด

เหลอทงทางการเกษตร ประกอบดวย เปลอกมะพราวสด และเปลอกสมโอมารวมกบวชพชน าประเภทสาหรายหางกระรอกและผกตบชวา โดยใหชมชนมสวนรวมในการจดหาวสด การผลต และการน าไปใชประโยชน เพอเปนแกสทสามารถน ามาใชทดแทน แกสหงตมในครวเรอนได

1.3.3 กลมตวอยาง คอ ชมชนใน 1 ต าบลของอ าเภออมพวา ทมปญหาดานวชพชน า และปญหาการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตร 1.4 ผลทคาดวาจะไดรบ

1.4.1 สามารถสรางแนวทางในการน าวสดเหลอทงทางการเกษตรมาใชประโยชนใหกบชมชนไดอยางเหมาะสม

1.4.2 ท าใหชมชนมแนวทางในการน าวชพชน ามาใชประโยชนไดอยางเหมาะสม 1.4.3 ชวยลดผลกระทบตอสงแวดลอมจากการก าจดเศษวสดเหลอทงทางการเกษตร

และวชพชน า 1.4.4 ท าใหสามารถลดงบประมาณในการก าจดวชพชน าและเศษวสดเหลอทงทาง

การเกษตรได 1.4.5 เกดการบรณาการงานวจยของรวมกบชมชนทสามารถจะพฒนาตอยอดเพอให

เกดการพงพาตนเองของชมชนได

www.ssru.ac.th

3

1.5 แผนการด าเนนงาน ระยะเวลาและแผนการด าเนนการวจยตลอดโครงการแสดงในตารางท 1.1

ตารางท 1.1 แผนการด าเนนงานวจย

กจกรรม/แผนงาน ป 2554-2555

ต.ค พ.ย ธ.ค ม.ค ก.พ ม.ค

กจกรรมท 1 การประชมรวมกบชมชนเพอใหแนวทางการด าเนนการวจยแบบมสวนรวมของชมชน

กจกรรมท 2 ด าเนนการทดลองท าการผลตแกสชวภาพโดยการมสวนรวมของชมชน

กจกรรมท 3 ทดสอบ และพฒนากระบวนการผลตใหไดปรมาณแกสชวภาพสงสด

กจกรรมท 4 จดอบรม/สาธต การผลตแกสชวภาพในชมชน

กจกรรมท 5 สรปผลและเขยนรายงาน

www.ssru.ac.th

บทท 2

ทฤษฏและงานวจยทเกยวของ 2.1 ขอมลพนทศกษา

2.1.1 ดานภมศาสตร จงหวดสมทรสงคราม มพนทตดกบจงหวด คอ ทศตะวนออกจรดอาวแมกลอง (อาวไทย)

ทศใตจรดจงหวดเพชรบร ทศตะวนตกจรดจงหวดราชบร ทศเหนอจรดจงหวดราชบร และสมทรสาคร มประชากร 206,452 คน รายไดเฉลย ประชากร 57,817 บาท เปนจงหวดทมศกยภาพในการผลตสนคาการเกษตรทส าคญหลายชนด การประมงและการทองเทยวเชงอนรกษ ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมและการประมง อตสาหกรรมสวนใหญเปนอตสาหกรรมขนาดเลก ทส าคญ ไดแก อตสาหกรรมผลตน าปลา อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมแปรรปสตวน า อตสาหกรรมแปรรปผลผลตทางการเกษตร ม โรงงานทงสน 270 โรงงาน สวนใหญเปนอตสาหกรรมน าปลา อาหารทะเลแปรรป หองเยนเกบ สตวน า โรงงานผลตน ากะทสด โรงงานผลตน าตาลมะพราว เปนตน พนทสวนใหญเปนสวน มะพราวผล มะพราวน าตาล และสวนสมโอ โดยวถชวตของประชาชนในอ าเภออมพวา อาชพเปนชาวสวนดงแสดงภาพของแผนทของอ าเภออมพวา และแผนทของพนทประกอบอาชพ ดงในภาพท 2.1 และ 2.2

www.ssru.ac.th

4

ภาพท 2.1 แผนทเขตตดตอของอ าเภออมพวาและโครงขายล าน า

ภาพท 2.2 แผนทการประกอบอาชพของประชากรในอ าเภออมพวา

www.ssru.ac.th

5

2.2 แกสชวภาพ (Biogas) แกสทเกดขนตามธรรมชาต จากการยอยสลายอนทรย โดยจลนทรยภายใตสภาวะ ท

ปราศจากออกซเจน แกสชวภาพประกอบดวยแกสหลายชนด สวนใหญเปนแกสมเทน ( CH4) ประมาณ 50-70% และแกสคารบอนไดออกไซด ( CO2) ประมาณ 30-50% สวนทเหลอเปนแกสชนดอน ๆ เชน ไฮโดรเจน ( H2) ออกซเจน (O2) ไฮโดรเจนซลไฟด ( H2S) ไนโตรเจน (N2) และไอน า

2.2.1 ขบวนการยอยสลายสารอนทรยสภาวะปราศจากออกซเจน แกสชวภาพเปนกระบวนการยอยสลายทางชวภาพแบบไมใชออกซเจน

(anaerobic biological) โดยเกดจากการเปลยนแปลงของสารอนทรยในกระบวนการทม 3 ขนตอนหลกดงภาพท 2.3 สรปไดดงน

ขนตอนแรก จลนทรยจะท าการใชเอนไซมเปลยนสารอนทรยโมเลกลใหญใหเปนโมเลกลเลกลง เชน ไขมน, โพลแซคคารไรด, โปรตน โดยจะเปลยนใหอยในรปโมเลกลของโมโนแซคคารไรด (น าตาลโมเลกลเดยว) กรดอะมโนและกรดไขมน โดยขนตอนนเรยกวา Hydrolysis โดยการท างานขนตอนนเกดจากจลนทรยกลมไมใชออกซเจนแบบ Strict anaerobe เชน Bactericides, clostridia และกลม facultative bacteria เชน streptococci

ขนตอนท 2 เปนขนตอนการเกดกรด (acidgenesis) โดยเกดจากจลนทรยกลมกลมสรางกรด ( acid-producing bacteria) สามารถหมกได โดยจะท าการเปลยนสารโมเลกลเลกๆ จากขนตอนแรกไปเปน กรดอะซตก, ไฮโดรเจน, คารบอนไดออกไซด และกรดอนทรยระเหยงาย (Volatile Organic Acid) เชน กรด Propionic และ กรด Butyric ซงสามารถเปลยนไปเปนกรด Acetic ไดเชนกน และในขนตอนสดทายน กรด Acetic ไฮโดรเจนและ CO2 จะเปลยนไปเปนแกสมเทนและ CO2 โดยจลนทรยกลม Methanogenic bacteria เชน Methanosarcina spp. และ Methanothrix spp. และกาซไฮโดรเจน และ Formate เกดจากแบคทเรยกลม Methanobacterium, Methanococcus.

www.ssru.ac.th

6

ภาพท 2.3 กระบวนการเกดแกสมเทน

2.2.2 ปจจยทมอทธพลตอการผลตแกสชวภาพ การยอยสลายสารอนทรยและการผลตแกสมปจจยตางๆ เกยวของดงตอไปน 2.2.2.1 อณหภม (Temperature) การยอยสลายอนทรยและการผลตแกสใน

สภาพปราศจากออกซเจน สามารถเกดขนในชวงอณหภมทกวางมากตงแต 4-60 องศา -เซลเซยสขนอยกบชนดของกลมจลนทรย

2.2.2.2 ความเปนกรด-ดาง (pH) ความเปนกรด-ดาง มความส าคญตอการหมกมาก ชวง pH ทเหมาะสมอยในระดบ 6.6-7.5 ถา pH ต าเกนไปจะเปนอนตรายตอแบคทเรยทสรางแกสมเทน

2.2.2.3 อลคาลนต ( Alkalinity) คาอลคาลนต หมายถง ความสามารถใน การรกษาระดบความเปนกรด-ดาง คาอลคาลนตทเหมาะสมตอการหมกมคาประมาณ 1,000- 5,000 มลลกรม/ลตร ในรปของแคลเซยมคารบอรเนต (CaCO3)

2.2.2.4 สารอาหาร ( Nutrients) สารอนทรยซงมความเหมาะสมส าหรบการเจรญเตบโตของจลนทรย มรายงานการศกษาพบวา มสารอาหารในสดสวน C:N และ C:P ในอตรา 25:1 และ 20:1 ตามล าดบ

2.2.2.5 สารยบยงและสารพษ ( Inhibiting and Toxic Materials) เชน กรดไขมนระเหยได ไฮโดรเจน หรอแอมโมเนย สามารถท าใหขบวนการ ยอยสลาย ในสภาพไรออกซเจนหยดชะงกได

H2

CH4

ACETIC

ACID

HYDROLYSIS AND

FERMENTATION

ACIDOGENESIS AND

DEHYDROGENATION METHANE FERMENTATION

ขบวนการ

COMPLEX

ORGANIC

www.ssru.ac.th

7

2.2.2.6 สารอนทรยและลกษณะของสารอนทรยส าหรบขบวนการยอยสลาย ซงมความแตกตางกนไป ขนอยกบปจจยตาง ๆ ทเขาเกยวของ

2.3 ชนดและแบบของบอแกสชวภาพ (Biogas Plant)

บอแกสชวภาพ แบงตามลกษณะการท างาน ลกษณะของของเสยทเปนวตถดบ และประสทธภาพ การท างานไดเปน 2 ชนดใหญ ดงน

2.3.1 บอหมกชาหรอบอหมกของแขง บอหมกชาทมการสรางใชประโยชนกนและเปนทยอมรบกนโดยทวไป ม 3

แบบหลก คอ 2.3.1.1 แบบยอดโดม (fixed dome digester) 2.3.1.2 แบบฝาครอบลอย ( floating drum digester) หรอแบบอนเดย ( Indian

digester) 2.3.1.3 แบบพลาสตกคลมราง ( plastic covered ditch) หรอแบบปลกโฟลว

(plug flow digester) 2.3.2 บอหมกเรวหรอบอบาบดนาเสย เปนแบบบรรจตวกลางในสภาพไรออกซเจน ( Anaerobic Filter) หรออาจเรยก

ตามชอยอวา แบบเอเอฟ ( AF) ตวกลางทท าไดจากวสดหลายชนด เชน กอนหน กรวด พลาสตก เสนใยสงเคราะห ไมไผตดเปนทอน เปนตน ในลกษณะของบอหมกเรวแบบน จลนทรยจะเจรญเตบโตและเพมจ านวนบนตวกลาง ทถกตรงอยกบทแกสถกเกบอยภายในพลาสตกทคลมอยเหนอราง มกใชไมแผนทบเพอปองกนแสงแดดและเพมความดนแกส 2.4 การใชประโยชนจากแกสชวภาพ

ประโยชนจากแกสชวภาพพบวามหลายดานประกอบดวย 2.4.1 ดานพลงงาน

เมอพจารณาถงดานเศรษฐกจแลว การลงทนผลตแกสชวภาพจะลงทนต ากวาการผลตเชอเพลงชนดอน ๆ สามารถน ามาใชทดแทนพลงงานเชอเพลงจากแหลงอน ๆ เชน ฟน ถาน น ามน แกสหงตม และไฟฟา แกสชวภาพจ านวน 1 ลกบาศกเมตรสามารถน าไปใชไดดงน

2.4.1.1 ใหคาความรอน 3,000-5,000 กโลแคลอร ความรอนนจะท าใหน า 130 กโลกรม ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส เดอดได

2.4.1.2 ใชกบตะเกยงแกสขนาด 60-100 วตต ลกไหมได 5-6 ชวโมง 2.4.1.3 ผลตกระแสไฟฟา 1.25 กโลวตต 2.4.1.4 ใชกบเครองยนต 2 แรงมา ไดนาน 1 ชวโมง

www.ssru.ac.th

8

2.4.1.5 ถาใชกบครอบครวขนาด 4 คน สามารถหงตมได 3 มอ 2.4.2 ดานปรบปรงสภาพแวดลอม โดยการน ามลสตว และน าลางคอกมาหมกในบอแกสชวภาพ จะเปนการชวย

ก าจดมลในบรเวณทเลยงท าใหกลนเหมนและแมลงวนในบรเวณนนลดลง และผลจากการหมกมลสตว ในบอแกสชวภาพทปราศจากออกซเจนเปนเวลานาน ๆ ท าใหไขพยาธและเชอโรคสวนใหญในมลสตวตายดวย ซงเปนการท าลายแหลงเพาะเชอโรคบางชนด เชน โรคบด อหวาต และพยาธทอาจแพรกระจายจากมลสตวดวยกน นอกจากนแลวยงเปนการปองกนไมใหมลสตวถกชะลางลงไปในแหลงน าตามธรรมชาต

2.4.3 ดานการเกษตร การท าเปนปย กากทไดจากการหมกแกสชวภาพเราสามารถน าไปใชเปนปยได

ดกวามลสตวสด ๆ และปยคอก ทงนเนองจากในขณะทมการหมก จะมการเปลยนแปลงสารประกอบไนโตรเจนในมลสตว ท าใหพชสามารถน าไปใชประโยชนได และการท าเปนอาหารสตว โดยน าสวนทเหลอจากการหมก น าไปตากแหง แลวน าไปผสมเปนอาหารสตวใหโคและสกรกนได แตทงนมขอจ ากด คอ ควรใสอยระหวาง 5-10 กโลกรม ตอสวนผสมทงหมด 100 กโลกรม จะท าใหสตวเจรญเตบโตตามปกตและเปนการลดตนทนการผลตอกดวย

2.5 งานวจยทเกยวของ

ธงชย พมจนทร (2524) งานวจยนเปนการศกษาผลของการผลตและการวเคราะหกาซชวภาพจากวสดเหลอใชทางการเกษตรในหองปฏบตการ อนทรยวตถทใชผลตกาซชวภาพในงานวจยไดแก มลโค ตนถวลสง หญาและฟางขาว น ามาหมกในสภาวะ Anaerobic แบบ Semi-continuous ในขวดหมกขนาด 2.65 ลตร โดยใชไมไผเปนตวกลาง จากการวเคราะหหาความเหมาะสมในการใชอนทรวตถตางๆ เพอผลตกาซชวภาพในชวงอณหภมของการหมก 13-28.5 องศาเซลเซยส ปรากฏวามลโคในปรมาณมากทสดตอวน (326.3 ลกบาศกเซนตเมตร/วน) สวนวสดอนในปรมาณกาซตอวนนอยกวามลโคมาก และในปรมาณกาซทไมตางกนมากนก (ประมาณ 50 ลกบาศกเซนตเมตร/วน) กาซทไดจากมลโคและวสดอนๆ มเปอรเซนตของมเธน (CH4) ปรมาณไลเลยกน (ประมาณ 60 เปอรเซนต ) นอกจากนยงท าการทดลองหาปรมาณ Total Solid (TS) และ Total Volatile Solid (TVS) ทงของ Feed และ Effluent เพอทจะเปรยบเทยบประสทธภาพในการเกดกาซจากวสดตางๆดงกลาว จากผลตางระหวาง TS และ TVS ใน Feed กบ ใน Effluent กแสดงใหเหนวามลโคมประสทธภาพดทสดในการเปนวสดหมก

สรพล สวคนธ (2526) งานวจยนเปนการศกษาผลของการปรบปรงคณภาพของกาซชวภาพในหองปฎบตการ โดยการใช Gas Chromatography (GC.) ท าการวเคราะหกาซชวภาพจากการหมกมลววแบบกงตอเนองในสภาพไรออกซเจน โดยใชไมไผเปนตวกลางพบวา

www.ssru.ac.th

9

มกาซมเทนอยประมาณ 60.30 เปอรเซนต และกาซคารบอนไดออกไซด อยประมาณ 36.10 เปอรเซนต ซงเฉลยในชวงการหมก 50 วน สวนการหมกกาซชวภาพแบบเตมครงเดยวในสภาวะเดยวกน พบวาปรมาณของกาซมเทนและกาซคารบอนไดออกไซดมความคงทนอยกวาการหมกแบบกงตอเนอง คอ มกาซมเทนโดยเฉลย 54.1 เปอรเซนต และกาซคารบอนไดออกไซด 41.4 เปอรเซนตในชวงการหมก 30 วน

วรรณนา ภานวฒนสข งานวจยนเปนการศกษาผลของการสรางระบบเกบกาซชวภาพส าหรบชมชน งานวจยนจงไดสนใจท าการสรางระบบเกบกาซชวภาพตนแบบซงเปนการอด กาซชวภาพเขาสถงบรรจกาซทไดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม การออกแบบสรางระบบเกบกาซชวภาพ ไดใชระบบบ าบดน าเสยแบบไมใชอากาศ หลงจากน าระบบตอเขากบถงปฏกรณขนาด 9.4 ลตร ผลตกาซชวภาพได 0.92 ลตรตอวนตอน าเสย 1 ถง เปนแหลงก าเนดกาซหลงจากน าระบบตอเขากบถงปฏกรณดงกลาว ระบบไมสามารถด าเนนการไดตามทก าหนด เนองจากอตราการผลตกาซคอนขางต า เมอน าระบบตอเขากบแหลงก าเนดกาซขนาดใหญจากฟารมศรปณย ซงมอตราการผลตกาซชวภาพ 200-250 ลกบาศกเมตรตอวน ระบบสามารถด าเนนการไดตามการควบคมทก าหนดไว ปรมาณกาซชวภาพทบรรจในถง 9.5 ลตร ณ ความดน 2 บาร ในปรมาณความรอนเหลอใช 111.8 กโลแคลอร ซงสามารถเปลยนเปนกระแสไฟฟาได 0.13 ยนตหรอคาไฟฟา 38.7 สตางค ระบบเกบกาซชวภาพตนแบบน สามารถน ามาใชงานจรงโดยการเพมขนาดของถงบรรจกาซและประสทธภาพของอปกรณควบคมตางๆ ท าใหกาซชวภาพสามารถน ามาใชและทดแทนกาซหงตม ( LPG) ดวยคาใชจายทนอยกวาการใชถงบรรจกาซชวภาพยงมความสะดวกและปลอดภยมากกวาการตอทอสงกาซมาจากแหลงก าเนดกาซโดยตรง

พมพใจ นามศร (2552 ) พบวา ผลตกาซชวภาพจากเปลอกและพลพสบปะรดโดยกระบวนการหมกแบบไมใชอากาศ โดยศกษาผลของปรมาณเชอเรมตน (VSS) และผลการใชวตถดบตาง ๆ ไดแก เปลอก พลพ และสวนผสมเปลอกและพลพสบปะรดท 1:1 ตอการผลตกาซชวภาพในขวดทดลองขนาด 100 ml ตอมาศกษาการผลตกาซชวภาพในระบบถงหมกแบบทอไหลโดยศกษาผลของการลดระยะเวลากกเกบ (HRT) ความเขมขนของของแขง (TS) ของสวนผสมเปลอกและพลพสบปะรดทปอนเขาสถงหมก ศกษาผลของการหมนเวยนน าหมกทขาเขาของถงหมกตอประสทธภาพการผลตกาซชวภาพและศกษากจกรรมการยอยสลายสารอาหารของกลมจลนทรยโดยตรวจสอบกจกรรมของจลนทรยใน Baffle ท 1, 7 และ 14 ของถงหมกแบบทอไหล การศกษาผลของปรมาณเชอเรมตนทเหมาะสมตอการผลตกาซชวภาพท VSS 2.5, 5 และ 10 g/l โดยใชเปลอก พลพ และสวนผสมของเปลอกและพลพสบปะรดทอตราสวน 1:1 ความเขมขน COD 2 g/l ในขวดทดลองขนาด 100 ml พบวา เมอใชสวนผสมเปลอกและพลพสบปะรดท VSS 10 g/l ใหปรมาณการเกดกาซชวภาพสะสมมากทสด คอ 27.9 ml/100ml สวนการศกษาผลของวตถดบเรมตนทความเขมขน COD 1 และ 2 g/l ตอการผลต

www.ssru.ac.th

10

กาซชวภาพ พบวา เมอเพมความเขมขนของวตถดบสงผลท าใหมปรมาณการผลตกาซชวภาพเพมมากขนดวย โดยการใชสวนผสมเปลอกและพลพสบปะรดจะใหการผลตกาซชวภาพมากกวาการใชเปลอกหรอพลพสบปะรดเพยงอยางเดยว การศกษาผลการลดระยะเวลากกเกบจาก 30 วน เปน 20, 10, 7 และ 5 วน ตามล าดบในถงหมกแบบทอไหล โดยใชสวนผสมของเปลอกและพลพสบปะรดท TS 1% และคดเปนภาระการปอนสารอนทรย (OLR) ท 0.11, 0.15, 0.33, 0.46 และ 0.65 kgCOD/m3 พบวาท HRT 10 วน ใหประสทธภาพในการผลตกาซชวภาพทดกวาท HRT 20 และ 30 วน คอมการผลตกาซชวภาพสงถง 0.19 m3/kgCOD.d การผลตกาซมเทน 0.07 m3/kg COD.d ใหอตราการผลตกาซชวภาพ 0.06 v/v-d และการก าจด COD 74.92% ขนตอนการผลตกรดอนทรยจะเกดขนบรเวณชวงตนถงหมกและการผลตกาซจะเกดขนในบรเวณกลางและทายถงหมก สวนการศกษาผลการเพมความเขมขนของของแขงของสวนผสมเปลอกและพลพสบปะรดทปอนเขาถงหมกจาก 2% เปน 4% พบวาทปรมาณการปอนสารอาหาร TS 4% HRT 10 วน ใหผลผลตกาซชวภาพ ผลผลตกาซมเทน และอตราการผลตกาซชวภาพ 0.43 m3/kgCOD removed, 0.15 m3/kgCOD removed และ 0.25 v/v-d ตามล าดบ และมประสทธภาพในการก าจด COD 64.12% และผลของการหมนเวยนน าหมกทออกจากระบบชวยในการปรบ pH และเปนการเพมหรอทดแทนจลนทรยทออกจากระบบ การหมนเวยนน าหมก 40% ของปรมาตรถงหมก ใหการผลตกาซชวภาพและกาซมเทนสงทสด คอ 0.48 และ 0.21 m3/kgCOD removed และมประสทธภาพในการก าจดสารอนทรย 80.93% การศกษากจกรรมการยอยสลายสารอาหารของกลมจลนทรย โดยศกษากจกรรมของเชอเรมตนทใชในระบบพบวามกจกรรมของจลนทรยกลม Hydrolytic Bacteria มคา 0.7752 gCOD/gVSS/d สวนกจกรรมของจลนทรย Acid-producing Bacteria, Butyric Acid Utilizer Bacteria (BA), Propionic Acid Utilizer Bacteria (PA), Acetic Acid Utilizer Bacteria (AA) และ Methanogenic Bacteria (MPB) มกจกรรมอยท 0.00048, 0.0321, 0.0552, 0.0048 และ 0.1968 gCOD/gVSS/d ตามล าดบ และทอตราการปอน TS 4% HRT 10 วน ดวยการหมนเวยนน าหมก 40% ของปรมาตรถงหมก ใหการผลตกาซชวภาพทสงทสด สอดคลองกบกจกรรมของ Butyric Acid Utilizer (BA), Propionic Acid Utilizer Acetic Acid Utilizer Bacteria และ Methanogenic Bacteria ในหองท 7 และ 14 ซงมากขนตามล าดบ ท าให Methanogenic Bacteria สามารถใชกรดอนทรยเพอผลตไปเปนกาซชวภาพไดมากขนดวย

จรสศร รงวชานวฒน 2003 ไดท าการศกษาประสทธภาพการผลตแกสชวภาพและ การก าจดของแขงจากเศษผกผลไมผสมมลโค โดยใชถงยอยสลายแบบไมใชอากาศประเภทปรมาณของแขงต า ซงก าหนดใหอตราสวนระหวางปรมาณของแขงระเหยของเศษผกและผลไมตอปรมาณของแขงระเหยของมลโคเทากบ 100 :0, 80:20, 60:40 และ 40 :60 พบวา ประสทธภาพการก าจดของแขงทงหมดอยในชวงรอนละ 36.84-73.12 และประสทธภาพใน การก าจดของแขงระเหยอยระหวางรอยละ 43.83-80.63 โดยมประสทธภาพการผลตกาซ

www.ssru.ac.th

11

ชวภาพอยในชวง 0.67-0.73 ลกบาศกเมตร/ ลกบาศกเมตรของปรมาตรถง/วน หร0.12-0.30 ลกบาศกเมตร/กโลกรมของของแขงระเหยทเขาสระบบ/วน และองศประกอบของกาซชวภาพในการทดลองนประกอบดวยกาซมเทนอยในชวงรอยละ 48.64-53.26 และกาซคารบอนไดออกไซคอยในชวงรอยละ 29.84-41.28 โดยปรมาตรของกาซมเทนทผลตไดอยในชวง 0.16-0.37 ลกบาศกเมตร/ ลกบาศกเมตรของปรมาตรถง/วน โดยถงยอยสลายทงหมดสามารถด าเนนระบบไดโดยไมตองเตมสารเคมหรอสารอาหารใดๆลงในระบบ สรปผลการศกษาไดวาถงยอยสลายทปอนดวยวตถดบทมอตรสวนเศษผกและผลไมตอมลวว 80:20 สามารถผลตแกสชวภาพไดสงสดเทากบ 0.73 ลกบาศกเมตร/ ลกบาศกเมตรของปรมาตรถง/วน หรอ 0.30 ลกบาศกเมตร/กโลกรมของของแขงระเหยของวตถดบทเขาสสระบบ/วน และสามารถใหปรมาณกาซมเทนสงสด 0.37 ลกบาศกเมตร/ลกบาศกเมตรของปรมาตรถง/วน หรอ 0.15 ลกบาศกเมตร/กโลกรม ของของแขงระเหยทเขาสระบบ/วน โดยมประสทธภาพในการก าจดของแขงทงหมดและของแขงระเหยเทากบ 60.61 และรอยละ 66.77 ตามล าดบ

กตยาพร สมบรณ ไดท าการศกษาการเพมประสทธภาพของการผลตกาซชวภาพจากกากมนส าปะหลงดวยเอนไซมผสมเซลลเลสและเพคตเนส พบวา งานวจยนไดแบงการศกษาออกเปน 2 ชด ชดท 1 เปนการหาสภาวะทเหมาะสมและปจจยทมผลตอการท างานของเอนไซม ซงท าโดยใชสารละลายกากมน 2%TS ปจจยทเลอกศกษาไดแกปรมาณเซลลเลส ปรมาณเพคตเนส พเอช และระยะเวลาในการท าปฏกรยา ดชนทใชประเมน ไดแกปรมาณน าตาลรดวซและกรดไขมนระเหย สวนชดท 2 เปนการหาผลของปรมาณน าตาลรดวซและกรดไขมนระเหยทมตอประสทธภาพในการผลตกาซชวภาพ โดยเลอกสภาวะการท างานของเอนไซมทท าใหเกดปรมาณน าตาลรดวซและกรดไขมนระเหยมากนอยตางกน 5 สภาวะจากผลการทดลองชดแรก เพอน ามาใชในการเดนระบบหมกกากมนแบบทละเท ผลการศกษาแสดงใหเหนวาทกปจจยทศกษามผลตอการท างานของเอนไซมอยางมนยส าคญทระดบความเชอมน 95% โดยพเอชเปนปจจยหลกทมผลตอการเปลยนกากมนเปนน าตาลรดวซมากทสด สภาวะทเหมาะสมใน การไฮโดรไลซสกากมนคอการหมกยอยสารละลายกากมนทพเอช 3 เปนเวลา 6 ชวโมง ดวยเอนไซมเซลลเลส 5 NCU และเพคตเนส 200 PGU ตอกรมกากแหง ซงใหปรมาณน าตาลรดวซและกรดไขมนระเหยสงถง 434 และ 31 มลลกรมกลโคสตอกรมกากแหง ตามล าดบ โดยสามารถเพมปรมาณน าตาลรดวซและปรมาณกรดไขมนระเหยมากกวาปรมาณตงตน 10 และ 15 เทา ตามล าดบ ในสวนของการผลตกาซชวภาพพบวาการไฮโดรไลซสกากมนดวยเอนไซมกอนน าไปหมกกาซสามารถเพมประสทธภาพการผลตกาซไดอยางมนยส าคญ สภาวะทใหอตราเรวในการผลตกาซสงสดเปนสภาวะทใหปรมาณน าตาลรดวซและกรดไขมนระเหยสงสดเชนเดยวกน หากท าการหมกกากมนเปนเวลา 30 วน ปรมาณกาซทไดในกรณทมการไฮโดรไลซสกอนการหมกจะไมแตกตางกนมากนกไมวาจะใชสภาวะใด โดยมคาอยในชวง 0.030-0.057

www.ssru.ac.th

12

นอรมลลบ.ม./กก.กากเปยก ซงมากกวากรณของการหมกกากมนทไมผานการไฮโดรไลซส ประมาณสองเทาตว

เพชร กตญญ และ สายทพย ปฐมรตน ไดท าการศกษาดารผลตกาซชวภาพจากเศษพชตาง ๆ พบวา จากการทดลองหาขอมลวาพชชนดไหนจะใหผลผลตกาซชวภาพดทสดโดยใชมลสกรกบเศษพช คอ ผกตบชวา หญานวลนอย ใบสนปดพนธ และหญาขน ในอตราสวย 5 :1 โดยน าหนกตามล าดบ ผลการทดลองปรากฏวา ใบสนปดพนธใหผลผลตกาซชวภาพทดกวาและใหกาซในชวงเวลาทนานกวาสตรอน ๆ สวนในแงคณคาอาหารของของเหลอหลงจากการท าแกสชวภาพแลวหญานวลนอยใหไนโตรเจน 3.16 เปอรเซนต สงกวาพชอน ๆ ผกตบชวาใหธาต ฟอตฟอรสสง 6.97 เปอรเซนต สงกวาพชอน ๆ ใบสนปดพนธนนจะใหธาตโปแตสเซยมสงกวาพชอน ๆ แตใหธาตไนโตรเจนและฟอตฟอรสต า

Bouallagui H.และคณะ (2003) พบการหมกแกสชวภาพจากผกและผลไมในถงปฏกรณแบบ plug flow ปรมาณวตถดบทใชในการผลต แกสชวภาพมผลตอการเกด แกสชวภาพ จะเหนไดวาชวงความเขมขนท 4-6 % ของวตถดบทปอนเขาสถงปฏกรณจะท าใหไดผลผลตดทสดและในเวลาท 15 วน เปนเวลาทดทสดเชนกนดงภาพท 2. 4 นอกจากนลกษณะทางกายภาพของผกและผลไมทน ามาผลตแกสชวภาพกมผลตอการผลตโดยคณลกษณะทส าคญดงทแสดงในตารางท 2.1

ภาพท 2.4 ปรมาณแกสชวภาพทผลตไดในแตละความเขมขนของวตถดบในการผลตแกสชวภาพ ทมา: Bouallagui H. และคณะ, 2003

www.ssru.ac.th

13

ตารางท 2.1 ลกษณะทางกายภาพตางๆของผกและผลไมทน าไปผลตแกสชวภาพ

Analysis Sample 1

Sample 2

Sample 3

Sample 4

Sample 5

pH 3.9 3.7 4.1 3.9 4.2 Total soilds (%) 12.5 11.2 10.5 10.5 11.9 Volatile soilds (%) 87 88.4 89 86.3 91.6 TOC (%) 47 52.1 54.1 45.2 52.1 Total nitrogen (%) 2.3 1.7 1.5 2.5 3.4 Potassium (g/kg TS) 13.2 12.5 9.8 9.3 11.9 Phoshorus (g/kg TS) 4.2 1.9 2.5 2 3.1 C/N 20.4 30.4 35 17.5 15.2 C/N/P 100:4.8:0.8 100:3.4:0.3 100:2.9:0.5 100:5:0.4 100:6.8:0.6

ทมา: Bouallagui H. และคณะ, 2003

www.ssru.ac.th

บทท 3

วธด าเนนการวจย 3.1 พนทท าการวจย

การศกษางานวจยครงนท าการศกษาการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชน า ในพนทอ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ด าเนนการตรวจวดปรมาณ แกสชวภาพ คณลกษณะทางกายภาพและทางเคม โดยมการเกบตวอยางทไดท า การทดลอง จากการหมก วสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชน า จ านวน 16 ถง โดยอตราสวนทตางกน

สถานทวเคราะห คอ หองปฏบตการทางวทยาศาสตร สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

3.2 อปกรณและสารเคม

3.2.1 สารเคม 3.2.1.1 น ากลน 3.2.1.2 กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) (H2SO4) 3.2.1.3 แบเรยมซลเฟต (Barium sulphate) (BaSO4) 3.2.1.4 โซเดยมคลอไรด (Sodum chloride) (NaCl) 3.2.1.5 แอมเนยมโมลบเดต (Ammonium moybdate) 3.2.1.6 แอนตโมนโปแตสเซยมทรเทรต (Poassium antimony tartrate) 3.2.1.7 สารละลายซลฟานลาไมด (sulphanilamide solution) 3.2.1.8 สารละลายเอนอดไดไฮโดรคลอไรด (NED dihydrochloride) 3.2.1.9 สารละลายมาตรฐานไนไตรท (5.00 ไมโครกรมตอมลลลตร) 3.2.1.10 สารละลายมาตรฐานไนเตรท ( 10.00 มลลกรมตอไนโตรเจนตอ

มลลกรม) 3.2.1.11 สารละลายมาตรฐานไนเตรท ( 40.00,มลลกรมตอไนโตรเจนตอ

มลลกรม) 3.2.1.12 สารละลายมาตรฐานไนไตรท (50.00 ไมโครกรมตอมลลลตร)

www.ssru.ac.th

15

3.2.1.13 สารละลายแอมโมเนยมคลอไรด (NH4Cl) 3.2.1.14 สารละลายคอปเปอรซลเฟต (CuSO4) 3.2.1.15 โปแตสเซยมซลเฟต (K2SO4) 3.2.1.16 โปแตสเซยมไดโครเมท 3.2.1.17 บอรกบฟเฟอร 3.2.1.18 มกซอนดเคเตอร 3.2.1.19 แอสคอบก 3.2.1.20 สารละลายฟอสเฟตบฟเฟอร (Phosphate buffer solution) 3.2.1.21 สารละลายแมกนเซยมซลเฟต (Magnesium sulphate solution) 3.2.1.22 สารละลายแคลเซยมคลอไรด (Calcium chloride solution) 3.2.1.23 สารละลายเฟอรกคลอไรด (Ferric chloride solution) 3.2.1.24 ฟอรโรอนอนดเคเตอร 3.2.1.25 สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 1.0 N (Sodium hydroxide 1.0 N) 3.2.1.26 สารละลายเอทลนไดเอไมนเตตระอะซตรกเอซด (EDTA) 3.2.1.27 สารละลายแอมโมเนยมไฮดรอกไซด (NH4OH)

3.2.2 เครองมอและอปกรณ 3.2.2.1 เครองแกสโครมาโทกราฟ (Gas Chomotrometer) 3.2.2.2 เครองสเปกโตรโฟโตมเตอร (Spectrophotometer) 3.2.2.3 เครองพเอชมเตอร (pH meter) 3.2.2.4 เครองวดคา ORP 3.2.2.5 ตอบ (Oven) 3.2.2.6 เครองชง (Balance) ทศนยมชนด 4 ต าแหนง 3.2.2.7 ตดดความชน (Dessiccator) 3.2.2.8 เครององไอน า (Hot plate) 3.2.2.9 บวเรต (Buret) ขนาด 50 มลลลตร 3.2.2.10 กระบอกตวง (cylinder) ขนาด 50 และ 1,000 มลลลตร 3.2.2.11 บกเกอร (Beaker) ขนาด 50,100,250 และ 1,000 มลลลตร 3.2.2.12 ปเปตวดปรมาตร ( volumetric pipet) ขนาด 1,2,5,10,20 และ 50

มลลลตร 3.2.2.13 ขาตง (Stand) 3.2.2.14 ขวดรปชมพ (Erlenmeyer flask) ขนาด 250 มลลลตร 3.2.2.15 ชามระเหย (Evaporaling dish) 3.2.2.16 ขวดวดปรมาตร (Volumetric flash) ขนาด 50 และ 1,000 มลลลตร

www.ssru.ac.th

16

3.2.2.17 กระดาษกรอง WHATMAN เบอร 42 3.2.2.18 ขวดซโอด (COD) ขนาด 300 มลลลตร พรอมหวจก 3.2.2.19 กรวยกรองแกว (Glass funnel) 3.2.2.20 ภาชนะเกบน าตวอยาง 3.2.2.21 ปมสญญากาศ 3.2.2.22 ขวดกรองสญญากาศ 3.2.2.23 ชดกรอง 3.2.2.24 เครององไอน า 3.2.2.25 หลอดทดลอง 3.2.2.26 จานเพาะเชอ 3.2.2.27 ปากคบ 3.2.2.28 รดกชนคอลมน 3.2.2.29 หลอดเจลดาหล

3.3 ขนตอนการด าเนนการวจย

ส าหรบแนวทางการวจย ผวจยไดก าหนดแนวทางการด าเนนงานไวเปน 2 ระดบดงน 3.3.1 ขนตอนการด าเนนการทดลองในระดบปฎบตการ ซงมรายละเอยดดงน

3.3.1.1 การทดลองในหองปฏบตการ ผวจยจะด าเนนการทดลองโดยใชสถานทวจย ณ หองปฏบตการวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เขตดสต กรงเทพ โดยการทดลองผลตกาซชวภาพในหองปฏบตการทใชถงหมกขนาด 10 ลตร ท าจากวสดประเภทอะครลกลกษณะเปนแบบ Plug Flow โดยท าการทดลองใชวตถดบใน การผลต แกสชวภาพ 5 ชนด ประกอบดวย วนมะพราว เปลอกสมโอ สาหรายหางกระรอก ผกตบชวา และมลสตว ดงแสดงอตราสวนของการผสมวตถดบในตารางท 3.1

www.ssru.ac.th

17

ตารางท 3.1 สวนผสมในการหมกแกสชวภาพในถงขนาด 10 ลตร

อตราสวนท (A:B:C:D:E)

น าหนก วนมะพราว

(g) A

น าหนก เปลอกสมโอ

(g) B

น าหนกสาหราย

หางกระรอก (g) C

น าหนกผกตบชวา

(g) D

น าหนก มลสตว

(g) E

ปรมาณ น า

(mL) F

(1) 1 : 1 : 1 : 1 : 1

500 500 500 500 500 2500

(2) 2 : 2 : 2 : 2 : 1

555.4 555.4 555.4 555.4 277.7 2500

(3) 3 : 3 : 3 : 3 : 1

576.9 576.9 576.9 576.9 192.3 2500

(4) 2 : 0 : 0 : 0 : 1

1666.6 0 0 0 833.3 2500

(5) 0 : 2 : 0 : 0 : 1

0 1666.6 0 0 833.3 2500

(6) 0 : 0 : 2 : 0 : 1

0 0 1666.6 0 833.3 2500

(7) 0 : 0 : 0 : 2 : 1

0 0 0 1666.6 833.3 2500

(8) 3 : 0 : 0 : 0 : 1

1875 0 0 0 625 2500

(9) 0 : 3 : 0 : 0 : 1

0 1875 0 0 625 2500

(10) 0 : 0 : 3 : 0 : 1

0 0 1875 0 625 2500

(11) 0 : 0 : 0 : 3 : 1

0 0 0 1875 625 2500

(12) 0 : 0 : 0 : 0 : 1

0 0 0 0 2500 2500

www.ssru.ac.th

18

ตารางท 3.1 (ตอ)

อตราสวนท (A:B:C:D:E)

น าหนก วนมะพราว

(g) A

น าหนก เปลอกสมโอ

(g) B

น าหนกสาหราย

หางกระรอก (g) C

น าหนกผกตบชวา

(g) D

น าหนก มลสตว

(g) E

ปรมาณ น า

(mL) F

(13) 1 : 0 : 0 : 0 : 1

1250 0 0 0 1250 2500

(14) 0 : 1 : 0 : 0 : 1

0 1250 0 0 1250 2500

(15) 0 : 0 : 1 : 0 : 1

0 0 1250 0 1250 2500

(16) 0 : 0 : 0 : 1 : 1

0 0 0 1250 1250 2500

ในการหมกมลสตวเบองตนทงไว 7 วน เพอใหเกดการขยายตวของจลนทรยผลตมเทน และมวาลลปดชองวาง เพอไมใหน าหมกมลไหลไปยงหลอดเกบตวอยางกาซ กรณเกดแรงดนของกาซชวภาพการหมกเปนการเตมวตถดบแบบครงเดยว มการตรวจสอบปรมาณกาซทเกดขนวนละ 1 ครงตลอดระยะเวลาท าการทดลองประมาณ 30 วน โดยใชวธการตดตงอปกรณตรวจวดปรมาณแกสทเกดขนแบบ gas counter และการเกบตวอยาง แกสเพอน ามาวเคราะหปรมาณมเทนทเกดขน พรอมทงมการตรวจสอบปจจยตางๆทมผลตอการผลตกาซชวภาพไดแก คา pH ทมการเปลยนแปลงในแตละวนตลอดชวงระยะเวลาในการหมก การทดลองหมกทสภาพอณหภมสงแวดลอมปกต

3.3.1.2 การทดลองในพนทท าการศกษา ผวจยจะด าเนนการทดลองโดยใชสถานทวจย ณ . ชมชนในต าบลบางนางลจ านวน 3 แหง อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม โดยน าขอมลเบองตนทไดจากหองปฏบตการโดยการทดสอบหมกในถงหมก 10 ลตร เพอใชในการขยายถงหมกกาซชวภาพในถงขนาด 4 ,000 ลตร เพอใหไดปรมาณกาซชวภาพทเพมมากขน โดยท าการทดลองทสภาพอณหภมสงแวดลอมปกตทมการเตมวตถดบแบบกงตอเนอง มการวดอณหภมการหมก วดคา pH และตรวจสอบปรมาณมเทนตลอดชวงระยะเวลาในการหมกดงแสดงในภาพท 3.1 และภาพท 3.2

www.ssru.ac.th

19

ภาพท 3.1 ขนตอนการผลตแกสชวภาพในระดบชมชน

เตรยมถงหมกแกสชวภาพแบบ Plug flow

เตรยมวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชน า ส าหรบผลต

แกสชวภาพ หมกไว รอจนเกดแกส

เตมปรมาณวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชน าในสภาวะท

เหมาะสมโดยใชขอมลจากการทดลอง

ตดตามการผลตแกสชวภาพ

น าแกสชวภาพไปใชหรออดแกสเขาถง

www.ssru.ac.th

20

ภาพท 3.2 ขนตอนการทดลองและตรวจสอบการผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการ

วสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชน าเตรยมไวแลว

ปนละเอยด / เตมน า

ถงปฏกรณชนด Plug flow

แบบ Anaerobic digester

เกบตวอยางอาทตยละ 3 วน

วเคราะห - พเอช (pH) - อณหภม (Temperature)

- ปรมาณซโอด (COD) - ปรมาณของแขงแขวนลอย (SS)

- ปรมาณคารบอน - ปรมาณสารทละลายน าไดทงหมด (TDS)

- ปรมาณไนโตรเจน - ปรมาณของแขงระเหยได (VS)

- ปรมาณฟอสฟอรส - ปรมาณความเขมขนของอเลคตรอน (ORP)

- ปรมาณโพแทสเซยม - ปรมาณแกส

- แกสมเทน

เชอเรมตนเปนมลสตว

www.ssru.ac.th

21

3.3.2 ขนตอนการด าเนนการวจยในระดบชมชน ซงมรายละเอยดดงน 3.3.2.1 จดประชมระดมความคดเหนในระดบผน าชมชน ประกอบดวย

ผใหญบาน ก านน ตวแทนรานคา ครในโรงเรยน นายกบรหารสวนต าบล ตวแทนชาวบาน ใน 11 ต าบล ของอ าเภออมพวา เพอชแจง และคดเลอกกลมชมชนจ านวน 3 แหง ในต าบลตวอยาง ทจะเปนสถานทด าเนนการทดลองผลต และพฒนารปแบบการผลตพลงงานทดแทน โดยใชเกณฑในการคดเลอกต าบลตวอยางทมระดบความตองการใหเกดการวจยในพนทของตนเอง ศกยภาพดานวตถดบ ความสามารถผลตพลงงานไดของพนท ดวยวธการสอบถามจากแบบสอบถาม การแสดงความคดเหนในประเดนของความตองผลต ความตองใช และความตองการพฒนาระบบผลตแกสชวภาพในพนทของตนเอง โดยเชญตวแทนของชมชน จ านวนประมาณ 30 คนในรปแบบกลม ด าเนนการประชม รบฟงขอเสนอแนะและเลอกพนทชมชนทจะเปนกลมตวอยางในการผลตแกสชวภาพ และเปนศนยกลางการเรยนรทสามารถถาย แลกเปลยนความรไปในระดบชาวบานได

3.3.2.2 รวมกบชมชนตรวจสอบศกยภาพของพนท โดยคณะทมวจยเปนทปรกษาในการด าเนนการ และคนหารปแบบการรวบรวมและจดเกบตวอยางทเหมาะสม ทสามารถคนผลประโยชนทผรวบรวมสงตวอยางจะไดรบกลบคนในรปแบบตาง ๆ อาท การไดรบคนในรปของพลงงานทผลตได การไดรบคนในรปของการลดคาใชจายในการก าจดขยะ เปนตน พรอมทงวเคราะหลกษณะของพฤตกรรมของกลมตวอยางในพนท โดยอาศยสถตวจยพนฐาน อาทคาเฉลย รอยละ ระดบความถ เปนตน

3.3.2.3 รวมออกแบบของพนท ศกษา โดยใชขอมลสภาวะเหมาะสมจากหองปฏบตการพรอมจดอบรม/สาธต การผลตแกสชวภาพ และสาธตการน าแกสชวภาพ ไปใชประโยชนในชมชน

3.3.2.4 ตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนการวจย การมสวนรวม และระดบความพงพอใจของชมชน โดยใชแบบสอบถาม และแบบสงเกต ท าการวเคราะหและประเมนผลดวยสถตวจยพนฐานอาทคาเฉลย รอยละ ระดบความถ และสถตวจยเชงพรรณนา

3.3.2.5 สรปผล และจดท ารายงานการวจยทสมบรณตอไป

www.ssru.ac.th

บทท 4

ผลการวจย

การศกษาการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาใน อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ไดดาเนนการบรรลวตถประสงค 2 ดาน ประกอบดวยการศกษาหากระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา และการสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนดานการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและการกาจดวชพชนาใหเกดประโยชนตอวถชวตของชมชน โดยผลการวจยมดงน

4.1 ผลการประชมหารอรวมของตวแทนชมชน การดาเนนการประชมหารอรวมกบชมชน ไดผลลพธจากการประชมระดมความคดเหน

ทมจานวนผเขาประชมทประกอบดวยตวแทนชมชนทง 11 ตาบลทประกอบดวย ผใหญบาน ผนาชมชน เจาหนาทขององคการบรหารงานสวนตาบล และชาวบาน รวมจานวนประมาณ 25 ทาน โดยใชการจดประชมแบบเฉพาะกลม ( Focus group) ทเกดจากการนาผลการวจยเรอง การสรางรปแบบการผลตพลงงานจากชวมวลประเภทขยะและนาเสยแบบชมชนมสวนรวมในตาบลบางนางล อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ของผวจยในป 2554 รวมพจารณา เพอคดเลอกตาบลตวอยางสาหรบเปนพนทวจย และหาแนวทางในการจดการเกยวกบวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนท ซงผลการประชมมขอสรปดงน

4.1.1 ผลการเลอกพนทศกษา โดยใชแบบสอบถามใน 3 ประเดน ประกอบดวย ประเดนสภาพปญหาเรองวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนทและแนวทาง การจดการ ประเดนการเลอกพนทศกษาและความสมครใจของชมชน และประเดนความรวมมอกรณมโครงการดานการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนท และคาถามปลายเปดเพอเปดโอกาสใหมการนาเสนอทเปนความคดสวนตวของผเขารวมประชมผลการศกษาพบวา มตวแทนของชาวบาน ผนาชมชน เขารวมทง 11 ตาบล จานวน 29 ทาน โดยมปลดองคการบรหารสวนตาบลบางนางล เปนประธานของหนวยงานราชการในตาบล ผลการศกษามดงน

www.ssru.ac.th

23

1) ประเดนสภาพปญหาเรองวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนทและแนวทางการจดการ พบวา รอยละ 70.5 ของตวแทนชมชนประสบปญหาเรองวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนท ไดแก เปลอกมะพราวสด ผกตบชวา และวชพชในรองสวนผลไมรอยละ 20.5 พบปญหาเรองนาเสยและของเสยทเกดจากกจกรรมแปรสนคาทาง การเกษตร ไดแก นาเสยจากโรงงานผลตวนมะพราว และรอยละ 9 พบปญหาการตกคางของเปลอกผลไมตามฤดกาล ไดแก เปลอกสมโอ ลนจ กงไม สวนประเดนแนวทางในการจดการพบวา รอยละ 60.5 ตองการใหทกหมบานมวธการจดการของตนเอง และรอยละ 25.5 ตองการใหหนวยงานภายนอกเขามาจดการ และรอยละ 14 ตองการใหใชมาตรการดานกฏหมายเพอควบคมการทงวสดเหลานลงในพนทสาธารณะ

2) ประเดนการเลอกพนทศกษาและความสมครใจของชมชน พบวา รอยละ 60.5 ตองการใหตาบลทมปญหามากทสดเปนพนทตวอยางในการนาวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนามาผลตเปนพลงงานทดแทน รอยละ 20.5 ตองการใหมการผลตพลงงานทดแทนในทกตาบล และรอยละ 19.0 ตองการใชพนทของรฐเพอเปนพนทศกษา และพบคาตอบปลายเปดรอยละ 80.6 เลอกพนทของตาบลบางนางล เปนสถานทตวอยางในการศกษา

3) ประเดนความรวมมอกรณมโครงการดานการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนท พบวา รอยละ 75.0 ตองการเขารวมกจกรรมทก ๆ โครงการทมในพนทของตนเอง พบวารอยละ 15.5 จะสงตวแทนของตาบลเขารวมกจกรรม และรอยละ 9.5 ตองการเขารวมในการอบรมและเสนอความคดเหน

4.1.2 ผลการประชมสรปเปนมตเลอก 1 ตาบล คอ ตาบลบางนางล ทมจานวนหมบาน

5 หม เปนพนทศกษา ดงแสดงภาพการเขารวมประชมในภาพท 4.1 ซงพบลกษณะปญหาเรองการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในตาบลดวยเหตผล ดงน

1) ในลาคลองมวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในลาคลองประกอบดวย เปลอกสมโอ เปลอกมะพราวสด เศษอาหาร นาเสยจากโรงงานผลตวนมะพราว ผกตบชวา และสาหรายหางกระรอก ทเพยงพอตอการนามาผลตเปนพลงงานทดแทนประเภทแกสชวภาพได

2) ผนาชมชน กลมชาวบาน มระดบความตองการเขารวมโครงการวจยมากทสด

3) ในพนทยงขาดความร และความเขาใจในการจดการทสามารถนามาใชประโยชน

www.ssru.ac.th

24

ภาพท 4.1 กจกรรมการประชมหารอเพอคดเลอกพนทศกษาในอาเภออมพวา

ผลจากการประชมพบวา ไดแนวทางการดาเนนการวจยรวมกบชมชนและพบขอเสนอแนะจากชมชนดงน

1) ตองการใหหนวยงานทเกยวของมาชวยดาเนนการ 2) ตองการเขารวมโครงการทสามารถสรางผลประโยชนกลบคนสชมชน 3) ตองการใหมการแตงตงคณะดาเนนงานภายในชมชนเพอชวยประสานงาน

ใหเกดความตอเนอง

4.2 ผลการรวบรวมชนดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนทของตาบลบางนางล

จากการสารวจและสอบหนวยงานองคการบรหารสวนตาบลบางนางล พบวา ในพนทของตาบลมวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาทสรางปญหาดานการสญจรทางนาและ การใชประโยชนจากลานา ดงแสดงในภาพท 4.2 และมรายละเอยดดงน

4.2.1 ปรมาณเปลอกมะพราวสด 10-15 ตนตอฤด 4.2.2 ปรมาณเปลอกสมโอ 2-4 ตนตอฤดกาล 4.2.3 ปรมาณวชพชนา ประกอบดวย สาหรายหางกระรอก ผกตบชวา จอก และแหน

ประมาณ 1-3 ตนตอเดอน

www.ssru.ac.th

25

ภาพท 4.2 การเกบขอมลดานปรมาณเศษวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนท

4.3 ผลการผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการและการพฒนาสชมชน ผดาเนนการวจยได ออกแบบการทดลองเปน 2 ระดบ ประกอบดวย การทดลองใน

ระดบหองปฏบตการ โดยใชถงหมกขนาด 10 ลตร ทาจาก วสดประเภทอะครลกลกษณะเปนแบบ Plug Flow ทาการทดลองใชวตถดบในการผลตแกสชวภาพ 5 ชนด ประกอบดวย วนมะพราว เปลอกสมโอ สาหรายหางกระรอก ผกตบชวา และมลสตว และนาผลการทดลองทดทผลต แกสชวภาพและ/หรอแกสมเทนสงสดนาพฒนาสชมชนใหทดลองทาการผลตในระดบครวเรอนทชมชนไดรวมกนออกแบบไวเปนหลมหมกแกสแบบ Plug Flow ทความจ 4 ,000 ลตร โดยใชวธการผลตแกสชวภาพแบบไมตอเนองโดยใชจลนทรยประเภทไมตองการอากาศ (Anaerobic Bacteria) ทไดจากระบบบาบดนาเสยแบบไรอากาศในพนทศกษา ไดแก นาเสยจากโรงงานผลตวนมะพราวหรอมลสตวในพนท ซงไดผลการทดลองดงน

www.ssru.ac.th

26

4.3.1 ผลการวจยการผลตแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาในระดบหองปฏบตการ โดยใชอตราสวนของวตถดบในปรมาณทตางกน 3 ระดบ คอ 1:1:1:1:1, 2:2:2:2:1 และ 3:3:3:3:1 และไดผลการทดลองดงแสดงในภาพท 4. 3, 4.4, 4.5 และ 4.6 ดงน

ภาพท 4.3 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพช

นาของแตละประเภทในสดสวนเดยวกน

ภาพท 4.4 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพช

นาของแตละประเภทในสดสวน 2 ตอ 1

www.ssru.ac.th

27

ภาพท 4.5 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาของแตละประเภทในสดสวน 3 ตอ 1

ภาพท 4.6 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาของแตละประเภทในสดสวน 1, 2, 3 ตอ 1 และมลสตวประเภทเดยว

www.ssru.ac.th

28

สาหรบอตราสวนทใชในการทดลองผวจยเลอกใชอตราสวนโดยนาหนกของวตถดบในปรมาตรถงหมก 10 ลตร โดยใชมลโค 1 สวน เปนแหลงกาเนดเชอจลนทรยประเภท Anaerobic bacteria ดงน

อตราสวนท 1 = 1:1:1:1:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 2 = 2:2:2:2:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 3 = 3:3:3:3:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 4 = 2:0:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 5 = 0:2:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 6 = 0:0:2:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 7 = 0:0:0:2:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 8 = 3:0:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 9 = 0:3:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 10 = 0:0:3:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 11 = 0:0:0:3:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 12 = 0:0:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 13 = 1:0:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 14 = 0:1:0:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 15 = 0:0:1:0:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค) 16 = 0:0:0:1:1 (วนมะพราว:เปลอกสมโอ:สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค)

จากภาพท 4. 3, 4.4, 4.5 และ 4.6 สรปไดวา อตราการผลตแกสชวภาพจาก

วสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาในอตราสวนทดทสด คอ 1:0:0:0:1 (วนมะพราว :เปลอกสมโอ :สาหรายหางกระรอก :ผกตบชวา :มลโค) สามารถผลตแกสชวภาพไดรวม 101.44 มลลลตรในปรมาตรของถงหมกแกสชวภาพ 10 ลตร โดยอตราสวนของการผลตแกสชวภาพ

4.3.2 ผลการวจยการผลตแกสมเทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา

ในระดบหองปฏบตการ โดยใชอตราสวนของวตถดบในปรมาณทตางกน 3 ระดบ คอ 1 :1:1:1:1, 2:2:2:2:1 และ 3:3:3:3:1 และไดผลการทดลองดงแสดงในภาพท 4.7, 4.8, 4.9 และ 4.10 ดงน

www.ssru.ac.th

29

ภาพท 4.7 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนา ของแตละประเภทในสดสวนเดยวกน

ภาพท 4.8 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนา

ของแตละประเภทในสดสวน 2 ตอ 1

www.ssru.ac.th

30

ภาพท 4.9 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนา

ของแตละประเภทในสดสวน 3 ตอ 1

ภาพท 4.10 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาของแตละประเภทในสดสวน 1, 2, 3 ตอ 1 และมลสตวประเภทเดยว

www.ssru.ac.th

31

จากภาพท 4.7, 4.8, 4.9 และ 4.10 สรปไดวาอตราการผลตแกสมเทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาในอตราสวนทดทสด คอ 1:0:0:0:1 (วนมะพราว :เปลอกสมโอ :สาหรายหางกระรอก :ผกตบชวา :มลโค ) สามารถผลตแกสมเทนไดสงสด 77.70 เปอรเซนตในปรมาตรของถงหมกแกสชวภาพ 10 ลตรในชวงเวลา 33 วน สวนอตราสวนทผลตแกสมเทนไดมากกวา 70 เปอรเซนต คอ 0:0:2:0:1 (วนมะพราว :เปลอกสมโอ :สาหรายหางกระรอก :ผกตบชวา :มลโค ) และอตราสวน 0:0:0:2:1 (วนมะพราว :เปลอกสมโอ :สาหรายหางกระรอก:ผกตบชวา:มลโค)

4.3.3 ผลการพฒนาการผลตแกสชวภาพสชมชน โดยการสรางกระบวนการมสวนรวม

ของชมชนดานการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและการกาจดวชพชนาใหเกดประโยชนตอวถชวตของชมชน ผวจยรวมกบชมชนในตาบลบางนางล ทาการออกแบบและรวมสรางหลมหมกแกสชวภาพขนาดความจ 4 ,000 ลตร จานวน 3 หลม ทออกแบบเปนแบบปลกโฟลว ดงแสดงในภาพท 4.11

ภาพท 4.11 การนาผลการวจยจากหองปฏบตการพฒนาสการใชประโยชนในชมชน

www.ssru.ac.th

32

จากผลการทดลองผลตแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการสามารถพฒนาไปสการใชประโยชนภายในชมชน โดยผวจยไดเลอกใชวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาทสามารถผลตแกสชวภาพไดสงสด คอ วนมะพราว สาหรายหางกระรอก และผกตบชวา โดยใชรวมกบมลโคทอตราสวน 2 :1 สาหรบวชพชนากบมลโค และอตราสวน 1 :1 สาหรบวนมะพราว โดยใชสภาวะททเปนไปตามสภาวะแวดลอมของพนท ผลการวจยพบวา สามารถผลตแกสชวภาพและแกสมเทนไดใกลเคยงกบการผลตในระดบหองปฏบตการเมอเทยบปรมาณของนาหนกวตถดบตอปรมาตรของหลมหมกแกสดงแสดงในภาพท 4.12, 4.13 และ 4.14

ภาพท 4.12 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสชวภาพจากหลมหมกแกสในชมชน

ภาพท 4.13 กราฟแสดงปรมาณการผลตแกสมเทนจากหลมหมกแกสในชมชน

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00

70.00

80.00

90.00

1 3 5 7 9 10 13 15 17 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45

6 (0:0:2:0:1)

7 (0:0:0:2:1)

13 (1:0:0:0:1)

day

CH4 (%)

www.ssru.ac.th

33

จากภาพท 4.12 และภาพท 4.13 พบวา วสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาประเภทสาหรายหางกระรอกและผกตบชวา สามารถทจะผลตแกสชวภาพและแกสมเทนไดสงสด 115,864 ลตร และ 80.5 เปอรเซนตของปรมาณแกสมเทน ในระยะเวลา 25-30 วน

4.3.4 ผลลพธจากการนาวสดทางการเกษตรรวมกบวชพชนามาผลตเปนแกสชวภาพ

เพอใชประโยชนภายในชมชน พบวา ชมชนมทางเลอกทจะจดการกบวสดเหลอทงเหลานมากขนและสามารถทจะลดผลกระทบทมตอวถชวตของชมชนได โดยเฉพาะการสญจรทางนาทสามารถลดปญหาการสะสมตวของวชพชนาได จากผลการวจยพบวา กระบวนการหมกแกสชวภาพสามารถทจะลดคาความสกปรกในรปของคาซโอดจากแหลงสารอนทรยทมอยในวสดเหลอทงทางการเกษตรไดดงแสดงในภาพท 4.14, 4.15, 4.16 และ 4.17 ดงน

ภาพท 4.14 กราฟแสดงการลดลงของคาซโอดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนา

ของแตละประเภทในสดสวนเดยวกนทนามาผลตเปนแกสชวภาพ

www.ssru.ac.th

34


ของแตละประเภทในสดสวน 2 ตอ 1 ทนามาผลตเปนแกสชวภาพ ภาพท 4.16 กราฟแสดงการลดลงของคาซโอดของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนา

ของแตละประเภทในสดสวน 3 ตอ 1 ทนามาผลตเปนแกสชวภาพ

www.ssru.ac.th

35


ของแตละประเภทในสดสวน 1, 2, 3 ตอ 1 และมลสตวประเภทเดยวทนามาผลตเปนแกสชวภาพ

จากภาพท 4.14, 4.15, 4.16 และ 4.17 พบวา ปรมาณซโอดของสารอนทรย

ประเภทวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาสามารถถกกาจดลงไดดวยการนามาผลตเปนแกสชวภาพได 37.85 ถง 69.90 เปอรเซนต ดงนน หากนาวสดเหลานกลบมาทาใหเกดประโยชนดวยการผลตเปนพลงงานทดแทนในรปแบบของแกสชวภาพ

4.4 ผลการประเมนระดบความพงพอใจของชมชน ประเดนผลการประเมนระดบการมสวนรวมของชมชนตวอยาง จากการสอบถามการสาธตการผลต และแบบบนทกผลของการสงเกตของผวจยในกรณการเขารวมดาเนนการผลต แกสชวภาพของสมาชกในหมบานจานวน 3 หมบาน โดยพจารณาจากกลมตวอยางสมาชกหมบานหมละ 10-25 คน และแบงประเดนในแบบสอบถามไว 3 ประเดน ประกอบดวย ประเดนของระดบความรทไดรบ ประเดนระดบความพงพอใจในการเขารวมกจกรรมวจย และประเดนความพงพอใจจากการนาผลการวจยไปใชประโยชน ลกษณะของคาถามใชมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ซงม 5 ระดบ คอ มระดบความร ความพงพอใจในการเขารวมกจกรรม และความพงพอใจทไดรบจากการนาผลการวจยไปใชประโยชน ระดบนอยทสด นอย ปานกลาง มาก และระดบมากทสด มเกณฑการใหคะแนนดงน

www.ssru.ac.th

36

5 หมายถง ระดบมากทสด 4 หมายถง ระดบมาก 3 หมายถง ระดบปานกลาง 2 หมายถง ระดบนอย 1 หมายถง ระดบนอยทสด สวนของการวเคราะหขอมลจากผลของแบบบนทกผลการสงเกตของผวจย ใชวธการ

วเคราะหขอมลดวยวธการวเคราะหเนอหา ( Content Analysis) และนาเสนอดวยการพรรณา ขอมลทไดจากแบบสอบถามเชงปรมาณ ไดดาเนนการตรวจสอบความถกตองของแบบสอบถามและนาขอมลทไดมาลงรหส และประมวลผลดวยเครองคอมพวเตอรสาเรจรป เพอคานวณหาคาสถต โดยวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยหาคาความถ คารอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของผลการตอบแบบสอบถามในแตละประเดน โดยใชเกณฑการจดระดบความพงพอใจดงน

คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มระดบความพงพอใจระดบนอยทสด คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มระดบความพงพอใจระดบนอย คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มระดบความพงพอใจระดบปานกลาง คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มระดบความพงพอใจระดบมาก คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มระดบความพงพอใจระดบมากทสด

4.4.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง สาหรบขอมลทวไปของ ตวอยางสมาชกหมบานผตอบแบบสอบถามทง 3 หมจานวน 45 คน โดยรอยละ 70.5 และรอยละ 29.5 ของผตอบแบบสอบถามเปนเพศหญงและเพศชายตามลาดบ อายตากวา 20 ป มรอยละ 1.5 อาย 20-40 ป รอยละ 30.5 อาย 41-60 ป รอยละ 60.5 อายมากกวา 60 ป รอยละ 7.5 ระดบการศกษาในชวงประถมศกษารอยละ 65.0 ระดบมธยมตนถงมธยมปลายรอยละ 10.4 ระดบอนปรญญาถงระดบปรญญาตรรอยละ 3.0 และระดบสงกวาปรญญาตรรอยละ 0.2 อาชพของผตอบแบบสอบรอยละ 70.5 มอาชพเกษตรกรรม รอยละ 15.5 มอาชพรบราชการ/รฐวสาหกจ รอยละ 9.5 มอาชพรบจางทวไป รอยละ1.5 มอาชพคาขาย รอยละ 1.5 มอาชพชาวประมง และรอยละ 1.5 มอาชพอน ๆ นอกเหนอจากทกลาวมา ระยะเวลาทผตอบแบบสอบถามอาศยอยในพนท ตงแต 1-10 ป รอยละ 2.4 อาศยอยตงแต 11-20 ป รอยละ 5.6 และอาศยอยมากกวา 20 ป รอยละ 92.0 และรอยละ 23.0 มสถานะเปนสมาชกในชมรม กลม หรอสมาคมในพนท และรอยละ 77.0 ไมเปนสมาชกของสมาคมใด ๆ 4.4.2 ผลการทดสอบระดบความพงพอใจ สาหรบผลการวเคราะหขอมลใน 3 ประเดนหลก เกยวกบ ความร ความพงพอใจ และประเดนความพงพอใจจากการนาผลการวจยไปใช

www.ssru.ac.th

37

ประโยชนโดยหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของผลการตอบแบบสอบถามในแตละประเดน แสดงผลดงในตารางท 4.1, 4.2 และ 4.3

ตารางท 4.1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบ ความรทไดรบ ของชมชนในแตละ

ดาน

ระดบความรทไดรบจากการเขารวมกจกรรม x S.D. แปรผล

1. สามารถแยกประเภทของวสดเหลอทงทางการเกษตรทสามารถนามาผลตเปนแกสชวภาพได

4.50 0.52 ระดบมาก

2. มความเขาใจถงขนตอนการเตรยมวตถดบสาหรบนามาผลตเปนแกสชวภาพ


3. มความร ความเขาใจในขนตอนการผลตและการนาแกสชวภาพไปใชประโยชน


4. มระดบความรเกยวกบการผลตและ การนาแกสชวภาพไปใชประโยชนมากกวา 50 เปอรเซนตของความรเดม


5. มระดบความรเกยวกบการผลตและ การนาแกสชวภาพไปใชประโยชนนอยกวา 50เปอรเซนตของความรเดม


เฉลย 4.20 0.52 ระดบมาก

www.ssru.ac.th

38

ตารางท 4.2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบ ความพงพอใจในการเขารวมกจกรรมของชมชน

ระดบความพงพอใจจากการเขารวมกจกรรม x S.D. แปรผล

1. มความพงพอใจในดานความรทไดรบจากกระบวนการวจย

4.67 0.52 ระดบมากทสด

2. มความพงพอใจในดานการจดกจกรรมการวจย


3. มความพงพอใจในดานทมงานวจยดานการใหความร การใหประโยชนจากผลการวจย


4. มระดบความพงพอใจในภาพรวมของกระบวนการวจย มากกวา 50 เปอรเซนต


5. มระดบความพงพอใจในภาพรวมของกระบวนการวจย นอยกวา 50 เปอรเซนต


เฉลย 4.19 0.52 ระดบมาก

www.ssru.ac.th

39

ตารางท 4.3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความพงพอใจจากการนาผลการวจยไปใชประโยชนของชมชน

ระดบความพงพอใจในการนาผลการวจยไปใชประโยชน x S.D. แปรผล

1. ทานสามารถนาผลการวจยไปใชประโยชนภายในครวเรอนไดโดยตรง


2. ทานมความพงพอใจตอการนากระบวนการผลตและการใชประโยชนจากแกสชวภาพเผยแพรใหกบชมชนขางเคยง


3. ทานมความพงพอใจตอการนาผลวจยไปใชในพนทอน ๆ ภายในจงหวด


4. ทานมความพงพอใจตอการใชประโยชนของแกสชวภาพทผลตไดในครวเรอนของตนเอง


5. ทานมความพงพอใจตอการใหมหนวยงานในตาบลทาการผลตและจายแกสชวภาพใหทวถงทงตาบล


เฉลย 4.54 0.52 ระดบมากทสด

จากตารางท 4.1-4.3 พบวา ระดบความพงพอใจของชมชน ทไดรบความรท ในแตละดานอยในระดบมาก ความพงพอใจในการเขารวมกจกรรมการวจยในครงนเฉลยอยในเกณฑระดบมากมากทสด และความพงพอใจจากการนาผลการวจยไปใชประโยชนของชมชนเฉลยอยในระดบมาก และมความพงพอทตองการใหมหนวยงานในตาบลทาการผลตและจายแกสชวภาพใหทวถงทงตาบลอยในระดบมากทสด

www.ssru.ac.th

บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ จากผลการศกษาการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบ

วชพชนาใน อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ทไดดาเนนการวจยตามวตถประสงคทไดกาหนดไวนน สามารถสรปผลการวจยโดยแยกตามวตถประสงคแตละดานดงน

5.1 สรปผลการวจย การผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาในอาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ทมวตถประสงค เพอศกษาหากระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา และการสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนดานการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและการกาจดวชพชนาใหเกดประโยชนตอวถชวตของชมชน จากผลการศกษาทไดสามารถสรปผลการวจยไดดงน

กระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนา และการสรางกระบวนการมสวนรวมของชมชนดานการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและการกาจดวชพชนาใหเกดประโยชนตอวถชวตของชมชน ในกระบวนการวจยไดดาเนนการไว 4 ขนตอน ประกอบดวย ขนตอนการคนหาปญหาเรองการจดการวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาในพนทของอาเภออมพวา ทกตาบลพรอมกบเลอกตาบลตวอยางเพอเปนสถานทในการผลต ทดสอบ พลงงานทดแทนทชมชนไดเลอกไว ขนตอนการสารวจและเกบตวอยางวตถดบในพนทศกษามาทาการทดลองผลตพลงงานทดแทนในระดบหองปฏบตการ ขนตอนการนาผลการทดลองจากหองปฏบตการสการพฒนารวมกบชมชนเพอออกแบบและสรางระบบผลตพลงงานทดแทนภายในชมชน และขนตอนการอบรมสาธตและประเมนผลระดบความพงพอใจของชมชนในการผลผลตจากการพลงงานทดแทนไปใชประโยชนภายในชมชน ผลการศกษาสรปไดวา

5.1.1 กระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาในระดบชมชน ตองมการสรางกระบวนการมสวนรวมในเรองดงกลาวใหชดเจนดวยกระบวนการหารอรวม และใชมตจากผลการประชมรวมทง 4 ฝายทประกอบดวย ผนาชมชนตวแทนชมชน ปราชญในชมชน และผวจยโดยใชผลจากการสอบถาม

www.ssru.ac.th

41

ขอมล ผลของขอเสนอแนะทเกดจากผลการยอมรบสภาพปญหาทเกดขนในปจจบน แนวทางเลอกของชมชนในการแกไขปญหา และหลกวชาการทผวจยเสนอแนะให

5.1.2 กระบวนการทเหมาะสมในการผลตพลงงานทดแทนจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทเกดจากการเลอกของชมชน โดยชมชนเลอกทจะนาวสดดงกลาวนามาผลตเปนแกสชวภาพและทดลองใชในชมชน และดวยหลกวชาการจาเปนตองนาวสดเหลานนมาทาการทดลองผลตและคนหาสภาวะทเหมาะในการผลตในระดบหองปฏบตการ ผลการวจยสรปไดวา วสดเหลอทงทางการเกษตรทเลอกนามาศกษาสามารถผลตแกสชวภาพไดทกตว และวสดทเหมาะสมในพนทดงกลาวคอผลตภณฑจากมะพราว (วนมะพราว) เปลอกสมโอรวมกบวชพชนา ไดแก สาหรายหางกระรอก ผกตบชวา โดยใชมลโคทมในพนทศกษาเปนหวเชอจลนทรยททางานในสภาวะไรอากาศในการยอยสลายและเปลยนสารอนทรยในวสดทงหมดเปนแกสชวภาพ ในอตราสวน 3:3:3:3:3 ทผลตแกสชวภาพได 8.61 มลลลตรในปรมาตรของถงหมกแกสชวภาพความจ 10 ลตร

5.1.3 กระบวนการผลตแกสชวภาพในระดบชมชนทเกดจากการพฒนานาผล การทดลองจากระดบหองปฏบตการลงสชมชน จากผลการวจยพบวา วสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนา ประเภทสาหรายหางกระรอกและผกตบชวา สามารถทจะผลตแกสชวภาพและแกสมเทนไดสงสด 115,864 ลตร และ 80.5 เปอรเซนต ของปรมาณแกสมเทนในระยะเวลา 25-30 วน

5.1.4 ประเมนผลระดบความพงพอใจของชมชนในการผลผลตจากการพลงงานทดแทนไปใชประโยชนภายในชมชน พบวา ระดบความพงพอใจของชมชนทไดรบความรทในแตละดานอยในระดบมาก ความพงพอใจในการเขารวมกจกรรมการวจยในครงน เฉลยอยในเกณฑระดบมากทสด และความพงพอใจจากการนาผลการวจยไปใชประโยชนของชมชนเฉลยอยในระดบมาก และมความพงพอทตองการใหมหนวยงานในตาบลทาการผลตและจายแกสชวภาพใหทวถงทงตาบลอยในระดบมากทสด 5.2 อภปรายผล จากผลการวจยและสรปผลการวจยพบประเดนของการนาผลการวจยในระดบหองปฏบตการทนาไปสการพฒนาใชในชมชนในสวนของการควบคมปจจยในการผลตแกสชวภาพ ทประกอบดวย การควบคมคาความเปนกรด-เบส อณหภมของการหมกแกสชวภาพ ปรมาณของวสดเหลอทงทางการเกษตรและวชพชนาทใสลงในหลมหมกแกส การผสมของวตถดบในถงหมกแกส ในระดบชมชนเปนสงทควบคมไดยาก ดงนน ในการดาเนนการวจยในระดบชมชนผลลพธทได จงอาจมความคลาดเคลอนจากการทดลองในระดบหองปฏบตการมากกวา 20 เปอรเซนต

www.ssru.ac.th

42

5.3 ขอเสนอแนะ การดาเนนการวจยทตองอาศยความรวมมอจากชมชนในทกระดบนน จาเปนตองเปนงานวจยทสามารถสรางผลประโยชนแกชมชนไดอยางแทจรงและยงยน ดงนน การวจยครงนจงขอเสนอแนะสาหรบนกวจยและขอเสนอแนะดานวชาการในเรองการผลตแกสชวภาพ ดงน 5.3.1 ควรเพมวธการควบคมปจจยในการหมกแกสชวภาพในสวนของการออกแบบหลมหมกแกส อาท เพมวธการควบคมคาพเอซของวตถดบ เพอการควบคมปจจยเรองของอณหภมในหลมหมกแกส และเพมวธการกวนผสมในหลมหมกแกส 5.3.2 การผลตแกสชวภาพทใชกบชมชนจาเปนตองเลอกพนททมวตถดบในการผลตใหเพยงพอ อาท ควรมหวเชอจลนทรยทเปนวตถดบในพนททเพยงพอ ซงจะทาใหการผลตแกสชวภาพมความตอเนองมากขน 5.3.3 การวจยทรวมดาเนนการกบชมชนจาเปนตองสรางรปแบบของกระบวนการมสวนรวมของชมชนทงภายในตาบลเดยวกนและตาบลทอยขางเคยงใหเกดการเรยนรรวมกน ซงจะทาใหเกดการเผยแพรผลลพธของการวจยไดเปนอยางด 5.3.4 ควรมการวจยเพมเตมเกยวกบการพฒนาการมสวนรวมและการใชประโยชนของผลลพธทไดจากการนาวตถดบในพนทชมชนมาใชในการผลตเปนแกสชวภาพในชมชนหรอกระบวนการจดการเกยวกบผลผลตทไดภายในชมชนเพอใหเกดการพงพาตนเองของชมชนตอไป

5.4 การน าเสนอผลงานวจย ผลงานวจยไดรบการตอบรบเพอนาเสนอในงานประชมระดบนานาชาตทจดโดย ICEMT2012 ณ. เกาะ Jeju Island ประเทศเกาหลใต ระหวางวนท 29-30 มถนายน 2012 ดงเอกสารแนบในภาคผนวก จ.

www.ssru.ac.th

บรรณานกรม จนตนา เปยสวน. (2538). ความร ความตระหนกและการปฏบตตวของแมบานเกยวกบ

การจดการ มลฝอยของครวเรอนในแฟลตขาราชการกรงเทมหานคร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สงแวดลอม) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ชยณรงค ธรรมกล. (2551). การพฒนาเครองฟกไขโดยใชถงหมกกาซชวภาพรวมกบเครองทาน ารอนพลงงานแสงอาทตย . วทยานพนธปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยพลงงาน คณะพลงงานสงแวดลอมและวสด มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

ชยศร ธาราสวสดพพฒน. (2548). การพฒนารปแบบการผลตน ามนดเซลจากน ามนทเหลอท ง. กรงเทพมหานคร : สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม.มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

……. (2553). พลงงานทดแทนกบการจดการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

ชนพงค วงใน และภาวณ ชยประเสรฐ. (2549). การประยกตใชถงปฏกรณไมใชอากาศแบบลกผสมสาหรบการผลตกาซชวภาพและการบาบดน าเสยจากโรงงานอตสาหกรรมสกดปาลม . กรงเทพมหานคร : หนวยปฏบตการวจยและพฒนาวศวกรรมชวเคมและโรงงานตนแบบ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

ทะนงศกด คมไขนา. (2546). การศกษากบการพฒนาชมชน (Education Communication Development). ขอนแกน: พมพศรภณฑ ออฟเซท. นษรา สนบวทอง. (2537). การศกษาการทางานของการหมกไรอากาศชนดทมตวกลาง

ยดเกาะในการบาบดน าเสยจากมลโค . วทยานพนธปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

บญมา ปานประดษฐ. (2550). ถงหมกมหศจรรยเปลยนขยะเปนกาซชวภาพ . สานกพมพเกษตรกรรมธรรมชาต, โรงพมพ บรษท ออฟเซทครเอชน จากด.

www.ssru.ac.th

44

ประทน กลละวณชย, นนทยา เปปะตง, อรอมล เหลาปตนนท, อรรณพ นพรตน, ภาวณ ชยประเสรฐ และวรนธร สงคสร. (2549). ภาพรวมเชงสถานภาพและศกยภาพของเทคโนโลยกาซชวภาพในประเทศไทย . วทยานพนธ คณะทรพยากรชวภาพและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร-บางขนเทยน.

ปารชาต วลยเสถยรและคณะ. (2543). กระบวนการและเทคนคการทางานของนกพฒนา. กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ไพบลย แจมพงษ. (2553). การจดการขยะโดยกระบวนการมสวนรวมของชมชน บรเวณตลาดน าอมพวา. กรงเทพมหานคร: สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

ภาวณ ชยประเสรฐ, อรรณพ นพรตน, จงกล พนทว และ ชยนต กมยงค. (2546). การพฒนากรผลตพลงงานในรปกาซชวภาพจากมลสกร . กรงเทพมหานคร : โครงการวจยสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

มรกต ตนตเจรญ และคณะ. (2547). การผลตกาซชวภาพจากสาหรายหรอใบสนผสมกบมลวว. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

มหาดไทย, กระทรวง กรมการปกครอง. (2543). คมอการปฏบตงานการจดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล. กรงเทพมหานคร: อาสารกษาดนแดน

วชชากร จารศร. (2550). การแตกตวของพลาสตก น ามนพช และน ามนหลอลนใชแลวดวยความรอนเปนแกซโซลนในเครองปฏกรณแบบตอเนอง. กรงเทพมหานคร : วทยาลยปโตรเลยมและปโตรเคมจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรรตน จตการคา. 2546. การนายางรถยนตทใชแลวมาเปลยนเปนผลตภณฑต งตนทมคณคาโดยกระบวนการไพโรไลซส . กรงเทพมหานคร : วทยาลยปโตรเลยมและปโตรเคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เสนห จามรก. (2540). การเมองไทยกบพฒนาการรฐธรรมนญ. สถาบนไทยคดศกษา. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตรและมลนธโครงการตาราสงคมศาสตร. เสรมพล รตนสข และ ไชยยทธ กลนสคนธ. (2554). การกาจดน าท งจากโรงงาน

อตสาหกรรมและแหลงชมชน . กรงเทพมหานคร : สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.

อาณต ตะปนตา . (2551). เอกสารประกอบการบรรยายเรอง การจดการขยะมลฝอย. สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา.

www.ssru.ac.th

45

Boe,k., Karakashev, D., Trably, E. and angelidaki, I. (2008). “Effect of post-Digestion Temperature on Serial CSTR Biogas Reactor Performance”, Water Research, Vol. 43, No. 3, pp. 669-676.

Bouallagui, H., Ben, R., Marouani, L and Hamdi, M. (2002). “Mesophilic Biogas Production from Fruit and Vegetable Waste in a Tubalar Digester”, Biorsoure Technology, Vol.86, No.1 pp.85-89.

Cohen, J.M. & Norman, U.T. (1985). Participation’s place in rural development: seeking Clarify through specificity. Word Development (8): 213 - 218.

Jewell, W.J. and Wujcikit, W.J. (1980). “Dry Anaerobic Fermentation}, Biotechnology and Bioengineer Symposium, Vol.10 No.5, pp.43-65.

New York: N.P.Press. Parichat Thongburuang. (2005). Solid Waste Management of Tourit Resorts Case

Study : Romfa Thai Village, Tubtao Subdistrict,Changrai Province. M.S thesis,Faculty of Graduate Studies, Mahidol University.

Ranade, D.R., Yeole, T.Y. and Godbole, S.H. (1987). “Production of Biogas from Market Waste”, Journal of Biomass, Vol. 13, No.3, pp.147-153.

Shanmugam, P. and Horan, N.J. (2009) “Optimising the Biogas Production from Leather Fleshing Waste by CO-Digestion with MSW”, Biorsoure Technology, Vol.100, No.18, pp.4117-4120.

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ก

ผลวเคราะห

www.ssru.ac.th

48

ตารางท ก-1 คา pH ของตวอยางจากถงหมกแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทอตราสวนตางกน

วน คา pH ในอตราสวนท

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 7.1 7.2 7.2 7.3 7.0 7.1 7.2 7.1 6.9 7.0 7.0 7.0 7.0 7.1 7.2 7.1 3 7.2 7.4 8.1 7.3 6.9 6.6 6.3 7.2 7.0 6.5 7.1 7.5 6.8 6.8 7.1 6.9 5 6.9 7.6 7.3 7.2 7.1 7.3 7.6 6.8 7.3 7.2 6.8 7.2 6.7 6.7 6.8 6.7 7 6.5 8.1 6.9 6.2 6.4 6.7 7.1 6.3 6.8 6.9 6.5 6.9 5.7 5.9 6.5 7.1 9 5.6 7.5 6.5 6.0 5.7 6.7 6.1 6.7 6.2 7.0 7.0 6.4 5.9 6.7 6.6 7.0 10 6.8 6.7 6.2 6.4 5.3 5.5 5.3 5.3 5.9 7.6 6.9 6.0 6.1 6.3 6.2 6.8 13 7.6 7.3 6.8 6.2 6.9 6.0 5.9 5.7 5.3 8.7 7.6 5.7 5.4 5.8 5.7 6.3 15 7.3 7.9 7.6 7.0 7.2 6.9 6.7 4.9 4.9 8.9 7.8 6.9 6.9 5.1 5.3 5.6 17 7.9 8.0 8.2 7.7 6.8 7.8 7.6 5.7 5.0 9.6 8.3 7.2 7.8 7.2 6.1 5.7 21 8.5 8.2 8.0 8.2 7.9 7.6 8.8 6.7 6.7 9.4 8.9 7.5 7.5 7.6 6.8 6.8 23 8.4 7.9 7.6 8.7 8.3 8.2 8.3 7.0 7.6 9.0 9.1 8.6 8.7 7.9 7.9 7.0 25 8.9 8.3 8.2 8.9 8.4 8.7 9.3 7.9 8.0 8.9 9.6 8.4 8.6 8.6 8.2 7.5 27 7.4 6.9 7.1 7.6 9.1 9.2 10.0 8.6 8.9 8.5 8.4 7.9 8.1 8.2 8.4 7.9 29 8.2 7.2 6.9 7.7 8.2 9.3 9.8 8.4 9.8 7.6 8.6 7.2 7.9 8.3 8.6 7.2 31 7.6 7.6 5.3 7.8 7.6 8.8 8.6 9.2 8.8 7.3 7.3 8.2 8.1 7.0 9.1 8.0 33 6.4 6.7 6.1 6.6 7.0 8.3 8.2 7.3 7.2 6.7 7.2 8.6 7.6 6.9 8.0 7.0 35 5.3 6.4 5.2 6.8 6.8 7.9 7.8 7.9 7.6 7.2 7.6 8.2 7.1 6.4 8.1 6.8 37 6.8 7.1 5.4 5.5 6.2 7.2 7.4 6.5 7.3 7.3 6.9 7.9 6.5 6.1 7.6 6.3 39 6.1 5.9 5.1 5.8 5.5 7.1 7.8 5.4 6.7 6.9 6.6 7.4 6.7 5.8 7.8 6.6 41 5.8 4.8 4.2 6.4 6.3 6.5 6.2 5.9 5.7 6.4 5.7 6.7 6.1 5.6 7.3 6.1 43 5.3 5.2 5.3 5.9 5.7 6.1 6.4 4.0 5.2 6.6 5.1 7.1 5.6 5.6 6.2 5.8 45 4.9 5.9 4.8 5.2 6.7 5.8 5.2 5.3 6.1 5.7 5.5 6.8 5.2 5.0 6.8 5.3

www.ssru.ac.th

49

ตารางท ก-2 คาอณหภมของตวอยางจากถงหมกแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทอตราสวนตางกน

(หนวย: องศาเซลเซยส)

วน คาอณหภม(องศาเซลเซยล)ในอตราสวนท

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 29.4 30.4 27.7 27.4 27.9 27.9 28.3 29.0 28.2 30.0 27.7 27.9 28.3 28.2 28.8 28.9 3 30.1 29.8 27.9 28.2 28.9 28.4 29.1 28.9 28.6 29.7 28.5 28.2 29.0 29.8 27.9 27.8 5 29.4 30.6 28.2 27.6 28.3 28.1 29.4 29.6 29.5 30.1 29.4 29.8 28.6 28.2 28.3 29.1 7 30.2 29.8 27.8 28.6 30.5 29.6 30.2 28.9 30.5 29.9 29.4 29.7 30.5 29.5 30.3 30.8 9 29.5 29.0 28.5 28.5 29.1 28.9 30.0 30.0 29.0 28.0 29.0 29.4 29.0 28.8 28.5 28.7 10 30.4 28.6 29.1 29.2 29.7 30.3 31.5 29.4 29.7 28.6 30.7 30.3 30.6 29.7 29.7 29.4 13 29.8 29.1 30.0 30.1 28.6 29.3 29.4 30.6 28.6 29.7 29.8 30.8 29.8 30.2 28.9 29.7 15 29.1 30.1 28.6 28.4 30.1 28.6 29.8 30.8 27.1 30.1 28.9 29.7 28.4 30.8 29.5 30.5 17 29.8 29.7 29.6 29.9 29.8 29.7 29.3 29.8 29.4 29.7 29.8 29.4 29.9 29.9 29.9 29.3 21 29.6 30.0 27.9 29.6 29.7 30.1 30.1 28.4 28.4 28.7 28.4 28.6 30.6 29.6 28.6 28.9 23 29.1 29.4 28.0 28.3 28.2 28.6 29.0 29.0 29.0 27.0 28.0 29.0 28.0 28.8 28.0 29.8 25 30.2 29.4 29.5 28.7 28.9 29.7 28.7 29.3 29.7 28.9 27.6 28.7 30.4 28.4 29.3 28.6 27 29.8 29.0 29.4 29.6 29.5 29.4 29.2 29.4 29.7 29.5 29.7 29.6 29.9 29.4 29.8 29.2 29 30.1 28.6 28.7 28.9 29.6 29.5 30.3 29.4 27.4 29.7 30.1 29.5 29.7 28.6 28.4 28.3 31 25.9 27.0 27.4 28.2 28.0 28.6 28.8 28.0 28.4 28.6 28.5 28.2 28.4 28.0 28.0 28.0 33 27.6 28.4 29.4 29.1 29.5 27.6 28.9 29.3 27.5 27.3 27.6 29.1 29.7 29.1 28.9 27.9 35 26.9 27.4 27.6 28.5 28.1 28.4 28.5 28.8 28.7 28.5 28.5 28.2 28.0 28.1 28.3 28.1 37 28.4 29.1 28.5 29.4 30.1 28.4 27.6 30.4 29.8 29.8 30.1 28.4 29.3 28.7 27.6 29.4 39 27.3 28.2 28.6 29.0 29.0 29.3 29.5 29.2 28.8 29.0 29.1 28.8 28.7 28.8 28.6 28.7 41 27.9 27.3 28.6 28.6 29.7 29.2 28.9 27.6 26.4 27.6 28.4 27.6 27.8 27.6 27.5 27.5 43 26.1 26.1 26.0 26.6 26.7 26.6 26.8 26.8 26.7 26.4 26.4 26.4 26.3 26.3 26.5 26.3 45 25.3 27.8 27.9 27.3 28.6 27.2 27.4 27.5 27.9 27.4 25.8 27.8 27.2 27.8 27.9 27.6

www.ssru.ac.th

50

ตารางท ก-3 ปรมาณ SS ของตวอยางจากถงหมกแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทอตราสวนตางกน

(หนวย: mg/l)

วน อตราสวนท

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 32000 12400 14400 12000 11200 16548 10600 18600 13400 15470 18400 16500 15600 11600 14560 13200

3 29800 12211 13697 11984 11050 16124 10000 17562 12945 14896 9987 16102 15203 10542 14012 13025

5 27800 11658 13125 11923 10987 15987 9974 17023 12100 14100 9910 15984 15012 9876 13987 12987

7 27400 11034 12897 11746 10458 15856 9856 16954 11845 13874 9752 15569 14987 9725 13256 12541

9 26600 10894 12458 10987 10130 15614 9645 16025 11236 13412 9561 15102 14658 9523 12998 12012

10 25003 10125 11987 10487 9921 15532 9514 15874 10964 12996 9254 14987 14201 9326 12412 11896

13 24911 9925 11912 10100 9812 14789 9490 14987 10104 12314 9015 14632 14000 9012 11986 11263

15 24462 9851 10654 9874 9799 14125 9401 14102 9954 11879 8974 14215 13874 8965 11364 10897

17 23648 9645 9925 9654 9725 13987 9375 13985 9125 11523 8825 13968 13674 8901 11058 10485

21 22031 9487 9854 9600 9614 13810 9289 13401 8914 11003 8614 13012 13236 8859 10783 9874

23 21654 9325 9512 9541 9589 12908 9162 13001 8743 9874 8558 12894 12896 8726 9978 9621

25 19860 9310 9487 9458 9412 12712 9087 12876 8621 9541 8314 12674 12541 8654 9812 9214

27 18474 9258 9431 9247 9367 12489 8989 11914 8456 9321 8156 12254 12064 8426 9614 9032

29 16359 9136 9325 9136 9278 12100 8921 11231 8325 9012 7990 11963 11896 8215 9425 8856

31 13587 9100 9289 8974 9041 11036 8874 10856 8189 8974 7841 11365 11245 8105 9285 8685

33 9905 9848 9185 8910 8974 9871 8521 10410 8008 8900 7625 10857 10678 7945 9103 8314

35 9725 9810 8994 8854 8923 9651 8496 9820 7998 8756 7201 10023 10012 7835 8962 8145

37 9623 9764 8874 8713 8800 9523 8405 9756 7648 8688 6990 9756 9874 7614 8768 7958

39 9600 9678 8736 8523 8723 9312 8315 9614 7458 8601 6914 9326 9652 7458 8625 7715

41 7560 9610 8689 8474 8688 9145 8245 9478 7105 8578 6836 9214 9524 7328 8374 7701

43 6325 9521 8612 8400 8512 8978 8012 9299 6947 8321 6760 9105 9321 7186 8126 7614

45 6012 9487 8555 8365 8500 8821 7906 9165 6901 8103 6625 9048 9215 7023 8023 7412

www.ssru.ac.th

51

ตารางท ก-4 ปรมาณ COD ของตวอยางจากถงหมกแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทอตราสวนตางกน

(หนวย: mg/l)


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 31600 12650 15480 49300 12120 31500 11500 11600 16548 13200 13480 10600 12400 14560 10540 16500

3 29800 10100 14960 48560 11050 29850 9987 10542 16124 13025 12945 10000 9752 14012 10210 16102

5 29100 9980 13950 46950 10987 29200 9910 9876 15987 12987 12100 9974 9561 13987 9974 15984

7 27650 9430 13560 44250 10458 27560 9752 9725 15856 12541 11845 9856 9254 13256 9752 15569

9 26210 9630 12950 43240 10130 26210 9561 9523 15614 12012 11236 9645 9015 12998 9645 15102

10 25130 9510 11890 42150 9921 25130 9254 9326 15532 11896 10964 9514 8825 12412 9514 14987

13 24810 9490 11523 41980 9812 24810 9015 9012 14789 11263 10104 9490 8614 11986 9490 14632

15 23690 9430 11003 41460 9799 23690 8974 8965 14125 10897 9954 9401 8558 11364 9401 14215

17 21480 9250 9874 40890 9725 21480 8825 8901 13987 10485 9125 9375 8314 11058 9375 13968

21 19870 9160 9541 40360 9614 19870 8614 8859 13810 9874 8914 9289 8156 10783 9289 13012

23 19200 9081 9321 39740 9589 19100 8558 8726 12908 9621 8743 9162 7990 9978 9162 12894

25 17600 9060 9012 39100 9412 18750 8314 8654 12712 9214 8621 9087 7841 9812 9087 12674

27 16300 8989 8974 38620 9367 16230 8156 8426 12489 9032 8456 8989 7625 9614 8989 12254

29 14920 8820 8900 37860 9278 14950 7990 8215 12100 8856 8325 8921 7201 9425 8810 11963

31 12620 8751 8756 37250 9041 12620 7841 8105 11036 8685 8189 8874 6990 9285 8521 11365

33 12030 8360 8688 36120 8974 12030 7625 7945 9871 8314 8008 8521 6521 9103 8496 10857

35 11850 8270 8601 33210 8923 11850 7201 7835 9651 8145 7998 8496 6348 8962 8314 10023

37 11350 8535 8578 31020 8800 11410 6990 7614 9523 7958 7648 8405 6196 8768 8162 9756

39 10750 8391 8321 29890 8723 10860 6914 7458 9312 7715 7458 8315 5946 9625 8063 9326

41 9760 8240 8103 27250 8688 9840 6836 7328 9145 7701 7105 8245 5721 8374 7945 9214

43 7620 8067 7865 25140 8512 9760 6760 7186 8978 7614 6947 8012 5635 9126 7631 9105

45 9510 7861 7612 24120 8500 9520 6625 7023 8821 7412 6901 7906 5540 9023 7524 9048

www.ssru.ac.th

52

ตารางท ก-5 ปรมาณแกสชวภาพทผลตไดของถงหมกแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทอตราสวนตางกน

(หนวย: ml)


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 0.173 0.12 0.65 0.467 0.027 0.05 0.038 0.048 0.053 0.061 0.101 0.209 0.027 0.18 0.109 0.028

3 0.12 0.5 0.41 0.2 0.06 0.04 0.041 0.068 0.032 0.05 0.098 0.21 0.06 0.12 0.04 0.03

5 0.048 0.032 0.028 0.018 0.044 0.01 0.007 4.55 6E-04 0.014 0.029 0.031 0.057 0.03 0.021 0.12

7 0.116 0.44 0.2 0.34 0.09 0.01 0.67 0.32 0.042 0.078 0.075 0.09 0.06 0.05 0.09 0.09

9 0.02 0.067 0.09 0.013 0.02 0.01 0.011 0.021 4E-04 0.386 0.014 0.46 4.3 0.01 0.01 0.07

10 0.013 0.06 0.07 0.12 0.9 0.1 0.02 0.087 0.053 0.32 0.078 0.12 3.2 0.12 0.43 0.23

13 0.184 0.019 0.016 0.017 0.017 0.03 0.759 0.014 0.02 0.77 0.042 0.107 2.1 0.11 0.013 0.141

15 0.002 0.32 0.05 0.08 0.2 0 3E-04 0.55 0.46 0.098 0.089 0.15 1.3 0.34 0.67 0.06

17 0.012 0.017 0.016 0.017 0.017 0.23 0.44 0.014 0.02 0.771 0.042 0.04 0.032 0.02 0.005 0.084

21 0.028 0.44 0.08 0.05 0.65 0.05 0.78 0.054 0.022 0.67 0.23 0.45 4.6 0.01 0.098 0.12

23 0.014 0.09 0.11 0.03 0.02 1.2 0.43 0.07 0.067 0.43 0.045 0.076 1.2 0.03 0.12 0.32

25 0.124 0.44 0.13 0.12 0.05 3.5 16.43 0.12 0.021 0.011 0.14 0.032 6.4 0.01 0.06 0.24

27 0.141 0.55 0.15 0.098 0.12 14.4 12.3 0.43 0.25 0.098 0.078 0.13 5.2 0.34 0.03 0.08

29 0.029 0.45 0.04 0.034 0.09 16.3 4.3 0.054 0.066 0.032 0.087 0.065 13 0.07 0.06 0.03

31 0.12 0.154 0.036 0.017 0.041 13.5 14.3 0.01 0.028 0.026 0.12 0.236 9.547 0.1 0.279 0.838

33 0.058 0.08 0.65 0.13 0.05 5.6 9.5 0.087 0.02 0.057 0.034 0.34 14 0.23 0.21 0.78

35 0.04 0.045 0.623 0.002 0.139 2.1 7 0.112 0.047 0.186 0.059 0.036 12.78 0.02 0.073 0.014

37 0.002 0.11 0.076 0.14 0.21 4.7 8.3 0.097 0.012 0.017 0.046 0.09 16.78 0.21 0.12 0.76

39 0.058 0.088 0.012 1.102 7E-04 4.3 2.4 0.036 0.044 0.081 0.038 0.147 0.402 0 0.294 0.069

41 0.826 0.05 0.21 0.56 0.06 8.3 7.8 0.032 0.089 0.34 0.45 0.03 1.3 0.42 0.45 0.69

43 1.4 0.7 0.805 0.002 0.11 9.7 4.6 0.111 0.002 0.457 1.221 0.715 3.7 0.31 0.543 0.853

45 0.87 0.92 1.2 0.05 0.07 3 7.4 0.043 0.012 0.67 0.13 0.78 1.4 0.66 0.47 0.43

www.ssru.ac.th

53

ตารางท ก-6 ปรมาณแกสมเทนทผลตไดของถงหมกแกสชวภาพจากวสดเหลอทงทางการเกษตรรวมกบวชพชนาทอตราสวนตางกน

(หนวย: %)


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 8 1.123 1.062 2.447 1.152 1.282 2.78 1.252 1.092 1.353 1.151 2.942 3.3 1.088 1.047 1.05

3 1.041 1.3 0.98 2.9 1.5 1.2 2.8 1.7 1.8 2.5 3.9 2.4 19.66 1.2 2.5 1.7

5 3.5 1.074 1.8 4.354 1.083 1.428 3.68 1.13 1.054 1.495 1.406 5.8 36.09 1.9 1.055 3.07

7 1.054 2.3 2.4 5.8 1.3 1.9 5.7 2.8 1 1.8 5.8 5.1 29.7 2.8 5.5 9.7

9 5.3 4.6 1.04 3.364 1.081 1.477 3.42 1.179 2.6 1.282 3.1 7.9 33.49 1.084 7.8 12.7

10 8.1 3.2 3.1 6.9 1.7 1.7 5.8 3.7 4.8 4.9 5.8 10.7 42.7 3.6 6.9 18.8

13 10.4 4.7 4.8 13.55 1.092 7.5 8.71 5.9 6.9 4.6 5.9 13.9 45.47 1.128 19.7 23.6

15 7.9 3.8 4.2 21.4 2.8 12.6 13.2 4.2 4.9 8.9 12.9 19.8 46.6 5.9 27.9 18.9

17 12.4 7.6 5.8 23.06 1.057 18.9 8.58 8.9 3.9 12.6 19.7 21.9 56.9 4.9 34.8 24.7

21 19.2 6 6.4 21.6 5.9 34 18.5 11.8 5.9 11.2 32 27.8 62.7 6.9 36 40.7

23 25 9.7 4.9 22.42 7.9 39 19.4 13.8 5.3 16.8 36 35.9 77.7 11.8 48 48.7

25 27 15 5.9 40.4 12.6 45 24.6 12.8 9.8 24.9 45 39.7 73.9 17.9 54.7 39.7

27 30 19.7 8.8 56.8 19.8 39 30.4 17.9 12.8 39.4 42 27.8 74.2 31.8 47.1 58.9

29 26 24.6 10.2 64.8 27.9 48 46.8 21.9 11.7 34.8 53 23 69.7 23.8 46.8 53.9

31 32 22.7 15.6 62.9 23.6 55 56.9 25.8 17.7 40.7 43 29.5 65.8 24.6 39.6 62.7

33 39 26.9 17.8 59.8 25.8 64 67.9 30.7 21.8 43.9 46 23 63.6 29.4 47.1 61.9

35 38 30.5 27.7 55.9 26.9 67 72.8 33.8 25.5 49.8 50 26 70.2 21.6 52.8 58.4

37 35 38.9 30.7 49.8 19.7 69 71.5 32.9 28.6 54 39 15 65.9 26.9 56.9 55.8

39 40 36.8 34.6 36.8 14.5 70 67.5 38.9 34.2 41.8 43 19 62.9 14.8 60.9 62.6

41 29 26.7 31.9 39.3 17 65 72.6 36.9 33.6 32.9 34 21 66.1 17.9 61.8 57.8

43 34 28.9 26.9 29.7 10.4 67 73.7 40.8 29.5 35.6 33 16 61.7 18.5 56.8 53

45 29 27.7 20.8 25.9 9.4 64 74.3 37.8 34.1 27.9 35 19 63.8 12.8 59.8 59.7

www.ssru.ac.th

54

ตารางท ก-7 ปรมาณแกสชวภาพทผลตไดในชมชน (หนวย: %)


6 7 13

1 48 36 96 3 60 48 208 5 100 76 276 7 216 100 484 9 224 184 2240 10 300 356 3280 13 356 388 3760 15 392 500 4960 17 500 608 6240 21 496 768 7280 23 544 4880 5800 25 756 6240 7680 27 2248 7560 10040 29 6240 8600 11440 31 7280 10240 8480 33 7760 7680 9600 35 7920 7280 9680 37 8400 4880 8000 39 5000 5360 5000 41 5800 3416 4240 43 4080 10080 3680 45 2240 1248 3400

total 60960 80528 115864

www.ssru.ac.th

55

ตารางท ก-8 ปรมาณแกสมเทนทผลตไดในชมชน (หนวย: %)


6 7 13

1 1.35 2.77 4.5 3 1.45 2.9 15.5 5 2.53 4.5 35.6 7 2.64 6.9 38.9 9 2.68 4.5 35.6 10 5.64 8.5 42.5 13 8.52 21.2 49.5 15 18.52 25.6 52.5 17 19.5 28.6 59.5 21 39.6 30.5 63.5 23 45.2 38.5 68.5 25 46.3 45.5 77.5 27 48.5 56.2 79.8 29 50.5 55.5 80.5 31 56.6 65.3 75.2 33 70.5 69.8 72.3 35 72.6 75.5 70.1 37 65.8 75.8 55.5 39 64.3 65.5 50.3 41 62.1 52.3 40.2 43 52.8 55.5 32.2 45 41.2 43.5 35.6

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ข

ตวอยางผลวเคราะหปรมาณแกสจากหองปฏบตการทางเคม

www.ssru.ac.th

57

ภาพท ข-1 กราฟแสดงมาตรฐานของแกสมเทน

ภาพท ข-2 กราฟแสดงมาตรฐานของแกสมเทนทความเขมขน 6.560%

www.ssru.ac.th

58



www.ssru.ac.th

59

ภาพท ข-5 ความเขมขนแกสมเทนมคาเทากบ 19.476% เมอเทยบกบกราฟมาตรฐาน


www.ssru.ac.th

60


www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ค

ผลลพธของงานวจยและการน าผลวจยไปใชประโยชน

www.ssru.ac.th

62

www.ssru.ac.th

63

www.ssru.ac.th

64

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ง

ประมวลภาพการด าเนนการวจย

www.ssru.ac.th

66

ภาพท ง-1 การประชมหารอเพอเลอกต าบลตวอยางในการผลตแกสชวภาพของอ าเภออมพวา

ภาพท ง-2 การรวมออกแบบและสรางระบบผลตแกสชวภาพในระดบชมชน

www.ssru.ac.th

67

ภาพท ง-3 การวตถดบทน ามาผลตเปนแกสชวภาพของชมชน

ภาพท ง-4 หลมแกสชวภาพในชมชน 3 จด

www.ssru.ac.th

68

ภาพท ง-5 การเกบตวอยางปรมาณแกสและน าเสยในชมชน

ภาพท ง-6 การอบรมสาธต และการประเมนผลการวจย

www.ssru.ac.th

69

ภาพท ง-7 การเกบขอมลดานปรมาณเศษวสดเหลอทงทางการเกษตร และวชพชน าในพนท

ภาพท ง-8 การเกบตวอยางและวเคราะหตวอยางในระดบหองปฏบตการ

www.ssru.ac.th

70

ภาพท ง-9 ถงหมกแกสชวภาพในระดบหองปฏบตการ

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก จ

การน าเสนอผลงานวจย

www.ssru.ac.th

72

www.ssru.ac.th

ประวตผวจย

ชอ-นามสกล นายชยศร ธาราสวสดพพฒน

Mr. Chaisri Tharasawatpipat เพศ ชาย เกดวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ.2508 ต าแหนงปจจบน ผชวยศาสตราจารย ระดบ 8 สถานทตดตอ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรเทคโนโลย


โทร 021601212 โทรสาร 021601210

ประวตการศกษา

ระดบ สาขา สถาบน

ปรญญาตร เคม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา ธนบร

ปรญญาโท เทคโนโลยสงแวดลอม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา ธนบร

ผลงานวจย

ก. ผลงานวจยทตพมพในวารสารระดบชาตและนานาชาต

1. วารสารรามค าแหง ฉบบวศวกรรมศาสตร ฉบบท 2 พ.ศ. 2550 เรอง การศกษา

การบ าบดน าเสยโดยใชชดแบบจ าลองขนาดเลก

2. วารสารรามค าแหง ฉบบวศวกรรมศาสตร ฉบบท 2 พ.ศ. 2550 เรอง การพฒนา

รปแบบการผลตไบโอดเซลจากน ามนพชทผานการใชแลว

3. วารสารการประชมทางวชาการ เครอขายการวจยสถาบนอดมศกษาทวประเทศ ป

2551 เทคโนโลยสชมชนเพอการพฒนาทยงยน เรอง การศกษาการบ าบดน าเสยโดยใชชด

แบบจ าลองขนาดเลก

4. วารสารการประชมทางวชาการ ส านกงานคณะกรรมการอดมศกษา ป 2552 การ

พฒนาชนบททยงยน เรอง การผลตกลเซอรอลบรสทธจากของเหลอทงในกระบวนการ

ผลตไบโอดเซล

www.ssru.ac.th

5. Utilization and treatment of waste in the production of biodiesel.

Environmental Research And Development , Bhopal (India) Journal, 2010.

6. วารสารการประชมทางวชาการ Thailand Research expo ป 2010 , การสราง

แนวทางผลตพลงงานเชอเพลงทดแทนจากขยะในชมชนอ าเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม

ข. ผลงานวจยทสามารถน าไปใชประโยชนได

1. การศกษาแนวทางการจดการน าเสยภายในสถาบนราชภฏสวนสนนทา

2. การพฒนารปแบบการผลตน ามนไบโอดเซลจากน ามนพชเหลอทง

3. การศกษาการบ าบดน าเสยดวยชดแบบจ าลองระบบบ าบดน าเสยขนาดเลก

4. การผลตกลเซอรอลบรสทธจากของเหลอทงในกระบวนการผลตไบโอดเซล

5. การสรางแนวทางการผลตพลงงานเชอเพลงทดแทนจากขยะ ภายในชมชน อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม

ค. ผลงานอนๆ

1. หนงสอ การจดการสงแวดลอมในงานอตสาหกรรม

2. เอกสารประกอบการสอน การควบคมน าโสโครก

3. หนงสอ การจดการสงแวดลอมเบองตน

4. หนงสอพลงงานทดแทนกบการอนรกษสงแวดลอม

5. หนงสอการปองกนผลกระทบสงแวดลอมจากการเกษตร

6. คมอการพฒนาเมองแบบยงยน

ง. รางวลผลงานวจยทเคยไดรบ

เรอง การผลตกลเซอรอลบรสทธจากของเหลอทงในกระบวนการผลตไบโอดเซล

ในงานประชมวชาการมหาวยาลยขอนแกน ประจ าป 2552

www.ssru.ac.th

จ. สาขาวชาทเชยวชาญ

1. การจดการคณภาพน า

2. เทคโนโลยการบ าบดน าเสย

3. การจดการสงแวดลอม

4. การผลตพลงงานทดแทน

ฉ. ภาระงานในปจจบน

1. งานประจ า งานสอนนกศกษาในสาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม สปดาหละ 12 คาบ

www.ssru.ac.th

ประวตผวจย

ชอ-นามสกล นาย โกวท สวรรณหงษ

Mr. Kowit Suwannahong เพศ ชาย ต าแหนงปจจบน ผอ านวยการศนยวทยาศาสตร สถานทตดตอ ศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรเทคโนโลย


โทร 021601212 โทรสาร 021601210

ประวตการศกษา

ระดบ สาขา สถาบน

ปรญญาตร จลชววทยา มหาวทยาลยขอนแกน

ปรญญาโท เทคโนโลยสงแวดลอม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา ธนบร

ผลงานวจย

เอกรฐ ศรออน, สนต แสงสดา, โกวท สวรรณหงษ, สมภพ สนองราษฎร และ

วภาดา สนองราษฎร. 2550. การบ าบดกาซคารบอนมอนอกไซดจากควนบหรโดยใชถง

ปฏกรยาโฟโตคะตะไลตกออกซเดชน . การประชมวชาการวศวกรรมเคมและเคมประยกตแหง

ประเทศไทย ครงท 17 ประจ าป 2550.

โกวท สวรรณหงษ, วภาดา สนองราษฎร, สมภพ สนองราษฎร และ วนย เลยง

เจรญสทธ. 2550. การก าจดสารอนทรยระเหยงายดวยกระบวนการโฟโตคะตะไลตกออกซเดชน

โดยใชไฟเบอรกลาสเคลอบดวยไททาเนยมไดออกไซด.การประชมวชาการสงแวดลอมแหงชาต

ครงท 6, วนท 7-9 มนาคม, 2550.

เทยมมะณย วระศกด,โกวท สวรรณหงส, วภาดา สนองราษฎร, สมภพ สนอง

ราษฎร และ วภาว ข าวจตร. 2550. คณภาพอากาศภายในอาคาร โรงพยาบาลคายสรรพสทธ

ประสงค จงหวดอบลราชธาน. การประชมวชาการสงแวดลอมแหงชาต ครงท 6, วนท 7-9

มนาคม, 2550.

www.ssru.ac.th

Suwannahong K., W. Liengcharoensit, and W. Sanongraj. 2010. TiO2

composite film prepared by the blown film extrusion technique. In The Asian-Pacific

Regional Conference on Practical Environmental Technologies. Ubonratchathani,

Thailand 24-27 March, 2010.

C.Aumnate, S. Siraratprapa, W.Phompan, N.Tangchantra, J.Kreunate, and

K.Suwannahong. 2011. The biodegradation of thermoplastic starch/LDPE film by

microorganism. In The 1st EnvironmentAsia International Conference on “Environmental

Supporting in Food and Energy Security: Crisis and Opportunity” Thai Society of Higher

Education Institutes on Environment. Bangkok , Thailand 22-25 March , 2011.

N. Tangchantra, S. Supattanapalapol, Winai Liengchaerensit, J. Kruenate and

K. Suwannahong. 2011. Modified TiO2/LDPE Composite Film on Photo catalytic

Degradation of Dichloromethane. In The 1st EnvironmentAsia International Conference

on “Environmental Supporting in Food and Energy Security: Crisis and Opportunity”

Thai Society of Higher Education Institutes on Environment. Bangkok , Thailand 22-25

March , 2011.

S. Kongniam, C. Aumnate, T. Sooksomsong, S. Supattanapalapol, . Kruenate

and K. Suwannahong. 2011. The Study of dyes Removal Using Surface Modified

Diatomaceous Earth. In The 1st EnvironmentAsia International Conference on

“Environmental Supporting in Food and Energy Security: Crisis and Opportunity” Thai

Society of Higher Education Institutes on Environment. Bangkok, Thailand 22-25 March

, 2011.

Waranya Phompan, Thammarak Sooksomsong, Suntaree Siraratprapa, Suebpong Kongnium, Jitiporn Kruenate, Wipada Sanongraj, and Kowit Suwannahong. 2011. Characterization and Photo Catalytic Oxidation Activity of carbon Supported LDPE/Niño-TiO2 Composite Film. In The 1st EnvironmentAsia International Conference on “Environmental Supporting in Food and Energy Security: Crisis and Opportunity” Thai Society of Higher Education Institutes on Environment. Bangkok , Thailand 22-25 March , 2011.

www.ssru.ac.th

utilization of agricultural wastes and aquatic weed …รห สโครงการ...

Documents