uticaj qos na qoe kod voip

7/23/2019 Uticaj QoS Na QoE Kod VoIP

1/13

Sadraj

1 Uvod ............................................................................................................................................. 1

2 QoE i QoS subjektivna i objektivna procjena kvalitete ............................................................ 1

3 Pristupi kod procjene kvalitete i MOS ......................................................................................... 3

4 Objektivna procjena kvalitete u o!P aplikacija"a .................................................................... 4

# E$"odel ........................................................................................................................................ #

#.1 %a&njenje u paketskoj "re'i (aktor !d ................................................................................ )

#.2 *aktor nesavr&enosti opre"e !e ............................................................................................. +

#.3Utjecaj (aktora !d i !e na , (aktor ......................................................................................... -

) aklju/ak.................................................................................................................................... 11

0iteratura ....................................................................................................................................... 12


2/13

1 Uvod(ovaj dio moe biti uvodni za projekat jer je dobro sroeno)

Quality of experience (QoE) je termin koji se koristi za opisivanje korisnikogdoivljaja performansi odreenog servisa. S druge strane, Quality of service(QoS) predstavlja mogunost mree da dostavi uslugu na odreenom nivouusluge. ilj mree i servisa !i tre!ao da !ude ostvarivanje "to !olje korisnikeo#jene (QoE), dok je kvalitet mree (QoS) osnovni gradivni !lok za postizanje tog#ilja. $ako !i korisni#ima omoguili "to !olji QoE, a na e%kasan i ekonomiannain, mrea i provajderi servisa moraju upravljati mrenim QoS&om na uinkovitnain.

'reni provajderi koji korisni#ima omoguuju superioran QoE do!ijaju znaajnu

prednost nad konkuren#ijom, dok kompanije koje ignoriraju znaaj QoE mogutrpjeti nepotre!ne tro"kove, !iljeiti gu!itak prioda, te gu!iti pozi#iju na tri"tu.edno istraivanje je pokazalo da je *+ sluajeva otkazivanja usluga kodprovajdera (i odlazak konkuren#iji) uzrokovano frustra#ijom z!og proizvoda iliusluge i nesposo!nosti operatora da efektivno rije"i odgovarajui pro!lem.-perator ne !i se!i tre!ao dopustiti da eka primjed!e korisnika da !i o#ijeniokvalitet usluge koji prua. straivanja su pokazala da na jednog korisnika kojiprijavi pro!lem sa uslugom, dolazi oko

/0 oni koji nikad nee pozvati korisniki servis, unato prisutnim pro!lemima.1akoer, oko 20 korisnika koji otkau usluge kod operatera nisu se pretodnoalili na kvalitet usluge. ednostavno, kad postanu nezadovoljni uslugom, oni seodjavljuju i prelaze kod drugog provajdera. -dlazak korisnika kod drugioperatera "teti pro%ta!ilnosti i ugledu operatera, naroito ako se radi ooperatoru koji je novi na tri"tu. edini nain da se navedena pojava sprijei jestekonstantan monitoring, upravljanje i po!olj"anje QoS&a i QoE&a.

2 QoE i QoS subjektivna i objektivna procjena kvalitete

3 nastavku emo rei ne"to vi"e o QoS&u i QoE&u, te emo navesti njioverazlike. $ao "to je ve reeno, QoE i QoS su integralni dijelovi jedan drugoga, inijedna rasprava po pitanju QoE&a nije potpuna !ez referiranja na QoS.

4


3/13

5azliiti parametri se koriste da opi"u servis nuen od strane razmatrane mree,kao "to su ka"njenje, gu!i#i, jitter. -vdje e se ovi parametri kratko o!jasniti, da!i do!ili ideju kako da i razmatramo da !i do"li do evalua#ije kvaliteta usluge6

a!njenje6predstavlja vrijeme potre!no da se poda#i prenosu preko mree. 37o8aplika#ijama, ka"njenje je primarni razlog za tzv. 9:alkie&talkie; efekat.3ti#aj ka"njenja je osjetan za vrijednosti vee od 4


4/13

$ %ristupi kod procjene kvalitete i &'S

8ro#jena kvaliteta je podijeljena u dvije glavne kategorije6 su!jektivna io!jektivna pro#jena. $od su!jektivni metoda, od anketirani oso!a se trai dao#jene uslugu koju koriste. -!jektivne metode su matematiki modeli koji se

koriste za aproksimiraju rezultate su!jektivni pro#jena kvaliteta. -visno o vrstiaplika#ije koja se koristi, imamo nekoliko naina za o!jektivnu pro#jenudoivljenog kvaliteta usluge. =eki od primjera takvi pristupa su E&model za 7o8aplika#ije, koji je uveden u 13&1 A.40B preporu#i, 'SE i 8S=5 za video aplika#ije,A&model za onlineigranje i 13&1 preporuka A.40/0 za web-browsingaplika#ije.Sve takve o!jektivne pro#jene korisnika se koriste da !i se mapirala per#ep#ijaparametara kao "to su ka"njenje, jitter i gu!itak paketa na odreene aplika#ije.

Cnaajna QoE metrika je Mean Opinion Score('-S), koji kvanti%#ira per#ep#ijukvaliteta razliiti korisniki aplika#ija kao "to su video, 7o8, Gaming i Web-

browsing.>/@

3 '-S metodi, koja je su!jektivna metoda pro#jene per#eptualnog kvalitetausluge, postoji pet kategorija za o#jenu usluge. Dnketirane oso!e dodijeljuju !roj4 do < na osnovu njiovog doivljaja usluga, kao "to je prikazano u sljedeojta!eli6

'-S vrijednost $valitet usluge4 =ezadovoljavajui+ o"

/ Solidan? Fo!ar< -dlian

Tabela 1-MOS faktor

Su!jektivne metode su skupe i kompleksne za provoenje i u mnogimsitua#ijama nisu mogue.Stoga, kako !i se pro#ijenila kvalitetu usluge samim utiskom od strane korisnikarazvijene su o!jektivne metode pro#jene kvaliteta.

3 nastavku rada e !iti predstavljena metoda o!jektivne pro#jene kvaliteta uokviru 7o8 aplika#ija.

/


5/13

'bjektivna procjena kvalitete u o*% aplikacijama

7o8 (oice Over !") ima sve veu i veu popularnost meu korisni#ima i koristise kao alternativa tradi#ionalnoj telefoniji. -va popularnost moe !iti usljedslanja sao!raaja preko podatkovne mree (o!ino 18G8), jednostavnosti

pro"irenja odnosno integra#ije novi servisa, te mali tro"kova.

7o8 je sastavljen od sljedei protokola6 H./+/, S8, 'A8 i drugi. SkIpe i DJ+su takoer drugi kori"teni standardi. DJ+ je na"iroko popularni protokol koji sekoriste na opensource platformi pod nazivom Dsterisk. 8ostoje razliite metodeza implementa#iju 7o86

K mplementa#ija 8&to&86 -dgovarajui softver moe !iti instaliran naraunaru i zatim se raunar koristi kao telefon. 'eutim, u mnogim sluajevimatakve implementa#ije, moe se uspostaviti poziv samo sa raunarima koji imaju

instaliran isti softver.

K ndividualne implementa#ije od strane provajdera usluge6 8rovajderi nuderazne usluge za pojedin#e (svoje korisnike), na nain kao i tradi#ionalnetelefonske usluge, kao "to su F pozivatelja, poziv na ekanju, itd. 8ostoje i nekenove usluge koje su S8 dodali u listu svoji usluga poput !esplatne konferen#ijeili napredne govorne po"te, koja omoguava pregled poruka sa raunara tenjiovog prosljeivanja kao e&po"te.

7o8 je real-time aplika#ija koja zatijeva vei ban#wit$ od tradi#ionalni 8

aplika#ija. %eal-timeaplika#ije, kao "to su 7o8 i video aplika#ije zatijevajumeanizme kontrole prometa i upravljanje resursima koji osiguravaju nesmetanrad aplika#ije. 1akva kvaliteta usluge (QoS) se uglavnom fokusira na ka"njenje,jitter i gu!itak paketa.

Stoga, sistem za upravljanje tre!a uzeti u o!zir dostupnu propusnost, QoSparametre, zatjevane i dodjeljene meanizame (npr. piggybacking i polling),kvalitet komunika#ijskog linka, optereenje mree, pozadinski sao!raaj teogranienja memorije.

8rema kvalitetu usluga, razliitim tokova u mrei su dodijeljeni razliiti prioriteti.=a ovaj nain se sao!raaj sa veim prioritetom tretira drugaije i do!ija nizpogodnosti u odnosu na sao!raaj sa niim prioritetom.

?


6/13

"erceptual &valuation of Speec$ Quality (8ESQ), o!jektivna metoda za pro#jenukvalitete 7o8servisa i de%nisana 13&1 8.*L+ preporukom, jedna je od naje"e;nametljiviM kori"teni metoda o#jenjivanja kvalitete 7o8 usluge koja koristinedegradiran signal kao referentni. Fa !i se direktno pratio odnosno pro#jenio

kvalitet glasa !ez potre!nog referentnog signala, koriste se;nenametljiveM tenike. 1akve tenike ili koriste degradirani signal (npr. E&model)ili parametre mree (npr. ka"njenje, jitter, gu!itak paketa, kodeke ...).>4@

+ E,model

3 sluaju planiranja mree, nije uinkovito koristiti su!jektivne metode, kao "toje '-S. 5azlog je taj "to je #ilj planiranja mree kontrola akumuliranedegrada#ije uzrokovane svim elementima mree i u svim moguimkom!ina#ijama. 3 takavim sluajevima, potre!an je o!jektivan pristup koji uzima

sve nesavr"enosti mree u proraun. $ao rezultat toga, E&model se koristi kaoo!jektivna metoda, koji koristi faktore o"teenja za izraunavanje 5&faktora, kojise kree od 0 do 400 i odraava ukupan kvalitet konverza#ije6

-.///0

gdje je65o N !azni odnos signal&"um (S=5)s & o"teenje signala koje se de"ava uporedo s prijenosom glasa (npr.kvantiza#ijski "um)d N o"teenje uzrokovano ka"njenjeme N o"teenja usljed degrada#ije kori"tene opremeD & %ksna su!jektivna vrijednost uvedena da nadoknadi efekat za korisnike kojikoriste uslugu u razliitim uvjetima kao "to je prikazano u ta!eli +.

$omunika#ijski sIstem 'aksimalna vrijednost parametra DOine mree 0

'o!ilna mrea (!n#oor model)


11/13

Ara%ki je pretodna veza data na sljedeem gra%ku6

Slika 3-MOS vri(e#nosti u funkci(i % faktora

Stepen zadovoljstva korisnika se, za odreene vrijednosti 5 odnosno '-Sfaktora, moe odrediti iz sljedee ta!ele6

7 &'S ;adovoljstvo korisnika

205400

?./?'-S?.

< 7eoma zadovoljan

*0520?.0/'-S?.

/? Cadovoljan

B05*0

/.L0'-S?.

0/ =eki korisni#i nezadovoljni

L05B0/.40'-S/.

L0 'nogi korisni#i nezadovoljni


12/13

Tabela 3-% i MOS vri(e#nosti i *a#ovol(stvo korisnika


13/13

iteratura

>4@13&5 5e#ommendation A.40B. T$e &-mo#el4 a computational mo#el for use intransmissionplannning, 4+G+044

>+@8erli#ki, $. Simple analysis of t$e impact of packet loss an# #elay on voicetransmission5uality. ournal of tele#ommuni#ations and information te#nologI,+G+00+

>/@Soldani, F., i, '., unI, 5. Qos an# Qoe management in umts cellular systems.on XileI and Sons, +00?@SaIanour, . (+040). Qos-base# application mapping for resourcemanagement. 'aster tesis, 3niversitI of 1oronto

>

uticaj qos na qoe kod voip

Documents