Õ¿íèé áèå óðãàìëûí áà àìüòíû ãàðàëòàé ýðõòýí

òîãòîëöîîíîîñ á¿ðääýã.

Ìýäðýëèéí ýðõòýí òîãòîëöîî íü áèåèéí(ñîìàòèê, àíèìàëü)

ñîìàòèê, óðãàë (âåãàòàòèâ) ãýñýí 2 õýñýãòýé.

Òàðõè íóãàñíû óäèðäàí çîõèöóóëàõ íºëººí äîð õ¿í, àìüòíû

áèåèéã á¿ðä¿¿ëæ áóé õºäºë㺺íèé ýðõòýí òîãòîëöîî

áîëîõ ÿñ, ¿å, áóë èí, øºðìºñººñ òîãòäîã. Ýäãýýð

ýðõòýíèéã “Àìüòíû ãàðàëòàé ýðõòýí” ãýäýã.

¯éëèéã íü óäèðäàí çîõèöóóëæ áóé òàðõè íóãàñûã“Áèåèéí ìýäðýë” ãýäýã

Àìüòàí õ¿íä îëñîí õîîëîî èäýõ, çàäàëæ

õóâèðãàõ, òýýâýðëýæ ÿñ áóë èíä õ¿ðãýæ, ýä ýñèéã

ñýðãýýí øèíý ëýõ, àìüäðàõ íºõöëèéã õàíãàäàã îëîí

ýðõòýí áèé. Òýäãýýðèéã “Óðãàìëûí ãàðàëòàé áóþó

óðãàë ýðõòýí òîãòîëöîî” ãýíý.

Òýäíèé ¿éëèéã çîõèöóóëàõ ìýäðýõ ýðõòýí¿¿äèéã

“Óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîî” ãýíý. Óðãàë ìýäðýëèéí

òîãòîëöîî íü çàõûí, òºâèéí ãýñýí 2 õýñýãòýé

Òºâèéí õýñýã íü áèåèéí ìýäðýëèéí òºâ õýñýãòýé õàìò

òàðõè íóãàñàíä áàéðëàäàã. Óðãàìàë, àìüòíû àëèâàà

¿éë õºäëºë ýñðýã, òýñðýã 2 òàëòàé. Æ íü: Àìüñãàëàõ íü

àâàõ ãàðãàõ 2 òàëòàé. Òýð íü õóðäàí óäààí ãýñýí íýã íü

íºãººãºº øààðäñàí ýñðýã òýñðýã á¿ðäýëòýé.

¯¿íòýé óÿëäààä ÓÌÒ íü òýòãýõ (ñèìïàòèê-ýåò),

õàìãààëàõ (ïàðàñèìïàòèê-ýâò) ãýñýí 2 õýñýãòýé.

Òýòãýõ õýñýã íü óðãàë ýðõòýí òîãòîëöîîíû àëèâàà

¿éëèéã ò¿ðãýòãýõ, õóðäàñãàõ, àíãàëàõ,

ýð èìæ¿¿ëýõ èãëýëýýð

Õàìãààëàõ òîãòîëöîî íü íºõöºë áàéäàëä òîõèðóóëàí

óðãàë ýðõòýí òîãòîëöîîã áàãà èë , ýð èì õ¿ ,

ìàòåðèàë çàðæ ºíäºð á¿òýýëòýé àæèëàõàä

èãë¿¿ëýí ¿éë õºäëºëèéã ñààðóóëàõ èãëýëýýð

Óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû òýòãýõ áîëîí õàìãààëàõ

õýñã¿¿ä ìºí òºâèéí áà çàõûí õýñýãòýé.

Óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû òýòãýõ õýñãèéí òºâä

íóãàñíû C8 -L2 õ¿ðòýëõ ¿åëëèéí áîð áîäèñûí õàæóóãèéí

ýâðèéí çàâñðûí –õàæóóãèéí Ẻì

Çàõûí õýñýã íü 3 á¿òöýýñ á¿ðääýã.

à/ Çàíãèëààíû ºìíºõ øèðõýã. Һ⺺ñ ýõëýí íóãàñíû ºâðèéí

¸çîîðîîð ãàð , íóãàñíû ìýäðýëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä íóðóóíû

ñóâãààñ ãàðààä öàãààí õîëáîîñ õýìýýõ á¿òöèéã ¿¿ñãýí

çàíãèëààíäàà õ¿ðíý.

á/ Çàíãèëàà ¯¿íä ÓÌÒ-íû òýòãýõ õýñãèéí áàãàíà, íóãàëàìûí ºìíºõ çàíãèëàà ãýñýí 2 á¿òýö õàìààðàãäàíà.

- ÓÌÒ-íû òýòãýõ õýñãèéí áàãàíà ãýäýã íü íóðóóíû óðäõàæóóãààð áàéðëàäàã 23 õîñ çàíãèëààíààñ á¿òñýíãèíæ þì.

- Íóãàëàìûí ºìíºõ çàíãèëàà ãýäýãò õýâëèéí åðºíõèéàðòåðè, àöàðõàéí äýýä, äîîä àðòåðèéí óãò áàéðëàäàã3 ãîíçãîé çàíãèëàà õàìààðàãäàíà.

â/ Çàíãèëààíû äàðààõ øèðõýã ¯¿íä õîëáîîñ áîëîí ÓÌÒ-íûòýòãýõ õýñãèéí áàãàíûã ¿¿ñãýæ áàéãàà çàíãèëààíààñ ãàðñóäàñíû ýðãýí òîéðîí ñ¿ëæýý ¿¿ñãýæ áàéãàà øèðõýã¿¿äèéãõàìààðóóëäàã.

ÓÌÒ-íû õàìãààëàõ õýñýã ìºí ë òºâèéí áîëîí çàõûí õýñýãòýé.

-Òºâèéí õýñýãò äóíä òàðõèíä áàéðëàäàã òàðõèíû III õîñìýäðýëèéí íýìýãäýë Ẻì, óðòàâòàð òàðõèíä áàéðëàäàãø¿¿ðëèéí äýýä, äîîä Ẻì, 10-ð õîñ ìýäðýëèéí Ẻì, íóãàñíûóóöíû õýñãèéí 2-4-ð ¿åëëèéí áîð áîäèñûí õàæóóãèéí ýâðèéíõàæóó çàâñðûí áîð áîäèñ òóñòóñ õàìààðíà.

- ÓÌÒ-íû õàìãààëàõ òîãòîëöîîíû çàõûí õýñýã ìºí 3 á¿òöýýñá¿ðýëäýíý.

à/ Çàíãèëààíû ºìíºõ øèðõýã. Òàðõèíû 3, 7, 9, 10-ð õîñìýäðýëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä áàéäàã óðãàë ìýäðýëèéí øèðõýãõàìààðàãääàã.

á/ Çàíãèëàà. Òàðõèíû 3-ð ìýäðýëèéí í¿äíèé àÿãàíäáàéðëàäàã ñîðìîñëîãèéí çàíãèëàà, 7-ð ìýäðýëèéí ñàëààíûäàãóó óõàðõàéí çàíãèëàà, 9-ð ìýäðýëèéí ñàëààíû äàãóóèõíèé çàíãèëàà,10-ð ìýäðýëèéí çàíãèëàà õàìààðàãäàíà.

â/ Çàíãèëààíû äàðààõ øèðõýã. ¯¿íä ñîðìîñëîãèéí áîãèíîìýäðýë, èõ àìàðõàéí áîëîí õýëýí äîîðõè ìýäðýë çýðýã òàðõè, íóãàñíû ìýäðýëèéí çàðèì ñàëàà,10-ð ìýäðýë á¿õýëäýýõàìààðàãäàíà.

ÓÌÒ-íû á¿òöèéí îíöëîãèéã áèåèéí ìýäðýëèéí òîãòîëöîîòîé

õàðüöóóëæ ¿çâýë:

-ÓÌÒ-íû õýñã¿¿ä áèåèéí ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû àäèë òàðõè

íóãàñíààñ ãàðàõ áîëîâ ¿åëýëýýð (ñåãìåíò) òîäîðõîé

ãàçðóóäàä áàéðëàíà.

- Áèåèéí ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû õºäºë㺺íèé øèðõýã¿¿ä áèåèéí

áóë èíã, óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîî ç¿ðõ ò¿¿íèé ãºëãºð

áóë èí, áóë èðõàéã ìýäðýëæ¿¿ëíý.

- Áèåèéí ìýäðýëèéí òîãòîëöîî áèå ìàõáîäèä òîäîðõîé

èãëýëýýð òàðõàæ çºâõºí ìýäðýëæ¿¿ëæ áóé ýðõòýí

ýäèéã õàìàðäàã. ÓÌÒ-íû ìýäðýë¿¿ä öóñíû ñóäàñíû ýðãýí

òîéðîíä ñ¿ëæýý ¿¿ñãýí ñóäàñòàé õàìò ýðõòýíä î èæ

ò¿ãäýã.

- Áèåèéí ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû ìýäðýëèéí øèðõýã ÓÌÒ-íû

ìýäðýëèéí øèðõýãèéã áîäâîë òîì áàéäàã.

- Áèåèéí ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû ìýäðýëèéí øèðõýã

ìèåëèíýí á¿ðõ¿¿ëòýé ó èð ñýðëèéã èõ õóðäòàé

äàìæóóëæ áàéõàä ÓÌÒ-íû çàðèì øèðõýã ìèåëèíýíá¿ðõ¿¿ëã¿é ó èð ñýðëèéã óäààí äàìæóóëäàã.

ÓÌÒ-íû ýäãýýð õýìíýõ õàìãààëàõ 2 á¿ðäýë õ¿íèéòàðõèíä áàéðëàõ óðãàë ìýäðýëèéí äýýä òºâèéí øóóäíºëººíä ¿éë àæèëëàãàà íü ÿâàãääàã.

ÓÌÒ-ã ýñ õîîðîíäûí õîëáîîí äýýð íü ¿¿ñýõ ìýäðýëèéí ñýðýëäàìæóóëàõ áèî øèíãýíýýð õîëèíåðãèê, àäðåíåðãèê ãýæ2 àíãèëäàã.

Àäðåíåðãèê á¿ðäýëä ÓÌÒ-íû ñèìïàòèê õýñãèéí çàõûíá¿ðäëèéí çàíãèëààíû äàðààõ øèðõýã òºãñãºëèéíðåöåïòîðûíõîî õàìò îðäîã.

ÓÌÒ-íû áóñàä õýñýã íü õîëèíåðãèê áóþó ýñ õîîðîíäûíõîëáîîí äýýð íü àöåòèëõîëèí õýìýýõ íýãäýë ñýðýëäàìæóóëàõ øèíãýí áàéäëààð ¿¿ñäýã.

Óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíû

ò¿¿õýí õºãæèë

Äîîä õºãæèëòýé àìüòäàä ìýäðýëèéí òîãòîëöîî àíèìàëü,

óðãàë ãýæ òºäèéëºí ÿëãàð àìæààã¿é òîð ìàÿãèéí íýã

ìýäðýëèéí òîãòîëöîîòîé áàéäàã.

Õºâ òºíèé õ¿ðýýíèé àìüòäààñ ýõëýí ìýäðýë íü äîòðîî

àìüòíû, óðãàë ãýæ 2 õýñýãò ÿëãàð õºãæèæ èðñýí.

Ëàíöåòíèêò óðãàë ìýäðýëèéí ñ¿ëæýý çàíãèëààíóóä

íèëýýä òîä ÿëãàð õºãæñºí.

¯¿íèé äàðàà ÿñò çàãàñ, äóãèðàã àìòàíä 10-ð ìýäðýëèéí

òýòãýõ òîãòîëöîîíû áàãàíà (truncus sympathicus) òîäîð

ãàðñàí.

Õî¸ð íóòàãòíààñ ýõëýýä óðãàë ìýäðýëèéí á¿òöèéí á¿õ

ýëåìåíò òîäîð áèå äààñàí òîãòîëöîî áàéäëààð àæèëëàõ

áîëæýý.

¯ð õºâðºëèéí õºãæëèéí III äîëîî õîíîãîîñ ìýäðýëèéí ãóóðñíû

õàæóóä õîñ äàëàí ¿¿ñ , òýòãýõ òîãòîëöîîíû áàãàíà

öýýæ á¿ñýëõèéí õýñýãòýý õýëáýðýý îëæ òîãòîíî.

Íýã ñàðààñ ò¿¿íèé õ¿ç¿¿, óóöíû õýñýã òîäîð á¿ðýí

õýëáýðýý îëäîã.

Äýýðõè äàëàíãèéí ýñ¿¿ä íü öààø ýðõàòýí¿¿ä ð¿¿

èãëýí ò¿ðæ óðãàñààð íóãàëàìûí ºìíºõ ñèìïàòèê

çàíãèëàà, ïàðàñèìïàòèê çàíãèëààíóóä òîäîð ÿëãàðíà.

Óðãàë ìýäðýëèéí òºâ¿¿ä òàðõè íóãàñòàé õàìò ¿¿ñ

ýõëýíý. Îéðîëöîîãîîð ¿ð õºâðºëèéí õºãæëèéí III äîëîî

õîíîãîîñ óðãàë ìýäðýëèéí òºâ¿¿ä ¿¿ñ , IV äîëîî õîíîãîîñ

çàõûí õýñýãòýéãýý õîëáîãäîíî.

Óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîîíûíàñíû îíöëîã

Íÿðàé õ¿¿õäýä íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íèé íýãýí àäèëààð ÓÌÒ-

íû á¿õ õýñã¿¿ä õºãæñºí áàéäàã. Ýðõòýíèé ãàäíàõ

ñ¿ëæýý íóãàëàìûí îéðîëöîîõ áîëîí ºìíºõ çàíãèëààíóóäàä

òîäîðõîé õàðàãäàíà.

Õ¿¿õäýä óðãàë ìýäðýëèéí çàíãèëààíû õýìæýý, çóçààí íü

íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íèéõààñ áàãà, òýòãýõ áîëîîä õàìãààëàõ

ìýäðýëèéí çàíãèëààíóóä æèæèã ýñýýñ òîãòäîã.

3 íàñàíä ýäãýýð ýñ¿¿ä èëò òîìîð , 3-16 íàñàíä ýñèéí

äåíäðèò¿¿ä ýð èìòýé óðòñàæ îëîí òîîíû ñèíàïñóóäûã

¿¿ñãýæ íºñººò ìºõëºã¿¿ä íü áàãàñäàã.