uretim yonetimi

8/3/2019 uretim yonetimi

http://slidepdf.com/reader/full/uretim-yonetimi 1/44

ÜRETİM YÖNETİMİ



1.ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİKAVRAMI

1.1. ÜRETİM TANIMIİktisat dilinde, üretim; her türlü fayda yaratma (şekildeğişikliği, zaman değişikliği, mekan değişikliği... vb ile)

veya iktisadi mal veya hizmetler meydana getirme olaraktanımlanmıştır.

Mühendisler de üretimi; teknik ve dar anlamda fiziksel

yönü ile ele almı

ş bir fiziki varlı

k üzerinde onun değeriniarttıracak bir değişiklik yapma yada hammadde veya yar ımamulleri (input)kullanılabilir bir mamule (output)dönüştürme olarak tanımlamışlardır.



İşletmeciler ise hammaddeleri

fiziki veya kimyasalyollardan geçirerekdeğişimini sağlamak

ve böylece tüketicilerefaydalı mal veyahizmet elde etmek

işlemine üretim adı

nı

verirler.



1.2. ÜRETİM YÖNETİMİ

İşletmenin elinde bulunan malzememakine ve insan gücü kaynaklar ının, belirlimiktarda ki mamulün istenilen

niteliklerde(kalitede), istenilen zamanda vemümkünse en düşük maliyetle üretiminisağlayacak biçimde bir araya

getirilmesidir.



Üretim yönetimi için önemli olan noktalar...

ZAMAN Fİ YATMİKTARKALİTE



Özetle üretim faaliyeti ürün yadahizmetlerin yaratıldığı süreç; üretimyönetimi ise ürün yada hizmetleri

yaratılmasında kullanılan kaynaklar ın veyerine getirilmesi gereken faaliyetlerinyönetimi şeklinde tanımlana bilir.



1.3. ÜRETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ



1.4. ÜRETİM YÖNETİMİNİN AMAÇLARI

Bir takı

m çevre koşullar ı

üretim yöneticilerinin görevlerinigiderek güçleştirmektedir.Bu koşullar ı şu şekildesıralamak mümkündür;(gaither s.4)

Müşteri ihtiyaç ve beklentilerinin hızla değişmesi

İç ve dış pazarlarda yaşanan yoğun rekabet

Üretim teknolojisinde meydana gelen hızlı gelişme

Rakiplerin sunduğu kalite ve maliyet düzeyinde kiiyileşme



Uluslararası finanssal koşullarda meydanagelen dalgalanmalar

İşlemlerin uluslararası boyut kazanması

Hizmetler sektörünün giderek büyümesi

Uluslararası ticaretin yoğunlaşması

Üretim kaynaklar ının sınırlı olması



Bu çevre koşullar ı altında işletmenin amaçlar ını

şu şekilde sıralayabiliriz;

Tüketici isteklerinin fiyat,kalite ,zaman ve miktar açısından en iyi şekilde kar şılanması

Stok düzeyini mümkün olduğu kadar düşük

tutulması veya stok devrinin arttır ılması, İşletmenin insan gücü ve makine kaynaklar ından

yararlanma derecesinin yükseltilmesi

amaçlar ını gerçekleştirmeye çalışır.



Bu amaçlar göz önüne alındığındadüşünülmesi gereken ekonomik koşullar vardır;

Malzeme ,stok, insan gücü ve makinegücü...vb konularla ilgili faaliyetlerinkoordinasyonunda mamulün maliyeti.

Üretim yönetiminin kendi faaliyetlerininmamul maliyetine yansıyan payı .



2. Üretim Sistemleri’ninSınıflandır ılması

1. Sürekli Üretim Sistemi

2.

Kesikli Üretim Sistemi3. Proje Tipi Üretim Sistemi



2.1. Sürekli Üretim Sistemi

Makine ve tesislerin yalnızca belirli bir mamul için tahsis edildiği sistemler sürekliüretim sistemi olarak nitelenirler. Ürün

standardize olması nedeni ile aynıişlemlerin aynı sırayla yerine getirilmesisöz konusudur. Üretilen mamule olan talep

düzeyi, dolayısıyla üretim miktarlar ı çokyüksektir.



Sürekli Üretim Sisteminin dezavantajlar ı şöylesıralanabilir;

Üretim hattı üzerinde ortaya çıkabilecekherhangi bir sorun ,bütün hattı etkileyecektir.

Oldukça maliyetli ve teknolojik bir üretimsitemidir.

Üretim sisteminde esneklik bulunmaması

sektörün çok çabuk yön değiştirmelerine etkinbir şekilde tepki verememesine neden olabilir.



Sürekli Üretim Sisteminin ayırt edici özellikleri şu şekildesıralanabilir;

Az çeşitli yüksek miktarlarda üretim,

Yüksek sermayeli yatır ım, Düzenli talep, Tüm ürünlerin aynı makineler üzerinde aynı işlemleri

görmesi

Özel amaçlı makineler kullanılması

Kalifiye olmayan işgücü kullanımının mümkün olması, Yüksek hammadde ve mamul stoklar ı, buna kar şılık

düşük ara stoklar ı Fabrika içi taşımacılıkta konvektör,raylı araba gibi özelaraçlar kullanılması...



Sürekli üretim sistemini kendi arasındaikiye ayr ılmıştır;

a. Kütle Üretim

b. Akış Tipi Üretim



a. Kütle Üretim Sistemi

(Üretim ve Montaj Hatlar ı)

Kütle üretim sisteminde bir yada çok kısıtlısayıda mamulden yüksek miktarlardaüretim gerçekleştirilir.Gerektiğinde , üretim

hattında bağzı değişiklikler yapmak suretiile benzer bir ürünün üretimine geçilebilir.



Beyaz eşya,otomobil,televizyon gibiürünleri üretimi kütle

üretim sistemineörnektir



B. Akış Tipi Üretim

Akış tipi üretimde makine ve tesisler sadece tekbir ürün üretecek şekilde tasarlanmıştır. Ürün,üretimde kullanılan süreçler, malzeme ve araçlar standardize edilmiştir. Akış tipi üretim sermayeyoğundur bunun nedeni otomasyona dayalı bir üretim sistemi olmasıdır. Bu tip üretim

sistemlerine ; petrol rafinerileri, plastik, çimento,şeker ,kağıt üretimi örnek gösterilebilir.



2.2. Kesikli Üretim Sistemi

Kesikli üretimde farklı ürünlerden az miktardaüretim söz konusudur. Farklı ürünlerinüretimi,genel amaçlı makineler üzerinde bağzı

ayarlamalar yapı

larak gerçekleştirilir. Aynı

fonksiyonel ürünlerin bir arada bulunduğu bir yerleşim düzeni görülür.

Örneğin torna, freze ve matkaplar ın bir aradabulunduğu bir atölye oluşturulur.



Kesikli üretim sisteminin ayırt ediciözelliklerini şöyle sıralaya biliriz;

Düzensiz talep Genel amaçlı makinelerin kullanılması

Düşük miktarlarda çok çeşitli üretim Aynı fonksiyonel özelliklere sahip üretim araçlar ının aynı

bölümlerde toplanması

Kalifiye iş gücü kullanılması

Yüksek ara stoklar ı,düşük hammadde ve mamul stoklar ı Fabrika içi taşımalar ın,genellikle insan gücü ile çalışan

veya motorla tahrik edilen istif arabalar ı ve sabit veyahareketli vinçlerle yapılması

Miktar yada çeşit itibari ile değişkenlik gösteren tüketicitalebi kar şılayacak esnekliğe sahip olması



Kesikli üretim sistemi

A.Siparişe Göre Üretim

B.Parti Üretimi

olarak üretimin miktar ına göre ikiye ayr ılır.



a. Siparişe Göre Üretim:

Bu üretim şekline atölye tipi üretimde diye biliriz.Siparişe göre üretim zaman, kalite, tasar ım vemiktar olarak tüketici veya müşteri firmanın özel

olarak belirlediği bir mamulün üretilmesidir. Busistemlerde çok çeşitli ürünün üretilmesimümkündür. Bir sipariş geldiğinde işlem sırası o

siparişe göre belirlenir, gelen her yeni siparişinişlem sırası ve miktar ı birbirinden farklıdır.



a. Siparişe Göre Üretim:

Yerinde alınan ölçüye göre mobilya

üreten sistemler veya makine takı

matölyeleri bu sisteme örnekgösterilebilir.



b.Parti Üretim Sistemi

Parti üretim sistemi, özel bir siparişi yada sürekli bir talebi kar şılamak amacı ile belli bir mamul grubununbelirli miktarlarda oluşan partiler halinde üretilmesidir.Siparişe göre üretim ile parti üretim arasında ki en

belirgin fark parti üretimin siparişe göre üretime göreürün standardizasyon yönü daha fazladır.Parti üretimdetekrarlamalı olarak belirli miktarlarda talebikar şılamaktadır fakat ürün çeşitliliği siparişe göre üretime

kı

yasla daha sı

nı

rlı

dı

r.Parti üretimde talebi yapı

lan ürüniçin yeni sistem kurulması gerekmez.



b.Parti Üretim Sistemi

Parti üretim sisteminin düşük hacimli,çeşitliüretime olanak sağlayacak esnekliğesahip olması gerekir.Çeşitli parçalar ın belli

büyüklükte ki partiler halinde üretildiğimetal işleme atölyeleri bu üretim şeklineörnek olabilir.



1.3. Proje Tipi Üretim

Bir tek büyük ölçekli üretimi gerçekleştirmeküzere tasarlana üretim sistemine proje tipi üretimdenir.bir tek üretim üzerinde çalışılır yapılan işin

hacmi büyüktür,bir üretim sona erdikten sonrayeni bir üretime geçilir. Bunun yanının da birkaçiş birden de yürütülebilir.

Her bir proje birbirinden bağı

msı

zdı

r yani farklı

özellikler taşır.



Proje tipi üretimin ayırt edici özelliklerini şöylesıralayabiliriz; Büyük ölçekli tek seferlik işlerden oluşan bir

üretim şeklidir, Özel talebe bağlı bir üretim şeklidir, Üretim faktörlerinin projenin yapılacağı bölgeye

taşınması gerekir Mamul sabit konumdadır Makine ve iş görenler mamul içinde hareket

ederler.

İşgücü kullanım düzeyini zaman içindedeğişkenlik gösterbilir.



3.Proje Tipi Üretim

Faaliyetlerin planlaması yapılan

işlere göre karmaşıklıkgösterecektir.proje tipi üretimkesikli ve sürekli üretimdenproses olarak oldukçafarklıdır.Bu özelliği proje tipiüretimin;proje faaliyetlerininplanlaması, yönetimi,denetimiamacıyla tamamen farklıteknikler kullanılmaktadır.



3.Üretimde Strateji

Bir amaca ulaşmak için belirlenen yol veyayönteme strateji denir. Bir firmada stratejikplanlama ,çeşitli düzeylerde yapılır önemli

olan nokta ise bu stratejilerin birbirleri ileilgili ve uyumlu olmasını sağlamaktır.



Genel ANALİZ

İÇÇEVRE

DIŞÇEVRE

MÜŞTERİÇEVRESİ

SWOT ANALİZİ

GÜÇLÜ FIRSATLAR(+) (+)

ZAYIF TEHDİTLER(-) (-)

HEDEFLERAMAÇMİSYON

ÜRETİM STRATEJİSİ



Üretim Stratejisinin Unsurlar ı;

Ürün tasar ımı

Üretim süreç tipinin belirlenmesi Mamul stok politikasının belirlenmesi Üretim tesislerinin odağının belirlenmesi

Yeni ürün geliştirilmesi ve tasar ı

mı

Teknoloji seçimi ve süreç geliştirilmesi Kaynaklar ın stratejik alternatifler arasında dağılımı

Tesis planlama :kapasite, yer seçimi, yerleştirme İş tasar ımı

İşleyişle ilgili taktik kararlar



4. Verimlilik

“Verimlilik” adını verdiğimiz kavram, üretimsırasında kullandığımız insan gücü,hammadde, alet ve makineler, enerji, su,

toprak, gübre gibi kaynaklarla sonundaelde ettiğimiz ürün arasındaki ilişkiyi, oranı

anlatır.



Birim zamanda, örneğin bir günde, bir ayda yada bir yılda, ürettiğimiz mal yadahizmetin büyüklüğünü ölçüp onu üretmek

için kullandığımız kaynağın yadakaynaklar ın miktar ına bölersek, verimlilikoranını buluruz.



Verimlilik =ÇIKTI/ GİRDİ oranıdır...

Çeşitli hesaplamalar sonunda bulunacakverimlilik oranlar ı yada katsayılar ı, tek

başlar ına pek fazla anlam ifade etmez. Buoranlar ı kar şılaştırmalı olarakdeğerlendirmek gerekir.



Aynı sürede aynı kaynaklar ı kullanarak

daha çok ve kaliteli ürün elde edebilirsekverimliliği artırmış oluruz. Bunun için dekaynaklar ımızı akılcı ve tutumlu

kullanmayı bilmek, onlardan daha iyiyararlanmanın yollar ını araştır ıp öğrenmek

zorundayı

z.



AR-GE

Yeni YöntemVe Araçlar

ÜretkenlikArtar

Üretim Artar

Üretim Artar

Talep Artar

Verimlilik

Artışı

Maliyet VeFiyat Düşer

Maliyet VeFiyat Düşer

TALEP

ARTAR

MevcutDurum

BÜTÜNBUNLARDAKARLILIĞI

ARTTIRIR!



H. Emerson'nun belirlediği verimliliğin on iki

ilkesi ise şunlardır:1 - Amaçlar ın belirlenmesi,2 - Uzun vadeli görüşler benimseyip, bunlar ın sonuçlar ı üzerinde

düşünülmesi,3 - Danışma hizmetlerinden yararlanılması,4 - Disiplin sağlanması,5 - Başar ının değerlendirilmesi,6 - Düzenli ve yeterli kayıtlar tutulması,

7 - Yazılı iş emirlerinde yeterli bilgi verilmesi,8 - Başar ı standartlar ı ile ücret hadleri arasında paralellik bulunması,9 - İş dağıtımı ve standart koşullar arasında benzerlik olması,10 - Standart işlemler ve fiilî işlemler arasında eşitlik,

11 - İş tanımlar ı yapılması,12 - Verimli çalışan işçi ve yöneticilerin ödüllendirilmesi.



5. STOK SİSTEMLERİ

MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI (MRP)

1960 lı yıllar ın başında üretimsistemlerinde kullanılan parça vemalzeme stoklar ının yönetiminde

bilgisayar yeteneklerinden yararlanmakamacıyla tasarlanmıştır.



İMALAT KAYNAKLARI PLANLAMASI(MRP II)1968 de devreye sokulmuştur, ancak özellikle1980’lerin başlar ında ,imalat işlemlerinde

üretime tahsis edilen tüm kaynaklar ın etkin bir şekilde planlanmasını ve izlenmesini sağlayanbir araç olarak kabul görmeye başlamıştır.İyi planlanmış İKP bir üretim işletmesindeki tümfonksiyonel alanlar ın yönetimi için gerekli bilgiyisağlar.



6.TAM ZAMANINDA ÜRETİMSİSTEMLERİ (JIT)

Yalı

n Üretim, Toyota Üretim Sistemi yadaStoksuz Üretim gibi isimlerle anılan TamZamanında Üretim, 1950'nin başlar ında

Japonya'da Toyota şirketinin öncülüğündegeliştirilip,1980'lerde ABD'de yaygınlıkkazanmış olan bir üretim felsefesidir.



Tam zamanında üretimin en genel tanımı;

“Üretim için gerekli olan malzemenin gerektiğianda ihtiyaç noktasında bulunmasını temineden ve sıf ır envanteri hedef alan bir malzeme

yönetim sistemi” olarak verilebilir. Daha geniş bir tanımla Tam Zamanında

Üretimi; “En az kaynak kullanımıyla, en kısa

zamanda, en ucuz ve hatasız üretimi, müşteritaleplerine cevap verecek şekilde en az israflave tüm üretim faktörlerini en esnek şekilde

kullanıp potansiyellerin tümünden yararlanmak”şeklinde tanımlayabiliriz.



JIT ‘in amacı Yönetim ve üretimsüreçlerindeki her türlü israf ı ve müşteri gözündeürüne artı değer katmayan her türlü işi ve adımı

ortadan kaldırmak. Bu israflar aşağıdaki gibidir.

Basit stratejiler Hurdalar Fazla üretim

Gereksiz malzeme taşı

malar ı

Yar ı mamul ve bitmiş ürün stoklar ı Gereksiz, katma değer yaratmayan

operasyonlar İşçinin makine zamanı içinde beklemeleri Gereksiz işçi hareketleri



Bu israflar ın nedenleri aşağıdaki

belirtilmiştir. Yetersiz çalışma metodlar ı

Uzun hazırlık zamanlar ı Yetersiz prosesler

Eğitim eksikliği Yetersiz bakım

Uzun mesafeler

Lider eksikliği

uretim yonetimi

Documents