uraz rdzenia kręgowego

7/23/2019 Uraz rdzenia kręgowego

http://slidepdf.com/reader/full/uraz-rdzenia-kregowego 1/35

Uraz rdzenia

kręgowegoMarta ChlebbaPaweł Araśniewicz

Fizjoterapia, III rok, Ist,stacjonarne



!prowadzenie

! Polsce "razo# rdzenia kręgowego "lega ok$%&&'$(&& os)b rocznie *ajczęściej s+ tol"dzie #łodzi w wiek" od $ do -& lat

Uraz rdzenia kręgowego powod"je nar"szeniesprawności i ."nkcji organiz#" w stopni""tr"dniaj+c/# w/kon/wanie cz/nności 0/ciacodziennego, na"kę, pracę zawodow+ i "dział

w 0/ci" społeczn/# 12



Prz/cz/n/

• !/padki ko#"nikac/jne• 3koki do wod/• Uraz/ sportowe• Upadek z w/sokości• Prze#oc 4np ran/ postrzałowe, cięte5• Powikłanie zabieg" chir"rgicznego 1,

%2



Cz/nniki r/z/ka

• Płe67 #ęska• !iek7 $%8-& lat oraz pow/0ej & lat• 9sob/ "prawiaj+ce sport/ w/cz/nowe• 9sob/ z zab"rzenia#i dot/cz+c/#i

kości l"b staw)w 8 np cierpi+ce nazapalenie staw)w cz/ osteoporozę 1, :2



Mechaniz#/ "raz"kręgosł"pa

a5;gięciow/ b5!/prostn/ c5<o#pres/jn/



Mechaniz# zgięciow/

Uszkodzenie będ+ce następstwe# zadziałania"raz" doprowadzaj+cego do zgięcia kręgosł"pa k"przodowi, przekraczaj+cego granicę =zjologicznegozakres" r"ch"

>est w/nikie# zadziałania sił "razow/ch nacie#ieniowo'pot/liczn+ cz/ pot/liczn+ częś6 czaszkil"b okolicę plec)w, grzbiet"

Mo0e te0 b/6 następstwe# "raz" pośredniego,w/woł"j+cego gwałtowne prz/gięcie t"łowia l"bgłow/ do przod", co jest szczeg)lnie niebezpieczneprz/ "stabilizowani" ni0sz/ch odcink)w ciała, jak to

#a #iejsce w w/padkach sa#ochodow/ch 1?2



Mechaniz# w/prostn/

Uszkodzenia w/prostne powstaj+, gd/ siła "raz"działa od przod" kręgosł"pa, doprowadzaj+c do

jego przeprost" powod"j+cego rozerwanie więzadłapodł"0nego przedniego i "szkodzenia kr+0ka

#iędz/kręgowego

>est to częst/ #echaniz# "raz" sz/jnego odcinkakręgosł"pa, zwłaszcza " os)b starsz/ch @ardzorzadko doprowadza do "szkodzenia seg#ent)wni0sz/ch

o "szkodzenia #o0e dojś6 w spos)b7 bezpośredni8 np w następstwie "derzenia rowerz/st/ okolic+

czoła o przeszkodęB oraz pośredni 8 np w w/padk"sa#ochodow # rz "derzeni" o azd" od t ł"



Mechaniz# ko#pres/jn/4zgnieceniow/5;ła#ania ko#pres/jne powszechnie "wa0ane s+ zanajlepiej rok"j+ce ze względ" na #ałeniebezpieczestwo pierwotnego l"b wt)rnego"szkodzenia rdzenia

3iła "raz" prz/ło0ona w okolic/ cie#ieniowejczaszki l"b w następstwie "padk" z w/sokości napośladki b+dD stop/ działa w osi kręgosł"pa idoprowadza do zgniecenia trzon" kręg", niepowod"j+c "szkodzenia ele#ent)w więzadłow/chstabiliz"j+c/ch kręgosł"p



Podział "raz)w rdzenia

• Uszkodzenie całkowite

• Uszkodzenie częścioweI. Zespół Browna-Sėquarda

II. Zespół Centraln

III. Zespół tętnic rdzeniowe! przednie!

I". Stłuczenie tlne! części rdzeniakrę#owe#o

". Zespół wstrz$śnienia rdzeniakrę#owe#o



Uszkodzenie całkowite

>ego następstwe# jest zniesieniewsz/stkich rodzaj)w cz"cia 4dot/k",b)l", te#perat"r/, "ło0enia5 od pozio#"

"szkodzenia rdzenia z jednoczesn/#pora0enie# wsz/stkich gr"p#ięśniow/ch zaopatr/wan/ch zseg#ent)w rdzenia zar)wno objęt/ch

stre.+ "szkodzenia, jak i poni0ej pozio#""szkodzenia 1?2



Uszkodzenia

częściowerdzenia



I Zespół Browna-Sėquarda

3powodowan/ boczn/# "szkodzenie# połow/rdzenia kręgowego !/stęp"j+c w cz/stej .or#ie

jest zw/kle następstwe# "raz)w ostr/ch, np"szkodzenia rdzenia no0e#

*astęp"je t" pora0enie połowicze, zniesienie cz"ciaprioprocept/wnego po stronie "raz" i zniesieniecz"cia b)l" i te#perat"r/ po stronie przeciwnejw/nikaj+ce z "szkodzenia skrz/0owan/ch dr)grdzeniowo'wzg)rzow/ch

;espołowi #og+ towarz/sz/6 b)le korzeniowe,przecz"lica, zab"rzenia nacz/nior"chowe



II Zespół Centraln

>est w/nikie# gł)wnie w/prostnego "szkodzeniardzenia kręgowego

Charakter/z"je się niedowłade#

czterokocz/now/#, znacznie większ/# w obrębiekocz/n g)rn/ch ni0 doln/ch, cze#" towarz/sz+zab"rzenia cz/nności pęcherza #oczowego ir)0nego stopnia zab"rzenia cz"cia 4zwłaszcza b)l" ite#perat"r/5

9braz tego zespoł" w gł)wnej #ierze zale0n/ jestod zab"rze kr+0enia w obrębie tętnic/ rdzeniowejprzedniej, zaopatr"j+cej rogi przednie i centraln+

częś6 rdzenia



esp ę n crdzeniowe!

przednie! >est w/nikie# zgniecenia przedniejczęści rdzenia, wraz z "ciśnięcie#

przedniej tętnic/ rdzeniowej

!/ra0a się całkowit/# pora0enie#

r"chow/# z zab"rzenie# cz"cia b)l"poni0ej "szkodzenia, ale częściowozachowan/# cz"cie# "ło0enia iwibracji



uczen e neczęści rdzenia

krę#owe#o;esp)ł będ+c/ odwracaln/# "szkodzenie# rdzenia,a zwłaszcza jego rog)w t/ln/ch

Charakter/z"je się b)la#i, zab"rzenia#i cz"cia,#rowienie# w okolic/ sz/i, kocz/n g)rn/ch,t"łowia 9bjaw/ te s+ zw/kle s/#etr/czne Częstow/stęp"je #ozaikowa przecz"licawieloseg#entowa, najczęściej o piek+c/#

charakterze

Mo0e w/stępowa6 w cz/stej .or#ie, b+dD wpoł+czeni" z niedowłade# kocz/n g)rn/ch



espwstrz$śnienia

rdzenia krę#owe#oCharakter/z"je się prze#ijaj+c/# zab"rzenie#cz/nności rdzenia por)wn/waln/# dowstrz+śnienia #)zg" oraz "szkodzenia

obwodowego "kład" nerwowego o t/piene"ropraksji

Powr)t ."nkcji następ"je sz/bko, w ci+g" #in"t

l"b godzin, i jest całkowit/



o z a ze wzg ę " narodzaj

pora0eniaEniedowład"• etraplegia 4tetrapareza5 8 pora0enie niedowład Gkocz/n 8 "szkodzenie na pozio#ie rdzenia

• riplegia 4tripareza5 8 pora0enie - kocz/n•

He#iplegia 4he#ipareza5 ' Zespół Browna-S%quarda

• iplegia 4dipareza5 8 pora0enie poprzeczne,dw)ch kocz/n, najczęściej kocz/n doln/ch

• Paraplegia 4parapareza5 8 pora0enie niedowład

kocz/n doln/ch



3kala A3IA

• >est to klas/=kacja w/#agaj+ca szczeg)łowegobadania zab"rze cz"cia, dot/k", b)l" oraz sił/#ięśniowej określon/ch zespoł)w d/na#iczn/ch

• A3IA ocenia pozio# ."nkcji r"chow/ch,

odr"chow/ch i cz"ciow/ch• Czucie dotku &ada się o&ustronnie w

o&rę&ie '( der)ato)ów* stosu!$ctrzpunktow$ skalę

• Siłę )ięśniow$ ocenia się w#pięciostopniowe! skali 1?2



3kala A3IA

• +. Całkowite "szkodzenie7 brak cz/nnościr"chowej i cz"ciowej poni0ej pozio#" "szkodzeniał+cznie z brakie# cz"cia w seg#entach 3G 8 3B. *iecałkowite "szkodzenie7 brak cz/nności

r"chowej poni0ej pozio#" "szkodzenia, prz/zachowan/# cz"ci"C. *iecałkowite "szkodzenie7 zachowan/ r"chponi0ej "szkodzenia oraz więcej ni0 połowakl"czow/ch #ięśni posiada siłę do - stopni w skali

JoKetta. *iecałkowite "szkodzenie7 zachowan/ r"chponi0ej "szkodzenia oraz więcej ni0 połowakl"czow/ch #ięśni posiada siłę r)wn+ l"b większ+od - w skali JoKetta

. @ez "szkodze ne"rologiczn/ch7 prawidłowa



Przebieg kliniczn/

• $5 okres szok" 4wstrz+s"5 rdzeniowego 8 - do% t/godniB ?5 okres co.ania się pora0e Lokres odnow/ i ko#pensacji 8 - do G#iesi+ceB

• -5 okres "trwalania się pora0e L stabilizacji=zjopatologicznej 8 % do ?G #iesi+ceB

• G5 okres adaptacji 8 kilka lat 1-2



3zok rdzeniow/

• rwa przez -'% t/godni po "razie• ;niesienie wsz/stkich rodzaj)w cz"cia poni0ej

pozio#" "szkodzenia rdzenia• !/stęp"je wiotkie pora0enie r"chowe• ;aha#owanie per/stalt/ki jelit• ;ab"rzenia cz/nności zwieracz/• ;ab"rzenia #etaboliczne 1-2



9kres co.ania się pora0e

• rwa przez -'G #iesi+ce po "st+pieni"szok" rdzeniowego

• ! prz/padk" pora0e niecałkowit/ch dochodzi doczęściowego co.ania się objaw)w

• Prz/ "szkodzeniach całkowit/ch nie #a #o0liwościb/ powr)ciła cz/nnoś6 dowolna, stopniowopowracaj+ nato#iast odr"ch/ ścięgnowo'okostnowe,sk)rne i a"tono#iczne, oraz wraca napięcie #ięśniszkieletow/ch, gładkich #ięśni nacz/ krwionośn/chi jelit !/#ienione odr"ch/ s+ w/g)rowane

• Pojawia się spast/cznoś6 #ięśni



9kres "trwalania siępora0e• rwa przez % ' ?G #iesi+ce• Utrwalanie się z#ian nieodwracaln/ch• oskonalenie ."nkcji a"to#at/czn/ch

pęcherza #oczowego i zwieracz/ odb/t"• *or#alizacja zab"rze #etaboliczn/ch



9kres adaptacji

• rwa przez kilka lat• Prz/stosowanie się chorego do nowego

"kład" z#ian str"kt"raln/ch i

cz/nnościow/ch



Powikłania

• Powikłania #oczowe 8 ka#ica, in.ekcje,przewlekła niew/dolnoś6 nerek, pęcherzne"rogenn/

• 9dle0/n/• Powikłania pł"cne• 3kostnienia okołostawowe• 3tan/ zapalne nacz/ obwodow/ch•

;aparcia 8 pora0one zwieracze 1$2



Pęcherz ne"rogenn/*ajczęściej w/r)0nia się dwa rodzaje pęcherza4ne"rogennego5 po "razie rdzenia kręgowego7

/p I 4w/pieracz wiotki 4niedocz/nn/5, zwieraczspast/czn/ 4nadcz/nn/557 iloś6 #ocz", kt)ra zalega jestbardzo d"0a, tak więc ścian/ pęcherza #oczowego s+nad#iernie rozci+gnięte, co grozi ich "szkodzenie# Prz/bardzo d"0/# w/pełnieni" pęcherza dochodzi dow/ciek" kropel #ocz"

/p II 4w/pieracz oraz zwieracz wiotki 4niedocz/nn/557pojawia się nietrz/#anie #ocz" z jednoczesn/#zwiększon/# zaleganie# #ocz" w pęcherz" 8 tr"dno

jest całkowicie opr)0ni6 pęcherz Mocz w/cieka zpęcherza w spos)b stał/, kropelkow/ 1(2



ehabilitacja wczesna

I ;apobieganie powikłanio# pł"cn/#II <ontrola cz/nności w/dalnicz/chIII ;apobieganie odle0/no# i

prz/k"rczo#IN erapia r"chowaN Pionizacja 1G2



;apobieganiepowikłanio# pł"cn/#• 3/ste#at/czne i częste przeprowadzanie

6wicze oddechow/ch, kt)r/ch zadanie# jest "łatwienie w/#ian/ gazowej

• !spo#aganie "s"wania w/dzielin/ zdrzewa oskrzelowego, co osi+gn+6 #o0napoprzez oklep/wanie klatki piersiowej,inhalacje oraz zastosowanie poz/cji

drena0ow/ch 1G2



<ontrola cz/nnościw/dalnicz/ch• Cewnikowanie• Prz/spieszenie w/twarzania się

zastępczego odr"ch" #ikcji, tzw

Oa"to#at/z#" pęcherzowegoO Polega naokresow/ch sk"rczach pęcherza, kt)repowod"j+ całkowite l"b prawie całkowite

jego opr)0nianie



;apobieganie odle0/no# iprz/k"rczo#• Częste, najlepiej co ? godzin/, z#ian/

"ło0enia pacjenta w ł)0k"• <ontrola stan" sk)r/• 3tosowanie #aterac/

przeciwodle0/now/ch• Pro=lakt/ka nieprawidłow/ch "stawie

i de.or#acji w stawach



erapia r"chowa

• wiczenia bierne pora0on/ch kocz/n doln/ch ig)rn/ch, wedł"g zasad7

'"stabilizowanie bli0szego odcinka 6wiczonejkocz/n/B'6wiczenia prowadzone od staw)w d/staln/ch doproks/#aln/chB'r"ch w/kon/wan/ powoli, pł/nnie, w pełn/#zakresie i we wsz/stkich płaszcz/znach

=zjologicznego r"ch"B'stosowanie docisk" na powierzchnie stawowe, b/"łatwi6 od0/wianie chrz+stki stawowej i zapobiec jejdegeneracji



erapia r"chowa

• wiczenia cz/nne " chor/ch, " kt)r/ch następ"jepoprawa ne"rologiczna, wedł"g progresji7

'Prz/ śladow/# r"ch" cz/nn/# stosowa6 nale0/6wiczenia oparte o sk"rcz izo#etr/czn/

'3topniowo wprowadza6 6wiczenia cz/nne w odci+0eni"'wiczenia cz/nne wolne staraj+c się "z/ska6 pełenzakres r"ch" cz/nnego• Mięśnie niepora0one nale0/ wz#acnia6 stos"j+c

6wiczenia z opore#, stopniowo zwiększaj+c obci+0enie• *ale0/ prz/ t/# pa#ięta6, 0e zb/t intens/wn/ trening i

prze#ęczanie pacjenta #o0e w/wiera6 odwrotn/ doza#ierzonego sk"tek i powodowa6 osłabienie jegow/dolności og)lnej



Pionizacja• !czesna pionizacja zapobiega powikłanio#

ze stron/ "kład" #oczowego i oddechowego, jest tak0e ele#ente# pro=lakt/ki odle0/n

• ! prz/padk" "szkodze kręgosł"pa leczon/ch

zachowawczo pionizację rozpocz+6 #o0nadopiero po ?'- #iesi+cach od "raz"9perac/jne "stabilizowanie zła#ania skracaten czas nawet do ? dni po zabieg"



ehabilitacja w okresiep)Dn/#I *a"ka cz/nności sa#oobsł"gow/chII Joko#ocja na w)zk"III Usprawnianie rękiIN ehabilitacja społeczna i zawodowa

N ehabilitacja ps/chologicznaNI ;aopatrzenie ortoped/czneNII F"ndacja akt/wnej rehabilitacji 1G2



Piś#iennictwo$5 ega !, Milanowska <7 ehabilitacja #ed/czna, $Q(-?5 <iwierski >, <owalski M, <ras"ski M7 3chorzenia i "raz/

kręgosł"pa, $QQ:-5 Rroch#al 3, ;ieliska'Charszewska 37 ehabilitacja w

chorobach "kład" nerwowego, $Q(%

G5 <wolek A, Jenart'o#ka S, Pacześniak'>ost A7 ;asad/rehabilitacji os)b z "razow/# "szkodzenie# rdzenia kręgowegoPostęp/ ehabilitacji, ?&&G

5 F"r#ani"k J, C/wiska'!asilewska R7 Metod/ka "sprawnianiaos)b po "razie rdzenia kręgowego podczas oboz)w Akt/wnejehabilitacji, ?&&(

%5 he Jancet, Nol"#e -Q, Iss"e Q-&G, ? Febr"ar/ ?&&?, PagesG$:8G?:5 osicz"k'onder/s >, ;ał"ski , Rdesz M, Jisowska A7 Uraz/

kręgosł"pa i rdzenia kręgowego 8 prz/cz/n/ i powikłania, ?&$?(5 http7EErehabilitacja#ed/cznakatowiceplE?&$$E&-E?:Epecherz'

ne"rogenn/E

uraz rdzenia kręgowego

Documents