COMPASS2 Help 2013 3

ชบชวตคลองแมขา และล�าสาขา ดวยความรวมมอของเรา...คนเชยงใหม

‘ฝนเปนจรงไดดวยการลงมอท�า’ ไมเวนแมแตคลองแมขาทเนาเสยยาวนานรวม 30 ป

สงทเหลอคอชวยกนท�า เรมตนกเพยงแคเตมหวใจใสภาพฝน

รบฟงและรวมมอจากจดเลกๆ ของเรา...

พลกอานไปอกสกนด จะไดคดวาคนเชยงใหมพรอมทสด

และแมขาจะใสไดในยคสมยของเรา

Illustrated by Inthanon Sookkree

COMPASS4 Help 2013 5COMPASS4 Help 2013 5

ชวง»‚·è¼านมา มขาวเ¡èยว¡Ñบ¡ารâครง¡าร¾Ñ²นาคลองแมขาของหนวยงานตางæ äหลลอยมาตามสายน�éา

บางวาเ»šนâครง¡าร¾Ñนลานเ¾èอ¡าร·องเ·èยวตอนรÑบ AEC... บางวาเ»šนâครง¡าร»รÑบÀÙ·ÑÈน�เ¾èอ¿„œน

ÀÙมส¶านอÑนเ»šนäชยมงคลในอดต... บางวาเ»šนâครง¡ารยายชมชนแออÑดออ¡¨า¡¾éน·èรมคลอง...

ค�า¶ามส�าคÑÞ·èมอยÙ ในใ¨ของคน (·èรÑ¡) เชยงใหม คอ âครง¡าร¾Ñ²นาคลองแมขาและ¾éน·èชมชน

รอบขางตÑéงแตตนน�éา¨รด»ลายน�éาแบบäหน ·è¨ะเ»šนâครง¡าร¾Ñ²นา·èเ»�ดเ¼ยและสงางามสมสมÑย

เ»šนâครง¡ารลงÈรÑ·¸ารวมแรง เ¾èอสรางความมÑèนคง·าง¨ตวÞÞา³ของเมอง·è¶Ù¡¡อ»รสราง¨า¡

¼Ùคนแหงเมองเชยงใหม และย¡ระดÑบสขÀาวะของเมองและชวตความเ»šนอยÙ ¾รอม·Ñéงสราง

ความมÑèนคงดาน·èอยÙอาÈÑยใหคนเชยงใหม ในข³ะ·èราคา·èดน¾งสÙงดวยอ»า·านลวง เ»šน¡าร¾Ñ²นา

·è¨ะเ¡èยวรอยความ½˜นและความหวÑง·èเรา·¡คนตางม äมวายา¡ดม¨นหรอสวมหมว¡·èตางส เ¾èอให

เรา·¡คน·èรÑ¡เชยงใหมäด¶อยหลÑงหนÖèง¡าว เ¾èอ·èเรา¨ะäดออ¡เดน¾รอมæ ¡Ñน ดวยความเขาใ¨และ

ÈรÑ·¸า·èเราตางม

Hot Issues

¾Ñ²นา¡ารสายคลองตาม»ระวÑตÈาสตร�คลองระบายนาทง : ความเสยหายทเราตางมสวน

รวมรบผดชอบ บทบาทของสายคลองเพอการเกษตรหมดไปสายคลองแมขาทเคยสดสวยถกใชเปนคลองเพอระบายนาเสย และนาทงจากเมองเชยงใหมและพนทฝงตะวนตกของสายนา ในขณะทระบบจดการนาเสยของเมองยงพฒนารองรบไมทนการขยายตว ทงผคนในเมองขาดความเขาใจเรองการจดการนาเสย

เขตโบราณสถานบางสวนหายไปและทรดโทรมเนองจากขาดการดแล ทผานมามความพยายามจากหลายภาคสวนทเขามามสวนรวมในการแกปญหา ทงทประสบความสาเรจบาง และบางสวนทมการทางานในรปแบบของ

แ¼น·è»ระวÑตÈาสตร�และ¡ารเ»ลèยนแ»ลง¡ารใช¾éน·è

เรงเราเตบâตสÙ¾éน·èรองรÑบเมองใหÞชวง 30 ปทผานมา ผคนหลงไหลสเมองเชยงใหมเพอหา

อาชพ ความตองการทดนและทอยอาศยเพมสงขนตามความตองการแรงงานพฒนาเมอง พนทรอบๆ คลอง และเขตโบราณสถานกลายเปนพนททถกจบจองเปนทพกอาศย ทคอยๆ หนาแนนและแออด พนทเกษตรกรรรมดงเดมอนตรธานกลายเปนชมชนนอยใหญ สายคลองเรมกลายเปลยนจากลานาด เปนลานาระบายของเสยจากเมอง

สÙสาย¸าร¡าร·�ามาหาเลéยงช¾ จากเรองราวความทรงจาของผเฒาผแก เลายอนไปถงหวงเวลา 50-80 ป

ผานพนทรมสายคลองถกจบจองโดยผคนตางถน ทงทสบเชอสายจากการกวาดตอนครงสมยพระยากาวละ รวมถงกลมพอคาชาวตางชาตทเขามาอยสรางบานเรอนปะปนกบพนทเกษตรกรรม ทงในพนทรมคลองและตามแนวกาแพงเมองชนนอก แมขายงคงกวางขวางและใสเยน ใชไดทงอปโภคและบรโภค ทงยงใชเปนทางคมนาคมสญจรของชาวบาน

¨า¡แร¡เรèมแชมชาชมเยçนเ»šนมงคล สนนษฐานกนวาคลองแมขาคอคลองขด มสถานะเปนหนงในไชยมงคล

ครงพญามงรายทรงดารทจะสรางเวยงเชยงใหม ทาหนาทหลากหลายเปนทงคลองผนนาแกปญหานาทวม เปนสายคลองนานาสพนทเกษตรดานนอกเวยง และเปนปราการปองกนศตรยามศกสงคราม

¨ะม ใครรÙ äหมวา แ·¨รงแลวสายน�éาแมขาคอสายชวตคÙบÞ

¼Ùรวมเดน·าง¡Ñบเมองเชยงใหมมาä¡ลมใชนอย ใชเ¾ยง¡ารäหล

เคลèอนâอบตÑวเวยงตาม¨รตล�าน�éา ¨า¡·èสÙงดาน·Èเหนอเลาะลง

ลÙสÙäรนา·èลม¡อนออ¡สม·บ¡Ñบแม»�งดานใตเมอง แตคอ¡ารäหลลวง

ของวÑนเวลา ÄดÙ¡าล และหวงชวตลมหายใ¨ ของ¼ÙคนหลายยคสมÑย

·èน�า¾า¡ระแสความเ»ลèยนแ»ลงเขาสÙ·�านบ¾éน·èเขตเมองเชยงใหม

เ»šนล�าน�าแหงชวตและความแ»ร¼Ñน ·èเรา¼Ùคนยค»˜¨¨บÑนควรคาแ¡

¡ารมองยอน¡ลÑบหลÑง ¾Ùดคยและ䶶ามอยางลÖ¡«Öéง¡Ñบตนเอง

¡อนออ¡ä»ชวย¡Ñนชบชวตสายคลองแหงนéรวม¡Ñน

»˜¨¨บÑน

การแยกสวนรบผดชอบ จงเกดผลกระทบทตามมาคอขาดความตอเนอง ขาดการมสวนรวมรสกของการเปนเจาของและดแลพนทรวมกน หลายโครงการถกทงรางไรผคนเขาใชประโยชน

ในขณะทวกฤตถาโถม ในมมหนงเรมมผคนชวยกนผลกดนใหเกดการสรางความรวมมอในหลายภาคสวน ทงภาคประชาชน, ชมชน, ภาคการศกษา, หนวยงานทงรฐและเอกชน แมความรวมมอยงอยในระดบทาความเขาใจ แตกถอวาเปนกาวยางส ตนกาเนดสายธารอนสดใส ทไมตองอาศยตานาทหางไกล แตเกดจากนาใจและความหวงใย ทเรมไหลรนมารวมกนทางาน เพอแมขาทดกวาและยงยน

30 »‚·èแลว

80-50 »‚·èแลว

“นา นา นา Îมแมขา¶ÖงหÑว½าย·งชางคลานเ»šน·èนา

»‡า¡Ñบ¾อของ»‡า เคยชวย¡Ñน¼Ñนน�éา¨า¡แมขาเขา·èนา” เจาปาตอย ชมชนหวฝาย

“บรรยา¡าÈแ¶ววÑดชาง¦อง ÎมแมขานÑéนเงยบสงบ มบานหลÑงเลç¡æ อยÙบนÑ¡ ออ¡ä»หนอยนÖง¡อเหçน·งนา ¨ะคÖ¡คÑ¡¡อชวงเ·È¡าลงานบÞ”

ปาภมภา ชมชนชางฆอง

“มชาวบานรอบนอ¡เขามาแ¼ว¶าง»†าÎม¡�ëาแ»งและÎมคลอง ม¡ารเชา มขายส·¸ì แร¡æ ¡อมบ¡èหลÑง หลÑงæ ¡อนÑ¡ขÖéน

คนสวนใหÞ·�างานรÑบ¨าง” ตาเปง ชมชนหาธนวา

“ส¶านบÑนเ·งแ¶ว¡�าแ¾งดนนÑ¡ขนาด เสยงดÑง¨น»‡านอนบäด เดèยวนéเสยง¡ç

เ¾ลาæ ลงแลว” ปาอาภาภรณ ยานก�าแพงดน

“หลวงเ»�œนแ»‰ง¶นนเขามา ¶นน»ระชาสÑม¾Ñน¸� ตŽามหมÙนéร¶นÑ¡ขÖéน วèง¡Ñëนเวย (ขÑบร¶เรçว) ·èดน¡อเรèมมราคา คน¡çเลยขายหéอหมÙ»‡อคา เอาäว·�า¸ร¡¨”

ปาศร วดหวฝาย

หมÙบาน¨Ñดสรร และชมชนบางแหง สราง¶ม·Ñบ·างน�éา บบคลองแมขาใหแคบน�éาäหลäมสะดว¡

¾อมา¶Öง¶นน«»เ»อร�äÎเวย�น�éา¡çเรèมเสย เขาเขตเมองน�éายèงเนาเสยรนแรง

·อรวมน�éา·éง¨า¡ชมชนเมอง äหลตรงลงน�éาแมขาหลาย¨ด âดย»ราȨา¡¡ารบ�าบÑด

âครง¡าร»รÑบ»รงÀÙม·ÑÈน�รมคลอง ·างเดน ¾éน·èâลงäมäดรÑบ¡ารใชงาน

ยÑงคงม¡าร·éงขยะ และน�éาเสยลงคลอง äม·างใด¡ç·างหนÖèง¨า¡¾ว¡เรา·¡คน

âบรา³ส¶าน¡�าแ¾งดนในเขตเมองเรèม·รดâ·รม ยÑงม»˜Þหาเรèอง¡ารร¡ล�éา คด¿‡องรองยÑงอยÙใน¡ระบวน¡ารด�าเนนคด

ระบบ¡าร¨Ñด¡ารขยะและ¼Ñ¡ตบ ยÑงคง·�างานäดäมเตçม·è เ¾ราะขาด¡�าลÑงคน

ยÑงคงมอ¡หลายชมชน·èรวมมอ¨Ñดเ¡çบขยะ และ¼Ñ¡ตบดวยตนเอง

และอ¡หลายชมชน·èรวม¡Ñน»รÑบ»รง¾éน·èรมคลองใหนาอยÙ นาเดน

ม¡ารเชาชวงส·¸¡ารเชา·èดน ¼ÙเชาäมรÙสÖ¡หวงแหน หรอใหความรวมมอเตçม·èใน¡ารดÙแลรมครอง

ชาวบานเรèม»รÑบ»รง¾éน·èรอบâบรา³ส¶านเ¾èอ¡ารอนรÑ¡É� และอยÙรวมรÑ¡É�

หนÖèงในäชยมงคลเลéยง»า¡·อง »¡»‡องเรา¨า¡น�าé·วม และขาÈÖ¡

·อสÙบน�éาเสยเขาระบบบ�าบÑด¡ลางครอบคลมเ¾ยง 2 ¡ม. ¨า¡ 11 ¡ม. ของความยาวสายคลอง

แมขาในเขตเมอง

COMPASS6 Help 2013 7

นาแมขาเรมจากหวยชะเยอง และลาเหมองจากกรนเลค บรรจบเปนลาแมขาบรเวณ ต.ดอนแกว นาทตกขนมาหางจากตนนาราว 3 กม. เมอประเมนดวยสายตานาแมขายงไมไดมการปนเปอนจากนาทงของชมชนมากนก และยงคงไหลรนแมในฤดแลงชวยหลอเลยงแปลงสวนเกษตรในบรเวณใกลเคยง สถานการณทนาเปนหวง คอ มการขยายตวของกลมบานจดสรรในเขต ต.ดอนแกว หลายโครงการ ซงอาจสงผลตอคณภาพนา และการรกลาพนทรมคลองในอนาคต ล�าแมขารมก�าแพงดน ชมชนก�าแพงงาม

นาแมขาเดนทางผานชมชนยานการคา เชน ยานชางมอย ยานชมชนหลงตลาดวโรรสบรเวณหลงวดแสนฝาง และไนทบาซาร สของนาเมอมาถงลาคลองในยานชมชนกาแพงงาม ยงคงดาสนทมขนตะกอนลอยปะปน นาในคลองไหลไดคลองตวเนองจากชาวชมชนรมคลองชวยกนตกผกตบชวาและขยะออกจากคลองอยางสมาเสมอ ลาคลองคดโคงยงไมถกดาดคอนกรต ประกอบกบบรรยากาศรมครมของไมใหญ หากนาในคลองใสสะอาดทางเดนรมคลองจากชมชนกาแพงงามไปจนถงชมชนหวฝาย คงนาเดนเลนและนาปนจกรยานเทยวอยไมนอย

เ¾ยงแคตÑéงใ¨äมหยดเดน¼าน และ¡มลงมองสายน�éาแมขาäมวา¨า¡¨ดใด·è

ยนอยÙ (ส�าหรÑบคนรÑ¡เชยงใหม) เชèอäดวาÀา¾น�éาคร�าสด�า»นเ·าระคน¡ลèน

äม¾Öง»ระสงค� ยอม¡ระตนใหเ¡ดเสยง·วง¶าม¨า¡Àายใน¶Öงตนตอของเรèองราว

·Ñéงหมด ...ใคร¨ะรÙวาแคเ¾ยงเงยหนาขÖéนมองä»รอบæ เราอา¨คน¾บค�าตอบของ

เรèองราวคลองแสนเÈราสายนé äด äมยา¡

แมขา ¨า¡ล�าหวยใหÞนอยตนน�éา สÙคลองระบายน�éาของชมชน

น�าแมขารมถนนอษฎาธร ใกลแจงศรภม หลงจากนาแมขาเดนทางเขาสชมชน

เมองอยางเตมตว ณ บรเวณถนนอษฎาธรตดกบแจงศรภม นาแมขามลกษณะดาสนทสงกลนเหมนคละคลง รบรไดแมจากจดทยนอยบนสะพาน มทอระบายนาทนานาเสยจากทอรวบรวมนาจากชมชนในเขตเมองและพนทโดยรอบปลอยนาเสยลงสแมขาโดยตรง แมจะมความพยายามจากเทศบาลในการปลกไมนา เชนพทธรกษา ใหชวยปรบปรงคณภาพนา หรอการทาบงประดษฐบรเวณลาเหมองกลาง อกลาสาขาทไหลมาสมทบ กไมสามารถชวยใหคณภาพดขนมากนก มการปรบภมทศนรมตลงใหเปนทางเดน พนทรมรนดวยตนไมใหญ แตปราศจากคนใชงาน ดวยสภาพแวดลอมไมเชอเชญใหชวนใช

เมอแมขาไหลมาบรรจบแมปง

บรเวณสบขา ต.ปาแดด

ลาคลองแมขาสเขมไหลเออยผานหลายชมชน ทงบานจดสรรและตลาด กอนเขาส ต.ปาแดด และไปบรรจบกบแมนาปงตรงสบขา ซงมประตระบายคอยควบคมและปองกนนาทวม ณ ประตระบายนา สดาคลาของแมขาถกกลนหายลบไปอยใตพรายฟองสขาวทลอยเปนแพเหนอผวนาบรเวณปากทาง

ปลายสดของแพฟองมองเหนการผสมกนของสทแตกตางเมอสองลานามาบรรจบกน แมขาสดาเขมกบแมปงสนาตาลออน แมนาแมขา ณ จดนจะไมขนคราเชนในเขตชมชนเมอง แตกลบพบวาบนผวนาเตมไปดวยฟองขาวคลายฟองผงซกผา และคราบนามนเปนวงวาวสงกลนเหมนรนแรง

ซงอาจสงผลตอคณภาพนา และการรกลาพนทรมคลองในอนาคต

หรอการทาบงประดษฐบรเวณลาเหมองกลาง อกลาสาขาทไหลมา

ต.ดอนแ¡ว

เ¾ยงแคตÑéงใ¨äมหยดเดน¼าน และ¡มลงมองสายน�éาแมขาäมวา¨า¡¨ดใด·è

äม¾Öง»ระสงค� ยอม¡ระตนใหเ¡ดเสยง·วง¶าม¨า¡Àายใน¶Öงตนตอของเรèองราว

แมขา ¨า¡ล�าหวยใหÞนอยตนน�éา สÙคลองระบายน�éาของชมชน

มÑนดÙสวยรมรèนนาอยÙมา¡ใชäหม แต·วานèเ»šนแคเ·คนคมม¡ลอง

·èชางÀา¾ชวยใหÀา¾ของคลองแมขาäมดÙâหดรายเ¡นä»

¡ระนÑéน·èนè¡çยÑงเ»šนสวรรค�¡ลางดงน�éาคร�า

ของคนแมขา... ·è¾ว¡เขาเรย¡มÑนวา “บาน”

¾ราย¿องสขาวลอยเ»šนแ¾ บงบอ¡อะäร·èเ¡èยว¡ÑบสขÀา¾

ของน�éาในคลองแมขา ¼ลลѾ¸�·èม¡ลèนเหมçนสด¨ะบรรยายนé

เ¡ด¨า¡น�éาเสย·èยÑงäมäดบ�าบÑด แต¶Ù¡·éงลงน�éา»�ง·Ñน··è

สบขา ต.»†าแดด ตนเหตนÑéนมา¨า¡อะäร ดÙäด·èหนาขวามอของ·าน

หนา 55file แยกพเศษ

COMPASS12 Help 2013 13

หนา 60

วงกลมนาเงน-แดง สญลกษณของคหยน-หยาง ใจกลางธงชาตของเกาหลใต คงจะสะทอนคความสมพนธในสานกของชนชาตเกาหล

ไดเปนอยางด… ความสมพนธระหวางธรรมชาต-มนษย ระหวางลาดบชนทางสงคมทเครงครดกบความผสานกลมกลน ดวยสานกของความรสก

นกคดในลกษณะน โครงการบรณะคลองชองเก (CheongGyeCheon Restoration Project) จงไมไดเปนเพยงโครงการพฒนาคลอง

ดวยงบประมาณหลายพนลานทพลกโฉมใหกรงโซลเปนมหานครแหงการออกแบบและแรงบนดาลใจของสงคมยคใหม หากแตคลองชองเก

คอสายธารททาใหความเปนเกาหลกลงไหลไปมาระหวางความเกาแกคราคราของจารตทางวฒนธรรมกบความเปนผนาดานเทคโนโลยแหงโลก

ประดษฐททกสงทกอยางเสกสรางใหเปนไปได…

600 กวาปมาแลวทคลองชองเกถกขดขนเพอใหเมองทมหลงองภเขาและหนหนาสแมนาอยางกรงโซลตรงตามอดมคตของหลกฮวงจย ทสงเสรมกรงโซลใหเปนเมองแหงความรารวยจากอดตมาสปจจบนอยางไมตองสงสย สายคลองยาว 11 กโลเมตร ทรบหนาจากภเขา Bukhansan กอนจะผนนาลงแมนาฮน (Han) เพอไหลลงสทะเล คลองเสนนเปรยบเสมอนเสนเลอดใหญทหลอเลยงกรงโซลในแตละยคชวงของประวตศาสตรททาทาย หลงสงครามในคาบสมทรเกาหลจบสน (แมยงจะมวแวววาจะปะทอยเปนพกๆ) เกาหลใตในยค 70 ไดฟนฟภาคเศรษฐกจและภาคอตสาหกรรมในประเทศขนานใหญ จากกลมบานทองถนของสงคมเกษตรกรรมสความเปนชมชนแออดขนาดใหญกระจายทวทงกรงโซลไมเวนแมแตพนทรมคลองชองเกในสมยนน ระหวางป 1958-1977 คลองชองเกถกปดทบเพอเพมเสนทางจราจรรองรบถนนเพอขนสงสนคา และตอมาคลองเสนเดยวกนนกกลายเปนทางยกระดบในยค 80 เพอพรอมสการเปนเมองอตสาหกรรมเตมรปแบบและเปนเจาภาพมหกรรมโอลมปกอยางสมเกยรตในป 1988 วากนวาจากโครงการพฒนาเมองขนานใหญในชวง 20 กวาปทผานมา มบานเรอนกวา2 ลานหลงของ 210 ชมชน ถกรอถอนไปพรอมกบสภาพสงคมแหงการอยรวมกนแบบจารตทเรามกจะเหนในซรสเกาหลเพอเปดทางใหกบถนน ทางดวน และนกลงทนในนามของการพฒนาและลงทนจากตางประเทศ ในป 2000 เสนเลอดใหญของกรงโซลททาหนาทสบฉดเลอดเนอจากคนเลกคนนอยเพอหลอเลยงระบบอตสาหกรรมและการเตบโตของเมองกไดทาหนาทของมนสาเรจตามอดมคตและความฝนของคนยค 70 แตทวากลบตองแลกมาดวยคณภาพชวตทยาแยของคนในเมองเสยงและมลพษจากควนรถกวา 170,000 คนตอวนทวงผานบนเสนเลอดเสนน เกาะความรอนทเกดจากแทงคอนกรตแขงทอทไมรจะจดการ

ชองเกชอน...วารบ�าบดแหงโลกทนนยม

อยางไร และงบประมาณกวา 3,000 ลานบาทตอปทหมดไปกบการซอมตอมอทางดวนยกระดบใหไมพงลงมา แถมดวยปญหานาทวมซาซาก ในป 2003 นายกเทศมนตรของมหานครโซลคอ Lee Myung-Bak จงไดพฒนาแผนการเพอบรณะคลองชองเกทพาดผานตวเมองยาว 6 กโลเมตร และปจจบนถกปดทบดวยทางยกระดบใหกลบกลายมาเปนคลองประวตศาสตรและแกปญหาทสะสมมานาน โครงการนไดชอวาเปนโครงการตนแบบของการพฒนาระดบเมองทเชอมโยงมตทางประวตศาสตรวฒนธรรม สงแวดลอมและ เศรษฐกจของเมอง พรอมดวยการยกระดบคณภาพชวตของผคนในเมองเขาไวดวยกน

“ไมมความฝนใดไมสาเรจ หากความฝนนนแจมชดและไมไดฝนไปคนเดยว”

แมภาพความฝนทจะทบทางดวนทงเพอเปดคลองสายประวตศาสตรขนมาใหกลายเปนพนทธรรมชาตของเมองจะไมงายในทางปฏบต แตดวยความสาเรจอยางนามหศจรรยของโครงการกทาใหเรยนรวา ทมจากเทศบาล ทมนกวจยจากสถานบนพฒนาแหงกรงโซล และสภาพพลเมอง บวกกบความจรงใจทจะทาใหโครงการนเปนโครงการของประชาชนอยางแทจรง ไมใชแคเพยงฝนกลางวนของใครบางคน คอปจจยของความสาเรจ...ภายในระยะเวลา 2 ป งบประมาณ 12,000 ลานบาท และการประชมอยางตอเนองกบผทไดรบผลกระทบจาก

โครงการแมจะเปนเพยงคนเลกคนกวา 4,300 ครง!!!...ไมนาแปลกใจเลยวาทาไม Lee Myung-Bak จงถกรบเลอกใหเปนนายกรฐมนตรในป 2007 โครงการบรณะคลองชองเกแลวเสรจภายในป 2005 พลกฟนคลองประวตศาสตรในอดตใหเปนทพกผอนหยอนใจแหงใหมกลางเมอง ทดงดดคนมาใชบรการวนละ 90,000 คน และชวยลดการเดนทางดวยยานพาหนะในยานดวยการเชอมตอกบโครงขายรถไฟใตดน พนทของโครงการฟนคลองชองเกจงเปนพนททางวฒนธรรมรวมสมยทสะทอนจนตนาการและความฝนสดบรรเจดของผคนในกรงโซล ลาคลองแหงใหมทถกออกแบบใหเปนธรรมชาตดวยพชพรรณทองถนรวมกบวสดและเทคโนโลยสมยใหมในการบาบดนาไดกลายเปนแหลงเรยนรเรองธรรมชาตของเดกๆ จากปลาทแหวกวายทวนคลน หมแมลงและนกอพยพทมาพกอาศยทน รวมถงการออกแบบกจกรรมและการแสดงทางวฒนธรรมตลอดทงป กไดปลกมลคาทางเศรษฐกจของยานบนคณคาประวตศาสตรทถกปกปดมากวา 40 ป เปนไปอยางสวยงามและรวดเรวตามแผนเพอรกษาสมดลทางเศรษฐกจของยานเหนอ-ใตราคาทดนในยานนจงกระโดดวงไลตามยาน Gangnam-gu ทปจจบนเปนศนยกลางทางการเงนของมหานครไดอยางไมยากเยน

เดกนอยกบคณแมกาลงพบขากางเกง กอนจมเทาแกวงเลนในคลอง เสยงไวโอลนทานองเศราลอยมากบลมในขณะทเรากาลงเดนลอดใตสะพานหน

“นาอจฉาคนเมองโซลนะ...คณภาพชวตด” ผมหนไปบอกเพอนเกาหลขณะเดนทอดนองรมคลองชองเกในวนทใบเมเปลกาลงเปลยนส

“อยเมองไทยดออก...ไมเหนนาอจฉาตรงไหน” เธอละสายตาจากปลายรองเทาของเธอ กอนจะหนมามอง“ก...มพนทแบบนเอาไวเดนเลนแกเซง มรานกาแฟเยอะแยะรมคลอง เหงาๆ กมานงเลนได” ผมยนยนดวย

เหตผล“โซลเปนเมองทดมากสาหรบคนรวยกบนกทองเทยวเทานนแหละ แตไมใชสาหรบทกคน...”ผมไมไดพดอะไรตอ เพราะไมรวาพดอะไรผด เราเพยงแตเดนไปใหถงพพธภณฑคลองชองเกทตงอยปลาย

คลองตามแผน...

หลงจากทไดเดนดนทรรศการโดยเฉพาะนทรรศการหมนเวยนชนลางสดทเปนภาพถายขาวดาอทศใหกบผคนแหงโซลทสรางเมองในยค 70-80 ททาใหกรงโซลเดนทางไกลมาไดจนถงทกวนน ผมจงไดรวาเพอนของผมทาไมถงรสกและพดออกมาแบบนน... ภาพถายของผคนไมวาจะเปนหญงหรอชายในทวงทาทะมดทะแมงกาลงกมหนากมตาทางานในโรงงานอตสาหกรรม โครงการทาถนน เขอน หรอภาพครอบครวขนาดใหญในบานหลงเลกๆ ทอยหลงซอกตก เขาเหลานบางคนยงคงมชวตและลมหายใจอยในหองเชาเลกๆ บนตกสง ทใดทหนงแถวชานเมอง“มคนตองเสยสละมากมายกบโครงการน รานคาเลกๆ กวา 100,000 ราน รวมถงตลาดทองถนทตองยายออกไป เพราะทดนยานนราคาแพงมากหลงการพฒนา” เพอนของผมกลาวขนในขณะทผมกาลงมองด มดกลาม และแววตาของผคนในรป

หนาตาของ “ผไดรบผลกระทบจากโครงการ” ไมไดเปนเพยงคาพดหรอจานวนในรายงาน การมอยของเขาเหลานเปนเปนประจกษพยานแหงความสาเรจของโครงการ และเปนการเรยนรทจะทาใหเราทงหมดตงคาถามกบความสวยงาม ภาพฝนการพฒนา และโครงการทงหลายทเรามและกาลงจะมใหแมขา ใหเปนจงหวะกาวทดกวา...

และพาเราทงหมดไปไกลกวาจดเดม

CheongGyeCheonfile แยกพเศษ

COMPASS14 Help 2013 15

เ©ลมชาต นครÑง¡ลกรรมการผจดการ บรษท เดนชยเทรดดง จ�ากด และประธานกรรมการหอการคาจงหวดเชยงใหม

“นาเสยดายทคลองแมขาขาดการจดระบบในการดแลรกษาความสะอาด ทาใหทศนยภาพของเมอง

ดดอยลงไป…

อยางเวลาทผมเดนทางไปตางบานตางเมอง เราเหนเขาทา เขาพฒนา เรากอยากจะเหนบานของเราเปนแบบนบาง

หลายครงทผมมโอกาสเดนทางไปเกาหล ญปน และอกหลายๆ เมอง เขาสามารถเนรมตคลองในฝนไดอยาง

มประสทธภาพ ผมกคาดหวงวามนนาจะถกนามาปรบใช ปรบใหเขากบวถชวตของคนเชยงใหมบาง

ทผานมา ทางเทศบาลฯ กไดเขามาพฒนาบางสวนไปบางแลว และในฐานะทผมเปนผประกอบการทเขามา

ตงบรษทฯ ตงโรงงานในพนทตรงน ซงมคลองแมขาไหลผาน เพราะฉะนนผมจงไมสามารถนงเฉยตอปญหาทเกดขนได

ผมเลยถอโอกาสยนมอเขามารวมพฒนาพนทบรเวณคลองแมขา ทงการลดระดบก�าแพงเพอใหเหนบรรยากาศ

มากขน สรางเขอนกนดนตลอดแนวทอยอาศย มบลอกเวย ท�าพนทตรงนนใหมแสงสวาง เพอใหคนสามารถเขามา

พกผอนหยอนใจได

ทงหมดนผมท�าดวยใจ โดยไมคดวาจะตองรอทน รองบประมาณจากหนวยงานไหนๆ เราสามารถเรมตนจาก

ตวเราเอง ตามก�าลงทเราม เรมจากขางบานของเรา ท�าเทาทเราจะท�าได มก�าลง มปญญาท�าเทาไหร กท�าแคนน

หากสงทเราท�านนมนดและเหนผล ผมเชอวาคนอนๆ เขากอยากท�าบาง ซงมนกจะเกดการสานตอ เพราะผมเชอวา

ทกคนอยากเหนบานของเรา เชยงใหมของเรา...นาอยและงดงาม”

·ÑÈนÑย บÙร³»¡ร³�นายกเทศมนตรเทศบาลนครเชยงใหม

สามปกวากบประสบการณจากหลากหลายแผนงาน เชน การขดลอกเอา

ตะกอนเลนสกปรกการสรางบงประดษฐ ฝายเพมออกซเจนในน�า และกจกรรม

สนบสนนชมชนรมคลองททมเทศบาลนครเชยงใหม น�าโดย นายกเทศมนตรเทศบาล

นครเชยงใหม ทศนย บรณปกรณ ลงมอปฏบต วนนผลลพธทไดสรางความตนเตน

ไมนอยหากเปรยบเทยบจากสภาพคลองเมอสามสปทแลว

“ คณรไหมตอนนทตนน�า ปลาเรมกลบมาแลว ล�าเหมองกลางทเมอสามปกอน

คา BOD เกอบแตะสามรอย (คามาตรฐานน�าสะอาดอยท 20) ตอนนเหลอรอยกวาๆ

แมวนนแมขาจะยงเนาอย เรากตองชวยกนท�าตอไป เพราะภารกจนยงไมส�าเรจ

ทส�าคญคอตองเขาใจกอนวามนไมไดอะไรขนมาทจะมาโทษกน เพราะน�าเสยจากชมชน

ทมกพดถงกคอมาจากพวกเราทกคนนแหละ ไมใชเรองของคนรมคลองอยางเดยว

เพราะน�าเสยจากชมชนในเมองจะลงแมขาแทบทงหมด แลวถงไปลงแมปง แลวเรากเอา

น�าปงไปใชในการเกษตร ไปท�าน�าประปา ...เพราะฉะนนหนทางแกไขทตรงจดทสด

คอตองเรมจากพวกเราทกคน”

ดร. วสÑนต� ¨อมÀÑ¡ด ประธานคณะกรรมการประสานงานอนรกษแมปงและสงแวดลอม (คอปส.)และอาจารยภาคพเศษสงกดบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม

“คลองแมขานเราเรมตนฟนฟอยางตอเนองมาไดประมาณ 5 ปแลว โดยยดหลกการ

Individual Social Responsibility (ISR) คอจะมการปลกระดมผคนในจงหวดเชยงใหม

โดยเฉพาะชาวบานทอาศยอยบรเวณลาคลองใหเขามามบทบาทในการพฒนาคลองแมขามากยงขน

ในชวงทมการรบนองใหม เรากจะนานกศกษาไปทากจกรรมบาเพญประโยชนบรเวณลาคลอง

พรอมทงใชโอกาสวนสาคญตางๆ เชน วนสงแวดลอม, วนนาโลก, วนแมนาคคลองแหงชาต มาจด

กจกรรมทเรยกวา Canal Festival เพอใหผคนตนตวและเขาใจปญหาทเกดขนกบคลองแมขา…”

นอกเหนอจากกจกรรมบ�าเพญประโยชนทจดขนอยางตอเนองแลว สงส�าคญทจะมาชวย

ผลกดนคลองแมขาใหกลบมาใสสะอาดอกครงประสบผลส�าเรจ คอ ความตอเนองในการดแลคลอง

แมขาจากหนวยงานเทศบาลและหนวยงานอนๆ ทเกยวของ

“แทจรงแลวเชยงใหมของเราเปนเมองทมชยภมสวยงาม ออกแบบไดดเยยม มความอดม

สมบรณ มน�าจากภเขาโอบลอม แตเชยงใหมจะเปนเมองทนาอยตอไปไดอยางไรถาหากยงมการปลอย

ใหน�าแมขาเนาเสย เราทกคนเปนสวนหนงในสงคมทจะตองชวยกนรบผดชอบและฟนฟคลองแมขา

หากทกคนชวยกนดแล เรากจะมล�าน�าธรรมชาตทเปนมรดกอนล�าคาใหแกลกหลานตอไป อาจารย

เชอมนวาในอนาคตแมขาจะเปนคลองทใสสะอาด เปนพนทสเขยวทมทางคนเดน ทางจกรยาน

เปนทางเลอกของชวตในเมองทด และตงเปาหมายไววาจะบรรลผลส�าเรจภายในป พ.ศ. 2558...”

อนÑนต� ชÑยค�า¡อง ประธานชมชนก�าแพงงาม

“เรากชวยกบชมชนขางเคยงคอยทาความสะอาด ชวยกนขดลอก และปรบสภาพรมคลอง ทผานมาเราก

รวมมอกนมาดวยดตลอดนะ และในสวนของการจดการชมชนภายใน เรากมแผนจะของบประมาณสาธารณประโยชน

ของ พอช. (สถาบนพฒนาชมชน) ทชมชนเราตกเบกมาหลายป เพอมาพฒนาลาคลองเปนหลก พอมาประชมและ

ตกลงกน สงแรกทจะทาคอการทาถนนสายเลกๆ รมคลองพรอมราวกน กวางประมาณเมตรครง ระยะทาง 450 เมตร

เลยบชมชน ใหคนเดนไดถงสะพานแมขา (บนถนนศรดอนไชย) เพอเปนการชวยปรบปรงภมทศน และทสาคญคอ

การกนพนทไมใหชาวบานรกลารมคลองไปมากกวาน เพราะจรงๆ แลวชมชนเราขยายทกๆ ป มนหลกเลยง

ไมไดทจะมบางครอบครวขยายพนทบานตวเองไปยงรมตลง”

...อกเรองคอการจดซอเรอตดเครองยนตเขามาเกบขยะในล�าคลอง ซงคดวามนจ�าเปน แตกตองดวาถาเบกมา

ไดแลว เราจะมงบในการดแลรกษาหรอเปลา น�ามนตองเตม ตองซอมบ�ารง และทท�าคขนานไปไดเลยกคอการขดขยาย

คลอง ทงดานทศตะวนตกของชมชนทมาจากชมชนระแกง คอทผานมาเราปลอยใหมการถมคลองเพอสรางทอยอาศย

และนนกกลายมาเปนปดกนทางระบายน�าเสยอก ถาแกปญหาตรงนได และมอปกรณทพรอมในการจดการกบคลอง

แมขา คดวาสภาพทเปนอยคงจะดขน

...คอเราไมไดมองในภาพใหญนะ ปญหาของคลองแมขาทงสายมนใหญเกนกวาทคนกลมใดกลมหนงจะเขาไป

จดการได แมกระทงหนวยงานภาครฐ เรากไมคดวาทางนนจะสามารถแกไดอยางเบดเสรจ...แตการรวมมอรวมใจกบ

ชมชนใกลๆ จดการพนทของเราใหไดเตมศกยภาพทสด นนคอสงทเราท�าไดทนท และท�าอย”

อนนต ชยคากอง ไดรบเลอกใหเปนประธานชมชนกาแพงงาม ปนเปนปแรก จากวาระทงหมดสป …เขากาลง

เขยนแผนของบประมาณคงคาง 810,440 บาทจาก พอช. เพอนามาพฒนาพนทชมชนโดยมคลองแมขาเปน

ศนยกลาง

แมขา...อยาลม©Ñน ...เพราะน�าคร�าแมขา จะกลบใสสะอาด สมคณคาสายน�าประวตศาสตร กดวยความเขาใจ

ความรก และหวงแหน ความเปนเจาของ ผานการลงมอท�าสงเลกนอยทตนเองท�าได เชอมตอ

เปนขบวนใหญ สวาระส�าคญของเมองเชยงใหม ททกคนทมหวใจรกถนฐาน จกนอมน�าความ

ดงามใสสะอาดกลบคนมาสสายน�าแมขารวมกน

¡ลมสÑงคมดæ ¡Ñบชมชนรมคลองตลอดสายคลองแมขา ม¡ารรวมตÑวเ¾èอ·�า¡¨¡รรมตางæ เชน ¡ลม อสม. นÑ¡สบสายน�éา ¡ลมชาง¿‡อน ¡ลมเยçบ¼า ¡ลม¡Ìาเยาวชน ¡ลมสตรแมบาน

ชมชนแรงงานหนน¡าร·องเ·èยว ชาวชมชนรมคลอง คอ¡ลมแรงงาน และ¡ลม¾อคาแมขาย·èเ»šน¡ล¨Ñ¡รส�าคÑÞในÀาค¸ร¡¨และ¡าร·องเ·èยว เชน ·èตลาดäน·�บาร�«าร� และ¡าดâตรงร¶เขçนอาหาร แรงงานรานอาหาร ยาน·าแ¾ ลอยเคราะห�

·ÑÈนÑย บÙร³»¡ร³�

COMPASS16 Help 2013 17

บÞเลÈ บÙร³»¡ร³�นายกองคการบรหารสวนจงหวดเชยงใหม

“มมมองของแมขาในสายตาผมเอง เขาเรยกวาเปนหนงในไชยมงคล 7 ประการ

ในการกอตงเมองเชยงใหม เปนจดทรบน�าจากทราบสงเชงดอยสเทพผานเมองลงส

แมปงนนเอง...

“ปจจบนนตวเมองเราเจรญมาก ทงสภาพอาคารบานเมองและประชากร

ทเพมมากขน แนนอนวาตองมปญหาตางๆ ตามมา โดยเฉพาะเรองสภาพแวดลอม

และปญหาเรองคลองแมขาถอวาเปนเรองใหญ ทงจากการบกรกพนท และการปลอย

ของเสยลงคลองแมขา

ปญหานยดเยอมานานครบ และทางองคการบรหารสวนจงหวดเชยงใหมกเคย

คดแนวทางแกไขไวหลายแนวคดเชนกน แนวคดแรกคอจะเอาน�าทมาจากน�าตก

แมสามาดนน�าแมขา เปนการผนเอาน�าทไมสะอาดออกจากพนทเขตเทศบาล ซงกม

การส�ารวจเรยบรอยแลว ปรากฏวาตดปญหาอยตรงพนทหนงทเราไมสามารถจะขด

พนทใหเปนทางน�าไปยงแมขาได เปนระยะทางประมาณเกอบหนงกโลเมตรในพนทของ

องคการบรหารสวนต�าบลดอนแกว ดวยลกษณะภมประเทศตรงนน มอปสรรคในเรอง

ของระดบความสง เรองนกเคยหารอกบทางองคการบรหารสวนต�าบลดอนแกวแลว

ก�าลงมแนวคดวาจะลดไปทางไหนได กก�าลงหาวธการกนอย

แนวคดทสอง มแนวคดวาจะใชปมน�า ปมจากหวยแมหยวก บรเวณหนาศนย

ประชมและแสดงสนคานานาชาตเฉลมพระเกยรต 7 รอบ พระชนมพรรษา ตรงนนเรา

จะน�าน�าจากคลองชลประทานเขาสอางเกบน�าแมหยวก แลวเราจะใชปมน�าดนจากแมหยวก

สคลองแมขา ซงระยะทางไมไกลกนเทาไร กก�าลงคดกนอยวาวธไหนจะดทสดนะครบ

ทงน สองวธดงกลาวจะเปนการแกปญหาทปลายเหต แตผมมองวาการใชน�ามา

ชวยระยายน�าเสยออกไปนน จะชวยใหสภาพของน�าแมขาดขนมาไดอยางรวดเรว

ซงเราท�าเสรมกบการแกปญหาของเทศบาลนครเชยงใหม ตรงนกตองขอชนชม

นายทศนย บรณปกรณ นายกเทศมนตรนครเชยงใหม ทมแนวคดวาจะไปสราง

จตส�านกของคนดกวา วาเรามาชวยกนไมท�าใหน�าแมขาสกปรกไดไหม อนนเปนการแก

ทตนเหตซงผมมองวาอาจจะตองใชงบประมาณมากกวา และใชระยะเวลายาวนานกวา

การแกไขทปลายเหตดวยซ�า เพราะนายกเทศมนตรฯ กบอกวาพยายามจะบ�าบดน�า

ตามวถทางธรรมชาต มการปลกตนไมเปนแนวรมน�า ทจะชวยกรองน�าเสย ดกตะกอน

ลดคา BOD (Biological Oxygen Demand) ของน�าเสยลงในระดบหนง

ปญหาแมขาเปนปญหาทมมานานครบ นายกเทศมนตรฯ ทกสมยกพยายาม

แกปญหานกนมา ตรงนเปนการยากเหมอนกนครบ เพราะบางพนทคนทอาศยอย

รมน�าแมขาจะเปนคนทมาอยชวคราว สบยสบวนกจะหมนเปลยนกนไป จงไมเกด

ความรสกผกพนกบพนท แตถายายคนไมใหอยในพนทเลย มนกเปนไปไมได

การผนน�าจากทอนมายงแมขา ถาปรมาณน�ามมากพอผมวามนจะผนน�าไปไดหมดเลย

แตเรากตองดตอวาน�าเสยทผนมามนกตองไปทอน ถาไมแกปญหาทตนเหตไปดวย น�าแมขา

กคงไมมวนใสสะอาดไดจรง ซงกคงตองท�าควบคไปกบการสรางจตส�านก

ยงมความฝนวาถาเราสามารถท�าใหใสได สรางทศนยภาพสองฝงใหสวยงามได

อยากใหมเรอลองคลองแมขาดวยซ�า เหมอนในเมองซโจวของจนทมคลองเลกๆ มบานเรอน

สองขางทาง ซงไซสของคลองดงกลาวกไมไดตางจากคลองแมขาเลย ประมาณ 8-10 เมตร

พอๆ กน สามารถนงเรอชมเมอง ชมสถาปตยกรรมได เชยงใหมกจะมทพกผอนหยอนใจ

เพมขนมาอกแหง

สดทาย ฝากวาอยาเพงต�าหนการท�างานของทองถนเลย เพราะวานเปนปญหา

หมกหมมมานานเกอบ 50 ป แลวกขอเวลาใหผบรหารทองถนนดนงครบ ไมวาจะเปน

ผมเอง หรอนายกเทศมนตรฯ ซงทางนายกทศนยเองกรบผดชอบเตมๆ ในพนทแมขา

ผานเมอง ผมเองกจะขอเปนแบคอพในการตอเชอมเอาน�าดนอกเขตนครเชยงใหมไปส

เขตนครเชยงใหม กขอใหทานใหเวลาเราสกนดนงนะครบ เพราะปญหาอปสรรคมน

มากเหลอเกน ถงจะเปนการแกทปลายเหต แตกจะเปนการแกทจะท�าใหเมองเราสวยงาม

ขนมาอยางทนตาเหน ทส�าคญยงไปกวานน ผมเองกยงใหความส�าคญกบการสราง

จตส�านกดวย ตรงนผมกอยากใหผอานไดเขามามสวนรวมกบเรา รวมกนดแลแมน�า

ขอความรวมมอใหชวยกนไมทงสงสกปรกลงสแหลงน�า ทงในแมขาและทอนๆ ดวยครบ”

‘ออ’ เ»ลงÈร ตองออน และ ‘แอŽว’ อมรรÑตน� อนวงÈ� ตวแทนเครอขายชมชนเมองเชยงใหม และกลมเพอนรวมงาน (NGO)

“กลมเพอนรวมงาน หรอทเขาเรยกกนสนๆ วา POP ท�างานกบกลมชาวบานรมคลองแมขามาตงแต

ป พ.ศ.2537 สวนพและพแอว เขามาอยทนประมาณป พ.ศ. 2542 กประมาณ 10 กวาปแลว เราคลกคล

และสมผสกบวถชวตของชาวบานแถบนมาโดยตลอด แรกๆ ทเขามา ชาวบานเลาใหฟงวา สมยกอน

คลองแมขาเคยใสสะอาด ชาวบานยงสามารถอาบน�า หรอหาปหาปลา จากคลองแมขาได แตปจจบนน

แทบใชประโยชนอะไรไมไดเลย

แรกๆ เรายงมการท�ากจกรรม มการระดมชาวบานรมคลองแมขาทง 15 ชมชนมารวมกนท�าความ

สะอาด มกลมเยาวชนมาลงพนทส�ารวจแหลงน�า แตพอชวงหลงๆ กเรมเงยบหายไป มบางทบางหนวยงาน

เขามาดแล อยางเทศบาลฯ กพยายามเขามาขดลอก แตกยงไมสามารถแกไขปญหาไดทงหมด สภาพของ

คลองแมขากดขนเปนชวงๆ เทานน

อยากใหคดวาคลองแมขาเปนของทกคน ไมใชเปนของชมชนใดชมชนหนง หรอหนวยงานใดหนวยงานหนง

และการทคลองแมขาเนาเสยมาจนถงทกวนน มนกเกดจากหลายๆ ฝาย ไมใชแคเพยงชาวบาน หรอโรงงาน

อตสาหกรรม เพราะฉะนนเมอเกดปญหาขน ทกๆ ฝายจงตองมสวนรวมในการแกไข แตปจจบน การแกไข

การพฒนามนยงถกแยกสวน ท�าใหไมสามารถแกปญหาทงระบบได

ในมมมองของ NGO มองวา การก�าหนดใหไลรอชมชนรมคลองในแผนพฒนาทกแผนนน ไมใชวธ

การแกปญหาทดทสด แตเราลองเปลยนจากการไลรอมาเปนจดระเบยบเสยใหมจะดกวาไหม เราอยาก

ใหทกภาคสวนลงพนทมาดสภาพทแทจรง แลวคอยๆ ชวยกนคดหาหนทางแกไขอยางเหมาะสม และใน

อนาคตขางหนา หากคลองแมขากลบมาสะอาดใสไดอกครง เราเชอวาแมน�าสายนจะกลายเปนแมน�าสาย

เศรษฐกจทส�าคญ มตลาดน�าเกดขนเหมอนอยางทใครหลายๆ คนวาดฝน มทางเทาใหคนมาเดนเลน

พกผอนหยอนใจ ไดใชประโยชนจากพนทรมคลองกนอยางเตมท ซงมนกจะสงผลใหเศรษฐกจของ

เชยงใหมดขนไดดวย”

»¯Àา³ ¨ม¼า ผจดการส�านกงานภาคเหนอ สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.)

“...ในสายคลองแมขา และล�าสาขา มกวา 34 ชมชนทตงอยรมสาย ทตางประสบปญหาเรองทอยอาศยแออด ความไมมนคงในทดน

และกรรมสทธ หนาทของเราคอเขาไปสนบสนนความเขมแขงในการจดการปญหาเหลานในพนทของชมชนโดยคนในชมชนเอง เครองมอ

ทใชบอยๆ กเชน โครงการบานมนคง ...สวนตวผมพบวา ชาวบานหรอคนในชมชนนนแหละคอ ทางออกและค�าตอบทดทสดของการแกไข

ปญหา ไมวาจะเปนปญหาทอยอาศย หรอปญหาน�าเนาเสย เพราะคนในพนทจะเขาใจปญหาทเขาจะตองเผชญทกวนไดดกวาคนนอก และ

หากตองการจดการแกไขปญหาทงสองเรอง กตองพจารณากนทงระบบ มองใหเหนวาเปนการฟนฟวถอนดงามของเมองเชยงใหมโดย

ภาพรวมทงหมด และทส�าคญพวกเราตองเปลยนความคดในเรองการโยนความผดใหชมชนรมคลองเปนผท�าน�าเสย... ทส�าคญคอตอง

วางใจในศกยภาพชาวบาน ตองใหชาวบานรบร และรวมเปนคณะกรรมการโครงการพฒนาตางๆ ทจะเขามาในพนท และเราทงหลาย

ไมวารฐหรอเอกชนตองเปดใจ สนบสนนกนและกน...รวมลงมอท�ากนใหจรงจงมากกวาทเคย

Chrishe Mettes และ Merel Deelderนกศกษาสาขาการพฒนาทยงยน (Sustainable Development) จาก Utrecht University ประเทศเนเธอรแลนด

ทงสองคนเปนนกศกษาระดบปรญญาโท ก�าลงท�าการศกษาเรอง

คลองแมขา และไดมโอกาสลงพนทพดคยกบชาวบาน และหนวยงานของรฐ

“เรองราวมนคลายๆ กบทเนเธอรแลนด เรามคลองผานกลางเมอง

เหมอนกน ตางตรงทเรามเปนรอยๆ สาย และทนนรฐเขามาเปนหวเรยวหวแรง

ในการพฒนา ดแล และออกกฎหมาย ผคนกใหความรวมมอด ปญหาน�าเสย

จงมนอย...จรงๆ แมขามสวนดอยมาก และทฉนคดวาควรรกษาไว คอ

ความเปนชมชน ทางเดนรมคลองบางแหงรมรนมาก ชาวบานเปนมตร

คอยชวยเหลอซงกนและกน และยงชวยกนดแลรมคลอง นาเสยดายทน�า

ในคลองมปญหา”

Merel กลาว “ฉนเหนดวยกบเธอ” Chrishe กลาวพรอมกบอมยม

“...และฉนกชอบเวลาไดไปเดนในชมชนโดยเฉพาะทก�าแพงงาม และหวฝาย

คลองยงไมถกดาด แมล�าคลองจะกลายสภาพเปนคลองระบายน�าของเมองไป

เสยแลว...จากทพวกเราไดพดคยกบผคนและหนวยงานตางๆ รสกไดเลยวา

สงส�าคญทขาดไปคอ วสยทศนรวมกนในการทจะแกไขเรองนในระดบจงหวด

เรองมนใหญกวาการจะเปนเรองของเทศบาล หรอของคนรมคลอง...ทกคน

ตองมสวนรวมมาชวยกนจรงๆ ตองรบฟง คยกน และเชอมนซงกนและกน

ใหมากกวาน แมขาจงจะกลบมาดขนอยางทคนเชยงใหมฝนกนไว”

ชมชน¼ลตของ·èระลÖ¡ของ·èระลÖ¡»˜¡เยçบแบบÈล»ะชนเ¼า เชน ¡ระเ»‰า ¾วง¡Þแ¨ ·èเรา¾บเหçนตามäน·�บา«าร� ¶นนคนเดนวÑวลายและ¶นนคนเดนวÑนอา·ตย� สวนใหÞ¶Ù¡¼ลตอยาง»ระ³ต¨า¡½‚มอของชาวบานชมชนรมคลองแมขา

เมองเชยงใหมเขยวäดดวยสายคลองแมขาสÑดสวน¾éน·èสเขยวตอ¾éน·è·Ñéงหมดในเขตเ·ÈบาลนครเชยงใหมอยÙ·è»ระมา³ 2 เ»อร�เ«çนของ¾éน·è·Ñéงหมด«Öèงม¾éน·èสเขยวรมคลองแมขาและล�าสาขาเ»šนสÑดสวนส�าคÑÞ

COMPASS18 Help 2013 19

ขอขอบคณ ชาวชมชนรมคลองแมขาและล�าสาขา สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหมสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน) พอช.เครอขายองคกรชมชนเมองเชยงใหมกลมเพอนรวมงาน POP เทศบาลนครเชยงใหม ผศ.ดร. วสนต จอมภคด และคณะองคการบรหารสวนจงหวดเชยงใหม

ขอขอบคณ ชาวชมชนรมคลองแมขาและล�าสาขา สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหมสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน) พอช.เครอขายองคกรชมชนเมองเชยงใหมกลมเพอนรวมงาน POP เทศบาลนครเชยงใหม ผศ.ดร. วสนต จอมภคด และคณะองคการบรหารสวนจงหวดเชยงใหม

คลอง¸รรมชาต ÀÙม·ÑÈน�สวยงามใ¡ลเมอง»ระมา³ 2.5 ¡ม. ของสายคลองแมขายÑงäมäดรÑบ¡ารดาดตลèงคอน¡รต ดÑงนÑéน¾éน·èรมตลèงยÑงคงความเ»šน¸รรมชาต มâคงน�éาคดâคง äม ใหÞขÖéนรม½˜›ง และ¾ช¼Ñ¡รมน�éางอ¡งามเ»šน¾มสวย คอ ÀÙม·ÑÈน�·èเ»šน»อดของเมอง

ชมชนเขมแขçงดวย¡ารรวม¡ลมเครดตยÙเนèยน และวสาห¡¨ชมชน ¡ารรวมตÑวของชาวบานรมคลอง ¡ลมเลç¡æ ชวยสรางอาช¾ และสงเสรม¡ารออม ¡ารใหสนเชèอในอÑตราดอ¡เบéย·èเหมาะสม »˜น¼ล¡�าäรเ»šนสวÑสด¡ารให¡ÑบลÙ¡สมาช¡

ตนäม ใหÞรมสายคลองในข³ะ·èตนäม ใหÞ ในเมองลดลงเรèอยæ ·¡»‚ แนว¡�าแ¾งดนและสายคลองแมขา-สาขาตÑéงแตชมชน¡�าแ¾งงามลงä»·างใต คอ¾éน·èเ¡çบรÑ¡ÉาและเรยนรÙตนäม ใหÞ ใ¡ลเมอง ·Ñéง©�èา©า มะขาม มะ¾ราว หวŽาน�éา และหÙ¡วาง

เขยวมาตร°านâล¡มาตรา°าน¡ารเ»šนเมองนาอยÙสขÀาวะด¨า¡องค�¡ารอนามÑยâล¡ คอ ¡ารม¾éน·èสา¸าร³ะสเขยว 25 äรตอ»ระชาน¡ร 1,000 คน หรอ»ระมา³ 40 ตร.ม./คน ในข³ะ·èเชยงใหมม»ระมา³ 4 ตร.ม./คน

COMPASS2 Help 2013 3

¨ÃÔ§à¡Ô¹ä»·Õè¾Ç¡àÃÒ¤¹àªÕ§ãËÁ‹

¨ÐÃѺ䴌 ËÃ×Íàº×èÍ˹‹Ò·Õè о٠¶Ö§ ËÃ×ÍÍÒ¨

à¾Õ§ËŧÅ×ÁªÑèǤÃÙ‹ à¾ÃÒÐÁÑÇÂØ‹§àËÂÔ§¡ÑºÀÒÃÐ

§Ò¹·Õè»�´µÒ»�´ËÙ ¹ÁͧäÁ‹ÃÙŒáÅÐࢌÒã¨ÀÒÇÐ

ÂíèÒዢͧÊÒ¹íéÒáÁ‹¢‹Ò äªÂÁ§¤Å ÍѹÊÒºÊÙÞ

ËÃ×ÍÍÒ¨à¾ÃÒÐàÃÔèÁªÒªÔ¹¡Ñº»˜ÞËÒ Ñ§¡Å‹ÒÇ

¨¹ºÍ¡ËÑÇã¨ãËŒàÅÔ¡ÁͧËÒ¤ÇÒÁËÇѧ ËźÅÕé

äÁ‹ãÊ‹ã¨Ç‹Ò໚¹Ë¹ŒÒ·ÕèËÃ×ͤԴNjҵ¹àͧ¡ç

ÊÒÁÒöª‹ÇÂä Œ ºŒÒ§àÅ×Í¡·Õè Ð⹤ÇÒÁ¼Ô´ãËŒ

¤¹ÃÔÁ¤ÅͧNjҤ×͵Œ¹µÍ¢Í§¹íéÒàÊÕ «íéÒÌҺҧ

¤¹¶Ö§¢Ñé¹äÁ‹ÃѺÃÙŒ¡ÒÃÁÕÍÂÙ‹¢Í§¤Ù¤ÅͧàÅç¡æ ÊÒ¹Õé

¤ÇÒÁࢌÒ㨠٠Ð໚¹ÊÒà˵ØËÅÑ¡¢Í§

»˜ÞËÒ·ÕèáÁ‹¢‹Ò¡íÒÅѧ༪ÔÞ à¾ÃÒÐàÃÒ

¤¹àªÕ§ãËÁ‹ÍÒ¨äÁ‹¤Ô´Ç‹Òᤋ¨ÐŌҧᡌǹíéÒ

¶ŒÇªÒÁÊѡ㺠¹íéÒàÊÕÂàÅç¡æ ¹ŒÍÂæ ¨Ò¡

¤ÃÑÇàÃ×͹ áÅЪØÁª¹ ·Ñé§ËÁ´¤×͹íéÒàÊÕ·ÕèàÃÒ

äÁ‹à¤Âã¤Ã‹¤Ô´¶ÒÁËÒ»ÅÒ·ҧ ...«Öè§á·Œ¨ÃÔ§áÅŒÇ

Áѹ¤×͵Œ¹µÍáÅÐÊÒà˵آͧàÃ×èͧÃÒÇ·Ñé§ËÁ´

Çѹ¹Õé... ¤§ÂѧäÁ‹ÊÒÂà¡Ô¹ä»

·ÕèàÃÒ·Ñé§ËÅÒ¨ÐËÇÁÁ×͡ѹ ¾ÃŒÍÁ¡Ñºá¡¹ËÅÑ¡

¡ÅØ‹Á¤¹·íҧҹ㹾×é¹·Õè ¼ÙŒ¤¹·Õè»ÇÒóҵ¹

໚¹á¹Çúàº×éͧ˹ŒÒ «Ö觷íÒ§Ò¹¨ÃÔ§¨Ñ§Í‹ҧ

äÁ‹ÃÙŒ¨Ñ¡à˹ç´à˹×èÍ ËÃ×Ͷ´·ŒÍ ¤×Íá¹Çú·ÕèÂѧ

ÃͤÍÂá¹ÇËÇÁ˹عàÊÃÔÁ¨Ò¡¾Ç¡àÃÒ¤¹

·Ñé§àÁ×ͧ à¾×èÍãËŒ¹íéÒ¤ÃíÒÊÕ íҢͧáÁ‹¢‹Ò ¡ÅѺÁÒ

ãÊÊÐÍÒ´ÊÁ¤Ø³¤‹ÒÊÒ¹íéÒ»ÃÐÇѵÔÈÒʵÃ�

...ÍÕ¡¤ÃÑé§

ฉนจะไมลม…แมขา

ป 2525-2545

â¤Ã§¡ÒÃÃкÒ¹íéÒàÊÕ â´Â¼Ñ¹¹íéÒ»�§à¢ŒÒ¤ÅͧáÁ‹¢‹Òรบผดชอบโดย: รฐ

ป 2525

â¤Ã§¡ÒÃ͹ØÃÑ¡É�»ÃÐÇѵÔÈÒʵÃ�àÁ×ͧàªÕ§ãËÁ‹ผรบผดชอบ: กรมศลปากร, กรมธนารกษ, คณะกรรมการเมองเกา

ป 2528 – 2538

â¤Ã§¡ÒÃà·¼¹Ñ§¤Í¹¡ÃÕµ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¡ÇŒÒ§¤ÇÒÁÅÖ¡µíÒá˹‹§: ËÅѧÊØÊÒ¹ªŒÒ§¤ÅÒ¹ – ·ÕèÃÒºµíèÒÈÃÕ»�§àÁ×ͧรบผดชอบโดย: รฐ

ไดรบการสนบสนนจาก: The oversea economic cooperation fund of Japan

(OECP) (กองทนความรวมมอทางเศรษฐกจแหงโพนทะเลญปน)

*แนวทางการปรบปรงสภาพแวดลอมในการอยอาศยของชมชนรมคลองแมขา

จ.เชยงใหม องนทพย ศรสวรรณ ขอมลประวตศาสตร (ชวง พ.ศ. 2094 - พ.ศ. 2537)

ป 2537

â¤Ã§¡ÒèѴ·íÒá¼¹¡ÒèѴ¡Òà áÅР͹ØÃÑ¡É�àÁ×Í§à¡‹Ò รบผดชอบโดย: สานกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม

ไดรบการสนบสนนจาก: เงนก OECP เพอการพฒนาและสงเสรมการทองเทยว

*แนวทางการปรบปรงสภาพแวดลอมในการอยอาศยของชมชนรมคลองแมขา

จ.เชยงใหม องนทพย ศรสวรรณ ขอมลประวตศาสตร (ชวง พ.ศ. 2094 - พ.ศ. 2537)

â¤Ã§¡ÒáѧËѹ ªÑ¾Ѳ¹Ò ไดรบการสนบสนนจาก มลนธชยพฒนา

*แนวทางการปรบปรงสภาพแวดลอมในการอยอาศยของชมชนรมคลองแมขา

จ.เชยงใหม องนทพย ศรสวรรณ ขอมลประวตศาสตร (ชวง พ.ศ. 2094 - พ.ศ. 2537)

ป 2551

â¤Ã§¡Òä׹¹íéÒ´Õ ãËŒÅíÒ¤ÙäËÇ – ¤×¹¹íéÒãÊãËŒáÁ‹¢‹Ò เกดเครอขายชมชนรกษแมขา (เครอขายชาวบาน 14 ชมชน)

กจกรรม: ปรบขยบบานออกจากคลอง เกบขยะ เท EM เพอปรบสภาพนา

และขดลอกคคลอง

* หนงสอ 13 ปเครอขายองคกรชมชนเมองเชยงใหม และกลมเพอนรวมงาน

ป 2554

â¤Ã§¡ÒèѴ·íÒáÅÐÊÌҧÊíҹ֡ËÇÁ¿„œ¹¿Ù¹íéÒáÁ‹¢‹Ò´ŒÇÂÁÔµÔ·Ò§ÇѲ¹¸ÃÃÁโดย: ชมชนหลงกอก

งบประมาณ 115,400 บาท

*ขอมลชมชนหลงกอก : http://ourchiangmai.com

ป 2553

â¤Ã§¡Òû¯ÔºÑµÔ¡ÒÃàªÕ§ãËÁ‹àÍÕèÂÁ 99 Çѹ เปาหมาย ลดปรมาณขยะใหได 30% การสรางพฤตกรรมใหมในการ

รวมลดการปลอยนาเสยลงคลอง และสรางพลงการบรโภคอาหารอนทรย

เกดแหลงการเขาถงได 99 แหง

โดย: สสส. (สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ)

*อางองขอมลจาก www.skyscrapercity.com

ÃÐÂÐàÇÅÒÁÒ¡¡Ç‹Ò 30 »‚ ¨íҹǹâ¤Ã§¡ÒþѲ¹ÒÁÒ¡¡Ç‹Ò 50 â¤Ã§¡Òà ¨íҹǹ§º»ÃÐÁÒ³ÁËÒÈÒÅ·ÕèÂÒ¡¨Ð¤íҹdzµÑÇàÅ¢áÅйíéÒ¨Ôµ¹íéÒ㨢ͧ¤¹àªÕ§ãËÁ‹¨Ò¡ËÅÒ¡ËÅÒÂÀҤʋǹ µÑé§áµ‹¨Ø´àÅç¡·ÕèÊØ´¢Í§Êѧ¤Á Í‹ҧ¤ÃÑÇàÃ×͹㹪ØÁª¹ÃÔÁ¤Åͧ ·ÕèËÇÁÁ×͡ѹ·íÒ¤ÇÒÁÊÐÍÒ´áÅдÙáÅÊÒ¤ÅͧµÒÁ¡íÒÅѧ ʶҺѹ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒËÅÒÂáË‹§Ê‹§¡íÒÅѧ¹Ñ¡ÈÖ¡ÉÒáÅФ³Ò¨ÒÃÂ�ŧ·íҧҹ㹾×é¹·ÕèÍ‹ҧµ‹Íà¹×èͧ ઋ¹à´ÕÂǡѺ˹‹Ç§ҹÃÑ° àÍ¡ª¹ ¼ÙŒ»ÃСͺ¡ÒôÕæ ÃÇÁ¶Ö§Ë¹‹Ç§ҹÀÒ¤»ÃЪÒÊѧ¤Á áÅСÅØ‹Á¤¹¨ÔµÍÒÊÒÍÕ¡ÁÒ¡ÁÒ ¶Ö§áÁŒ·Ø¡Ë¹‹Ç‹͵‹Ò§ÁÕ¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ´´ŒÒ¹¡íÒÅѧ¤¹áÅЧº»ÃÐÁÒ³ ᵋµ‹Ò§¡çä ŒÅ§Á×Í·íÒÊÔ觴Õæ ãËŒ¡ÑºáÁ‹¢‹Ò¨Ò¡ÁØÁ¢Í§µ¹àͧ ...à¾×èÍ໇ÒËÁÒÂà´ÕÂǡѹ

¤§àËÅ×Íà¾Õ§ᤋ¡ÒÃÊÌҧ¤ÇÒÁࢌÒ㨷Ñ駡Ѻ¡ÅØ‹Á¤¹·íÒ§Ò¹ áÅФ¹ã¹àÁ×ͧ ¡ÒÃÅÐÇÒ§¡ÃͺµÑǵ¹ ͤµÔ áÅСÒÃÊҹÌͤÇÒÁËÇÁäÁŒÃ‹ÇÁÁ×ͧ͢¤¹·Ñé§àÁ×ͧ

...à¾ÃÒÐäÁ‹à¤ÂÁÕÊÔè§ã´·Õè äÁ‹ÊíÒàÃç¨ ËÒ¡¤¹àªÕ§ãËÁ‹µÑé§ã¨·íÒ´ÕËÇÁ¡Ñ¹

áÁ‹¢‹Ò...Í‹ÒÅ×Á©Ñ¹á¹‹¹Í¹ ¤¹àªÕ§ãËÁ‹äÁ‹à¤ÂÅ×Á

รายนามโครงการพลกฟนแมขาอาจไมครบถวน แตนาจะเพยงพอใหพวกเราทงหลายมองเหน

ภาพรางของความหลากหลาย ทงตวรปแบบโครงการ และหนวยงานรบผดชอบ และคงนาตนเตน

ไมนอยหากเราทงหมดทงมวลมารวมกน รวมยกเรองราวคลองแมขาใหเปนวาระของเมอง เพราะ

วนนเรามทงประสบการณและความพรอมเพรยงมากกวาวนเกาๆ ทผานมา…

ป 2539

¨Ñ´µÑé§ÈÙ¹Â�»ÃÐÊÒ¹§Ò¹àÁ×ͧàªÕ§ãËÁ‹ เพอแกไขปญหาของตนในประเดนตางๆ รวมถงประเดนเรองสงแวดลอม

*หนงสอ 13 ปเครอขายองคกรชมชนเมองเชยงใหม

ป 2540

â¤Ã§¡ÒâشÅÍ¡¤Ù¤Åͧ áÁ‹¢‹ÒáÅÐÅíÒ¤ÙäËÇ 3.5 ¡ÔâÅàÁµÃ µíÒá˹‹§ 6 ªØÁª¹ÃÔÁ¤ÅͧáÁ‹¢‹Òรบผดชอบโดย: ชาวบาน กลม NGO และหนวยงานในทองถน

*หนงสอ 13 ปเครอขายองคกรชมชนเมองเชยงใหม

ป 2544 - 2545

â¤Ã§¡ÒûÃا»Ãا·ÕèÍÂÙ‹ÍÒÈÑÂã¹·Õè´Ô¹à´ÔÁ â´Â㪌¡ÒÃŒҺŒÒ¹Å§ÁÒ¨Ò¡º¹¡íÒᾧ¢Í§ªØÁª¹¡íÒᾧ§ÒÁ ໚¹â¤Ã§¡Ò÷´Åͧรบผดชอบโดย: เครอขายศนยประสานงานเมองเชยงใหม ชมชนกาแพงงาม

สนบสนนโดย: โครงการ Danish Cooperation for Environment and

Development (DANCED) ประเทศเดนมารก

ตาแหนง ชมชนกาแพงงาม

ป 2546

¡Ãкǹ¡ÒèѴ·íÒá¼¹¡ÒûÃѺ»Ãا ºŒÒ¹ÍÍ¡¨Ò¡¾×é¹·ÕèÃÔÁ¤Åͧ áÅÐà»�´·Ò§àª×èÍÁ¶Ö§¡Ñ¹ ตาแหนง: หวฝาย – กาแพงงาม และฟาใหม

*หนงสอ 13 ปเครอขายองคกรชมชนเมองเชยงใหม และกลมเพอนรวมงาน

ป 2547

â¤Ã§¡Òÿ„œ¹Á§¤ÅàÁ×ͧàªÕ§ãËÁ‹ ตาแหนง: ขดลอกคลองแมขา หวยแมหยวก - แยกตาบลปาแดด

*ขอมลจากปายประวตศาสตรสะพานแมขา ถนนศรดอนไชย

ป 2555

â¤Ã§¡ÒÃ͹ØÃÑ¡É� ¿„œ¹¿Ù¤ÅͧáÁ‹¢‹Òâ´Â¡Ãкǹ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§»ÃЪҪ¹áÅмٌÁÕÊ‹Ç¹ä ŒÊ‹Ç¹àÊÕÂã¹¾×é¹·Õèโดย: คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยชยงใหม

* อางอง http://nid.eng.cmu.ac.th/node/60

ป 2536 และ 2545

â¤Ã§¡ÒÃÊÌҧâç»ÃѺ»Ãا¤Ø³ÀÒ¾¹íéÒà·ÈºÒŹ¤ÃàªÕ§ãËÁ‹ (µ.Êѹ¼Ñ¡ËÇÒ¹ Í.ËÒ§´§ ¨.àªÕ§ãËÁ‹)โดย: เทศบาลนครเชยงใหม

งบประมาณรวม 759 ลานบาท

*อางอง http://mews.onep.go.th/wwt_detail.

aspx?id=W00005

ป 2546

â¤Ã§¡ÒþѲ¹Ò·ÕèÍÂÙ‹ÍÒÈѪØÁª¹¼ÙŒÁÕÃÒÂä Œ¹ŒÍÂÃÔÁ¤Åͧ â´Ââ¤Ã§¡ÒúŒÒ¹ÁÑ蹤§ โดย: สถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน)

รวมกบเครอขายชมชนเมองเชยงใหม

ป 2554

â¤Ã§¡ÒûÃѺ»ÃاáÅÐÃÑ¡ÉÒá¹Ç¡íÒᾧàÁ×ͧªÑ鹹͡ ªØÁª¹ 5 ¸Ñ¹ÇÒตาแหนง: ชมชน 5 ธนวา

งบประมาณ 150,000 บาท

สนบสนนโดย: ชมชน 5 ธนวา, มลนธเครอซเมนตไทย,

คน.ใจ.บาน, พอช.

ป 2554

â¤Ã§¡ÒûÃѺ»ÃاÈÒÅà ŒÒ»Ù†º¹¡íÒᾧàÁ×ͧªÑ鹹͡ áÅÐÈÒÅÒªØÁª¹¡íÒᾧ§ÒÁงบประมาณ 50,000 บาท

สนบสนนโดย: ชมชนกาแพงงาม, คน.ใจ.บาน, พอช.

ป 2554

â¤Ã§¡ÒÃÃÑ¡ÉÒá¹ÇµÅÔ觸ÃÃÁªÒµÔáÅÐÈÒÅÒ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒªØÁª¹»†Òᾋ§งบประมาณ 50,000

สนบสนนโดย: ชมชนปาแพง, คน.ใจ.บาน, พอช.

*อางองจาก ชมชน 5 ธนวา กาแพงงาม ปาแพง

และกลมคน.ใจ.บาน

2510-2512 ÁÕ¡ÒõѴ¶¹¹«Ø»à»ÍÃ�äÎàÇÂ�¢ŒÒÁ¹íéÒ»�§ ¾×é¹·Õè˹ͧãËÞ‹ àÃÔèÁ¶Ù¡¶ÁáÅСÅÒÂ໚¹·Õè´Ô¹¢Í§àÍ¡ª¹2525 ¡ÃÁâ¸ҸԡÒèѧËÇÑ´àªÕ§ãËÁ‹¶Á˹ͧãËŒ¡ÅÒÂ໚¹¶¹¹Ãѵ¹â¡ÊÔ¹·Ã�2530 ¡ÃÁâ¸ҸԡÒèѧËÇÑ´àªÕ§ãËÁ‹Ã‹ÇÁ¡Ñºà·ÈºÒÅ µÑ´¶¹¹ÍÑɮҸÃà¾×èÍàª×èÍÁᨋ§ÈÃÕÀÙÁÔ àª×èÍÁ¡Ñº¶¹¹Ãѵ¹â¡ÊÔ¹·Ã�͌ҧÍÔ§·Ñé§ 4 â¤Ã§¡Òèҡ http://www.photoartcmu.com/sites/default/files/179conny.pdf

1

2

14

11

15 5

9

8

6

7

10

16

12

17

13

4

19

3

18

1 6

11

12

13

17

18

19

14

15

16

7

8

9

10

2

3

4

5

2530 ¡ÃÁâ¸ҸԡÒèѧËÇÑ´àªÕ§ãËÁ‹Ã‹ÇÁ¡Ñºà·ÈºÒÅ µÑ´¶¹¹ÍÑɮҸÃà¾×èÍàª×èÍÁᨋ§ÈÃÕÀÙÁԡѺ¶¹¹Ãѵ¹â¡ÊÔ¹·Ã�

2510 à·ÈºÒÅàÃÔèÁ·íÒ¼¹Ñ§«ÕàÁ¹µ� (´Ò´¤Åͧ·Ñé§ 2 ¢ŒÒ§)

2525 ¡ÃÁâ¸ҸԡÒèѧËÇÑ´àªÕ§ãËÁ‹¶Á˹ͧãËŒ¡ÅÒÂ໚¹¶¹¹Ãѵ¹â¡ÊÔ¹·Ã�

¤¹. µŒ¹äÁŒ. ÅíÒ¤Åͧ. µÅÔè§.

Êоҹ. ¡íÒᾧâºÃÒ³. ËÑÇã¨.

¶¹¹. àÁ×ͧ. ªÕÇÔµ. áÅкŒÒ¹

“·Ñé§ËÁ´¤×ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ¢Í§¡Ñ¹áÅСѹ”

Êоҹ. ¡íÒᾧâºÃÒ³. ËÑÇã¨.

Ñé§ËÁ´¤×ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

เอกสทธ

สามารถ

ศภวฒ

ขนษฐา

ศภกล

ทนว�นทร

แพรวพร

ฐ�ตยากร

¤¹.ã¨.ºéÒ¹

รมเรอนของตนการบรเกาแกเออมโนมปลายยอดสมผสความเยนใสของสายนา เจาแมวบนบนไดตระไครหน

กาลงกมมองฝงปลาตะเพยนทกาลงวางไข เดกหญงแกวงสวงวงตามผเสอในสายลม สวนกลมเดกชายทะโมน

โดดลงนา งวนอยกบการงมกงอยางสนกสนาน นาสายเดยวกนนกเลาะเลยบเขาสสวนหนหลงบานอยางเงยบเชยบ

กอนทจะไหลวกวนผานดงกกออไหลลงสทะเล… นไมไดเปนคาบรรยายชวนฝนเกนจรง แตเปนภาพสายนาและ

วถชวตของผคนในเมองยานะกะวา ของประเทศญปน เมองทสายนาคคลองเชอมโยงผคนเขากบจตวญญาณของ

ธรรมชาต ผานฤดกาล เทศกาลงานเมอง และความเชอ จากรนสรน

เมองยานะกะวา (Yanagawa) ตงอยระหวางแมนาฟตทสกบทะเลอะรอะเคะ ทางตอนใตของจงหวดฟกโอกะ (Fukuoka Prefecture) ยานะกะวาเปนเมองเกษตรกรรมทสาคญในการผลตขาวและเสอทาทามและหากยอนกลบไปในอดตทแหงนคอพนทปากอาว แตเมอตะกอนทไหลมากบแมนาฟตทสทบถมกนมากขน แผนดนกถกบกเบกเปนพนทเกษตรกรรมดวยภมปญญาของคนในอดต ดวยการขดคลองขนเพอปองกนนาทวมและนาเคมจากทะเล ระบบการขดคลองและทดนานเรยกวา “มทะเสะ” คลองในสมยนนยงเปนแหลงนากนนาใชตามธรรมชาตและเปนเสนทางสญจร วากนวาในอดตนาในลาคลองทงสายเลกและใหญตางใสสะอาดชมเยน ผคนตวงนาในคลองใชผลตเหลาสาเกรสชาตด ใชทาซอว และนามะนาวอดลม ...แตทวาในยคหลงสงครามโลกครงทสอง ญปนนาพาประเทศเขาสยคอตสาหกรรม เมองเกษตรกรรมเลกๆ อยางยานะกะวากถกแปลงโฉม

หรอแมแตการปลกพชตระกลหวมนไวขางบาน เพอชวยกรองนาเสยกอนจะไหลลงคลอง นอกเหนอจากเทคนคองคความรจากบรรพชนทคณฮโระมทสไดเรยนรแลว สงทเปนหวใจททาใหเมองยานะกะวาเกดขนและเจรญมาไดจนถงทกวนน คอ การเขาใจวฏจกรของการอยรวมและรกษาคลองของผคนในอดตทผกพนกบสายคลอง ผานการอยอาศย ฤดกาล เทศกาลและพธกรรมตางๆ ซงสงนเปนการเตมพลงชวตใหกบสายนา แตปจจบนสงเหลานถกมองและทาใหกลายเปนความยงยากในโลกสมยใหม

6 เดอนกบการทาความคนเคยกบบรบทของสายนาสการรางแผนฟนฟคคลอง แผนในการฟนฟคคลองแหงเมองยานะกะวาจงถกสรปออกมาเปน 3 กลมงานหลกคอ 1.การเตมพลงชวตใหกบนาโดยการทาใหนาไหลอยางเปนธรรมชาต 2.การควบคมการปลอยของเสยลงนา และ 3.การสรางระบบและกระบวนการการดแลลาคลอง ซงแผนดงกลาวใชงบประมาณเพยง 1 ใน 5 ของงบประมาณทงหมดทนาเสนอไปตอนแรก

“เราตองปลกความหวงในใจของชาวเมองขนมา” ดวยคากลาวน

เขาและเจาหนาทเทศบาลจดการประชมเรองการฟนฟคลองรวมกบชมชนและผคนในเมองมากกวา 100 ครง เพอปลกความหวงและสงตอความเขาใจใหกบผคนในเมอง แรกเรมชาวบานตางตอตานคดคานเนองจากคดวาโครงการนเปนเพยงแคโครงการสงเสรมการทองเทยว แตเมอการฟนฟคลองเปนเรองทตอบปญหาของชาวเมอง จงเปนจดเรมตนของการรวมมอกนในหลายรปแบบ ตงแตการรณรงคการตดตงถงดกไขมนในระดบครวเรอน ซงจะมนกวชาการมาตรวจคณภาพของนากอนจะปลอยลงสคลอง เกดกลมแมบานทรวมตวเปนกลมสหกรณผลตผงซกฟอกอนทรย เพอลดปรมาณสารเคมในนา และเทศกาลสาคญในอดตทเกยวกบนากไดรบการรอฟนใหกลบมามความหมายในบรบทใหมๆ อกครง ไมวาจะเปนเทศกาลมสโอะจ หรอ “เทศกาลนา” ซงจะเปนเทศกาลลอกคคลอง โดยทเทศบาลจะปลอยนาออกจากคใหชาวเมองลงไปจบปลาและทาอาหารกนกนอยางสนกสนาน กอนทจะตกโคลนตมใตคลองออกและชวยกนทาความสะอาดรมตลง เมอนากลบมาใสขน ปลาชบตะ ซงเปนปลาทองถนทชอบอยในนาใสกกลบคนมา พรอมกบเมนพนบานขนชอ “ปลาชบตะตมซอว” ชาวเมองรวมกนรกษาพรรณพชรมตลงทเปนแหลงเพาะพนธปลาตะเพยนเพอใหชวยการกาจดลกนา และมกจกรรมการลองเรอประดบโคมไฟในลานาแหงคาคนเทศกาลฮะคช เพอระลกถงฮะคช คตะฮะรา กวแหงเมองยานะกะวา นคอภาพตวแทนทดทสดเพออธบายความหมายของวถชวตผคนทผกพนกบคลองผานเทศกาลงานรนเรงและสนทรยะในชวต

“มนเปนสงจาเปนอยางยงทชาวเมองทอาศยพงพงกนอยกบแมนาลาคลองตองสามคคกน การดแลแมนาลาคลอง ไมไดเปนภาระหนาทของใคร แตเปนวถชวตของเราทจะอยรวมกบนาอยางทบรรพบรษเราเคยทามากอน”

...จาก “ภาระและความยงยาก” ทตองการการแกไขดวยงบประมาณมหาศาลทอาจจะสรางความขดแยงระหวางผคนกบหนวยงานของรฐ และราวลกไปจนถงความขดแยงทอยภายในระหวางมนษยกบธรรมชาตโดยทไมมใครเจตนา มาสการสรางสงคมและวฒนธรรมแหงการอยรวมกน ผานสายนาคคลองทรอยรดกลดเกยวระหวางผคนกบธรรมชาต นคอบทเรยนจากสายนาและวถแหงการเคารพทยานะกะวา เมองแหงคคลองสงมายงคลองแมขา “คลองทยงมความหวง สายนาทยงคงฉายฉานประกายชวต ถา...เพยงแตเรายงคงเหนสายนาเปนสายนา...”

Yanakawaใหเปนเมองอตสาหกรรมไปดวย ยานะกะวาในยค 60 จงไดชอวา “เมองทยงบนวอน” หรอ “เมองทลาคลองรองไห” ดวยลาคลองทเนาเสยอยางรนแรง เหตจากวถชวตสมยใหมทเปลยนแปลงไป ปรมาณขยะสมยใหมจานวนมากทไมอาจยอยสลายตามธรรมชาต อกทงระบบประปาและทอสมยใหมทตดขาดการใชนาจากคคลองทงหมดกลายเปนแรงฉกทงสานกของสมพนธอนงดงามระหวางธรรมชาต แมนาลาคลอง กบ ผคนทงเมอง ความรสกหวงแหนรกษาทเคยมตอสายนากลายเปนเรองของ “ภาระและความยงยาก” ทไมมใครอยากจะสอดบาเขาแบกรบ

จนมาถงป ค.ศ.1977 ไดมการขดลอกลาคลองครงใหญในยานะกะวาเพอทาใหนาไหลไดสะดวกไมเนาขง คลองขนาดใหญตางไดรบการขดลอก ในขณะทลาคลองสายเลกๆ ทลดเลาะตามบานเรอนผคนนนไมสามารถทาได นายกเทศมนตรในขณะนนจงมนโยบายทจะดาดและถมคลองเพอกาจด “ภาระ และความยงยาก” เพอใหเครอขายสายคลองเลกๆ ทมอยมากมาย กลายเปนทางระบายนาเสยทสามารถจดการไดโดยงาย แนวความคดนถกเสนอตอรฐบาลกลางเพอของบประมาณสนบสนนรวมเปนเงน 2,000 ลานเยน หรอประมาณ 592 ลานบาท ซงการดาเนนการตามแผนและงบประมาณกคงเปนไปไดดวยดภายใน 5 ป หากไมมเสยงคดคานจากชมชนบางสวนทตอตานโครงการน และนนคอจดพลกผนสาคญตอประวตศาสตรของยานะกะวา การคดคานทไมเพยงจะรกษาสายคลองใหกลบมามชวต แตสงผลทาใหยานะกะวายงคงรกษาจตวญญาณแหงเมองคคลองไวไดอยางนาชนชม เสยงคดคานเรมตนจากเจาหนาทผดแลรบผดชอบเรองการจดนาเสยของเมองยานะกะวา–ฮโระมทส ทกลบไมเหนดวยกบแผนการของเทศบาลซะเอง

“ถาเราทอดทงนา เรากจะไมสามารถไดมนกลบมาอกเลย ธรรมชาตปกปองนาดวยการทาใหมนกลบมาใสสะอาดบรสทธโดยวถตามธรรมชาต และถาลาคคลองถกปกคลมไปดวยคอนกรตเมองยานะกะวากจะจบสน เราตองเรมทะนถนอมแมลาคลองเสนทเลกทสด”

ขณะนนไมมใครสามารถจนตนาการออกวา สงทฮโระมทสคดและเสนอจะออกมาในรปแบบใด เพราะสงทคนในเมองกาลงเผชญคอแหลงเพาะพนธยง กลนเหมนเนาของนาทงจากครวเรอน หรอศพแมวลอยอด ฮโระมทสกลบเรมงานนขนอยางเรยบงายแตสาคญยง ทเขาเรยกมนวา “การกลบมาทาความคนเคยกบแมนาอกครง” เขาเดนสารวจเมองจากภเขาจนถงปากอาว ศกษาเอกสารประวตศาสตร พดคยและบนทกคาบอกเลาจากผคนรมคลอง เพอจะเขาใจระบบการทางานของคคลอง สงทเขาไดคนพบและเรยนร คอ องคความรทบรรพชนรนแลวรนเลาทอาศยอยรวมกนกบคคลองของยานะกะวาไดซกซอนเอาไว ไมวาจะเปนระบบประตนาทเปดปดตามฤดกาล เพราะวาเมองยานะกะวาอยตากวาระดบนาทะเล การกอสรางสะพานทฐานของสะพานทาหนาทเสมอนทานบกนนาเพอเพมอตราการไหลของนา กฎของชมชนในการแบงชวงเวลาการใชนาในคคลอง เชน ชวงตหนงถงแปดโมงเชาหามปลอยของเสยลงแมนา เพราะวาเปนชวงเวลาทนาจะใสสะอาด และเหมาะแกการตกขนมากกเกบไวใชระหวางวน นาทใชแลวตองถกเทลงไปในหลมทเรยกวา “ทมโบะ” เพอเปนการกรองของเสยกอนซมลงนา

ลบๆ… ว�บวบ… เจาห�งหอยจากโรงละคร… . เร�อลานอยลอยคนถ�นผอง

เลยบธารนายานะกะวา… ระร�นรอง แสงโคมตราตระกลสอง… กลอมนทรา

ลบๆ… ว�บวบ… เจาห�งหอยลบๆ… ว�บวบ… เจาห�งหอย

ฮะคช คตะฮะรา กว�แหงเมองยานะกะวา แตงกว�บทนข�นเพ��อบอกอนชนรนหลง ถงความบร�สทธของลาคลองในอดต

ยานะกะวา เมองแหงลานาคคลองทมช�ว�ต

ต-ศภวฒ บญมหาธนากร สถาปนกและผรวมกอตงกลมคน.ใจ.บาน เลาใหเราฟงวาการฟนฟคลองแมขาในเชงกายภาพทาไดงายมาก ขดลอกคลอง หมนเวยนนา จดการพนทชมชนแออดใหม เพมพนทสเขยวรมคลอง ฯลฯ อยางไรกตาม คลองแมขาหาใชเพยงลาคลองโดดเดยวเอกเทศ คลองแมขาไมใชแคตลงกบนา และเรองราวไมไดงายดายเชนนน...

จากสานกงานของกลมคน.ใจ.บาน ภายในกาดคาเทยง ชมชนเลยบคลองแมขาทใกลทสดคอชมชนปาแพงคลองเงน กระนนดวยความสลบซบซอนของเมองเชยงใหม มองกนผวเผนดานกายภาพ พนทสานกงานสถาปนกกบชมชนแออดรมคลองกดเหมอนอยกนคนละโลก เชนเดยวกบมมมองสวนใหญของชนชนกลางในเมองใหญ บานใครไมไดอยใกลลาคลอง ลาคลองกมความหมายเปนแคเสยงบนเซงแซถงความเนาเสย ความหมางเมนทเขาใจได หรอฝนใตพรมททกคนหลงลมไปวาตนเองมสวนททาใหมนเกด

“เราเชอวาทอยอาศยทดสงเสรมคณภาพชวตทด ความคดเชนนมนมอยในคนทกกลมของสงคม ซงความเปนจรงเรากตางรวามผคนอกมากมายทไมไดมโอกาสมทอยอาศยทด ไมมโอกาสทจะเขาถงพนททชวยยกระดบคณภาพชวตเลย” ตเลาถงทมาของกลมคน.ใจ.บาน

ทผานมาชนชนแรงงานทอาศยอยตามชมชนแออดทวเมองคอปจจยขบเคลอนสาคญทรองรบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของเมองเชยงใหมอยางสง โดยเฉพาะการขยายตวของอสงหารมทรพยและสาธารณปโภคทตองอาศยแรงงานจานวนมาก อยางไรกด ดวยเศรษฐกจทขยายใหญ ราคาทอยอาศยและทดนกาวกระโดด คาครองชพพงพรวด ชนชนทเปนแรงสาคญของการขบเคลอนกลบเปนฝายรบกรรมเตมๆ ยงเมองขยายใหญกยงผลกไสใหพนทการดารงชวตของพวกเขาตองมาอยชายขอบ ชมชนแออดรมคลองแมขาคอตวอยางทเหนไดชด เคราะหซาอกทอดหนงกคอ พวกเขากกลายเปนจาเลยทางสงคมเมองในเรองของสาเหตททาใหนาในคลองเนาเสย โดยไมมโอกาสไดอธบาย (แกตว)

สงหนงทกลมคน.ใจ.บานเหน และดาเนนการเรอยมา ไมใชการเปนเพยงกระบอกเสยงใหชาวบานแกตว แตเปนหนงในกาลงขบเคลอน สงเสรมชาวบานใหรวมกนแกไข

กลมคน.ใจ.บานเปนกลมสถาปนกชมชนทนบเปนกลมทมความจรงจงกลมหนงในการลงพนทชมชนทตงอยรมแนวคลองแมขาภายในตวเมองเชยงใหม รบฟงปญหา ประสานงานกบชาวบาน ประสานงานเรองงบประมาณขบเคลอนจากกลมองคกรตางๆ วางแผนรปธรรมในการพฒนา ซงไมใชเพยงเรองของภมทศนและสถาปตยกรรม หากแตหมายถงการพฒนาความสมพนธ ความเขาใจระหวางผคนในชมชน ซงสงนคอความทาทายทสดในการทางาน เพราะงานหลกของพวกเขาไมใชการออกแบบ หากแตเปนการสราง ‘ความเขาใจ’ เพอนามาสการออกแบบ

“พอเรมมการแบงเปนชมชนๆ คนกมหลากหลาย การสรางความเขาใจรวมกนทงหมดของคนบนพนททงสายคลองจงเปนเรองยาก พอเราเรมไปเรอยๆ เรากพบวาการเรมกบชมชนเลกๆ ทละชมชน ทาใหเราเหนผลไดมากกวา คอใหหนงชมชนเปนพนทเรยนรใหอกหนงชมชนตอเนองกนเรอยๆ โดยเราจะใชสอหลากหลายในการประชาสมพนธเพอบอกใหกบคนทเหลอวามนเกดอะไรขน และชวยกนหาหนทางพฒนาตอไป” รนทม-ฐตยากรณ นาคกลนกล เลาใหฟงถงรปแบบการทางาน

ชมชนฟาใหมคอชมชนรมคลองแมขาชมชนแรกทคน.ใจ.บานลงพนทเมอครงทกลมสถาปนกกลมนกอตงขนเมอสามปกอน จากชดความคดแรกทจะชวยพฒนาชมชนแหงน พวกเขามองเหนถงความเชอมโยงในลาคลองเกาแก (และเนาเสย) และเรมทยอยลงพนทในชมชนทเหลออกเจดแหงทตงอยแนวรมคลอง ปจจบนชมชน

ปาแพงคลองเงน ชมชนหาธนวา ชมชนกาแพงงาม เปนสามในแปดชมชนรมคลองแมขาทกลมคน.ใจ.บาน ลงพนท นาเสนอ ทากจกรรม และรวมพฒนาพนทไปกบชาวบานจนมผลงานออกมาเปนรปธรรมแลว ขณะทอกหาชมชนทเหลอกมการประสานงานและพดคยกนอยอยางตอเนอง

“ปญหาทเราพบมอยสองมต มตแรกคอเรองการทางานกบชมชน คอจากภาพแรกทเราคด เรามแบบบานใหเขา แบบของการปรบปรงภมทศน และเรากพบวามนไมไดงายๆ อยางทคดเลย ไหนจะงบประมาณ ความไวเนอเชอใจ ชมชนกมหลายกลม ความตองการกแตกตางกน จะทาอยางไรใหเขาเหนภาพเดยวกน ซงเรากไดพยายามแกปญหาอยางทรนทมเลาไปแลว สวนมตทสอง ตองยอมรบวาเราเปนคนตวเลกๆ เครองมอทเรามจากด สงททาไดคอการเชอมความรวมมอกบหลายภาคสวน และนนกทาใหเราพบวาภาครฐไมมนโยบายททาใหเกดการมสวนรวม ตางฝายกตางมองแตภาพทตวเองเหน ไมเกดการแลกเปลยนกน” ตกลาวตออกวานโยบายจากภาครฐทออกมา สวนใหญมงเนนเรองการพฒนาการทองเทยวโดยไมไดคานงถงผคนทอยอาศยเปนหลก การมองสภาพปญหาของคลองแมขาจงหยดอยทชาวบานทตงบานเรอนอยตรงนน

“ทผานมากลบกลายเปนวานกทองเทยวและนกธรกจทจะเขามาลงทนกบเมองคอสงทนโยบายของรฐตองรองรบ รฐไมเหนถงศกยภาพของผคนทมอยกอน ชาวบานถกมองเปนฝนอยมมหอง ทงๆ ทจรงๆ พวกเขาควรจะเปนศนยกลางของการพฒนาเมอง เมองถกสรางดวยคนเลกคนนอยแตไหนแตไรมา จรงอยทพวกเขาทงนาเสยลงคลอง หรอสรางทอยอาศยรกลาบนซากกาแพงเมองเกา แตนคอเรองทเราตองรวมกนแกไขตอไป สงทมนควรจะเปนกคอการพฒนาศกยภาพของพวกเขาเพอใหพวกเขารวมกนพฒนาพนทไมใชหรอ”

ตวแทนกลมคน.ใจ.บาน.เสรมอกวาองคประกอบของคลองแมขาไมใชแคเรองคนกบคลองเทานน แตรวมถงทอยอาศย พนทสเขยว สภาพแวดลอม วถชวต โบราณสถานทอยโดยรอบ ทกสงลวนเปนสงแวดลอมของกนและกน หากมองภาพรวมและเหนถงความสมพนธ วธการแกปญหาทดทสดคอการมพนทใหคนทกกลมทกฝายทเกยวของมาคยกน เพราะองคประกอบแตละอยางกลวนมขอจากดของมน แตสงทสาคญอนเปนใจกลางของปญหาททกคนในกลมตางเหนพองตองกนกคอ ‘คน’ ซงคนในทนไมไดหมายความถงคนในชมชนรมคลองเทานน ยงหมายรวมถงคนทกภาคสวนของเมอง การแกปญหาทตนนาจรงๆ ในทศนะของพวกเขากคอการพฒนาคน พฒนาความเขาใจระหวางคน และหนวยงานองคกร คนเหลานจะชวยยกระดบคลองตอไปเอง

“สงทเราทาไดคอความพยายามทจะประสานมมมองของทกฝาย ใหความจรงทงหมดมาอยในพนทตรงกลาง มมมองจากภาครฐ มมมองจากชาวบาน มมมองจากผไดรบผลกระทบ ทกคนตองแลกเปลยนกน เราตองมโจทยรวมเพอชวยกนแกปญหา ใครมตนทนอะไรกชวยกนหาทางออก ทผานมาทเปนปญหากคอขอมลขาวสารทกอยางมนไมถงกน ชาวบานมองภาพปญหาเปนแบบน รฐกเปนอกแบบ คนทอยขางนอกกอกแบบ ทงๆ ทถาเกดพนทตรงกลางททกคนหนหนาเขาหากนขน จะพบวาการแกปญหาคลองแมขาไมใชเรองทจะเกนเยยวยาเลย”

ตยนยนกบเราวามเคสอนๆ ทมสภาพแวดลอมยาแยกวาคลองแมขามาก เชนทยานะกะวาในญปน หรอทคลองชองเกในเกาหล (อานตอในหนาถดไป) ถากระบวนการมสวนรวมและความจรงใจในการแกปญหาเกดขนจรง ทกพนทลวนมแสงสวางทปลายอโมงคทงสน

ความทกขระทม และเสยงคราครวญของแมขา อาจแผวเบา

เหมอนใจจะขาดเกนไปกวาทคนเมองเชยงใหมจะไดยน แตคนกลม

เลกๆ 8 ชวตน ไดยนเสยงนนดงปานกมปนาทกอง และขวนขวาย

หวงชวยชวตแมขา กอนทเมองเชยงใหมจะสญเสยมนไปตลอดกาล

บรรณาธการหวงเปนอยางยงวา คนเชยงใหมทงหมดในเมองน

จะไมดดายนงเฉยใหคนกลมเลกๆ กลมนกบผองเพอนรวม

อดมการณ ดนรนโถมชวตเพอคลองประวตศาสตรสายน

แตเพยงลาพง… / แสนเมอง