i

UNANG KWARTER – MODYUL 9

MGA HUDYAT NG SANHI AT BUNGA NG PANGYAYARI

8

ii

Filipino – IKAWALONG BAITANG

Alternative Delivery Mode

Unang Markahan – Modyul 1: F8WG-Ig-h-22 Nagagamit ang mga hudyat ng

sanhi at bunga ng mga pangyayari (dahil,sapagkat,kaya,bunga nito, iba pa)

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.

Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng

pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga

maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang

bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o

brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit

sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang

matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.

Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring

iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot

mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o

ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones

Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

gionxi@deped.gov.ph

Department of Education- Region VII- Division of Cebu Province Office Address: IPHO Bldg., Sudlon, Lahug Cebu Telefax: (032) 255-640 E-mail Address: cebu.province@deped.gov.ph

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Manunulat: Ariel D. Rebonza Tagasuri: Dr. Eugenia M. Solon Tagaguhit: Minelyn A. Villaceran Tagapag-ugnay: Dr. Necifora M. Rosales Tagapamahala: Dr. Marilyn S. Andales, SDS, Cebu Province Division Dr. Leah B. Apao, ASDS, Cebu Province Dr. Cartesa M. Perico, ASDS, Cebu Province Dr. Ester A. Futalan, ASDS, Cebu Province Dr. Mary Ann P. Flores, Chief, CID Mr. Isaiash T. Wagas, EPSvr, LRMDS Mrs. Araceli A. Cabahug, EPSvr, Filipino

iii

Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:

“ Kasabay ng pag-unlad ng bayan ang pag-unlad ng kaniyang mamamayan sa

lahat ng aspekto ng buhay.”

Tugon sap ag-unlad at pagbabago sa bawat sulok ng mudo ang pagyakap at

pakikipagsabayan sa bawat sa agos na ito ng Panitikang Pilipino. Ang pagpapalit-

anyo nito at pagbibihis mula sa makalumang panitikan hanggang sa kasalukuyan

upang manapay maipabatid sa karamihan , lalo’t higit sa kabataan ang

kayamanang angkin ng panitikang natatangi, ang panitikang Pilipino.

Alinsunod sa pagbabago ng kurikulum, ang pagbuo ng mga kagamitang panturo at

pagkatuto upang makaagapay sa pagpapalawak ng kaalaman ng mga mag-aaral

sa Asignaturang Filipino.

Pinaglaaanan ng mahuhusay at makabagong pamamaraan upang higit na

maiangkop sa uri ng mag-aaral ang mga gawain sa yunit na ito. Naniniwala ang

Kagawaran ng Edukasyonna ang mahusay at kalidad na edukasyon ay

makakamtan ng bawat isang Pilipinong mag-aaral mula ngayon at sa susunod

pang henerasyon.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-

aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at

itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang

sariling pagkatuto.

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-

aaral isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o

estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

iv

Para sa mag-aaral

Malugod na pagtanggap sa Filipino 8 ng ( ADM ) Modyul ukol sa Nagagamit ang

mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari (dahil,sapagkat,kaya,bunga

nito, iba pa). Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-

aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa

pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng

modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng

tamang sagot (100%), maaari mong

laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang

kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

v

Tuklasin

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan

tulad ng isang kuwento, awitin, tula,

pambukas na suliranin, gawain o isang

sitwasyon.

Suriin

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong

matulungan kang maunawaan ang

bagong konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin

Binubuo ito ng mga gawaing para sa

mapatnubay at malayang pagsasanay

upang mapagtibay ang iyong pang-

unawa at mga kasanayan sa paksa.

Maaari mong iwasto ang mga sagot mo

sa pagsasanay gamit ang susi sa

pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Isaisip

Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o

talata upang maproseso kung anong

natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa

Ito ay naglalaman ng gawaing

makatutulong sa iyo upang maisalin ang

bagong kaalaman o kasanayan sa tunay

na sitwasyon o realidad ng buhay.

Tayahin

Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa

pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Karagdagang Gawain

Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong

panibagong gawain upang pagyamanin

ang iyong kaalaman o kasanayan sa

natutuhang aralin.

Susi sa Pagwawasto

Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa

lahat ng mga gawain sa modyul.

vi

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang

marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na

papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing

napapaloob sa modyul.

3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain

at sa pagwawasto ng mga kasagutan.

5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.

6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang

sagutin lahat ng pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,

huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka

rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino

man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa

iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa

kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

1

Magandang Araw mga mag-aaral…..!

Ang Modyul na ito ay sadyang ginawa para makuha ang mga paksa na

naayon sa inyong baitang. Ang mga pagsasanay, Gawain at pagsusulit ay

masisinang nilikha tumutugma sa inyong kakayahang pang-unawa. Samakatuwid

ang paksang pinagkukunan nito ay para sa inyo na mas lalong maintindihan ang

Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari

(dahil,sapagkat,kaya,bunga nito, iba pa) F8WG-Ig-h-22. Sa pag-iisa, sa

pagpapatuloy ng modyul na ito kayo mismo ang gagawa sa lahat nang Gawain

batay sa mga patnubay na isinaalang-alang para sa inyo.

Gamit ang learning resources na ito, kayo ay inaatasang nagagamit ang

mga hudyat ng Sanhi at Bunga ng mga pangyayar ( dahil,sapgkat,kaya,bunga

nito, iba pa) ( F8WG-Ig-h-22 ) na naaayon sa K to 12 Most Essential Learning

Competency.

Sa katapusan ng modyul, kayo ay inaasahang makuha;

a. natutukoy ang gamit ng mga hudyat ng Sanhi at Bunga ng mga

pangyayari;

b. nagagamit sa sariling pangungusap gamit ang sanhi at bunga;

c. naipapaliwanag ang gamit ng Sanhi at Bunga ng mga pangyayari gamit

ang kritikal na pag-iisip.

ALAMIN

2

Gawain 1. Panuto: Dugtungan ang pahayag upang makabuo ng

ng sanhi at bunga ng mga pangyayari. Isulat sa inyong sagutang- papel.

1.Nahuli sa klase si Bea -

_________________________________________________________________

2. Hindi pumasok sa paaralan si Nonoy-

_________________________________________________________________

3. Masakit ang ngipin ni Daniel-

_________________________________________________________________

4. Nagkasugat sa tuhod si Jimmy-

_________________________________________________________________

5. Gutom na gutom na si Isko-

__________________________________________________________________

6. Si Tricia ay humingi ng tulong kay Sarah-

__________________________________________________________________

7. Umiiyak ang sanggol-

__________________________________________________________________

8. Masayang-masaya si Rommel-

__________________________________________________________________

9. Walang pasok bukas ang mga mag-aaral-

__________________________________________________________________

10. Maraming tao ang humahanga kay Lady Gaga-

_____________________________________________________________

SUBUKIN

3

Panuto: Basahin at unawain ang kuwento. Suriin ang Simula ,

Ginta at Wakas ayon sa pagbabalangkas nito. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Bakit May Pulang Palong Ang Mga Tandang

Nakapagtataka kung bakit may pulang palong ang mga tandang. Kapansin-pansin

din na kapag pulang-pula ang palong ng tandang ay magilas na magilas ito. Para

bang binata na nagpapaibig sa mga dalaga.

Ayon sa kuwento, may mag-ama raw napadpad ng bagyo sa isang baryo sa pulo

ng Masbate. Ang ama ay nakilala ng mga tao sa nayon dahil sa kawili-wiling mga

palabas nito na mga salamangka o mahika. Tinawag nilang Iskong Salamangkero

ang kanilang bagong kanayon. Bukod sa pagiging magalang, masipag,

mapagkumbaba ay mabuting makisama sa mga taga nayon si Iskong

Salamangkero. Madali siyang nakapaghanap ng masasakang lupa na siyang

pinagmulan ng kanilang ikinabubuhay na mag-ama.

Kung anong buti ng ama ay siya namang kabaliktaran ng anak nitong si Pedrito.

Siya ay tamad at palabihis. Ibig ni Pedrito na matawag pansin ang atensyon ng

mga dalagita. Lagi na lamang siyang nasa harap ng salamin at nag-aayos ng

katawan. Ang paglilinis ng bahay at pagluluto ng pagkain na siya lamang takdang

gawain ni Pedrito ay hindi pa rin niya pinagkakaabalahan ang pag-aayos ng sarili.

Kapag siya ay pinagsasabihan at pinangangaralan ng ama ay nagagalit siya at

sinagot-sagot niya ito.

Isang tanghali, dumating sa bahay si Iskong Salamangkero mula sa sinasakang

bukid na pagod na pagod at gutom na gutom. Dinatnan niya na wala pang sinaing

at lutong ulam si Pedrito. Tinawag niya ang anak ngunit walang sumasagot kaya

pinuntahan niya ito sa silid. Nakita niya sa harap ng salamin ang anak na hawak

ang pulang-pulang suklay at nagsusuklay ng buhok.Pedrito, magsaing ka na nga

at magluto ng ulam. Gutom na gutom na ako, anak, wika ni Iskong

Salamangkero.Padabog na hinarap ni Pedrito ang ama at kanyang sinagot ito.

4

Kung kayo ay nagugutom, kayo na lamang ang magluto. ako ay hindi pa

nagugutom. At nagpatuloy ng pagsusuklay si Pedrito ng kanyang buhok.

Nagsiklab ang galit na si Iskong Salamangkero sa anak. Sinugod niya si Pedrito at

kinuha ang pulang suklay. Inihampas niya ito sa ulo ng anak at malakas niyang

sinabi Mabuti pang wala na akong anak kung tulad mong tamad at lapastangan.

Sapagkat lagi la na lamang nagsusuklay ang pulang suklay na ito ay mananatili

sana iyan sa tuktok ng iyong ulo. At idiniin ni Isakong Salamangkero ang pulang

suklay sa ulo ni Pedrito.

Dahil sa kapangyarihang taglay ni Isko bilang magaling na salamangkero, biglang

naging tandang ang anak na tamad at lapastangan. At ang suklay sa ulo ni Pedrito

ay naging pulang palong. Hanggang sa ngayon ay makikita pa natin ang

mapupulang palong sa ulo ng mga tandang.

Simula:

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Gitna:

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Wakas:

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

5

Mahusay! Matagumpay mong naisagawa ang unang gawain.

Magpatuloy ka lang at magagawa pang madagdagan ang iyong kaalaman.

Panuto: Unawain ang mga pangyayari na ibinigay sa bawat bilang at tukuyin kung

anong dahilan at sanhi ng mga ito. Ilagay ang iyong sagot sa sagutang papel.

Mga Pangyayari Sanhi Bunga

1.Lindol

2. Baha

3. Bagyo

4. Pagguho ng lupa

5. Pagbabago ng Klima

Nakilala niyo na ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayari batay

sa inyong mga sagot na ibinigay. Ngayon tunghayan natin, ano nga ba ang mga

hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari.? Paano ito nakakatulong sa atin,

upang matukoy ang sanhi at bunga ng isang pangyayari.

TUKLASIN

6

SURIIN

7

Ang mga pahayag na nagbibigay ng sanhi at bunga ay halimbawa ng diskursong

naglalahad. Ipinaliliwanag dito kung ano-ano ang mga dahilan ng isang

pangyayari, at kung ano-ano rin ang nagiging resulta nito. Mas magiging madali

ang pag-unawa at pagbuo ng mga pangungusap na nagbibigay ng sanhi at bunga

kung angkop ang mga pang-ugnay na ginagamit dito.

Ang mga pang-ugnay ay matatagpuan sa gitnang ng isang pangungusap,

bilang tagapag-ugnay ng isang sugnay na makapag-iisa (independent clause) at

isa o higit pang sugnay na di-makapag-iisa (dependent clause). Maaari din

namang nasa unahan ito ng pangungusap, at bantas ang siyang naghihiwalay sa

mga sugnay.

Naririto ang mga pang-ugnay na ginagamit sa pagbibigay ng sanhi:

Sapagkat/Pagkat

Mga halimbawang pangungusap:

Nag-aaral ako nang mabuti sapagkat kinakailangan kong ipasa ang lagumang

pagsusulit sa Biyernes.

‘Pagkat iisa lamang ang buhay ng tao, nararapat lamang na sulitin niya ito.

Dahil/Dahilan sa

Mga halimbawang pangungusap:

Nagkasakit si Adam dahil naligo siya sa ulan at hindi agad nakapagbanlaw.

Sanhi at Bunga

Ang sanhi ay sang ideya o pangyayari na

maaring humantong sa isang bunga.

Halimbawa, nakuha mo ang pinakamataas na

grado sa pagsusulit dahil nagaral kang

Mabuti. Unang binanggit ang bung at

sumunod naman ang sanhi. Tandaan na hindi

lahat ng pagkakatao’y nauuna ang sanhi sa

bunga. Isiping lagi ang ganito: Anong ideya o

pangyayari ang naunang naganap (sanhi)?

Ano ang kinalabasan (bunga)?

8

Patong-patong na interes sa utang, dahilan sa gahamang mga kapitalista ang

sinapit ng negosyo ni Lofel.

Palibhasa

Mga halimbawang pangungusap:

Palibhasa’y mayaman kaya wala pakialam si Russel sa nasasayang niyang tuition

fee sa tuwing liliban siya sa klase.

Masarap magluto si Anna, palibhasa’y laki sa pamilya ng mga chef.

Kasi

Mga halimbawang pangungusap:

“Hindi na ako makapapasok next semester kasi mahina ang kita ni Tatay ngayon”,

ani Karla.

Kasi nama’y ayaw umitim, kaya hindi naglalalabas itong si Anna.

Naging

Mga halimbawang pangungusap:

Pagkabaon sa utang ang naging dahilan ng pagsasara ng tindahan ni Aling

Martha.

Naging malulungkutin si Tina nang maghiwalay sila ng nobyo.

Dapat malinaw na nailalahad ang dahilan/sanhi ng isang pangyayari.

Madali itong matutukoy kung pipiliin ang pinakaangkop na pang-ugnay upang

gamitin sa pangungusap.

Naririto naman ang mga pang-ugnay na ginagamit sa pagbibigay ng bunga:

Kaya/Kaya naman

Mga halimbawang pangungusap:

Naparami ang pagkain niya ng manggang hilaw kaya sumakit ang kaniyang tiyan.

Kaya dumarami ang mahirap dahil maraming korap sa pamahalaan.

Dahil dito

Mga halimbawang pangungusap:

Gabi na nakauwi si Bea dahil dito nakagalitan siya ng kaniyang ama

kinaumagahan.

Patuloy pa rin ang ilegal na pagbebenta ng droga sa kabataan dahil

dito pinaigting pang lalo ang puwersa ng kapulisan.

Bunga nito

Mga halimbawang pangungusap:

Talamak ang pagputol ng mga puno sa kabundukan ng Sierra Madre, bunga

nito ay biglaang pagbaha sa kanayunan.

Nagsikap sa pag-aaral si Biboy kahit na siya ay working student, bunga

nito nakapagtapos siya nang may karangalan.

9

Gawain 1

Pangalan __________________________ Petsa ____________ Marka ______

Pagtambalin ang sanhi na nasa loob ng kahon. Isulat ang titik ng tamang

bunga sa patlang ng sanhi. Ilagay ang sagot sa sagutang papel.

____ 1. Napakainit ng panahon.

____ 2. May sirang ngipin si Tomas.

____ 3. Hindi kumain ng tanghalian si Michael.

____ 4. Hindi nag-aral si Danny.

____ 5. Napakalakas ng bagyo.

____ 6. Puno ng mga pasahero ang mga dyip.

____ 7. Nagtulungan kami.

____ 8. Hindi maingat magmaneho ang lalaki.

____ 9. Tumingin ako sa kanan at kaliwa ng daan.

____ 10. Tinapos ni Ramon ang kanyang mga takdangaralin.

a. Kinansela ng DepEd ang mga klase. b. Nakatawid ako nang maayos.

c. Gutom na gutom siya. d. Naaksidente siya sa daan.

e. Mababa ang nakuha niyang marka sa pagsusulit.

f. Pinayagan siyang maglaro sa labas ng bahay. g. Sumakay na lang kami sa

traysikel pauwi. h. Pumunta siya sa dentista. i. Binuksan namin

ang aircon.

j. Madali naming natapos ang gawain.

10

Gawain 1: Panuto: Hanapin sa kolum B ang katapat ng nasa kolum A upang

mabuo ng pangungusap ng sanhi at bunga ng pangyayari. Isulat ang sagot

sa sagutang- papel.

1. kulang sa tulog a. tumayo nang tuwid

2. hindi nagsisipilyo pagkatapos kumain b. hindi naintindihan ang leksiyon

3. madalas na pag-eensayo c. maayos na silid

4. hindi naghuhugas ng kamay bago kumain d. pagtupad ng pangarap sa buhay

5. pagsunod sa mga batas-trapiko e. pagiging antukin

6. inaawit ang Lupang Hinirang f. tumawag sa pulis

7. hindi nakikinig sa guro g. magtitipid sa mga gastusin

8. maingat habang nagmamaneho h. marami ang aanihin

9. pagtapon ng basura sa tamang lugar i. diarrhea

10. kumakain nang tama at sapat j. mahusay na manlalaro

11. hindi nalinisan ang sugat k. napaso ang dila

12. mataas na lagnat l. dadami ang bilang ng mga mahihirap

13. may problema ang kaibigan m. malinis na pamayanan

14. nakasaksi ng krimen n. sirang ngipin

15. pagiging masipag at matiyaga n. magpapahinga at iinom ng

gamot

16. pagliligpit ng mga gamit ng. malusog na katawan

17. mabilis na pagtaas ng populasyon o. maayos ang daloy ng trapiko

PAGYAMANIN

11

18. kulang ang perang pambili ng pagkain p. impeksiyon

19. marami ang tinanim q. mag-aalok ng tulong

20. mainit na sabaw r. nakaiwas sa sakuna sa daan

Gawain 1

Panuto: Pangalan Petsa Marka 10 Pagtukoy ng Sanhi o Bunga

Panuto: Isulat sa patlang ang titik S kung ang may salungguhit ay tumutukoy

ng sanhi. Isulat ang titik B kung ito ay tumutukoy ng bunga. Sagutin ito sa

inyong sagutang- papel

_______1. Hindi naplantsa ni Janet ang kanyang uniporme dahil nawalan sila ng

kuryente.

_______2. Tulog ang sanggol kaya huwag kayong maingay.

_______3. Pagka’t malakas ang sikat ng araw, agad natuyo ang mga damit sa

sampayan.

_______4. Dahil nakalimutan ni Roselle ang kanyang I.D., bumalik siya sa bahay.

_______5. Sapagka’t nagmamadali siyang lumabas ng bahay, hindi

nakapagsuklay si Carla.

_______6. Pumutok ang gulong ng bisikleta ni Justin kaya napatigil siya sa daan.

_______7. Naunawaan ni Gabby ang aralin kung kaya’t tama lahat ang sagot niya

sa pagsasanay.

_______8. Hindi pumasok sa opisina si Manuel pagka’t mataas ang kanyang

lagnat.

_______9. Dahil basa ang sahig, nadulas at nasaktan ang isang mag-aaral.

_______10. Nakalabas ang tuta kasi naiwan na nakabukas ang gate.

ISAISIP

12

Panuto: Batay sa mga lawaran, bumuo ng pahayag gamit ang sanhi at bunga

ng mga pangyayari. Gawain sa inyong sagutang- papel

1. ________________________________________

2. ________________________________________

3. _________________________________________

4. _________________________________________

5. _________________________________________

ISAGAWA

13

A. Salungguhitan ang sanhi sa bawat pangungusap. Gawin sa inyong

sagutang- papel.

1. Nakamit ni C.J. ang unang gantimpala sa paligsahan dahil napakahusay at taos

puso ang kanyang pag-awit.

2. Unti-unting nawawalan ng matitirhan ang mga hayop sa gubat kaya nasa

panganib ang buhay nila.

3. Tumaas hanggang tuhod ang tubig baha kung kaya’t lumikas na ang mga tao

mula sa kanilang mga bahay.

4. Nagluto ng espesyal na almusal ang magkakapatid pagka’t nais nilang

masorpresa si Nanay sa kanyang kaarawan.

5. Dahil paulit-ulit na sinabi ni Anita ang numero ng cellphone ng kanyang

kaibigan, nasaulo niya ito.

6. Pinahintulutan ni Aling Tessie na maligo ang mga bata sa ulan kasi wala naman

kulog at kidlat.

B. Salungguhitan ang bunga sa bawat pangungusap. Gawin sa inyong

sagutang- papel.

1. Parating na ang trak ng mga basurero kung kaya’t inilabas na ni Noel ang mga

bag ng basura.

2. Tiniis niya ang kahirapan ng trabaho dahil nais niyang bigyan ng magandang

kinabukasan ang kanyang mga anak.

3. Malaki ang nabago sa hitsura at laki ng kanyang katawan kaya hindi ko siya

agad namukhaan.

4. Lumubog ang malaking barko sapagka’t ang bilang ng mga pasahero roon ay

labis sa kapasidad nito.

5. Bumili ng mga bagong kagamitan para sa eskuwela sina Jun at Erica kasi

malapit na ang pasukan.

TAYAHIN

14

Panuto: Bumuo ng maikling talata tungkol sa paksa gamit ang sanhi at bunga.

Gawin ito sa iyong sagutang- papel.

“ Ang Sitwasyon ng mga Estudyante ngayon sa New Normal”

KARAGDAGANG- GAWAIN

15

SUSI SA PAGWAWASTO

16

SANGGUNIAN

Infantado, Remedios, et.al ( 2015 ) Baybayin Paglalayag sa Wika at Panitikan.

Manila: Rex Bookstore

Rusiana, Chelsea ( 2018 ) Filipino.// Pagtatala at Pagpapalawak ng Paksa

https://quizlet.com/217462767/filipino-pagtatala-atpagpapalawak-ng-

paksa-flash-cards/.

BSI1BBidasari ( 2018 ) https://www.youtube.com/watch?v=Bs06wEqyGBw&t=471s

Baisa-Julian, Ailene G. et.al ( 2014 ) Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix

Publishing House

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Department of Education: DepEd-Cebu Province Office Address: Sudlon, Cebu City, 6000 Cebu Telefax: (032) 255-6405 Email Address: cebu.province@deped.gov.ph