uluslar arasi otel yöneti̇ci̇leri̇ni̇n seçi̇mi̇ ve yöneti̇mi̇
TRANSCRIPT
ULUSLAR ARASI OTEL YÖNETİCİLERİNİN SEÇİMİ VE YÖNETİMİ
Yunus TOPSAKAL
Geçen yıllar içerisinde uluslar arası şirketlerin deniz aşırı operasyonlarında artış meydana gelmiştir. Bu artışa bağlı olarak daha fazla yurtdışı deneyimli yöneticinin, kariyer süreçleri içerisinde deniz aşırı görevlerde çalışması gündeme gelmiştir. Uluslar arası yöneticiler ortak yatırım arabuluculuğu, şube yönetimi, yeni pazar geliştirme, teknoloji transferi ve genellikle de firmanın global rekabet gücünü arttırma konularında önemli rol oynamaktadır.
Bu noktada en başından işi sıkı tutup, yurtdışı görev için gerekli olan kalifiyeli uluslar arası yöneticiyi bulmak gerekmektedir. Ancak deniz aşırı görevler için uygun kişiyi bulmak, uluslar arası otellerin insan kaynakları departmanı için zorlu bir süreçtir. İşin zor olmasının nedeni böyle görevlerin daha karmaşık ve yetenek gerektiren işler olmasıdır.
Kısa bir tanımla belirli süreli görevlendirmelerle yurtdışında çalışanlara uluslararası yönetici denilmektedir. Başka bir tanımla uluslararası yönetici çalıştığı ülkenin vatandaşı olmayan ve sahip olduğu özel yönetim yeteneklerinden veya işletmenin bilgisine sahip olmasından dolayı görevlendirilen kişilerdir.
Başka bir tanıma göre uluslararası yönetici kariyerinin büyük bir bölümünü geçici veya yarı geçici zaman diliminde deniz aşırı ülkelerde geçiren kişidir. Bundan dolayı uluslararası yönetici doğduğu ülke dışında çalışan ancak çalıştığı ülkeye göç etmeyen kişidir.
Bazı uluslararası yönetici gönderme nedenleri;- Tepe yönetim rolleri- Proje bazlı- Teknik beceri eğitimleri- Satınalma ve birleşme- Gelişmekte olan ülkelere yatırım- Yetenek eksikliği- Kariyer gelişimi
ULUSLARARASI YÖNETİCİ SEÇİM KRİTERLERİ
• Adayın olgunluk düzeyi (bağımsız karar alma yeteneği, duygusal yönetim, yabancı insanlara karşı hassasiyet)
• Yabancı dil bilgisi• Farklı bir ülkede çalışma isteği• Aile durumu• Uygun kişisel özelliklere sahip olmak (sağlık, uyum)• İşin uygunluğu (teknik uzmanlık, yönetim uzmanlığı)• Kültürel uyum • Çeşitli çevre şartlarına uyum• Akademik eğitim• Daha önce yurtdışı deneyimi olup olmaması
Seçim Kriterleri Önem Sırası
Dil yeteneği 1
Kültürel adaptasyon 2
Kolay iletişim kurabilme yeteneği 3
Liderlik becerileri 4
İş geliştirme 5
Başarılı yurtdışı iş deneyimi 6
Kariyer geliştirme 7
Yurtdışında çalışma ve yaşama motivasyonu 8
Ailenin mobilite kabiliyeti 9
Yaşam tarzının işe uygunluğu 10
ULUSLAR ARASI YÖNETİCİ SEÇİM KRİTERLERİ
ULUSLAR ARASI YÖNETİCİ SEÇİMİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER
Torrington (1994), yaptığı araştırmada ideal uluslar arası yönetici adayının
belirli bir profili olmadığını belirtmiş ancak; kültür, ekonomik gelişim,
jeografik konum ve iş tanımının uluslar arası yönetici seçimini etkileyen
faktörler olduğunu öne sürmüştür.
Başka bir çalışmada Harris ve Brewster (1999), ortaya koyulan
geleneksel seçim kriterlerinin, uluslar arası yönetici seçiminde çok da fazla
etkisi olmadığını açıklamıştır.
Uluslar arası yönetici seçiminde kullanılan belirli kalıplar olmadığı gibi seçim süreci sektöre göre hatta şirketlere göre, büyük farklılıklar gösterebilmektedir. Seçim süreci,
ülkelere göre de farklı algılanmaktadır.
Kuzey Amerika’da en yetenekli, en genç aday görevler için seçilirken bunun aynısını Doğu Asya’da söylemek mümkün değildir.
Japonya ve Güney Kore’de yaygın kanı en kıdemli ve en bilge adayın seçilmesi yönündedir.
Burada bahsedilmesi gereken bir diğer husus da seçim sürecine etkisi olan parametrelerdir. Eğitim, kültürler arası farkındalık, dil yeteneği, şirket
hedefleriyle uyum içinde çalışma vs. konuları belli başlı parametrelerdir .
Uluslar arası yöneticilerin birçoğu teknik uzmanlıklarına ve iş tecrübelerine göre
seçilmektedir. Uluslararası tecrübe ve dil veya kültürle ilgili tecrübeler ikinci sırada yer
almaktadır.
ULUSLARARASI YÖNETİCİ SEÇİM SÜRECİ
Uluslararası yönetici adayının, görevden erken ayrılmasının ana ülkedeki şirkete direkt maliyetinin 50.000$ ila 200.000$ arasında olduğu göz önünde tutulursa, uygun uluslararası yönetici seçiminin ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır
Uluslararası seçim süreçlerinde uygulanan bazı teknikler şunlardır ;
• Mülakat• Resmi değerlendirme• Kurul kararı• Kariyer planlama• Bireysel teklif• Yöneticilerden öneriler• Değerlendirme merkezi
SEÇİM İLE İLGİLİ STRATEJİK YAKLAŞIMLAR
Etnosentrik
• Önemli yabancı görevlerin stratejik
noktalarına ana ülkedeki şirketten personel seçilmesi
işlemidir. Bu alternatif uygun
lokal uluslar arası yöneticinin
bulunamadığı durumlarda ana
ülkedeki çalışanın teşvik
edilmesi için uygulanmaktadır
.
Polisentrik
• Ev sahibi ülkedeki lokal
çalışanının yabancı
şubelerdeki önemli
pozisyonlar için hazırlanması
sürecidir.
Rejiosentrik.
• Bölge kültürü almış, atanmaya
hazır ve bu bölge içinde
halen çalışmaya devam eden uluslar arası yöneticilerin seçim süreci
işlemidir.
Jeosentrik
• Uyruğu ve daha önceki
görev bölgeleri ne olursa olsun,
en kıdemli uluslar arası yöneticinin seçilmesi
işlemidir. En favori seçim
süreci jeosentrizmdir.
Eş/Partner Asistanı: Uluslar arası yöneticilerin %63’ü eşine iş bulunamaması nedeniyle görevlerinden erken ayrılma kararı almaktadır. Eşlerden biri diğeri için kariyerinden vazgeçmekte, ev sahibi ülkede yaşanılan dil sorunu ve uygun işin bulunamaması gibi nedenlerden dolayı çalışamamaktadır. Partnere çalışma olanağının sağlanması, dil derslerinin verilmesi, asistan sağlanması insan kaynakları bölümünün görevleri arasındadır.
SEÇİMDE YAŞANILAN SORUNLAR
Çocuk Bakımı ve Eğitim: Çocukların eğitimi uluslar arası yöneticilerin endişeleri arasında üst sıralarda bulunmaktadır. Bu bağlamda insan kaynaklarının görevi, uluslar arası yönetici çocuklarının okul, dil, dadılık vs. sorunlarına çözüm aramaktır.
Barınma: Aile sorunlarının ardından uluslararası yöneticinin en sık karşılaştığı sorun barınmadır. İnsan kaynaklarına düşen görev uluslararası yöneticinin barınma sorununu en kısa zaman diliminde çözmektir. Taşınma masraflarının insan kaynakları bölümü tarafından ödenmesi uygulamada sıkça rastlanan bir durumdur.
Dil: Eğer uluslararası yönetici İngilizce konuşulmayan bir ülkeye atanmışsa, uluslar arası yöneticiye dil dersleri verilmesi gerekmektedir.
Yaş: Uluslar arası yöneticinin yaşı görev için temel belirleyicilerden biri değildir. Ancak yaşlı uluslar arası yöneticilerin astlarına karşı daha özverili davrandığı görülmektedir.
Cinsiyet: Bayan uluslar arası yöneticilerin erkek kıyasla yeni kültüre ve yeni şirkete daha çabuk uyum sağlamaktadır.
Kültür Şoku ve Verimlilik: Uluslar arası görevlerde başarılı olan uluslar arası yöneticilerin kültür şoku karşısında daha az etkilendikleri gözlenmiştir. İlk olarak teknik kabiliyetin ve önceki görevlerdeki başarının esas olduğu seçim sürecinde, uluslar arası yöneticilerin kültür şoku karşısında yaşadıkları durum kriterler içinde ön plana çıkmıştır. Uluslar arası yöneticinin verimini doğrudan etkileyen boyutlar, adaptasyon, uzmanlık ve etkileşimdir.
Ekonomik ve Vergi Uygulamaları: Doğal olarak uluslar arası yönetici ev sahibi ülkenin genel ekonomik durumuyla ilgilenecektir. Ne kadar ücret alacağı, bunun hangi para cinsinden olacağı da tartışma konusudur. Uluslar arası yöneticinin elde edeceği ücret karşılığında ne kadar vergi ödeyeceği ve bu vergiyi nereye ödeyeceği de insan kaynakları bölümü tarafından düzenlenmektedir.
ULUSLARARASI YÖNETİCİ BAŞARISIZLIK NEDENLERİ
Partnerin veya eşin kültürlerarası adaptabilitesi,Çocukların okul ihtiyaçları,Duygusal esneklik,Eşin/Partnerin kariyeri,Yaşam tarzının uygunluğu
Yerel nedenler,Dual kariyer problemleri,Yerleşim problemi,Kariyer riski,Sunulan hizmetlerin yetersizliği.
YURTDIŞI GÖREVİ KABUL ETMEME NEDENLERİ
İŞLETMELERİN ULUSLARARASI YÖNETİCİ POLİTİKALARI
İŞLETMELERİN ULUSLARARASI YÖNETİCİ POLİTİKALARI
ULUSLARARASI YÖNETİCİ ATAMALARINDAKİ AMAÇ – SÜRE İLİŞKİSİ
HR dergisinin yapmış olduğu çalışmanın sonuçlarına göre uluslararası yönetici yönetiminden sorumlu profesyoneller 2014 yılı için şu öngörülerde bulunmaktadır;
ULUSLARARASI YÖNETİCİ YÖNETİMİ
• Katılımcıların % 55’i 2014 yılında, uzun dönemli (2 – 3 yıllık) uluslararası yönetici görevlendirme sayısının, geçtiğimiz yıla göre artış göstereceğini belirtmektedir,
• Kısa dönemli (1 yıl ve daha az süreli) uluslararası yönetici görevlendirme sayısının 2014 yılında artış göstereceğini belirtenlerin oranı da % 74.
• Katılımcıların, uluslararası yönetici görevlendirmelerde yaşadıkları en büyük zorluğun yasal mevzuatlarda yaşanan karmaşıklık ve zorluklar olduğunu belirtmektedir.
• Katılımcıların büyük çoğunluğu, “uluslararası yönetici yönetiminin, şirketlerinin yetenek yönetimi stratejisi ile genellikle uyumlu” olduğunu ifade etmektedir.
• Katılımcılarımın % 52’si, uluslararası yönetici adayı belirlerken, belirli kriterler bazında objektif değerlendirme yapıldığını dile getirmektedir.
• Şirketlerinde yazılı bir uluslararası yönetici politikasının mevcut olduğunu belirtenlerin oranı ise % 75.
• Koreli otel yöneticileri Çinli ve Japon otel yöneticilerine göre personelinin özel hayatıyla daha çok ilgilenmektedir.
• Koreli otel yöneticileri Çinli ve Japon otel yöneticilerine göre personelini eleştirilere karşı daha çok savunmaktadır.
• Koreli otel yöneticileri işletmede Japon otel yöneticilere göre daha çok akrabaya ayrıcılık yapmakta ve taraf tutmaktadır.
Uluslararası Otel Yöneticilerinin Vatandaşı Olduğu Ülkelere (Kore, Çin ve Japonya) Göre Sahip Olduğu Özellikler
• Koreli otel yöneticileri personeli hakkında düşündüklerini açıkça veya dolaylı olarak söylememektedir.
• Çinli otel yöneticileri Japon ve Koreli otel yöneticilerine göre daha çok resmi örgüt yapısını tercih etmektedir
• Çinli ve Japon otel yöneticileri Koreli otel yöneticilerine göre daha çok merkezi karar verme uygulamaktadır.
• Koreli ve Japon otel yöneticileri personellerine dakiklik konusunda baskı yapmaktadır.
Atmaca’nın (2006) Antalya ilindeki beş yıldızlı otellerde ve birinci sınıf tatil köylerinde uluslararası otel yöneticilerine (74 uluslararası yöneticiden ulaşılan 50’sine) anket formu uygulanmıştır. Çalışmada ilgi çeken bazı önemli sonuçlar şunlardır;
ANTALYA ULUSLAR ARASI OTEL YÖNETİCİLERİ ÖRNEĞİ
ULUSLAR ARASI YÖNETİCİ TÜRKÇE EĞİTİM ALMA DAĞILIMI
ULUSLAR ARASI YÖNETİCİ EŞİNE İŞ BULUNMASI
ULUSLAR ARASI YÖNETİCİYE KÜLTÜREL ŞOK EĞİTİMİ VERİLMESİ
ULUSLAR ARASI YÖNETİCİYE KÜLTÜR EĞİTİMİ VERİLMESİ