LETOPIS NAUČNIH RADOVA / ANNALS OF AGRONOMY Vol. 40, No 1, 111-115 UDK: 636.2:591.469

Poljoprivredni fakultet

Univerzitet u Novom Sadu

111

Ultrasonografija parenhima vimena krava i pripadajućih limfnih čvorova

Annamaria Galfia*, Miodrag Radinovića, Kosta Petrovićb, Mira Govorčinb, Ivana Davidova

a Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet, Departman za veterinarsku medicinu, Novi Sad, Srbija

b Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet, Katedra za radiologiju, Novi Sad, Srbija

*Autor za kontakt: annamariagalfi@gmail.com

Uvod Ultrasonografija se primenjuje više od pola veka, kao bezbedna i efikasna metoda, u medicinskoj dijagnostici omogućavajući procenu stanja mnogih organa (Szencziková i Strapák, 2012). Prvobitno, ultrazvučna dijagnostika je u veterinarskoj medicini našla primenu u ranom otkrivanju graviditeta kod životinja, određivanju pola i starosti ploda i ovarijalnih struktura. Caruolo i Mochrie (1967) su prvi put obavili ultrazvučno snimanje papile vimena krava u A modu, dok je prvo snimanje vimena krava u B modu urađeno 1986.god. od strane Cartee et al. Tokom pregleda koristili su linearne (5 MHz) i sektorske (10 MHz) ultrazvučne sonde ispitivajući strukturne promene u vimenu krava. Danas, ova metoda omogućava vizualizaciju svih stuktura mlečne žlezde, kao i njene morfološke promene (Szencziková i Strapák, 2012; Galfi et al., 2015a,b,c).

Funkcionalni deo vimena krava je parenhim koji obezbeđuje pravilno funkcionisanje same žlezde. Uzročnici iz okoline, ascedentnim putem prodiru u parenhim vimena, izazivajući zapaljensku reakciju, koja dovodi po morfoloških promena samog parenhima. Propratno, sa promenama parenhima vimena krava pri zapaljenskoj reakciji, učestvuju i pripadajući limfni čvorevi, pri čemu se može uočiti promena njihove veličine i strukture.

Cilj istraživanja je da se ukaže na potrebu primene ultrasonografije u dijagnostici morfoloških promena u parenhima vimena, kao i na pripadajućim limfnim čvorovima kod krava.

Materijal i metod Istraživanje je sprovedeno na farmi krava holštajn frizijske rase na teritoriji Južnobačkog okruga AP Vojvodine. Ultrazvučnom metodom pregledano je ukupno 102 vimena krava sa pripadajućim limfnim čvorovima. Pre ultrazvučnog pregleda, vime se očistilo i opralo od nečistoća, i po potrebi ošišala dlaka.

Ultrazvučni pregled parenhima vimena i supramamarnih limfnih čvorova izvodio se metodom direktnog kontakta, pri čemu se koristio aparat Esaote pie medical - falco (Holandija) i linearna sonda frekvencije 6-8 MHz. Gel za ultrazvučni pregled aplikovao se na sondu i kožu vimena kako bi se osigurao dobar kontakt između njih. Tokom ultrasonografije parenhima vimena, ultrazvučna sonda se postavljala u proksimalno

KLJUČNE REČI Ultrasonografija, Parenhim, Vime, Limfni čvorovi, Krava

SAŽETAK

Pravilno funkcionisanje i očuvanje morfologije i funkcije vimena krava je od izuzetnog značaja kako za zdravlje životinja, tako i za zdravlje ljudi. Ispitivanje je sprovedeno na farmi krava holštajn frizijske rase, gde je ukupno pregledano 102 vimena sa pripadajućim limfnim čvorovima. Ultrazvučni pregled parenhima vimena krava i limfnih čvorova urađen je direktnom metodom primenom visokofrekventne linearne ultrazvučne sonde od 6-8 MHz. Morfološke promene na parenhimu vimena uočene su kod 55,88% krava,pri čemu je ultrazvučni nalaz zavisio od stepena strukturnih promena u tkivu. Uvećani limfni čvorovi zabeleženi su kod 35,29% krava. Dobijeni rezultati ukazuju da ultrasonografija vimena krava se pokazala kao značajna metoda u evaluaciji morfoloških karakteristika parenhima vimena i pripadajućih limfnih čvorova.

Galfi et al. (2016) Ann. Agron. 40: 111-115

Letopis naučnih radova / Annals of Agronomy 112

distalni i kranio kaudalni položaj i pomerala se u svim pravcima po površini kože vimena kako bi se izvršila vizualizacija celog parenhima vimena. Ultrazvučna sonda se tokom pregleda supramamarnih limfnih čvorova postavila u dorzokaudolnom predelu baze vimena na osnovu opisa Bradley i sar. (2001).

Rezultati i diskusija Promene na parenhimu vimena su utvrđene kod 57/102 ili 55,88% životinja, dok su uvećani supramamarni limfni čvorovi uočeni kod 36 (35,29%) krava, pri čemu je njihova struktura bila očuvana.

Na slici 1 prikazan je parenhim vimena krava bez vidljivih morfoloških promena, pri čemu se on uočava kao homogena i ehogena struktura. Krvni sudovi i kanalikularni sistem parenhima vimena vizualizuju se kao anehogena područja što odgovara nalazima drugih autora (Ayadi et al., 2003; Rambabu et al., Galfi et al., 2015a,c). Karakterističan ultrazvučni izgled parenhima vimena rezultat je prisustva vezivnog tkiva koji poseduje veću ehogenu gustinu i žlezdanog parenhima koji ima manju ehogenu gustinu (Flöck i Winter, 2006).

Slika 1. Ultrazvučni prikaz parenhima vimena krava

Figure 1. Ultrasonographic appearance of udder parenchyma in cows

Kod ultrazvučnog pregleda vimena krava, posebna pažnja se obraća limfnim čvorovima vimena koji se nalaze dorzokaudalno na bazi vimena. Supramamarni limfni čvorovi nalaze se superficijalno, oko 0,5-2 cm ispod kože, sa desne i leve strane vimena (Bradley i sar., 2001). Ultrasonografija omogućava njihovu jednostavnu vizualizaciju. Od okolnom masnog tkiva i parenhima vimena, limfni čvorovi su odvojeni ehogenom kapsulom. Parenhim, odnosno korteks limfnog čvora uočava se kao homogena, hipoehogena struktura u čijem središnjem delu se nalazi hiperehogeno polje koje odgovara hilusu (slika 2).

Slika 2. Ultrazvučni prikaz supramamarnog limfnog čvora krava (Ka - kapsula, Ko - korteks, Hi - hilus) Figure 2. Ultrasonographic appearance of the supramammary lymph node in cows (Ka - capsule, Ko -

cortex, Hi - hilus)

Galfi et al. (2016) Ann. Agron. 40: 111-115

Letopis naučnih radova / Annals of Agronomy 113

Kod krava sa morfološkim promenama parenhima vimena, ultrazvučni nalaz zavisi od stepena strukturnih promena koje se pojavljuju u tkivu. Parenhim vimena se najčešće uočava kao nehomogena struktura, pri čemu ehogenost može biti smanjena ili povećana (Galfi et al., 2015c). Istraživanja Galfi et al. (2015a) ukazala su da se kod krava sa subkliničkim oblikom mastitisa može uočiti povećanje ehogenosti parenhima vimena, pri čemu on postaje nehomogen. Na slici 3 prikazan je nehomogen parenhim vimena sa izraženim hipoehogenim i hiperehogenim poljima. Hiperehogenost parenhima vimena može se objasniti pojavom fibroze tkiva koja poseduje veću gustinu nego zdrav parenhim. Prema istraživanjima drugih autora, ovakav nalaz najčešće odgovara hroničnom mastitisu, gde dolazi do buljanja fibroznog tkiva koji zamenjuje žlezdano tkivo mlečne žlezde (Trostle i O'Brien, 1998). Kotb et al. (2014) navode da kod fibroze mastitičnog vimena dolazi do kompletne zamene žlezdanog parenhima vimena sa hiperehogenim fibroznim tkivom.

Slika 3. Ultrazvučni prikaz parenhima vimena krava sa morfološkim promenama

Figure 3. Ultrasonographic appearance of udder parenchyma with morphological changes in cows

Bradley et al. (2001) i Khoramian et al. (2015) navode da se tokom zapaljenskih procesa u vimena krava mogu uočiti uvećani supramamarni limfni čvorovi, što odgovara nalazima dobijenih tokom ovog istraživanja (slika 4). Dužina očuvanog limfnog čvora iznosi 3-9 cm, dok širina 1-2 cm, pri čemu veličina limfnog čvora zavisi od starosti životinje, perioda laktacije, broja somatskih ćelija mleka, kao i od zdravstvenog statusa vimena. Prema našim istraživanjima, širina limfnog čvora kod krave sa morfološkim promenama na parenhimu vimena iznosila je 3,3 cm, pri čemu im je struktura bila očuvana. Ovi nalazi odgovaraju nalazima drugih autora (Bradley et al., 2001; Khoramian et al., 2015).

Slika 4. Ultrazvučni prikaz uvećanog supramamarnog limfnog čvora kod krava

Figure 4. Ultrasonographic appearance of enlarged supramammary lymph node in cows

Galfi et al. (2016) Ann. Agron. 40: 111-115

Letopis naučnih radova / Annals of Agronomy 114

Zaključci Ultrasonografija vimena krava se pokazala kao opravdana metoda u otkrivanju morfoloških promena u parenhimu vimena, koje mogu predstavljati predispoziciju za nastanak zapaljenskih procesa. Ultrazvučni pregled supramamarnih limfnih čvorova predstavlja dodatnu metodu za potvrdu dijagnostike morfoloških promena u parenhimu vimena krava.

Zahvalnica

Rezultati istraživačkog rada izneti u ovom radu su deo projekta Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije, TR 31034 „Odabrane biološke opasnosti za bezbednost/kvalitet hrane animalnog porekla i kontrolne mere od farme do potrošača“.

Literatura Ayadi M., Caja G., Such X., Knight C. H. 2003. Use of ultrasonography to estimate cistern size and milk storage at

different milking intervals in the udder of dairy cows. Journal of Dairy Research. 70, 1-7. Bradley K. J., Bradley A. J., Barr F. J. 2001. Ultrasonographic appearance of the superficial supramammary lymph

nodes in lactating dairy cattle. Veterinary Record. 148, 497-501. Cartee R. E., Ibrahim A. K., McLeary D. 1986. B-mod ultrasonography of the bovine udder and teat. Journal of

American Veterinary Medical Association. 188, 1284-1287. Caruolo E.V., Mochrie R.D. 1967. Ultrasonograms of lactating mammary gland. Journal of Dairy Science. 50, 225-

230. Fasulkov I. R. 2012. Ultrasonography of the mammary gland in ruminants: a review. Bulgarian Journal of Veterinary

Medicine. 15, 1-12. Flöck M., Winter P. 2006. Diagnostic ultrasonography in cattle with disease of the mammary gland. The Veterinary

Journal. 171, 314-321. Franz S., Floek M., Hofmann-Parisot M. 2009. Ultrasonography of the bovine udder and teat. Veterinary Clinic of

North America, Food Animal Practice. 25, 669-685. Galfi A., Radinović M., Pajić M., Boboš S., Vidić B., Savić S., Milanov D. 2015a. Immunoglobulin G concentration and

ultrasonography of the cows udder with subclinical mastitis. “One Health- New Challenges”. First international symposium of veterinary medicine (ISVM 2015). Vrdnik, Serbia. Proceedings, 489-492.

Galfi A., Radinović M., Govorčin M., Petrović P., Pajić M., Boboš S. 2015b. Ultrazvučni prikaz papile vimena visokomlečnih krava. 26, savetovanje veterinara Srbije. Zbornik radova i kratkih sadržaja. Zlatibor. 195-198.

Galfi A., Radinović M., Davidov I., Govorčin M., Petrović K. 2015c. Ultrasonografija vimena visokomlečnih krava. Letopis naučnih radova Poljoprivrednog fakulteta. 39, 72-78. 2015c.

Javadi T., Acorda A. 2011. Ultrasound features and echo mean values of udder and teat in dairy cows with mastitis. Philipp. J. Vet. Anim Sci. 37, 167-176.

Khoramian B., Vajhi A., Ghasemzadeh-Nava H., Ahrari-Khafi M. S., Bahonar A. 2015. Ultrasonography of the supramammary lymph nodes for diagnosis of bovine chronic subclinical mastitis. Iran Journal of Veterinary Research. 16, 75-77.

Kotb E. E. Z., Abu-Seida A. M., Fadel M. S. 2014. The correlation between ultrasonographic and laboratory findings of mastitis in buffaloes (Bubalus bubalis). Global Veterinaria. 13, 68-74.

Rambabu K., Sreenu M., Suresh Kumar R. V. 2008. Ultrasonography of the udder and teat in buffaloes: A comparision of four methods. Buffalo Bulletin. 27, 269-273.

Szencziová I., Strapák P. 2012. Ultrasonography of the udder and teat in cattle: perspective measuring technique. Slovak J. Anim. Sci. 45, 96-104.

Trostle S., O'Brien R. 1998. Ultrasonography of the bovine mammary gland. Compendium on Continuing Education for the Practicing Veterinarian. 20, 64-71.

Galfi et al. (2016) Ann. Agron. 40: 111-115

Letopis naučnih radova / Annals of Agronomy 115

Ultrasonography of udder parenchyma and related lymph nodes in cows

Annamaria Galfia*, Miodrag Radinovića, Kosta Petrovićb, Mira Govorčinb, Ivana Davidova

aUniversity of Novi Sad, Faculty of Agriculture, Department of Veterinary Medicine, Novi Sad, Serbia

bUniversity of Novi Sad, Faculty of Medicine, Department of Radiology, Novi Sad, Serbia

*Corresponding author: annamariagalfi@gmail.com

Primljen:17.11.2016. Prihvaćen: 12.12.2016.

KEY WORDS Ultrasonography, Parenchyma, Udder, Lymph nodes, Cow

ABSTRACT The proper functioning and preservation of the morphology and function of cows udder is of great importance both for animal and human health. The study was conducted on a dairy farm of Holstein Friesian breed, where were examined 102 cows udder parenchyma and related lymph nodes. Ultrasound examination of the udder parenchyma and lymph nodes was performed by direct method using high frequency linear ultrasound probe of 6-8 MHz. Morphological changes in the parenchyma of the udder were detected in 55.88% of cows, with the ultrasound findings depended on the degree of structural changes in the tissue. Enlarged lymph nodes were observed in 35.29% of cows. The results suggest that ultrasonography of cows udder proved to be a powerful tool in the evaluation of morphological characteristics of the udder parenchyma and related lymph nodes.